Stadspromotie monumenten - Vitruvius

esCHrijVing rOute
binnenstaD en OVerige WijKen
Het vertrekpunt van de Open
Monumentendag is traditiegetrouw
Museum Flehite, ingang via het poortje
en het bruggetje over de Westsingel. Hier
is het open monumentendagnummer van
het Amersfoort Magazine voor slechts
€ 2,50 verkrijgbaar. Aan de hand van
de routekaart op de binnenzijde van de
omslag (pagina 2) kunt u gemakkelijk uw
weg door het beschermde stadsgezicht
van Amersfoort bepalen.
Vanuit museum Flehite start ook de door
de ‘Stichting Industrieel Erfgoed in de
Stad Amersfoort’ georganiseerde route
langs het industrieel erfgoed in de directe
omgeving van de Eem. Een aparte
routebeschrijving is in het museum verkrijgbaar.
De activiteiten buiten de binnenstad kunt
u het best per fiets bereiken. Ook bij de
Observant, de VVV, de OLV-toren, het
Archeologisch Centrum zijn exemplaren
van het tijdschrift verkrijgbaar.
Tijdens uw wandeling wordt u tussen de ‘open
monumenten’ gewezen op een aantal bijzondere
ornamenten. Deze worden in de routebeschrijving met
het bovenstaande ikoon aangeduid.
Op de plattegrond zijn deze details met gemarkeerd.
24
amersfoort
magazine ornamenten
1 Museum Flehite, Westsingel 50
Museum Flehite is gevestigd in drie muurhuizen,
die gezien kunnen worden als het topstuk van de
museumcollectie. Muurhuizen danken hun naam
aan het feit dat zij omstreeks 1540 met hun voorgevels
werden gebouwd op de plek van de eerste
stadsmuur. Oorspronkelijk waren het woonhuizen:
een haard, verschillende kaarsennissen en een
wandschildering in de huidige Buiningzaal getuigen
daarvan. Interessante verhalen over het museumgebouw
zijn te lezen in het gratis vouwblad
Sporen in huis. Het museum is sinds 1889 op deze
plaats gevestigd. Het begon in het huidige middelste
pand, wat toen nog Breestraat 78 was. Tien jaar
na aankoop was het pand zo verzakt, dat het rigoureus
verbouwd moest worden. Architect Herman
Kroes restaureerde het pand in Neo-renaissancestijl.
Tot de geëigende Renaissancemotieven behoren
spekblokken, klauwstukken en een – aan de
nok verankerde- obelisk. Kroes sloot de voordeur
aan de Breestraat en creëerde een ingang aan
Westsingelzijde, toegankelijk via het nu zo karakteristieke
bruggetje. Vanaf 1958 maakte ook
Breestraat 80 deel uit van het museum en in 1974
werd Breestraat 76 aangekocht.
Tentoonstellingen: Expositie CookingArt,
Jukeboxen & zo en Metaalmorfose, zilverkunst, Jan
van Nouhuys
Vanuit museum Flehite start ook de door de
‘Stichting Industrieel Erfgoed in de Stad Amersfoort’
georganiseerde route langs het industrieel erfgoed in
de directe omgeving van de Eem. Een aparte routebeschrijving
is in het museum verkrijgbaar.
Tijdens de dag is in dit monument regelmatig muziek
te beluisteren. Zie hiervoor het programma op pagina's
8 en 9.
2 Mannenzaal en kapel, Westsingel 47
De Mannenzaal en de bijbehorende kapel van het
St. Pieters- en Bloklands gasthuis dateren oorspronkelijk
uit de late middeleeuwen. , toen zij -
afzonderlijk - werden gesticht door vrome en welvarende
burgers van Amersfoort. Hier werden
armen, ouderen en zieken verzorgd. Het
Amersfoortse St. Pieters- en Bloklands gasthuis,
gefuseerd in het begin van de 19de eeuw, verzorgde
gastelingen in een aparte Vrouwenzaal en in een
Mannenzaal. Daarnaast omvatte het gasthuiscompex
ook verschillende huishoudelijke ruimtes en
een regentenkamer, zoals te zien op de maquette
in de huidige hal van de Mannenzaal. In 1907 werden
de bewoners ondergebracht in een nieuwgebouwd
bejaardenhuis en dreigde het gehele oude
complex gesloopt te worden. Dit werd voorkomen
door ingrijpen van enkele Amersfoortse notabelen,
tezamen met de grondlegger van de monumentenzorg
jhr. mr. Victor de Stuers en rijksbouwmeester
dr. P.J.H. Cuypers. Hierbij bleef een aantal details
behouden, zoals de Renaissance-trap met de fraai
gesneden trappaal.
De welgestelde Amersfoorter Tromp van Holst, die
een aanzienlijk deel van de restauratiekosten voor
zijn rekening nam, liet in de vorm van een slotplaat,
voorzien van zijn initialen, een bescheiden
visitekaartje achter (zie foto op pag. 25).