Download Dagboek - De negentiende eeuw

lieden (voor eenige duizende jaren!) Purmerend vonden (opvischten?) en hun wapen aan de stad
gaven.
Te negen ure dronken wij thee, praatten met de meid en begaven ons te ½ 11 naar bed: ik
sliep goed. Mijn reisgenoot minder, wegens de vochtige lakens. -
Purmerend is eene fraaie, nette en welgebouwde stad, welke niettegenstaande zij veel in
de Fransche tijden geleden heeft, 't geen het sloopen van eenige lijnbanen en goede huizen ten
gevolge had, zich door de kaas- en botermarkt eenigzins staande hield. Even buiten de stad staat
een groote kruidmolen, een' Amsterdamsch' heer toebehoorend; een fraai landgoed ligt er bij.
Donderdag, 29 Mei
Te 5 ure opgestaan zijnde, trokken wij een uur later de poort uit naar Monnikendam en
wandelden op een harden met esschenboomen beplantten kleiweg tot aan eene sloot waar de
wegen van Edam en Monnikendam zich vereenen. Wij hielden dus de rechterhand, waar
verscheidene hoeven stonden, zeer net en welbewassen: zoo kwamen wij aan een boom op een
viersprong, waar wij links af een rechten kleiweg volgden, over een dijk en brug staken, en langs
een kronkelend binnendijkje Monnikendam genaakten. Onderweg klampte ons een
Osnabrugsche timmermansgezel aan die ons voor zijne makkers aanzag, naar den aard zeer dom
was, en op alle vragen averechts verkeerd antwoordde. Bij hem voegden zich nog anderen. Dus
verzeld traden wij de poort in.
Er stond weinig vee op het land: sommige meenen dat het slechts zoo schijnt om dat men
eene koe niet ver zien kan: doch dan zoude dit ook in Zuid-Holland plaats moeten hebben:
anderen, en met meer grond geven tot reden dat de boeren in dezen tijd zoo slecht de teering naar
de neering gezet hebben, dat de gestegen prijs der landerijen hen noodzaakt minder vee te
koopen: ook zijn schapen en varkens te geef.
Monnikendam draagt meer nog dan Purmerend blijken van verval: echter heeft de heer
Arbman in den tijd het sloopen van vele schoone huizen belet, door zich dezelve voor de stad te
eigenen, het welk de sloopers heeft afgeschrikt. - Wij traden den Doelen binnen, welke herberg
een goed uiterlijk voorkomen heeft. Vlak bij dezelve is de groote Kerk die in 't midden der stad
had moeten staan, doch doordien dezelve niet volbouwd is, aan den uithoek staat. Na ons
geschoren en verfrischt te hebben, doorkruisten wij de stad en bewonderden het fraaie huis van
den heer Van Rojen. Te ½ 10 wandelden wij naar Broek langs een' vaart en een meer: de oude
net- en schuwheid der ingezetenen is er zeer verminderd: zelfs kon de heer Arbman, toen de
hertogin van Brunswick een oud Broeksch huis en huisgezin wenschte te zien, er slechts twee
meer vinden, die de vorige zeden nog eenigermate bewaard hadden. Zelfs bewonderden wij den
goeden smaak der huizen van de HH Ditmarsch en Bakker, vooral wat den voorgevels betreft.
Bij den eersten zagen wij de gang bedekt: 1 o met een' keurlijken ganglooper: 2 o met een linnen
dekkleed: 3 o met eene fraaie vloermat: 4 o met eene fijl: 5 o met een' lap om de voeten te veegen.
De laatste heer heeft een' prachtigen koepel aan het bekoorlijk meertje dat het dorp bespoelt,
welke koepel hem een ton gouds kost. In de nette kerk zagen wij het cierlijk gedenkteeken aan de
nagedachtenis van Trijntje... vrouw van gemelden Heer Ditmarsch. - Langs de straten van Broek
mag men 's avonds geene pijp en overdag niet dan met een dopje rooken; ook moet men van 't
paard stappen en het aan de toom leiden. -
Te ½ 12 ure waren wij weder in Monnikendam: een kommies aan de poort leidde ons
zonder fooi uit louter welwillendheid naar den haven, en verhaalde ons veel van de tevredenheid
der ingezetenen onder den burgemeester Arbman, van deszelfs voorspoedige lijnbaan, van de
weelde der boeren enz. Aan de haven namen wij een jachtjen voor f 4 nadat men ons f 8