Stadspromotie monumenten - Vitruvius

Open-boerderijenroute
| Tekst Albert van Engelenhoven, monumentenadviseur/bouwhistoricus bureau monumentenzorg Amersfoort
Door de moderniseringen in de agrarische sector, de afgelopen decennia, is veel van
het historische karakter van de boerenerven verdwenen. Veel oude boerderijen, hooi-
bergingen, stallen en schuren zijn afgebroken, of dermate aangepast aan een nieuwe
functie als modern boerenbedrijf, kantoor of woonhuis, dat de intrinsieke waarde
ervan in meer of mindere mate verloren is gegaan.
Dit proces zal zich de komende jaren onverminderd voortzetten, waardoor de kans
bestaat dat historische boerderijcomplexen geheel dreigen te verdwijnen
Om deze ongewenste ontwikkeling te keren, is de gemeente Amersfoort momenteel
bezig met een onderzoek naar de cultuurhistorische waarde van alle boerderijen die
dateren van voor 1960. Uit een eerdere inventarisatie bleek dat dit aantal zo’n 200
stuks betreft. De belangrijkste daarvan zullen ter zijner tijd als monument worden
beschermd. Waarmee functieverlies niet is uit te sluiten, maar de aanwezige fysieke
historische waarden in ieder geval bewaard zullen blijven. Hierbij gaat de aandacht niet
alleen uit naar de betreffende boerderij, maar ook het erf met opstallen, beplanting en
historisch-geografische elementen maken deel uit van de waardebeoordeling.
De eerste stappen op de weg naar duurzaam behoud zijn al daadwerkelijk gezet. Voor
enkele boerderijen zijn voorbereidingen voor restauratie gaande, voor een aantal is
de uitvoering ervan gestart en één boerderij, gelegen aan de Coelhorsterweg 6, zal
op openmonumentendag officieel worden opengesteld voor publiek na een belang-
wekkende restauratie.
amersfoort
magazine ornamenten
Foto links boerderij Kraaijkamp met vader en zoon Van Weerhorst op een foto uit omstreeks 1900.
Foto rechts: boerderij Kraaijkamp na restauratie in 2005/6. (foto links: Archief Eemland/foto rechts: bureau monumentenzorg)
Coelhorsterweg 6, boerderij Kraaijkamp 36
Aan de Coelhorsterweg 6 stond een vervallen boerderijtje
omringd door grote en al even vervallen
schuren. Hier woonden broer en zus; Gradus en
Meintje van Weerhorst, laatste telgen van een familie
die hier zo’n 150 jaar heeft gewoond en een boerenbedrijf
runde. Na hun overlijden kocht de familie
Smink boerderij en erf, om hier een nieuw huis
te bouwen. Omdat de boerderij als monument
beschermd was, mocht deze niet worden afgebroken.
Het woonhuis verrijst momenteel elders op
het perceel en de boerderij is vorig jaar door de
familie Smink in authentieke staat hersteld. Ook
het erf is op oude wijze ingericht met stallen, een
omheinde moestuin, een boomgaard, een drinkpoel
voor het vee en ter zijner tijd ook nog een
hooiberg. Tezamen met het omringende weide- en
akkerlandschap van Hoogland-west, is hier weer
zichtbaar onder welke omstandigheden men zo’n
150 jaar terug woonde en leefde op het Hogeland.
Op openmonumentendag zal de boerderij op feestelijke
wijze door de wethouder van monumentenzorg
worden geopend voor publiek. Omdat de
boerderij één van de weinige is die van ouds af
geen eigen naam heeft, zal de openstelling worden
benut om daar wat aan te doen. De boerderij zal
worden vernoemd naar Willem Kraaijkamp, die verantwoordelijk
is voor de bouw ervan in 1820. U
bent van harte welkom om de openingshandeling
om 10 uur ’s-ochtends bij te wonen.
37