Odh93%5b1%5d

‘ 

Altijd ben ik aan 

het denken 

’ 

hoe 

het beter kan 

UITGAVE VAN REVALIDATIECENTRUM DE HOOGSTRAAT � JAARGANG 24 � NUMMER 93 � SEPTEMBER 2012 

MEEKIJKEN IN DE 

PEUTERGROEP 

LEREN VAN 

TOPSPORT

�� 

� � � � � � � 

�� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

�� 

�� FREEDOM 

MOTORS EUROPA 

�� 

�� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

�� 

� 

� 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� M 

FREEDOM 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

A 

PA 

O 

R 

U 

E 

S 

R 

O 

T 

O 

M 

FREEDOM 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � 

� � � �� 

� � 

� � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � 

� � � � � � 

� � � � � � � 

� �� 

� � � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � � 

� � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � � � � 

� � � � � � � � � �

COLOFON 

Op de Hoogte 93, september 2012 

Op de Hoogte is een uitgave van 

revalidatiecentrum De Hoogstraat 

en Stichting Vriendenkring De Hoogstraat. 

Op de Hoogte verschijnt vier keer per jaar. 

Oplage: 2600 exemplaren. 

Postbus 85238 

3508 AE Utrecht 

030 256 1211 

www.dehoogstraat.nl 

twitter: @dehoogstraat 

Klinische revalidanten, medewerkers en 

relaties van De Hoogstraat ontvangen 

Op de Hoogte automatisch. Ook donateurs 

van Stichting Vriendenkring De Hoogstraat 

ontvangen het blad. Donateurs betalen 

minimaal € 12,50 per jaar. U kunt zich 

opgeven als donateur via het telefoonnummer 

of adres van De Hoogstraat, of 

via vriendenkring@dehoogstraat.nl. 

Adreswijzigingen kunt u opsturen naar 

De Hoogstraat, t.a.v. redactie Op de Hoogte, 

of mailen naar redactie@dehoogstraat.nl. 

Redactie 

Paulien Bom 

Annelies van Lonkhuyzen (eindredacteur) 

Anne Merkies 

Edith Rijnsburger (hoofdredacteur) 

Margriet Vreeswijk 

Medewerkers Rosanne Faber, Wilma Jentink, 

Karin Karis, Jacqueline Leenders, Inge Oud, 

Lot Schoonhoven, Mia Willems 

Vormgeving Vriedesign, John de Vries 

Fotografie Ben Henninger, 

tenzij anders vermeld 

Druk Mewadruk, Hilversum 

Altijd ben ik aan 

het denken hoe ‘ het beter kan 

’ 

UITGAVE VAN REVALIDATIECENTRUM DE HOOGSTRAAT � JAARGANG 24 � NUMMER 93 � SEPTEMBER 2012 

MEEKIJKEN IN DE 

PEUTERGROEP 

LEREN VAN 

TOPSPORT 

Op het omslag: Reinard Kroneman, 

zie pagina 14. Foto: Jaap de Boer 

VAN DE REDACTIE 

Andere jas 

We hebben uiteindelijk in de zomer gelukkig 

tóch de regenjas kunnen ruilen voor de zomerjas. 

En zelfs ook voor de ‘zonder jas’. Ook bij 

De Hoogstraat trekken medewerkers of teams 

regelmatig een andere jas aan. Zo werd in 2010 

de revalidatie van mensen met handproblemen 

anders georganiseerd: lees hoe dat uitpakte op 

pagina 16. En de deelnemers van het project 

Londen Times vertrokken in een gesponsorde jas 

naar de Paralympische Spelen om er te werken 

aan hun persoonlijke doel op sportgebied. Meer 

hierover staat op pagina 12. 

Ook voor De Hoogstraat als organisatie is de tijd 

aangebroken om een nieuwe jas aan te trekken. 

Om te beginnen wordt toegewerkt naar een 

grote verbouwing: zie pagina 8. Vlak na het 

verschijnen van dit nummer verandert bovendien 

de Hoogstraat-huisstijl. In december krijgt u dus 

een Op de Hoogte in de bus die er anders uitziet. 

We nemen ons voor om de inhoud hetzelfde te 

houden. 

INHOUD 

EDITH RIJNSBURGER 

4 Jeugadviesteam werkt FLASH 

Dit team biedt op verzoek advies aan kinderen en 

jongeren met een handicap. 

6 De medewerker: Henry Veenje 

7 Kort Op de Hoogte 

8 Van proefkamer naar grootschalige renovatie � 

Over de voorbereidingen van de renovatie die in 

2013 begint. 

10 Het digitale raam 

Ouders kunnen meekijken naar de behandeling van 

hun kind in de peutergroep. 

12 ‘Dit is wat je kan, doe het gewoon!’ 

Genieten en leren van paralympische topsport. 

14 Na de revalidatie: Reinard Kroneman 

16 Speciale aandacht voor armen en handen � 

Een multidisciplinaire aanpak is belangrijk in de 

behandeling van handen armproblemen. 

18 Het Kenniscentrum 

Met onder andere: Vrijetijdsbesteding kinderen 

onder de loep. � 

21 Bedacht bij De Hoogstraat 

Een bh-aantrekker voor Christa Dyson. 

21 Column: Ongemakkelijk 

24 De achterban: Barbara Jonk 

Reacties op Op de Hoogte en 

ideeën voor artikelen zijn 

van harte welkom: 

redactie@dehoogstraat.nl. 

U kunt ook reageren via post, 

t.a.v. redactie Op de Hoogte. 

3

H4 

WERKTFLASH 

JEUGADVIESTEAM 

Voor kinderen met een handicap of chronische 

aandoening is er soms behoefte aan deskundige 

adviezen vanuit de revalidatie. Het Jeugdadviesteam 

van De Hoogstraat biedt die adviezen, voor kinderen 

en jongeren van vijf tot achttien jaar. 

Foto: Carolien de Zeeuw 

FLASH staat voor: 

Het Jeugdadviesteam (JAT) bestaat uit zeven paramedici 

en drie artsen, en heeft enkele kleine subteams 

die gespecialiseerd zijn in kinderen met een 

specifieke diagnose: aanlegstoornissen en amputaties 

van de ledematen, spierziekten en DCD. Ook de 

kinderen van nul tot vijf jaar die in deze diagnosegroepen 

vallen, komen bij het JAT. Verder ziet het 

team een grote groep kinderen van vijf tot achttien 

jaar met andere diagnoses. Het gaat in totaal om 

heel veel kinderen; op een willekeurig moment 

lopen er al gauw 200 adviestrajecten. 

Marie-Louise (links) en Anka: ‘Wij beperken ons tot advies en soms 

heel kortdurende behandeling.’ 

Flexibel: de gezinnen kunnen met allerlei vragen bij het team terecht. 

Laagdrempelig: de gezinnen kunnen rechtstreeks contact opnemen 

met de behandelaars. 

Advies: het team verzorgt - veelal kortdurende - adviestrajecten. 

Snel: de gezinnen krijgen snel hulp. 

Heterogeen: het team begeleidt kinderen en jongeren met verschillende 

diagnoses en van verschillende leeftijden. 

Woonomgeving 

Marie-Louise Vestjens (ergotherapeut) en Anka 

Michielsen (fysiotherapeut) vertellen: ‘We hebben 

sinds een aantal jaar een andere werkwijze, die we 

FLASH noemen. Eigenlijk zien we vooral kinderen en 

jongeren die gedurende hun hele jeugd zo nu en 

dan behoefte hebben aan gespecialiseerde ondersteuning. 

We worden ingeschakeld als er adviesvragen 

zijn die echt thuishoren in de revalidatie. Denk 

bijvoorbeeld aan het doen van observaties om tot 

probleemverheldering te komen, het informeren 

over hulpmiddelen en voorzieningen of het regelen 

van aanpassingen. Wij beperken ons tot advies en 

soms heel kortdurende behandeling; als er langer 

behandeld moet worden, dragen we dat over aan 

behandelaars in de woonomgeving van het gezin. 

Dat is voor de ouders gemakkelijker te organiseren 

en fijner voor de kinderen. We werken hierdoor veel 

samen met behandelaars in de regio en ook met 

onderwijzers van de kinderen en jongeren. In een 

na-traject doen we zo nodig een evaluatie met het 

gezin en de thuisbehandelaars.’ 

Vraag 

Het team gaat altijd uit van de hulpvraag van het 

gezin. Marie-Louise en Anka: ‘Onze eerste vraag aan 

het kind is altijd: “Waar kunnen we je mee helpen?” 

Veel kinderen kunnen dat prima zelf vertellen en zo 

nodig vullen de ouders het aan. Soms is er een 

observatie van een paar weken nodig door verschillende 

behandelaars. Aan het einde van zo’n observatie 

houden we dan een teambespreking met het 

gezin, waarin we conclusies trekken en advies geven. 

Het kan gebeuren dat een gezin maar één keer naar 

De Hoogstraat komt, omdat er bijvoorbeeld alleen 

een aanpassing nodig is die we snel kunnen regelen. 

Weer andere gezinnen komen één keer per jaar op 

het spreekuur van de revalidatiearts. En er is een 

grote groep gezinnen die in de loop van de jaren 

zo nu en dan bij ons aan de bel trekt.’ 

Trein 

De gezinnen waarderen de werkwijze van het JATteam 

erg, vertellen Marie-Louise en Anka: ‘Zij hebben 

de regie en bepalen zelf of en wanneer ze 

behoefte hebben aan ons advies: ze bellen of sturen 

een mailtje en de trein komt in beweging. Omdat 

het om kinderen gaat die we al langere tijd kennen

‘IK KAN NIETS 

BEDENKEN WAT 

BETER ZOU KUNNEN’ 

William Oversluizen is zestien jaar en maakt al langer gebruik van de adviezen van het JAT. Hij is er blij mee. 

‘Ik zit al heel lang op de Bosschool van Bartiméus en leer daar 

van alles, onder andere Engels en nieuwsbegrip. Het leukste vak 

vind ik ICT; ik houd van techniek. Ik mag graag iets slopen en het 

vervolgens weer in elkaar zetten. Ik heb ook wel eens zelf een 

computer gemaakt. Gym vind ik het minst leuk. Sowieso vind ik 

bewegen niet zo fijn. Dat komt ook doordat mijn heup niet goed 

in de kom zit. Dat ik niet kan lopen, komt doordat ik spastisch 

ben. Toen mijn moeder in verwachting was van mijn tweelingbroer 

en mij, wisten ze niet dat het om een tweeling ging. Mijn 

broer lag over mij heen, waardoor ik niet zichtbaar was op de 

echo’s en het bovendien heel lang duurde voordat ik geboren 

werd. Ik heb toen zuurstoftekort opgelopen en daardoor heb ik 

een hersenbeschadiging en ben ik spastisch. Ik zie ook niet zo 

goed als gevolg van die beschadiging.’ 

‘Voordat ik bij De Hoogstraat kwam, had ik een rolstoel via de 

gemeente. Ik had daarin last van mijn rug en daarover heeft 

De Hoogstraat meegedacht. Ze zeiden dat ik helemaal krom 

in mijn stoel zat en adviseerden een zitkuip. Toen ik die had, 

was mijn rugpijn verdwenen. Ik ben erg te spreken over 

en doordat de lijnen in het team kort zijn, kunnen 

meteen de juiste behandelaars ingeschakeld worden. 

De definitieve planning wordt gedaan na overleg 

met de revalidatiearts, maar vaak hoeft het kind niet 

eerst nog door de arts gezien te worden. Wat we 

doen, is de gezinnen snel helpen zodat zij weer verder 

kunnen. Voor hen is het fijn dat zij in de loop van 

de jaren door hetzelfde team begeleid worden; dat 

De Hoogstraat. Als ik problemen of vragen heb, kan ik gewoon 

bellen en komt er snel een afspraak. Ik ga er graag naartoe. Ze 

luisteren altijd goed naar me en vragen me wat er aan de hand 

is. Als het nodig is laten ze extra mensen aanrukken; soms staan 

er wel vier mensen om mij heen te kijken! Als ik pijn heb kijken ze 

of het spoed is en als het moet kan ik de volgende dag al terecht. 

Ze zijn heel flexibel. Ik kon zelfs een keer op oudejaarsdag komen, 

zodat ik goed het nieuwe jaar inging. Ik voel me welkom bij 

De Hoogstraat en ben blij met de oplossingen die ze bieden.’ 

‘Op de Bosschool heb ik mijn eigen fysiotherapeut. Die zie ik twee 

keer per week. Als ik een vraag heb, leg ik die altijd eerst bij haar 

neer. Met haar bespreek ik dan of het slim is om even contact op 

te nemen met De Hoogstraat. Soms mailt zij dan met Anka, de 

fysio van De Hoogstraat, en een andere keer doen mijn ouders dat. 

De Hoogstraat vertelt ook altijd aan mijn eigen fysio wat ze precies 

gedaan hebben; dat werkt allemaal heel goed. Eigenlijk kan ik 

niets bedenken wat beter zou kunnen. Ik zou andere mensen ook 

een plek gunnen waar zoveel deskundigheid, openheid en flexibiliteit 

is, en waar je zo snel en goed geholpen wordt!’ 

voelt vertrouwd. Voor ons als behandelteam betekent 

deze manier van werken dat we heel flexibel 

moeten zijn en goed moeten samenwerken. Het 

scheelt dat we een klein team zijn, dat maakt het 

overzichtelijk. En het is ontzettend leuk om te doen, 

elke werkdag is weer anders.’ 

EDITH RIJNSBURGER 

Foto: Robin vaan deen Bergh 

5

6 

DE MEDEWERKER 

‘IK VIND BIJNA ALLES LEUK AAN MIJN WERK’ 

Naam: Henry Veenje. � Functie: medewerker voedingsdienst. � Werkt bij De Hoogstraat: sinds 2004. � 

Leeftijd: 29 jaar. � Woonplaats: Houten. � Privé: Woont in een woonvorm voor mensen met een beperking. 

Foto’s: Erik Hille Ris Lambers 

Behulpzaam 

Twee keer liep Henry Veenje stage bij 

de voedingsdienst van De Hoogstraat: 

toen hij op de mytylschool zat en later 

tijdens zijn horecaopleiding. ‘Ik wilde 

niet meer weg. Het is leuk werk en de 

collega’s zijn aardig en behulpzaam.’ 

Dat laatste is belangrijk, omdat Henry 

door zijn verstandelijke en lichamelijke 

beperking iets minder snel is 

dan anderen. ‘Ik kan me niet lang 

concentreren, zie slecht, en mijn 

spiercoördinatie is niet zo goed. 

Als ik met mijn ene hand iets doe, 

beweegt mijn andere hand automatisch 

mee. Gelukkig willen mijn 

collega’s altijd bijspringen als het 

nodig is.’ 

Koffie en thee 

Henry’s werkdag begint om 7.30 uur 

met het nalopen van de drie koffiecorners 

en het restaurant. ‘Ik haal de 

vaat op en vul bekers, suiker en melk 

aan, zodat iedereen koffie of thee 

kan drinken. De karren met vieze 

spullen breng ik naar de afwaskeuken. 

Daarna pak ik een kar met spullen die 

nodig zijn om de vergaderzalen aan 

te vullen en op te ruimen. Ik vul de 

koffiemachines, controleer de rookruimte 

en vul bekers aan bij de dagbehandeling 

en logopedie. Dan ga 

ik koffie en thee tappen voor de 

vergaderingen. In de agenda staat 

wat er is aangevraagd. Ik zet alles 

klaar, zodat ik het op tijd kan rondbrengen.’ 

Irritant 

Andere taken van Henry zijn helpen 

bij de counter, kassa draaien en het 

afhalen van de afruimband in het restaurant. 

‘Ik baal soms wel als collega’s 

hun vieze spullen verkeerd terugzetten, 

want dan moet ik alles sorteren 

en dat kost extra tijd. Wat ik ook 

irritant vind, is wanneer collega’s 

klagen over vuile bekers, terwijl ze 

vaak zelf hun bekers lang op hun 

kantoor laten staan, waardoor de 

spoelkeuken ze niet meer goed 

schoon krijgt en zelfs een chemisch 

reinigingsmiddel moet gebruiken. 

Maar verder vind ik bijna alles leuk 

aan mijn werk, ik ga er altijd met 

plezier naartoe. Bij de voedingsdienst 

lachen we veel, vooral mijn 

collega Elly is heel grappig, dat 

maakt het werken extra leuk.’ 

Fantasie 

Henry’s werkdag eindigt om 16.00 

uur. ‘Nadat ik eerst de karren met 

vuile bekers heb opgehaald, koffiecorners 

heb schoongemaakt en de 

koffiemachines heb gevuld. Meestal 

kijk ik nog even op de cateringlijst 

voor de volgende dag, en zet ik alvast 

spullen klaar. Op woensdag ben ik vrij, 

die dag heb ik nodig om uit te rusten.’ 

Eenmaal thuis - een woonvorm waar 

Henry begeleid zelfstandig woont - 

gaat hij douchen, daarna tv kijken of 

een boek lezen. ‘Ik houd van fantasieboeken, 

vooral Harry Potter, ik heb 

ze allemaal gelezen.’ 

Judo 

Ontspannen doet Henry ook tijdens 

het judoën op zaterdag. Met zijn 

bruine band heeft hij al heel wat prijzen 

gewonnen in de categorie ‘judo 

met een beperking’. In Schotland 

werd hij eerste, in Athene tweede 

en dit jaar gaat hij naar Zweden. 

‘Hopelijk kan ik ooit meedoen met 

de Open Nederlandse Kampioenschappen, 

dat zou geweldig zijn. 

Wie weet… Ik vind zelf namelijk dat 

ik heel goed ben.’ 

ANNE MERKIES

Kort 

OP DE HOOGTE 

Communicatie bij afasie 

De Hoogstraat heeft een nieuwe 

folder uitgebracht: Communicatie 

bij afasie. De folder is bestemd 

voor iedereen die meer wil 

weten over dit onderwerp. 

Mensen die iemand kennen 

met afasie en moeite hebben 

met de communicatie, vinden 

er praktische informatie en tips. 

De folder kan worden besteld 

via bibliotheek@dehoogstraat.nl 

en kan worden gedownload 

van www.dehoogstraat.nl. 

De Hoogstraat HKZ-geregistreerd 

Nieuwbouw UMC Utrecht 

De afdeling Revalidatie, Verplegingswetenschap 

& Sport van het UMC Utrecht is 

een belangrijke samenwerkingspartner van 

De Hoogstraat. Enkele weken geleden betrok 

de afdeling een mooi nieuw gebouw. Via 

een loopbrug is deze nieuwe locatie verbonden 

met het ziekenhuis. In een hypermoderne, 

frisse en kleurrijke omgeving met veel 

daglicht worden de patiënten ontvangen. 

Er is onder andere een zwembad met faciliteiten 

om de loopbeweging in het water te 

observeren. De werkplekken voor de medewerkers 

zijn ingericht als kantoortuin. 

Oproep oud-medewerkers 

Volgend jaar viert De Hoogstraat het 65-jarig jubileum. Er zijn verschillende 

festiviteiten, ook voor de oud-medewerkers. Bent u oud-medewerker, of 

kent u oud-medewerkers? We ontvangen op reunie@dehoogstraat.nl 

graag de volgende informatie: naam, contactgegevens - bij voorkeur een 

e-mailadres - en de periode van het dienstverband. Help mee om zoveel 

mogelijk oud-medewerkers te bereiken! 

Directeur Steven 

van Berlekom met 

het HKZ-Certificaat 

De Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling 

in de Zorgsector (HKZ) stelt kwaliteitsnormen 

vast voor de zorg. Ook voor de medischspecialistische 

revalidatie zijn er normen, op 

basis waarvan revalidatiecentra zich kunnen 

laten certificeren. Een organisatie met het HKZcertificaat 

heeft intern de zaken goed op orde, 

is klantgericht - het is een norm dat regelmatig 

de klanttevredenheid wordt getoetst - en werkt 

stelselmatig aan de kwaliteit van de zorgen dienstverlening. 

In juni hebben twee auditoren van toetsingsbureau DNV onderzocht of De Hoogstraat 

de zaken volgens de HKZ-normen heeft georganiseerd. Zij kregen het verzoek 

om daarbij ook de vertaling van de wetenschap naar de praktijk te toetsen. 

Gedurende een aantal dagen voerden de auditoren gesprekken met veel verschillende 

medewerkers. Daarbij werden de teams voor CVA, dwarslaesie en de therapeutische 

peutergroepen onder de loep genomen. De uitkomst van de audit is 

dat De Hoogstraat aan de kwaliteitsnormen voldoet en het HKZ-certificaat heeft 

verdiend. 

Uit de gesprekken zijn een aantal punten naar voren gekomen die over een jaar, 

als de volgende audit plaatsvindt, verbeterd moeten zijn. Hiervoor is een plan 

van aanpak opgesteld en dat is goedgekeurd. Eén van de verbeterpunten is dat 

met alle medewerkers een jaargesprek moet worden gehouden. Waar De Hoogstraat 

volgens de auditoren sterk in is, is in het vertalen van 

wetenschappelijk onderzoeksresultaten naar de behandelpraktijk. 

De organisatie weet een brug te slaan tussen wetenschap en 

praktijk, aldus de auditoren, en onderscheidt zich daarmee. 

Keurmerk Kwaliteitsziekenhuis 

CVA 

Op het gebied van de CVAzorg, 

zorg na een beroerte, 

werkt De Hoogstraat zeer 

nauw samen met de ziekenhuizen 

in de regio. Daar start 

immers de revalidatiebehandeling. 

Zorgverzekeraars Agis 

en Achmea vergelijken de 

kwaliteit van zorg die ziekenhuizen 

bieden aan mensen 

met een CVA. Ziekenhuizen 

die het heel goed doen, verdienen 

het keurmerk Kwaliteitsziekenhuis 

CVA. Tot nu 

toe kregen zeventien ziekenhuizen 

in Nederland dit keurmerk. 

Het Zuwe Hofpoort 

Ziekenhuis in Woerden, het 

St. Antoniusziekenhuis in 

Nieuwegein en Utrecht en 

recent het UMC Utrecht 

- allemaal ziekenhuizen uit 

het revalidatienetwerk van 

De Hoogstraat - hebben dit 

keurmerk inmiddels ontvangen. 

Foto’s: Erik Hille Ris Lambers 

7

VAN 

proefkamer 

Vijfentwintig jaar geleden kwamen collega-revalidatiecentra kijken naar 

de nieuwbouw van De Hoogstraat, want dat was het neusje van de zalm. 

Nu is de nieuwbouw oudbouw geworden. De vierpersoonskamers voldoen 

niet meer en de douches op de gang zijn uit de tijd. Daarom wordt een 

grootschalige renovatie voorbereid, die in 2013 van start gaat. 

Er is nog geen muur gesloopt en nog geen kamer 

gerenoveerd, en toch is er al een plek in De Hoogstraat 

waar te zien is hoe de nieuwe patiëntenkamers 

worden. Erick Schoenmakers, hoofd techniek en 

onderhoud: ‘Het begon met een paar strepen op de 

vloer van de ruimte waar eerst Orthopedietechniek 

De Hoogstraat zat; zij verhuisden naar de nieuwe 

vleugel. De vrijgekomen ruimte wilden we benutten 

om ons een voorstelling te maken van de nieuwe 

revalidantenkamers, want op papier is dat lastig. 

Toen we testten of er genoeg plek was voor een 

8 

draai met het bed, botsten we door de onzichtbare 

muren heen. Dus hebben we muren aangebracht, 

om beter te kunnen zien hoe de ruimte was. Maar ja, 

wanneer je als revalidant op je bed ligt, kijk je vooral 

naar het plafond, dus er moest een proefplafond 

komen. Uiteindelijk werd het een complete kamer 

met badkamer, inclusief verlichting, vloerbedekking 

en een zwenkarm bij het bed voor de tablet-pc met 

omgevingsbesturing. 

Niek van den Adel is gastvrijheidsconsulent en lid 

van de gebruikerswerkgroep die de bouw voorbereidt. 

Er is ook een werkgroep van medewerkers. 

Niek vertelt: ‘Ik heb bijvoorbeeld in de proefkamer 

vanuit mijn rolstoel gedaan alsof ik douchte. De 

standaardhoogte van de kraan bleek te laag voor de 

brancard waarop sommige mensen gedoucht worden, 

de slang was te kort en de douchekop te klein. 

Impressie van een nieuwe kamer. 

‘Kijken vanuit verschillende 

perspectieven heeft meerwaarde’ 

Omdat ik zittend douche heb ik een bredere en 

hardere straal nodig, anders krijg ik het koud en kan 

ik me niet goed wassen. Ik heb daarom voorgesteld 

om brede verstelbare douchekoppen te monteren.’ 

Verder bleek onder meer dat Niek vanaf het toilet 

niet bij zijn toiletspullen kon: ‘We hebben lang 

gezocht naar een goede oplossing; het wordt een 

verrijdbare trolley. Dat lijkt simpel, maar het maakt 

veel uit, want zo kunnen revalidanten straks vanaf 

elke plek in de badkamer bij hun spullen.’ 

Comfort en privacy 

Alle klinische afdelingen krijgen een- of tweepersoonskamers, 

voorzien van een eigen badkamer. 

Is dat luxe of noodzaak? Erick: ‘In alle revalidantenenquêtes 

komt de vraag naar een- of tweepersoonskamers 

terug; vierpersoonskamers kunnen in 

deze tijd gewoon niet meer.’ Niek: ‘Toen ik bij 

De Hoogstraat revalideerde, lag ik op een vierpersoonskamer. 

Ik had veel pijn en kon vaak niet slapen, 

en de slaapgeluiden van drie anderen helpen dan 

niet. Als ik wel sliep, werd ik soms wakker van anderen 

die niet konden slapen. Overdag kwamen alle 

geluiden door de gordijnen rond het bed heen, dus 

privacy was er niet. Als ik onder de douche wilde, 

moest ik min of meer naakt in de rolstoel over de 

gang. Niet fijn, zeker niet als je net een beperking 

hebt opgelopen en moet wennen aan je nieuwe lijf.’ 

Het aantal ligplaatsen blijft gelijk, dus moesten 

keuzes worden gemaakt om de kamers te kunnen 

realiseren. Erick: ‘Er komt nieuwbouw op het dak, 

de balkons worden erbij getrokken en de gangen

NAAR GROOTSCHALIGE RENOVATIE 

worden smaller. Maar daar staan dan ook geen rolstoelen 

meer.’ 

De nieuwe opzet heeft veel voordelen, vertelt Niek. 

‘Een eenpersoonskamer met badkamer klinkt misschien 

luxe, maar is het als je revalideert niet. Rust, 

privacy en comfort maken zoveel uit. Wanneer je je 

beter voelt als revalidant, 

bevordert dat het revalidatieproces. 

Healthy 

environment noemen ze 

dat, daar is de architect 

ook mee bezig. Hij kijkt 

bijvoorbeeld wat hij met 

kleur kan doen om de 

kamers gastvrijer te laten 

overkomen.’ Ook wat dat 

betreft is de proefkamer 

nuttig geweest. Erick: 

‘Zo’n blauwe tegel zag 

er leuk uit, maar als je 

dan een hele blauwe badkamermuur 

ziet, zoals in 

de proefkamer, lijkt het 

wel een zwembad. Die 

kleur wordt het dus niet.’ 

Afgevaardigden van 

De Hoogstraat hebben 

met Niek een hotelkamer 

bezocht. Niek: ‘We hebben ons laten inspireren 

door de gastvrijheid die daar heerst, maar weten 

tegelijkertijd dat de inrichting bij De Hoogstraat 

heel praktisch moet zijn.’ Erick: ‘We gaan voor een 

combinatie. De kamers worden lichter en hoger dan 

voorheen, er komt geen lelijke stekkerdoos boven 

het bed en het prikbord wordt zo opgehangen dat 

je het vanuit het bed kunt zien. Maar de muren worden 

wel voorzien van een stootvaste en afneembare 

lambrisering, want dat is zeker voor beginnende rolstoelrijders 

geen overbodige luxe. En de bedden die 

erin komen te staan, zijn hoog-laagbedden.’ 

Grenzen 

Vertegenwoordigt Niek in de werkgroep het ideaal 

en moet Erick de grenzen bewaken? Ze knikken, 

maar voegen toe dat alle mensen die meedenken 

een gemeenschappelijk doel hebben. Niek: ‘Als 

gebruikersvertegenwoordiger hoef ik alleen maar 

mooie dingen te bedenken, maar ik snap ook dat 

Erick moet letten op het budget en de grenzen van 

het gebouw. Ik vind een stucplafond veel mooier 

dan een systeemplafond, maar ik begrijp dat dat veel 

te duur is. Dus hebben we gekeken naar een mooier 

systeemplafond. Sfeervolle verlichting vind ik ook 

belangrijk, maar wat ik zou willen is te duur. We 

hebben goed samengewerkt en nu komt er een 

mooi compromis.’ Erick: ‘Kijken vanuit het perspectief 

van de behandelaar en van de revalidant heeft 

echte meerwaarde. Ik denk dat we daardoor heel 

veel fouten hebben weten te voorkomen. Die proefkamer 

heeft zich al lang terugverdiend.’ 

Erick gaat de directie voeren over de bouw, die vier 

jaar zal duren. ‘Het zullen intensieve jaren worden, 

ook omdat de bedrijfsvoering ondertussen doorgaat, 

maar ik heb er veel zin in.’ Niek is blij dat revalidanten 

straks kunnen genieten van comfort, privacy 

en gastvrijheid. ‘Maar’, zegt hij, ‘ik weet ook dat 

een goede behuizing maar één onderdeel is van 

revalideren. Ik heb een geweldige tijd gehad in 

De Hoogstraat, vooral dankzij de goede zorg. Een 

eigen kamer had het nog prettiger gemaakt.’ 

PAULIEN BOM 

9

K10 

Het digitale raa 

Ouders kunnen voortaan ook van buiten 

De Hoogstraat meekijken naar de behandeling van hun 

kind in peutergroep Rinkel, via een tablet-pc en een 

videoverbinding. Ze kunnen ook gebruikmaken van de 

mogelijkheid om met elkaar te chatten. Kim Rabbie, 

moeder van Eline, begeleidt de ouders in dit project. 

Ze zegt: ‘Je haalt hierdoor meer uit de behandeling.’ 

Kim Rabbie: ‘Onze dochter Eline van vijf is een 

prachtmeid. Door een aangeboren hersenafwijking 

kan ze niet praten, zitten, lopen of zelfstandig eten. 

Dat maakt de zorg voor haar intensief. Maar ze 

communiceert als de beste, non-verbaal en met 

een spraakcomputer met oogbesturing. Eline zit op 

de mytylschool in Utrecht; daarvoor ging ze naar 

de peutergroep bij De Hoogstraat. De peutergroep 

heeft een onewayscreen, een raam waar je van één 

kant door kunt kijken. De ouders kunnen door dat 

raam zien wat de kinderen doen, zonder de kinderen 

te storen. Hierdoor ontstaat een wisselwerking tussen 

ouders en therapeuten. De ervaring van ouders helpt 

de therapeuten bij de omgang met het kind. Jij als 

ouder kent je kind het beste, een gegeven waar bij 

De Hoogstraat veel gebruik van wordt gemaakt. En 

Foto: Anne Baauw OUDERS KIJKEN MEE IN DE PEUTERGROEP 

andersom leer je als ouder veel van de kennis en 

ervaring van de therapeuten. Soms zie je bijvoorbeeld 

een therapeut je kind iets laten doen, waarvan 

je dacht dat het helemaal niet kon. Ook merkte ik 

dat mijn eigen gedrag gespiegeld werd. Ik zag een 

behandelaar met Eline communiceren en realiseerde 

me dat het veel te snel ging: de behandelaar stelde al 

een volgende vraag, terwijl Eline nog bezig was met 

reageren op de eerste. Daardoor ben ik gaan inzien 

dat we haar veel meer tijd moeten gunnen. Samen 

met het team hebben we de sneltreinvaart in die 

van een boemel kunnen omzetten, met als resultaat 

dat Eline veel meer is gaan communiceren. Dat is de 

meerwaarde van een onewayscreen: je kunt gelijk 

inspringen, dus haal je veel meer uit de behandeling.’ 

Warm nest 

Vanwege de positieve ervaringen werd besloten om 

naast het echte raam in De Hoogstraat ook een 

‘digitaal raam’ te maken voor de ouders. Begin mei 

is een pilot van een jaar gestart. De ouders krijgen 

een tablet-pc in bruikleen, in dit geval een iPad. 

Daarmee kunnen ze via camera’s en een videoverbinding 

zien wat er in de groep gebeurt. Ze 

hebben toegang tot de beelden via een beveiligde 

toegangscode. Kim: ‘Ik leg aan de ouders uit hoe ze 

via het digitale raam toegang krijgen tot de peutergroep 

en hoe ze kunnen chatten. Wij hebben zelf 

indertijd uren achter dat raam gezeten met andere 

ouders en we hebben dit als heel bijzonder ervaren. 

We gingen als vanzelf lief en leed met elkaar delen. 

We gaven elkaar tips, we zuchtten samen over de 

bureaucratie rond het aanvragen van aanpassingen 

en zagen de kinderen kleine stapjes zetten in hun 

ontwikkeling. Het was echt een warm nest. Helaas 

zijn niet alle ouders in de gelegenheid om regelmatig 

naar De Hoogstraat te komen, bijvoorbeeld door 

werk, zorg voor andere kinderen of door de afstand. 

Dit besef leidde tot het idee voor een digitaal raam: 

wat zou het mooi zijn als zij vanaf een andere locatie 

toch konden meekijken! Ik was in die tijd betrokken 

bij een iPad-project bij De Hoogstraat en van daaruit 

waren we in gesprek met de Vodafone Foundation. 

Zij waren gelijk enthousiast en besloten het project 

financieel en inhoudelijk te ondersteunen.’ 

Kinderpianootje 

Naast het meekijken in de groep heeft het project 

nog een tweede doel: het gebruik van de tablet-pc 

door de kinderen zelf. ‘Twee jaar geleden kreeg Eline 

Foto: Agnes de Jong

m 

Groepsleidster Ceciel van Deursen: ‘Eigenlijk is het digitale 

scherm voor ons niet zo’n grote verandering. We werken al 

lang met een onewayscreen en zijn eraan gewend dat ouders 

meekijken. Niet iedereen kan vaak bij De Hoogstraat zijn, dus 

dan is het fijn om op afstand te kunnen kijken. Het leuke van 

dat meekijken is dat ouders thuis kunnen aanhaken op de 

behandeling. We hadden laatst een meisje dat moest wennen 

aan een bril, maar heel gevoelig is voor aanraking en dus de 

bril snel afgooit. Wij zetten hem dan toch steeds op, op een 

moment dat ze bezig was met een activiteit die veilig en 

bekend is. De moeder van het meisje zag dit via haar iPad 

en chatte hoe goed ze het vond dat haar dochter de bril al 

zo lang op had. Wij konden die aanmoediging direct doorgeven 

aan haar dochtertje. Het is vaak een eyeopener voor 

ouders wat hun kind al kan en doet en durft. Dat is het 

mooie van het digitale raam: je ziet zelf de vooruitgang en 

dat geeft moed.’ 

haar eerste iPad. We hadden er een app van een 

kinderpianootje op gezet. Ze keek ernaar, boog haar 

hoofd en hup, daar ging haar handje: ze had meteen 

door wat ze moest doen. Dit briljante apparaat werkt 

als een natuurlijke verlenging van je lijf: je hoeft niets 

uit te leggen om het te kunnen bedienen. Toen 

begon mijn leven achter de computer. Ik heb uren 

naar apps gezocht en inmiddels heel veel verzameld, 

er is zoveel bruikbaars! Vanuit de behoefte om mijn 

kennis met anderen te delen, heb ik een website 

gemaakt en inmiddels geef ik ook trainingen aan 

VOORUITGANG ZIEN 

‘Grappig is dat bijvoorbeeld ook opa’s en oma’s mee blijken te 

kijken, en daarvan leren. En de kinderen zelf kijken geregeld 

mee met de groep op de dagen dat ze er niet zijn. Ze vinden 

het geweldig om de vaste programmaonderdelen en hun 

vriendjes te zien. Zo werkt de vaste structuur ook thuis door. 

Daarnaast merken we dat tablets een heel goed therapeutisch 

middel zijn voor de kinderen. We gebruiken ze veel voor 

ontwikkelingsgerichte spelletjes, die we ook wel in groepjes 

doen. Heel leuk is bijvoorbeeld een app met pictogrammen 

van dieren. Als je een pictogram aanraakt, verandert hij in 

een foto of een filmpje met een geluid. Om de beurt mogen 

de kinderen een pictogram van een dier kiezen. Het paard is 

favoriet, want daarbij hoort een heel mooi filmpje van een 

paard dat door de zee rent.’ 

revalidatieteams over het inzetten van de iPad bij de 

therapie. Regelmatig organiseer ik bij De Hoogstraat 

ook een app-lounge: een inloopuur waar de ouders 

elkaar ontmoeten en uitwisselen wat ze ontdekt hebben 

en welke apps goed werken. De tablet-pc biedt 

geweldige mogelijkheden voor de revalidatie, waar 

nog veel meer gebruik van kan worden gemaakt!’ 

Informatie over apps: www.baauwopmij.nl. 

ROSANNE FABER 

11

12 

‘DIT IS WAT JE KAN, 

Micha bij de tennisbaan. 

GENIETEN EN LEREN VAN PARALYMPISCHE TOPSPORT 

STOERDER IMAGO 

Micha Spaanstra-de Vos revalideerde in 2011 bij 

De Hoogstraat nadat zij een incomplete dwarslaesie 

overhield aan een rugoperatie. In haar jeugd heeft 

ze op hoog niveau getennist en tijdens de revalidatie 

ontdekte ze het rolstoeltennis. Micha traint nu een 

jaar en heeft een duidelijk doel voor ogen, dat ze 

vol zelfvertrouwen formuleert: ‘Wereldkampioen 

worden!’ Dat dit een reële optie is, heeft ze inmiddels 

bewezen door in juli de Amsterdam Open te 

winnen. Haar leven staat geheel in het teken van 

de sport: elke dag traint ze een aantal uur. Deelname 

aan Londen Times helpt Micha bij haar missie: ‘Door 

dit project heb ik extra expertise tot mijn beschikking, 

waar ik mijn voordeel mee kan doen bij mijn 

weg naar de top. Maar mijn doel is tweeledig: ik wil 

ook positieve aandacht genereren voor de gehandi- 

doe het gew 

Van 29 augustus tot 9 september vonden in Londen de Paralympische Spelen plaats. In 

het kader van het project Londen Times 2012 waren zes (ex-)revalidanten van De Hoogstraat 

en zes medewerkers, die optraden als coach, daarbij. Natuurlijk om de topsporters in actie te 

zien, maar het project behelst meer en is gericht op ontwikkeling van sport in de revalidatie. 

Elke deelnemer heeft bovendien een persoonlijke missie. Enkele ervaringen. 

captensport, het een stoerder imago geven. Ik wil 

een breder draagvlak creëren voor het rolstoeltennis, 

laten zien dat het topsport is wat er bedreven wordt. 

Dit wil ik mensen ook zelf laten ervaren in clinics en 

demonstraties, die door het project makkelijker te 

regelen zijn.’ Micha heeft zich in Londen ondergedompeld 

in het tennis: veel wedstrijden gezien, 

spelers gesproken over hun training en contacten 

gelegd. ‘Natuurlijk zat ik ook als supporter op de 

tribune en heb ik onze tennissers toegejuicht. Maar 

ik keek in eerste instantie met een technisch oog. 

Op de spelen van Rio de Janeiro in 2016 wil ik zelf 

op de baan staan.’ Wat Micha in Londen vooral heeft 

geleerd, is dat de sporters van het Nederlandse 

tennisteam veel opofferingen hebben moeten doen 

om zo ver te komen. ‘Maar ik ben er des te meer 

van overtuigd dat ik het er allemaal voor over heb. 

Ik ga ervoor!’ 

POSITIEVE BOODSCHAP 

Monique Verkroost is sportvrouw in hart en nieren. 

Lange tijd heeft zij onder andere gehandbald, als 

jongvolwassene zelfs in de eredivisie. Door een 

beroerte in 2008 raakte ze halfzijdig verlamd en dat 

zette haar leven op zijn kop. Monique miste het 

sporten enorm en na de revalidatie volgde een zoektocht 

naar nieuwe mogelijkheden. Dat viel niet mee, 

vertelt ze, ze heeft ervaren dat de kennis over CVA en 

sporten niet voor het oprapen ligt. Zwemmen leek 

haar niet voor de hand te liggen, maar ze probeerde 

het toch: ‘Ik kende niemand met een CVA die zwom. 

Alles moest ik zelf uitvinden, er was geen voorbeeld. 

Ik moest ook wel wat overwinnen: schaamte en twijfel 

of ik het wel zou kunnen.’ Sinds Monique zich 

opgaf voor Londen Times is ze nog fanatieker gaan 

zwemmen en traint ze drie keer in de week twee uur 

lang. Meedoen aan het project betekent voor haar 

Foto: Ton Sanderink

oon!’ 

vooral de mogelijkheid een rolmodel te zijn voor 

iedereen die een CVA heeft gehad: ‘Ik wil een positieve 

boodschap uitdragen, breder dan alleen sport. 

Mensen laten weten: dit is wat je kan, doe het 

gewoon, wacht niet tot iemand anders het voor je 

bedenkt. Schaam je niet, kom naar buiten. En sporten 

kost niet alleen energie, je krijgt er ook energie 

van: dat wil ik doorgeven.’ Monique heeft dat onder 

meer gedaan door het verzorgen van clinics. Op de 

Paralympische Spelen heeft ze veel kennis opgedaan 

over hoe de sport op dit niveau georganiseerd is. 

Heel waardevol was het gesprek dat ze voerde met 

drievoudig medaillewinnaar Maurice Deelen, een 

zwemmer die ook een CVA heeft gehad. ‘Ik wilde 

weten hoe hij zo ver is gekomen, hiervan leren en 

dit weer aan anderen vertellen.’ Wat ze meemaakte 

in Londen heeft Monique gesterkt in haar overtuiging: 

‘Iedereen kan sporten, zag ik daar. Op je eigen 

niveau eruit halen wat erin zit, geeft zoveel positiviteit! 

Ik ga doen wat ik kan om anderen hiervan te 

overtuigen en aan het sporten te krijgen.’ 

Monique wordt geïnterviewd voor BBC World Radio. 

De hele groep. Ton is de tweede van rechts op de achterste rij. 

MAXIMAAL PRESTEREN 

Ton Sanderink werkt als fysiotherapeut met mensen 

met niet-aangeboren hersenletsel. Als coach is hij 

verbonden aan twee deelnemers, onder wie Monique 

Verkroost. Zijn drijfveer om zich op te geven voor het 

project was nieuwsgierigheid naar de combinatie 

beperking en topsport. ‘Meedoen aan het project leek 

mij een inspirerende en ontroerende ervaring, waarbij 

je via sport bezig bent alles uit iemands mogelijkheden 

te halen. De ontroering zit voor mij in het geheel 

wegvallen van de beperking en het stigma hiervan. 

Iemand is in de eerste plaats topsporter en bezig een 

maximale prestatie neer te zetten.’ De ervaringen die 

hij als coach heeft opgedaan met aangepaste sport, 

hebben bij Ton tot inzichten geleid die hij kan gebruiken 

in zijn dagelijkse werk. ‘Sporten is nu ook in het 

vizier gekomen als professionele aangelegenheid, niet 

alleen als therapeutisch nuttig. Dit project draagt bij 

aan meer aandacht voor sport en topsport, zowel bij 

De Hoogstraat als daarbuiten. Een grote groep mensen 

is geattendeerd op de Paralympische Spelen en 

heeft ervaren dat topsport toont wat iemand met 

een handicap kan bereiken. Dat het ook met een 

beperking mogelijk is je passie te volgen. En dat er 

altijd mensen zijn die je enthousiasme delen en je 

willen helpen om je droom te verwezenlijken!’ 

LOT SCHOONHOVEN 

Londen TIMES 2012 heeft tot doel om kennis over aangepaste sport 

op te doen en te delen, om zo de sport te versterken. Bij het project 

hoort een wetenschappelijk onderzoek naar de beschikbare kennis 

op dit gebied. De onderzoeksresultaten en ervaringen worden 

verzameld in een zogeheten toolbox, bestemd voor professionals. 

Op 19 januari 2013 wordt een congres georganiseerd, waar de 

resultaten van het project worden gepresenteerd aan mensen met 

interesse in aangepaste sport, zoals revalidanten en professionals 

uit de zorg en uit de sportwereld. 

Foto: Bjorn Veenstra 

13

14 

NA DE REVALIDATIE 

‘IK ZAG HOEVEEL ER MOGEL 

Revalidatie duurt weken of maanden, voor de revalidant 

een intensieve en speciale tijd. Daarna ben je opeens oudrevalidant. 

Het leven gaat verder. Maar hoe? Op de 

Hoogte tekent het verhaal op van oud-revalidanten van 

De Hoogstraat. 

Met een hoge dwarslaesie een vleeskalfhouderij runnen 

met 850 dieren lijkt misschien onmogelijk. Maar 

Reinard Kroneman (44 jaar), vader van zes kinderen, 

doet het op zijn boerderij in Nunspeet. Reinard: ‘Als 

ze tegen mij zeggen dat iets niet kan, wordt de drang 

om te bewijzen dat het wél kan alleen maar groter.’ 

‘Werken was alles voor me’ 

Reinard, vanaf zijn zestiende werkzaam als bouwvakker 

- ‘nooit een dag ziek geweest hè!’-, viel zes jaar 

geleden tijdens een klus bij zijn achterbuurman door 

een golfplaten dak en brak zijn nek op drie plekken. 

‘Wat niet verlamd was, was kapot. In het ziekenhuis 

hadden ze het over een verpleegtehuis. Gelukkig kon 

ik tegen alle verwachtingen in na een tijdje weer zelf 

ademen en was ik drie maanden later zo ver om te 

gaan revalideren bij De Hoogstraat. Voor het ongeluk 

was ik een vent van 1 meter 90, beresterk door jarenlang 

werken in de bouw en het fanatiek beoefenen 

van krachtsport. Reken maar dat mijn gezondheid 

mijn herstel heeft bespoedigd. Een goede conditie 

is zo belangrijk. Toen ik wist dat ik nooit meer zou 

lopen, heb ik veel gehuild. Vooral het feit dat ik mijn 

werk niet meer zou kunnen doen, vond ik vreselijk. 

Werken was alles voor me. Al snel dacht ik: “Oké, 

terug in de bouw is geen optie, maar kalveren verzorgen 

moet lukken.” Thuis hadden we een paar kalfjes, 

dus waarom dan daar niet mijn werk van maken?’ 

‘Die bezoeken gaven me zo’n kick’ 

In De Hoogstraat ging Reinard keihard aan de slag. 

‘In het begin kon ik een paar minuten in de rolstoel 

zitten, maar ik werkte me kapot en hield het steeds 

langer vol. Mijn handen kan ik niet gebruiken, maar 

mijn schouders zijn sterk, waardoor ik veel vanuit 

mijn bovenarmen kan doen. Op een gegeven 

moment zette de fysiotherapeut me in een handbewogen 

rolstoel en koppelde er een handbike aan. De 

eerste rondjes reed ik binnen, daarna buiten, geweldig 

was dat. Tegenwoordig fiets ik honderd kilometer 

per week! Met de fysio- en ergotherapeut ging ik op 

bezoek bij een kippenboer met een lage dwarslaesie. 

Ik zag hoeveel er mogelijk was met aanpassingen en 

dacht: “Wat jij kan met een lage laesie, moet ik kunnen 

met een hoge laesie.” Met Quido, de revalidatietechnicus, 

bezocht ik later nog een kalverenboer. Die 

bezoeken gaven me zo’n kick. Samen met Quido 

dacht ik na over aanpassingen. Hij maakte onder 

andere beugels voor een voederpistool aan mijn rolstoel. 

Tijdens de weekenden thuis probeerde ik zoiets 

dan uit. Toen ik na een jaar Hoogstraat naar huis 

mocht, ging ik de volgende ochtend aan het werk.’ 

‘Ik zoek naar oplossingen’ 

De eerste paar keer was Reinard total loss na het 

voederen, maar al snel ging het beter. In korte tijd 

versleet hij twee elektrische rolstoelen. ‘Als je dagelijks 

met je rolstoel door zo’n schuur sjeest en de 

koppeling van je voederpistool schiet geregeld los, 

waardoor er liters melk over je heen spuiten, gaat 

zo’n stoel snel kapot. Ik liet een melkvoedermachine 

ontwikkelen waarbij de melk via een buizensysteem 

gaat in plaats van via losse slangen. Vanuit mijn rolstoel 

hijs ik me in de tillift in de stal en daarna over 

in de stoel van de voedermachine, die ik bedien met 

een joystick. Ik zoek naar oplossingen. Altijd ben ik 

aan het denken hoe het beter kan, zodat ik nog zelfstandiger 

kan functioneren. Nu geven mijn vrouw 

en kinderen de kalveren stro en brokjes, maar binnenkort 

kan ik dat ook zelf, omdat ik daarvoor een 

nieuwe machine heb laten maken. Het is voor hen 

veel te zwaar om duizend kilo brokjes per week met 

de hand te scheppen. Groente en fruit en voer voor 

de honden en de pony’s koop ik op de markt. Een 

vriend van me heeft een speciale haak aan mijn 

rolstoel bevestigd waar een kar met een grote bak 

achter kan hangen. Daar kan een hoop in.’ 

‘Ik let erg op mijn gezondheid’ 

‘Als revalidanten van De Hoogstraat hier komen 

kijken, tijdens zo’n bezoek dat ik zelf ooit bracht aan 

de kippen- en kalverenboer, realiseer ik me dat het 

bijzonder is wat ik heb bereikt en ben ik trots. Mijn 

geloof heeft me daarbij geholpen. Niet dat je dan 

achterover kunt leunen en denken dat God het allemaal 

voor je regelt, je moet het wel zelf doen. Ik let 

bijvoorbeeld erg op mijn gezondheid; ik rook en 

drink niet en voorkom dat ik te dik word. Want als 

ik te zwaar ben, krijg ik mezelf die tillift niet meer in.’ 

ANNE MERKIES

IJK WAS MET AANPASSINGEN’ 

Foto: Jaap de Boer 15

16 

Sinds 2010 heeft De Hoogstraat een gespecialiseerd team 

voor de behandeling van mensen met gecompliceerde 

hand- of armproblemen. Ook hier blijkt een multi- 

disciplinaire aanpak vaak veel verschil te maken. 

Het handenteam, zoals het wordt genoemd, staat 

onder leiding van revalidatiearts Michael Brouwers 

en bestaat uit fysiotherapeuten, ergotherapeuten, 

een maatschappelijk werker, een psycholoog, een 

adaptatietechnicus, een orthopedisch instrumentmaker, 

een sporttherapeut en een activiteitentherapeut. 

Michael Brouwers: ‘Mensen met een beperkte 

armen handfunctie, bijvoorbeeld door een ongeluk 

of ziekte, krijgen vaak eerst hulp van een ergotherapeut 

of fysiotherapeut die is gespecialiseerd in deze 

problematiek. Veelal levert dit genoeg vooruitgang 

op in de armen handfunctie, maar soms houden 

mensen beperkingen in het dagelijks functioneren. 

Denk bijvoorbeeld aan de persoonlijke verzorging, 

aan huishoudelijke taken, werk, fietsen en autorijden, 

sport en andere vormen van tijdsbesteding. Dan is 

specifieke kennis en een geïntegreerde behandeling 

nodig. Het revalidatieteam gaat na wat patiënten 

nodig hebben om zo goed mogelijk te functioneren 

in hun dagelijks leven, ook als er blijvende beperkingen 

zijn.’ 

Breder kijken 

Het handenteam van De Hoogstraat behandelt onder 

andere patiënten die in de eerste lijn vastlopen. 

Fysiotherapeut/handtherapeut Edward van Genk 

heeft jarenlang in het ziekenhuis ervaring opgedaan 

met de behandeling van ‘complexe handen’, zoals 

dat in jargon heet: ‘In het ziekenhuis wordt al dan 

niet chirurgische hulp geboden; daarna volgt vaak 

handtherapie. Na die eerste behandeling wordt het 

merendeel van de patiënten verwezen naar een 

armen e 

SPECIALE AANDACHT VOOR 

eerstelijns handenpraktijk. Als daar het beoogde 

behandelresultaat uitblijft, moet er breder worden 

gekeken. Die mogelijkheid is er dus bij De Hoogstraat. 

Als iemand wordt aangemeld bij het handenteam, 

maakt eerst ieder teamlid op zijn eigen vakgebied 

een analyse van het probleem. In het team 

worden de verschillende analyses besproken en wordt 

een plan van aanpak opgesteld. Door deze multidisciplinaire 

samenwerking, en door de ondersteuning 

door medewerkers van overige afdelingen, wordt 

duidelijk een meerwaarde geboden ten opzichte van 

de eerste lijn. Er lijkt daarnaast een tendens te zijn 

om patiënten met complexe letsels direct vanuit het 

ziekenhuis te verwijzen naar De Hoogstraat.’ 

Meerdere factoren 

Wil van ’t Erve, maatschappelijk werker, legt uit 

waarom die brede blik zo belangrijk is als de 

handproblematiek aanhoudt. ‘Bij mensen die in 

De Hoogstraat komen, zien we regelmatig dat de 

klachten door meerdere factoren bepaald worden. 

Veelal komt iemand binnen met een fysiek probleem, 

maar blijkt al snel dat er psychosociale factoren zijn 

die de klachten in stand houden. Daarom moet de 

vraag worden gesteld hoe het komt dat er geen 

vooruitgang wordt geboekt. Is er wellicht sprake 

van spanning of overbelasting? Dan geeft alleen 

maar fysiek behandelen onvoldoende resultaat, de 

hele context waarbinnen de revalidant functioneert, 

van gezin tot werk, moet bekeken worden. Arbeid is 

een goed voorbeeld: wat voor werk doet iemand en 

wat zijn daarbij de belastende factoren? Heeft iemand 

moeite met de aard van het werk, de arbeidsomstandigheden, 

de mobiliteit om naar het werk toe te 

gaan? Er wordt een belastbaarheidsprofiel opgesteld, 

maar er wordt ook verder gekeken: is er bijvoorbeeld 

sprake van een verstoorde werkrelatie? Dit soort 

informatie maakt het beeld completer.’

n handen 

‘DE KEUZE WAS SNEL GEMAAKT’ 

Robbert Visscher (19 jaar) kwam eerder dit jaar tijdens zijn opleiding tot fijnmechanisch 

verspaner met zijn linkerarm in een metaalfreesmachine terecht. 

Hij raakte bekneld in de machine. Met de freeskop nog in zijn arm werd hij 

overgebracht naar het UMC Utrecht, waar hij meteen onder het mes ging. Het 

leek erop dat zijn arm geamputeerd zou moeten worden, maar gelukkig, toen 

Robbert weer wakker werd, zag hij dat de arm er nog was. Hij moest wel een 

deel van zijn hand missen, er zijn problemen met de pols, er is zenuwletsel en 

er zit een groot litteken op zijn onderarm. Nadat hij hiervoor enkele operaties 

had ondergaan, kon hij na twee weken aan zijn revalidatie beginnen. Robbert 

koos ervoor om daarvoor vanuit zijn woonplaats Bunschoten/Spakenburg naar 

De Hoogstraat te komen. ‘Ik had gehoord dat er daar een specialistisch team is 

dat mij op verschillende terreinen kan begeleiden. De keuze was daardoor snel 

gemaakt.’ We spreken Robbert ongeveer vier maanden na zijn ongeval. Hij is 

op dat moment nog vijf dagen per week in dagbehandeling. De fysiotherapeut 

en ergotherapeut oefenen de handen polsfunctie, en de ergotherapeut richt 

zich daarnaast op het eenhandig functioneren en op aanpassingen en hulpmiddelen. 

Zo heeft hij een aanpassing voor een vork gekregen en een matje dat 

ervoor zorgt dat spullen niet wegglijden. 

Robbert: ‘Ik heb twee grote hobby’s, rugby en de vrijwillige brandweer. Rugby 

kan ik vergeten met mijn arm, maar ik hoop heel erg dat ik wel bij de vrijwillige 

brandweer kan blijven.’ Daarvoor is het bijvoorbeeld nodig dat hij zijn helm 

en het ademluchtmasker zelf kan opdoen binnen een bepaalde tijd. Robbert 

neemt zijn brandweerspullen dus mee naar het revalidatiecentrum en oefent 

hiermee bij de ergotherapeut. De maatschappelijk werker en ergotherapeut 

hebben contact met de brandweer en bespreken de mogelijkheden en onmogelijkheden. 

Ook met het bedrijf waar het ongeluk gebeurde, is contact; gezocht 

wordt naar eventuele andere werkmogelijkheden. ‘Ik ben erg geschrokken van 

het ongeluk en zou niet meer achter een frees durven werken. Mogelijk kan 

ik nog wel in de meetkamer werken, producten nameten.’ Omdat Robbert 

veel last had van nachtmerries en steeds opnieuw het ongeluk beleefde, heeft 

hij ook gesprekken met de psycholoog. ‘In eerste instantie dacht ik dat erover 

praten met een psycholoog niet zou helpen. Maar ik moet erkennen: het helpt 

wel. Ik begin het ongeluk steeds beter te verwerken. En ik ben blij dat ik mijn 

linkerarm heb kunnen behouden, ook al is die arm beperkt.’ 

Aanreiken 

Het handenteam zoekt dus goed naar oorzaken, om 

vervolgens die oorzaken te kunnen aanpakken. Ergotherapeut 

Madeleine Vroomen: ‘Zo zie je soms dat 

iemand een bepaalde handeling wel kan uitvoeren, 

maar daarna veel last heeft. Wij gaan dan na wanneer 

die persoon over de grens gaat en waarom hij 

of zij dat doet. Het is in ons werk altijd speuren naar 

oplossingen. Stel dat ik zie dat iemand zijn hand 

niet in een bepaalde stand kan houden: dan kan dat 

verklaren waarom een bepaalde handeling niet lukt. 

Bezien wordt dan hoe het anders kan: moet je 

bepaalde functies extra oefenen, bijvoorbeeld het 

sluiten van de vuist? Moet je de handeling op een 

andere manier doen, of met hulpmiddelen? De 

handeling minder vaak doen; iemand anders het 

laten doen? Zo zoek je samen naar oplossingen die 

bij die persoon passen. Uiteindelijk streef je er als 

team naar om mensen zoveel aan te reiken dat ze 

weer goed verder kunnen en dat ze waar nodig een 

nieuwe balans vinden.’ 

MARGRIET VREESWIJK 

Foto’s: Margriet Vresswijk 

17

18 

HET KENNISCENTRUM 

Het Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht is het onderzoeksen 

innovatiecentrum van De Hoogstraat en het UMC Utrecht. 

VRIJETIJDSBESTEDING KINDEREN 

Orthopedagoog Maureen Bult deed onderzoek 

naar de vrijetijdsbesteding van kinderen en 

jongeren met een beperking. In het kader van 

het onderzoek DiPart-CY vergeleek ze die met 

de vrijetijdsbesteding van niet-gehandicapte 

kinderen en jongeren. 

DiPart-CY staat voor Disability & Participation 

Research for Children and Youth. Maureen 

Bult, werkzaam bij het kenniscentrum, raakte 

aan de andere kant van de wereld geïnteresseerd in 

wetenschappelijk onderzoek. 'Ik werkte een half jaar 

als onderzoeker en orthopedagoog in Nieuw Zeeland, 

en zo kwam ik naast mijn werk in de praktijk 

in aanraking met wetenschappelijk onderzoek bij 

kinderen. Toen ik terug was, kwam ik via via in 

contact met onderzoekers van het kenniscentrum 

in De Hoogstraat, waar een project over de vrijetijdsparticipatie 

van kinderen met een beperking gestart 

werd. Het mooie aan het thema participatie zit 

voor mij in het denken op de grens van sociaal en 

medisch onderzoek; dat vond ik interessant.’ 

Georganiseerde activiteiten 

Om goed in kaart te brengen wat kinderen in hun 

vrije tijd doen, was het aanpassen van twee veelgebruikte 

Canadese vragenlijsten aan het activitei- 

Foto: Carolien de Zeeuw 

tenpatroon van kinderen en jongeren in Nederland 

belangrijk. Het gaat om de Assessment of Preschool 

Children’s Participation (APCP) voor kinderen van 

twee tot zes jaar en de Children’s Assessment of Participation 

and Enjoyment (CAPE) voor kinderen en 

jongeren van zes tot achttien jaar. ‘Toen de aangepaste 

vragenlijsten er eenmaal waren, werd ik steeds 

nieuwsgieriger naar de verschillen tussen kinderen 

met en zonder een beperking. Wat doen zij in hun 

vrije tijd? Net als school zie ik vrijetijdsbesteding als 

een voorbereiding op het volwassen leven: het gaat 

toch om de vraag in hoeverre je meedraait in de 

samenleving.’ 

Het idee bestond wel dat kinderen met een beperking 

minder actief zijn in hun vrije tijd, maar er was 

nog nooit een objectieve vergelijking gemaakt met 

dezelfde instrumenten bij beide groepen. Dat is in 

dit onderzoek wel gedaan, en ook werd geïnventariseerd 

welke activiteiten kinderen en jongeren daadwerkelijk 

ondernemen in hun vrije tijd en welke factoren 

een rol spelen bij de keuze van die activiteiten. 

Maureen: ‘Er bleek niet veel verschil te zijn in de activiteiten 

die kinderen thuis ondernemen, zoals knutselen, 

lezen en computerspelletjes spelen. Kinderen 

met en zonder een beperking besteden hier evenveel 

tijd aan. Een groot verschil zit er wel in de georganiseerde 

activiteiten, zoals sporten, muziekles of paardrijden. 

Kinderen met een beperking komen beduidend 

minder toe aan deze vorm van participatie. 

Er zijn verschillende redenen te noemen waarom dit 

zo is. Zo zijn kinderen met een beperking vaak pas 

rond vijf uur thuis na een schooldag, als ze met een 

busje naar school gaan. Ze hebben dan ook minder 

energie over om nog actief te zijn. Verder zijn de 

kinderen voor vervoer naar een activiteit veel meer 

dan niet-gehandicapte kinderen afhankelijk van hun 

ouders.’ 

Kindertaal 

De verhalen van kinderen hebben een grote rol 

gespeeld in het onderzoek van Maureen. Na het 

verzamelen van de gegevens uit de vragenlijsten 

zijn er interviews gehouden met kinderen met een 

beperking en hun ouders. ‘Kinderen kunnen heel 

goed aangeven wat er wel en niet kan en welke keuzes 

ze maken. Zo gaf één meisje bijvoorbeeld aan 

dat ze liever naar een vereniging ging met kinderen 

die ook een beperking hebben, zodat ze niets hoefde 

uit te leggen.’ In oktober promoveert Maureen op 

haar onderzoek; speciaal voor de kinderen voegde ze 

een samenvatting in kindertaal toe aan haar proef- 

Foto: Marieke Harmer-Bosgoed

Het kenniscentrum verricht wetenschappelijk onderzoek en gebruikt 

de resultaten van onderzoek voor het verbeteren van de behandeling. 

ONDER DE LOEP 

schrift. ‘Ik vond het belangrijk dat zij begrepen waar 

dit onderzoek over ging en wat eruit kwam.’ 

Nu duidelijk is dat kinderen met een beperking minder 

deelnemen aan georganiseerde activiteiten en 

waarom dat zo is, is het de vraag of er iets aan te 

doen is. Want de oorzaken - lange schooldagen en 

meer afhankelijkheid bij het vervoer - zijn niet 

zomaar weg te nemen. In haar ‘kindersamenvatting’ 

zegt Maureen er het volgende over: ‘Wat gaan we 

dan nu doen? Alle informatie die opgeschreven staat 

in het boekje gaan we laten lezen aan dokters, fysiotherapeuten 

en andere mensen die kinderen met een 

handicap helpen. We hopen dat ze door het lezen 

van dit boekje een beetje beter weten waarom kinderen 

met een handicap minder actief zijn en dat ze 

zo de kinderen die actiever willen zijn daarbij kunnen 

helpen.’ 

JACQUELINE LEENDERS 

KENNIS IN HET KORT 

USER-gebruik breidt zich uit 

De door het kenniscentrum ontwikkelde USER (Utrechtse Schaal voor 

de Evaluatie van Revalidatie) meet het resultaat van revalidatie. USER is 

een vragenlijst, die verpleegkundigen doornemen met alle volwassen 

klinische revalidanten. Dit gebeurt minimaal bij opname en ontslag. 

Aan bod komen onderwerpen als mobiliteit, zelfverzorging, lichamelijk 

functioneren, stemming en pijn. De USER wordt op verschillende manieren 

gebruikt: bijvoorbeeld als beslishulp voor ontslag of om de voortgang 

in de revalidatie inzichtelijk te maken. Ook wordt bijgehouden 

welk percentage van de revalidanten minstens een punt vooruit gaat op 

het gebied van zelfverzorging en mobiliteit. Het streven is dat 85 procent 

van de revalidanten deze vooruitgang behaalt. Omdat de USER op 

meer plaatsen wordt gebruikt - momenteel door 10 van de 24 Nederlandse 

revalidatiecentra - is het op termijn mogelijk om de behandelresultaten 

onderling te vergelijken. Ook vanuit de verpleeghuissector is 

er belangstelling voor de USER. Op een symposium van verpleeghuizen 

is het instrument onlangs gepresenteerd en twee verpleeghuizen volgen 

bij het kenniscentrum scholing over het gebruik van de vragenlijst. 

Er is inmiddels ook een herziene versie van de USER beschikbaar, de 

USER 1.3. Naar aanleiding van reacties uit het werkveld zijn de vragen 

rond incontinentie aangepast en kan nu ook het innemen van medicatie 

worden gescoord. Voor informatie kunt u contact opnemen met projectleider 

Mia Willems: user@dehoogstraat.nl, (030) 256 1367. 

Meetinstrumentenwaaier kinderrevalidatie 

Er is een aangepaste versie van de Meetinstrumen- 

tenwaaier. Deze waaier geeft informatie over 

twintig meetinstrumenten - negen meer dan in 

de vorige versie - die ingezet kunnen worden 

in de kinderrevalidatie. Per meetinstrument 

wordt beschreven wat er wordt gemeten en 

met welk doel, en voor welke doelgroepen het instrument te gebruiken 

is. Ook geeft de waaier achtergrondinformatie over de instrumenten. 

De Meetinstrumentenwaaier is in 2010 gemaakt in het kader van het project 

Knowledge Brokers PERRIN (PEdiatric Rehabilitation Research In the 

Netherlands). De nieuwe versie is uitgebracht als onderdeel van het project 

Richtlijn CP in Praktijk. De waaier kan worden besteld via kenniscentrum@dehoogstraat.nl 

en kost € 12,50 exclusief verzendkosten. 

Dwarslaesie en werk 

De Dwarslaesie Organisatie Nederland heeft vragenlijsten verspreid 

onder haar 1100 leden. De enquête moet inzicht geven in het aantal 

mensen met een dwarslaesie dat betaald werk heeft, de factoren die een 

rol spelen bij het al dan niet hebben van betaald werk en de tevredenheid 

van mensen over hun werksituatie. De enquête is onderdeel van het 

Europese onderzoek International labour market integration assessment in 

spinal cord injury (ILIAS). Het onderzoek wordt geleid door de Swiss Paraplegic 

Research in Nottwil, Zwitserland. Met de resultaten hopen dwarslaesieorganisaties 

de arbeidsdeelname van mensen met een dwarslaesie 

te bevorderen. Het kenniscentrum heeft de Nederlandse variant van de 

enquête opgesteld en gaat de resultaten verwerken. 

19

Het revalidatiecentrum heeft een dochterstichting: de 

Stichting Vriendenkring De Hoogstraat. Deze stichting 

ondersteunt het werk van De Hoogstraat door projecten 

te financieren die niet uit het reguliere budget betaald 

kunnen worden. 

De Vriendenkring doet aan fondsenwerving, 

ontvangt geld van donateurs en uit 

legaten. De donateurs zijn meestal 

mensen die zich betrokken voelen 

bij De Hoogstraat: omdat zij er 

zelf revalideerden, omdat ze er 

werken, of omdat revalidatie en 

De Hoogstraat hen ter harte gaan. 

In de afgelopen jaren financierde 

De Vriendenkring onder meer 

de dagtochten en werkweken 

voor revalidanten van de 

verpleegafdelingen. Deze 

activiteiten buiten het 

revalidatiecentrum zijn 

een belangrijke 

aanvulling op de 

revalidatie en 

worden als zeer 

verrijkend ervaren. 

U kunt donateur worden voor minimaal € 12,50 per jaar. 

Als u € 250 ineens betaalt, bent u donateur voor het leven. 

Stichting Vriendenkring De Hoogstraat 

Rembrandtkade 10, 3583 TM Utrecht 

030-256 1211 of vriendenkring@dehoogstraat.nl 

HIER ZIT ONZE KRACHT 

Nederlands handwerk en 

vakmanschap sinds 1898! 

orthopedische schoentechniek en design zit in onze vingers 

Koningin Wilheminaweg 495 � 3737 BG Groenekan � T 0346 - 25 94 59 � E info@indermaur.nl � www.indermaur.nl

BEDACHT BIJ DE HOOGSTRAAT COLUMN 

Een handicap kan allerlei belemmeringen geven in het dagelijks 

leven. Vaak biedt een bestaand hulpmiddel uitkomst, maar niet 

altijd. De afdeling revalidatietechniek (ART) bedenkt oplossingen 

voor individuele problemen. Dit keer: een bh-aantrekker voor 

Christa Dyson. 

‘Pardon, kunt u uw tas openmaken?’ Ik ben op vliegveld Heathrow, 

onderweg naar Houston. Mijn handbagage is net door de scanner en 

wekt achterdocht. Ik trek de rits van mijn tas open en leg een aankleedhulpstuk 

op de tafel voor nader onderzoek. De veiligheidsbeambte kijkt 

ernaar en vraagt: ‘Kunt u uitleggen waar dit voor is?’ Zoiets heeft hij 

duidelijk nog nooit gezien. 

Niets bereidt je voor op de mededeling dat je je leven lang verlammingsverschijnselen 

zult houden. Op een morgen in 1993 werd ik getroffen 

door een ruggenmerginfarct: mijn armen, handen, ademhaling en alles 

daaronder raakten aangetast. We waren net verhuisd naar Nederland, ik 

was 32 jaar. Geleidelijk kreeg ik weer enige mobiliteit in mijn benen en 

leerde ik zitten, staan en een paar stapjes zetten, maar mijn armfunctie 

bleef beperkt en mijn handfunctie was nihil. Zo kwam ART in mijn leven. 

Aan- en uitkleden was een van mijn eerste uitdagingen. Ik kocht alleen 

nog kleding die gemakkelijk aan te trekken was, maar één ingewikkeld 

kledingstuk hebben vrouwen nodig: een bh. Het aantrekken daarvan 

bleef lastig, vooral de bandjes om de schouders krijgen. Na wat pogingen 

maakte adaptietechnicus Quido een metalen lus die ik om mijn hand kon 

doen, met een verlengstuk en een haakje waarmee ik mijn bh-bandjes op 

mijn schouders kan tillen. Probleem opgelost! 

Sindsdien heb ik in het Midden-Oosten, in Amerika en weer in Nederland 

gewoond, voordat ik naar mijn geboorteland Engeland terugkeerde. 

Mijn bh-aantrekker is zeer bereisd en zit altijd in mijn handbagage. 

Hij is in Zimbabwe, Marokko, Egypte, Abu Dhabi, Mexico en Hawaii 

geweest. Hij heeft met mij gekampeerd in de woestijn van Oman, 

vergezelde me op een safari in Zuid-Afrika en reisde onlangs mee door 

India. Mijn leven is anders gelopen dan ik had gedacht, maar dankzij 

de vele aanpassingen die ART voor me maakte kan ik zo onafhankelijk 

en mobiel mogelijk zijn. Gelukkig besloot destijds ook de security van 

Heathrow dat mijn bh-aantrekker gewoon met mij mee mocht! 

Deze tekst is vertaald uit het Engels. 

Foto: eigen bezit 

CHRISTA DYSON, ‘THE ENGLISH PATIENT’ 

Ongemakkelijk 

Je kent het wel: een litteken bij je neus, 

een vlek op je bloes, en het bijbehorende 

opgelaten gevoel. Het gevoel dat 

iedereen het ziet, en zag je daar nu 

iemand gniffelen? Uiteindelijk zit het 

vaak tussen je oren. Het litteken is in je 

eigen spiegel enorm, maar zelfs je vrienden 

ziet ‘m amper. Naar die vlek kijkt 

waarschijnlijk geen mens, tenzij je er 

zelf steeds over begint. En je wordt 

vast niet uitgelachen. Maar toch maakt 

het je onzeker, ongemakkelijk. 

In De Hoogstraat is er voor de oplettende 

kijker veel te zien qua uiterlijk. 

Mensen met duidelijke uiterlijke veranderingen 

zoals een missend been, een 

afhangende mondhoek of een groot 

operatielitteken op het hoofd. Maar 

soms ook subtieler. Iemand met een 

grote blauwe Hoogstraat-agenda, een 

zonnebril tegen de felle lampen, een 

onderbeenspalk om goed te kunnen 

lopen. 

Revalidanten hebben meestal wel wat 

meer dan een litteken of een vlek om 

zich druk over te maken. Zij zullen zich 

soms opgelaten voelen in het kwadraat. 

Tenminste, buiten. Maar binnen in 

De Hoogstraat is het anders, hoor ik 

vaak terug. Het voelt veilig, je voelt je 

niet bekeken, niet beoordeeld op hoe 

je eruit ziet. Je krijgt de tijd om te 

wennen aan je veranderde lichaam. 

En dan komt het moment dat je jezelf 

voor het eerst aan de buitenwereld laat 

zien. Met beperking. Oefenen met buiten 

lopen, buiten rolstoelrijden, met 

het openbaar vervoer, boodschappen 

doen. Ooit was het zo gewoon, maar 

nu kan het zorgen voor een erg ongemakkelijk 

gevoel. Loop ik niet te langzaam, 

treuzel ik te veel bij de kassa, 

kom ik de bus wel in met die rollator? 

Iedereen kijkt, en lacht daar iemand? 

Maar dan blijkt de kassière behulpzaam, 

de buschauffeur vriendelijk en 

dat groepje jongens, die lachen om 

elkaar. Vervelende uitzonderingen daar 

gelaten natuurlijk, maar gelukkig zijn 

wij mensen meestal helemaal niet zo 

onder de indruk van elkaars onvolkomenheden. 

Die horen er gewoon bij. 

;-) 

de_knipoog@hotmail.com 

21

U bent van harte welkom voor een gratis proefles 

Op vertoon van deze advertentie betaalt u tot 

1 januari 2013 geen inschrijfgeld 

ADVERTENTIE 

Sport en bewegen voor iedereen 

�� 

Mensen met en zonder een beperking 

Alle leeftijden 

Individueel en in groepsverband 

Op ieder niveau 

Sportadvies op maat 

Diverse sportclinics 

Begeleiding van fysiotherapeuten en sporttrainers 

Rolstoeltoegankelijke fitnessapparatuur 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

�� 

Speciale (sport)voorzieningen voor mensen met een beperking 

Verhuur van zalen aan sportverenigingen en particulieren 

www.sfcdehoogstraat.nl 

Rembrandtkade 10 

3583 TM Utrecht 

030 256 1383 

sfc@dehoogstraat.nl 

Sport- en Fitness Centrum 

De Hoogstraat

ADVERTENTIE 

‘Wij feliciteren 

Ronald Hertog 

met zijn bronzen 

medaille op de 

Paralympics 2012 

in London! 

De kracht van de aanpassing 

Ronald Hertog heeft in 2003 een verkeersongeluk gehad en is daarbij zijn rechteronderbeen kwijtgeraakt. 

Ronald is topsporter en deed mee aan de Paralympics. Wij denken samen met hem na over specifieke 

voorzieningen voor het sporten. Die extra aandacht: dat is onze kracht. 

Orthopedietechniek De Hoogstraat 030 - 258 1811 www.orthopedietechniek.info oth@dehoogstraat.nl

24 

DE ACHTERBAN 

Bij De Hoogstraat draait alles 

om de revalidanten, maar hoe 

gaat het met de mensen om 

hen heen? Hoe is het als je 

partner, ouder, kind, broer, 

zus, kleinkind, vriendin of 

vriend die revalidant is? 

‘Je kunt er altijd wat van maken’ 

Een paar weken na de geboorte van Rebecca kregen haar 

ouders te horen wat er met hun dochtertje aan de hand was: 

Osteogenesis Imperfecta (OI). Ze hadden er nog nooit van 

gehoord. Inmiddels is het aantal keren dat Rebecca met een 

botbreuk in het ziekenhuis heeft gelegen niet meer te tellen 

en is het gezin expert geworden op het gebied van de 

brekebeenziekte, zoals de aandoening ook wel wordt 

genoemd. Barbara Jonk, de moeder van Rebecca, vertelt 

over haar ervaringen. 

Praten 

‘Omdat Rebecca zo breekbaar is en we altijd voorzichtig 

moeten doen, zijn wij een praatgezin geworden. Soms zie 

ik dat Rebecca iets achterhoudt en als ik dan vraag wat er 

is zegt ze “laat maar”, omdat ze me niet wil belasten. Ik 

zeg dan: “Het is jouw leven, jij moet het eens zijn met wat 

er gebeurt, dus kom op.” We zijn indertiijd naar een school 

geweest voor aangepast middelbaar onderwijs. Ze werd 

steeds stiller toen we er rondkeken. In de auto terug zei ze 

dat ze niet op die manier gehandicapt wilde zijn. Toen hebben 

we net zo lang gezocht tot we een goede, gewone 

school vonden. Ze is nu zestien en heeft haar havo-diploma.’ 

Strijd 

‘Rebecca was zes toen ze twee meisjes op tv zag met OI, die 

vertelden over de OI-vereniging. ”Mam,” riep ze, “er zijn er 

meer zoals ik, daar wil ik ook heen.” We hebben veel gehad 

aan die patiëntenvereniging, maar toch overheerst bij ons 

het gevoel dat we altijd alles zelf moeten uitvinden. Wel of 

geen rolstoel en is een pen in het bot verstandig? Nu gaat 

het over waar je leuke aangepaste schoenen vindt en hoe 

dat moet nu ze in Amsterdam rechten studeert. Als Rebecca 

in het ziekenhuis komt met een breuk, moeten wij steeds 

weer vertellen dat ze haar niet op het brandcard moeten 

tillen voor de röntgenfoto, omdat ze dan nog wat breekt. 

Dat wordt ons vaak niet in dank afgenomen. Die strijd 

vinden wij het lastigst.’ 

Leren van elkaar 

‘Toen Rebecca dertien was, won ze een reis naar Berlijn. 

Wij zagen beren op de weg. Niet vreemd, want een schaafwondje 

heeft Rebecca nooit gehad, het is altijd veel erger. 

Maar Rebecca moest en zou, en ook nog zonder mij. Samen 

hebben we naar oplossingen gezocht. Van Rebecca leer ik 

steeds opnieuw hoe ik om moet gaan met mijn bezorgdheid. 

Ik houd me vast aan dat we allemaal willen dat Rebecca een 

zelfstandige vrouw wordt die haar eigen brood verdient, dus 

dat ik haar niet te veel moet beschermen. Rebecca zelf is 

nuchter en houdt me met de benen op de grond. Omgekeerd 

heeft zij van mij geleerd om voor zichzelf op te 

komen.’ 

Kunst 

‘Ik ben kunstenares en heb het geluk dat ik thuis kan werken. 

De kunst voedt me. Op de momenten dat ik niet kan werken, 

ben ik in gedachten bezig met wat ik wil gaan maken. 

Rebecca is blij dat ik ook wat voor mezelf doe. Misschien 

dat ik daardoor kan opbrengen om te doen wat er nodig is 

en er ook nog wat van te maken. Als Rebecca vroeger een 

feestje gaf, maakte ik daar ligfeestjes van, zodat niemand 

ging rennen. De fantasie heb ik altijd wel gehad, en door 

Rebecca is positief denken en uitgaan van mogelijkheden 

een tweede natuur geworden. In De Hoogstraat ontmoeten 

we eenzelfde soort instelling en dat is wat we nodig hebben.’ 

PAULIEN BOM 

Foto: Robin van den Bergh

Odh93%5b1%5d

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?