Lekaanvulling en kafeteriastelsel - Landbou.com
Lekaanvulling en kafeteriastelsel - Landbou.com Lekaanvulling en kafeteriastelsel - Landbou.com
Fosforaanvulling sal slegs ‘n respons gee wanneer die vlakke van ander voedingstowwe, veral proteïen en energie, voldoende is en fosfor die voedingstof is wat prestasie beperk. Dit is gewoonlik die geval in die vroeë reënseisoen wanneer die weiding aktief groei (McCosker & Winks, 1994). Fosfor kan nie doeltreffend benut word wanneer die proteïen- en energie-inname van die diere laag is nie. In die kus- en hoër reënvalgebiede sal beeste reageer op proteïenaanvulling terwyl die weiding steeds groen is (McCosker & Winks, 1994). Die tydstip waarop beeste sal reageer op proteïenaanvulling kan akkuraat voorspel word deur die bepaling van die misstikstof. Misstikstof kan dus gebruik word om die tydstip te bepaal wanneer proteïenaanvulling ‘n aanvang moet neem. Misstikstof hou verband met die groeitempo van osse in die maand wat volg op die mismonsterneming soos beskryf word deur die volgende vergelyking (McCosker, 1987): y = 0.925x – 1.16 (R 2 = 0.75) waar y = massatoename van osse (kg/dier/dag) in die maand na die mismonsterneming en x = misstikstof (% DM). Groei stop wanneer die misstikstof ongeveer 1.3 % is. Fosfor moet slegs aan beeste gevoer word wanneer die misstikstof meer is as 1.3 %. Hoe hoër die misstikstof, hoe beter is die respons met fosfor (McCosker & Winks, 1994). Proteïenaanvulling moet dus ‘n aanvang neem sodra die misstikstof laer is as 1.3 %. Dit geskied vier tot agt weke vroeër by teelkoeie as by osse. As die fosforinhoud van die dieet (bv. gras) laag is, sal ‘n toename in dieetstikstof of te wel proteïen ‘n fosfortekort in die dier meer beklemtoon (McCosker & Winks, 1994). Dit is dus noodsaaklik om eers die proteïen- en energie-tekort op droë weiding reg te stel voordat fosfor doeltreffend deur die dier benut kan word (McCosker & Winks, 1994). Na ‘n baie omvattende literatuurstudie oor die aanvulling van fosfor en ander voeding-stowwe beveel McCosker en Winks (1994) die volgende aan: ♦ Proteïenaanvulling vir reproduserende koeie (teelkoeie) op natuurlike grasveld moet in die vroeë herfs, in die Somerreënvalgebied, geskied of as die misstikstof-konsentrasie 1.3 % nader. ♦ Proteïenaanvulling aan osse en verse moet in die laat herfs in die Somerreënvalgebied ‘n aanvang neem of as as die misstikstofkonsentrasie 1.3 % nader. ♦ Voer proteïen saam met fosfor gedurende die droë seisoen aan koeie gedurende die laaste drie maande van dragtigheid asook gedurende laktasie. 6. HOE REAGEER DIERE OP FOSFORAANVULLING?
Australiese navorsing toon dat die aanvulling van fosfor die weidingsinname met ongeveer 25 % verhoog met ‘n gevolglike 15 % verhoging in liggaamsmassa terwyl kalf-persentasie met ongeveer 15 persentasie-eenhede verhoog (McCosker & Winks, 1994). Fosforaanvulling het voerinname met 12 tot 61 % verhoog (Winks, 1990) wanneer die proteïeninhoud van die voer meer as 8.1 % (d.i. 1.3 % stikstof) en die fosforinhoud laer as 0.15 % was (McCosker & Winks, 1994). Dit beteken dat fosforaanvulling slegs weidingsinname sal stimuleer as die proteïeninhoud van die weiding voldoende (8.1 – 9.4 % proteïen) is. Uitsonderings is waar lakterende diere reageer op fosforaanvulling hoewel die proteïeninhoud laer as 9.4 % was (Winks, 1990). Die proteïeninhoud van die weiding is gewoonlik meer as 8.1 % wanneer dit groen is, aktief groei en die diere in massa toeneem. Navorsers is dit eens dat fosforaanvulling die groei van die diere slegs verhoog as dit eerstens weidingsinname verhoog. Verhoogde groei as gevolg van fosforaanvulling vind slegs plaas as diere op weiding reeds in massa toeneem. In ondersoeke wat gedoen is, is gevind dat fosforaanvulling op groenweiding die gemiddelde daaglikse massatoename (GDT) van beeste met 130 tot 320 g per dag verhoog het (sien ook Afdeling 4.2). In hierdie verband het dr. Deon Jacobs aangetoon dat fosforaanvulling saam met goeie kwaliteit groen somerveld koei plus kalfmassa by die Dundee Navorsingstasie in Noord-Natal met tot 623 g per dag kan verhoog in vergelyking met die kontrolegroep wat geen fosfor ontvang het nie. Hoewel fosforaanvulling reproduksietempo van koeie verhoog, kan dit nie net aan die aanvulling van die fosfor toegeskryf word nie. In die meeste gevalle kan die verhoogde speenpersentasie aan 'n toename in liggaamsmassa en ‘n verbeterde kondisie van die koeie toegeskryf word weens ‘n verhoogde weidingsinname as gevolg van die aanvulling van fosfor. Dieselfde redes kan aangevoer word hoekom fosforaanvulling die melk-produksie van weidende vleisbeeskoeie en gevolglik die speenmassa van hulle kalwers verhoog (Winks, 1990; McCosker & Winks, 1994). Die aanvulling van fosfor gedurende die droë seisoen het nie melkproduksie op daardie stadium beïnvloed nie. Nadat die groenseisoen ‘n aanvang geneem het, het die koeie wat fosfor gedurende die droë seisoen ontvang het meer melk geproduseer as dié wat nie ontvang het nie (McCosker & Winks, 1994). Dit wil voorkom asof die koeie die ekstra fosfor in hulle bene stoor en dan later wanneer die kwaliteit van die weiding verbeter, dit weer onttrek weens die baie hoë aanvraag vir fosfor as gevolg van verhoogde melkproduksie en massatoename op groenweiding. Dit ondersteun die aanbeveling om ‘n gedeelte van die fosfor aan laatdragtige en lakterende koeie in die droë seisoen te voer (McCosker & Winks, 1994). Navorsingsresultate toon dat hoe beter die kwaliteit van die weiding is, hoe groter is die respons wat met fosforaanvulling verkry word, mits daar voldoende weiding beskikbaar is (Jacobs, 1997). 7. WAAR MOET FOSFOR AANGEVUL WORD? Dit is baie duur om fosfor te voer, maar dit kan selfs baie duurder wees om nie fosfor te voer as die diere ‘n akute of marginale tekort het nie (McCosker & Winks, 1994). Simptome en kliniese tekens soos “Peg-leg” (diere loop met stywe bene en ongekoördineerd ook bekend as osteomalasia of stywesiekte), gebreekte bene, kou van bene (pika of afwykende aptyt), voorkoms van lamsiekte weens Botulisme, lang uitgegroeide hoewe, vermaering, swak groei, lae kalfpersentasie, growwe stekelrige en dowwe haarkleed is ook aanduidings dat die dier aan ‘n fosfortekort lei (McCosker & Winks, 1994). Diere wat van 'n gebied geskuif word waar daar voldoende fosfor in die weiding is na
- Page 1 and 2: Opskrif: Lekaanvulling in die winte
- Page 3 and 4: yvoeding (meer as R300/ooi/jaar) ge
- Page 5 and 6: Seisoen Geen Molasse Molasse + Fosf
- Page 7 and 8: y osse wat geen fosfor ontvang het
- Page 9: ♦ Beskou fosfor soos ‘n groeist
- Page 13 and 14: vanaf die weiding onderskeidelik 0.
- Page 15 and 16: Tabel 6 Riglyne* vir fosforaanvulli
- Page 17 and 18: ♦ Voermol Rumevite 6P, is ‘n kl
Fosforaanvulling sal slegs ‘n respons gee wanneer die vlakke van ander voedingstowwe, veral<br />
proteï<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie, voldo<strong>en</strong>de is <strong>en</strong> fosfor die voedingstof is wat prestasie beperk. Dit is gewoonlik<br />
die geval in die vroeë reënseiso<strong>en</strong> wanneer die weiding aktief groei (McCosker & Winks, 1994).<br />
Fosfor kan nie doeltreff<strong>en</strong>d b<strong>en</strong>ut word wanneer die proteï<strong>en</strong>- <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie-inname van die diere laag is<br />
nie. In die kus- <strong>en</strong> hoër reënvalgebiede sal beeste reageer op proteï<strong>en</strong>aanvulling terwyl die weiding<br />
steeds gro<strong>en</strong> is (McCosker & Winks, 1994). Die tydstip waarop beeste sal reageer op<br />
proteï<strong>en</strong>aanvulling kan akkuraat voorspel word deur die bepaling van die misstikstof. Misstikstof kan<br />
dus gebruik word om die tydstip te bepaal wanneer proteï<strong>en</strong>aanvulling ‘n aanvang moet neem.<br />
Misstikstof hou verband met die groeitempo van osse in die maand wat volg op die mismonsterneming<br />
soos beskryf word deur die volg<strong>en</strong>de vergelyking (McCosker, 1987):<br />
y = 0.925x – 1.16 (R 2 = 0.75)<br />
waar y = massato<strong>en</strong>ame van osse (kg/dier/dag) in die maand na die mismonsterneming <strong>en</strong><br />
x = misstikstof (% DM).<br />
Groei stop wanneer die misstikstof ongeveer 1.3 % is. Fosfor moet slegs aan beeste gevoer<br />
word wanneer die misstikstof meer is as 1.3 %. Hoe hoër die misstikstof, hoe beter is die<br />
respons met fosfor (McCosker & Winks, 1994). Proteï<strong>en</strong>aanvulling moet dus ‘n aanvang neem<br />
sodra die misstikstof laer is as 1.3 %. Dit geskied vier tot agt weke vroeër by teelkoeie as by osse.<br />
As die fosforinhoud van die dieet (bv. gras) laag is, sal ‘n to<strong>en</strong>ame in dieetstikstof of te wel proteï<strong>en</strong><br />
‘n fosfortekort in die dier meer beklemtoon (McCosker & Winks, 1994). Dit is dus noodsaaklik om<br />
eers die proteï<strong>en</strong>- <strong>en</strong> <strong>en</strong>ergie-tekort op droë weiding reg te stel voordat fosfor doeltreff<strong>en</strong>d deur die<br />
dier b<strong>en</strong>ut kan word (McCosker & Winks, 1994).<br />
Na ‘n baie omvatt<strong>en</strong>de literatuurstudie oor die aanvulling van fosfor <strong>en</strong> ander voeding-stowwe beveel<br />
McCosker <strong>en</strong> Winks (1994) die volg<strong>en</strong>de aan:<br />
♦ Proteï<strong>en</strong>aanvulling vir reproduser<strong>en</strong>de koeie (teelkoeie) op natuurlike grasveld moet in die vroeë<br />
herfs, in die Somerreënvalgebied, geskied of as die misstikstof-kons<strong>en</strong>trasie 1.3 % nader.<br />
♦ Proteï<strong>en</strong>aanvulling aan osse <strong>en</strong> verse moet in die laat herfs in die Somerreënvalgebied ‘n aanvang<br />
neem of as as die misstikstofkons<strong>en</strong>trasie 1.3 % nader.<br />
♦ Voer proteï<strong>en</strong> saam met fosfor gedur<strong>en</strong>de die droë seiso<strong>en</strong> aan koeie gedur<strong>en</strong>de die laaste drie<br />
maande van dragtigheid asook gedur<strong>en</strong>de laktasie.<br />
6. HOE REAGEER DIERE OP FOSFORAANVULLING?
Change language