Download Dagboek - De negentiende eeuw

uit den grond zou doen komen, en dat zij maar moed moest vatten. Voorts nam ik het eene oor
der mand en de flesch en dus liepen wij samen tot groote stichting der aanschouwers naar de
herberg de Roos in Vianen, waar zij ook den voerman niet vond. Echter brachten wij het zoo ver
dat een ander haar meênam en beloofde zorg te dragen dat de bedrieger haar restitutie deed. Te ½
9 gingen wij den straatweg gedurende een quartier uurs op naar Vijverlust, waar wij ons bij den.
generaal Blanken aanmelden, die ons bij uitstek vriendelijk ontfong zeer veel nopens de
Waterstaten verhaalde, eene fraaie kaart, ten geschenke meêgaf en zijne complimenten aan onze
Vaders verzocht. Ook gaf hij ons inlichtingen nopens onze voorgenomene reis over de Vijf
Heerenlanden en een bevel mede aan al zijne onderhoorige opzichters om ons alles te laten zien,
en alle inlichtingen te geven die wij verlangden. Te Vianen gekeerd, trokken wij met den
klokslag van ½11 den Leckerdijk langs naar Everdinge. Vele waren hier de overblijfselen van
oude heerlijkheden, thands slechts in eene groote laan met een hek bestaande en in de eene of
andere boerenplaats ingetrokken. Even voorbij Everdinge sloegen wij rechts af den Diefsdijk op,
welke reeds in 1200 bestaan moet hebben doch juist aanmerkelijke veranderingen heeft ondergaan.
(x) Moeilijk was hier de weg door dat deze dijk geen voetpad heeft en met keizelaard belegd
is. - Ook waren de gezichten alles behalve fraai. Toen wij eindelijk Asperen voor ons hadden,
moesten wij links den dijk volgen. Eerst kwamen wij over de Culemburgsche vliet- en Maalsluis,
die geheel vervallen en in duigen ligt; daarna aan een nieuwe hulpsluizen van 1809, twee
ingetale en eindelijk aan de twee defensive inundatie waijersluizen waar een tol stond. - Het was
twee uren toen wij Asperen binnentraden, dus hadden wij 3½ uur zonder rusten geloopen, zijnde
deze onze zwaarste marsch op reis. - Asperen ziet er elendig vervallen uit. Men weet dat deze
plaats even als Leerdam en Heukelom, (met welke zij in een driehoek ligt) in vroeger tijd tot
gene provintie behoorde maar op zich zelve eene soevereiniteit uitmaakte, en vele voorrechten
had en van belastingen vrij was. Toen waren die plaatsen door misdadigers, bankroetiers,
schuldenaars enz. drok bewoond vele menschen gingen er ook om het goedkoop leven heen, dat
echter tegenviel; want Leerdam was dienstijds[?] een klein Spa, waar geweldig hoog gespeeld en
menig een naakt uitgeschud teruggezonden werd. Ook thands nu dit alles ophield woonen nog
vele rijke boeren in Asperen, welke zich vooral met het fokken van paarden ophouden. Zeer
dikwijls komt er de inspecteur Hofman inspectie houden, en de paarden welke hij goedkeurt, zijn
verkocht. Ook komen er tot uit Parijs hier paardekoopers. - Met dat al wordt aan de stad niets
gedaan: de huizen vallen in; poorten en wallen zijn geslecht en de boeren koopen liever een goed
stuk lands dan iets aan hunne wooningen te willen doen. - In de herberg de Toelast aten wij
koeken en begaven ons voorts weer naar de koeijensluis[?] waar wij den sluiswachter, door ons
besteld vonden, die ons gereedelijk de heerlijke werking dier sluizen zien liet, welke ik liever
voorbijga dan ze onduidelijk te beschrijven: genoeg is het dat aldaar het water zich zelv'
bedwingt. - Vandaar geleidde hij ons langs den nieuw[?] * Zuider Singedijk in 1809 aangelegd.
Wij zagen de duikers en oude inzakkingen, veroorzaakt doordat de dijk, half uit zand, half uit
zachte derrie bestaat, en deze laatste geen zwaarderen dan een bepaalden vracht dragen kan. Bij
den minsten overlast dus bezwijkt zij, komt wat verder naast den dijk weder uit den grond op:
zoodat het onmogelijk gaat dezen dijk te verhoogen. Heukelom omgegaan zijnde, begaven wij
ons langs vette landerijen naar die plaats, welke boven alle beschrijving vervallen is en van zelve
uit moet sterven doordien er geen tak van handel meer aan dezelve geannexeerd is. - Na een glas
bier gebruikt te hebben voeren wij de Linge over en zagen nabij het dorp Oosterdijk de plaats
(x) In 1809 is hij verhoogd en verzwaard geworden.
* de plaats waar in 1820 een doorbraak geschied was