Soutlekke vir herkouers - Landbou.com

0.20 % van die totale dieet aangegee, m.a.w. indien die diere 15 kg voer vreet, is die
soutinname ongeveer 20 tot 30 g/bees/dag. In die praktyk word dikwels 0.5 %, dus 75 g
sout/bees/dag as die algemene norm aanvaar. Die maksimum toleransie vir sout is egter baie
hoog, tot 9 % van die rantsoen, mits daar egter voldoende vars water beskikbaar is.
Soutvergiftiging
Beeste wat aan akute soutvergiftiging ly, toon simptome wat op die oog af baie soos dié van 'n
fosfortekort (bv. laer weidinginname; uithongering en vermaering; krom rug; stywe gewrigte;
verlies aan produksie) lyk. Gedurende die wintermaande is daar veral in die grasveldgebiede
van die somerreënvalgebied 'n tekort aan proteïen en energie. In sulke omstandighede, veral
as daar nie voldoende weiding is nie of as die weidings van 'n baie lae gehalte is, is die beeste
se lekinname hoër as die aanbevole peil wat dan tot hoë soutinname vanuit die lekke
aanleiding gee. Wat dikwels in die praktyk gebeur, is dat addisionele sout dan by die lekke
gevoeg word in 'n poging om die lekinname laer te kry. Indien voldoende vars drinkwater
beskikbaar is, sal diere voldoende water kan drink wat die liggaam dan in staat stel om die
oortollige sout uit te skei sonder dat dit te veel skade berokken. Die werklike probleem van
soutvergiftiging ontstaan egter wanneer die drinkwater ook sout bevat. 'n Bose kringloop van
lek vreet gevolg deur water suip (nog meer sout) lei tot vrektes weens lae veldinname en 'n
verstoring van die liggaam se katioon-anioonbalans weens te hoë soutinname.
Ondanks die uitstekende resultate wat met fosfaataanvulling verkry word, is daar nog steeds
produsente wat slegs 'n soutlek of klipsout (soutblok) op groenweiding verskaf. Te hoë
soutinname ontwrig sekere prosesse in die grootpens en verlaag massatoename en produksie
waarskynlik as gevolg van 'n wanbalans tussen natrium en kalium in die
liggaamsvloeistowwe. Baie hoë soutinnames wat dikwels in die praktyk ondervind word
waar slegs soutlekke gevoer word, is nie net altyd as gevolg van 'n southonger nie, maar kan
moontlik ook 'n aanduiding van pika (afwykende aptyt) wees as gevolg van 'n fosfortekort
en/of ander makromineraal- of spoorelementtekort en/of -wanbalans. Daarbenewens is
aangetoon dat te hoë soutinname 'n fosfortekort kan induseer (veroorsaak). Soutlekke (bv.
klipsout) moenie terselfdertyd eenkant saam met soutfosfaatmineraallekke, trouens met geen
ander lekke gevoer word nie, want diere verkies sout en sal dus glad nie of te min van die
mineraallek inneem!!!! (Arthington, 2002). "Ruminants have an appetite for sodium and if
salt is provided free-choice, they will consume more than they require (Buskirk et al., 2002)."
Daar moet dus nooit soutlekke of -soutklip gevoer word wanneer enige ander lekke gevoer
word nie, want hierdie lekke voorsien voldoende sout. Tabel 1 toon die resultate waar diere
net 'n soutlek gevoer word en hulle dan 'n tekort aan minerale ondervind.
09-07-31
2