Laai die artikel in PDF-formaat af soos dit in Stywe Lyne verskyn het.

H E N G E L M E T K U N S A A S - 1
Kunsaashengel is een van die gewildste maniere
om vis te vang. Die goeie blootstelling wat
kunsaashengel deesdae op TV kry, dra daartoe
by dat al hoe meer hengelaars kunsaashengel
wil bemeester. Hierdie reeks handel oor hoe om
varswatervisse soos karp, baber, kurperspesies, makriel,
geelvis, tiervis en klein spesies soos dwergtiervis met
kunsaas te vang. Swartbaarshengel word nie bespreek nie
aangesien daar baie inligting oor dié visspesie beskikbaar is.
Die belangrikste aspek van suksesvolle kunsaashengel is om
’n nuwe denkpatroon omtrent varswaterhengel te vestig. Die
uitgangspunt tussen aashengel en kunsaashengel is
heeltemal verskillend. By aashengel gebruik die hengelaar
aas met kleur en geur om die vis na die hoek te lok. By
kunsaashengel gebruik die hengelaar ’n nabootsing van die
voedsel wat die vis vreet en jag hy eerder die vis. Die vis
word dikwels op sig gevang, wat beteken dat dit gewoonlik in
water vlakker as heupdiepte gevang word. By aashengel
word die vis egter in diep water opgespoor. Vir die opspoor
van vis help dit geweldig baie om vanaf ’n boot met ’n
“trolling”-enjin te hengel aangesien ’n mens baie meer water
op ’n dag dek. Hoewel swartbaarshengel ’n deel van
kunsaashengel uitmaak omdat swartbaars een van die
visspesies is om te vang, verskil die hengelmetode in die
volgende opsig: Swartbaarshengel is struktuurhengel, met
ander woorde as jy die regte struktuur soos bome, rotse of
gras vind, hengel jy van ’n afstand na die struktuur en vang
die vis op die struktuur. Kunsaashengel, synde meestal
sighengel, is kortafstandhengel en jy beweeg tussen die
struktuur in. Vlieghengel is ook deel van kunsaashengel en
vliegstokke word geredelik gebruik soos die geleentheid dit
vereis.
Omdat kunsaashengel daarop fokus om verskillende
visspesies te vang, het jy verskillende visstokke en kunsaas
nodig om suksesvol te wees. Deur die regte gerei aan te skaf
kan jy egter met relatief min hengelgerei baie ver kom en
benodig jy dikwels meer hengelgerei om swartbaars te teiken
as al die ander visspesies in kunsaashengel. Jy verloor ook
baie minder kunsaas van ’n boot af as van die kant omdat jy
meestal jou kunsaas kan gaan losmaak met die boot en dit
nie net afbreek nie. Ek sal in die loop van die reeks my
keuses betreffende hengelgerei vir die verskillende visspesies
verduidelik. Ongelukkig is sommige van die hengelgerei wat
benodig word nie altyd so geredelik in die handel beskikbaar
nie.
Wat die kunsaas betref, glo ek dat jy met slegs
tien soorte kunsaas enige varswatervis kan vang:
1. Loodkop (groter en kleiner grootte)
2. Sada Curlytail (verskillende groottes)
3. Swaailemmetjie (spinnertjie)
4. Effzett-lepel
5. Punkinseed of Salmo Slider
6. Plastiese wurm (bv Fluke, Deadringer)
7. Rattle trap
8. Salmo Hornet (no 2 en 4)
9. Bo-loper (Zara Spook)
10. Spinnerbait
ekocare@telkomsa.net
Bernard Venter is die
nasionale skakelbeampte
van die Suid-Afrikaanse
Kunsaashengel Vereniging.
Natuurlik kan mens die lysie baie langer maak, byvoorbeeld
Twitchbaits, Shadraps, en dies meer. Die punt wat ek egter
wil maak is dat meeste hengelaars baie meer kunsaas het as
wat nodig is.
64 STYWE LYNE Die Hengelaar se Vriend April 2010

Kunsaashengel leer jou om die water-ekosisteem baie goed
te ken omdat jy al die soorte visspesies vang. Elkeen het sy
eie habitat en gewoontes. So teiken jy sekere visspesies soos
makriel vroegoggend en ander spesies soos kurpers weer as
dit lekker warm is. Ek verkies kunsaashengel omdat dit lekker
is om te weet hoe om al die verskillende visspesies te vang,
veral as ’n spesifieke spesie nie wil byt nie. Kunsaashengel is
vir seker een van die suksesvolste hengelmetodes. Die
uitstekende vangste deur kunsaashengelaars by
geldhengeltoernooie is ’n sprekende bewys hiervan.
Baie hengelaars dink kunsaashengel is ’n baie moeilike
hengelfaset om te bemeester. As ek dit met ander
hengelfasette soos byvoorbeeld swartbaarshengel,
spesiehengel (boilie) en selfs hedendaagse oewerhengel
vergelyk, is hulle almal baie gespesialiseerd maar tog
makliker as wat jy dink. Deur by ’n hengelklub aan te sluit en
saam met ervare hengelaars te hengel, sal jy baie meer in ’n
jaar as in ’n ganse leeftyd leer.
Ongeag in watter hengelfaset jy spesialiseer, kos hengel
ongelukkig vandag baie geld. Maar ’n mens kan tog nie net
werk nie! Hengel is myns insiens die beste belegging vir
gesondheid en lewenskwaliteit in ’n gejaagde lewe. Jy kan dit
immers beoefen tot jy stokoud is. Afgesien van hengelgerei is
voertuie, kampeertoerusting en bote noodsaaklike
bykomstighede om jou sport te kan beoefen. Kunsaashengel
kan suksesvol van die oewer af beoefen word, veral as jy
toegang tot privaat damme het. Ek sal enige voornemende
kunsaashengelaar aanraai om ’n boot met ’n “trolling”-enjin te
koop sodat jy op die meeste openbare damme kan gaan
hengel. Vir kunsaashengel hoef jy nie die grootste en duurste
motorboot te koop nie. Jy kan kunsaashengel baie suksesvol
vanaf ’n platdekmotorboot met ’n 40 pk-buiteboord beoefen.
Die kleiner bote kan in baie vlak water beweeg en kom
makliker binne die struktuur in waar die groot bote nie kan
bykom nie. Koop die grootste “trolling”-enjin wat jy kan
bekostig. Ek glo aan Minn Kota omdat dit baie sag loop en
beter deur watergras beweeg as die meeste ander enjins op
die mark.
Koop ’n voetkontrolemodel wat jy self met ’n tou oplig om in
en uit die water te plaas. Die meganieseafstandbeheermodelle
werk nie vir kunsaashengel in vlak water nie.
Visvinders is baie handige toerusting, veral omonderwatereilande
en vlak water te vermy wanneer die boot op spoed is
en om struktuur op te spoor. Dit is egter nie ’n vereiste vir
kunsaashengel nie omdat jy gewoonlik in vlak water hengel.
Die boot moet verkieslik livewells hê om jou vis lewendig te
hou as jy dit gaan inweeg. Jy is wetlik verplig om
lewensreddingsbaadjies vir elke mens op die boot te hê.
Deesdae moet jy ’n skipperslisensie besit om skipper van ’n
boot te wees en jou boot moet ’n geldigegeskiktheidsertifikaat
hê om wettig op die water te vaar.
Vergeet van kunsaashengel sonder ’n Polaroid-sonbril. Dit is
nie nodig om die duurste bril te koop nie. ’n Bril het ’n
beperkte leeftyd op ’n boot want mens verloor dit in die water
of jy trap daarop. Ek gebruik ’n Ballistic-donkerbril met geel
lense en is baie gelukkig daarmee. As jou bril se lense te
donker is, sien jy nie goed in die water as die lig swakker
word nie, byvoorbeeld vroegoggend, laatmiddag of selfs as
daar wolke voor die son inskuif. Die Polaroid-bril sal jou help
om die bodem en die visse in die water raak te sien. ’n
Kunsaashengelaar raak gewoond daaraan om baie goed in
die water te sien en die verskillende visspesies te identifiseer.
As jy weet watter vis jy sien, sal jy weet watter hengelgerei jy
moet gebruik om dit te vang. ’n Sonbril is nie net belangrik vir
goeie sig nie maar beskerm ook jou oë teen die weerkaatsing
van sonlig op die water en teen ’n kunsasie wat dalk skielik
loskom na dit vasgehaak het. Dra altyd jou bril op die water!
Natuurlik moet jy ook ’n hoed en sonbrandmiddel byderhand
hê, anders gaan die son jou vir seker doodbrand op die boot.
Jou klere is belangrik. Moenie helderkleurige kledingstukke
dra nie. Die vis gaan jou baie gouer raaksien as jy met ’n rooi
hemp op die boot staan. Kakie of liggroen is beter as wit of
rooi. Ek dra langmouhemde en ’n lang kortbroek om
blootstelling aan die son te beperk. Sagte skoene wat maklik
uittrek en nat kan word as jy die boot lanseer, is gemaklik
want jy staan heeldag op jou voete.
Nog ’n item waarsonder jy nie kan klaarkom nie is ’n
bootpaal. Gebruik ’n teleskopiese aluminium-swembadpaal
met ’n T-voetstuk. Die bootpaal word gebruik om jou boot
deur vlak watergras te stoot as dit nodig is of om die boot stil
te hou sodat die wind jou nie oor die skool vis waai nie. Aan
die ander kant van die paal draai jy ’n gordynringskroefie vas
wat jy as ’n “lure retriever” gebruik wanneer jou kunsaas
byvoorbeeld aan ’n boom vashaak. Haak die lyn in die ring en
laat die paal langs die lyn afgly tot waar jou kunsaas vashaak.
Daar is ook oulike “lure retrievers” te koop wat jou baie geld
kan spaar.
Jy het ’n stewige skepnet nodig. Ek het ’n kleiner een vir
kleiner vis en ’n groot een vir groot vis. ’n “Lipgrip” is baie
handig vir groot babers of tiervis. Pasop om nie die “lipgrip” te
verloor as jy die vis vrylaat nie. ’n Skerpbektang en
naelknipper is ook handig om hoeke los te maak en vislyn te
knip.
Kunsaashengel is vir seker vir die hengelaar bedoel wat nie
daarvan hou om te wag dat die vis by sy hoek uitkom nie,
maar besig wil bly. Dit word meestal bedags beoefen en hoe
warmer dit is en hoe minder die wind waai, hoe beter is die
vangs. Die wind veroorsaak rimpels op die water wat dit
moeilik maak om te sien en die boot met die “trolling”-enjin te
bestuur. Jou uitgawes vir kunsaas is nie groter as vir
aashengel nie want jy hou die kunsaas baie langer en hoef
nie met elke hengeluitstappie aas en voer te koop nie. Jou
boot en hande bly skoon – vry van bebroeide kuikens,
platannas en erdwurms, geursels en kleursels. Elke
hengelaar het immers sy eie voorkeure. Saans as die
oewermanne die grotes vang, rus ons kunsaashengelaars
lekker om die kampvuur en spog met die grotes wat nie
weggekom het nie! Om die bielies te vang, vereis die regte
hengelgerei, kennis en vaardigheid. En natuurlik is Gary
Player se leuse in hierdie geval ook baie waar: “The more I
practise, the luckier I get!”
TIGHT LINES The Angler’s Friend April 2010 65