Download Dagboek - De negentiende eeuw

kunnen er tusschen zoodanigen en de inwooners van grootere plaatsen weinige of geene naauwe
betrekkingen stand grijpen: dan leeren zij de overtollige dingen niet kennen, welke de stedeling
als noodzakelijke beschouwt; dan geven zij zich aan de weelde niet over welke deze najaagt;
maar leven stil, eenvoudig, onnoozel voort als hunne ouders en voorouders deden; verlangen niet
wat zij niet kennen, zijn onbezorgd voor het vervolg, en geven weer aan hun nakroost hetzelfde
voorbeeld dat zij van hun voorgeslacht ontfangen hebben.
Zoo heeft ook de nederige landbewoner van Drenthe niets overgenomen noch kunnen
nemen van al wat de rijke Friesche en Groningsche boeren in de Hoofdplaats hunner provintiën
zagen. - Deze laatsten bebouwden onmetelijke velden en behoefden op vele plaatsen den
uitzichzelv' zoo vruchtbaren grond niet eens te bemesten: Het was dus hun overvloed die zij ter
markt brachten: en dit leerde hun prijs op het geld stellen, gaf hun' geest een koopmansdraai en
deed hun al de ondeugden des stedelings inzuigen zonder de plompheid des landsmans
wegtenemen. De Drenthenaar daarentegen heeft, om zijn klein stukje gronds te bebouwen, nog
de hulp van zijne geburen noodig; hij verbruikt met zijn gezin alles wat hij gezaaid heeft, en er
schiet niets over dat den handelaar in de steden zoude kunnen gevallen: wat meer is, geen
vreemdeling begeeft zich naar Drenthe, ten minsten niet met eenig voornemen van winst te doen:
deze of gene die nog nu en dan een hunnebed komt bezichtigen haast zich een oord te verlaten,
waar het reizen hem zoo moeilijk valt. Vanwaar zoude dan de Drenthenaar eenige kondschap bekomen
van al hetgeen de stedeling zoo onmisbaar acht. - Neen zijn belang houdt hem aan zijn
dorp, aan zijne kluis verknocht: hij weet niet, en verlangt ook niet te weten dat er buiten zijn dorp
en twee of drie die hij van verre ziet, doch nooit bezocht, plaatsen of landen in de waereld zijn:
doch hij is daarom niet schuw, niet stuursch jegens vreemden. - Daar er niets bij hem is dat de
hebzucht eens bedriegers verwekken kan, wordt hij ook door geen' vreemdeling bedrogen:
waarom zoude hij, die gewend is zijn' buurman, wien hij noodig heeft, vriendelijk te bejegenen,
een' reiziger onbeleefd behandelen: goedwillig ziet hij hem aan als iemand van wien hij niets te
hopen noch te vreezen heeft, en uit gewoonte behandelt hij hem als zijnen nabuur: zeer dikwijls
ondervonden wij die gedienstigheid, die landbewooners zoo eigen op onzen tocht door de
geringe dorpen en gehuchten. Bij al de deugden welke de Drenthenaar uit routine bezit, voegen
zich als tegenbeelden onverschilligheid voor het vreemde, gehechtheid aan den ouden sleur,
tegenzin in het beproeven van iets nieuws, en in een woord al die geringe, doch ware gebreken
welke uit den aard van zijn leven voortvloeien.