Download Dagboek - De negentiende eeuw

Heer Hendriks ons af kwam halen en naar het ander gedeelte van Campers kabinet bracht, dat
thands nog bij den hoogleeraar Van Swinderen berust: wij vermaakten ons met het beschouwen
der keurige versteeningen, opgezette dieren en visschen, fossilia enz. alles fraai in zijn soort.
Vandaar gingen wij het muzeum bezien alwaar wij behalve versteeningen en fossilia als voren,
opgezette apen, beeren, leeuwen, herten, zebraas enz. zagen; alles vrij slecht in orde, als ook de
vogels welke zonder eenige rangschikking van in of uitlandsche geplaatst waren, en daarenboven
slecht opgezet: eindelijk zagen wij er visschen, conchylia, kapellen en insekten. Na bij den
gouverneur, de heer Sypkens (x) en Guyot voor de tweede of derde maal vergeefs geweest te zijn
ging Van Hogendorp naar huis, en ik naar de societeit, waar ik den heer Sypkens vond, die mij
na een kort gesprek bij Van Hogendorp vergezelde. Hier deelde hij ons op ons verzoek mede wat
hij van het zoogenaamd klem of beklemmingsrecht, daar in gebruik, wist. Naar zijn oordeel was
er de oorsprong van dat de monniken hunne landgoederen voor zes jaren verhuurden, op de
voorwaarde dat de meier er eene huizinge zetten zoude. Alle zes jaren stond het aan de partijen
vrij het kontrakt te hernieuwen; en de meier betaalde een jaar huurs extra als geschenk of hulde:
't geen hij ook deed wanneer hij trouwde, zoodat zijne erven in linea recta of bij ontstentenis, die
zijner vrouw in zijn recht traden. Weigerde men het kontrakt te hernieuwen, dan gaf de eigenaar
aan den huurder schadeloosstelling van de onkosten voor de huizinge gemaakt. De eigenaar bleef
altijd zijn recht behouden en telde de op deze wijze verhuurde landgoederen onder die welke
hem op de zitting in de Staten enz aanspraak konden doen maken. Deze wijze van verhuren
veroorzaakte in vervolg van tijd oneindige processen en het schijnt onmogelijk zonder iemands
recht te krenken een eind aan dezelve te brengen. -
Deze meening van den heer Sypkens wordt echter door vele anderen tegengesproken.
Tallooze werken zijn reeds over dit onderwerp geschreven: doch eens menschen leeftijd is niet
toereikende om hier de duisternissen opteklaren: ik ten minste zal er mij niet aan wagen.
Te half twee ure verliet ons de heer Sypkens, waarop wij een uur later bij den heer Jarges
het middagmaal gingen gebruiken, dat, behalve de sterke boter, zeer lekker was. Na den eten
bedankten wij den ouden vrijer voor zijne beleefdheid te onswaarts, en zochten daarop den
hoogleeraar Guyot weder op, wien wij benevens zijne vrouw, zoon en dochters en professor ten
Brink, vonden. Zeer had het ons gespeten het beroemd Instituut van doofstommen niet te hebben
kunnen zien: doch wij waren juist Woensdag avond gekomen en het is alleen dien dag te zien:
den secretaris van 't ministerie van onderwijs zelve, den Heer Ewijck had men de toegang
geweigerd omdat hij een' anderen dag in Groningen kwam, en zelfs ons verzoek om de school
maar te doorwandelen, was om niet. Van Hogendorp eenige détails nopens het instituut willende
weten, deed alle moeiten om het gesprek daarop te brengen, doch telkens ontnam Pr. Ten Brink,
door over wat anders te spreken, hem daartoe de gelegenheid. Te half acht keerden wij te huis,
pakten ons goed en gingen te half elf naar bed Nu deden wij de knip op de deur omdat de heer
Buma onder onze kamers zijne promotie partij geven zou: deze voorzorg kwam als men
naderhand zien zal, niet te onpas. En nu begon een der zonderlingste nachten die ik immer heb
doorgemaakt.
Quamquam animus meminisse horret, luctuque refugit
incipiam:
De koesterende zon, ter westkimme ingeweken
(x) Lid der Staten Generaal