Download Dagboek - De negentiende eeuw

plaatsten wij ons bij den S/s[?]chipper, een gullen grijzaart van zeventig jaren. Ik teekende hem
in mijn zakboek uit; toen ik dit gedaan had, vroeg hij mij 'of ik nu klaar was.' - Ja, zeide ik,
hoedat? - 'Wel hervatte hij, als ik te Amsterdam an de kraem kom, dan zie ik main en main waif
en men knecht in de printewinkel. Ik heb et wel emerkt. Nou jai mag het wel doen, jai bent vast
een teikenaar.' - Intusschen werd mijn reisgenoot zeeziek, 't geen echter zeer ras bedaarde. Te
negen ure kregen wij Urk in 't gezicht, dat zich bevallig uit de zee opdoet, wegens deszelfs
hoogte, kerk, en groenen oever. Daar de haven te droog was, konden wij niet binnenloopen, maar
seinden om een boot. Gelukkig waren de Urkenaars, die in menigte aan het strand gekomen
waren, in den waan dat wij de inspecteurs der zeeweeringen waren, en zond men ons eene
visschersschuit toe, die ons met ongelooflijk veel moeite naderde, innam en aan wal bracht. De
visschers, ons ziende, vonden zich te leur gesteld en dropen af. Wij traden het dorp in dat niet
onaartig is om te zien. Een oude visscher naderde ons, terwijl wij bij eene put van zoet water
stonden, en verhaalde ons dat zijne eigene put veel dieper was, doch minder water gaf omdat zij
zooveel lager op het eiland was: een ogenblik daarna verzocht hij ons op een kop koffi: zeer
bevreemd over zijne gulheid, volgden wij hem en traden in eene onaanzienlijke wooning. Na
twee ruime beestenstallen doorwandeld te hebben, kwamen wij in een goed en ruim vertrek en
vervolgens in een tweede, waar de nichten van den grijzaart, twee groote schoone vrouwen met
hare kinderen zaten. Nu volgden wij hem in het derde vertrek, waar de fraaiste porceleinen
schotels in de rondte stonden en het koper ons van alle kanten tegenblonk: doch het vierde
overtrof al de vorige schoon groote boerenvertrekken. Lekkere koffi en heerlijke beschuiten met
roggenbrood en kaas werden ons voorgezet. - Dan wie was die grijzaart zoo kloek en rank van
gestalte, zoo edel van gelaat, zoo schoon door zijne zilveren lokken? Neem Uw' hoed af, lezer!
Het was de bijna tachtigjarige oudburgemeester van het eiland die veertig jaren lang dien post
waargenomen had en eerst het vorige jaar voor denzelven bedankt om zijne hooge jaren. Nu
herinnerde zich Van Hogendorp hem bij zijn' vader gezien te hebben, naar wien de man ook
vroeg, even als naar de HH Elias, Van Boetselaer en anderen. Veel en zeer verstandig sprak de
man met ons, vooral over het misbruik dat de aannemers van de goedwilligheid van Z. M. jegens
het eiland maakten. Toen bracht hij ons naar zijn' neef den predikant, dien hij op zijne kosten had
laten studeeren te Utrecht, en die hem f 8000 gekost had. Deze jongeling had den vorigen winter
zijne vrouw verloren, 't welk al de Urkenaars bedroefd had, omdat zij, eene uitheemsche, en zelfs
eene Amsterdamsche zoo goed zich op het eiland gewend had, dat zij haar' man voor twee
beroepen had laten bedanken en aan Professor Heringa verklaard had liever op Urk dan te
Amsterdam te willen woonen. Om de kosten van reparatie voor de pastorie goed te maken had de
Koning drie jaren geleden f 2300 gegeven, welke de aannemers zoo wel gebruikt hadden, dat het
in al de kamers lekte en rookte: zoodat de muren doorregend en de schoorstenen gebarsten
waren. Anders was het een net gebouw, dat wij geheel bezagen, en waar vele fraaie meubelen
stonden, als chiffonières, bureaux, fraaie servic/z[?]en en theegoed. - De Predikant toonde ons de
Kerk die op den bovensten spits der rots gebouwd, zeer net en ruim is en die trouw door de
inwooners bezocht wordt. Van den toren heeft men een fraai zeegezicht op de Friesche kust. De
Urkenaars zijn zulke liefhebbers van hun huizen te laten zien dat de Predikant, die ons zijn
geheel huis tot de vliering en het varkenshok getoond had, nu zelfs in de goten van de kerk klom
dat wij niets missen zouden. -
Achter de kerk is de grond een bruine brokkelachtige rots. De zeeweering aldaar (weder
aangenomen werk) is in twee jaren bedorven, terwijl de oude weering reeds sints veertig jaren
zeer goed blijft bestaan. Na een glas bitter en Vriesche koek bij den Predikant gebruikt te