Lekaanvulling en kafeteriastelsel - Landbou.com

Seisoen Geen Molasse Molasse
+
Fosfor
Molasse
+
ureum
Molasse
+
Fosfor
+
ureum
Droog – 230 – 250 – 330 – 10 – 80
is te laag om ‘n respons met fosforaanvulling te gee (McCosker & Winks, 1994). Voere met 'n lae
proteïeninhoud benadeel die absorpsie en uitskeiding (Siebert et al., 1975) asook retensie (Roy et al.,
1970) van fosfor in die dierlike liggaam terwyl Sykes en Field (1972) vermoed dat 'n lae
proteïeninname ook die vorming van die beenmatriks en dus beengroei inhibeer.
Volgens Van Niekerk (1995) moet daar 'n onderskeid tussen suur- en soetgrasveld getref word. Die
voedingswaarde van soetveld is hoër en die winters is nie so straf nie. Solank daar genoeg weiding
is, sal diere min of geen massa gedurende die droë winterseisoen verloor nie. Die diere sal swakker
as in die suurveldgebiede op proteïenaanvulling in die vorm van ureum of NPN-bronne reageer.
Indien die diere nie massa verloor nie, sal hulle meer geneig wees om 'n respons met fosforaanvulling
op droë weiding te toon.
Die resultate van proewe (Tabel 3) oor agt jaar op die proefplaas Waterkloof, 50 km suid van
Newcastle, deur Groenewald (1986) ondersteun die beginsel dat lekke nie volgens ‘n geïsoleerde
seisoenale benadering voorsien moet word nie, maar aan die hand van ‘n volledige stelsel inligting na
gelang van seisoenale veranderings soos reënval en droogtes asook die diere se kondisie,
voedingstatus en voedingsgeskiedenis. Tweejaaroud verse is as proefdiere oor die agt jaar periode
gebruik wat verskillende lekke (sien Tabel 3) op suurgrasveld ontvang het. Die weiding se kwaliteit
het aansienlik tussen die winter (3.8 % proteïen en 0.06 % fosfor) en somer (7.8 % proteïen en 0.11
% fosfor) gevarieer. Die aanvulling van 11 g fosfor en 210 g proteïen saam met energie op droë
weiding gedurende die winter en lente het die hoogste kalfpersentasie asook 'n geringe verhoging in
liggaammassa van die koeie tot gevolg gehad. Volgens Groenewald (1986) is die voorsiening van 12
g fosfor/koei/dag op groenweiding gedurende die somer en minstens 7 g fosfor en 132 g
proteïen/koei/dag saam met energie gedurende die herfs voldoende om die genetiese potensiaal ten
opsigte van melkproduksie te bereik. Hierdie aanvulling-strategie het ook ‘n betekenisvolle hoër
speenmassa tot gevolg gehad. Die omvang van verbetering in speenmassa (Glen naby Bloemfontein:
8.4 %; Dundee: 15.7 % en Armoedsvlakte naby Vryburg: 27.5 %) met fosforaanvulling hang egter
van die inherente voedingswaarde van die natuurlike weiding af (Groenewald, 1986).
Die aanvulling van slegs fosfor (6 of 12 g/koei/dag) op droë weiding gedurende die winter en lente
het die katabolisme (afbreek) van liggaamsreserwes geïnduseer en het liggaammassaverlies versnel.
Die belangrikheid van die handhawing van liggaammassa tydens die droë seisoen
Tabel 3 Resultate van verskillende lekaanvullingstelsels (Groenewald, 1986)