Download Dagboek - De negentiende eeuw

Na de wandeling plaatsten wij ons allen op een' langen halfronden bank tegen over het
huis staand, en dronken van half vijf tot half negen een dertigtal kopjens thee, waarna wij binnen
gingen en tot half tien Rooden en Rhijnwijn gebruikten, boterhammen met rookvleesch,
allerhande lekkers, en bovenal gespouwen koek met boter en kaas, een zonderling eten. Wij
keerden in het rijtuig van den heer des huizes met twee harddravers bespannen in 't gezelschap
van den zeekapitein en den Hamburger terug. In zeer goede bedden sliepen wij heerlijk.
Maandag 9 Juny.
Na de stad doorwandeld te hebben, welke alle teekenen van verval draagt, en in wier heerlijke
grachten en haven men in plaats van al de soorten van schepen die er te voren in lagen, slechts
beurtschepen en half gesloopte vaartuigen ziet, gingen wij de wallen rond, en vonden een klein
sterreboschje vol wansmaak, waarbij aan den boomschender eene boete van zes guldens, of eene
gevangenisstraf van drie dagen werd opgelegd: hierin vonden wij geen evenredigheid. Te half elf
haalden wij den ouden heer Rodenhuis af, die ons het raadhuis toonde en ons verhaalde dat
hetzelve niet nieuw was, zoo als wij dachten, maar reeds veertig jaren gestaan had (Eene hooge
ouderdom voorwaar!) in dat gebouw was letterlijk niets te beschouwen. Te 12 ure gingen wij om
het slechte weder met een Groninger koopman in de schuit naar Franeker waar wij te half twee
ure aankwamen. Bij deze stad, aan de vaart, zagen wij vele pannebakkerijen. Wij begonnen met
den Hoogleeraar Philipse, een academievriend van Van Hogendorp te bezoeken en dronken bij
hem koffi en madera, waarna wij hem naar het Heerenlogement verzelden en zijne gasten aan
tafel waren. Onze vierde man was een ontfanger die, met de gewoone Friesche rondheid alle
Hollanders domkoppen noemde. - Na den eten bracht ons Philipse naar de academie. Over eene
fraaie plaats met galerijen omringd traden wij, linksaf, de groote gehoorzaal in, vervolgens recht
uit gaande in de Senaatskamer, waar wij onder vele afzichtelijke portretten een of twee
dragelijke, onder die dat van Cannegieter aantroffen Het theatrum anatomicum, de dissectie-zaal
enz. daarbij gelegen, hadden weinig te beduiden: meer trof ons de boekerij, waarin ontelbare, en
goede werken met zeerveel orde en keus, naar hun vak, in eene ruime zaal geschikt zijn Achter
het gebouw is de plantentuin, die, voor vier jaren een wildernis, nu reeds eene keurlijke
verzameling van bloemen en vreemde gewassen bezit. Ik bleef er lang en luchtte vrij wat
bijeengeschraapte kruidkunde. - Eenige grachten verder traden wij de eenvoudige woning van
den wolkammer Eise Eisinga in. Deze kwam met een schortkleed voor en leidde ons in een klein
kamertje, waar wij boven ons hoofd het gansche planetenstelsel zagen. Alle planeten hier
afgebeeld bewegen zich werkelijk als in de natuur en volbrengen hun loop in denzelfden tijd, als
ook al hunne manen. Vier andere platen wijzen de op- en ondergang van zon en maan aan;
andere weder de schijnbare zonsbeweging: de lichtgestalte der maan; de afstand der aarde van de
zon: die der maan van de noord- of zuid polen; de dagen der maand, der week, het uur, de
minuten en seconden: ook het jaargetal, de N. en Z. declinatie enz. Dit alles wordt door een'
slinger in werking gebracht. De raderen en pennen zijn slechts van hout, en beslaan geen meer
plaats dan het platfond boven het kamertje tegen 1 ½ voet hoogte. De maker toonde mij alles als
ware hij in een kermisspel, zonder dat hij er iets van scheen afteweten. Wij wisten niet wat meer
te bewonderen; de trotschheid der onderneming, de voortreffelijke juistheid der uitvoering, of de
onbegrijpelijke eenvoud van den vervaardiger: jammer dat dit kunstgewrocht niet te verplaatsen
is en met het huis vergaan moet. - De wallen rondgewandeld zijnde, genaakten wij den brug waar
de vroome graaf Joan Mauritz die te Kleef begraven ligt, in het water viel met zijn gevolg. Eene
steen in een aanlendend huis gemetseld vertoont de gebeurtenis nog vereeuwigd door die
overheerlijke platen van Nic. Visscher, van dewelke de eene het ongeval, de tweede de redding