Stadspromotie monumenten - Vitruvius

Herkennen van ornamenten,
de winkelpui van Krommestraat 14
| Tekst en afbeeldingen: Cor van den Braber
Het winkelpand Krommestraat 14 heeft nog een
fraaie onderpui met links en rechts deuren, één
voor de winkel en de andere voor de bovenwoning.
De indeling in drieën komt door een viertal pilasters
op hardstenen basementen. Onder het etalagevenster
zit een borstwering van hetzelfde materiaal.
Aan de bovenkant wordt de pui afgedekt met een
kroonlijst. De ontwerper is met het aanbrengen van
versieringen niet karig geweest. Hij heeft destijds,
rond 1900, geen mogelijkheid onbenut gelaten te
strooien met bouwkunstige ornamenten.
Zo wordt de kroonlijst ondersteund door consoles,
geplaatst op zuiltjes, die wederom op consoles
steunen. In de pilasters zijn gleufjes geschaafd.
De bovenlichten hebben gedraaide spijlen die door
boogjes met elkaar zijn verbonden. Ook de bovenkant
van de etalageruit werd niet overgeslagen.
Getoogde consoles met doorhangende knoppen
moesten de voorbijganger duidelijk maken dat hier
niet werd gekeken op een decoratie meer of minder.
Het moest er ‘rijk’ uit zien. De klanten passeerden
een deur die de indruk moest geven dat je een
10
amersfoort
magazine ornamenten
burgerlijk-deftige bediening mocht verwachten!
Heeft de maker van de pui, die na meer dan honderd
jaar nog altijd de aandacht trekt, al die details
zelf bij elkaar verzonnen? Nee, dat is niet het geval.
In zijn tijd had hij mogelijkheden te over. Andere
winkels in de Krommestraat, of in de nabijgelegen
Langestraat, hadden namelijk dezelfde uitstraling
en dezelfde uitmonstering. Met voor het merendeel
een overeenkomstig scala van vormen. En zo men
niet van de buren wilde afkijken, was altijd nog
het verleden beschikbaar om een keur van voor-
beelden aan te reiken. Het is boeiend te ontdekken
dat aan de winkelpui niet alleen de Grieken en de
Romeinen in de details zijn vertegenwoordigd. Ook
Hollandse, Vlaamse (zie foto links) en Portugese
(zie foto rechts) renaissancisten geven blijk van
hun aanwezigheid.
Zonder enige voorkennis van de karakteristieke elementen
van een bepaalde periode, is herkennen en
thuisbrengen onbegonnen werk. Het hiernavolgende
artikel heeft de bedoeling een overzicht te geven
van de ontwikkelingen op het gebied van decoreren
kan hier een regel tekst geschrapt worden, krijgt het niet passend