Download Dagboek - De negentiende eeuw

Vierde Hoofdstuk
Harlingen, Kerk aldaar. 50 - Groot Lankum 52 - Stadhuis 52, Franeker 53 Hooge School,
Plantentuin 54 Planetarium van Eysinga 55 Graaf Mauritz 55 Overgave van het Rectoraat, 56
Donjum 59 Berlicum, Rijns, telescoop 60 Bildterland, St. Japik, St. Anna, Vrouwenbuurt, Stijns
63 toren te Deinum 63
Het Heerenlogement gevonden hebbende, bliezen wij er een oogenblik uit, en wandelden daarop
naar de groote kerk, welke wij nog ledig vonden. Dies liepen wij den haven om en wachteden tot
het klokgelui ons riep. De kerk (waarin wij goede plaatsen vonden) is ruim veertig jaren geleden
gebouwd, en uitnemend voor 't gehoor geschikt: zij rust niet op pilaren maar alleen op den
buitenmuur, en de witte eenvoud is er met blaauwe vercierselen opgetooid. Het orgel speelde tot
de komst van den Predikant d.i. tot half tien zonder dat het door een' voorlezer vervangen of
begeleid werd. Ds. Reynoldi? deed een fraai voorgebed, doch zijne preek, (over het offeren aan
vreemde goden door Koning Salomo) die van Hogendorp zoo goed was exegetisch te vinden,
scheen mij miserabel. Te half twaalf bezochten wij den ouden burgemeester Rodenhuis en
vonden er twee zoons, eene dochter en twee aartige jonge meisjens die spoedig vertrokken. De
oude Heer toonde zich verwonderd dat mijn reisgenoot met eene recommandatie van zijn' vader
bij hem kwam; doch het bleek dat de Graaf van Hogendorp ons bij des burgemeesters oudsten
zoon, die als een der kundigste en rijkste Friezen bekend staat, had aanbevolen, en den zoon met
den vader verward. Nu boden ons de twee andere zoonen aan, ons des avonds op hun broeders
buitengoed te brengen, dat wij gewillig aannamen. Na koffi en bitter gedronken te hebben, aten
wij in ons logement zeer goed, en keerden te half drie bij den heer Rodenhuis, die met ons door
een zijner zoonen werd afgehaald. Langs een' voor dat gedeelte van Friesland zeer
afwisselenden, ja eenigzins heuvelachtigen weg reden wij naar de hofstede Groot Lankum die
een vierde uurs van Franeker afligt. Behalve den Heer des huizes en zijne vrouw (welke zeer
lelijk en klein is) vonden wij er een' Hamburger, en een' Gelderschman, zijne klerken, een'
Fransch zeekapitein, (door storm in dezen winter op Ameland gesmeten en die daags daaraan met
een nieuw schip naar Frankrijk moest keeren), en twee kinderen des huizes: dit gezelschap werd
vermeerderd door de komst van den derden broeder, van de ongetrouwde en twee aangehuwde
zusters; en door het bezoek van een naburigen predikant met zijne vrouw. De plaats, welke ruim
zes morgen groot is (iets dat in die omstreken veel beteekent, bestaat uit eenige rechte
lindelanen, door kleine Engelsche tuintjens verwisseld, met percès welke fraaie landgezichten
opleveren, eene schoone bloemkweekerij, broeierij en moestuin. Daarbij bezit de heer R.
onnoemelijk veel boerderijen, wei- en bouwlanden en heeft een uitgebreid kantoor, voornamelijk
in boter, (welke in menigte naar Engeland verzonden wordt, doch slechts met Engelsche
schepen, 't geen aan de zeevaart van Harlingen onberekenbare schade aanbrengt: ook bezit hij
eenige lijnbanen, waardoor de mindere klasse die zich hier te voren mede geneerde en met geene
kapitalisten wedieveren kan, verarmd wordt. De rijweg loopt voorbij de plaats: hij moet door de
belendende grondeigenaars onderhouden worden, 't geen zware sommen kost, dewijl de regen
denzelven gedurig verzakken doet, en men die verzakkingen alleen met het gestadig ophoopen
van puin beletten kan. Dit wordt wel eens door de boeren verzuimd, waardoor de weg met
regenstijd onbruikbaar wordt: de kronkelingen door het sparen van kerkelijk grondgebied in
vroeger tijden, maakt de wegen bovendien veel langer dan noodig was... en echter wil men in
Friesland nog van geene straatwegen hooren.