II - Menno ter Braak

It:

BRA HMAN
1M3-1919

N V. Boekdrukken) v/h . L . v . Nifteri k Hzn . - Leiden.

BRAHMAN
DOOR
JOHAN ANDREA S DÈR MOU W
(ADWAITA)
II
AMSTERDAM — W . VERSLUY S — 192 0

261
ZONSOPGANG.
Spookt o p ui t Indie's zee reuz'g e infuzori e
Met stralen , di e geel , rood , groe n fosforeeren ?
Of spreid t to t waaie r zij n laaiend e veere n
Magische spieg'lin g va n Australie' s lorie ?
Of wi l Aegypte's phoeni x doo r zijn glori e
Zijn zon , verjongen d nes t va n vlammen , eeren ?
Wil Afrik a ' t heela l illumineere n
Met vuu r ui t palmendrage r Rowenzori ?
Ik wild e dat , to t volmakin g va n ' t wonder ,
Mijn ste m ' t metale n timbr e kree g va n donder ,
'T gewel d va n wereldzee-tillend e orkaan ,
En da t 'k , ve r ove r welvend e aardelanden ,
De zo n ko n groeten , i n gigantenhande n
Als spreektrompe t ee n trechte r va n vulkaan .
17

262
Stralig borduurse l va n kristalle n wan d
Verbergt, welven d paleis , d e diatomee ;
Een waterdroppe l i s zij n wereldzee ,
Een korre l zweven d sto f zij n vasteland .
Klein leven d zieltje , in Brahma n mij verwant ,
Eén Wezen ' deel t zic h aa n on s beide n mee ,
Zooals éé n yuur ^ éên_we±, éé n GodsJxle e
In~Aidebaran e n ee n sinte l brandt :
Het Eew'g e dat , mij n kunstgenoot , i n jo u
Atomen voeg t to t d e arabeskenbouw ,
Die o m j e teer e lijfj e koepel s tilt ,
Datzelfde, kunst'naa r va n gedachten , ze t
Mijn woorde n saa m to t kristalle n sonnet ,
Waarin onzichtbaa r 't, diepste leve n trilt .

263
Niet twijflen d wee t ik : All e goe d i s kwaad ;
Twijfelend hoo p ik : All e kwaa d i s goed ;
Zoodat wi e ' t eerie wil, he t and'r e doet ,
En zond'loo s hi j slecht s is , di e beid e laat .
Ja: doo r hu n tweelingschij n heeft , ve r va n daad ,
Simeon vóór zij n heilighei d geboet :
Hij, o p zij n zui l no g zui l va n liefdegloed ,
Walmde naa r wi e hi j weldeed , vreemd e haat .
Ik wal g va n ' t Wezen , to t mij n I k verkleind ,
Wanneer i k zie , waarto e he t leve n dwingt .
Mij zel f aanbi d ik , al s d e gren s verdwijnt ,
En i k vervloe i me t wa t m e eeuwi g omringt :
Zoo za l 'k , doo r trot s e n walgin g klei n e n groot ,
God's eenlingschap trou w boete n doo r mij n dood .

264
Omhoog zie n naa r d e zo n d e waterrozen ,
Kinderlijk, also f ' t Rafaèl s eng'le n ware n
Grauw sli b e n wijd e schem'ringe n bewaren ,
Die hie r d e doo d stild e to t smarteloozen .
Opzuigt d e bliksemstor m he t mee r to t hoozen :
Dan staa n i n blau w doorschijnend e pilare n
De dooden : hun zwart e oogengate n stare n
Boven hu n grijn s o m macabre apothéozen.
Naar Brahman's zonlicht bloeie n mij n gedachten ;
Schem'ringen, koel , va n zielegronde n brachte n
Rust aa n mij n smar t o m wenschen , lan g gebroken :
Vlaag va n herinn'rin g woel t ui t grau w vergete n
'T verlede n o p bi j flits va n plots'lin g wete n —
'T herrijst , ' t herrijst ; mij n dood e wensche n spoken .

265
De zee schuimt wolke n naa r d e wolkenlagen ,
De wolke n reg'ne n zeeë n i n d e oceaan ;
Boven d e stor m lang s rusti g zonn'g e baa n
Drijft d e albatros , doo r windstilt e gedragen :
Hij hoor t va n ve r d e galo p va n d e orkaa n
Door echoen d da l tussche n d e golve n jage n
Op ' t bliksemvol k dat , o m zij n drif t t e plagen ,
Zijn fakkeldan s o p golfto p ron d doe t gaan ;
Hij zie t i n d e afgron d va n ee n wolkenkoke r
Ham'ren d e wereldzee , witgroen e moker ;
En vastelande n scheure n dond'ren d los ;
En bove n dubb'l e ze e va n ze e e n wolken ,
Aaneengeprikt doo r dan s va n bliksemvolken ,
Drijft bree d i n ' t still e zonlich t d e albatros .
I

266
Gierende heef t i n daaglijks-effe n vla k
Van zie l ' t verlange n afgronde n gebroken ;
Uit grau w sli b va n vergete n opgedoken ,
Drijven herinneringen , wra k n a wrak ;
En waanzin , o p wien s golfto p honend-stra k
In flikkerdanse n fantazieë n spoken ,
'T i s o f zij n moke r losbrokk'lend e strooke n
Uit kontinen t va n trillend e ikhei d brak .
II
Zich steed s vernauwend , steed s vernieuwend , halen ,
Tot verrukkin g stijgen d ui t wanhoopsdalen ,
De golvenringe n zic h o m d e angst'g e dicht :
Maar ' t vrij e Zelfbese f van Brahma n s Wezen,
Vreesloos getuig e va n zij n wereldsc h vreezen ,
Drijft sti l i n triomfeeren d evenwicht .

267
Een zonnestofje , ee n handbreed-lang e straal ,
Die doo r ee n naaldpri k i n papie r d e da g
Heenflitst, ee n blad , dunne r da n spinnerag ,
Vlucht naa r he t niet s d e differentiaal ;
t
'K voe l prieste r me , al s i k me t ee n euk'l e haa l
'T nooi t afdenkbar e samentoov're n mag :
Trotsch be n i k e n deemoedig , e n i k lac h
Van ekstaze , o mij n heilig e integraal .
Zoo wordt , wa t aa n stemming , gevoel , sensati e
Ied're sekond e bracht , doo r integrati e
Tot zie l va n eindi g kunstwer k opgeteld ;
Maar i n d e ontroering , di e naa r Brahman heenleidt,
Heeft ui t veraplinfrin g d e eeuwi g machtig e Eenheid
Als kuns t zichzel f in integru m hersteld.

268
Als koe l i n ' t groe n bade n mij n brandend e oogen ,
En, stadsgevang'nen , wij d zwerve n doo r ' t ruim ,
Komt vlokken d o p d e wind , al s gori g schui m
Uit ee n riool , he t stadslawaa i gevloge n ;
Twee wolke n stuive n aan , inee n gezoge n
Door stinkend e aut o die , rollend e fluim,
Op ' t stof , da t wegbolt , i n kwaadaard'g e lui m
De stad , immens e zieke , heef t uitgespogen .
Zoo stoor t m e vaa k bi j heerlij k wer k ' t gevoel ,
Dat ergen s i n mij n zie l ee n vaa g gewoe l
Van denke n is , ee n halfbewust e drukte ,
Tot plots'lin g ee n gedachte , suizend , schie t
Dwars doo r mij n vrijheid , ' t sto f va n ou d verdrie t
Waaiend ove r ee n vers , da t haas t gelukte .

269
Plots'ling doo r morgenzonlichtstree p beschenen ,
Loodrechte scheidin g va n twe e donk'r e straten ,
Marcheeren grijz e rije n va n soldate n
Met vast e sta p o p do f klinkende steenen ;
'T lijk t éé n lan g mechanisme : men zo u meenen ,
Dat metronomisc h golvend e automate n
Op tromgerate l rythmisc h schomm'le n late n
Een traliehe k va n evenwijd'g e beenen .
Hel vlam t i n ' t zonlich t ' t roo d va n epauletten ,
Hel schitt're n plotsling-schett'rend e trompetten ,
Hun uitdagin g smijten d hoo g i n d e dag ;
En dankbaarhei d voo r hè n voe l ' k i n m e trillen ,
En trots , al s toe n ' k hee l jon g was , lang s m e rillen :
Ja! 't i s mijnjand , mij n volk , mij n taal , mij n vlag .

270
Wonderlijk leve n i n vreemd-doodsch.muzeu m
Marm'ren e n bronze n beelden , zaa l naas t zaal ;
En d e ooge n zien , ho e i n gestol d choraa l
De gees t to t heme l zing t zij n mausoleum :
Zooals, ui t luch t gehouwe n doo r ' t pedaal ,
Orgelklankrotsen drage n ' t hoo g T e Deum ,
Zoo, we g va n d e aarde , til t naa r ' t empyreu m
Van ' t eeuw'g e el k marmerblo k ee n ideaal .
Ik hoorde , hal f begrijpend , lan g he n roepen ,
Mijn afgrondlij k levend e beeldengroepen ,
Tot, zel f verschrikt , ' k he n naa r ' t bewustzij n trok :
Één voetstuk , ui t dezelfd e mij n gehouwe n
Voor ' t wereldvizionair e Zelfbeschouwen ,
Draagt he n jou w liefde , ontzaglij k marmerblok .

271
Schomm'lend weegschaaltje , ritsel t d e libe l
Boven he t zomersch-broeiend e moeras :
Op small e strookje s va n blauwglinst'ren d gla s
Verschiet ' t groe n streepje , al s ee n von k zo o snel .
Hij zit . He t knappe n va n ee n waterbe l
Klinkt al s ee n paukensla g dwar s doo r d e ba s
Van ' t kevertje , da t rondzwerf t ove r ' t gra s
Bij ' t ij l tink'le n va n ' t blauw e klokkenspel :
Opzwirt hij , tuimelt , zwenk t e n rijs t e n daalt ;
'T lijk t o f aa n ' t spargroe n ee n levend e naal d
Het zonnespinse l hech t me t blauw e lussen ;
Daar staa t hi j zweven d i n ' t neerklett'ren d lich t
Vlak bove n ' t water : plots'lin g i s 't , al s lig t
Een blauwgroe n strikj e o p flikk'rend speldenkussen .

272
Spitsbogend zette n kerkhofpopuliere n
Op zilv're n voorjaarsluch t hu n diagrammen :
Als ordinate n staa n loodrech t d e stammen ,
Waarom d e lijnenfantazieë n zwieren .
Ze staa n al s gee l geton g va n ijl e vlammen :
'T i s o f dood-zel f he t Pinksterfees t wo u vieren ;
Ze staa n al s lan g orkes t va n reuz'g e lieren :
'T i s o f doo d preludeerd e i n vluch t va n gammen ;
Ze staa n al s sprok'g e groe i va n goude n veeren ,
Uit don s va n groe n rijzen d d e grijz e schachten :
'T is of , Phoenix , me t nieuw ontvlamd e krachte n
Het leve n ui t d e doo d teru g wo u keeren .
Op een s — geruisen, geruisen . — Ik st a t e wachten ,
Of ' t kerkho f vliege n gaa t naa r zonnesferen .

273
Zwevend o p winde n waai t d e ze e doo r ' t duin ,
En ' t zou t blijf t achte r i n ' t diep-koel e zand ;
Geen bloemengloed , gee n groe n va n sapp'g e plan t
Kleurt ' t bleek e egaa l va n vèr-zichtbar e kruin ;
Maar ' t water , neerfilt'rend , doet , tui n naas t tuin ,
Laaien va n tulpenroo d ' t wijdvlammen d land ,
En ruisch t al s bossehe n op , to t waa r d e ran d
Vaal i s doo r hel m e n ziek'lij k struikenbruin :
Stormend doo r ope n menschenleven , laa t
De Godhei d bloemloo s ' t oppervlak , waa r ' t zaa d
Van blijdscha p sterft , doo r lan g verdrie t geschroeid ;
Tot ondergrondsch e zuiverhei d vervloeid ,
Herrijst Z e al s ' t rij k va n schij n e n rijm e n maat ,
Waar ' t Denke n tulp t e n loovert , ruisch t e n gloeit .

BRAHMANS' LïEFDEFEES T

277
Wank'lend, ui t afgronde n vo l stilstaan d zwart ,
Waar ' t onderwereldsc h marnie r va n d e nach t
Barstte to t katakomben , ied'r e schach t
Een doodenstad , die p to t aa n Brahman's hart ,
Rijst ' t ou d bewustzijnshuis : sind s lan g verstard ,
Staart ove r ' t zwijge n va n bruglooz e gracht ,
— Gelijkgeboren, nooi t -verbeden wach t —
De doff e bli k va n vensters , kou d e n hard ;
Diep al s d e diepst e katakomb e zink t
Haar bodem , zinkt , zinkt , nooi t gestuit e val ,
Door stilt' , waarbi j ee n woordgedacht e Kun& t
Als ee n knettersla g va n dond'ren d heelal .
In ' t midden , ruine , wegglijden d to t gruis ,
Staat o p duiz'lend e zui l ' t bewustzijnshuis .
48

278
„Want Brahma n kende no g zij n rijkdo m nie t
„Aan smar t o m nooi t bereikt e zaligheid :
„Dus wer d Hi j mensch , i n wi e Hi j willi g lijd t
„Vaag Godsbesef , zelfkwellend e styliet ,
„Die, n u bewust , zic h e n zij n streve n zie t
„Doelloos vervuld , e n weet , ho e ' t snoe r va n tij d
„Dat ui t tijdeloo s centru m eindloo s glijdt ,
„Werelden rijg t to t kraalsnoe r va n verdriet. "
Zoo staar t da n ' t I k ui t duiz'len d zuilenhuis ,
En hoor t greti g he t zoeken d wiekgeruisc h
Van liefdewoor d fladd'ren ove r zij n gracht ;
Een enk'l e liefdeblik , vlucht'g e libel ,
Komt glinst're n lang s d e rame n va n zij n cel, .
En zij n gevange n wanhoo p schrei t e n lacht .

279
Dan keer t hi j zic h to t langvertrouwd e stoe t
Van zij n gedachten , di e gediensti g gaan ,
Waar hij , hun heerscher , gaat : el k kijk t he m aan ,
En hoopt , da t he m he t eers t zij n woor d begroet ;
En enk'len , di e hi j steed s he t liefs t ontmoet ,
Ze durven , krin g va n vrienden , o m he m staan ,
Als zij n gelijken , di e to t die p verstaa n
Zijn voorkeu r sind s hu n jeug d heef t opgevoed .
Hij hoor t ui t verr e zaa l d e melodieën ,
Die licht e re i va n wereldfantazieë n
Leeren zweve n voo r eerstvolgen d ballet ;
Niet hoor t hij , maa r hi j weet , da t hi j ka n hoore n
Het die p geklaag , va n wi e hi j lan g t e vore n
In doodensta d gevange n heef t gezet .

280
Zijn wensche n heeft , revolteerend e drom ,
Wier krete n o m hu n eenwi g rech t verstoorde n
Zijn dubbe l fees t va n fantazieë n e n woorden ,
Hij die p gekerkerd , hopend , da t d e krom -
geboeiden zoude n lperen , eindlij k stom ,
Te ontzie n hu n heer , aa n wi e z e toebehoorden ,
Wiens ned'ri g smeekgeschre i z e nie t verhoorde n
Om vred e voo r schemerend e ouderdom .
Maar zi j — dav'ren dee d hu n eischen d gehui l
Het voetstu k va n zij n waggelend e zuil ,
En a l zij n zale n werde n éé n orkaan ;
Toen sleurd e we g o p zij n koningsgebo d
Zijn wil , d e muiter s aa n snerpend e strot :
'T wegromm'len d onwee r hoord e hi j me t ee n traan .

281
Een hero s ging , ee n niet'lin g keerd e weer :
„Uw vroege r macht'ge , steed s gewill'g e knech t
„Deed, wa t he m u w gebaa r ha d opgelegd ;
„Herhaal he t nooit , moch t ' t noodi g zijn . I k eer ,
„Als alle n hier , i n u mij n een'g e heer ;
„Maar wa t u w wanhoo p mi j beval , wa s slecht :
„Zij zij n va n u w geslacht ; oudheili g rech t
„Sterkte to t almach t bijn a hu n verweer .
„Sleurend d e worst'lenden , voeld e i k d e gange n
„Vol klev'ri g niet s — eindloos kronk'lend e slangen ,
„Schuiflend spokig , een we b va n leven d zwart :
„Waar onsterfelij k d e onderdrukte n dolen ,
„In Brahman' s wereldrijk va n nekropolen ,
„Daar brach t i k hee n d e wensche n va n u w hart .

282
„En één, d e mooist e — hij wa s d e lievelin g
„Van a l u w fantazieën : i n zij n ooge n
„Woonden verwachtin g e n belofte , e n vloge n
„Als vlinder s ui t o m hu n bloeiend e ring ;
„Een zaligheid , vo l zilv're n schemering ,
„Vrede al s va n zegenend e regenbogen ,
„Kwam overa l he t dieps t gelu k verhoogen ,
„Waar eve n sti l hu n vluch t weifelen d hing .
„Toen i k zij n blondhei d to t levend e doo d
„In wem'len d labyrint h va n duister sloot ,
„Dempten to t fluist'ren zij n gierend e kreten ;
„Hoor n u va n mi j ' t vervloeken d testament ,
„Dat u ui t ' t wereldhar t u w offe r zendt ,
„ Wiens oorspron g u w verblindin g ko n vergeten .

283
"Mij, Brahman's lange roe p o m eeuwighei d
Van Zelfbesef , mij , dreunin g va n pedaal ,
Die o p donde r draa g ' t Zelfscheppings-choraa l
Uit Brahman's orgelend e ontzaglijkheid,
Mij smoor t mij n schepping , di e mij n brandin g smij t
Hemel- o f helwaarts , naa r i k rij s o f daal ,
De tritonshoorn , wien s echóènd e spiraa l
Ik vu l me t ' t gonze n va n d e oneindigheid ;
Mij smoor t in onderwereldsc h labyrint h
Op wen k va n overmoedi g eendagskin d
De almacht'g e wi l va n ' t Zelfbestrijden d Zelf ;
Maar vier t — zijn doe l — hij ' t bon t gedachtenfeest ,
Dan schreeu w i k stu k d e vred e va n zij n geest ,
„En bon s t e plette r ' t he m dragen d gewelf., ,

284
"En slaap t zij n hof , e n hoort.hi j i n d e nach t
Slepende gan g va n stilverschuivend e uren ,
Dan za l ' t he m zijn , al s staa t achte r d e mure n
Geduld'ge waanzin , di e vriendelij k lacht ;
'T za l zijn , also f ove r zij n voorhoof d zach t
En ki l e n kla m e n valsc h ee n poo t kom t schuren ;
'T za l zijn , also f onzichtbaa r naa r he m glure n
Twee ooge n va n ee n spook , da t o p he m wacht ;
Meenemen za l ' t he m ui t wegglijden d grui s
Van zuilentore n naa r mij n smartenhuis ,
Nu zij n trot s Brahman's heilige eenhei d spleet ;
Handhaven za l zic h zo o he t ou d gebod ,
Dat wi e ee n wi g sloe g i n he t har t va n God ,
„Vergaan za l aa n zij n eige n Brahmanleed. „

285
„Gehoorzaam heef t m e u w geestesmach t bevonden ;
„De stilt e staa t doorschijnen d i n u w toren ,
„Een blank e leegte , da t u w slaa p ka n hoore n
„Macabre optocht va n tripp'lend e sekonden .
„Nog kan , di e onderwereldsc h lig t gebonde n
„In ' t taai e zwar t va n slange n web, verstore n
„Door spookentoove r ' t rythm e va n u w koren ,
„Hun sterredanse n doo r u w f eestrotonden.
j,Weet: sind s i k zondi g mij n gelijk e boeide ,
„Is 't , o f to t mol m mij n heldendo m verbloeide ,
„Mijn merg , d e wortel s va n mij n zij n verdorden :
„Eisch va n wi e keerd e ui t wanhoopdiep e schachte n
„Van Brahman' s katakomben , moed noc h krachten :
„Weet, heer : u w tita n i s to t dwer g verworden. "

286
Half veiligheid , half dankbare belooning ,
Wenscht hi j gewillig e onmach t aa n zij n zij ,
En zic h to t ' t wete n dwingend : I k be n vrij ,
Gaat hi j doo r stilt ' va n die p trillend e woning .
En zij n gedachte n fluistren: Laa t on s bli j
De vred e siere n va n nu-blijd e koning ,
Met fantazieë n vieren d ee n vertoonin g
Van Brahman' s Liefde i n maskerfeestkleedij .
Hij, zoekend , wandel t doo r zij n tore n rond ,
Blijft staa n voo r ' t raam , e n wee t ho e een s hi j ston d
Op wiekgeritse l e n libe l t e wachten ;
En onverschilli g hoor t e n zie t hi j ' t aan :
Tot vreemd e rus t i s ' t ou d verdrie t vergaa n
Om d e eenzaamhei d i n ' t midde n va n zij n grachten .

287
Is ' t voetstu k va n zij n tore n ondergrave n
Door still e vly t va n borend e sekonden ,
De tempe l o p ' t terra s straal t ongeschonde n
De schoonhei d uit , di e denkend e eeuwe n gaven :
Opveert d e acant h zij n zwevend e architraven ,
Opstreeft lang s cannelures 't zuilenronden ,
Opjaagt ruitergeroe p ui t ope n monde n
Opsteig'rend marm're n vuu r to t episc h draven ;
Versteend i n driehoekgevel s openbaren ,
Gedragen doo r spondaeë n va n zuilenparen ,
Trots, Go d e n va l tragisc h schokkend e jamben ;
En zij n begrijpend e aandach t meen t t e hoore n
Verdampen wee r to t ekstatisch e kore n
De stilt e va n bevrore n dithuramben .

288
Geen godenbeel d zwijg t i n d e tempelhal ,
Geen wierookschaal , gee n altaa r staa t t e branden :
Als wieroo k hang t zij n eerbie d lang s d e wanden ,
De heel e vloe r i s heili g piëdestal ;
Libel noc h wiekgeruisc h waag t aa n t e rande n
Stilte e n schem'ring , di e mijm're n overal :
Hier geef t he t Ik , centru m va n zjjj n heelal ,
Aan ' t eeuwi g Zel f zic h zel f al s offeranden .
Komt hi j hie r binnentreden , da n verdringe n
Zich o m he m prevelend e herinneringen ,
Geweten trou w va n onzichtbar e drom :
Want wa t he t moois t wa s va n zij n menschenleven ,
Heeft, reliquieën , zij n vroomhei d hu n gegeven ,
De priesteresse n va n zij n heiligdom .

289
Hij laa t doo r he n zic h lang s hu n schrijne n leiden :
Die kleven , sti l e n vaa l al s dood e blaren ,
Vast aa n d e stamme n va n sneeuw'g e pilaren ,
En ' t is , o f z e vergate n nee r t e glijden ;
Wat een s zij n zorge n hie r t e slape n leiden ,
Hij ziet , ho e zij n vertrouwde n ' t trou w bewaren ;
Maar ' t lijk t hem , o f ' t hem-vreemd e dinge n ware n
Uit onwerklij k verhaa l va n vroege r tijden .
'T ruik t oud : d e geuren , vlucht'g e tooverdranken ,
Geven hu n geestenste m duid'lijke r klanken ,
Hun spreken d niet s schimm'g e doorschijnendheid ;
En sluite n z e af , vroo m glimlachend , hu n schrijnen ,
Ziet zij n vergeef s aaiend e bli k verkwijne n
Hun transparanti e to t onzichtbaarheid .

290
Hier gaa t bi j binnen . Donke r i s d e zaal ;
En o p zij n altaartroo n ze t hi j zic h neer ,
En wacht , onzichtbaar : offerand e e n Heer ,
Vult hi j he t duister , machti g e n sacraal .
Zijn priesteresse n wee t hij , vroo m e n teer ,
Verdiept i n ' t prev'le n va n hu n ou d verhaal :
De ijl e geluide n va n hu n geestentaa i
Zwirrelen al s nachtvlinder s hee n e n weer .
En spoki g weifel t o p elk e oud e schrij n
T onwezenlijk e blau w va n fosferschijn ,
En dooft , e n glimt , e n dooft , e n glim t wee r aan .
Opdreunt he t ondergronds-dreigen d getril . —
De priesteresse n prev'len . — Mijm'rend sti l
Hangt elk e lichtple k al s ee n groot e traan . —

291
Geen rits'le n meer . Oo k ' t fosferlich t verglom :
Hun reliquieë n dragend , ginge n hee n
De priesteressen . ' T heili g I k alleen ,
Wachtende leegte , vul t he t heiligdom .
Voor Brahman's rijzend Niet s wijke n rondo m
De vrom e wanden , doorzichtig , uiteen ;
De zuilengang , to t lich t verijld e steen ,
Tilt, Atla s ied'r e zuil , d e werelddom .
Oplost he t Ik-omstolpend e gewel f
Tot grenzenlooshei d va n zij n eeuwi g Zelf ,
Tot Go d verwijd t d e mensen , he t pun t to t bol :
Zich off'rend e eenling , die God' s alhei d wint,
Stroomt, n u zij n zali g Brahmanfees t begint ,
Van nieuw e weieldrykdom , huiv'rend , vol .

292
In ' t verr e lich t va n hoogzwevend e oksale n
Mijmeren stil-verrukt e melodieën ;
Langzame optoch t va n ijl e fantazieë n
Treedt i n d e licht e leegt e va n zij n zalen :
De ooge n al s d e avondster , al s zonnestrale n
Blond, draag t — zilverig witt e feeërieë n —
De voorst e ri j zij n arm e reliquieën ,
Nad'rend o p even-hoorbar e sandalen ;
Met d e avondsterre n naa r hu n konin g starend ,
Aaien z e ' t dood e brui n me t witt e handen ,
En openspring t he t voo r da t blank e toov'ren :
Wat, sti l veroud'rend , ou d gehei m bewarend ,
Als dorr e blad're n hin g aa n zuile n wanden,
Zien -wee r zij n zalig e ooge n zonni g loov'ren .

293
En al s he t wand 'lend bosc h uit oud e sagen ,
Verplaatsen zic h d e aldoo r knoppend e schrijnen ,
Tot, ri j aa n rij geschaard , z e lane n schijne n
Vol zo n va n winderig e zomerdagen .
Ver, blauw , buige n zic h d e ontzaglijk e lijne n
Van horizonnen , di e trillen d vervagen .
'T i s o f doo r krach t va n plotseling e vlagen ,
Flikkerend e n bruisen d d e toppe n deinen .
Geborgen groe t ui t and'r e wereldrijken ,
En wa t verbergen d hin g sti l t e vermolmen .
Herleven, n u he n tooverhande n streelen ,
Tot vreem d gevla m i n loo f va n stormend e eiken ,
Tot zwart e statighei d va n tragisch e olmen , »
Tot wildverwaaien d zilve r va n abeelen . f
19

294
Tunnel doo r malachiet, lig t die p d e laan ;
'T i s o f ui t splete n i n ' t verwulfse l drope n
Sijp'lende straaltje s goud , di e samenloope n
Tot gel e plasse n en , sti l schitt'rend , staan .
Als bonzen d aa n d e wan d d e vlage n slaan ,
Waaien lichtplekke n dicht , schaduwe n open ,
En symmetrisch , al s i n kaleidoskopen ,
Cirkelen goudfigure n a f e n aan .
Een slankheid , wi t va n klee d e n blon d va n haren ,
Komt doo r d e laan , verheerlijkt , i n fanfare n
Uit triomfant e licht - e n luchtorkesten :
Goudvlinders schijne n lang s he t wi t t e spelen . —
Ze staa t i n ' t licht . He t lijkt , o f haa r d e abeele n
Voorstellen aa n d e zo n me t groot e gesten .

295
Wit staa t ze , vla m va n devotie , t e brande n
Tegen he t altaar , flikk'rend groe n e n goud ;
'T i s o f d e blauw e heme l diepe r blauwt ,
Om z e o p t e neme n we g va n d e aardelanden .
Rood, al s no g leven d bloe d va n offeranden ,
In groe n ui t leven d wem'len d zomerwoud ,
Klaprozen, roo d i n groe n va n blad'ren , houd t
Eenvoudig kind , z e i n sti l hangend e handen ;
Zilveren niets , da t gaa t to t niet s verijlen ,
Het laats t gefluiste r va n ee n vroo m gedicht ,
Verwaaiend, n u d e hemelorgel s bruisen ,
Een wierookwol k va n d e aard ' di e we g za l zeilen :
Licht o p d e luch t lig t al s wimpe l va n lich t
Luchtig he t stroomen d haar . D e abeele n ruischen .

296
Opbonst schokken d ui t Brahman's doodenkrochten
'T ondergrondsc h dond're n va n worst'lend e machten ,
Tot machtlooshei d doo r wijdkronk'lend e nachte n
Gekneld i n gluip'ri g ne t va n slangenbochten .
Die sind s hu n kerk'rin g o m bevrijdin g vochte n
Naar Brahman's lichte wereldsfeer , n u trachte n
Feller z e t e scheure n d e marm're n schachten ,
Tot honen d zwijgen d labyrinth vervlochten.
Hij, o p zij n altaartroon , zi t sti l t e stare n
Naar zilv're n wolk , goudgroe n flikk'rende blaren ,
Klaprozenrood, — één kleur'g e heiligheid ;
Van d e altaartrede n ziet , inee n geslonken ,
De knech t zij n heer , i n die p gelu k verzonken ,
En glimlacht , trotsc h o p zij n verschrompeldheid .

297
Vióoltremoli spinne n pastoralen ,
Teer al s ' t patroon o p vleugel s va n kapelle n ;
Op ' t spinse l glanze n blauwzilv're n lamelle n
Van klarine t e n glijdende " harpekralen —
Trillend landscha p va n klank ; en i n d e dalen ,
Vol paars e schemerin g va n bas , vertellen ,
Stil i n zic h zel f verdiept , violoncelle n
Hun ou d verdrie t i n „Ja , zo o wa s 't " - verhalen.
Kralen va n gou d güjde n lang s flikk'rende eiken ;
De glanzen , zwart , i n tragisch e olme n lijke n
De zichtbaarhei d va n cellen-elegie :
En blank e vroomhei d staa t zweven d voo r ' t midde n
Van ' t bosc h al s ee n point-d'orgu e sti l t e bidden ,
In ' t zilve r va n d e abeelen-tremol i

298
En d e avon d span t tussche n goudtopgig e eike n
En schaduwgren s o p ' t heivel d schev e snare n —
Reuzig orkes t va n hellend e gitaren ,
Waarover zacht-aaiend e winde n strijken .
De schaduwblokke n onde r ' t goud , z e lijke n
Liggende prisma's : op die p groe n va n vare n
Loodrecht he t zwartgroe n vla k va n eikeblaren ,
Geel ' t derd e — een reeks , zoove r he t oo g ka n reiken .
En klanke n rijzen , zwelle n e n verwaaie n :
Want eve n kom t d e win d d e koorde n aaien ,
Dat ' t eve n schijnt , also f z e eve n bewogen ;
Dan ruisch t he t gind s — dan ginds ; dan ov'ra l zwijgen .
En paars e e n violett e nevel s stijgen ,
Vaag kïankgemijme r voo r no g hoorend e oogen .

299
Keilvormige amethyste n e n agaten ,
Prikken d e prisma' s die p i n ' t avondlicht ,
Dat, reusacht'g e topaas , o p ' t heivel d ligt ,
Rookerig-paarse e n violett e gaten ;
Nevels, to t ondoorschijnendhei d verdicht ,
Staan hie r e n daa r gestol d to t troeb'l e platen ;
Maar wijd e e n zuiv'r e transparantie s late n
Naar ki m va n he i ee n geelroo d vergezicht .
Opgevuld to t zij n grenze n i s ' t heela l
Met gel e prach t va n diafaa n kristal :
Tot éé n juwee l lijk t d e atmosfee r bevroren .
Bijna horizontaa l d e helling , bore n
De prisma' s zic h i n ' t geel : scherpkanti g ligge n
Blauw e n ontzaglijk , d e amethyste n wiggen .

300
Scheef strijk t ee n bu i va n lich t lang s korenvelden :
Stil hange n aa n d e halme n goude n droppen ;
IJle wezen s schommele n o p d e toppe n
Van ' t trilgras , da t schudt , al s z e ee n gra p vertelden :
Hoe zi j d e scheu r i n paar s va n he i verstelde n
Met repe n gel e pluch e e n groen e stoppen ,
En ' t aa n d e ran d me t blauw e e n rood e knoppe n
Versierden va n hee l dunne , groen e spelden ;
Ze vliege n op , z e vliege n weg , naa r ' t ooste n
Vliegen ze , vlammenvlinders, vlug , e n trooste n
'T somber e sparrebosc h me t vlucht'g e gloed ;
Ze vliege n voort , zic h rekkend , slan k e n soepel ,
Langs barnsteenzuile n e n blauwgroen e koepe l
Naar verr e he i me t laatst e zonnegroet .

301
Paars gloeien , ver , d e scheefverlicht e heide n
Rondom d e gel e stree p va n ' t korenland ;
Langzaam gaa t blank e slankheid ; d e een e han d
Laat ze , aaiend , ove r buigend e are n glijden :
Die zoeken , dru k knikken d naa r all e zijden ,
Terug hu n stille , recht e wimpelstand ;
Achter haa r ebbend , golf t ee n small e ban d
Van schommelingen , di e haa r begeleiden .
En ' t kleed , sneeuwblau w i n koornveldschemering ,
Dooft ui t d e klaprozen , di e plotselin g
Vreemd roo d zijn , al s z e achte r he t wi t verschijne n
En ' t roo d i s ' t dofst , waa r ' t schommele n begint ,
Waar ' t ophoudt , hel ; een smal , wi t beel d verbind t
De i n omgekeerd e richtin g gaand e lijnen .

302
Harmonisch fees t i s ' t va n d e rond e lijn :
Zuivere cirkel , lig t d e horizon ,
Waarop, zuiver e bol , d e rood e zon ,
Als o p ee n rin g va n gou d ee n dro p robijn ;
Lichtgroene ellip s aa n welven d toermalijn ,
Hangt fijngeslepen, smarag d medaillon ;
En al s ee n koornbloe m o p zonni g gazon ,
Staat d e avondste r va n he l aquamarijn .
De immens e cirkel s e n ' t juweelenlicht ,
'T i s o f he t alle s o p d e stilt e ligt ,
Door ' t blau w trille n va n d e avondste r verdiept ,
Veert o p d e stilte , zel f reusacht'g e bo l
Van watti g ijle , doorschijnend e wol ,
Waarin ee n sijsj e zilv're n naaldje s piept .

303
De gel e krommin g va n ee n gloeien d zwaar d
Snijdt langzaa m d e robijne n bo l i n twee ;
Nu d e een e helf t achte r he t gee l verglee ,
Lijkt d e and'r e ee n klaproo s me t d e kel k naa r d e aard .
In ' t iet s verschove n lemme t bij t ee n schaar d
Scherphoek'ge kart'ling , maa r to t gladd e sne e
Vervloeit he t zichtbaar , also f ' t smelte n dee
Een donk'r e hitt e ui t onzichtbar e haard .
Zwartblauw, dieproo d staa t aa n d e schaduwkan t
Van ' t bosc h d e korenbloem - e n klaproosrand ;
Naar ' t oos t wijke n d e sparren , blau w e n ver ;
En n u helhei d va n kleu r o p d e aar d vergloeit ,
Is 't , o f ' t daa r gind s voo r kor t herleef t e n bloei t
Als zonneklaproo s e n al s koornbloemster .

304
De zo n i s onder . To t wezenloo s vaa l
Verdooft oo k ' t westlij k gee l e n groe n e n rood ;
De goude n sabe l word t beslage n lood ;
Slechts d e avondste r hang t al s ee n von k va n staal .
En zichtbaa r word t doo r doflichten d koraa l
En viole t d e poort , di e dreigen d groot ,
Glorieuze triomfboo g van'd e dood ,
Voor d e ingan g staa t va n ' t oostelij k portaal :
Apokalyptische mysteriebou w
Wacht in - e n uittocht . — Stil va n zekerheid ,
Zweeft d e avondster , profeet , doo r t leeg e grauw ;
Want doo r ' t portaa l waai t kou d d e oneindigheid ,
Waait, waai t i n vijandig e majestei t
Van onbegrijplijk , bovenwereldsc h blauw .

305
En waa r to t heuvelto p d e heidelande n
Elkaar va n rondo m stijge n t e gemoet ,
Daar staa t i n tooverlich t va n eige n gloe d
Witte devoti e al s ee n vla m t e branden :
Klaprozen houd t z e i n stilhangend e handen ,
Wonderlijk roo d al s droppel s leven d bloed ;
Door d e triomfpoor t rolt , waaiend e vloed ,
De oneindigheid , opgolven d aa n d e wanden .
Zooals i n ee n vioo l ee n klein , wi t har t
Midden o p d e afgron d va n he t blauwi g zwar t
In d e eige n diept e mijm'ren d lig t t e staren ,
Zoo, wi t o p blauw , staar t doo r mystërieboo g
Naar d e afgrond , die p e n ver , d e mystagoo g
En wenkt , e n wenkt , o m ' t heil'g e t e openbaren .

306
En al s ee n kaap , die , wi t va n branding , prik t
Ver i n d e wolke n wijdklat'rend e wonden ,
Hoe d e cykloo n d e ze e to t o p haa r gronde n
Ophoost o m he m t e schudden , nie t verwrik t —
Eeuwig, ho e lang , aa n ' t zenith vastgebonden,
Naar oost , naa r wes t d e bliksemslinge r tikt ,
En zij n immens e zwaa i bonzend e klik t
Met metalliek e donde r d e sekonde n —
Zoo, wijkend , rijs t d e heuvelto p e n steekt ,
Donkerder kaap , i n ' t donkr e blau w e n breek t
De vloed , di e machtloo s fosfren d lang s he m glijdt ;
En zij , stijgend e apotheoze , staa t
Een oogenblik . Z e wenkt , z e wenkt . E n gaa t
Over d e golve n va n d e oneindigheid .

307
Niet hoor t hij , o p zij n altaartroon , ho e loei t
Wanhoop va n ondergrondsch e frenezieën ,
Nu wereldspe l va n fantasmagorieë n
Uit d e een e toove r i n d e and'r e vervloeit ;
Niet zie t hij , ho e we g ui t verschromp'lin g groei t
De.dwerg die , leunen d aa n zij n koning' s knieën ,
Door zij n ekstaz e o m ' t fees t va n fantazieë n
Beschenen, to t jon g heldendo m herbloeit :
Hij hoor t to t onmetelijk e paleize n
De zuilenbou w va n orgelklanke n rijzen ,
Die d e aandreigend e optoch t ontvange n zal ;
Hij zie t bove n d e bergto p zic h verbreede n
Zwartblauwe ban d onde r lichtend e schrede n —
Ze stijg t — ze stijg t naa r ' t centru m va n ' t Heelal .

308
Ver waai t d e wimpe l va n haa r blond e haren ,
Ver ' t lichten d kleed , vaa g zilv'ri g aa n zij n zoomen ;
Kleurige kaarsen , staa n heili g t e droome n
Klaprozen, rood , e n groen e abeeleblaren :
Zijn wierookwolk , zij n liefd e i s opgenomen ,
Waar Wezenlij k z e altij d vereenig d waren ,
Al schee n z e i n lan g e n hee t beschreid e jaren
Dicht bi j zij n zuilentore n neergekomen .
En to t kometen , gazi g al s libellen ,
Tot sterrenevels , donz'g e nachtkapellen ,
Ziet hi j haa r kleed , witlichtend , zic h verdeelen ;
Tot stroomen d gou d va n Melkwe g gaa t verwaaie n
Het blond e haar , to t bont e zonne n laaie n
De blad're n va n klaproze n e n abeelen .

309
En orgel s e n bazuine n e n viole n
Teek'nen me t klan k kunsti g vervlochte n wegen ,
Opdat zic h groete n za l i n kee r e n tegen -
keer d e omtoch t va n zij n e n God's aureolen:
Balzaal ui t ellipse n e n parabolen ,
Tot zweven d labyrinth ineen geregen ,
Wacht, da t d e sterredan s zic h za l bewege n
Tot kronkel s va n aetherisch e Paktolen ;
Brandpunt, da t werelde n houd t saamgesloten ,
Hoort hi j d e points-d'orgu e to t asymptote n
Zich rekke n naa r duister e oneindigheden . —
Triomfmarsch va n bazuinen . Orgel s dond'ren .
De polonais e va n zij n Brahman's wondre n
Komt naa r hu n centru m langzaa m aangeschreden .
90

310
Tot sprenk'len d geschette r va n fcopertonen
Verklankt he t stuiven d gou d va n wereldbollen ;
De zeeë n ui t d e afgron d va n ' t orge l stolle n
Tot blauwgroe n parelsnoe r va n Orionen ;
En ijl e weefsel s va n vioo l ontrollen ,
Langs klokgelu i va n sterrebeeldpatrone n
Wegwolkend to t wazi g schem'rend e zonen ,
Zilv'rig trillend e Melkwegbanderollen ;
Door vlamme n va n trompet , ' t schett're n va n zonne n
Wordt zij n heela l ui t kleu r e n klan k gesponnen ,
Een glorieu s daveren d lichtgewelf ;
En onde r ' t org'len d snoe r va n diademen ,
Omrold doo r dondergan g va n stersystemen ,
Staat, strak , ee n stilt e ontzaggelijk : Hi j Zelf .

311
Als i n ee n gro t — zwiepend gind s bove n hak t
De blikse m i n d e berg ; wolkbreuke n vege n
Rotsblokken mee , da t ee n graniete n rege n
In langdreunend e pu t va n d e afgron d smak t —
In ' t ondergrondsch e grottendonke r plak t
Een enk'l e droptik , pla t kletsende , tege n
De vloer ; som s i s 't , o f ee n ui t niet s gestege n
Klankkogel o p elastisc h wate r klakt ;
Dan zink t i n watte n ' t afbreken d geklik -
klak. — Uitgedoofd i s ' t fonk'len d oogenblik ;
Tot vle k krimp t saa m d e couloir va n de tijd :
•
Zoo staa t d e stilt e i n ' t centru m va n ' t heelal ,
En eve n ril t ze , al s som s d e sterreva l
Van witt e abeeleblare n trane n schreit .

312
•Nu hi j doo r goude n bane n zie t geschreven ,
Wat he m e n zij n gedachten , al s z e ginge n
Langs ' t fosfren d heil'g e va n herinneringen ,
Boven ' t verdrie t naa r ' t smartlooz e ha d geheven ,
Groeit i n d e lichtkokon , doo r wentelinge n
Van orgelend e Orione n geweven ,
Groeit al s ee n nachtkape l zij n diepst e leve n
Tot Brahman, Psyche va n d e werelddinge n —
Geen stilte , al s toe n zij n wi l ha d weggelei d
Zijn wenschen , stilt ' die , al s d e brandin g dreunt ,
Schuw schuil t onde r d e golftop , ee r hi j kantelt ;
Neen: stilte al s die , ' t mijmeren d hoof d geleun d
Aan hemelpool , me t sterrenach t ommanteld ,
Op ' t zeevla k staat , me t sterre n geplaveid ,

313
Leunend aa n d e a s va n wentelen d heelal ,
Een magier , di e he t Mysteri e weet :
De hiëroglyphe n va n ' t orak'len d klee d
Fonkelen ui t afgrondlij k die p kristal ;
En d e omzwaa i va n zij n welven d piëdesta l
Voert me e d e ekstatisc h zwijgend e profeet ,
Tot plots'lin g sterre n aa n zij n mante l bree d
Verflikk'ren bi j verschove n plooienval :
Want middernach t i s 't ; door d e Melkwegpoor t
Roept naa r oneindighei d hi j ' t één e woord ,
De naa m va n Hem , di e is , za l zij n e n was .
In verflikk'rend e plooie n zink t zij n hand .
Hij onbeweeglij k i n zijn . vroeg'r e stan d
Leunt, verzonken , tege n d e wereldas .

314
Tot Zelfbese f va n klaar-diep e eeuwigheid ,
Dat som s schem'ren d ui t smar t wa s opgekomen ,
Maar ongrijpbaa r weif lend, zooal s na droome n
Een stemmin g waar t ui t verr e kindertijd ,
Voelt hij , da t zij n troeb'l e verganklykheid ,
Zooals d e onrus t va n langzoekend e stroome n
In d e een e ze e eindlij k word t opgenomen ,
Verlost e n rei n va n goe d e n kwaa d verglijdt ;
Tot ' t Zelf , duist're , onbeweeglijk e achtergrond ,
Waarover wereldbeelden , vluchtig , bont ,
In wemelplekken , zie l naas t ziel , verschuiven :
In elk' s heelal, vizionair e dom ,
Trekt zij n processi e va n zij n sterre n om :
Melkwegbanieren, ziji g zilver , wuiven .

315
Tot goudgee l kluwen , to t ee n lichtple k slink t
'T weefse l ui t ellipse n e n parabolen ;
Niet mee r i n stralend e koko n verscholen ,
Zweeft nee r d e Nachtkapel , e n zinkt , zinkt , zinkt ;
Hij zie t doo r transparant e nekropolen ,
Hoe zij n heelal , ee n klei n juwee l nog , blinkt ;
Herinn'ring ui t ee n vroege r leven , klink t
De sterrenhymn e ui t orgel s e n violen :
Naar ' t centrum , da t zij n eige n rijkdo m schouwt ,
Als ' t wereldspe l aa n d e omtre k zic h ontvouwt ,
Onwezenlijk voo r d e eeuwighei d va n ' t Wezen ,
Dat, stilstaan d Nu , saamva t i n één e bli k
En lac h e n lee d va n el k sterfelij k Ik ,
Voelt hi j zic h zel f gezonke n e n gerezen .

316
De vaas , me t vruchtbar e eeuwighei d gevuld ;
De ziele n rijze n aa n verborge n stee l ;
En glanze n sprenkel t va n kort-juichen d gee l
De blijdscha p o m ee n klein , zwar t har t va n schuld ;
In ied'r e wereldkel k draag t blauw'fluwee l
Witvloss'ge banden , beurteling s verguld ;
In ied'r e kel k fonkel t aa n Brahman huid'
Een nachtelij k geheimschrif t va n juweel ;
In ied'r e kel k lang s ontzaglijk e krin g
Loopt va n schem'rin g naa r paars e schemerin g
Een goude n skarabe e ove r he t blau w ;
In ieder e juweeltex t wijs t ee n lij n
De hiëroglyphen , di e he t heiligs t 'zijn ,
Met ijl e golvin g va n doez'lig e dauw .

317
De skarabeeë n vlamme n Brahman's glorie,
Brahman's mysterie wemel t ' t violet ;
Opstijgend doo r onzichtbaa r adernet ,
Dampt Brahman als ee n reu k ui t ie d re porie ;
Hij, di e i n rythm e ontplooi t va n eige n we t
Tot prach t va n wereldkelke n zij n trezorie ,
Trilt, eenvoudi g zieltj e va n d e infuzorie ,
Als wazi g pluisj e i n ' t ontzaglij k bouquet.
En ' t knop t e n bloeit : d e klokken , di e verwelken ,
Zinken i n d e urn , e n herrijze n al s kelke n
Van vizionair e saffie r e n topaas :
De goudsbloem , rondo m ' t still e har t gesponne n
Door polonaise s va n org'lend e zonnen ,
Duikt onde r in Brahman' s mysterievaas.

318
Weer glim t he t aa n d e zuilen , schrij n naas t schrijn ;
En tussche n vroomprev'lend e herinneringe n
Ziet hi j gestalte n zij n heiligst e omringen ;
Plotseling wee t hij , da t ' t zij n wensche n zijn :
Half donke r staa n z e i n blauw e fosferschijn ,
Hun-devotie-zwijgende boetelingen ,
Staan i n d e omhoo g welvend e schemeringe n
Als vrom e kaarsjes , nederi g e n klein .
Hij zie t i n still e groepe n zij n gedachten ,
Als marm're n beelde n strakstarend e wachten :
Ze lichten , wan t hu n konin g kom t weerom ;
En ' t prev'le n stijg t to t groot e melodieën :
'T i s o f orgelde n zel f zij n reliquië n
Wijding e n vred e doo r zij n heiligdom .

319
Hoe lan g voorbi j i s ' t dansen d sterrenspel ?
Hoog voo r zij n torenraa m ston d hi j t e kijken ,
— Denkt hi j — en za g ove r zij n grachte n strijke n
'T machtloo s fladd'ren va n voge l e n libel ;
Zoo eve n joe g zij n zelfkwellen d beve l
De oproer'ge n we g naa r d e ondergrondsch e ryken ,
Abeelen flikkerden, olme n e n eiken ,
En wit , org'len d ove r vioo l e n cel ;
Feestzaal va n zonne n wer d zij n zuilenwonin g —
Nu zi t zij n hof , wachtend , rondo m zij n koning ,
Die alle n saamva t i n ee n enk'l e blik :
Zijn lan g verdriet , me t ' t sterrenfees t verweve n
In werelddraperi e o m ' t eeuwi g Leven ,
Schijnt saamgeslonke n to t éé n oogenblik .

320
Zijn wi l rijs t reusachti g va n d e altaartreden :
„Hen, di e u w mach t e n u w beve l verbande n
„Uit ' t torenhuis , e n gehoorzaa m mij n hande n
„Sleurden naa r ondergrondsch e doodensteden ,
„Hen, di e doo r ' t stilstaan d zwar t bulderen d dede n
„Hun lan g rollend e stormgolvinge n branden ,
„Dat, t e plette r bonzen d tege n d e wanden ,
„Ze al s vlokkend e echo' s naa r d e diept e gleden ,
„Hen wijdden , sti l sijp'len d doo r oud e spleten ,
„De droppel s va n u w fees t to t plots'lin g weten :
„Uw stor m va n sterre n heef t hu n stor m bedaard ;
„De poorte n spronge n voo r hu n deemoe d open ,
„En onderworpe n kwame n zi j geslope n
„Naar ' t hu n verbode n heiig e i n bedevaart .

321
„Uit hoog e trot s i n vred e die p verzonken ,
„Staan zi j geloovi g voo r u w reliquiën ,
„Door ' t eeuwi g wereldspe l vo l theophanieë n
„Hun erns t va n sterflijk e eigenhei d doorklonken :
„Hitst vroeg'r e waa n d e n u smeulend e vonke n
„Tot vuurstor m o p va n vroeg'r e frenezieën ,
„Laat vri j he n e n vraa g mij : bijouterieën
„En bloeme n bren g 'k , al s nooi t aa n bruide n blonken ;
„Uw laa t gelu k za l mij n almach t gelukken :
„Tot bruidsbouque t za l ' k lang s d e Melkwe g plukke n
„Viool Orion, roos Andromeda,
„Ik za l u brenge n d e oud-mysterïeuz e i
„Parel ui t ' t keizerrij k va n Beteigeuze , I
„De vlammenbroch e va n Denebola . I
i.

322
„Schijnt — angst voo r vroeg'r e dreigin g — valsch e n
„Een spokenhan d u w slapen d voorhoof d t e aaien ,
„Dat u w schemeren d hal f besef verwaaie n
„Hoort ' t laats t wegsterve n va n u w eige n gil ,
„En glure n achte r mure n oogen , sti l
„Meedraaiend me t u w vluchten d oogendraaien :
„Al u w daemone n za l naa r d e afgron d zwaaie n
„Zwijgend me t spreken d handgebaa r u w wil .
„Hun zonde , da t z e hun meerd'r e weerstonden ,
„Mijn zonde , da t hen , mij n gelijken , bonde n
„Mijn hande n i n taa i ne t va n duisternis ,
„Hun schuld , da t zi j hu n sterflijkhei d nie t duldden ,
„Uw schuld , da t mij n krachte n u w wen k vervulden ,
„Nu i s ' t gezoen d me t u w herrijzenis. "

323
Naast d e and'r e zuile n ston d zij n statigheid .
En toe n hi j zweeg , klon k ' t o f ee n gon g va n bron s
Zijn eige n klan k nazon g me t lan g gegon s
En zic h herhaald e i n zelfverzonkenheid .
En zooal s ' t roepe n va n nachtvogel s glijd t
Onzichtbaar doo r d e nacht ; ' t he n dragen d dons ,
Dat drijf t o p duisternis , verdoof t d e plons ,
Als ee n windvlaa g zij n brandin g o p he n smijt ;
'T geroep , ee n tooverbal , rol t overal ,
Met spron g — met va l — naar to p — naar golyendal ,
Al naa r d e luch t ebben d o f rijzen d is :
Zoo, scheren d lang s pilare n e n gewelf ,
Als fluisterde d e schem'rin g me t zic h zelf ,
Klonk ' t lan g al s gonggezang : Herrijzenis .

324
Weg schoo l i n ' t donke r va n d e hoog e zaa l
De sidderend e klank ; maa r ' t laatst e beve n
Scheen onhoorbaa r no g steed s al s ra g t e zweve n
Op ' t o m d e schrijne n orgelen d choraal .
Vreemde violen , ui t zwar t marm're n schaa l
Door hal f verlicht e zuilenstee l geheven ,
Straalden d e schrijne n sti l hu n magisc h leve n
In tragisc h paarse zichtbaarheid va n taal .
Onweetbaar die p i n duisterni s verscholen ,
Droegen d e zuilenstele n hu n violen :
'T verlede n bloeid e i n schem'rig-blau w bouquet;
„Herrijz'nis!" — Naar d e nach t ston d hi j t e zwijgen ,
Een Aronskelk . Ui t d e onderwerel d stijge n
De eeuw'g e mysterie s naa r zij n spreektrompet .

325
„Zij, di e mij n afgepers t gebo d trotseerde n
„En me t mij n wi l to t beide r onmach t vochten ,
„En ui t he t labyrinth va n Brahman' s krochten,
„Vrome processie , naa r ' t n u heiig e keerden ,
„Vinden, to t vreem d gehee l me t smar t vervlochten ,
„Wat z e i n verdwazin g onvermeng d begeerden ;
„In ' t stilstaan d Toen , da t zij , vlucht'gen , nie t eerden ,
„Vinden ze , wa t z e i n ' t Nu , ' t vluchtige , zochten .
„Hen die , to t sterflijk e eigenhei d gebore n
„Binnen d e wande n va n mij n wank'l e toren ,
„Uit opstan d to t devoti e zic h verheffen ,
„Zal een s verzonkenhei d i n adorati e
„Tillen to t sti l lachend e kontemplatie ,
„Dat zi j hu n vred e i n ' t eeuwi g N u beseffen .
21

326
„ Vroeger, toe n ' k zoeken d ui t mij n torenrame n
„Niets za g da n mij n gevange n eenzaamheid ,
„Heb 'k , plots'lin g angstig-wakke r kind , geschreid ,
„Dat niet , di e ' k liefha d — de onbekende n — kwamen,
„En mi j i n d e arme n va n hu n liefd e namen ,
„Me ontfutselen d aa n d e wanhoop , da t wij d
„Een werel d o m mij , schim , la g uitgebrei d
„Van schimm'g e vorme n e n gedroomd e namen :
„Toen ' k ui t dezelfd e drade n za g gesponne n
„De to t heela l balanceerend e zonne n
„En ' t vluchti g flikk'ren, da t me t ' t slape n komt ,
„De donde r e n ee n klank , bijn a vergeten ,
„Juichte mij n vrij e trot s bi j ' t heili g weten ,
„Dat i n mij n werel d Brahman zich vermomt :

327
„Hij strooi t va n ui t zij n domino , d e nacht ,
„Schertsend confett i ron d va n meteoren ,
„En staa t da n onbewegelijk , verlore n
„In zelfbewond'rin g voo r zij n maskerdracht ;
„Met hallal i va n donde r speel t hi j jacht ,
„En blaas t d e stor m ui t hoo g snerpend e horen ,
„En pijle n ui t zij n kleur'g e boo g doorbore n
„Hem, Behemoth, de grijsvlossig e vacht ;
„Hier stemloo s vlokj e i n fijn-kristallen huisje ,
„Groet gind s ui t wolkengro t Hij , zingen d pluisje ,
„Zich zelf , vliegend e zon , al s leeuwerik ;
„En ' k hoorde , triomfan t doo r klinkend e eeuwen ,
„De optoch t va n ' t leve n dionysisc h schreeuwen :
„De masker s viele n e n i k za g mij n Ik .

328
„Niets ka n he t Brahman eeren , niets he m smaden ,
„Dan Brahman's eigen lo f e n eige n spot :
„Geen spot , gee n lo f da n voo r wat , wijz e e n zot ,
„Het Brahman speelt i n wereldmaskeraden :
„Hij, kunst'naa r i n natuu r e n menschendaden ,
„Is kanke r hier , trap t gind s zij n hoogs t gebod ,
„En leef t d e humo r va n almacht'g e God ,
„Die, Christus , zic h doo r Juda s heef t verraden .
„Hij, liefd e e n zome r va n vluchtig e wereld ,
„Vlindert e n pauw t e n nachtegaal t e n merel t
„Majeur va n klank - e n kleurenrijk e scherts :
„Hij, lee d e n herfst , i n d e eindighei d gevange n
„Van schijnbaa r zelf , schrei t ' t onvervul d verlange n
„Tot wereldpathétiqu e i n klein e terts .

329
„'T eeuw'g e ken t goe d noc h slecht , liefd e noc h haat ;
„Geen blijdscha p kan , gee n smar t to t de afgrond dringen ,
„Waar same n vloei va n verr e rimpelinge n
„Uit stormen d oppervla k to t rus t vergaat ,
„Iedere zie l ee n golf , di e stijg t e n staa t
„En kantel t e n verzink t i n schemeringen ,
„En herrijzen d Brahman's vereindigingen ,
„Monsters e n anemonen , rijze n laat ;
„Zich, eeuwi g geestenrijk , zie t balanceere n
„Hij, di e hie r effe n eb t i n ephemeren ,
„En gind s in Plato , wereld-vloedgolf, zuilt :
„Die alle s is , ken t niet s da n zij n gelijken ;
„Verarmen ka n He m niets , niet s He m verrijken ;
„Niets, da t d e ze e verreint , d e ze e bevuilt .

330
„Wie slaaploo s i n herinn'ringrijk e nachten ,
„Zich martelen d me t straffen d zelfverwijt ,
„Om ' t lang e lee d va n wi e hi j liefhad , schreit ,
„Dat hu n zij n dade n e n zij n woorde n brachte n —
„Als hi j he t Brahman ziet, ui t zelfverachte n
„Wordt hi j to t vred e i n ' t Wereld-I k bevrijd :
„Verbrand, verdamp t voel t hi j i n d e eeuwighei d
„Zijn schul d va n daden , woorde n e n gedachten .
„Want zali g zij n d e levenden , di e sterve n
„In Brahman , e n door Zelf-bese f verwerve n
„Verlossing ui t verblindin g e n verdriet .
„Ja, zeg t d e Geest , opda t z e ruste n moge n
„Van hu n verleden , n u hu n wetend e ooge n
„Het Brahman zien. Hu n werke n volge n niet .

331
„Door venster s die , verschillen d transparant ,
„Uitzien o p ' t par k waa r stat'g e laa n naas t laa n
„En per k naas t kunsti g perk , d e Ideeë n staan ,
„Staart Hij , di e zaai t e n bloeit , verwelk t e n plant ;
„Daar hoort , ruischend e eeuwigheid , Hi j zic h gaan ,
„De mozaiekgroe i richtend va n Zij n land ,
„Dat Hi j me t éé n lichtend e bli k omspant ,
„Hij zel f Zij n zon , zel f Zij n dauwend e maan .
„En Hij , di e dauw t e n lich t e n schik t e n snoeit ,
„En, par k e n bloembed , rythmisc h ruisch t e n gloeit ,
„En ruik t e n proef t zij n eige n diep e glorie ,
„Hij zie t di e tuin , waa r zic h he t eeuwi g Zij n
„Ontvouwt, veeloogi g aa n al s wereldschijn ,
„Of ' t venste r Newto n heet , o f infuzorie .

332
„En al s o m plots'lin g willig e scharniere n
„De liefd e wy d he t venste r opendraait ,
„Dat ui t he t par k org'len d naa r binne n waai t
„Het ve r geruisc h va n d e eeuw'g e populieren ,
„En hem , drijven d o p ' t bruise n va n hu n lieren ,
„Een roodgewiekt e morge n tegenlaait ,
„Die, goude n haan , werelde n wekkend , kraai t
„Een oproep , o m zij n eeuwighei d t e vieren ,
„Dan meent , di e liefheeft , doo r di e prach t verblind ,
„Dat buite n ' t arm e e n donk'r e zel f hi j vind t
„De schoonheid , di e zij n leve n za l verhoogen ,
„Tot hi j zij n laa t verdrie t heef t uitgeschreid ,
„En leert : he t wa s zij n eige n Werklijkheid ,
„Die hi j toe n za g me t begenadigd e oogen .

333
„Zoo i s i n mi j — een zonsopgan g — gerezen
„Het Zelfbese f ui t mis t va n oud e waa n ;
„Tot Brahman, lang gevoeld , n u hal f verstaan ,
„Ben ' k doo r u w fees t va n ' t schijnbaa r zel f genezen ;
„Zoo ka n k va n Go d niet s hope n meer , niet s vreezen ,
„Sinds i k mi j vas t i n ' t stilstaan d N u wee t staan ,
„En liefde , al s vreem d aa n d e Eenheid , i s vergaa n
„In d e adorati e voo r mij n eeuwi g Wezen ;
„Zoo wee t i k m e i n d e Groot e Zie l omsponne n
„Door wereldvizioe n va n eige n zonnen :
„Ik, straa l van Brahman , ben aa n He m gelijk :
„Uit ' t sterflijk e to t vrijhei d losgebonden ,
„Nu ' k He m i n mij , i n He m mi j he b gevonden ,
„Zoo ga i k binne n i n mij n koninkrijk. "

335
AQUARIUM.
In schem'ri g groe n stukj e va n d e oceaa n
Zweeft al s ee n schi m he t zeedier , transparant :
Zich zel f vergetend , zie t doo r glaze n wan d
De menschengees t ' t ontzaglij k wonde r aan ,
Hoe ' t zieltje , da t i n el k trillen d orgaan ,
Teer va n doorschijnendheid , onzichtbaa r brandt ,
'T vreemd , glaze n vogeltj e zij n fijn-als kan t
Geweven vleugeltj e golven d doe t slaan .
Zoo drijf t mij n ver s i n mij , zel f dee l va n God ;
En iets , da t me t verstan d e n wete n spot ,
Verbergt zic h i n kunst'g e doorschijnendheid ;
En wi e he t leest , voelt , voo r éé n oogenbli k
Verplaatst buite n d e grenze n va n zij n Ik ,
Trillen ' t mysteri e va n zij n eeuwigheid .

336
Waar blee f we l d e meetkund'ge , di e bego n
Zijn goude n werkstu k gind s t e construeere n ?
Hij lie t ee n paa r reusacht'g e teekenveere n
Achteloos ligge n o p d e horizon .
Wat cirkelboo g e n pun t daarbuite n leeren ,
Neergezet, scherp , me t heldergee l crayo n
Op effe n vla k va n blauwi g grij s carton,
Staat i n he t oos t d e nach t t e mediteeren .
En langzaam , langzaa m o m onzichtbar e a s
Wentelen ron d i n grootsc h balancemert t
De wereldstolpe n va n gespikkel d glas .
'K hoo r — Ja! nu wee t i k 't : 't wa s Puthagoras ,
Van sferenharmoni e d e dirigent ,
Teek'naar va n sterrepun t e n maansegment .

337
'K hoor , ho e me t goude n lijs t d e schilderi j
Onhoorbaar zegt , terwij l i k st a t e kijken :
Ik han g i n ' t niets , zel f niet s da n schij n va n eiken ,
Van weide n e n va n wolken , ze e e n hei ;
Brahman's gedachte heef t bereik t i n mij ,
Wat i n u w werklijkhei d hi j wo u bereiken .
Met kosmisc h Zelfgevoe l za l ' k u verrijken ;
Zink doo r mij n schij n i n ' t Weze n e n wor d vrij .
Maar ' t panoram a — ergernis voo r wijdin g
Geeft mi j zij n sluw e e n spokig e misleiding :
'T lieg t mi j d e straa t op , wrev'li g e n beklemd ,
Waar, die p geno t o m eerlijkhei d verscherpend ,
Rumoerig klikkend , knallend , kling'lend , snerpend ,
Het leve n ren t e n motort , fiets t e n tramt .

338
Als lang s he t zigzagpad , d e hellin g op ,
De dood e triomfantlij k word t gedragen ,
Dan waai t choraa l me t plotseling e vlage n
Uit ' t crematorium , wachten d o p d e top .
Ze gaa n terug . Allee n nu . E n d e klo p
Van eige n hartsla g schijn t he n aa n t e klagen :
Zij zie n d e zon , n u — morgen — hoeveel dagen ! —
Hoor I Weer ' t choraal ! — Hem losse n vlamme n op . —
Heeft mij , triomfantelij k hooggeheven ,
Hun liefd e weggebrach t lang s hellen d leve n
Naar Brahman's heilig Crematorium ,
Dan za l ' t hu n zijn , o f z e ui t mij n verze n hoorden ,
Als ui t ver , ope n kerkportaal , akkoorde n
Van ee n verwaaien d oratorium .

339
'T i s zomer ; zondagmorgen. Ee n toonee l
Zie ' k plots'lin g voo r m e ui t verr e jongensjaren :
Ik li g i n ' t gras ; er ligge n rozeblare n
Overal o m me , roze e n wi t e n geel ;
Mijn moede r speel t piano , ' t laatst e dee l
Van Gounod' s Faust . E n 't lee k o p eens , al s ware n
Aan ' t trille n ergen s i n mi j zel f d e snaren ,
En ' t bonsd e doo r mij n bors t to t aa n mij n keel .
En ' k huild e e n huilde , to t mij n moede r kwam ,
En m e aaid e e n kust e e n m e i n haa r arme n nam ,
En ' k gaf , gelukkig , haa r d e liefst e naam . —
'K zi e rozen . D e wor d grijs . D e herinnerin g
Voel ' k trille n i n mij n keel , e n ' t i s me , al s zin g
Ik stil : Anges de s cieux , porte z mo n ame .

340
Grottenpaleis va n nachtlijk e Sibull e
Stond zwar t voo r ' t oosten ; fakkelvlammen dede n
Flikk'ringen vliege n lang s scherpkant'g e trede n
Van tra p i n plots'lin g blauw e vestibule .
En zichtbaa r achte r transparant e tule ,
Die va n ' t terra s fosferd e naa r beneden ,
Wezenloos, groeni g wi t kwa m aangeglede n
De maan , bewustelooz e somnambule ;
En ston d t e luist're n naa r d e sterrebeelden .
En machten , waaien d ui t d e nacht , verdeelde n
De sluie r o m d e ekstatisc h witt e wang :
En ' t rold e ui t honder d poorte n ove r d e aarde ,
Toen z e aa n he t wereldleve n openbaard e
Haar profeti e va n wereld-ondergang .

341
Laag hang t d e zon . D e lang e bosschen , dijke n
Van ondoorschijnendheid , were n d e bare n
Van ' t rood e licht , da t afdruip t va n d e blaren ,
Doorsijp'lend, waa r to t le k d e twijge n wijken ;
De vlakk e stroomen , di e ' t doorzichti g strijken ,
Kan nie t he t voorland , ruigbegroei d me t varen ,
Niet ka n d e takkenglooiin g doe n bedare n
De steil e vloed , di e hee n spoel t ove r d e eiken ;
Over d e krui n e n — dijkbreuk — door d e wande n
Stort zic h d e oranj e brandin g o p d e landen ,
Wijd vloeien d goud , al s ui t ee n fabelbron ;
In ' t ooste n bouw t d e nach t zij n wolkendammen ;
Meezuigt d e zo n d e vloe d va n koel e vlammen ,
En z e ebbe n we g onde r d e horizon .
22

342
'T i s ein d Augustus , Zondag . — Blauwig waa s
Om verr e denne n i n laa t middaguur ;
Naar ' t glooien d stoppelveld , vo l sprietje s vuur ,
Uit stofwolkje s va n grindwe g loop t ee n haas .
En ouërwet s bolrond e dahlia' s
Gloeien, moo i evenwijdi g me t d e muu r
Van ' t boerenhuis ; laa g tjisp're n o m d e schuu r
Zwaluwen, ove r ' t pa d lang s ' t ijzergaas .
Nog ru l va n Zaterdagseh e har k i s ' t zand ;
Voetstappen staa n voorzichti g lang s d e rand ;
Een schaduwpun t va n halfgee l boonenbla d
Ligt hie r e n daa r i n ' t lijnenne t o p ' t pad ;
Door ' t dicht e raa m kom t i n gedempt e vlage n
Eenvoudig orgelspe l va n „Uren , dage n —."

343
Het heel e landscha p heef t d e zo n vertaald :
'T aardappelvel d i n nie t hoo g artistiek ,
Maar deg'lij k proza ; kleurig e lyrie k
Geeft ' t koornlan d i n ee n stijl , di e vlam t e n straalt ;
Episch i n vorm , i n kleur , i n klank , verhaal t
De ei k va n zij n zonnehero s i n epiek ;
De populiere n zoeke n ' t i n tragiek ,
Hoe o p ' t gee n hoogstreeft , ' t noodlo t bliksemstraalt ;
Paarse erns t va n groen e rooie-koo l herhaal t
De humo r va n wa t klei n schijn t e n komiek ;
Wetend wa t rech t is , e n da t hi j nooi t faalt ,
Knikt wij s d e de n welwillend e kritie k —
Uit d e onvertaalbar e ontzaglijk e daal t
Één lo f o p ' t literair e mozaiek .

344
HONING.
'K zie voo r me, to t kristallen regelmaa t
Van vloeibaar-gouden zuilenbou w verdicht ,
— Op paars e he i Augustusmiddaglich t —
In blauw e schaa l hei-gel e honingraat .
En ' t is , o f hie r e n daa r ee n schadu w gaa t
Door stilte , di e gonzen d e n glanzen d ligt ;
En ' t is , o f voo r mij n sterfelij k gezich t
Getranssubstantieerd d e zome r staat .
Gletscher va n middaggloed , besneeuw d me t was ,
De zilv're n krinkel s va n he t lamplich t glijde n
Naar geuri g da l va n groênweerkaatsen d gla s
Langs d e afsmeltend e steilte n va n u w zijden .
Ben ' k priester ? Be n i k heiligschenner ? — 'K weet ,
Dat ' k godlijkhei d va n zo n e n zome r eet .

345
SnufFlend ove r blauwzwar t bevrore n vliet ,
Zocht d e oostewind , o f hi j iet s levend s vond ;
In ' t zonlich t dubbe l spokig , sist e i n ! t ron d
'T schuifelen , scher p e n ijl , va n ' t dood e riet ;
Zwervend geroe p va n vluchtend e karkie t
Klonk wonderlijk-onzichtbaar . ' T was , al s ston d
Bedreigd mij n lichaa m o p behekst e grond ,
Vol dood , di e ' k voeld e e n hoorde , a l za g ' k he m niet .
Hij la g onbewegelij k o p d e loe r
Geduldig onde r doorschijnend e vloer ,
En sloo p doo r wijken d rie t me t sluw e stap ,
En aasd e ui t ' t wes t me t rood , hongeri g oog ,
En heerscht e ui t violett e schem'ringboo g
In ster'li g blau w va n wereldkoningschap .

346
'K zag , paramaeciuin , j e o m to p n a to p
Van ' t onderzeesch e Rotsgebergt e dolen ,
En da n beluist're n i n blauw-donk'r e hole n
De Fingalsstilt e va n j e waterdrop ;
Ik za g achte r doorschijnend e envelo p
In hieroglyphenschrif t j e bou w verscholen ;
In rythm e va n stervorm'g e vacuole n
Sloeg ' t leve n jou w wiskund'g e harteklop .
En ik , o p aarde , zoch t d e sneeuwbergkege l
Montblanc, e n zij n vergeest'lijkin g i n Hegel ;
En ' k staarde , weggezonke n vroo m beschouwer ,
In noorsch e mere n e n in Schopenhauer .
Maar ' k wa s bi j ' t voedselzoeke n minde r praktisch ,
Te weini g geo- , t e vee l Brahmataktisch .

347
Achter mi j i n d e laa n hoo r ' k paardehoeve n klakken :
'K verbeel d me , da t d e k e n d e l zic h steed s herhalen ;
Maar onstandvasti g zij n i n timbr e d e vokalen :
De a stijg t naa r d e è , o m we l o f niet naar de a te zakken.
Iets lang s schijn t rech t voo r m e ui t t e vluchte n langs de
{takken;
leis monsterachtig s schijn t d e vlucht'lin g t e achterhalen :
Dichter, steed s dichte r bi j hoo r i k ' t monste r vermale n
De steed s vluchtend e stilt ' me t steed s gulzige r smakken .
Het vreet , he t schrokt . — 'T passeer t — 'T i s maa r ee n
[paard- en- wagen.
Het draai t ee n zijwe g in ; ook voo r ' t gehoo r verdwene n
Is ' t monster : d e a e n d e e , d e k e n d e l vervagen .
De stilt e herleef t —; wacht eve n no g — de win d kwa m
[strijken —
Sluipt naa r flikk'rend e laa n o p voorzichtig e tee n en,
En lig t languit , luist'rend , ho e ' t zonlich t druip t va n
[de eiken .

SLEETOCHT

351
Het transparant e blok , da t rech t e n stra k
In winternachtlij k bergda l ha d gelegen ,
Van goudkristalle n e n witzilv're n vege n
Stil glinsteren d aa n ' t welven d oppervlak ,
Tot violett e wolke n gin g ' t verdampen ,
Nu roo d i n ' t ooste n stee g d e rond e zon ,
En naas t paarsblauw e schaduwe n bego n
Langs spiegelend e sneeuwwande n t e schampen .
En voortvloo g triomfantlij k onz e slee ;
Een slingerplan t vo l trosse n belleklanken ,
Tot ech o s groeien d doo r zijwaartsch e ranken ,
Tink'lende toovermistel , groeid e mee .
Waar blau w i n schadu w no g va n mieeuwbergtore n
Een prism a va n kristalle n vriesnach t lag ,
Daar schee n 't , also f ui t da g doo r doo d naa r da g
Ons warm e leve n moes t ee n tunne l boren .

352
En splinter s ko u prikte n on s i n ' t gezicht ,
Of smolte n o m on s we g to t small e vlokke n :
Ik voelde , da t d e paarde n snelle r trokke n
Uit d e onderwerel d on s naa r ' t wereldlicht .
Waar kaskade n groe n stolde n to t gordijnen .
Daar lee k 't , also f — kijk, ginds ! — wijs e n bedaard ,
Door spits e mut s grijs , spit s doo r grijz e baard ,
Een dwergj e glure n zo u en , stil , verdwijnen .
En violet , groen , blau w e n roo d e n gee l —
T wa s o f w e trotsc h o p diamante n gingen ;
Neen, o f z e tussche n sneeu w e n ooge n hingen ,
Een prachtig e motrege n va n juweel .
Wel nevelwezens-kwame n w e overvalle n :
Hun paars e jurke n scheurde n zi j kapo t
Aan bosschen , langarmi g naa r dwergengro t
Vluchtend doo r portieres va n watervallen.

353
Toen sleepte n naa r schijnbaa r puntig e to p
De paarden , mo e ondank s d e Gulde n Regel ,
Langs schroeflij n rondo m afgeknott e kege l
De schev e sle e e n ons , zwaa r leunend , op .
En ' k lie t d e wereld , o m m e draaiend , zinken ,
En rijze n nieuw e weerlden , pie k n a piek ;
'K liet , dirigen t va n bevrore n muziek ,
Crescendo steeds , steed s nieuw e timbre s klinken .
'K zag , witschitt'rend e zonnekogel , staa n
De berg , al s lang s dagboo g w e zonni g reden ,
Tot huiv'ren d w e i n zij n blauw e schadu w gleden ,
Mijn heilig e aard e e n ik , haa r still e maan ;
En vlokke n haa r za g 'k , roo d doo r paarsi g donker ,
Om witt e bontmut s fos f rende aureool :
Zoo hang t sidderen d o m sneeuwka p va n poo l
In winternach t gee l noorderlichtgeflonker .

354
Neen, neen ! Ik was , maa r rijker , Helio s zelf ,
Die i n ontzaglij k spiralend e kringe n
Meevoerde ' t mooist e va n d e werelddingen ,
Mijn koningin , naa r no k va n lichtgewelf .
En ' k dacht : „O arm e Apollo! Medelijden
Is jou w zaligheid , d e allesziende , waard ,
Dat j e a l di e eeuwe n zonde r haa r o m d e aard' ,
Niets ziend e da n d e wereld , ron d moes t rijden. "
Want als , plots'lin g vlammen d hu n pluimenpracht ,
In plots'lin g lich t oo k on s d e paarde n trokken ,
En ' k roo d za g wuive n di e stralend e vlokken ,
Dan wa s 't , also f i k eers t zonsopgan g bracht .
Hooger gin g ' t lang s steed s hooge r schroeflijnkronkel ;
Hard woe i d e wind ; juweelen wolkte n wijd ;
En ' t lee k ee n stormloo p naa r d e oneindighei d
Door noorderlicht - e n zon - e n stergefonkel .

355
Toen za g i k niet s meer : voor mij n ooge n hin g
Een nevel ; en oo k zi j zat , ver , t e zwijgen .
En ' k huilde , e n ' k wis t bi j ' t ekstatisch e stijgen ,
Dat i k naa r ' t diepst e va n d e werel d ging .
Stil, ston d i k hoog ; beneden, stil , la g d e aarde ;
Ons beiden , ' t een e centru m va n ' t heelal ,
Droeg Zwitserland , gebeeldhouw d piëdestal ,
Twee godenbeelden , waarnaa r d e aard e staard e :
Triomflijk, doo r triole n enthousiast ,
Veerde i n mij n zie l de . kroningsmarsch van Kretschmer ;
Olympisch, bove n statietra p va n gletscher ,
Hief naar , d e zo n mij n troo n mi j va n albast .
En ' k dacht : D e zome r e n Itali ë glooie n
Beneden haa r — 'T i s net , i k rui k d e geu r —
Kon ' k haa r da t geven , corbeille-de-fleurs ,
Waarom d e wattig e Alpe n wi t zic h plooien .

356
Maar wa t ka n i k voo r haar , mij n liefde , doen ?
O, voo r haa r a l d e weerlde n t e verov'ren ,
Of mi j i n d e een e werel d o m t e toov'ren ,
Zooals zi j mi j zie t i n baa r liefs t vizioen !
'K wou , groo t doo r laatgebore n heroisme ,
En trou w al s hij , wien s trou w aa n jongensee d
Over d e gletscher s i n Itali ë smee t
Afrika's haat , Italië' s kataklysme ,
Mijn vuurdiens t haar , vo l fosf're n va n d e pool ,
Mijn noorderlicht , i n ' t bleek e zonlich t wijden ,
Haar smar t voo r mij , mij n blijdscha p voo r on s beiden ,
Voor haa r d e wereld , i k haa r Capitool . —
Of zo u ' k i n verzen , dreunen d al s Homeros ,
Voor oo g e n oo r kleurenrij k klankenfeest ,
Een werel d voo r haa r winne n va n d e gees t
Met woordenlegers , iede r woor d ee n hero s ?

357
Ja, Ja ! I k hoo r z e a l stappe n i n d e pas ,
Mijn ernstig e soldaten : ' k hoor , ho e schommel t
'T elastisc h rythme , e n ' t golft , e n ' t metru m trommel t
Mijn hart , also f ' t Legran d van Hein e was :
En ' t Lotosvaande l zi e ' k ekstatisc h wapp'ren ,
Dat, Godgebore n Ganga , machti g draag t
Mijn liefde ; i k zie , ho e ' t i n he t ooste n daag t
En ' t morgenlich t schijn t ove r a l mij n dapp'ren ,
Vizionairen, vol Himalaya ,
De ooge n hal f dich t e n hal f ope n d e monden :
Op! Tege n onmach t va n Gebo d e n Wonden !
Op! Tege n Sinai e n Golgotha ! —
Of za l i k vrage n aa n mij n woordenvolken ,
Hun grati e e n hu n krach t e n hu n éla n
Willig t e schikke n to t tableaux vivants ,
Die i k ontwer p va n bosc h e n he i e n wolken ?
23

358
De volke n va n mij n woorden , ' k ho u va n hen ,
En, woorde n va n mij n volk , va n jull i ' t meeste :
Ik zag , i k rook , ho e bli j ' k me t and're n feestte ,
Steeds julli' erns t e n har s va n he i e n den .
Niet noodi g i s 't , hu n allerle i t e leeren ;
Elk ken t zij n rol , ' k zo u zeggen , va n natuur ;
En al s ' k maa r nie t he n dwing , zij n z e vo l vuur ,
En hoe f ' k allee n ee n beetj e t e stileeren .
Soms voe l i k m e arm : z e zijn , i k wee t nie t waar ;
Dan doo r hu n toeloo p voe l i k m e ee n Carnegie;
Soms zij n z e stug , maa r meesta l gaa t d e regi e
Van zelf ; z e lette n o p mij n kleins t gebaar :
Beschrijf ' k ee n lan g ovaa l me t holl e handen ,
Dan praat , ellipsoid, de populie r
Druk i n zic h zel f e n glinster t va n plezier ,
Trotsch wiskund'g e bove n platvloersch e landen .

359
Ik kijk , al s wa s ' k verdiep t i n ernsti g wer k —
Hoog staa t d e spa r o p he i peinzen d t e kijken ;
Napoleon, do e ' k eike n o p mi j lijken ,
Als ' k me t d e vinger s tril , da n tril t d e berk .
En al s horizontaa l mij n arme n glijde n
Van recht-voorui t to t naa r hu n wijdst e stand ,
Dan groeit , groeit , wolkendragen d aa n zij n rand ,
Een cirkelsekto r va n immenz e heiden .
Wanneer ' k mij n hande n laat , zonde r geluid ,
Als va n ee n preekstoe l iet s voorzichti g streelen ,
Dan breide n hoog e wolken , hoog e abeelen ,
Over ee n geldersc h dorpj e hu n zege n uit .
Doe 'k , al s gaa t weg , di e ' k nooi t mee r za l ontmoeten ,
En ' k wui f he m me t mij n zakdoe k achterna ,
Dan zi e ' k me t Melkwegsluie r Andromeda
Naar d e eeuwighei d mij n liev e doode n groeten .

360
En al s ' k to t vroo m gewel f mij n hande n vouw ,
Zooals i k dee d al s kind , i n adoratie ,
Beschrijven i n begrijpend e imitati e
Mijn oud e woorde n vroo m he t hemelblauw .
De stat'ge n laa t ik , Liszt , i n polonaise n
Van wolkenweerlde n wand'le n doo r hu n zaal ;
De trotschen , o p Legrand' s één e signaal ,
„Gloire!" dondere n da n hu n Marseillaisen .
Voor haa r mij n roe m — een zeilschip , zwevend e
Breed, wit , o p to p n a to p va n rollend e eeuwen .
En plots'lin g wa s 't , al s gin g mijn blijdschap schreeuwen ,
Net al s he t Rond o va n d e Zevende .
Maar — voelde i k hee l die p — nooit za l i k vergeten :
'T zij n niet s da n vonke n ui t he t eeuwi g vuu r
Van Brahman' s Zelfbewond'ring voo r Natuur ,
Haar schij n i n Kunst , Zij n Zelfbese f i n Weten .

361
En ka n a l d e ondergrondsch e wereldzee ,
Die 'k , sind s Hi j kin d i n mi j was , die p za g gloeien ,
Slechts fosferlichtje s naa r ' t bewustzij n sproeie n
Voor „da s sinnlich e Scheine n de r Idee " —
'T i s zo o eenvoudi g toch , wa t ' k he b t e zeggen ;
En ' t i s metee n zo o sterrenachtlij k groot ,
Dat ik , a l von k i k verze n to t mij n dood ,
Het nieman d ooi t volledi g ui t ka n leggen .
Maar — dacht i k — 'k weet, zij houdt van vuurwerk. Dus
Kan i k haa r noorderlicht , oranj e vlinder ,
Rondfladd'ren doen , sproeiend e vuurcylinder ,
Ik, Herakles , o m d e Vesuvius.
Of houd t z e meer , misschien , va n watervalle n ?
Dan hech t ik , pie k i n afgrond , d e Atla s o p
De Caucasus, ti l de Alpe n naa r zij n to p
En plo f d e Atlantis va n hun gletscherwallen . —

362
Al zwee g ik , zi j wer d i n spieg'lin g gewaa r
Mijn stou t vizioe n va n kaskade n e n vlammen ;
En dankbaa r goo t ze , n a dijkbreu k va n kammen ,
Kaskaden nee r va n ' t roodvlammend e haar .
Wit ston d j e o p wit , waai'rend e oranj e sprank'lin g
Rondom je , boreal e draperie :
De Erscheinun g van Strauss ' Alpensymphonie
Is niet s da n jou w lat e e n matt e verklanking .
Jij, voge l ui t Goude n Legende , zong ,
Jij, windveer , zon , i n toov'rend e travestie :
Ik, d e ooge n dich t voo r di e zomersuggestie ,
Proefde j e stem , ee n aardbei , o p mij n tong . —
Toen d e aarde , lang s immenz e cykloiden ,
In schaduwkegel , prikken d doo r ' t heelal ,
Zwitserland stak , ontzaglij k ijskrista l
Van roodgepunte , paars e pyramiden ,

363
Boorden we , oo k wy , doo r dichtgevrore n buis ,
En zagen , i n dezelfd e plaids gewikkeld,
Het amethyste n vriesnachtblo k bespikkel d
Van boven , langzaam , me t geelglinst'ren d gruis .
Rondom d e droomklan k va n steed s verd'r e belle n
Rankte haa r denke n naa r haa r vaderland :
Zij schoo f dich t bi j m e e n speeld e me t mij n hand ,
En vroe g me, o f ' k va n Oreste s wou vertellen .
En i k verteld e hoe , hunk'rend , d e vloo t
Aan Aulis ' stran d machtlooz e vleugel s schudde ,
Naar Azi ë wree d loerend e drakenkudde ,
Voor Troj e e n Trojeryol k vo l bran d e n dood .
Maar geen . houweel va n scherp e winde n hakt e
De spiege l stu k to t rotsgero l va n glas :
De Euripu s lee k o p geelgesmolte n was ,
Waaraan d e vloot , trillend e vlinders , plakte .

364
Tot volgen s verbijsteren d Godsbesluit ,
Door Kalkha s aa n d e huiv'rend e verkondigd ,
De Pelopide , eerzuchti g e n ontzondigd ,
Ipbigeneia lokt e „Akhilleus ' bruid. "
Zij kwam , gelei d doo r Klutaimnêstra' s liefde ,
Verlangend meisj e naa r begeer'g e held :
Naar ' t altaa r sleept e haa r ande r geweld ,
Waar ' t offerme s d e meisjeshal s doorkliefde .
En naa r he t ooste n rolde , hoog , d e zee ,
Waarover, hoo g naa r ' t oost , d e winde n renden :
De vloot , beman d me t di e gee n duizlin g kenden ,
Bemand me t stormen , rend e e n rold e mee .
En gate n i n d e grijz e wolke n brake n
De zeilen , wit ; en da n lang s pracht'g e boo g
Zonken ze ; en and're n stegen . E n zo o vloo g
De sneeuwjach t voor t va n witgewiekt e draken .

365
En wij d rondo m oudmachti g Ilio s
Bliksemden zilve r daar , gind s gou d d e velden ;
En d e Oude n keke n angsti g naa r d e helden ,
Van koninklij k terra s o m Priamos .
Langs statietra p ui t marmere n paleize n
Kwam Zij ; e n ' t leek , al s wa s verstoflijk t hie r
De mooist e melodi e va n Phoibos ' lier ,
En zo u teru g z e naa r d e ZaPge n rijzen .
En dichte r kwa m ze , onwerklijk , wi t voo r blauw .
De grijze n zaten ; sti l eerst ; e n toe n sprake n
Ze fluist'rend to t elkaar : „' T i s nie t t e wraken ,
Dat twe e werelde n vechte n o m di e vrouw. "
En voortrolde n d e jaren . Helde n vielen ,
Bolwerken, aa n weerskanten , rot s n a rots :
In ' t ondergrondsch e rij k za g Hades trotsc h
Zijn rijk e werel d aa n vo l heldenzielen .

366
Voor recht , voo r schoonhei d strede n Gode n mee ;
Maar ' t schoon e i s god'lijk , ' t recht is vloek van de aarde:
De Olumpos , aardsch , volbracht , wa t openbaard e
Haar Hekto r ' t laats t aa n zij n Andromakhê .
Penthesileia niet , nie t Êos ' Memnon ,
Heldin e n hel d va n goddelij k geslacht ,
Niet weerde n z e af , wa t ' t noodlo t beide n bracht ,
Aan Troj e va l e n roe m aa n Agamemnon.
En eilande n e n breed e kapen , hoo g
Met dorr e he i bestapel d e n me t pijnen ,
Voort naa r Europ a vlamde n z e hu n seinen ,
Of laaien d Troj e ove r d e wat're n vloog .
Op laaien d Troje , rennend e Khimaira ,
Reden, ve r voo r hu n vlammen d slangenhaar ,
Hitsend me t sijfle n e n jagen d gebaar ,
Megaira's zuster s e n spok'g e Megaira .

367
OnwilPge donde r vluchtte , i n stor m gehuld ;
Aan wereldron d dachte n d e blikse m volken:
„Geweldig zij n onz e wrekend e dolken ,
Geweld'ger i s hun jach t o p zond e e n schuld. "
'T geslach t va n he m die , gunstelin g va n Goden ,
Verzocht ha d he t mysteri e va n hu n Zijn ,
Nog bloeid e ' t i n geduld'g e zonneschijn ,
Gifplant voo r schroom , di e kuisc h eer t hu n geboden .
Ja, Niobê , di e voo r gee n Gode n boog ,
Dorst heil'g e Moede r va n twe e Heil'ge n honen :
Die zeve n dochter s roemd e e n zeve n zonen ,
Dwong zeve n pijle n naa r elk's Godenboog .
En ied'r e pij l maakt e haa r ee n kin d armer :
Nog stra k e n trotsch , dochte r va n Tantalos ,
Staart doo r ' t heela l zij , to p va n Sipulos ,
En wol k n a wol k schrei t o m he t schreien d marmer .

368
En al s ee n bliksem , vinden d ee r hi j zoekt ,
Sloeg ' t in , i n koningsslo t va n Tantaliden ,
Die we t e n liefd e o m liefd e e n roe m verrieden ,
"Wïjdmachtig e n ontzaglij k e n vervloekt :
Vervloekt o m ' t warm e kinderbloed , da t koeld e
Dorstige haa t o m haastverlore n kroon ;
Vervloekt o m ' t bloed , da t naü, r purpere n troo n
De sluw e wagenmenner , Pelops , spoelde .
In ' t slo t va n Klutaimnêstra , koningin ,
Die trou w o m dood e Iphigenei a wrokt e
En me t Aigistho s will'g e Wreekster s lokte ,
Daar sloe g he t spookpaar d va n d e Erinue n in .
Zuster va n Helene , zuste r va n Kastor ,
Zelf lichtgestalte , vroo m e n groo t e n goed ,
Had zi j me t steed s groeiend e haa t gevoe d
De groeiende , steed s hongerig e alastor .

369
Als z e o p ' t terra s stond , purp're n vla m i n zon ,
En za g e n hoord e ' t kleurig , klankrij k leven ,
Dan hoord e e n za g z e schreiend , schimmi g zweve n
Haar bruidje , jong , lang s eeuwig e Akheron .
Starend naa r ' t oosten , wa s ' t haa r soms , al s vloge n
Twee bliksem s ui t naa r hem , di e leven d gin g
Op d e aard e — en soms , o f z e iet s i n duizelin g
Aantrok naa r zuigend e afgron d va n haa r oogen .
'S nachts voeld e zij , profetisc h slapend , vaa k
In somber-triomfantelijk e droome n
Hem triomfantelijk-stralend e komen ,
De eerzuchtig e overwinnaar , e n haa r wraak . —
Op ' t ou d palei s va n Atreu s e n Thueste s
Juichte d e wachte r ' t lich t toe , da t he m brach t
'T eindelij k eind e va n bedauwd ë wacht ,
En juicht e ' t naa r d e moede r van Orestes .

370
En zij , met al t va n Lad y Macbeth , sprak:
„Hij komt , d e vade r va n Iphigeneia :
Hem, veilig , leid t oudheilig e Adrasteia ,
Voor mi j gespaard , naa r ' t Pelopidendak .
Nooit za l mij n wierookend e dan k vermind'ren ,
Nu d e Eeuw'ge n ui t hu n licht e woninge n
Voltrokken he t gerich t aa n koningen ,
Hun stad , hu n vol k e n hu n a l zond'g e kind'ren .
Ik e n Aigisthos , mij n vorst'lijk e gast ,
Die glori e ka n bewond'ren , nie t benijden ,
Wij zulle n he m feestlijk e ontvangs t bereiden ,
Die he m e n ons , groote n va n d e aarde , past. "
Naijverig verdeelde n toe n hu n zorge n
Haar dankbaa r blij e volken , sta m • bij stam ,
Nu, sprookj e zelf , ui t sproki g Azi ë kwa m
Hun heer , ee n hel d e n zeg'nen d al s d e morgen .

371
En Klutaimnêstra , hunk'ren d naa r d e daad ,
Ging vaa k naa r haa r trezorie ; en z e kust e
De bijl , di e hard e n roo d i n purpe r rustte ,
Rood al s haa r dochter s haar , har d al s haa r haat :
Haar vingers , ' t kope r aaiend , vlijmgeslepe n
Aan slank e stee l — ze voelden , gulzi g krom ,
Hetzelfde weer , al s toe n z e haa r buidego m
In ' t glanzen d haar , o m ' t slank e lichaa m grepen .
Optilde zi j d e ontzaglijk e akst , e n stond ,
Het linke r bee n vooruit , he t rechte r veerend ,
Op evenwijdig e arme n balanceeren d
De hoog e bijl; en ope n gin g haa r mond .
In ' t nachtelij k gewelf , roo d va n flambouwen,
Rood ' t plooien d kleed , e n ' t zweven d akstbla d rood ,
Leek, groeiend , zij , bovenwereldlij k groot ,
Een Nemesisbeeld , ui t robij n gehouwen .

372
En Agamemno n — Om zij n vloo t no g spo n
Azië's lich t ee n web ; e n ' t wonde r trilde ;
Toen verr e deining , wit , d e zeile n tild e
Onwerkelijk bove n d e horizon .
Triomfgeschreeuw bi j plo f va n Troje' s puinen ,
En zwaardgeflikke r dwar s doo r splijten d schild ,
Weer flikkerdehet ui t oogen , trotsc h e n wild ,
En wil d e n trotsc h schreeuwd e ' t wee r ui t bazuinen .
Vol goude n buit , bi j weg-kronk'linge n lang -
zaam wron g leni g d e optoch t i n stofgewervel ;
En ' t lee k alsof , ied'r e wage n ee n wervel ,
Goudschubbig aankroo p Azië' s Wonderslang .
Vooraan, doo r goude n zegeka r gedragen ,
Een goude n God , achte r ee n zilverstroo m
Van witt e paarden , al s ee n sprookjesdroom ,
Agamemnon. E n op dezelfd e wage n

373
Nu zij n slavin , een s Ilion' s prinses ,
Eens onwillig e brui d va n eeu w ge Phoibos ,
Nu will'g e brui d va n gestorve n Koroibos ,
Wetend, veracht , Kassandra , profetes .
En maanlichtstree p va n blauwzilv'rig e paarde n
Trok golven d hem , ee n zon , e n haar , d e nacht ,
Naar ' t plein , waa r ' t ho f to t bont e wolkenwacht ,
Tot witt e nevel s zic h d e priester s schaarden .
En maanlicht , nach t e n wolkenkrin g e n zo n
Trok voor t naa r marm're n laa n va n berkestammen ,
Waar, purp're n Klutaimnêstra , ston d t e vlamme n
Een groe t va n d e onderaardsch e Phlegethon .
Bood wierookvuu r e n witt e kolonnaden ,
Muziek ui t snaren , koper , fluit e n stem ,
Alles smol t same n to t glori e voo r hem ,
Die Godenwi l volbrach t ha d doo r zij n daden .
24

374
Met klein e handbewegin g weerd e hi j
De luid e ekstaz e va n zij n hovelingen :
De Goden , di e he m i n genad e ontvingen ,
Deemoedig overwinnaar , eerd e hij .
En Klutaimnêstr a bi j ' t gedreu n va n ' t koper ,
Dat al s ee n brandin g bra k i n die p portaal ,
Zag ' t ou d vizioe n va n schommelend e schaal ,
De som , haa r kind , d e eerzucht'g e daar, d e kooper .
Na lang e roe s va n haa t doo r plotselin g
Besef va n zali g wakkerzij n gegrepen ,
Sprak ze , o m daemonisc h machtsgevoe l t e zweepe n
Met scher p geno t va n zelfvernedering :
„Rechtvaardige onrechtwreker , verontschuldig ,
Als zwa k va n eindelijk e dankbaarhei d
De vrou w bi j koms t va n ma n weekharti g schreit ,
Nu 'k , trotsch e koningin , mij n konin g huldig ,

375
Die, ' t groot e willend , heef t naa r koningsaar d
Tot hoogst e Go d nie t eige n smar t verheven ,
Maar, dienend , aa n Europ a heef t gegeven ,
Azië straffend , ' t sieraa d va n zij n haard ,
En heef t geschreve n me t Troje' s ruine n
Deze eeuw'g e lee r o p ' t aziatisc h land ,
Dat he n d e Godhei d slaa t doo r menschenhand ,
Die eige n glori e zoekend , haa r nie t dienen .
Volvoert nu , dienaressen , mij n gebo d :
Spreidt dankbaa r purpe r voo r zij n koningsvoeten ,
Dat vóó r zij n hui s al , zooal s ' t past- , begroete n
De vrou w haa r ma n e n ' t godlij k Rech t d e God. "
En Atreu8 ' zoon , va n goude n ka r gestegen ,
Ging, gou d o p rood , e n klo m o p d e eerst e tree ,
En lee k ee n zonsopgan g ui t purp're n ze e —
Rood glo m o p gou d — En steeg . E n alle n zwegen ,

376
En wonderlij k lee g la g d e purp're n trap ,
Als ha d hu n glori e he n va n d e aard ' gedragen .
En, grauw e nevel , ree s ui t goude n wage n
Kassandra e n Kassandra' s wetenschap .
En naa r d e poort , di e trild e no g e n dreunde ,
Schreeuwde zi j me t wijduitgestoke n hand ,
Terwijl z e o p d e and're , kro m o m goude n ran d
Van wagentroon , ve r achterove r leunde .
En naa r haa r keken , va n afgrijze n stom ,
Het bont e hof , d e witt e priesterscharen, '
Allen no g staand e tussche n twee pilare n
Van zuilenrij k portaal , immenz e drom .
Het schuren d trapp'le n va n steig'rend e paarde n
Klonk onwerklij k ove r onwerklij k plein ;
Want niet s wa s werklij k da n d e spokenschijn ,
Waarheen haa r oogen , lee g e n open , staarden .

377
„Zie I 'T slangenhaar ! — Ik rui k he t oud e bloed . —
Iphigeneia fluistert me t haa r moeder . —
Ik zi e d e vrouw , d e ma n — de zoon , d e moede r —
De bij l — "hij val t - Ik rui k he t leven d bloed. "
En rammelen d sloege n d e poorte n open ;
En Klutaimnêstra , groot , e n opgerich t
Hoog naa r d e zo n haa r koninklij k gezicht ,
Stond, i n haa r han d d e bijl . Bloeddroppel s dropen .
Ën naa r Kassandr a sta k z e zwijgen d ui t
Haar and'r e hand : 't wa s o f d e vinger s spraken .
De vinger s kromde n zic h e n leke n haken ,
Klauwend naa r ' t offe r aa n d e dood e bruid .
De vinger s langzaam , langzaam , langzaa m trokke n
Iets me e — Leeg wa s d e luch t — De han d wa s leeg ,
En hijgen d ui t he t golven d purpe r steeg ,
Als ui t ee n afgrond , d e al t e n spra k me t schokken :

378
„Mooi be n je , al s zi j wa s i n haa i bruidsgewaad .
En leeft ! — Kom mee : jij heb t gelu k gegeve n
Aan hem . Onwillig . Maa r jou w één e leve n
Is weini g voo r di e krenkin g va n mij n haat. "
En zij , al s doo r bezwerin g meegezogen ,
Strekte haa r twe e jonge arme n naa r d e zon ,
Alsof z e zic h misschie n vastklemme n ko n
Aan ' t licht , da t schee n i n haa r no g levend e oogen .
Ze za g haa r vader' s tui n : de zonneschij n
Lag o p da t een e mooi e per k t e trillen . —
'T wa s altij d nach t o p Hades' affodillen . —
Bang wa s ze : „Dood!" — En eerst , o , o , di e pijn !
Maar toe n bedach t ze , wi e z e zo u ontmoeten ,
Zij, koningsdochter , bruid , aa n d e Akheron .
En me t ee n glimlac h kee k z e naa r d e zon .
Om zonde r wro k voo r ' t laats t he t lich t t e groeten .

379
En i n ' t palei s gin g Ilion' s prinses ,
Nog onwillig e brui d va n eeuw'g e Phoibos ,
Verlangend naa r haa r bruidego m Koroibos ,
Zwijgend e n groo t Kassandr a profetes .
En huiverin g e n eerbie d gree p he n allen ,
Die stonde n o p ' t wonderlij k still e plein :
Ze voelde n o m t e lake n zic h t e klein ,
En zwakke r da n ee n vrouw , d e honderdtallen .
En al s ee n droo m onwezenlij k e n ij l
Was goude n ka r e n marme r va n paleizen :
Als een'g e werk'lijkhei d za g el k no g rijze n
De purp're n zui l van haat , d e kop're n bijl .
En vredi g doo r rechtvaardig e Adrastei a
Heeft Klutaimnêstr a toe n d e bij l gekust ,
En legd e hem , ee n reliquie , t e rus t
Bij ' t bruidsklee d va n geslacht e Iphigeneia .

380
Maar i n haa r droome n klon k ' t al s staa l o p steen .
Ze za g d e Erinue n he t onkrui d wieden ,
Dat groeid e i n ou d palei s va n Pelopiden ,
Bloedrood e n klev'rig , ov'ra l o m haa r heen .
En al s z e wakke r werd , da n snerpt e ' t slijpe n
Nog i n haa r ooren , diep . Me t trotsch e lac h
Spotte zi j ' t weg , dwon g zic h in slaap , e n za g
De roed e ranke n klev'ri g naa r haa r grijpen .
En ' t werde n slangen , di e angstwekken d sti l
Tot leven d netwer k o m haa r lichaa m kropen ,
Koud, glad . Z e wild e weg , maa r ko n nie t loopen .
Dan wer d z e wakke r va n haa r eige n gil ,
En smeekt e to t d e Erinue n gebeden ,
Dat zij , regeerster s va n he t menschenlot ,
Beschermen zouden , die , haa r eige n God ,
Gedaan had , wa t o p hu n wen k Gode n deden .

381
Op nachtelij k trezorie-altaa r sta k
Zij wieroo k aan , e n wist : „Mijn daa d wa s heilig :
Onmacht, di e machti g onrech t treft , i s veilig ,
Zelfs onde r gevloek t Pelopidendak. "
Als angst'g e Aigistho s dacht : „No g leef t Orestes",
En als : „Elektra leeft " hi j angsti g dacht ,
Sprak, ' t radend , zi j : „Atridenheldenkracht
Knot nooi t d e krach t I n helde n va n Thuestes .
Jaagt eerzuch t een s naa r Agamemnon's troon
Hem, di e zij n vade r meen t t e wille n wreken ,
Aigisthos' eerzuch t za l d e eerzucht'g e breken ,
Mijn .spot zij n eerbiedswaan , d e broe r d e zoon .
Haar vader' s kind , Iphigeneia' s zuster ,
Die aa n haa r afgo d mij n idoo l verraadt ,
Denk, al s mij n woor d haa r nie t to t tamhei d slaat ,
Aan Klutaimnêstra' s bijl ; en wee s geruster :

382
Zijn sla g i s zeker , wan t hi j i s gewijd ,
En dankbaar , da t ' k me t roze n he m versierde ,
Zoovaak i k Agamemnon's doodsfees t vierde
En d e verjaarda g va n mij n zaligheid .
Bloeddruppels leke n da n d e rood e rozen ,
En ' t was , ' k versierd e wee r mij n dochter' s haar ,
En liefd e e n haa t — ze gloeide n i n elkaa r
Tot één e vla m va n twe e apotheozen .
En zeke r wis t ik , wee t ik , da t mi j droe g
En draag t ~ " Macht , die , oude r da n va n Goden ,
Door ou d gebod , macht'ge r da n hu n geboden ,
Eischte va n mij , da t i k mij n ma n versloeg ,
De Macht , di e ' k ee r me t rijk e hekatombe ,
Als di e da g aanrol t o p rondwent'len d jaar ,
Die ' k toewui f me t elÈstatisch-trotsc h gebaa r
Van voo r mij n gloriemonument , zij n tombe ,

383
Grooter da n di e e r rijze n lang s d e Nijl ,
Om heerscher s va n gehoorzaa m vol k t e roemen :
Mijn monumen t za l niet s da n d e eenlin g noemen ,
Haar reeht , haa r wil , haa r haat , haa r hand , haa r bijl. "
— En sterrebeelde n za g i k langzaa m stijgen ,
En dale n langzaa m i n geweld'g e kring :
Minachting-zwijgend za g ' k d e wentelin g
Van oud e nach t me t wereldmonster s dreigen .
Orion, Jager, lie t schertsen d zy n smal ,
IJlglinst'rend ne t dwar s doo r d e heme l hangen ,
Om gel e meteorenvluch t t e vangen ,
Als ' t aa n kwa m suize n ui t he t die p heelal . —
En veili g groeid e i n Strophios ' paleizen ,
Waarheen Elektr a ' t broertj e ha d gered ,
Orestes op , wiens trou w aa n Godenwe t
Aanbidding va n d e Gode n een s zo u prijzen .

384
En elk e dag , di e hij , zic h trainend , ga f
Aan stoffg e renbaan , glanzend e palaestra,
Schoof dichte r bi j zij n wraa k o p Klutaimnêstra ,
Zijn kroo n e n zij n gebe d o p vader' s graf .
u
Ejrf vluchten d el k geno t ui t wij n e n vrouwen ,
Voelde hi j blij , ho e voo r tastend e knee p
Zijn spiere n nauw'lijk s veerden : 't leek , hi j gree p
In-levend brons , i n taai e krach t va n touwen .
Zoo groeid e hi j op , ee n ballin g e n alleen :
Hij ha d gee n vader , moeder , broe r o f zuster .
Maar hi j ha d vader , moeder , broe r e n zuster :
Alles ha d hi j i n Pulade s alleen . —
Zooals Ariadne — soep'le panter s trekke n
Op wagen , groe n doo r eeuw'g e wingerdran k
De zalig e gestalte , hoo g e n blank ,
Door ' t haar , doo r ' t loo f vo l zonn'g e pantervlekken .

385
Zoo o p goude n triomfka r va n haa r daad ,
Omrankt doo r d e een'g e liefde , di e zi j kende ,
Reed Klutaimnêstra , groo t e n sterk , e n mend e
De onsterfelijk e pante r va n haa r haat ,
Ontzaglijk, bove n slavenvree s va n vromen ,
Zoolang z e za g ' t gemeenschaplijk e licht ;
Maar ' s nachts omrankt e haa r ' t verstikkend-dich t
Roodklev'rig slange n vlechtwerk va n haa r droomen :
Verschieten za g z e soms , nikk'ren d e n spits ,
Een dolk , ne t al s wanneer , oo k Pelopide ,
Elektra, d e onderworp'ne , haa r bespiedd e
Met plotselin g betrapte , valsch e flits.
En, iede r woor d ee n bijlslag , hieu w z e i n stukke n
Vroomheid van Agamemnon , die , in haa r
Herrezen, Macht'ge n me t eerbiedsgebaa r
Vleide, da t eige n opze t zo u gelukken .

386
Weer dreigd e dichte r ' t Agamemnonsfeest :
Elektra, doo r d e morgenmis t -gegleden ,
Zelf schim , bracht - weer aa n vade r haa r gebeden ,
Vol liefd e e n vo l bezwerin g va n zij n geest .
Ze stond , ee n witt e zui l i n witt e nevel ,
En dacht : „Als hij , zo o be n oo k i k alleen" ;
En za g ee n haarlo k ligge n o p d e steen ,
En hoord e doo r d e mis t ee n ve r geprevel :
Orestes wa s het, di e ui t lang e schim p
Kwam redden , prins , zij n troo n e n koningswoning ,
De zoo n zij n vader , d e onderdaa n zij n koning ,
De burge r ' t vaderland , d e mensc h d e Olymp .
Toen smeekten , bli j schreien d bi j ' t eind'lij k weerzien ,
Het vriendenpaar , zi j e n ee n oud e knecht ,
Dat zeg'nen d d e Rechtvaard'ge n o p hu n recht ,
De Heil'ge n o p d e vrome n zoude n neerzien ,

387
Die leugen s samenweefde n to t komplot ,
Om slu w e n klei n groothei d e n krach t t e omspinnen ,
En, veili g viertal , d e een e t e overwinnen ,
Die tege n moe d haa r bij l ha d e n haa r spot :
Orestes bracht i n d e ur n d e asc h van Orestes ;
Aigisthos hoord e e n nam , geloovig-blij .
Herrezen Atreus " angs t o m heerschappi j
Sloeg d e eerzuch t nee r va n herreze n Thueste s
En Klutaimnêstr a — als ee n vloedgol f wa s
Door ' t Pelopidenhui s gestroom d he t klagen ,
Dat doo r d e han d va n ee n vreemd'lin g gedragen ,
Zijn prins'lijk e intoch t hiel d Orestes' asch .
Zij, naa r d e Erinuè n brengen d haa r gebeden ,
Voelde zic h omgesmeten , toe n ' t berich t
Haar sloeg , plots'ling e golftop , i n ' t gezicht :
Tilde iet s haa r op ? Zoo g iet s haa r naa r beneden ?

388
Dwars doo r halv e bewusthei d waadd e haa r geest ,
Maar, purp're n rust , gin g zi j naa r haa r trezorie :
Weer wa s he t d e verjaarda g va n haa r glorie ,
Weer wa s ' t haa r heili g Agamemnousfeest .
En toe n lang s ' t bruidskleed , langzaa m aaiend , ginge n
En lang s d e bijl , vo l donk'r e vlekke n roest ,
Haar weifelend e vingers , wa s 't, al s moes t
Ze gladstrijke n gekreukt e herinneringe n :
Ze za g zichzel f wee r brui d i n vader' s huis ,
Haar koning , blond . — Was hi j ee n Tantalide ,
Ze wist : haa r liefd e wa s ee n Titanide ,
Macht'ger da n vloek , ErinUs , noodlot , Zeu s
Zij zo u he m koest'ren , zij n slank e Dione ,
Haar God , zi j doo r zij n liefd e zel f Godin ;
Hem, koning , eere n zo u zij , koningin ,
Hem, sterflijk , redden , strijdbar e Amazone .

389
En plots 'ling leek he t haar , al s stree k z e gla d
Haèr bruidskleed , nie t va n dood e Ipbigeneia :
Ze gree p d e bij l — Ze wa s Penthesileia ,
Die moes t beschermen , wa t z e ' t liefst e had .
Afwezig ston d z e i n ' t wazi g moo i verleden ,
Vol fantazieë n va n heldinnenziel ;
En ' t was , also f we g ui t haa r leve n vie l
Al wa t z e had gedaa n e n ha d geleden .
Orestes, 't blond e kind , speeld e i n d e tuin :
Oraklend bron s ha d i n Daodaonê' s eike n
Voorspeld, hi j zo u o p Agamemnon lijken —
Ze aaid e d e bij l — Haar vingerto p wa s bruin .
En naa r Aigistho s flitste o p een s haa r denken ,
Sinds lan g haa r kind , zwak , al s Orestes toen. —
„Iphigeneia dood " — Wat zo u z e doen ,
Ais ieman d hem , d e weerlooze , zo u krenken ?
35

390
Hij, d e eenige , di e zi j bescherme n kon ,
Schuw e n verlegen , wa s haa r groot e liefde ,
Sinds haa r me t woor d e n bli k Elektr a griefde ,
Haar e n haa r bruidje , wi t — aan d e Akheron .
Toen dankt e zi j d e oudheilig e Adrasteia ,
Vreemd huiveren d e n vroo m e n halfbewust :
Orestes, asch , gaf aa n Aigistho s rust ,
Tweede verzoenin g voo r Iphigeneia .
Wat wa s dat ? Ui t d e troonzaa l juicht e ee n kreet .
Elektra — stil wer d 't , o f iet s loeren d wachtte . —
Wat wa s di e ram p voo r haa r ? — Elektra lachte :
Dat ko n allee n zij n o m haa r moeder' s leed . —
Maar nooi t no g ha d zo o triomfan t geklonke n
Elektra s lach . — Wat wa s he t groots t verdriet ,
Dat haa r ko n slaa n ? — Als maa r Aigistho s nie t —
Vast gree p z e aa n ' t altaa r zich , al s wa s z e dronke n

391
Ze gin g d e zaa l in , ' t angst'g e t e gemoet .
En za g Elektra , ' t wi t gezich t verwrongen ;
Ze hoorde , ho e haa r hatend e ooge n zonge n
Van blijdscha p — Op d e gron d ee n stree p va n bloed .
Dood la g Aigisthos . Aa n no g sputt'rend e ade r
In afgeboge n hal s ee n rood e wond .
En me t d e dol k ernaas t — hij, lan g e n blon d —
Dat moes t Orestes zijn — Ja, ne t zij n vader .
Ze wis t het : Die ' t haa r liefst e doodde , wa s
Agamemnon o f Agamemnonide,
Roofdier va n haa r geluk , gevloekt e Atride ,
Phoenix va n moord, herrijzen d ui t zij n asch .
En naa r haa r voete n za g z e langzaa m sluipe n
Bloed, roo d o p wit . E n plots'lin g wer d z e bang :
'T lee k o p d e rank , die , kleverig e slang ,
Zij ' s nachts i n droo m voeld e o m haa r lichaa m kruipen .

392
Ze za g Elektra' s ape n mond : het kwij l
Lag o m d e ton g — de ooge n hal f dich t geknepen .
En Klutaimnêstra' s wild e hande n grepe n
In leeg e lucht , tastende , naa r haa r bijl .
En flikk'ren za g z e eve n ee n blau w getri l
Boven haa r hoof d — ze za g ' t lang s d e ooge n flitsen.
Vlijmende pij n — ze hoord e Elektr a hitsen ,
Elektra juiche n — En d e tij d ston d stil .
Niet ga f z e haa r geno t doo r pijnlij k kerme n
Iphigeneia za g ze , haa r blond e bruid .
En naa r Aigistho s sta k z e d e arme n uit ,
Om sterven d d e weerlooz e t e beschermen .
Ja! We l verrijkt e strijdbaa r Ilio n
Met heldenziele n Hades' rijke velden :
Maar va n bewond'rin g mompelde n d e helden ,
Nu Klutaimnêstr a kwa m aa n d e Akheron .

393
Reusachtge nevel , schroomd e zi j t e ontmoete n
De twee , die waxe n haar kind're n geweest ;
Niet ha d d e Lêth ê mach t ove r haa r geest :
Orestes leefde o p aarde: hij zo u boeten .
Vallende zee , gordij n va n stroomen d glas ,
Eenmaal gesplete n doo r Orpheus' akkoorden,
Openden wijde r haa r enkel e woorden ,
Dat liefde-en-haa t macht'ge r da n donde r was .
En o p ee n onweerswolk , will'g e Khimaira ,
Reed Klutaimnéstra , ontzaglij k fantoom ,
En zoch t to t aa n d e rond e wereldzoo m
Tisiphonê, Allêkta o e n Megaira ;
En za g he n nergens . E n z e dacht : „Ik he b
Zoolang gejaagd . D e blöedsnufflend e Honde n
Heeft mij n dolend e speurtoch t nie t gevonden ,
De aard e overweven d me t zij n spinneweb .

394
Wel zi e i k overa l Orestes zwerven,
Van ui t mij n hoogt e ee n krabbelen d insekt .
'K zie , ho e hi j doo r woestij n e n gletscher s trekt :
Graag wild e hi j dood , maa r ka n e n ma g nie t sterven. "
En ziende , ho e hi j liep , viel , lie p e n viel ,
Begreep z e plotselin g he t heerlij k wonder :
„Ik, Klutaimnêstra , zwak , berij d d e donder ,
Maar zi j berijden , Machtigen , zij n ziel .
Ik ka n allee n d e Pelopid e omspinne n
Met knallen d ne t va n draa d doo r bliksemdraad .
Ontzaglijker da n Klutaimnêstra' s haa t
Is ' t still e sijfle n va n d e Schrikgodinnen. " —
En avon d wer d het . Hoo g doo r zuile n ston d
Wit o p d e rot s Delphisch e Apollo's tempel;
Uit hu n vlucht'lin g gevluch t vla k voo r d e drempel ,
Lagen d e Erinue n slapen d o p d e grond .

395
'T wer d nacht . D e Groot e Beer , di e nie t ma g bade n
Zijn zeve n sterre n i n d e Aokeanos ,
Wentelde. Al s wa s zi j hee l d e Tartaros ,
Kwam Klutaimnêstr a doo r ' t oneind'g e waden :
„Ja! Wel onwrikbaa r staa t d e wereldas ,
Die, toe n d e dol k gulzi g i n ' t har t kwa m zinken ,
Waaraan ' k Iphigeneia' s broe r lie t drinken ,
Niet afknapt e al s ee n spinragdraa d va n glas .
Ja! We l staa t Atla s vast , da t he m gee n duiz'lin g
Neersmeet i n d e afgron d to t eeuwig e val .
Ja! Wel i s hech t d e koepe l va n ' t heelal ,
Die nie t instortt e i n krakend e vergruiz'ling .
IJ wakke r hitst , Geweld'gen , mij n bevel ,
Mij, onderaardsche , herinn'rin g aa n hu n wonden .
Jaagt, jaag t zij n ziel , bijt , bloedsnufflend e Honden ,
Dat va n mij n lac h za l davere n d e Hel .

396
Ik weet : ik he b gekreuk t menschen - e n Gode n :
Ik sloe g to t pai n hu n Wet , gewaand e rots.
Hun afschu w e n mij n bijlsla g zij n mij n trots :
Ik, priesteres , wa s trou w aa n mij n geboden .
Ruikt dan , ho e va n zij n bloe d no g d e aard e rookt . —
'T word t lich t i n ' t oosten : schuwen d mij n besmetting ,
Fluisterden nach t e n dood , heesc h va n ontzetting :
Weg, weg , naa r Hel ! Wan t Klutaimnêstr a spookt. "
En d e onweerswol k hin g o p west'hjk e kimmen ,
Vol bliksems , al s strale n ui t steken d oog .
Maar Phoibo s dwon g d e wol k to t regenboog ,
Die diepe r zakt e bi j zij n hooge r klimmen .
Orestes, doo r zijn leidin g veilig , gin g
Naar d e Aresheuve l va n iiet vroo m Athene :
Mensch'lijke rechter s weifelden ; Athene
Sprak vri j haa r e n Phoibos ' beschermeling .

397
Uitspraak va n and're n eerend , voeld e Orestes,
De moedermoordenaar , zic h vri j va n schuld :
Hij ha d zij n taa k va n zoo n e n mensc h vervuld ,
En heerscht e i n ' t slo t va n Atreu s e n Thuestes .
En Adrasteia , di e d e werel d leid t
En goe d e n kwaa d oplos t i n d e eeuw'g e rede ,
Gaf aa n d e dri e gestorvene n haa r vrede ,
Gaf hu n vervloeiin g i n vergetelheid .
En al s ee n wol k —: hij ka n ee n tij d versperre n
Met nach t e n vuu r he t zonne - e n sterrelich t j
Maar da n verijl t hi j : dunne neve l lig t
Op ' t still e land ; er doo r schijne n d e sterre n —
Zoo pracht'g e Klutaimnêstra . Ui t haa r gees t
Nevelden we g Nu , toekoms t e n verleden .
Al wa t z e ha d gedaa n e n ha d geleden ,
Haar groothei d e n haa r schul d — 't wa s nie t geweest .

398
En Aiskhulos ? Zij n vroomhei d dach t t e hoore n
Simple oplossing va n aardsch e dissonant :
Tot inzich t leid t doo r lee d Hooge r Verstand ;
Recht, leiding , lee d verheerlijkte n zij n koren .
Maar schu w mompeld e onwillig e ondertoo n
Van eerbie d ui t orakelend e orkhêstr a
Voor misdadig-subliem e Klutai m nestra
En voo r haa r subliem-misdadig e zoon .
Genade gloord e i n bloedlooz e Eumeniden ,
Nu gloe d va n hartstoch t wa s i n bloe d gebluscht :
Hun angs t o m We t zon k al s ee n plui m to t rus t
Na steile»va l va n hoog e Tantaliden .
In d e ontzettend e orkhêstr a va n ' t heela l
Draaiden d e wereldkoren ; en z e zagen ,
Gedragen doo r rollend e Thespiswagen ,
Het tragisch e aa n va n waa n e n schul d e n val .

399
En ' k wist , i k ston d r ikzel f Cassiopeia ,
Vizionair aa n vizionai r gewelf .
En ' k wist , i k was , al s Aiskhulos , he t Zelf ,
Zelf Aiskhulo s va n wereld-oresteia . —
Ook zi j — ginds la g ' t hote l — stil overdach t
'T „Leerin g doo r leed " e n 't sterlich t va n Kronion .
Vol grootheid , vo l tragedie , vol Orio n
Voelden wi j beiden : Nu gee n liefdenacht .

403
De rad're n va n mij n gees t joeg spankracht als van stoom,
Dat z e i n grandioz e zwaai , d e spoki g stillen , liepen ,
En heil'g e beelde n naa r 't scherm van 't bewustzijn riepen,
Door formul e e n i n lijn , va n A*tai r e n atoo m ;
In leven d tooverslo t va n zaa l naas t chromosoo m
Onzichtbaar wis t ' k d e Schoon e Slaapsters , Plato's typen,
Boetseersels va n mij n Zelf , di e vroomgeduldi g sliepen ,
Tot he n Hij , Toov'naar , wekke n zo u naa r werelddroom .
Stemloos blee f ' t orgel , zonde r stor m pijpe n e n toetsen ;
'K lie t logic a ' t ventielenste l slijpe n e n poetsen :
Koud wee s éé n stoombui s naa r d e stilt e in hooge kerk —
Een molekulestoo t va n goedmikken d lavende l
Uit roodblon d haa r tikte-o m ee n vaa k vermoed e hendel :
Nu lac h e n schrei , n u schreeu w e n psalm , mijn prachti g
[werk!

404
Rood vlamd e in 't lich t van volschijnend e lamp ,
Een vuur , jou w haar , kronkelen d ove r ' t kussen ,
En hijgen d knelde n wi j elkande r tussche n
Onze begeerig e armen , klam p naas t klamp ;
In j e ooge n za g 'k , wazi g doo r goude n damp ,
Flikk'ren ' t verlangen , rillen d doo r mij n kusse n
Weer, wee r mij n gloe d i n jou w lichaa m t e blusschen ,
Vertrokken i n zali g kermend e kramp . —
Toen z e i n d e kis t je naa r d e vlamme n droegen ,
Was 't , o f d e voete n ee n triomfmarsc h sloege n
Van diep e onsterflijkheid ; en ' k he b gedacht :
Tot roo k e n asc h za l n u he t vuu r vertere n
Je lichaam , maa r jouw zie l za l niet s ooi t deren ,
Die nie t verbrandd e in di é extazenacht .

405
Wit hing e n sti l d e dau w ove r d e weiden . —
Onwereldlijk, onwezenlijk , ee n schim ,
Stond, hoog , i n ' t wes t wi t lich t bove n d e kim .
Niets werk'lijk s wa s e r meer , niet s da n wi j beiden .
En o p di e heuvel , o p di e ban k va n ons ,
Boven d e dauw , zate n w e al s o p ee n eiland ;
En ' t wi t doorschijnen d licht , he t witt e weilan d
Leek stilte ; e n d e stilt e wa s al s dons .
Boven d e werel d zate n we ; e n w e schrokken ,
Als o m on s i n beslist e vaar t ee n to r
Een kromm e draa d tro k va n donke r gesnor ,
Wegbuigend i n dempend e nevelvlokken .
Jouw haar , roo d i n d e schem'ring , aaid e i k glad :
Mijn zie l wa s i n mij n lippe n e n mij n handen ,
En dee d mij n hande n e n mij n lippe n brande n
Op jou, di e i k he t dieps t he b liefgehad .
I
6

406
II
Je haa r wa s vochtig : toe n j e doo r d e weiden ,
Verlangend, mij n verlange n stille n kwam ,
Had ' t nevelvol k — nachtvlinders o m ee n vla m —
Van ' t roodstralend e blon d nie t kunne n scheiden :
En klein e dropje s lagen , wi t e n koel ,
Over j e haar , ne t dunn e zilv're n koordjes :
'T roo d lichtt e erdoor , zooal s doo r klein e woordje s
Heen lich t ' t vergeef s verborge n groo t gevoel .
En ' k aaid e ' t me t mij n hande n e n mij n lippe n
Tot goude n spiegel , e n mij n droomen d oo g
Zag ee n wi t lichtplekje , al s i k ' t hoof d bewoog ,
Net al s ee n dui f lang s zonni g koornvel d glippen .
En ' t scheen , also f i n ' t schimmi g weste n hin g
Een geest , di e sti l kee k ove r vroeger e aarde ;
En ' t scheen , i k wa s a l oud , hee l oud , e n staard e
Terug naa r di t — heiligste" herinnering.

407
III
En 't scheen , i k wa s aa n ' t eind e va n mij n leven ,
En ji j wa s dood , mij n liefde , lan g lan g dood .
En ' k dacht : Da t zacht e haar , ho e i s ' t zo o roo d
In schemerin g va n da g e n tij d gebleven ?
En ' t wi t wer d grijs ; e n ' t grij s zon k naa r d e kim . —
De werk'lijkhei d hiel d op , toe,n , voo r on s beiden :
Je ging . — Wegnev'len za g ' k j e ove r d e weiden ,
Onwereldlijk, onwezenlijk , ee n schim .

408
Ik za t aa n ' t roer ; jou w hal f bloot e arme n roeiden ;
Door verr e rietkran s zwier f karkietgeroep . —
De plantje s za g ' k doo r ' t mee r — reusacht'ge lou p —
Die gind s i n lich t al s va n Davinc i groeiden .
'K zag , ho e die p onde r mij , bove n ee n groe p
Van avondwolken , di e roodvlokki g gloeiden ,
Blauw o p oranje , twe e libelle n stoeiden ,
Aëroplanen, schee n 't , loopin g th e loop .
En ' k schrok , toe n ' t plots'lin g doo r mij n denke n schoot :
Mijn luchtschi p hang t bove n he t avondrood ,
Dan staa t Hi j no g bove n mij n horizon .
En lang s d e wolke n kee k i k we g va n ' t stuur .
Jouw fosfren d haa r lee k ee n roodstralen d vuur :
En eve n za g i k d e ondergaand e zon .

409
Langs 't mee r schitterd e t vuurwerk , kna l n a knal :
De plots'lin g blau w verlichte berge n schrokken ,
Toen o m hu n scherp e toppe n donderblokke n
Versplinterden to t klankbonke n naa r ' t dal ;
En gouden-regen s klomme n naa r ' t heelal ,
Naar d e aard e wier p clematis paarse klokken ;
'T lee k o f apotheoze n samentrokke n
Om ons , brandpun t va n dubbe l ho l kristal :
Want wee r droe g on s he t luchtschip ; e n w e speelden ,
Twee zaligen , vangba l me t sterrebeelden ,
Dat Cassiopei a o p je scheidin g viel ;
En toe n ekstatisc h vuu r e n donde r rolde ,
Keek i k naa r jou , mij n Brünhild , mij n Isolde,
En ' k dacht : Neen , ' t i s gee n vuurwerk ; ' t i s haa r zie l

410
Vol noorderlich t van plechtige flambouwen,
Vol sterrebeelden hin g he t ijspaleis :
'T lee k ui t bevrore n vuur , ui t vlammen d ijs ,
Uit poolnach t e n ui t tropenzo n gehouwen ;
Door bloeme n wa s 't , kristalle n paradijs ,
Nog stil , maa r ' t scheen , kosmisch e machte n zoue n
Een symphonic als va n Beethove n bouwe n
Uit a l wa t ede l i s e n groo t e n wijs .
'K za g irreëe l ' t solstitium-vieren d bal :
Was ji j gee n ster , di e zali g doo r ' t heela l
Een zal'g e droeg , mi j donk're , ji j glorieuze ?
Neen, neen , gee n ste r — Je wa s ee n openin g
In muu r va n werel d — Was ' t herinnering ? —
Maar ' t Zelfd e zi e ' k n u no g doo r Betelgeuze .

411
I
'T is winternacht. — ' K zit in mijn oud e stoe l —
Een thüringsc h landscha p zi e 'k , waa r ' t avondlich t
Scheef o p hellend e korenvelde n ligt ;
Hier, onde r mij n veranda , word t ' t a l koel .
Net Mendelssohn : een zoe t e n war m gevoe l
Van smeltend , wee k verlangen ; ' t i s al s rich t
Zich jongen8mijm're n naa r he t vergezich t
Van liefde , stil-heerlij k gewete n doel .
Ja, zij n ' t daa r gind s di e paars e bossche n niet ,
Waarin va n morge n ' t zonni g Jagerlie d
Klonk, klankrij k doo r ho l dal ? — Nu lig t e r vrede .
En blauw e schadu w trek t lang s glanzen d gee l
De heuve l op : ' t i s we l sentimenteel ;
Een Lied , ook , ohn e Wort e — Juist: he t tweede .

412
II
Zij zi t naas t me , e n i k aa i ' t gevlochte n haar ,
'T hartstocht'lij k rood , voo r mi j gevlochten , blond ;
En ' t gladd e strij k i k gladde r me t mij n mond ,
En zij n metaalreu k rui k ik , die p e n zwaar .
Zoo ruik t he t ui t versch-omgeploegd e grond ,
Als ove r wachten d lan d ' t prachti g gebaa r
Van gaand e zaaier , machti g toovenaar ,
Zon, aard e e n wolke n oproep t to t verbond .
En o m mij n hal s win d i k d e rood e vlecht .
En ' k voel , z e rilt , n u o p haa r bors t zic h leg t
Mijn gulz'g e han d o m d e veerkracht'g e vorm .
Zoo huiver t d e aard' , waari n d e toekoms t kiemt ,
Voordat me t bliksem s haa r d e zome r striemt ,
Onder d e schaduwvinger s va n zij n storm .

413
III
Neen,, 't wa s gee n Mendelssohn, geen tee r verhaa l
Van ho e ee n jonge n e n ee n meisj e smachten :
Opschreeuwden, triomfeerden , psalmden , lachte n
Violen, koper , orge l e n cymbaal .
Brünhilde's ade m i s 't , di e ' k ademhaal :
Haar jong e kracht , haa r greti g lichaa m trachte n
Niet a f t e weren , wa t z e hee t verwachtten ,
'T ui t ' t wereldhar t opwagn'ren d bacchanaal .
Zoo geef t zic h — Ruik! Ruik! 'T eeuwi g leve n wast ! —
Door wildgrijpend e rukwinde n betast T
Zich welvend , d e aarde , angsti g voo r d e eerst e stoot ,
En achterove r lig t ze , e n ril t e n dampt ,
Als brons t va n zomerstor m i n wolkbreu k stampt ,
Schokkende, zij n bevruchtin g i n haa r schoot .

414
IV
Een Feuerzauber , toen . — Hem overwin t
Geen helden-Walsung , zelf s mij n liefd e niet :
'K voel d e asc h nog , di e ' k d e nachtstor m waaie n lie t
Over d e heiden , waa r zi j speeld e al s kind .
Was ' t ee n apotheoze ? O f wa s d e wind ,
'T weerlicht , d e werel d éé n schreeuwen d verdriet ,
Dat i n extatisch e Walkürenrit t
De dood e zocht , to t waa r waanzi n begint ?
O, ha d d e bliksem , soepe l al s haa r vlecht ,
Zich zoe t bedwelmen d o m mij n hal s gelegd !
Denn Eine r nu r — Ik dach t aa n Wotan' s speer . —
De fell e heme l lee k Brünhilde' s Rots ,
En ' k wist : ' k zo u waden , ik , haa r held , haa r trots ,
Door bliksemvlammen , kree g ' k Brünhild e wee r

415
Vuur, aarde , wind , i k haa t ze . O God , mij n haa t
Tegen he t vuu r dat , lan g afgunstig , vra t
Het glanzen d haar , da t i k he b liefgehad ,
Als kope r rood , e n tee r al s herfstragdraad .
V
'K haa t d e aarde . — Haar metaalreuk , d e eeuw'ge , slaat
Omhoog: ho e kor t kust e i k ' t roodblond e glad ?
En d e onverschilFge , di e gee n eerbie d had ,
De wind , di e dee d wa t ' k wilde , O , hoe ' k he m haat ! —
Vaak doo r d e wilderni s va n ' t leve n floot
Met giet'lingklank , ee n Waldvög'lein , d e doo d
'T vertrouw d motief : Ko m mee ! J e word t zo o moe . —
'K be n oud . — 'T i s donker. — 'K zi t bi j ' t vuur en vraag
Verdwaasd, deemoedig : Wee s verzoend , e n draa g
Eens mij , verzoen d ook , naa r Brünhild e toe .

416
Felgeel va n bre m lag , rond , o p grijz e heide n
De zon n ge heuvel , opgaand e aardsch e zon ,
Waarom, bolvormig , o p d e horizo n
Zich werelde n va n wolke n samenrijden .
Scheef, aa n weerskant , streefd e ee n bloedbeuke-allee ,
Doorschijnend roo d d e apar t zichtbar e blad'ren :
De gel e pun t wachtt e o p he t wachten d nad'ren ,
Maar, roodgestippeld , blee f niet-a f d e V.
Jij, stralen d voo r mij n halfverduisterd e oogen ,
Ging voo r me , roo d j e vlech t lang s ' t witt e kleed :
Donk're meteoo r ik , jij , licht e komeet ,
We voelde n naa r d e zo n on s heengezogen .
Zwart la g ' k i n geel ; jij , triomfant'lijk , stond ,
Je grati e gemarkeer d doo r elegance:
'K wee t nog , ho e ' k jo u za g al s protuberance,
En ho e ' k mezel f ee n zonnevlekj e vond .

417
Je zo u gaa n zinge n — Jij? O f zo u gaa n zinge n
Mijn aard ' me t witt e vla m ui t zonnetop ?
Want to t immens e cirkel s dronge n op ,
— Meer, altij d mee r — de witt e zwevelingen .
'T schimmi g publiek , doo r wan d va n zaa l doorblauwd ,
Mompelde spo t o m zoo n orkestbezetting ;
Soms za g ik , vertikaal , ee n goude n ketting ,
Horizontaal som s za g ' k ee n naal d va n goud . —
Je stond , al s gin g je vliegen , sneeuw'g e vlinder ,
Als wa s je niet s da n a l zichtbar e stem ;
Fel brandd e ' t voetlich t va n d e gel e bre m
In feeëriek-zilvere n lichtcylinder ,
Die, draaibaa r o m ee n kno p va n koper , s»i ,
Onder ee n matglasplaat , en , scheef , lie t glijde n
Zijn grondvla k ove r d e ontzaglijk e heiden ,
Met bossche n groengestip t — jouw notenblad .

418
Stil wer d d e wereldzaal . Aandachti g zwege n
De schimme n naa r jou w bovenwereldsc h wit .
En ' k dacht : Be n i k we l waard , da t i k hie r zi t
Zoo dich t bi j haar ? — En ' k voeld e mi j verlegen .
Je zon g — va n Wagner . Je gezich t wa s stra k
En wit , also f j e doo d was . E n j e staard e
Met blauw e vlamme n naa r iet s nie t va n d e aarde ,
Alsof j e toe n a l me t he t Eeuw'g e sprak .
Neen, neen : alsof he t Eeuwig e ui t jou w oogen ,
Zuiver va n mensch'lijkheid , nu-klaa r e n sterk ,
Zijn adorati e stralen d o p Zij n werk ,
De glori e va n Zij n schoonhei d wo u verhoogen . —
En Sent a za g d e onwillig e oceaa n
Vol va n he t spookschip . I n haa r meisjesnachte n
Zogen ui t verr e storme n haa r gedachte n
De onzalige , di e nie t ko n ondergaan .

419
En al s he t huis'lijk , vredigsnorren d spinne n
Aan wild e wereldze e haa r denke n deed ,
Dan droomd e z e i n ' t gelu k zich , doo r haa r lee d
'T onoverwinlijks t lijde n t e overwinnen .
Omwaaid ' s nachts ui t bruisend e oneindigheid ,
Stond dikwijl s z e o p d e hoogst e va n d e rotsen ,
En roo k d e zee , e n hoorde"hem , donker , botse n
Beneden — ginds me t mane n geplaveid :
Uitstak z e naa r di e we g haa r toov'rend e armen ;
Zoo zeke r wis t ze , da t z e opzwere n ko n
Uit kill e vert e onde r d e horizo n
Hem, di e z e me t haa r liefd e zo u verwarmen .
En al s d e stor m d e ze e i n stukke n smee t
Tegen d e glëtscher s e n d e gletscher s knapten ,
Dacht z e angsti g blij , ho e n u d e afgronde n hapte n
Naar ' t spoken d schip , da t onaantastbaa r gleed . —

420
'K Za g wolkenschadu w ove r heuvel s jagen ,
Zwart ove r grijs , ui t dal , naa r top , naa r dal ,
En ' k dacht : Mij n spookschi p va n verdriet , da t za l
Dragen mij n zie l to t ' t eind e va n mij n dagen .
En schijn , to t vreemdkunstig e werk'lijkheid ,
En werk'lijkheid , to t kunstschij n vreem d verheven ,
Het wer d ee n diep , onwereldlij k beleve n
"Van jou i n mij , to t niet-meer-I k verwijd .
Doch is t de m Unglücksel'ge n eins t beschiede n
Erlösung — en i k spookte , ee n schaduw , dich t
Voorbij j e e n hing , neve l va n zilverlich t -
Rondom je , e n hoord e ver : Fand e e r hieniede n —
Vol stilt e wa s a l lan g j e podium .
De goude n naalde n i n d e loge s glommen ;
En lang s d e heme l kwa m ' t applau s geklomme n
Van jouw ekstatisc h auditorium .

421
Zelf hij , di e ' t onschendbar e ha d geschonden ,
Zag i k i n tragisch-paars , onwereldsc h licht ,
De gron d nie t rakend , schimmi g droomgezicht ,
De onwill'g e staan , doo r Wotan' s wi l gezonden :
'T noodlo t va n zal'g e zond e hoord e i k aan ;
En ' k za g ui t Walhall' s diep e poorte n rijde n
De flikk'rende Walküre n naa r d e heiden ,
Dat k me t he n naa r d e Einheria r zo u gaan .
En ' k zag , ho e ji j veroordeel d voo r mi j knielde ,
Dat, al s verdoovingstoove r binde n zo u
De strijdbare , gee n vlucht'lin g vinde n zou ,
Slapende buit , d e ontpantserd e Brünhilde .
Deemoedig, jij, mij n geharnast e trots ,
Vroeg mij , wien s trou w gewild e ontrou w moes t wreken ,
Een schild , da t heldendo m allee n zo u breken ,
Een schil d va n vlamme n o m Brünhilde' s Rots .
27

422
Eu lie t i k nie t va n verr e berge n glijde n
Kronk'lende Log e naa r d e wereldrand ?
En richtt e i k nie t zij n naderend e bran d
In dubb'l e rood e stroo m ove r d e heiden ?
Je stond , wetend e vrouw , voo r Gibich' s slo t
In ' t bloeien d leed , da t vloe k e n trou w j e gaven .
En ' k zag , ijlend e sohaduwen , d e Rave n
De Geve r trooste n gaan : Ruhe , d u Gott !
Verbranden za g ' k a l ' t Walhal l e n mij n leven ;
En onafwendbaa r Godenschemerin g
Op mi j e n jo u e n o p di e hell e Ring ,
Die jou , zalige , ee n zal'g e ha d gegeven . —
Was da t applaus ? — Ekstatisch rold e ' t aan . —
Nog zi e ' k d e vlok , di e o m j e voorhoof d waaide ,
Van ' t rood e haar , da t ' k hal f bewust'loo s aaid e —
O! Waren , toen , wi j beid e doodgegaan .

423
Toen ' k wist , da t voortaa n ' t mooist e va n mij n leve n
Niets weze n zo u da n éé n herinnering ,
Wou ' k zijn , waa r zi j wa s jong gewees t e n ' k gin g
Naar ' t dorp , da t zi j m e dikwijl s ha d beschreven ,
Nu-heilig land , waa r onde r ' t lag e zwer k
Of lag e zo n d e fjorde n hu n getijde n
Murmelen doe n lang s gletscher s e n lang s heiden ,
Vol bosschen , zwar t va n spa r e n wi t va n berk .
Daar waa r ' t lich t va n mij n werel d wa s geboren ,
Ging, pelgrim , ' k hee n — haar dor p nuj n Bethlehem:
'T roodblond e kindje , haa r no g blij e ste m
Zou 'k , vizioe n va n vroeger , zie n e n hooren .
En — mocht zi j ligge n i n ee n zuidlij k land ,
Zij, i n wi e Juni' s zonn'g e nachte n hingen ,
En me t ekstatisc h trotsch e flikkeringen *
Het noorderlich t mij n Sent a ha d gebrand ?

424
Wat va n mij n rustelooz e ' t rustelooz e
Gelaten had , va n mij n Brünhild e ' t vuur ,
Aaiend, kussend , bijten d i n ' t huw'Ujksuur ,
Brautliches Feuer , i n wild e apotheose ,
Dat ko n mij n liefde , dors t mij n eerbie d nie t
In ' t still e zwar t va n ur n e n oe i te sluiten ,
Terwijl d e onmetelijk e stor m daarbuiten ,
Haar leerling , schreeuwd e haa r Walkürenritt .
Want — dacht i k — als zi j leef t e n ui t d e tuine n
Van d e eeuwighei d haa r aard e zie t va n ver ,
Of, rondgedrage n o m ee n and'r e ster ,
Na droo m ee n ech o hoor t al s va n bazuinen ,
Dan ma g ui t vreemd-herinner d voorbestaa n
Geen angs t o m rus t haa r zalighei d verstore n
Dan moe t z e zic h haa r boreal e aurore n
Berjjden zie n e n haa r Grane , d e orkaan .

426
Als zij , di e een s mij n Sent a was , i n droome n
Zich voel t sweven , al s Atair' s lich t zo o licht ,
Dan moest , ee n nachtkapel , he t noorderlich t
Dragen rondo m d e zo n haa r aardsch e atomen ;
En al s z é i n vizioen , ned'ri g e n trotsch ,
Ziet kome n haa r geluk , heroisch-heilig ,
Dan moes t haa r asc h drijven , voo r altij d veilig ,
Om d e aarde , haar rollend e Brünhilderots . —
'T liefste , da t mij n gedachte n vinde n konden ,
Haar ' t liefst e e n mij , na m ' k mee , ee n zwaneveer ,
Die z e i n d e bergen , spelen d kind , aa n ' t mee r
Bij zomerzonnewend e ha d gevonden .
Dat brach t geluk ! N u zo u z e zeke r zie n
Het ruischend , wi t gelu k va n hee l haa r leven :
Goed ha d z e he m bewaar d e n mi j gegeven ,
Mijn zwanejonkvrou w aa n haa r Lohengrin.

426
Haar naa m wo u ' k vinden , di e z e lan g geleden ,
Kind me t lo s haar , toe n z e bevorder d wa s
Naar verr e stadsschool , jongst e va n d e klas ,
In d e oud e beu k o p ' t schoolplei n ha d gesneden .
Dat mocht , naa r ou d gebruik , d e jongst e alleen :
Staande o p d e bank , versier d me t bloemguirlanden ,
Sneed hi j o f zi j me t zenuwacht'g e hande n
De letters ; hee l d e schoo l ston d e r o m heen .
'T wa s we l wa t angstig , ze i ze : ' t me s ko n glippen ;
Al dikwijl s ha d zic h ieman d er g gewond ;
Een slech t voorteeken ! ' T wa s maar , wi e ' t verstond ,
De stukje s bas t e r handi g ui t t e wippen .
'T lie p o m d e stam , ee n langzam e spiraal ;
Sommige name n va n we l nege n jare n
Zoo frisch , also f z e pa s gesnede n waren ,
Verweerd, ondnid'lij k d e and're n allemaal :

427
Want brach t liefd e naa r zonnig e aardelande n
Het paradijs , da t droomd e hi j o f zij ,
Dan snee d to t vroe g re blankhei d zi j o f hi j
De liev e letter s me t zorgvuld'g e handen .
Toen d e avondschem'rin g me t he t morgenlich t
Tot wonderlijk e onwerklijkhei d vervloeide ,
En aa n éé n kan t d e verr e sneeuwto p gloeide ,
Waarheen zi j vaa k haa r hunk're n ha d gericht ,
Lag, waa r d e fjor d zic h plots'lin g gaa t verbreeden ,
Haar dorp , zo o stil , zo o oud , zo o grij s — ik za g
Duid'lijk, da t ' t a l voo r eeuwe n ne t zo o lag ,
En

428
De boo t legd e aan . Afwezi g gin g ' k aa n land ;
En k ha d ee n vreem d gevoel , al s wa s verboden ,
Wat i k kwa m doen : ee n levende , di e doode n
Verstoren gaa t me t heiligschenn'g e hand .
Ik gin g i n ' t dorp . Twe e blond e kind're n groetten ;
En ove r mi j vie l plotselin g ee n schroom ,
Nu a l t e gaa n naa r ' t schoolplein , naa r di e boom ;
Ik dacht : Da n ka n ' k haarzel f nie t mee r ontmoeten .
Jong, gloeien d leven , oude , diep e doo d
En ik , w e liepe n flnist'rend me t elkander ;
En al s ' k aa n d e ee n iet s zei , antwoordd e d e ander ;
Maar aldoo r za g ' k haa r vlecht , zo o stralen d rood ,
Het een e levend e i n d e vreemd e leegt' ;
'T lee k o f d e levende n gestorve n waren .
Zoo zi t je, al s ieman d doo d is , lan g t e stare n
Naar ' t lie f gezicht , e n mee n je , da t ' t beweegt .

429
En ' k wis t nie t recht , wi e eig'lij k va n on s beide n
Gestorven was : he t lee k al s leefd e zi j
Haar leven , groo t e n sterk , e n troostt e mi j
Met verr e ste m al s toen , ginds , o p di e heiden ,
Dat ' k zo u herleven , doo r haa r zie l bezield ,
En jon g zo u worde n doo r haa r liefdeleven ,
Dat zi j mi j krach t e n teerhei d wee r zo u geven ,
Senta, d e teere , e n d e heldi n Brünhild .
Weet iemand , ho e ee n reu k ka n zij n getrokke n
Diep i n he t denken , onvernietigbaar ?
Ik roo k wee' r d e metaalreu k va n haa r haar ,
Als kust e i k gla d d e roodglanzend e vlokken .
En i k wa s niet s meer , da n di e één e reuk ;
Onwezenlijk za g ' k o m m e hee n d e dingen ;
En ' k merkt e nauwlijks , da t mij n voete n gingen ;
En ' k za g d e schoo l en , o p he t plein , d e beuk .

430
'T wa s zonsopgang . Gee l schitterde n d e ramen ,
En al s verheerlijk t ston d daa r d e oud e school ,
En o m d e "beuk sidderd e ee n aureool ,
En la g ove r d e stam , vo l still e namen .
Voorzichtig gin g ' k e r heen , da t ' t schelpenzaa d
Zoo weini g al s ' t maa r mooglij k was , zo u knist'ren ;
Ik dacht : Ieman d i s dood . Oo k dach t .ik: Gist're n
Groef zi j hie r kuiltje s me t haa r kinderhand .
Maar naa r d e name n durfd e i k nie t t e kijken :
Iets onherroeplijks , dach t 'k , i s da n gebeurd .
En ' k za g ee n uiltje , wi t e n gee l gekleurd ,
Trillende lang s d e sta m naa r bove n strijken .
En ' k za g d e letters , heim'lijk , e n i k la s
De naam , di e zi j me t haa r han d ha d gesneden .
En ' k ston d o p eens'i n haa r zonni g verleden ,
En ' k wis t o p eens , da t zi j gestorve n was .

431
Brahman, mijn eeuwigheid ! — Net hoorbaa r trilde n
De vleugeltje s va n ' t beestje , gee l e n wit .
Het rijk e Toe n e n Dat , ' t ar m N u e n Dit ,
Ik wis t nie t meer , o f z e eigenlij k verschilden .
En staa n za g ' k o p ee n rot s d e klein e kerk .
Oud al s d e rots , grij s e n verweer d zi j beiden :
Stil dachte n n a ove r gelu k e n lijde n
De hemel , wol k n a wolk , d e aard ' zer k naas t zerk .
En prachti g hin g d e zon . ' K wist : lan g t e vore n
Heb ' k di t beleef d bi j ne t zoo n schittering .
Maar ' k wis t niet , o f hi j o p o f onderging ,
Niet o f ' k lan g doo d wa s al , o f pa s geboren .
Ik woo n zo o diep . I k klin k i n ' t har t va n God ,
Van ' t wereldheldendich t witt e rhapsode,
Neen, neen : i n ' t epo s zel f orgelend e ode ,
In He m ' t begin , Hi j ' t midden , i n He m ' t slot .

482
Maar ' k rei k naa r ' t oppervlak : me t sterrevonke n
Fosforesceert mij n gees t mij n heme l licht .
Ik wilde , da t d e verzen , di e i k dicht ,
Als sterrebeelde n aa n haa r heme l blonken .
Want wi e ka n weten , wa t voo r wereldschij n
Brahman ginds weef t i n Zij n vereindiginge n ?
Misschien doe t Hi j mij n verze n i n haa r zingen ,
Zoodat di e n u haa r sterrebeelde n zijn .
Ja, e n da n denk t ze : „Dikwijl s moes t i k huilen ,
Als ' k voelde , Orion ziende: gauw g a ' k dood ;
Maar ' k wee t n u eerst , ho e sterrenrij k e n groo t
De heme l zij n kan ; neen i k wi l nie t ruilen. "
Mijn sterrelicht , da t naa r zij n oorspron g viel ,
Ving i k in_verze n op , doorschijnend e urnen :
Dus staa t misschie n al s lichtend e nocturne n
Orion weer i n ' t midde n va n haa r ziel .

433
Mijn liefdewoorden , oo k d e nie t gehoorden ,
Mijn blikken , nie t gezie n — beiden.te ve r —
Zijn n u haa r hemel , ied'r e bli k ee n ster ,
En al s ee n Melkwe g a l mij n liefdewoorden .
In Brahman , die , stil vloeiend e eeuwigheid ,
Zijn zieleroze n voortdraag t onveranderd ,
Nu, n u al , doo r mij n liefd e geskaphanderd ,
Mijn anemoo n t é vinde n voo r altijd !
Naar perke n va n vreem d lichtend e korale n
En immortellen , fosfren d blau w e n rood ,
Zal m e i n zij n veil'g e duikerklo k d e dood ,
Voorzichtig, da t ' k nie t sterve n zou , doe n dalen .
En gaa n za l 'k , zweven d wi t doo r schem'ren d blauw ,
Mondscheinsonate zel f i n ra g va n wolken ,
De hellin g op , doo r poor t — een poor t voo r volken ,
En zijn , bewus t nu , Brahman's weefgetouw.

434
Zoo wi l i k da n i n neve l va n bewusthei d
Staan al s ee n bergto p staa t voo r zonsopgang :
'K zal , to t i k sterf , zij n al s ee n orgelzang ,
Een larg o maestos o va n gerustheid .
Er i s gezegd , da t „vreesloo s Brahman" is ;
Als zi j be n ' k Brahman; niets ka n mi j doe n vreezen .
Ja: i n Zij n Zelfontvouwin g vier t mij n Weze n
Het eeuwi g fees t va n haa r herrijzenis .

436
GOLFSTROOM
Waar zonnedage n to t korale n stollen ,
En vlij t va n vroom-geduld'g e madrepore n
Bouwt, roo d i n ' t blauw , tore n naas t holl e toren ,
De ontzaggelijk e beker s va n d e atollen ,
En, e b e n vloe d va n steed s nieuw e trezoren ,
Door ' t lich t vloeibar e paarls , d e golve n rollen ,
En 8pieg'lin g va n nachtlijk e wereldbolle n
In ' t groen e vuu r va n d e afgron d gaa t verloren ,
Daar rijze n ove r hellend e aard ' d e strande n
Tot reuzi g mengvat , waari n same n brande n
Zon, luch t e n ze e to t ee n drievoud'g e gloed ,
En i n he t mengva t stroome n ui t ' t korale n
Servies va n parelschotmnelend e schale n
Gulpen va n zo n i n dronke n overvloed .
I

437
Er i s ee n poor t — Twee kape n va n koraa l
Zuilen omhoog ; welvend e blikse m span t
Van to p naa r tó p zij n roodgetakt e brand ,
Plots'ling koraa l zelf , groeiend , straa l n a straal :
Dat i s d e Lichtpoor t Equatoriaal ;
Vlammende wonderboo m aa n elk e kan t
En toovergroe i va n bliksem-slingerplan t
Strepen me t roo d he t zeevlak , blau w al s staal .
Door di e triomfboo g rolt , al s doo r ee n tuit ,
Een ze e va n zome r ' t laaien d mengva t uit ,
Iedere gol f ee n parelmoere n zon :
De veerkrach t va n d e koel e Atlantis trilt,
Als hi j omhoo g di e vloeiend e zome r tilt ,
Dampend va n horizo n to t horizon .
II
28

438
III
In grandioos gracelij k evenwich t
Zwenkt d e aard e o m ' t eindpun t va n haa r winterbaan ;
En, blauwgroen-fosferend e karavaan ,
Trekt voor t d e Golfstroom , naa r d e poo l gericht ;
En d e optoch t va n zij n golve n zi e i k gaa n
Diep onde r vlagge n va n korali g licht ;
'K zi e hoe , rechtlijn'g e zomerdag , hi j lig t
Op grensloo s vla k va n nachtlijk e oceaan . —
'T flikkert i n ' t noorde n geel . Wan t o p d e poo l
Staat, ringgebergte , ee n blauwkris£alle n bowl ,
En ove r ' t halfron d waai t d e oranj e gloed :
En ' t is , al s be n i k d e aarde : i k he f ' t kristal ,
Dat overloop t va n licht , e n doo r ' t heela l
Giet naa r d e zo n i k mij n Decembergroet .

439
VIOLENBED
Het heel e per k wa s vol : je za g gee n zand .
De paarse n leke n ernstig e oud e heertjes ,
De bruine n glanzend-moll'ge , goed'g e beertjes ,
De gele n pluime n va n ee n goudfazant ;
En massa' s witte n stonde n o m d e rand ,
Zoo wi t al s vlinder s o f al s duiveveertjes ,
Net roomsch e kindertje s i n Pinksterkleertjes ,
Die o m iet s heilig s hee n staan , han d i n hand . —
Verwilderd i s 't , deel s plat , deel s uitgeschoten ,
Zoodat i k — 'k zi e z e no g — die mooi e groote n
In d e verschrompelde n nauw'lijk s herken ;
Maar eve n lan g al s toe n st a i k t e kijken :
Ze dede n goe d hu n best ; ' t ma g n u nie t lijken ,
Alsof ' k voo r ' t vroege r mooi s ondankbaa r ben .

440
Soms vraa g i k nuchter : I s ' t misschie n ee n waan ,
Wanneer i k denk , i k be n Brahman's profeet — ?
Herleeft i n mij , zonde r da t ' k zel f he t weet ,
Een zon - e n regentoov'rend e shamaan ?
Of do e i k aa n mystiek , noe m ' k mi j brahmaan ,
Omdat he t literai r staa t e n gekleed ?
En spree k i k koketteeren d va n mij n leed ,
Omdat he t hoor t bi j ' t dichterlij k bestaan ?
Dat ' k zel f di t vraag , i s da t a l gee n bewijs ?
Ja, ze g i k daarom , da t ' k ou d be n e n grijs ,
Opdat ' t za l schijnen : Wat hi j zegt , i s waar ?
Of knaag t d e twijfe l n a mij n wetenscha p
Hong'rig ' t geloo f stu k i n mij n dichterschap ? —
Ik meend e altijd , i k wa s gee n huichelaar .
I

441
'K dach t vaa k t e drijve n i n d e Brahmanzee :
Maar wa s ' t gee n plasje , da t herinn'rin g lie t
Aan wa t ' k geleze n had ? O f wa s ' t verdriet ,
Dat schijngelu k zocht , toe n m e ' t echt e ontglee ?
II
Vraagt nu : «Be n i k 't? " ' t verstand , da t mi j verried ?
Is dez e twijfe l mij n Gethsemané ?
IN DE N BEGINN E WAS BRAHMAN' S IDE E —
Lama Sabachtan i — Of i s Hi j niet ?
Maar toe n ' k ee n kin d was , za g ' k d e Groot e Beer :
Was da t gevoe l nie t echt ? — Ik wee t ' t nie t meer .
Zei grootmo e niet , da t Go d ' t sterrengewel f
Geschapen ha d — ORION ! — O, daa r i s 't ,
Daar i s 't ! Nu wee t ' k weer , wa t i k altij d wist :
Ja, Ja , Ja , Ja : J k be n he t wereld-Zelf .

442
Door winteravondmis t zij n blau w beslage n
De ruite n va n d e tram : spektral e kringe n
Vervloeien, o f vervolge n e n doordringe n
Elkaar naa r stan d va n lantaren s e n wagen :
Soms i s 't , o f reusacht'g e juweele n ringe n
Vlak achte r ' t gla s i n étalage s lagen ;
Dan losse n z e o p to t halo's , di e vervage n
Doorzichtig, wijd , i n kleur'g e schemeringen .
En vlinders , vogels , bloemen , sprookjesachtig ,
Repen changean t va n zij , exotisc h prachtig ,
Ze schuive n lang s me , eind'looz e stalenkaar t —
Plots ling, o p 't plei n — lugub're, roodpaars e oogen ,
Dreigend ui t vreemdgeslote n regenbogen ,
Staan al s ee n ontzaglijk e pauwestaart .

443
Het eers t e n ' t laats t vang t blauwsneeuw'g e vulkaa n
'T horizontal e lich t ui t lag e zon ,
Als sneeuwigblau w he m ' t laats t e n ' t eers t omspo n
'T horizontal e we b ui t lag e maan .
De /lava's razen, enggekooid e orkaan ,
Omhoog gewervel d ui t central e bron ;
En, zichtbaa r zelf s onde r zij n horizon ,
Vlamt ' t vuu r va n d e aard ' tege n d e wolke n aan .
Het heili g denke n leef t d e regelmaa t
Van ' t eeuw'ge , e n profeteer t hoe , rythmisch , gaa t
'T ontzaglij k balanceeren . van Natuur ,
Tot, genad e va n onvoorspelbaa r uur ,
Uit Brahman's har t omhoog d e extaz e slaa t
Met verr e weerschij n va n Zij n werel d vuur.

444
Schemrige vle k o p nachtlijk-zwart e wan d
Schuift, schuift , ee n zoeken d spooksel , d e komeet ;
Dwars doo r d e nevelwaze n va n zij n klee d
Schijnt ste r n a ster , zij n eeuw'g e lichtverwant :
En ' t lenzenste l bi j dubbel e aardestan d
Schrijft ' t dubbe l beeld : e n ui t d e tweehei d treed t
In ' t denken , da t d e we t va n d e Eenhei d weet ,
De aanschouwd e diept e va n ee n wereldbrand .
De nienschenziel , zoekend e nevel , zweef t
Op don k "re leegte , e n doo r d e zwerv'lin g beef t
Uit Brahman's rijkdom verr e tint'lin g heen :
Voor ' t zelfbese f plotselin g ope n lig t
Haar diepte , al s ' t samendenk t to t vergezich t
Haar eerst e liefd e me t d e laatst e inéén .

445
Voor paarsblauw e avondluch t zi e ' k ui t mij n raam ,
Als ijl e veeren , i n d e gron d d e stelen ,
Stil hu n gewelfd e pluimen , mij n abeelen ,
Abeelen, grac'lij k ede l al s hu n naam ,
Die ' k nie t ka n zeggen , zonde r he m t e streele n
Met voorzichtig e lippen ; ja , i k schaa m
Me half , da t niet , muzikal e Calame ,
Mijn taa l he m schild're n ka n me t klankpenseelen .
De ellipse n staan , gearceer d o m loodrecht e as ,
De to p gedoezeld , slan k voo r ' t stolpenglas ,
Met vege n gee l e n viole t bestreken ;
Een small e rood e wolk , rakend e lijn ,
Ligt stil . ' T lijk t alle s kraakfij n porselein ,
Zoo tee r — 'k dur f nauw'lijk s zien , bang dat 't zal bre

446
Geen maakse l wa s ' t va n sterfelijk e hand :
Wetenschap zelf , metale n integraal ,
Met vlammenkran s e n gi l va n zegepraal ,
Stormde d e trei n doo r avondhei d eland:
Eerst verr e wol k va n vuu r e n roo k e n zand ,
Afstekend tege n westelij k opaa l —
Voorbijgedonderd i s d e orkaa n va n staal ,
En steek t i n ' t oos t d e horizo n i n brand .
En ove r ' t oud e lan d ui t lag e blare n
Zie ' k overa l me t spokenooge n stare n
Verbijstering va n lan g gestorve n eeuw ,
En wuiven d me t eerbied'g e bossche n fluistert
De he i haa r huld e naa r d e vert e e n luister t
Naar stilt e va n verwaai d triomfgeschreeuw .

447
Vol winteravondschem'rin g ligt d e laan ,
Een buis , d e wan d hier , gind s grijswi t al s krijt ;
De tram , ee n blo k va n geli g schijnsel , rijd t
Tusschen twe e lichtrechthoeke n a f e n aan ;
Soms knapt , verwaaien d links , recht s va n d e baan ,
Een bouquet va n meteoren lo s e n smij t
Blauwgroene sterre n doo r d e donkerheid ,
Waarin plots'lin g zilv'rig e sprookje s staan .
Zoo glijd t d e herinn'rin g ' t verlede n door ,
Een lichtplek , schuiven d steed s lang s ' t zelfd e spoo r
Langs schimme n va n verdriet , neveli g groot ;
Soms toon t ee n feeëri e va n toov'ri g blau w
Hoe sombe r lig t he t onderwereldsc h grau w
Op ' t vroege r leven , leven d i n d e dood .

448
ZONSONDERGANG
T i s o f va n d e aard ' rech t naa r ' t Eluzio n
Een schipbru g doo r Gigante n i s gebouwd .
Neen: ' t i s ee n springplan k va n geelflikk'ren d hou t
Ginds ergen s hangt , di e hie r d e aanloo p begon ;
Ik zi e duid'lijk , da t ' t spit s toepunten d gou d
Uitsteekt buite n d e kromm e horizon ;
Onzichtbaar naas t zij n hell e roof , d e zon ,
Is d e Gigant , di e vallen d vas t he m houdt .
Eén oogenbli k zi e ' k al s ee n kop're n kno p
De a ï lag e kogel , maa r ' k do e d e ooge n dicht ,
Verblind, duizeli g doo r zij n rood e pracht .
En hij ! — Waar ' t uitsteekt , ginds , ga f hi j zic h o p
Om me t gegrepe n bui t va n wereldlich t
Straks ontzaglij k t e plonze n i n d e nacht .

449
Al wa t i k dach t — geloofde j e — was waar ,
En goe d wa s alle s — vond j e — wat i k dee.
At Merlin' s fee t th e wear y Vivie n lay :
Jij za g in mij d e Wijz e Toovenaar ,
En ' k aaide , zel f a l grijs , j e roodblon d haar ,
En ' t lee k dan , i k wer d jon g weer , e n i k gle e
Naar ' t paradij s o p rood e morgenzee .
Dan zi e ' k oo k jou w kis t staan , zwart , o p d e baar .
Soms aa i i k mij n haar ; maa r mij n vingertoppe n
Zijn vee l t e wijs : z e late n zic h nie t foppen ;
Ze denken : Neen , neen , da t wa s blond , nie t grijs ,
En ' t wa s zo o zacht , e n ' t roo k zo o naa r seringen . —
Dan aa i ' k maa r doo r d e lucht . Herinneringe n
Golven rondo m me , e n ' k drij f naa r ' t paradijs .

„DAT BE N JIJ".

453
'K zi t klei n o p groot e hei .
Zilv'rig drijf t ove r mi j
Een wolkje , spits , voorbi j :
'T lijk t ne t ee n vischje .
En war m e n zali g lig t
In ' t zomermorgenlich t
Ginds ' t blauw e vergezicht ,
Hier ' t hagedisje .
Hij zi t naas t m e o p d e grond :
'K zi e d e oogjes , klei n e n rond ;
'K zi e flitsen o m zij n mon d
Een dubbe l haartje ;
In ' t zand , zo o lekke r heet ,
Ligt ' t lijfje , pla t e n breed ;
Zijn vogelkopj e wee t
Niet ' t muizestaartje .
29

454
En ' k doe , al s zi e ' k he m niet .
Want ' k denk : „Al s hi j m e ziet ,
Dan, doo r da t gaatje , schie t
Hij i n zij n huisje. "
En dus , o m sti l t e zijn ,
Houd i k me , al s wa s ' k hee l klein ,
En ' k den k even : „Nu schij n
Ik zel f ee n muisje. "
Op groen e vloe r va n mo s
De zuilen , bruinig-ros ,
Staat gind s ee n dennebosch ,
Net al s ee n kerkje :
Door nevel , blauwig-paars ,
Zie ' k goude n kandelaars ,
En al s ee n groot e kaar s
Staat ee n klei n berkje .

455
Naast ' t kerkje , groeni g zwart ,
Van ' t Heili g Aardehart ,
Rijst hoo g éé n de n apart ,
Net Utrecht' s toren.
Zilver voo r barnsteen , wieg t
Een vlinde r zic h e n vlieg t
Weg, al s ee n kinderbiecht ,
In ' t blau w verloren .
T i s o f ee n neve l trekt ,
Die ' t zonni g lan d bedekt ;
Want ui t mijzel f gewekt ,
Komt ' t ou d verleden ,
Dat, hal f doorzicht'g e plaat ,
Voor he i e n heme l staat :
Tot kleurloo s grau w vergaa t
Het paar s beneden .

456
Wazige onwerklijkhei d
Ligt rondo m m e uitgebreid :
Ik hoor , i k zi e he t wij d
Nadruklijk zwijgen ;
Waarheen k mij n hoof d oo k wend ,
'T lijk t alle s onbekend ,
En mij n gedachte : „I k be n 't "
Schijnt nie t mij n eigen .
En duid'lijk , mee r e n meer ,
Hoor i k d e woorde n weer ,
Waarmee i k kee r o p kee r
Bedroefden griefde ,
Een kind , da t acht'loo s gaa t
Langs leed , da t ' t nie t verstaat ;
Nu zi e 'k , t e laat , t e laat ,
Hun leed , hu n liefde .

457
O, ko n i k ' t overdoen !
O, za g ' k weer , ne t al s toen ,
Het ver-zonni g vizioe n
Van ' t komen d leven !
Met wa t ' k al s toekoms t dacht ,
Was ' k rij k : O, ha d ' k bedacht ,
Aan wi e ' k do m he b veracht ,
Wat me e t e geven !
Toen na m ik , onbewust .
Als i k ' t ha d afgekust ,
Voelde i k m e zo o gerus t
En sti l e n veilig .
Kind, wenscht e i k : „Groot t e zij n l' *
Groot, dikwijl s : dood t e zij n ;
Oud, zi e i k ' t groot e klei n
En t klein e heilig .

458
Iets kom t i n m e op . Maa r wa t ?
Daar i s 't ! — Neen; 'k meende , i k ha d
De zwevelin g gevat , —
'T i s nie t t e pakken ,
Mug, di e ui t dicht e luch t
Voor vingertoppe n vluch t —
'K he b 't ! 'T i s ee n lekk'r e lucht :
Er word t gebakken .
Oujaarsavond — 'T besla g
Rook zurig ; en i k za g
Met iet s al s vroo m ontza g
'T vreemd , wriemlen d leven ,
Hoe ' t me t sputt'ren d geluid ,
Dat knapt e el k bobbeltj e uit ,
Luchtig di e taai e klui t
Had opgeheven .

459
Zoo moo i gereze n i s 't !
T wa s zeke r best e gis t —
Ik hoor , ho e lekke r ' t sist ,
Knistert e n spetter t —
Zwaar tik t doo r ' t oud e hui s
De staand e klo k — Gesuis
Van gas . E n i n ' t fornui s
Het vuur , da t knettert .
Maar al s ' t o p tafe l ston d —
Nog zi e ' k ze , brui n e n ron d •—
Was 't , o f ' k o p een s verston d
'T penduletikken :
Lang va n t e vore n bli j —
En nu , n u gaa t ' t voorbij ,
Voorbij, voorbij , voorbi j —
Dan ko n ' k nie t slikken .

460
En een , di e ' t ha d verstaan ,
Haalde ernstig-vriend'lij k m e aan ,
En ' k voeld e we l d e traa n
In ' t still e grapj e ;
Tot i n mi j vred e kwam ,
Een vreemde , witt e vlam ,
En ' k hal f no g huilend , na m
Een lekke r hapje .
BRAHMAN,- di e alles bent ,
Mijn Zelf , mij n werel d tent
Vol trou w balancemen t
Van stersystemen :
Groot hang t i n dubb'l e baa n
Mijn witt e Melkwegvaan ,
Waarop i k trotsc h zi e staa n
Zijn, mij n emblemen .

461
'T lijkt , o f aa n ' t draaie n wa s
Om grac'lij k hellend e a s
Een stol p va n zwartblau w gla s
Vol sterrekrone n :
Stil zie n d e Zal'ge n aan ,
Hoe d e étalage s gaa n
Langs grandioz e baa n
Rondom hu n tronen :
Ze denke n d e een e keer :
„'T moois t i s d e Groot e Beer" ,
En dan : „Neen , ' k preferee r
De Lier , o m Wega. "
En Hij , di e ' t uurwer k drijf t
En zic h i n lich t beschrijft ,
Elk weet : ' t i s Hij , di e blijf t
De Alpha , d e Omega .

462
En kieze n durf y nie t een .
Zoo wentel t o m he n hee n
*T heela l ui t edelstee n
Langs zuiv'r e bogen .
Vroeg mi j ee n Godenmond ,
Wat i k we l ' t mooist e vond ,
Ik weet , i k ze i terstond :
„Haar twe e blauw e oogen. "
Na peinzen d prev'le n stom ,
Dringt plots'lin g ' t Godendo m
In zalig e angs t rondo m
Angst'ge Kronion :
Want he t Mysteriu m
Magnum aetherium ,
Kosmisch trapezium ,
Rolt aan , Orion.

463
'T is o f i n cirkeltoch t
Een wereldlichtgedroch t
Van cohinoren , zocht
Wat hij za l vangen :
Onder ' t immens e vla k
Van ' t langzaa m went'len d da k
Laat hi j d e zodia k
Als kettin g hangen ;
Lichtwolkenfeeërie
Trilt, vo l charivar i
Van ster-bijouteri e
Rondom d e ketting :
Witzilv'ren beel d va n licht ,
Houdt elk e Go d ' t gezich t
Naar ' t mysteri e gericht ,
Blind va n ontzetting ;

464
Zalige lichtgigant ,
Leidt hij , me t wereldbran d
Omgordeld, triomfan t
Zijn cohinoren ;
En d e evenwijdighei d
Van stat'g e cirkel s snijd t
De vlugg e vroolijkhei d
Van meteoren :
Soms i s ' t o f slangen , blau w
Als ' t groe n o p hal s va n pauw ,
Flitsen ui t koepelbou w
Van druipsteengrotten ;
Soms, o f o p ' t gla d damas t
Van d e étalagekas t
Vluchten, wi t al s albast ,
Glinst'rende motten .

465
In kant , doorschijnen d fijn,
Van zilverfiligrei n
Gloeit hie r ee n sti l robijn ,
Rood al s papaver ;
En gind s i n blauwi g waa s
Van ijl , spirali g gaa s
Trossen trillen d topaas ,
Net rijp e haver ;
En lang s ' t oranjegeel ,
Op onzichtbar e stee l
Knoppen va n blau w juweel ,
Net korenbloemen .
Daar flits t metéorenlicht :
De Augustusmidda g lig t
Voor ' t vizionai r gezich t —
Hoor! — Bijen zoeme n

466
Langs diep aquamarijn "
Drijft Ad'laa r e n Dolphijn .
Ja, maa r onsterflij k zij n
De groot e dooden ,
Wier schem'rin g ondergaa t
In Brahman' s dageraad:
Oertijd's Ario n slaa t
Pindarische oden .
En di e he t hoor t e n ziet ,
Denkt: „Be n i k ' t Eeuw'g e niet ?
Ik be n ' t Opstandingslie d
Van dood e Arion ,
Vizioen va n Toovenaar ,
Dolphijn e n Adelaar ,
Kunstwerk e n Kunstenaar ,
'T Zel f e n Orion."

467
Zooals ee n Waterva l
"Wuift ove r Alpendal ,
Wolkt over ' die p heela l
De Melkwegtule ,
En Plato's gletscherland,
Agraaf va n diamant ,
Straalt-uit doo r ' t fos f rend kant
De Zijnsformule .
God-wereldaureool,
Bloeit bove n still e poo l
De eeuwig e Lichtvioo l
Van vie r gedachten :
Zijn, Waar vGoed, Schoo n — geze t
Tot mysterieu s rozet ,
Wit, Wit , Blauw , Violet ,
Effekt e n Machten .

468
Leunend aa n wereldas ,
Mijmert Puthagoras ,
Of o p zoo' n stol p va n gla s
Zijn twe e kwadraten ,
„— 'K nee m aan , behoorlij k klei n
Is elk e driehoekslij n —
Gelijk aa n ' t derd e zij n
In vlaktematen ?
De leer : Ee n kromm e i s recht ,
Logisch bezien , i s slecht. "
En Venus komt e n zegt :
„Vergeef, che r Maïtre ,
Dat i k u stoor . Wil t u
Langs Melkweg-avenu e
Leiden — 't word t koele r n u —
Een ba l champêtre ?

469
Ik weet , no g kor t eers t ben t
U sferendirigent ,
Maar Isis ' leerlin g ken t
Alle magieë n
Van almachti g getal :
Mij dunkt , u w wijshei d za l
Toov'ren ui t ho l krista l
Dansmelodieën.
Zie! Naas t d e zodia k
Staat i n roo d ridderpa k —
U ken t mij n vroege r zwak ? —
Mijn stralend e Ares .
Neen, neen ; n u gee n fau x pas :
'T i s koud ; Andromeda
Kijkt e n Denebol a
En, ginds , Antares .
30

470
'K wed , meedoe t vade r Zeus,
En, kin d va n ' t Godenhuis ,
Hermes i n ' t jongenshuis ,
En stramm e Kronos ,
Tot, moo i doo r gee l brokaat ,
Kokette dageraa d
Omziend d e gro t verlaa t
Van haa r Tithaonos. "
Hij zegt : „Verhevenhei d
En wiskunstzekerhei d
Zijn ee n drie-eenigheid '
Met heroisme :
Zoo gee f ' k voo r ' t kosmisc h feest ,
U waardi g e n mij n geest ,
Vreesloozen onbevrees d
Mijn mechanisme ;

471
Voor el k ee n piëdestal ,
Hangt ee n reusacht'g e bal ;
Zoo zwenk t ' t siderisc h ba l
Langs groot e ellipsen ;
Soms zie t naa r stan d i n baa n
Elk ee n el k ande r staan ,
Soms Go d i n Go d vergaa n
Door waz'g e eklipsen .
Mijn cijfre n dirigeer t
Uw zwaai : u balanceer t
Op d e afgrond . ' T lijkt , u veer t
Omhoog, zink t onder .
Uw leven d mozaie k
Planeert o p dubb'l e wiek :
Wiskunde e n dansmuzie k
Van sferendonder .

472
'T wiskundi g nachtpoëem ,
Mechanisch prachtprobleem :
Door cijfermach t ' t systee m
Van u w vij f lichte n
Naar eeuw'g e werel d wet
En regel s va n ' t balle t
Langs schommUen d lijnenne t
Kunstvol t e richten ,
Met sta f va n integraa l
Wenkend doo r wereldzaal ,
Ik — kosmisch admiraal ,
U — mijn flottille,
Zoo da t Orion schreit
En doo r d e oneindighei d
Roept: „ZIE ! D E MAGIE R LEID T
ZIJN LICHTQUADRILLE! " -

473
O, bi j da t trotsc h geno t
Versta ' k eers t God's gebod:
Denk mij , di e mij - denk to t
Wereldmaterie.
Als balanceeren d gaa t
'T heela l o p sferenmaat ,
Ben ' k zel f a l wa t bestaat ,
Zelf ' t Godsmysterie .
Toch, roo s ui t Godenkrans ,
Vraag ' k u ee n solodans :
Dans o p orkestkadan s
'T weze n va n liefde .
Hoor eers t mij n mijmering ,
En — 'k be n gee n hovelin g —
Vergeef, o hemeling ,
Als 'k , aardsch , u griefde :

474
En zalighei d e n spo t
En lee d o m ' t menschenlo t —
'T lig t i n u w oogengro t
Vlak bi j elkander ,
Blauwgroen, al s waa r o p gron d
Van somb'r e Hellespon t
Leander's Her o vond
Hero's Leander :
Hoofd, armen , beene n slap ,
Zweven o p ' t bodemdra b
Zij, di e va n priesterscha p
En schoonhei d brandden .
Hoor, hoor ! d e nachtstor m gromt :
Vroom wachte n dat , vermom d
In vuur , u w bruidspaa r komt ,
Twee vastelanden .

475
Uw haar , zo o zonni g roo d
Als zonn'g e beukeloot ,
Als, roo d doo r heldendood ,
Zonn'ge Skamandros ,
Uw haar , ee n goude n wolk ,
Glanst al s Orestes' dolk,
Als ' t vuur , da t vra t he t vol k
Van Alexandros .
Die liefd e i n klei n insek t
Voor klei n insektj e wekt ,
/—*
Door wi e naa r Azi ë trek t
Reus Menelaos ,
Zij is , he b ' k steed s geloofd ,
Een vuurdraak , nooi t gedoofd ,
Eens diadee m o m ' t hoof d
Van Konin g Chaos .

476
Hij, di e u Goude n noem t
En schu w u w grati e roemt ,
Heeft, wa t hi j wist , verbloemd ,
De dichter-weter ;
Zie, ho e zij n ooge n zij n
Weer blau w va n sterreschijn ,
Maar oo k doo r blin d gordij n
Zag hi j we l beter :
Hij, ziener , kend e u lan g
Als wereldvlammenslan g
Met hoogst e Godenran g
En ste m va n Muze ,
Ogugisch sehrikgedrocht ,
Dat voo r zij n zegetoch t
Mensch, God , hel , heme l wroc h
Kupris - Meduze.

477
Verberg éé n heil'g e nach t
U nie t i n veil'g e prach t
Van ' t blond e haa r e n drach t
Van maskerade :
Dans, wa t u w wezenhei d
Was, is , za l zij n altijd ;
Mijn sfere-orkes t geleid t
Met serenade. "
Kart'lig aa n ' t ondergaa n
Is, scheef , d e holl e maan :
Daar neem t z e d e oervor m aan ,
Zooals z e ui t ' t Wezen ,
Dat i n gedachte n leef t
En ui t vizioene n weeft ,
Wat existenti e heeft ,
Was opgerezen .

478
Zij, di e jong , slan k e n blond ,
Glimlach o m ernst'g e mond ,
In ' t wereldcentru m stond ,
Verliefd, verlege n —
Soms stree k grac'lij k haa r han d
'T goudra g va n voorhoofdrand ;
Zoo voo r wi t wolkenkan t
Trilt gouden-rege n —
Zij staat , sphingisc h fantoo m
Uit wild e waanzindroom ,
Op licht - e n schaduwzoo m
Van ' t manelandschap :
De breed e schemergren s
Draagt ' t mysterie , immens ,
Van Go d e n die r e n mensc h
En hu n verwantschap .

479
Staat, spok'g e schrikgestalt' ,
Hoog overeind , omwal d
Door blau w e n doo d bazal t
Van manekrater ,
Duiv'lin, di e el k verzoekt ,
Monster, doo r smar t vervloekt ,
Godheid, die Plat o zoekt,
Sibulle e n sater .
Uit maa n i n ondergan g
Rijst hoo g d e monsterslan g
Bij sferendondergan g
Als ouverture ;
Om blauw e wereldbol ,
Draaiende Venustol ,
Heenkrampt twe e klauwe n ho l
Venus-Lemure;

480
Centrale wereldhaar d
Verlicht d e drakestaart ,
Die vlag t doo r cirkelvaar t
Grotesk-belach'lijk;
Ekstatische eeuwigheid ,
Ernstig e n zalig , wijd t
Haar witt e majesteit ,
Grandioos-ontzaglijk.
Uit went'len d sferengla s
Roept, o f ' t ee n gam'lan g was ,
Magier Puthagora s
Oerzang va n Isis :
Orkest va n klokke n gonst ,
Klankklomp o p gongklan k bonst ,
De chao s ronk t va n bronst ,
Wild aphrodisisch .

481
'T i s o f he t Wereldlich t
Op 't profetisc h gezich t
Als licht e werel d lig t
Van enthousiasme ;
Hermaphroditisch zuil t
En gaap t e n zwel t e n puilt ,
"Wat onde r draakstaar t schuil t
Aan gei l orgasme ,
Voorwereldsch stormgelui d
Rommelt d e stolpe n uit ;
Trillende koepe l stui t
Bronst-roep beneden .
Als bovenaardsch e lac h
Van God' s rijzende dag ,
Hangt ' t Rijk , da t Plato zag,
Van Wezenheden .

482
Rood al s d e Phlegethon ,
Ombliksemt zo n n a zon ,
Vallend ui t vreemd e bron ,
Haar dans e macabre:
Iokaste's goudspan g doe t
Twee oogen , roo d va n bloed ,
Dropp'len hu n grell e gloe d —
Haar candelabre .
Met ' t prachti g monste r draai t
Zijn ste r —: Oranj e laai t
'T central e vuu r — Zwart zwaai t
De schaduwkegel ,
Die spit s doo r gloedsfee r holt :
In draakstaart , die p ontrold ,
Schijnt ' t wereldvuu r gestol d
Tot vlammenpegel .

483
Fonk'lende harpklankgan g
Klimt o p lang s chaoazan g
Van gon g e n gamelan g
Met trotsc h staccat o :
Eluzisch lich t omlijs t
Haar, di e ekstatisc h rijs t
En, witt e Oerania , wijs t
Naar eeuw'g e Plato.
En ' t hagedisj e rek t
Zich naa r ee n groe n insekt ;
Zijn kronk'len d staartj e trekt :
Moet ' k daaraa n danken ,
Dat ' k iets , wa t ' k nev'li g dacht T
Uit diep e geestesschach t
In beelde n overbrach t
En rythm e e n klanken ?

484
Ja! Ga f zij n draakfatsoe n
Mij ' t Venusvizïoen ,
Roem hem , mij n taaiklaroen ,
In dithuramben ,
Die me t spit s staartje ' sta k
'T vulkanisc h zielevlak ,
Zoo da t t e voorschij n bra k
Geyzer va n jamben .
Zijn vlammendonde r zond ,
In ' t eeuwi g vuu r gegrond ,
Tuphaon doo r gletschermon d
Van trillend e Aitna :
Uit Brahman, dwars doo r schaa l
Van smeltend e integraal ,
Smijt verzen , straa l n a straal ,
Vulkaan Adwaita :

485
Nachtlij ke wetenscha p
Bouwde to t hemeltra p
Om to p zij n gletscherka p
Vol stergeflonker ;
Door aardsch e schor s behoed ,
Door wereldvuu r geyoed ,
Lichtte ondergrondsch e gloe d
In grottendonker .
Want sprookjesfeeënslo t
Diep onde r sneeuwpelo t
Droeg, gro t naas t zuilengrot ,
De ijzig e toren ;
Maar hij , di e kijke n ko n
Naar macht'g e horizon ,
Was ui t central e bro n
Van vuu r bevroren .
31

486
En ' t trild e e n kraakt e e n spleet :
Rijzende chao s ree t
De gletscher s stu k e n smee t
Naar ' t vuu r he t water .
Wat still e sneeuwber g lee k
En naa r Orion keek,
Mijn gletscherwerel d blee k
Een vlammenkrater .
Mijn weten , uitgehol d
Door branden d twijflen , smolt ,
En ' t toovermengse l stol t
Tot verskristallen :
Door spieg'lin g va n natuu r
In wiskund'g e figuur
Heenschijnt ee n sneeuwwi t vuu r —
Eenzelfde ui t allen .

487
Wat ' k weiflen d ha d gegis t
Met wa t ' k wiskundi g wist ,
Smolt same n d e Alchemist ,
Hij, Trismegistus ,
Uit wien s tooverretor t
Vizioen va n sterre n wordt ,
En bloeien , nooi t verdord ,
Judas e n Christus .
Circulatorium,
Liet ' t groo t sensoriu m
Trillend hydrargyrum
Van spieg'len d voele n
Het vas t sulphurkrista l
Van zonnig-he l getal ,
'T oplossen d overal ,
Gloeiend omspoelen .

488
Zooals t e omrijde n schee n
Griffioenenstoet va n stee n
Dwars doo r d e wolke n hee n
Troonzaal va n Perzen ,
Zoo zi e ' k o m d e apadaa n
Van ' t I k hu n vleugel s slaa n
En groo t i n optoch t gaa n
Adwaita's verzen .
Toen pracht'g e beeldenstoe t
Opklom ui t dam p e n gloed ,
Viel ' t ove r m e al s ee n vloe d
Van revelatie :
Wat ' k dacht , lan g leve n lang ,
Zoeklicht va n wetensdrang ,
'T was Brahman' s zonsopgang,
'T wa s adoratie :

489
Hij die , waaiend e Tijd ,
Langs sterrepampa' s glijdt ,
Door lelie s geel , altij d
Glorieus doo r yuca's ,
En, Ruimte , grondloo s lig t
In eeuwi g evenwich t
En me t meteore n licht ,
Zijn noctiluca's ;
Die drijft , planetenstel ,
Immense wereldcel ,
In ' t aethergolvenspel ,
Vol infuzoren ,
Met roodfonk'len d getri l
Van Marspigment , e n sti l
Groen aardechlorophyl ,
Chromatophoren;

49G
En, kern , d e zonnebal ,
Kernvlekjes overal ,
'T organoidenba l
Om zic h doe t dansen ,
En i n geweldighei d
Van dood-en-levenstrijd ,
Vuurweerlden hijgend , smij t
Protuberancen.
Ginds schijfje , gazi g fijn,
Zou ' t ee n amoeb e zij n ?
Trots sterkst e len s blijf t klei n
Zijn parallaxis :
Lichtpseudopodien zie t
Mijn zoeken d ture n nie t —
Naar hell e celker n schie t
Zijn phototaxis .

491
'K zie , ' t wa s ee n ciliaat :
Waaierend ope n gaa t
Zijn stentorshoorn ; hij staa t
Fosf'rend t e zweven :
'K za l Polymorphus , ne t
Als hij , zel f oo k trompet ,
Schett'ren naa r diepst e we t
Mijn Brahmanleven .
En ' t schijnt , i k be n wee r jong ,
Als toe n di e nachtluch t dron g
Diep, die p i n koel e long ;
Ik be n he t kin d weer ,
Dat za g he t kosmisc h spook ,
Een langzaam-breede r stroo k
Van dunn e zilv're n rook ,
Lichtende win d veer;

492
Door no g zichtbar e ran d
Van ij l kometenkan t
Kwam ui t ee n wereldbran d
Een straa l geglede n :
Zoo za g ' k doo r wazi g lich t
Mijn toekomst-vergezicht ;
Zoo zi e ' k ee n lie f gezich t
In ve r verleden .
Vreemd kom t he t vroeg'r e weer :
Hei — Nacht — De Groot e Bee r
Schijnt i n mij n ziel , ee n meer ,
Glad, zonde r rimpel ;
Hoog bove n koel e he i
Hangt — neen; 't i s die p i n mi j —
Net schem'ri g witt e zij ,
De Melkwegwimpel .

493
Stil — hemel, aard e e n ik .
'T lijkt , ' k hoo r el k oogenbli k
De fijne naaldepri k
Van punt'g e sterre n
In hal f doorschijnen d lint ,
Dat, slier t o m sliert , d e win d
Windt, o m me t sterreblin d
'T lich t a f t e sperren .
Speelden o p heme l wei,
Zooals ee n versj e zei ,
Na ' t vroeg e sterve n blij ,
Zalige kind're n ?
Dan wa s da t zeke r we l
Zoo'n pracht'g e lichtkapel ,
Die, ban g voo r ' t vroolij k spel ,
Naar d e aard ' kwa m vlind'ren ;

494
Kwam hi j voo r mi j alleen ,
Een lichtheraut , e n schee n
Door d e eeuw'g e ruimt e heen ,
Mij to t mirakel ,
En brach t va n Siriu s
Mijn eige n genius ,
Wetende euangelus ,
Mij vreem d orake l ?
Ja : 'k wist , hi j zegend e
Mij, nie t bewegende .
Ik hoo r d e Negend e
Diep i n m e schreeuwen :
„DER CHERU B STEH T VO R GOTT .
NU BLIJDE , WEE T U W LO T :
EENS WIJD T U W LEE D U TO T
EEN LICH T VOO R D E EEUWEN. "

495
Stil lig t i n ' t zonnetj e
Mijn compagnonnetje ,
Langwerpig tonnetj e
Door lekk'r e vliegen :
Die doo r Zij n vliegjespij n
Wil hagedisj e zijn ,
Leerde doo r lee d i n Zij n
Gedichten vliegen .
Schijn stichtt e i n klan k e n maa t
Ons die p duumviraat .
Wijs i s gedacht e e n daad ,
Schoonheid i s wijzer .
Wij, éé n psalteriu m
Van ' t groo t Mysterium ,
Deelen ' t imperium :
U groe t ik , keizer !

496
Ons beide r Capitoo l
Is Brahman , wereldpoo l —
Daar bloei t Plato's Viool
Op eeuw'g e zuilen :
Bij da t schem'ri g vizioe n
Denk i k aa n d e eerst e zoen ;
'K voel , da t ' k mij n bes t moe t doen ,
Om nie t t e huilen ;
'T i s gee n herinnerin g
Aan licht , da t onderging ;
Neen, trots : Uit schemering ,
Boreale aurora ,
Kees Hij , voo r wi e ' k herhaa l
Door zaa l o p tempelzaa l
In noordland' s rots'g e taa l
Grandioos Ellora :

497
Die bliksemleger s leidt,
Zelf Lucifer, e n wijd
Over de werel d smij t
Trots va n rebellie ,
En dan , cyklopenmuu r
Van donder , nach t e n vuur ,
Nabootst i n miniatuu r
The Clou d va n Shelley ;
Die, al s d e da g verglom ,
Naar Walhal-wolkendo m
Bazuint lang s dondertro m
Wagner's pomposo ,
En ui t ' t berijpt e gras ,
Een carillo n va n glas ,
Aait, also f ' t Mozart was ,
Nachtlijk grazioso ;

498
Die, aarde , al s mole n draait ;
Die, wind , d e draaiend e aait ,
Dankbaar voo r rust , e n waai t
Scherts va n gavotte ,
Die, paar d e n ruiter , ren t
In blau w harnachemen t
Met bliksemlan s — Ik be n 't ,
Br ahman- Quij ote.
Kijk! Op ee n heikruidta k
Een wit-brui n vlindervlak ,
Dat, knap , t e voorschij n bra k
Uit ee n cylinder.
Maar ' k zel f dan , rup s eers t ? — Ja,
Ik be n Geometr a
Papilionaria,
De spanrupsvlinder .

499
Hap a t ' k n a gulz'g e ha p
Allerlei wetenschap ,
En ' k wer d zo o vreeslij k kna p —
Niet t e gelooven :
Nog bruin , al s d e aardegrond ,
Maar parelmoeri g bont ,
Nu ' k mij n bestemmin g vond ,
Vlieg i k naa r boven .
Wat ' k hoorde , half-angsti g kind ,
Uit eikenloo f e n wind ,
Rijker, bewuste r vind t
Het wee r mij n grijsheid ,
Die smartlij k trone n za g
In wijshei d schoonheid' s lach ,
Maar zali g krone n ma g
Met schoonhei d wijsheid .

500
Jij, di e i n ' t warm e lich t
Zoo vreesloo s bi j m e ligt ,
Voel je i n mij n zie l wellich t
'T verwant e zieltje ?
Ja: Hij , i n mi j ee n mensch ,
Een Homo Sapiens ,
Bleef i n jo u — zelfde Essen s —
Een klei n reptieltje .
Dat je , al s wi e Brahman kent,
Zelf oo k coefficient
In ' t eindelooz e bent ,
Dat wete n mi s je ;
Wat d e Chandógy a zei ,
Geldt jo u zo o goe d al s mij ;
Zoo ze g k dan : „DAT BE N JIJ ,
Klein hagedisje! "

501
Wij zij n va n éé n geslacht :
Die jo u heef t voortgebracht ,
Heeft mi j omhoo g gedacht ,
Zijn apothébze :
Die doo r machtig e kree t
Donder aa n flarden reet ,
Ik, Brontosaurus , hee t
Nu Tweeheidlooze ,
Monster, to t Go d gewijd ,
Dat doo r Zij n eeuwighei d
Op Zij n gedachte n rijdt ,
Zelf hippogryphen ,
Een Saurie r va n d e geest ,
Soms ' t een , som s ' t ande r ' t meest ,
Maar i n wi e Brahman leest
Ster-hieroglyphen.
32

502
O, ko n me t knoki g woord ,
Pezig gedachtenkoord ,
Als spie r zwellen d akkoor d
Mijn gees t benad're n
In werk , da t nooi t vervalt ,
Uw kracht , leven d bazalt ,
Uw gigantengestalt' ,
O macht'g e Vad'ren !
U waardi g eere n wo u 'k :
Was i k d e storm , da n zo u ' k
Met marsc h o p donderpauk ,
Mijn Brontosauren ,
Met ta k n a bliksemtak ,
Die, kra k n a donderkrak ,
Ik ui t d e heme l brak ,
Uw glori e lauw'ren -

503
Ja, dithurambe n smee t
Ik, bakkhantisc h profeet ,
Om wa t ' k ekstatisc h wee t
Als beili g wonder :
Schreeuwen zo u d e eeuwe n lan g
Door ho l dav'rend e gan g
Van tij d mij n stormgezang ,
Vol saurierdonder .
Vaak dach t ik : ' K wilde , i k spra k
De taa l va n Bergerac :
Dan kend e o p ' t aardevla k
Ieder mij n waarde ;
Maar za t ' k da n o p mij n hei ,
Dan wa s 't , o f tege n mi j
Met klan k va n droomste m zei ,
Verwijtend, d e aarde :

504
„Maak ji j j e taa l t e schand ,
Terwijl i k triomfan t
De kleure n va n j e lan d
Door d e aether ronddraag:
Bood — hoed va n poollichtschijn ,
Blauw — kleed va n zeesatijn ,
Er tussche n hermelij n
Van witt e bontkraag ?
Dat, dwaa s doo r ijdelheid ,
Met roe m zic h ' t werktui g vleit ,
Dat ' k ui t mij n leve n smijt ,
Als ' t i s versleten !
Straks draag t naa r heuvelto p
Een langzam e optoch t j e op :
Dan lo s je i n mij n vuu r op ,
En word t vergeten .

505
Zie, ho e ' k nie t diiiz'len d ho l
Langs small e ellip s e n -rol,
Grandioze wereldbol ,
Door d e eeuw'g e zalen ;
Zie, ho e ' k Orion groet,
Wuivend me t rood e hoed ,
En me t vnlkanengloe d
Geef lichtsignalen .
Hoor, ho e mij n wagnernd e al t
'T vo l orkes t overschalt ,
Als pau k n a pauksla g knalt ,
Trom dreun t naas t trommel ,
En voo r mij , zonnebruid ,
Lente eers t d e Atlantis luidt,
Dan herfs t — nooit beier t ui t
Zijn klokgeschommel .

506
Met goude n naal d borduu r
'K mij n wolkengamituur :
Doorschijnt da n ' t groe n lazuu r
Door vloss'g e repen ;
En lang s mij n baljapon ,
Diepblauw doo r hoog e zon ,
Flitst parelmoe r galo n
Van brandingstrepen .
Zie! O m mij n hal s he t bont ,
Zingende wal s i k rond :
Toen Strauss zijn Danslie d vond ,
Was ' t mi j te r eere ,
Wier grosses Lachen lach t
Naar d e afgrond , al s bevlag d
Met weerlicht , i k verach t
Den Geis t de r Schwere .

507
Zie, ho e i k boogje s ze t
Tot zomermiddagpre t
Voor stormen , violet -
blau w-groen -rood-gelen,
Opdat mij n zomerda g
Davert va n lan g gelac h
En donderhamersla g
Bij ' t crocketspelen ;
Zie, al s mij n zonkan t gier t
Van pret , ho e moo i versier d
Mijn nachtze e lichtfees t viert ,
Hoe feeërie k ' t is ,
Als — Vergiliaansch vizioe n —
Om roo d koraalfestoe n
Een glimwormzwer m blauw-groe n
Mijn Pacifie k is ;

508
Zie ho e k rood , groe n e n gou d
Tot dag- , to t nachtheraut ,
In cirke l zweven d hou d
Twee skarabeeën ,
Dé ee n Toekomst , hi j di e draalt ,
Door leeuw'riksla g vertaald ;
Die zwijg t o f nachtegaalt ,
Heet Langgeleeën ;
Zie he n o m ' t aarderond ,
Als menschenwaa n zo o bont ,
Boven d e horizon t
Groot, zali g hangen ;
En hij , di e d e een e ziet ,
Denkt no g aa n d e and'r e niet :
Dan maan t aa n ' t vroe g verdrie t
Het laa t verlangen ;

509
Ver bove n lan d e n ze e
Straalt elk e skarabee :
Niet sleur t mij n went ling mee
Hun schomm'len d zweven ;
Stil hang t i n macht'g e krin g
Hun pracht'g e noodlotsring ,
Maar hoor , ho e ' k wervlen d zin g
Van eeuwi g leven :
Hoor, ho e ' k mij n levenswi l
Schreeuw i n hartstochtlij k schri l
Orkaanvioolgegil,
Ik, Paganini ;
Hoor, ho e mij n Juninach t
Schreit, o f ee n meisj e wacht ,
Hel, zachte r dan , da n zacht ,
Dof, con sordini ;

510
Sleept mi j doo r ' t stadio n
Mijn goude n renner , Zon ,
Om ' t epinikio n
Zelf t e verdienen ,
Dat eeu w ge Pindaro s
Van Podiu m Pegazo s
Zal zinge n o p mij n Vo s
En mij n ruinen ;
Sleept ' t geelgevleugel d paar d
Voort, voor t mij n rollend e aard' ,
Voort, voort , da t niet s zij n vaar t
Ooit ka n verstoren ;
Waait hoo g zij n stormgalo p
Door vler k e n hoefgeklo p
Flikkerend stofgou d o p
Van meteoren ;

511
Flitst lang s mé^hu n vonkenvluch t
Door mij n waanzinn'g e vlucht ,
Dat ' t lijk t o f hee l d e luch t
Voor me , o m m e i n bran d is ;
Zie ' k duiz'li g achte r m e aa n
Ver ove r d e aetherbaa n
Wapp'ren al s spits e vaa n
Mijn groen e Atlantis;
Voort! Voort ! — Op rond e troo n
In zonnenrijk e Kroo n
Bij grootst e Godenzoon ,
Kind va n Alkmene ,
Op troon , zo o ron d al s ' t vat ,
Dat d e onmeetlijk e ma t
Langs Alexander's Stad
En ve r Suene ,

512
Daar zitten , zaPg e ri j
Van lichtgestalten , zij ,
Die ons , mij n zo n e n mij ,
Het dieps t doorgrondden ;
Elk's mystisc h weten leest ,
Wat zwijg t elk e and'r e geest :
Zoo zie n naa r ' t flikk'rend fees t
Half ope n monden .
Naast zwenkzui l Her&kle s
Denkt Eratosthenes
Links naa r Xenophane s
En recht s naa r Newton :
„Ja, aardsc h ontroeren d word t
Wiskund'ge sterresport ,
Als wi j hie r binne n kor t
Zon, aard e groeten :

513
Die mi j van wieg to t gra f
Die va n m e hidden , gaf,
En trouw to t epitaphe
Nacht'gaalt e n merelt ;
Die licht van denken goo t
In mij, zij n geestgenoot ,
Zij zij n oo k n a mij n doo d
Mijn liefst e wereld .
Ja, zi e ' k som s droomen d aa n
Mijn ste r Aldebaran ,
En voel ' k d e slinge r gaan ,
Die eeu w n a eeu w tikt ,
Dan hoo r 'k , schomm'linge n lang ,
Niets da n zij n dondergan g
En ho e haa r morgenzan g
Merelt e n leeuw'rikt .

514
Spookt langs , bi j sterreschijn ,
De immens e slingerlij n —
Hoe kort , zoo' n eeuw ; ho e klei n
Die slingeruitsla g
Bij eng e plaat s e n duu r
Van moeder' s doodenvuur ,
Bij ple k e n stilstaan d uur ,
Toen ' k ' t eers t mij n brui d za g
Ik di e mij n renner s ken ,
Die zel f mij n renner s ben ,
En cij f rend leef hu n ren ,
Hun prachti g zwenken ,
In wi e lig t uitgebrei d
God's ééne oneindigheid ,
Ken and'r e heerlijkheid ,
Die gee n durf t denken :

515
'K za l ' t voele n al s mij n schuld ,
Dat Hi j gedaan , geduld ,
En ' t grootst e heef t vervuld ,
De nooi t Geziene ,
Mijn schuld , di e ' k nooi t vergeet ,
Sinds trotsc h e n huiv'ren d ' k wee t
Wat voo r haa r hero s dee d
Mijn heroine.
En ieder' s oogenbli k
Bij ieder' s slingerti k
Verschuift doo r ieder' s I k
Zijn sterfantomen ,
Tot wij , di e schijne n wij d
Verspreid doo r ruimt e e n tijd ,
Bewust to t Wezenhei d
Te same n komen .

516
/ Ik, zel f he t wereldlicht ,
Zelf strofe i n ' t groo t gedicht ,
Zelf to t Zij n vergezich t
Op Zic h gerezen ,
Wil ui t ' t eluzio n
Groeten e n aard e e n zon :
\ Hu n dan k ik , da t i k ko n
^— Wete n mij n Wezen .
Zie, zie ! Z e kome n al ,
De twee , di e droege n al ,
Wat ' k liefhad , doo r ' t heelal .
Hoor! Dionuzisc h
Op d e afgron d zinge n zij. .
Hen weerzie n maak t voo r my
'T eluzio n n u eers t blij ,
Nu eers t eluzisch. "

517
Straalt di e gedacht e groe t
Mijn renne r t e gemoet ,
Dan zi e ' k to t verr e gloe d
Zijn mane n wuiven .
Waait ve r d e Atlantisvlag ,
'K wil , al s i k groete n ma g
Mijn Grooten , o p di e da g
Tot pui n verstuiven .
Bedreigt Gandharwendro m
Mijn sneeuwe n jonkvrouwdom ,
Loerend ui t larvenmom ,
Waar gratie' s glooien ;
Komt die p ui t kosmisc h gra f
Een wereldspoo k o p m e a f
Met transparant e agraf e
Door doodskleedplooien ;
as

518
Smijt fonk'lend e magi e
Van geesten , di e ' k nie t zie ,
Mij — somb're profeti e —
Met wereldpuinen ,
Zoodat va n witt e stilt '
Om poo l ee n hüiv'rin g rilt ,
Tot waa r mij n zome r tril t
Op palmentuinen ;
Ontvouwt zij n oogenprach t
De Pau w va n middernacht ,
Zoo stil : ' k hoo r schach t n a schach t
Een zo n verschikken ,
Dat i k m e ee n korre l voel ,
Die ui t planeetgewoe l
Schertsende, zonde r doel ,
Hij o p za l pikke n ;

519
Wroet stu k mij n oernatuu r
Bazalten kerkermuur ,
Dat, wee r vervloei d to t vuur ,
Mijn lande n zwalpen ;
Bonst me t Atlantisblo k
Afgrond aa n hemelnok ,
Dat donde r schrik t bi j scho k
Van rollend e Alpen ;
Smakt wolkenwereldbran d
Op trillen d vastelan d
Door hou w me t bliksemtan d
Van brullend e ever ;
Of ruk t ui t oud e haa t
Aan onzichtbar e draad ,
Waardoor ' k he m cirk'le n laat ,
Mijn manekeve r —

S20
Nooit wanke l 'k ; maa r ' k verst a
Mijn wereld : goe d g a ' k na ,
Of — geen mechanica ,
Maar overtuigin g —
Wanneer ' k ee n meerd'r e ontmoe t
Met rin g o f wachterstoet ,
Mijn aequilibriu m groe t
Met hoofsch e buiging .
Ik weet , on s noodlo t is :
Uit lich t naa r duisternis ;
Maar onz

521
Ik, di e mij n bije n voe l
En ' t werkzaa m gekrioel ,
Elk schijnbaa r naa r zij n doel ,
In ' t rijk e korfhuis ,
En, imker , knede n laa t
Uit vorm , kleur , klan k e n maa t
Hun werken , raa t n a raat ,
Mijn vol k sind s Orpheus,
Vergeef, da t j e ijdel bent :
Wie weini g i s gewen d
En kor t eers t rijkdo m kent ,
Voelt lich t zic h koning )
Maar mij , di e kuns t vergaa r
Cent'naar bi j centenaar ,
Wat geef t me , o kunstenaar ,
Jouw droppe l honing ?

522
Neen, mee n niet , da t ' k j e krenk :
Jouw eige n moede r be n 'k ;
Licht, las t — sinds ' k me t jou w zwenk ,
'T i s lichter , lichter ;
Ik tro k oo k di e komee t
Aan ' t bijn a scheuren d kleed ,
Fluist'rend me t storm : „Profeet ,
Zegen mij n dichter! "
Ik, groe n e n oeroud , lee r
De eeuwigheid . I k trotsee r
De afgrond , vo l niets , mij n mee r
Van Galilaea .
Ik maa k ui t steene n brood ;
Ja, i k boetseerd e ui t doo d
Jou to t mij n geestgenoot ,
Ik, Christê-Gaea .

523
Jij die , sind s kindshei d trouw ,
Mijn rijkdom kenne n wo u —
Vreemd-geel i n morgengrau w
Scheen ' t lat e lamplicht ;
Zelf lee k j e — voelde jij ,
Bedroefd hal f e n hal f bli j —
Straks-zonn'ge zomerwei ,
Waar n u no g dam p lig t —
Nog draa g ' k je , hierophant ,
Door ' t ster-mysterieland :
Jouw marm're n taa l verbrand t
Straks Christê-Aarde .
Word Petrus . Levensmoe d
Geef ik , mij n overvloed :
'K wou , da t j e al s ' t Hoogst e Goe d
Mij openbaarde. "

524
Ik zei : „Ha d u verwacht ,
Dat ' k dacht , wa t Jo b bedacht ,
Toen hi j Jahw e Zij n mach t
Had hoore n roemen ?
— 'T i s jammer, zonde r spot ,
Dat u aa n ' t prachti g slo t
De macht'g e Behemoth
Niet oo k ko n noeme n —
Neen, u vergis t u zeer ,
Meenend, da t mij n verweer ,
Zoomin al s Jo b zij n Heer ,
Aarde, u nie t aankon :
U kent , naa r ' k onderstel ,
Kant's „gute n Bischof" wel ,
Die, boos , Immanue l
Toch nie t verslaa n kon ?

525
Wat ' k ruik , proef , tast , hoor , zie ,
— Stileerde u w Berkeley —
Is al s droomfantazie ,
Slechts wa t bewuster ;
Oorsprong va n ' t ruimtelan d
— Doceerde u w liev'lin g Kan t —
Is, zooa l nie t ' t verstand ,
Dan toc h zij n zuster ;
Dat ' t eeuwi g denken d Dat ,
Mijn Zelf , oo k u omvat ,
Orgelt d e Oepanisha d
Door all e tijden .
'K hoop , da t ' t u nie t mishaagt ,
Als ' t kin d zij n moede r vraagt :
Wie i s ' t da n nu , di e draag t
Wie va n on s beiden ?

526
Neen, Hinterweltle r blijf t
De Strauss, di e walsen schrijft :
Hem draag t al s mij , on s drijf t
Het eeuwi g Credo ,
Dat ui t Gregoriu s zon g
En mi j naa r Brahman drong
En he m to t bidde n dwon g
In dansallegro .
Uit wi e bloei t vizionai r
Mijn wereldnenuphar ,
Credo i n Hem , Het , Haar ,
In unu m Deum ,
Zot, slecht , zwak , wijs , goed , sterk ,
Kunst'naar e n Kunst'naarswerk ,
Mijn wieg , mij n huis , mij n kerk ,
Mijn mausoleum .

527
Wereldpsyche, ontpopt ,
Doorzie ik , da t nie t klopt ,
Wat u dacht : I k — epopt,
U — hierophantis:
Ik lei d mij n sterreno m
-tocht doo r mij n werelddom ,
Ik sl a d e dondertrom ,
Ik lu i d e Atlantis.
Naar bove n walmd e aroo m
Uit Israel's cederboom;
Arg'loosheid psalmd e vroo m
Omhoog gebeden :
Zelf-adoratie zendt ,
Wie aard e e n firmament
Als vizioene n kent ,
Naar Hem , beneden ,

528
Die, schijnbaa r overal ,
Zich zie t al s elk's heelal
In schertsen d ho l krista l
Van tooverspiegel ,
Don Jua n — Origenes,
Faust — Mephistopheles,
Olumpier Perikle s —
Tijl Uilenspiegel ;
Die geesten , kel k naas t kelk ,
Om Plato's Aronskelk
Rangschikt, Hi j zel f i n elk ,
Elk Godstrezorie ;
En i n d e oneindigheid ,
Tot kel k uiteengespreid ,
Is, Aarde , u w majestei t
Een infuzorie. "

529
Die als , to t grij s vergloeid,
'T heipaar s is uitgebloeid,
Herfstrag e n nevel vloeit ,
Geef, teer e Brahman,
Dat ' k o m verdord e ziel ,
Aan wi e zij n liefd e ontviel ,
Mijn nevel , koe l e n iel ,
Van woordenra g span .
Vizioen, trot s zonneschijn ,
Staat ' t Parthenon, e n klein
Bij hem , ui t straa t e n plein ,
Rumoert Athene :
Zoo za g ' k i n menigeen ,
Terwijl hi j vroolij k scheen ,
Dwars doo r zij n prate n hee n
Zwijgen DA T ÉÉNE .

530
Neen, neen , nie t troosten ; wan t
Koelzwacht'lend woordverban d
Kan leed , die p ingebran d
Toch nooi t verdooven ;
Noch ka n ' k i n wondermach t
Van wa t een s God's Geslacht
Op Golgotha volbracht,
Hen doe n gelooven :
Slechts doo r d e Iskariot ,
Zelf menschgeworde n God ,
Kon liefde , gee n gebod ,
Maar red'lijks t moeten ,
Rijke eenheid , tee r gehul d
In begrijpen d gedul d
En trou w doo r daa d vervuld ,
Als ' t hoogst e groeten .

531
Door d e oude n i s geleerd :
Wie al s volmaak t He m eer t
En ' t Zijh-als-Hi j begeert ,
Is, Lichtkind , veili g
Die weet : „In Brahma n staat
Mijn ziel " e n wi l toc h ' t kwaad ,
Ik zeg : Zij n Judasdaa d
Is plicht , i s heilig .
'K be n n u ee n oud e man ;
Laat i k hu n zegge n dan ,
Ik, di e he t bete r ka n
Dan ieman d weten :
Wie zic h al s ' t Brahman weet,
Zal, zel f zij n Parakleet ,
Van trot s zij n grootst e lee d
Voor He m vergeten ,

532
Die ui t kristalle n plan t
Stil slaap t naa r schemerran d
Van droo m i n kunst'g e wan d
Van Tritonshoren ,
Slaapwandelt spor t n a sport ,
En zonni g wakke r wordt ,
Waar ' t lich t o m to p zic h stor t
Van geestestoren .
Ja ! Ik zij n carillon :
'K za l sprenk'le n naa r Zij n zo n
Mijn trots , ik , di e bego n
Als infuzorie .
Trots i s 't , gee n scheps'lendank ,
Dat ' k zwaa i mij n thursosran k
Van dronke n klokkenklan k
Voor Brahman's glorie:

533
Die, zo n met gouden schild ,
In kruistocht : „Brahman wil 't! "
Zich, nacht , bekeert , O mild -
-stralende Tancred ;
Die zegent , groo t e n goed ,
Chantecler's morgengroet ,
En troos t doo r laatst e gloe d
Voor ' t sterve n Manfred;
Die, blauw , i n d e oceaa n
Zich, tweed e maan , zie t staan ,
Zich, zilverwolk , zie t gaan ,
Beneden, boven ;
Bij liefdelee d e n -lach ,
Van naeht'gaal-leeuw'rikslag ,
Zijn twe e Giulietta' s zag ,
Shakspere, Beethoven .
34

534
Maar vaa k i s ' t stil : ' t duur t lan g
Tot veil'g e zonsopgang ,
En d e aard e i s ' s avonds ban g
Voor a l haa r schatten :
Dus vraag t z e aa n moede r nacht ,
Dat di e behoedzaa m zach t
Haar mooi' s inpak t i n vach t
Van paars e watten .
In ' t donke r i s ' t nie t pluis :
Zoo bro s i s ' t glaze n huis ,
Geen ondergrondsch e kluis ,
Om ' t we g t e sluiten ;
En loeren d overa l
Uit afgrondlij k heelal ,
Dreigen me t overva l
Spok'ge schavuiten .

535
Ze wone n angsti g ver :
Heel achte r d e Avondster ,
Ja, achte r Jupiter,
Daar zij n hu n holen ;
Wie al s ee n Go d ko n zien ,
Zou i n zoo' n gro t misschie n
Hun wi t ravotte n zie n
Langs parabolen .
Hij, di e Donat i hee t
En meen t o m ' t prachti g kleed ,
Dat hi j ' t he t best e weet ,
Wil steed s bediss'len ;
Hij zegt : „' T i s koud , e n du s
Gaan dri e o m Sirius ,
Atair e n Regulu s
Stuivertje wiss'len .

536
En julli , kleintjes , zwer m
Vrij lang s d e Melkwegberm ,
Maar Encke , jij, bescher m
De Witt e Kozen :
Jouw tij d va n omloo p word t
Anders o p nieu w verkort .
'K he b z e a l zo o vaa k beknord ,
De roekeloozen ,
Die bloemen , wi t e n geel ,
Afrukken va n d e steel ,
En plukke n vee l t e vee l
Vergeetmijnieten,
En gooie n ' t we g i n ' t zan d
Links, recht s va n Melkwegrand ;
Dan zie n z e i n ' t menschenlan d
Sterren verschieten .

537
Graag he b ' k ook , da t j e spaart ,
Wat ginds , ver , d e ijv'rig e aard '
In d e eeuwe n heef t vergaar d
Aan snuisterijen :
Wat heef t da t kindj e nie t
Gewerkt, o m a l ' t granie t
En gnei s e n malachie t
Bijeen t e vlijen !
Gooi gee n meteore n neer !
Haar bibelot's zijn teer ;
Bedenk, i k wensc h nie t mee r
Zoo'n die s ater ,
Als toe n me t ' t projektie l
Een zel f o p d e aard e viel :
Als won d voel ' k i n mij n zie l
Haar Diablo-krater .

538
Ze heef t — en ' t past e ne t —
De Himaalya , violet ,
Op Azi ë gezet ,
Mooie étagère ;
Er naast , goe d i n d e zon ,
Met bloempje s i n gazo n
En palmpje s ook , Ceylon,
Haar jardiniere."
Droeg mi j zoo' n zilvermeeu w
Door ' t sterrebeel d d e Leeuw ,
'K zo u — 't i s tweemaa l ee n eeu w —
Het lich t ontmoeten ,
Dat toe n va n d e aard e gin g
In lang e huiverin g
Om Zij n vereindiging ,
De groot e Newton .

539
Mijn periheliu m vaart
Zou, kwa m da t lich t va n d e aard' ,
Een witt e pauwestaar t
Grandioos ontplooien :
'T ra d va n mij n zilverpau w
In Newton' s zonlicht, zo u
De wereldkoepelbou w
Vol vlamme n strooien .
Zegt nie t d e Oepanishad :
Wie Da t vereert , i s Dat ?
Newton e n mi j omva t
Het één e Wezen :
Mijn Zel f heef t d e n-d e mach t
Van a + b gedacht ;
Ja, me t ' t binomiu m vlag t
Newton, herrezen .

540
Want ' k voel me al zwenken ; ' k zie,
Als wa s ' t ee n profetie ,
Waai'ren mij n draperi e
Van fosfren d vuurwerk ,
En ' k hoor , ho e machti g slaa t
Achter d e wijzerplaat ,
Vol goude n regelmaat ,
Het kosmisc h uurwerk ;
Inluidt doo r ' t wereldhui s
Van poo l naa r Zuiderkrui s
Graalklokkenstormgebruis
De ontzaglijk e aera :
DIE ' T WERELDFUNDAMEN T
HET EERST E HEEF T GEKEND ,
SAURIER NEWTO N MEN T
ZILVREN CHIMAERA .

541
Klein draakje, ' k zi e ' t n u wel :
'T ston d onde r jou w bevel ,
Mijn kosmisc h drakenspel ,
Dat ' k Aphrodite
Met slangenstaar t voorzag ,
En bi j klaarlicht e da g
Newton berijde n zag ,
Saurier, ee n mythe .
Ginds lach t ee n spech t — Hij wach t
Even — Nu ve r e n zach t —
Weer! — Daar! — Hij lacht , hi j lach t
In dubb'l e daktyl :
Ja! Hi j wa s goed , ' t wa s echt ,
De grap , di e ha d gezeg d
Oergrootvader, hal f specht ,
Half pterodaktyl !

542
Soms, weten d Lichtatoom ,
Zie ' k staan , ee n zee , d e stroom ,
Die voortdraagt , droo m n a droom .
Vormen e n namen .
"Met witt e Himalaya
Zinkt bloedi g Golgotha
Tot uni o mystic a
Van O M e n AMEN :
Brahman, di e alles doe t
Uit eeuwig e overvloe d
Van mensch'lij k kwaa d e n goed ,
Vergeef genadig ,
Dat ik , beperk t e n klein ,
Vonk va n U w glorieschijn ,
Alleen wensc h goe d t e zij n
En nie t misdadig ;

543
Brahman, mijn orgelpunt ,
Brahman, di e schertsen kun t
In beid e tertsen , gun t
Uw adorati e
Voor U w wereldchoraa l
Ook mi j U w orgeltaal ,
Geef bi j dreunen d pedaa l
Celestagratie.
'T word t laa t al ; i k moe t gaan .
Trouw zi e i k ' t kerkj e staan ;
Als aardsc h gelu k vergaa n
Is ' t wolkenvischje .
Na eeuwi g oogenbli k
In tijdloo s wereld-I k
Zorg ik , da t ' k nie t verschri k
Het hagedisje .

ERRATUM.
In het I e Deel , o p d e bladzijd e aa n d e titelpagin a vooraf -
gaande, staa n d e jaartalle n 1913—1916.
Dit moe t zijn : 1913—1919.

AANTEEKENING
De Dichte r va n dez e verze n i s 8 Juli 1919 gestorven. Va n
het I e Deel , kor t n a zij n doo d verschenen , heef t hi j d e
proeven persoonlij k gecorrigeerd . Va n he t n u verschijnen d
Deel, me t uitzonderin g va n 73 bladzijden en , misschien , ee n
hoogst enkel e plaats , heef t hi j no g zel f woor d voo r woor d
de definitiev e teks t vastgesteld . Dez e bladzijde n zij n hie r ge -
nummerd: 271 tot e n me t 273; 344 ; 345 ; 347 ; 37 7 tot e n
met 399; 40 1 (titel); 404 tot e n me t 442; 444 ; 445 ; 449; 532.
De teks t daarva n heef t d e bezorge r va n dez e uitgav e ui t d e
varianten gekozen , i n overeenstemmin g me t d e voorkeu r va n
de Dichte r wannee r di e ui t d e persoonlijk e herinnerin g e n
nagelaten aanteekeninge n gereconstrueer d ko n worden .
De doo r d e Dichte r ontworpe n volgord e va n d e verze n
kon nie t i n onderdede n bewaar d blijven , doorda t ee n oor -
spronkelijk voo r di t dee l bestemd e sonnettencyclus , di e on -
afgemaakt gebleve n is , nie t wer d opgenomen .
De spelling va n sommig e name n e n woorden is niet unifor m
gemaakt, maa r zo o gelate n al s d e voorloopig e redacti e va n
de handschrifte n aangaf . Hetzelfde geld t voo r de interpunctie.
Behalve d e bovengenoemd e sonnettencyclus , e n ee n va n

548
de verze n waaraa n vóó r he t verschijne n va n di t boe k d e
Dichter iet s ha d wille n veranderen , zijn hie r vermoedelijk all e
gedichten t e vinden , di e bi j i n he t II e , laatst e Dee l va n
Brahman wilde uitgeven .
Een keuz e ui t he t nagelate n wer k is i n voorbereiding .
V. E. v . V.

REGISTER.
i
Bldz.
Aan wereldoppervla k kleef t iemand' s blik , 18 6
Als Christus ' God , almacht'g e Duivel , wi s ; 7 4
Als ' k aa n ee n brie f va n wi e i k liefheb , smu l 23 7
Als liefd e va n ee n aard'lin g aa n dors t rande n 11 9
Als schertsen d d e Aard e herfst'lij k lichtfees t houd t . . . 25 5
Ben i k he t zelf ? Mo e evenwichteling , 11 3
Beweeglijk bloemper k o p sti l blau w kanaal , 4 4
Bezwering va n daemonisc h tooverspel , 17 8
Blauw, lich t e n stilt e to t d e horizon t 14 7
Bloedplassen, trot s he t zonlich t leven d rood , 13 9
Blond kindj e speel t piano . Plechti g staa n 4 0
Dan dach t hij : Ho e za l late r ' t leve n zijn ? 8 8
Dan lacht e zij : O jou geleerde ! Wa t 5 4
Dan schouw t d e gees t wij d bliksemend e velden , . . . . 21 2
De gel e wolke n werde n langzaa m roo d 8 5
De laa n in , ui t westlijk e wolkensluis , 13 6
De menschengeest , ze i 'k ? Ja , wa s da t maa r waar ! . . . 10 8
De ontzetting soms , ver , ui t d e diepst e schacht..... 6 1
De wolke n werde n grijs . Gee n zwalu w wa s 8 6
Die stond , klaar , o p ee n zolde r va n mij n geest : . . . . 10 9
Dit i s d e drempel , waa r d e stormgigant , 19 5
Dof viole t i s ' t wes t e n paarsi g grij s 8
Door blauw e gaatje s val t ui t beukeboge n 24 0
Door kelke n va n onwezenlij k krista l 3
Door kilt e va n vijand'g e schemerin g 22 2
Doornig va n wro k staa t somber , do r e n grau w 22 4

650
Bldi.
Door raa m va n dorpsker k teek'ne n beuketakke n . . . . 10 1
Doorschijnende halv e bo l va n nevel , lig t 7 1
Door ' t zonlich t zij n vergeestlijk t d e satijne n 9 3
Een ber g is , pijle r va n welven d heelal , 19 6
Een schild , da t ve r va n zweven d Godenlan d 21 0
Eeuwige zo n vlamd e o p voorwereldsc h bosch , 22 0
En aa n di e man , di e doo d o p d e oeve r gleed , 8 2
En al s d e stor m ' t zwiepend e weefgetou w . 6 5
En al s d e zo n voo r d e uittoch t ui t haa r zaa l 6 6
En bi j he t rijze n va n d e schem'rin g la g 8 4
En golven d i n mij n Brahman, diep e n koel , 6 8
En ' k wilde , ik wer d muziek , wannee r i k zi e 25 1
En n u ' k mij n menschenlee d he b weggeschreid , . . . . 4 7
En onbeweeglijk e Orpheus, rood e n smal , . 20 0
En openbarin g va n gedroomd e dooden , . . . . . . . . 20 9
En o p mij n vleugels , triomfeeren d geel , 1 0
En ' t i s alsof , gekazuifel d me t stati e 6 7
En toe n zij n han d d e goude n lie r bewoog , 20 4
En vouwde , al s altijd , vroo m zij n kleere n op : 9 0
En waa r d e gro t zic h to t hellend e schach t 20 2
En zooal s Atla s staa t — zijn een e voe t . . . . . . . . 21 7
Er zi t ee n schim , wannee r w e al s vroege r prate n . . . . 4 5
Fel wou , nie t mocht , nie t kon , toc h moes t hi j ' t uiten , . . 10 2
Fluweelen beel d o p pluch e postament , 14 0
Fossielen-atlas i n die p brui n crayo n 23 1
God zo u d e zie l vergodlijke n doo r smart ? 7 3
Groteske kunstemaker , opgestege n , . . . 10 7
Het teerste , doo r schaamacht'ge schert s verzwege n . . . 4 6
Hoog o p d e kaap , waa r zic h t e plette r stoo t 9 7
Hoort, ijl e volke n \ Niet to t eeuwighei d 20 5
Hij ging , ee n optocht . Lan g wa s 't , o f no g spra k . . . . 21 8
Hij lig t e r nog , de steen : een jaar gelede n 13 5
Hij moes t naa r binnen . No g eventje s maa r 8 7
Hij raak t d e zold'ring ; e n d e kame r dij t 14 1
Hij zie t zij n leven , eind'looz e woestij n 8 3

651
Hij zi t e n kijkt , doez'lig . He t wate r was t 18 5
Ik be n d e Weg , d e Waarhei d e n he t Leven , 7 2
Ik be n gee n wereldmacht , di e loon t e n straft ; 12 7
Ik, di e me t bossche n ruisc h en , meisje , lach , . . . . . 13 0
Ik hoord e e n zag . Zel f ko n i k niet s da n zwijge n . . . . 13 3
Ik maa k voo r Brahman's Licht He m waard'g e graa l . . . 7
Ik spra k enthousias t .over ' t Parthenon, 9 8
In ' t meer , hie r blau w al s lucht , gind s groe n al s weiland, . 10 4
In schemerin g va n vizionair e staa t 20 6
Ja, éé n kee r no g je leve n overdoe n 4 9
Je za g me t d e x d e spoki g toov'rend e i 12 2
Jou ga f e n erns t e n schert s mij n amphitheater . . . . . 12 6
Jouw zenuwen , spieren, pezen , botten , knurve n 12 1
Kent ieman d da t gevoel : 't i s gee n verdriet, 18 3
'E hoo r wa t je denkt , a l spree k je 't , kiesch , nie t ui t . . 12 8
Klein kindj e heef t verdriet , maa r moede r laa t 17 6
'K maa k i n gedachte n vaa k ee n bedevaart : 4
Koket? Ik ? Den k teru g aa n d e eerst e keer: 11 7
Kortlevend plankto n va n d e Brahmanzee , 5 9
Koud val t he t lich t ui t grij s omwolkt e ka p 4 2
'K sloe g me t bronze n bekkendonde r kapot , 12 4
'K be n Brahman. Maar w e zitte n zonde r mei d 23 9
*K ben trotsch , weten d dat , di e m e heef t voortgebracht , . 25 0
'K st a naa r ' t schitt'ren d oranj e i n ' t wes t t e kijke n . . . 24 6
'K stond , ove r kosmisch e afgron d voortgedragen , . . . . 24 4
'K zat , jong , graa g i n mij n pereboo m te deinen : . . . . 22 7
'K voe l mi j d e mensc h nie t mee r da n ' t die r verwant: . . 6 4
'K wee t da t vla k bi j me , i n ' t har t va n Go d gedoken, .' . 5 8
'K wee t nog , ho e ' k vaa k tege n mij n liefd e zei : . . . . 5 3
'K za g d e aard e zwenke n o p ' t planetenbal , 7 0
'K zend , ijmker , dikwijl s mij n gedachtenschaa r . . . . . 1 1
'K zi e n u a l ho e 'k , al s ji j gestorve n bent , 4 8
'K zit , wachten d heerscher , i n mij n vleuge l wagen; . . . 11 2
Laat-herfstelijke laa n va n schev e abeelen , 9 2
Lang rolt , ee n bo l va n klank , d e kna l va n ' t schot , . . . 13 7

552
Bldz.
Langs grieksch e beelde n tors t ee n oud e vrijste r 7 7
Langzaam wring t zic h ' t wate r doo r ' t steil e dal , . . . . 24 5
Maar da n — want nooi t ka n sterven , wa t een s diep , . , 5 7
Maar jaagt wand'len d d e stor m windhooze n o p 19 7
Maar ' k danst e ' t liefs t volgen s wiskund'g e wet : . . . . 11 0
Maar trotsche r no g be n ' k o p mij n Zelf , nu ' k wee t . . . 25 6
Maar waai t doo r smeulen d Zelfbese f d e win d 25 7
Met ' t vlossi g dekse l wa s d e win d aa n ' t spelen ; . . . . 13 2
Mij, di e jou naa r mij n hoogte n he b gere d 11 8
Mijn arme n voe l 'k , als wa s ' k ee n dirigen t . . . . . . 25 4
Mijn Brahman, wereldvuur , waaruit mij n zie l 1 5
Mooi meisje , da t me t koelwi t bruidsgewaa d 7 6
Mijn vad're n stake n blakerend e bran d 7 5
Kaar di t gebergt e ging , wand'lend e vlam , 19 8
Naar ze e verwaai d insek t ui t bloemenlan d 22 9
Naast mij n pendul e zit , i n koncentrati e 14 2
Neen: d e aard e i s ee n wolkend e wierookschaal , . . . . 21 1
Neen, Strauss! Ik hoo r ee n and'r e Do n Quijot e 22 6
Nog eens , toe n j e ou d werd , za g j e d e Alpendale n . . . 12 3
Nog hoorbaar , hee l hee l ver , i s d e avondtrei n 14 6
Nu draagt , zel f triomfan t balancement , 11 5
Nu slaap t z e in Brahman , veilig voo r altijd; 5 5
Nu wijst , terwij l ' k omwaai d e n zonni g dwaa l . . . . . 6
Nu za l e r stilt e zijn , mij n leve n lang ; 5 6
Of d e aard e ee n sterreheme l schijne n wou , . . . . . . 10 3
Onwillig willi g blin d voo r wereldglan s 9
Op ze e e n wolkban k lig t ee n zelfd e tin t 13 8
Pracht va n metaal , ui t lich t e n vuu r bevroren , 22 8
Rende, mythisch e reus , di e i n zij n zijde n 24 2
Reuz'ge polyp, blauwgroenig verkristald, . . . . . . . 19 2
Reuzig wijd , va n ' t weste n to t he t noorden , va n het zenith
tot d e kimmenrand, 18 1
Solstitium. Ee n zwartberede n stoe t 22 1
Soms, al s je ' s winters o p ' t besneeuwd e pa d 18 0
Soms* kan o p ' t berglandscha p d e zo n nie t schijnen , . . . 17 7

553
Bldz.
Soms, plots'ling, doo r mij n Brahmanvred e heen , . . . . 23 4
Soms zomeravonds , al s i k ' t oud e hui s 6 2
Spreek nooit , doo r mi j verrijkt , me t domm e spij t . . . . 13 1
Statig, tijdeloo s triomfeerend , lig t . 10 0
Stil, zonde r dorpen , weiden , watervallen , 23 6
Stuk gruiz'len , ' t stran d op , va n d e horizon t . . . . . . 9 9
'T glas , da t to t wolkbreukzui l va n cohinore n 20 1
'T i s laa t a l i n d e nacht . Doodstil i s 't hui s 4 1
'T i s nacht . ' K zi t o p d e hei . Nergen s gelui d 3 9
'T i s o f ee n hefboo m draai t o m d e aard e al s as: . . . . 9 6
Toen Orpheus voor d e stroomend e kolo m . 19 9
Tot een s plots'ling , zooal s n a droomgezich t 21 6
Trotsch be n ik , al s bi j vliegend e parade 25 3
Trotsch be n i k o p mij n Aarde , aetheroplaan , . . . . ' . 24 9
Tusschen golve n e n sterren , vreemd aa n d e aard , . . . . 22 5
Twee oneind'g e golvenwerelde n scheidt . ., 19 4
'T wer d n u toc h koud : zijn kleere n voelde n kla m . . . . 8 9
Uit Brahman's eeuw'g e zalen 15 1
Uit d e afgrond , rij k aa n gou d e n adulare n 17 9
Vaak, al s ' k aa n mij n verlede n troos t wi l vrage n . . . . 23 2
Verlangens, hunkerend e spoken , jage n 20 8
Ver, ve r — in droo m — Ik hoo r mij n jagerskreet . . . . 6 0
Vizioen, ho e hande n woele n i n d e wron g 6 3
Vliegende bloe m ui t glanze n va n opaal , 18 7
Voor d e ooge n va n wi e ' t eeuwig e overdachten , . . . . 21 3
Waar ' t oergesteent e to t afgronde n splijt , 19 3
Waar ' t strandgebergt ' duiz'len d d e heme l bij t 19 1
Wanneer n a sterredan s Strauss, dirigent, 17 3
Want lan g voorda t me t één e glori e dek t 20 7
Wentelen doe t d e wegwazend e weide n 23 5
Wie aa n he t stran d zi t — en hi j tro k zij n stoe l . . . . 18 4
Wie leef t d e lee r va n ' t eige n zel f verzaken , 9 5
Wie mi j gevonde n heeft , ka n nie t vergeven , 12 0
Wie ooi t i n ze e zwom , e n ove r he m goo t li l
Wie o p ' t terra s zi t va n zij n berghote l 17 5

654
Bldz.
Wie ' t meisje , da t hi j liefheeft , aai t e n kust , 12 9
Wie ui t d e nachttrei n ove r d e perrons 24 1
Wie zie t nie t som s zic h ligge n i n d e kist , 23 8
Xerxes sprak. — Van Sahar a to t Indus smeedt d e werel d
ijz'ren ondergan g 14 3
IJlende trei n schijnt , trillend , sti l t e staan , 22 3
IJl lig t d e wilgenschaduw o p d e wei : 94
IJv'rig i n schachte n va n natuu r e n taal . . 5
Zooals aa n slee p va n walsend e ee n hee l klei n . . . , . 25 2
Zooals d e ruite r ove r ' t Bodenmee r . 8 1
Zooals ee n fijn schommelend e balans , 11 4
Zooals ee n ongelukki g ma n d e rij 23 3
Zooals ee n zaadplui s doo r ee n spinragdraad , 23 0
Zooals i n mis t va n still e herfstnach t brand t 20 3
Zooals o p d e ijlhei d va n ee n zeepbe l ligt 21 5
Zoo dreunt bewond'rin g i n mij n zielehui s 17 4
Zoo, jongen , be n j e daar ? ' E he b lan g gewach t 11 6
Zoo lee k j ë da n jou w aardsch e zwaart e lichte r 12 5
Zoo zal 'k , wannee r i k sterf , groete n d e zo n 24 3
Zijn Godenbloeme n draag t i n heili g per k 21 4

II.
Bldz.
Achter mr j i n d e laa n hoo r ' k paardehoeve n klakken : . . 34 7
Als koe l i n ' t groe n bade n mij n brandend e oogen , . . . 26 8
Als i n ee n gro t — zwiepend gind s bove n hak t . . . . . 31 1
Als lang s he t zigzagpad , d e hellin g o p : , . . 33 8
Al wa t i k dach t — geloofde j e — was waar , 44 9
Dan keer t hi j zic h to t langvertrouwd e stoe t . . . . . . 27 9
De gel e krommin g va n ee n gloeien d zwaar d 30 3
De rad're n va n mij n gees t joe g spankrach t al s va n stoom , 403
De skarabeeë n vlamme n Brahman's glorie, 31 7
De vaas , met vruchtbar e eeuwighei d gevuld ; 31 6
De ze e schuim t wolke n naa r d e wolkenlagen , 26 5
De zo n is onder . To t wezenloo s vaa l 30 4
Door venster s die , verschillen d transparant , 33 1
Door winteravondmis t zij n blau w beslagen . . . . . . . 44 2
Een Feuerzauber , toen . — Hem overwint 41 4
Een hero s ging , ee n niet'lin g keerd e weer : 28 1
Een zonnestofje , ee n handbreed-lang e straal , 26 7
En al s ee n kaap , die , wi t va n branding , prik t 30 6
En al s he t huis'ltjk , vredigsnorren d spinne n 41 9
En al s he t wand'len d bosc h ui t oud e sagen , 29 3
En al s o m plots'lin g willig e scharniere n 33 2
En d e avon d span t tussche n goudtoppig e eike n 29 8
En één , d e mooist e — hij wa s d e lievelin g 28 2
En lie t i k nie t va n verr e berge n glijde n 42 2
En orgel s e n bazuine n e n viole n 30 9
En slaap t zij n hof , e n hoor t hi j i n d e nach t 28 4

566
Bldz.
En ' t scheen , i k wa s aa n ' t eind e va n mij n leven , . . . 40 7
En waa r to t heuvelto p d e heidelande n 30 6
Er i s ee n poort . — Twee kape n va n koraa l 43 7
Felgeel va n bre m lag , rond , o p grijz e heide n 41 6
Geen godenbeel d zwijg t i n d é tempelhal , 28 8
Geen maakse l wa s ' t va n sterfelijk e hand : 44 6
Geen rits'le n meer . Oo k ' t fosferlich t verglom : 29 1
Gehoorzaam heef t m e u w geestesmach t bevonden ; . . . 28 6
Gierende heef t i n daaglijks-effe n vla k 26 6
jrottenpaleis va n nachtlijk e Sibull e 34 0
Balf veiligheid , hal f dankbar e belooning , . 28 6
Harmonisch fees t i s 't va n d e rond e lijn: . 30 2
Het eers t e n ' t laats t vangt-blauwsneeuw'g e vulkaa n . . 44 3
üet heel e landscha p heef t d e zo n vertaald : 34 3
Het heel e per k wa s vol : je za g gee n zan d • 439
Het transparant e blok , da t rech t e n stra k 35 1
Hier gaa t bi j binnen . Donke r i s d e zaal ; 29 0
Hoe lan g voorbi j i s ' t dansen d sterrenspel ? 31 9
Hij laa t doo r he n zic h lang s hu n schrijne n leiden : . . . 28 9
Hij strooi t va n ui t zij n domino , de nacht, 32 7
Ik za t aa n ' t roer ; jou w hal f bloot e arme n roeiden ; . . . 40 8
In grandioo s gracelij k evenwich t 43 8
In schem'ri g groe n stukj e va n d e oceaa n 33 5
In ' t verr e lich t va n hoogzwevend e oksale n 29 2
Is ' t voetstu k va n zij n tore n ondergrave n . . . . . . . 28 7
Je haa r wa s vochtig : toe n je doo r d e weiden , 40 6
Je zo u gaa n zingen . — Jij? O f zo u gaa n zinge n 41 7
'K dach t vaa k t e drijve n i n de Brahmanzee: 44 1
Keilvormige amethyste n e n agaten , 29 9
'K hoor , ho e me t goude n lijs t d e schilderi j 33 7
'K zag , paramaecium , j e o m to p n a to p 34 6
'K za g wolkenschadu w ove r heuvel s jagen, 42 0
'K zi e voo r me , to t kristalle n regelmaa t 34 4
'K zi t klei n o p groot e he i 45 3
Laag hang t d e zon . D e lang e bosschen , dijke n 34 1

557
Bldz.
Langs ' t mee r schitterd e ' t vuurwerk , kna l n a knal :. . . 40 9
Leunend aa n d e a s va n wentelen d heelal , 31 3
Mij, Brahman's lange roe p o m eeuwighei d 28 3
Naast d e and'r e zuile n ston d zij n statighei d 32 3
Niet hoor t hij , o p zij n altaartroon , ho e loei t 30 7
Niets ka n he t Brahman eeren , niets he m smaden , . . 32 8
Niet twijflen d wee t ik : All e goe d i s kwaad ; . . . . 26 3
Nu hi j doo r goude n bane n zie t geschreven , 31 2
Neen, 't wa s gee n Mendelssohn, geen tee r verhaa l . . . 41 3
Omhoog zie n naa r d e zo n d e waterrozen , 26 4
Opbonst schokken d ui t Brahman's doodenkrochten. . . . 29 6
Paars gloeien , ver , d e schee f verlichte heide n 30 1
Plots'ling doo r morgenzonlichtstree p beschene n 26 9
Rood vlamd e i n ' t lich t va n volschijnend e lamp , . . . . 40 4
Scheef strijk t ee n bu i va n lich t lang s korenvelden : . . . 30 0
Schem'rige vle k o p nachtlijk-zwart e wan d 44 4
Schomm'lend weegschaaltje , ritsel t d e libe l 27 1
Schijnt — angst voo r vroeg'r e dreigin g — valsch e n kil . . 32 2
Snufflend ove r blauwzwar t bevrore n vliet , 34 5
Soms vraa g i k nuchter : I s ' t misschie n ee n waan , . . . 44 0
Spitsbogend zette n kerkhofpopuliere n 27 2
Spookt o p ui t Indie's ze e reuz'ge infuzori e 26 1
Stil wer d d e wereldzaal . Aandachti g zwege n 41 8
Stralig borduurse l va n kristalle n wan d 26 2
T' eeuw'g e ken t goe d noc h slecht , liefd e noc h haat ; . . . 32 9
'T i s ein d Augustus , Zonda g — Blauwig waas 34 2
'T i s o f va n d e aard ' rech t naa r ' t Eluzion 44 8
'T i s winternacht . — 'K zit i n mij n oud e stoe l 41 1
T i s zomer; Zondagmorgen . Ee n toonee l . : 33 9
Toen ' k wist , da t voortaa n ' t mooist e va n mij n leve n . . 42 3
Tot goudgee l kluwen , to t ee n lichtple k slink t 31 5
Tot sprenk'len d geschette r va n kopertone n 31 0
Tot Zelfbese f va n klaar-diep e eeuwighei d 31 4
Tunnel doo r malachiet , lig t die p d e laa n 29 4
Uit hoog e trot s i n vred e die p verzonken , 32 1

568
Bldz.
Ver waai t d e wimpe l va n haa r blond e haren , 30 8
Viooltremoli spinne n pastorale n . 29 7
VoL noorderlicht va n plechtig e flambouwen 41 0
Vol winteravondschem'ring lig t d e laan , 44 7
Voor paarsblauw e avondluch t zi e ' k ui t mij n raam , . . . 44 5
Vroeger, toe n ' k zoekend ui t mij n torenrame n 32 6
Vuur, aarde , wind , i k haa t ze . O God , mij n haa t . . . . 41 5
Waar blee f we l d e meetkund'ge , di e bego n . . . . . . . 33 6
Waar zonnedage n to t korale n stollen , 43 6
Wank'lend, ui t afgronde n vo l stilstaan d zwar t 27 7
Want Brahma n kende no g zij n rijkdo m nie t 27 8
Weer glim t he t aa n d e zuilen , schrij n naas t schrijn ; . . . 31 8
Weg schoo l i n ' t donke r va n d e hoog e zaa l 32 4
Wie slaaploo s i n herinn'ringrijk e nachten , 33 0
Wit hin g e n sti l d e dau w ove r d e weide n 40 5
Wit staa t ze , vla m va n devotie , t e brande n 29 5
Wonderlijk leve n i n vreemd-doodsc h muzeü m 27 0
Zelf hij , die ' t ondschendbar e ha d geschonde n 42 1
Zoo i s i n mi j — een zonsopgan g — gerezen 33 3
Zwevend o p winden waai t d e ze e doo r ' t duin , . . . . 27 3
Zij, di e mij n afgepers t gebo d trotseerde n 32 5
Zijn wensche n heeft , revolteerend e drom , 28 0
Zijn wi l rijs t reusachti g va n d e altaartreden : 32 0
Zij zi t naas t me , e n i k aa i 't gevlochte n haar , 41 2