De logistieke keten van houtige biomassa uit bos - Stichting Probos

3 KNELPUNTEN IN DE KETEN
3.1 Knelpunten in de markt
De interviews hebben nog een keer bevestigd dat de Nederlandse markt voor
biomassa uit bos, natuur en landschap relatief jong is en daarom nog niet volledig is
ontwikkeld. Biomassa wordt bovendien vaak nog gezien als een nevenproduct en niet
als een product waarin men moet investeren om aan de juiste kwaliteitseisen te
voldoen.
Eén van de belangrijkste knelpunten die door veel partijen in de biomassaketen wordt
genoemd is de prijs van de houtige biomassa. De prijs die wordt betaald voor
biomassa aan de poort van de centrale is te laag om de kosten van de oogst, de
verwerking en het transport van houtige biomassa uit bos, natuur en landschap te
dekken. Met name de transportkosten zijn erg hoog. Houtige biomassa ondervindt
nog steeds veel prijsconcurrentie van de goedkope fossiele brandstoffen, zoals gas en
kolen. Er is in Nederland in principe wel voldoende vraag naar houtige biomassa (met
name houtchips). Echter omdat de prijs te laag is, kan de biomassa niet met de
gewenste kwaliteit en op een rendabele wijze uit het Nederlandse bos, de natuur en
het landschap worden gehaald. Daarnaast wordt veel potentieel hoogwaardige
Nederlandse biomassa in het buitenland afgezet tegen een lage prijs voor
laagwaardige toepassingen. De onzekerheid over de afzetmogelijkheden en de lage
prijs van de biomassa zorgt bij een deel van de aannemers en loonwerkers voor een
terughoudendheid om te investeren in gespecialiseerde oogst en
verwerkingsmachines en de productie van hoogwaardige biomassa.
Het is momenteel vaak niet rendabel om biomassa als product uit het bos te halen,
omdat er een sterke concurrentie is van biomassa dat als ‘afvalproduct’ vrijkomt bij
het onderhoud van landschappelijke beplantingen en infrastructurele werken. Bij de
oogst van biomassa uit landschappelijke beplantingen en infrastructurele werken
wordt de aannemer veelal betaald voor de uitvoering van de werkzaamheden
(landschapsonderhoud, ruimen van bomen voor wegverbreding en dergelijke). De
biomassa die bij deze werkzaamheden vrijkomt is als het ware een afvalproduct
(bijvangst), waarvan de aannemer zich moet ontdoen. Deze biomassa kan daarom
tegen een gunstige prijs worden afgezet. Oogst van biomassa uit het bos is duurder,
omdat alle kosten van de oogst moeten worden gedekt door de opbrengst van de
biomassa.
De oogst van biomassa uit landschappelijke beplantingen wordt momenteel betaald
uit de reguliere beheersgelden voor het onderhoud van deze landschappelijke
beplantingen. Bij toenemende aandacht voor biomassaoogst bestaat het gevaar dat de
beheergelden voor landschappelijke beplantingen verdwijnen, aangezien men
verwacht dat de onderhoudskosten gedekt worden uit de verkoop van biomassa. De
vaak dure beheermaatregelen voor landschapselementen kunnen momenteel echter
niet alleen worden gedekt met de opbrengsten uit de verkoop van biomassa. Alleen
bij een aanzienlijke stijging van de vraag naar biomassa zal de prijs op een zodanig
niveau komen dat het onderhoud van de landschappelijke beplantingen volledig
betaald kan worden uit de biomassaopbrengsten. Tot dit het geval is zullen
beheergelden voor het onderhoud van landschappelijke beplantingen nodig blijven,
om de oogst van biomassa uit het landschap voor energiedoeleinden aantrekkelijk te
houden.
25