Kleintje Muurkrant 384 - Stelling

Bananenrepubliek
Holland
Dit houdt in dat de commissie
meent geen actie te moeten
ondernemen
pagina 2
Schengen
Informatiesysteem
Het woekert. Dat is in ieder
geval fout
pagina 3
Politieke actie &
spektakel
de actie van de eeuw
pagina 4
Keer de leegheid
van links
in de praktijk worden omge-
smeed tot nieuwe organisatie-
vormen
pagina 4
Gedachten over
het anarchisme
een absolute minachting had
voor de strijd
pagina 5
De eeuwige
jachtvelden
Gezònd, stàmpvol proteïnen!
pagina 6
The good, the bad
and the ugly
Dreaming Way of Life
pagina 6
Wat wil Kleintje Muurkrant?
Kleintje Muurkrant wil via het
openbaar maken van gegevens en
feiten, het geven van
achtergrondinformatie en het
plaatsen van diskussiestukken, het
verzet tegen misstanden in de
maatschappij aanwakkeren. Wij
willen onszelf en anderen aanzetten
tot zelfstandig kritisch denken en
handelen, en tevens een platformfunktie
vervullen voor aktiegroepen
in Den Bosch en verre omgeving.
Het Kleintje staat open voor een
ieder die hieraan een bijdrage wil
leveren. Eens in de maand stellen
wij –het muurkrantkollektief– een
Kleintje samen uit jullie en onze
bijdragen.
Deadline nr 385 is 10 november.
Je kunt ons schrijven via
onderstaand adres.
Een abonnement kost 17,50 euro
per jaar. Overmaken op giro
5349231 tnv Muurkrantkollektief
Den Bosch
Postbus 703, 5201 AS Den Bosch
Nederland.
E-mail: kleintje@stelling.nl
Kleintje op internet:
http://www.stelling.nl/kleintje/
ISSN nr: 094-7912
V
KRAKEN VERSUS KOPEN
ragen na de ontruiming Aanslag
Met pijn in hart heb ik vrijdag
3 oktober staan toekijken hoe 'De
Aanslag' zijn laatste uren inging en in de
dagen erna de slopers hun werk deden.
Het Haagse bolwerk ligt er na 23 jaar
open en gewond bij. Een stuk
geschiedenis gaat verloren. Hoe vindt het
zijn voortgang?
door Hans de Bruin
De Blauwe Aanslag werd gekraakt in december 1980. De jaren waarin de
kraakbeweging zijn hoogtepunt kende. Duizenden kraakpanden in het hele
land, groot en klein. Niet allemaal even politiek qua uitstraling, maar de grote
bolwerken die één voor één in onze handen vielen maakten de weg vrij voor
een bloeiende en strijdbare woon-werkcultuur. De Aanslag was voor Den
Haag het hart van die tegencultuur. Een pand waar doelbewust werd gekozen
voor een open functie en niet alleen voor een bestaan als woonpand.
Manifestaties, muziek, discussies, verzamel- en aanlooppunt voor en na
demonstraties: in de beschikbare zalen van de Aanslag bruiste Den Haag.
Mede door de aanwezigheid van vele bedrijfjes met een publieke functie: het
vegetarische restaurant, de actiedrukkerij, de linkse boekhandel, de
Koerdische Bieb. De Aanslag was en leefde politiek.
Nadat midden jaren negentig het sloopbesluit viel in de gemeenteraad terwille
van een omstreden wegverbreding is er via juridische procedures geprobeerd
om dit besluit aan te vechten. Het is niet gelukt. Nadat de eerste procedures
verloren waren werd een tweede lijn ingezet: onderhandelen met de
gemeente over vervangende ruimte. Ondanks groot wantrouwen van de kant
van de bewoners en gebruikers van de Aanslag bleek toch dat er binnen het
College van B&W wel het bewustzijn aanwezig was om iets vervangends
aan te bieden - hoewel dit alternatief natuurlijk ook een extra drukmiddel voor
de ontruiming werd. En uiteindelijk werd er (ook alweer drie jaar geleden)
een akkoord bereikt over een nieuw, groot oud schoolgebouw op de rand
van het centrum dat gekocht kon worden van de gemeente Den Haag, waarbij
ze ook met geld over de brug kwamen voor de noodzakelijke verbouwingen.
Zou dit de nieuwe Aanslag zijn? Dat was de grote vraag.
Binnen de Aanslaggemeenschap leidde dit akkoord tot een scheuring. Een
belangrijk deel van de bewoners en zeker de bedrijfjes wilde wel akkoord
gaan met deze deal. Een kleiner deel was het er niet mee eens. Kraken was
een principieel uitgangspunt: een ander gebouw en zeker kopen was uit den
boze. Rond deze standpunten ontstond een probleem. Naar buiten toe wilden
beide groepen voorkomen dat we tegen elkaar uitgespeeld zouden worden,
naar binnen toe moest een uitweg gezocht worden hoe we met dit
tegenstrijdige principe moesten omgaan. Waren de ver-
RHoe
meer waarde
ondernemingen hechten aan hun imago
en de lifestyle die ze daarbij uitstralen,
hoe kwetsbaarder het bedrijf voor
reputatieschade blijkt. Naomi Klein
schreef het al in haar boek No Logo. In 't
boek "Reputaties op het Spel" zijn voor
het eerst een groot aantal meest
Nederlandse kwesties op een rij gezet om
uit te vinden waarom de ene actie slaagt
en de andere niet.
door Eveline Lubbers
Het onafhankelijke maandblad dat aanzet tot zelfstandig kritisch denken en handelen • jaargang 27 • 24 oktober 2003 • nr 384
D e zeventien casestudies om vatten heel bekende zaken, zoals Greenpeace
versus Shel l om de Brent Spar en Milieudefensi e t egen Schiphol om de vij fde
baan, maar ook wat minder grote campagnes, bijvoorbeeld de Schone Kleren
Kampagne met de FNV versus Triumph om bh's geproduceerd in Birma, en
het NIZA tegen de ABN Amro om di am ant en afkomstig uit oorl ogsgebieden.
H et boek is een behoorli jk toegankelijk vers lag van groot onderzoek door de
Rotterdamse Erasmus U niversi tei t naar maatschappeli jk verantwoord ondernemen.
Hoe kan j e effectief druk op een onderneming uitoefenen, en w elke
factoren doen een bedrij f besluiten toe te geven aan de eisen van een N GO?
De angst voor i mago-beschadiging speelt bij die beslui tvorm ing een grote rol,
maar de vraag is hoe je di e schade eigenlij k kunt meten. De auteurs -R ob van
Tulder en Al ex van der Zwart - pei lden een aantal factoren: gevolgen voor de
afzetmarkt (scheelt het i n de verkoop), voor de arbeidsmarkt (wi e w il er nog
voor dat bedrijf werken) en voor de kapi taalm arkt (hoe reageert de aandelenkoers).
Met de maatregelen die het bedrijf al dan niet genomen heeft om de
kwestie op te lossen wordt dan de balans opgemaakt: wie heeft er gewonnen
trekkers verraders? Waren de blijvers principiële warhoofden? Het definitieve
'hoogtepunt' in deze discussie werd bereikt op de dag van de ontruiming. In
het pand een aantal 'blijvers' met wat steun uit het land. Bij de politieafzettingen
zwierven de 'vertrekkers' met een bezwaard gemoed rusteloos rond om
toe te zien hoe het pand uiteindelijk toch met de nodige romantische glorie
van bivakmutsen en brandende barricades ten onder ging. Ik hoor bij de 'vertrekkers',
maar eerlijk is eerlijk, het gaf ook wel een goed gevoel om te zien
dat mensen zich toch lieten gelden. Het hoorde bij de geschiedenis van de
Aanslag en als het niet was gebeurd was het ook niet goed geweest.
Maar politiek is het niet te verkopen. Geen Hagenaar begrijpt waarom je een
goed akkoord sluit met de gemeente en dat je dan toch tot het uiterste door
blijft gaan met het verzet tegen de sloop. Als je er nooit gewoond of gewerkt
hebt zul je dat waarschijnlijk ook nooit begrijpen. Alleen insiders kennen de
emoties die dit oproept. Daarom begrijp ik de 'blijvers' wel, maar ik ben het
niet met ze eens. En wat was het meer dan oprisping van een 'radicalere'
kraakbeweging? En wat gaan de ontruimden nu doen, want mee naar het
nieuwe gebouw gaan ze niet? Het gros van deze groep zal straks gaan rondzwerven
naar nieuwe kraakpanden met de wetenschap dat het inmiddels
praktisch onmogelijk is geworden om panden nog langdurig te kraken. Een
moeizaam perspectief.
tegenstellingen
Ik heb die tegenstelling tussen de principiëlen en de realo's nooit begrepen.
Het is al een oude discussie. In de jaren tachtig kenden we al de discussienota:
"Kraken of Grutten", waarin deze tegenstelling al aan de orde werd
gesteld door de hardliners van de Amsterdamse Staatsliedenbuurt. Alleen al
de benaming "grutten" gaf op een scherpe manier aan waar de angel lag. De
bedrijfjes werden binnen deze visie als niet veel meer gezien dan een stel
kruideniers waarmee geen straatrevolutie te maken viel. In de praktijk was
het in wezen anders want in de woon-werkcultuur bloeide een heel scala aan
bedrijfjes op. Mensen die op hun eigen alternatieve manier hun brood gingen
verdienen. Die bedrijven gaven onze tegencultuur juist een extra dimensie
waarmee we een werkelijk alternatief lieten zien voor de kapitalistische consumptiemaatschappij.
Tegelijkertijd kregen de mensen uit die bedrijven wel
andere zakelijke belangen en namen inderdaad ook sneller politieke compromisstandpunten
in. Daar zit een paradox.
Ook in de Aanslag werd met name die tegenstelling zichtbaar. Verhuizen
naar een nieuw, onzeker kraakpand was met name voor de bedrijfjes geen
optie. Om vele plausibele redenen. Het verhuizen van een bedrijf kost bijvoorbeeld
gewoon veel geld. Je stelt ook andere eisen aan de entourage,
het is geen vooruitzicht om voortdurend opnieuw te moeten beginnen. Als
bedrijf heb je continuïteit nodig. Het was dus nogal logisch dat met name de
bedrijfjes het voorstel van de gemeente omarmden, omdat het een verder
perspectief bood. En is daar wat mis mee?
Volgens de principiëlen wel. Het argument is natuurlijk dat je je conformeert
aan de overheid. En dat is ook zo. Als we nu naar het nieuwe pand van de
Aanslag kijken dan zien we dat er aan veel regeltjes van de overheid moet
eputaties op het Spel
en is het i ssue nu van tafel?
Geen van de ondernemingen bleek i mm uun te zijn voor de acties. Wel waren
er grote verschillen in het m eet bare reputatie-e fect, en wààr dat optreedt:
slechts in drie geva len ondervonden ondernemi ngen schade op zowel de
kapitaalmarkt en de a fzetmarkt. Bedrij ven die veel waarde hecht en aan hun
imago en de lifestyl e die ze daarbij uitstralen, zoals Nike ('Just do it') en
PepsiCo ('The choice of a new generat ion'), schi kten zich het snelst naar de
wensen van de acti egroepen. Lifestyl e-ondernem ingen die hun i mago hebben
verbonden aan een winkel form ul e, zoals McDonald's, Ikea of C&A, blijken
m inder kwetsbaar voor reputat ie-schade. En bedrijven als Unilever di e veel
producten onder allerl ei verschil lende merknamen verkopen ondervinden veel
m inder directe problemen. Problemen met kwik bij een fabriek voor thermom
eters in India w orden niet di rect in verband gebracht met het eten van een
M agnum-ijs je. Grote 'wi nnaars' zijn bedrij ven die geen directe relati es met
consum enten onderhouden, zoals Schiphol en IH C Caland. D eze bedri jven
opereren op de zogenoemde business-t o-business markt en hoeven zi ch dus
m inder aan t e trekken van w at er over hen gedacht wordt.
Baggeraar IHC Cal land versterkt e zelfs haar pos itie op de afzetmarkt door
niet te buigen voor de kritiek op hun aanwezighei d in Birma in verband met de
ernstige mensenrechtenschendingen daar. Pas als teveel event uele zakenpartners
of grote investeerders geen zaken meer met hen zouden wi len doen
ontstaan er probl em en. Maar hierop hebben cam pagnes van opini egroepen
w einig greep.
Wat is er uit dit boek te leren voor actiegroepen en NGO's? Het reput ati ee
fect is het sterkst bij zaken op het scheidsvlak van pri vaat en publiek. Waar
i nt ernat ionale organi sati es en nationale overheden het af laten weten, zij n
ondernemingen aan te spreken op hun verantwoordelijkheden. Dat gold het
dui deli jkst bij de veroordeling van dictatoriale regimes zoals i n N igeria of
Birma (de brouweri j van Heineken en de bh's van Triumph), bij ont brekende
regel geving over genetisch gemanipuleerd voedsel, of bij schade aan het
mili eu (Schi phol en Shell). Hoe herkenbaarder het product dat het bedrijf in
kwestie op de markt zet, hoe e fectiever de actie zal zijn. Schiphol ligt moei lijker,
Shell bi edt meer m ogelijkheden. Zaken di e zi ch afspelen op het schei dsvl
ak profit / n o n - p r o fit zijn vaak minder eendui dig. In de vijf cases di e betrek-
worden voldaan. Brandveiligheid bijvoorbeeld. Heel frustrerend, maar tegelijkertijd
is het ook niet allemaal slecht. Het moet in ieder geval zeker niet verward
moeten met een strijdbare of zelfs revolutionaire houding als dat soort
regels alleen maar worden gezien als onderdrukkend, want in de kern is dat
meer een soort superliberale houding.
Een belangrijke leuze van de kraakbeweging was vaak dat "ideeën niet ontruimd
kunnen worden". En daar gaat het uiteindelijk om. Om de inhoud. De
politieke inhoud. In de Nederlandse kraakbeweging werd het een dogma dat
de "beweging" alleen kon functioneren in gekraakte panden. Dat die panden
veelal vroeg of laat ontruimd zouden worden werd alleen gezien als het
bewijs van een onderdrukkend systeem en zelden als het verlies van een
eigen infrastructuur. Het netwerk van kraakpanden vormde in de jaren tachtig
een geweldige infrastructuur, waar de "beweging" zichzelf kon vormgeven
en uitstraling kreeg en daarmee politiek kon mobiliseren. Maar die infrastructuur
werd tegelijkertijd zelden gezien als iets wat je vast moest houden. De
cyclus kraken-ontruimen heeft een sterk masochistisch en demotiverend
karakter. Waarom was kopen van je kraakpand altijd zo'n omstreden begrip
in Nederland, terwijl in bijvoorbeeld Duitsland het kopen van panden al begin
jaren tachtig als een politiek middel werd gezien. Stel je voor dat we alle
grote kraakpanden uit de jaren tachtig allemaal zelf hadden kunnen kopen
en dus nu nog steeds in zelfbeheer hadden kunnen hebben. Het verklaart
volgens mij voor een deel waarom de radicale beweging zo is gemarginaliseerd
in de jaren negentig. Als kraakpanden als bestaansvoorwaarde worden
gezien, dan hef je je eigen bestaansrecht op door het op ontruimingen te
laten aankomen en met een wetgeving die kraken steeds moeilijker maakte
zou je verwachten dat er op geanticipeerd werd door de functie van kraken
te herzien vanuit het politieke perspectief. En in die zin hadden diegenen die
toch aanstuurden op een ontruiming van de Aanslag en tegen het alternatief
waren geen gelijk. Ze waren dubbele verliezers: ze verloren hun pand en ze
verloren de politieke steun die de Aanslag lang onder veel Hagenaars had
opgebouwd.
En er zijn inmiddels wel voorbeelden waarin anders is gehandeld. Een goed
voorbeeld is de koop van "Vrankrijk" in Amsterdam en de "ACU" in Utrecht.
Ook een voorbeeld als de "Paap" in DenBosch, die weliswaar huren, maar
toch hun uitstraling hebben behouden is belangrijk.
Ook de oude Blauwe Aanslag had behouden kunnen blijven. We kunnen het
wel nu als een soort verdienste gaan beschouwen dat we het pand 23 jaar
lang hebben kunnen behouden, maar ook hier hield het dus op. Al in 1984
en later heb ik in onderandere "de Zwarte" pleidooien gehouden om de
Aanslag te kopen, het is er nooit van gekomen omdat de wil er niet was. Ik
ben nu wel tevreden dat het nieuwe pand wel eigendom wordt en daarmee
een nieuwe stabiele factor kan worden in Den Haag. Of het dat ook wordt zal
afhangen van de "ideeën". Dat met de ontruiming van de Aanslag niet ook
de ideeën zijn verdwenen zal moeten worden waargemaakt door de groep
die het nieuwe pand zijn functie zal gaan geven. Niet alleen wonen en werken,
maar ook: manifestaties, muziek, discussies, en een verzamel- en aanlooppunt
voor en na demonstraties. Het pand biedt alle mogelijkheden voor
iets nieuws.
king hebben op arbeidsomstandigheden en kinderarbei d eindigde de confrontatie
relatief onbesl ist. Opm erkelijke conclusi e van de auteurs: " hoe l ager de
prij s van het eindproduct, hoe mi nder gevoelig de ondernem ing voor het issue
i s". Je richten op de belachelij k dure schoenen van een 'hol' bedrijf al s Ni ke -
dat alleen i mago verkoopt en de product ie ui tbesteedt- geeft dus meer kans
op succes dan een cam pagne gericht op de koopjes bij C&A. Een fami li ebedrij
f bli jkt ook moeilijker aan te pakken dan een beursgenoteerde ondernem
ing. Omdat voor een succesvolle cam pagne vaak enige mate van vers impeling
nodig is, is een issue als ki nderarbeid dat vraagt om een genuanceerdere
benadering, niet zo m akkel ij k op te lossen.
V oor bedrij ven die onder vuur komen te liggen is de boodschap duidelijk: een
botte houding ten opzichte van critici levert de m eeste reputatie-schade op.
Wie de legit imiteit van de klachten in eerste inst antie ontkent (zoal s Shel l in
de B rent Spar zaak en Pepsi Co in Birma) roept het onhei l over zichzelf ui t.
Deze bedrijven waren pas t ot een dialoog berei d t oen de schade op de afzetm
arkt te groot drei gde te worden, en t oen was het eigenlijk al te l aat. Wi e zich
genuanceerder opstelt, en zich ui tei ndelijk inschikkel ij k toont - zoals Heineken
en Tri um ph die aanvankel ij k stel den dat ze in Burma bl even om erger te voorkomen,
m aar zi ch uiteindeli jk t och terugtrokken - oogst meer begrip en staat
minder lang in de schijnwerpers. Meteen vanaf het begin bruggen bouw en en
dialoog aangaan met stakeholders wordt het meest bel oond: het confli ct is
snel beslecht en de reputatie-schade is minimaal.
Het i s dan ook niet verwonderli jk dat "Reputaties op het Spel" eindigt met
aanbevelingen voor een 'strategische st akeholdersdialoog'. En dat hoofdstuk
toont de zwakte van het boek. De inzet van de dialoog is uiteindelijk - vri j geciteerd
- het voorkomen van incidenten die i n het openbaar worden uitgespeeld
over de rug van de onderneming. Cri tici te vriend houden blijkt belangrijker
dan werkel ijk nadenken over m aat schappelijk verantwoord ondernemen.
Eveline Lubbers is auteur van het vorig jaar verschenen boek "Schone
Schijn, smerige streken in de strijd tussen burgers en bedrijven", uitgekomen
bij Uitgeverij Fagel te Amsterdam. "Reputaties op het Spel, maatschappelijk
verantwoord ondernemen in een onderhandelingssamenleving" is geschre -
ven door Rob van Tulder en Alex van der Zwart en uitgegeven door
Uitgeverij Het Spectrum in 2003.

kleintje MUURKRANT/24 oktober 2003, pag 2
➔➔➔➔Geef je
mening vleugels!
De straat is van iedereen. Dat
is geen loze kreet. De straat is
van jou, mij en al die andere
mensen die er komen. Daarom
mogen wij met ons allen ook
die straat aankleden. En waar-
om niet met je mening? Loesje
wordt in november twintig
jaar. Dat betekent dat reeds
twintig jaar eenvoudige pos-
ters met een prikkelende
mening en een portie humor
het straatmeubilair versieren.
Posters die vragen om lef, ini-
tiatief en humor. Posters die
aanzetten tot verder denken
en onbekommerd streven naar
het ideale. Nu eens hier en dan
weer daar duikt Loesje op.
Loesje is geen grote club van
politiek linkse mensen die
dogmatisch schoppen tegen
alles wat niet binnen hun oog-
kleppen valt.
Mensen die met Loesje actief
zijn willen een breed perspec-
tief zien, vrij denken, de tegen-
stellingen overstijgen, zich
verwonderen over nieuwe ont-
wikkelingen, genieten, open
staan voor iedereen in de
samenleving en zo midden in
de maatschappij staan. De
kracht van Loesje zit ook daar-
in: de posters hoeven niet
alleen de eigen parochie bin-
nen de linkse kerk aan te spre-
ken, maar mogen iedereen
aanspreken. Loesje reageert
op alles wat speelt in de poli-
tiek, in de samenleving en in
het persoonlijke leven. Als je
een aantal posters op rij legt,
zul je zien dat waarden van de
initiatiefrijke, daadkrachtige,
vrolijke, onafhankelijke,
antiautoritaire, solidaire men-
sen worden uitgedragen. En
als je die waarden kan uitdra-
gen op een manier dat het
zoveel verschillende mensen
aanspreekt, ben je constructief
bezig. Loesje is in twintig jaar
gegroeid tot een kleine organi-
satie met een kantoortje. Maar
het zijn de vrijwilligers in
Nederland en in het buiten-
land die haar maken wat ze is.
Ook in het buitenland, want
Loesje wil in heel de wereld
zijn. Ze voelt zich wereldbur-
ger. Daarvoor maakt Loesje
niet gebruik van structurele
overheidssubsidies. Voor som-
mige -internationale- projec-
ten vraagt ze subsidie aan.
Loesje heeft een manier
gevonden om zichzelf door
middel van schrijfworkshops,
boekjes en praktische produk-
ten te financieren. Dat is niet
verfoeid commercieel gedrag,
zoals critici nogal eens bewe-
ren, maar juist een kracht.
Daardoor kan Loesje haar con-
tinuïteit waarborgen en is ze
niet afhankelijk van de over-
heid. Wel zo handig met een
repressieve regering zoals nu
het geval is. Loesje is er op
deze manier volledig voor de
mensen op straat. Van
'Wanneer ik 's avonds naar de
sterren kijk knipoogt er altijd
eentje terug' tot 'Zullen we het
kapitalisme ook als misdaad
tegen de mensheid erkennen'.
De afgelopen twee jaar hangt
Loesje weer opvallend in Den
Bosch. Een groepje van onge-
veer 10 mensen maakt er tek-
sten over de dingen die hun
bezighouden in de stad, het
land, de wereld en ?waarom
niet?- het heelal. Ze kietelen
de tijdgeest een beetje en
geven al die duiveltjes een tik
op hun neus. De groep schrijft
één keer in de maand en
maakt dan een serie posters
die door de stad worden ver-
spreid. Geen aalmoes maar
actie. Geen geld maar mensen.
➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔
B "Een goed milieu begint bij
jezelf", bezweert de overheid ons via
dure voorlichtingscampagnes. Waarom
zwijgt diezelfde overheid dan over het
grootste milieuschandaal uit de
Nederlandse geschiedenis? Waarom heeft
diezelfde overheid willens en wetens
toegestaan, en zelfs bevorderd, dat er in
de afgelopen 15 jaar 13 miljoen kilo
arsenicum en 30 miljoen kilo chroom VI
illegaal in het Nederlands milieu is
gedumpt? Oftewel: tien keer de dodelijke
dosis arsenicum per Nederlander per
jaar? Het antwoord is simpel: geld. De
overheid verdiende eraan. En niet zo'n
beetje ook.
Door Pamela Hemelrijk
ananenrepubliek Holland
In het jaar 2000 sloeg de Wereld Gezondheids Organisatie groot alarm: de
helft van de bevolking van Bangladesh werd met kanker bedreigd. Oorzaak:
de miljoenen waterputten die het welzijnswerk daar in de afgelopen jaren
had geslagen. Daardoor werd nu het grondwater op grote schaal als drinkwater
gebruikt. En Bengalees grondwater bevat van nature arsenicum.
"Bangladesh heeft te kampen met de grootste massavergiftiging uit de
geschiedenis", schreef de epidemioloog Allan Smith van de Amerikaanse
Berkeley Universiteit in zijn onderzoeksrapport. "Ernstiger dan de rampen in
Bhopal en Tsjernobyl". Hoe het het Bengalese volk sindsdien is vergaan,
daarover kon zelfs de Novib (die medeverantwoordelijk is voor het slaan van
die fatale waterputten) geen opheldering verschaffen. Verder dan het hier en
daar aanbrengen van rode waarschuwingsstickers op hun eigen waterputten
zijn ze nog niet gekomen.
Misschien wordt het tijd dat de WHO zich eens buigt over de situatie in
Nederland. Want ook het Nederlandse grondwater bevat thans arsenicum.
En de Nederlandse lucht. En niet te vergeten miljoenen Nederlandse schuttingen,
schuurtjes, tuinmeubelen, picknicktafels, pergola's en kinderspeeltoestellen.
Het rattenverdelgingsmiddel is erin gepompt door de
Nederlandse petrochemische industrie, met steun van de Nederlandse overheid
Dit alles uit naam van "een beter milieu". De winst die dit milieudelict
oplevert delen ze samen, de staat der Nederlanden en de petrochemische
industrie. Maar daarover later.
Het begon allemaal met de 'Strijd voor Het Behoud van het Tropisch
Regenwoud'. Het Nederlandse volk werd derhalve aangespoord om geen
tropisch hardhout meer te gebruiken. Er was immers een milieuvriendelijk
alternatief voorhanden in de vorm van verduurzaamd hout? Dus verleende
het ministerie van VROM in 1992 milieuvergunningen aan een stuk of 35
Nederlandse hout-impregneerbedrijven. De milieubeweging stond er helemaal
achter, en de subsidiekraan werd wijd open gezet: wie dat geïmpregneerde
hout gebruikte kon tot 75 procent van zijn kosten vergoed krijgen uit
de schatkist. Het middel dat die impregneerbedrijven (tot op de huidige dag!)
gebruiken om hout te verduurzamen draagt de onschuldige naam Super
Wolmanzout CO. Helaas vertelde VROM er indertijd niet bij wat de bestanddelen
waren: koper II oxyde, arseenzuur en chroomtrioxyde (ook wel bekend
als chroom VI zuur). Vooral de laatste twee zijn extreem gevaarlijke kankerverwekkende
stoffen die de vruchtbaarheid aantasten en genetische afwijkingen
in het nageslacht kunnen veroorzaken. Er bestaat zelfs geen veilige
ondergrens voor; oftewel: één molecuul is in principe al uit den boze. Die
stoffen prijken dan ook op de 'Lijst van zwarte stoffen voor het milieubeleid',
die de Kamer in 1986, in het kader van het Indicatief Meerjarenprogramma
Milieubeheer 1986-1990, zelf heeft opgesteld: "Deze lijst geeft een overzicht
van stoffen die geacht worden een bijzondere bedreiging te vormen voor
bodem, water en lucht", aldus de letterlijke tekst van het IMP.
"Het in het milieu brengen van deze stoffen dient, gezien hun eigenschappen,
vermeden te worden. Voor deze stoffen wordt een maximale brongerichte
aanpak voorgestaan." Voor in water oplosbaar chroom en arseen
betekent zo'n "brongerichte aanpak" dat ze tot in der eeuwigheid opgeslagen
moeten worden in metersdik beton, net als nucleair afval. Zware metalen als
chroom VI en arseen zijn namelijk niet te verbranden; ze komen gewoon de
schoorsteen weer uit, of blijven achter in giftig vliegas.
De eerste Nederlander die lont rook was de elektrotechnicus en arbo-deskundige
ing. Ad van Rooij uit het Brabantse dorp SintOedenrode. Pal naast
zijn huis bevond zich een houtzagerij genaamd Van Aarle BV, die in 1988
een hinderwetvergunning aanvroeg. Het bedrijf zei dat het om een gewone
uitbreiding ging, maar van Rooij nam het zekere voor het onzekere en toog
naar het gemeentehuis om de plannen in te zien. Op de tekeningen bleken
een impregneerketel en een chemicaliënbunker te staan. Waar die dingen
voor dienden? Nou, expliceerde de gemeente, het bedrijf ging hout verduurzamen
met Wolmanzouten, maar dat was volkomen onschuldig. Wederom
nam Van Rooij het zekere voor het onzekere: hij informeerde bij de Milieu
Inspectie naar de samenstelling van Super Wolmanzout CO. En kwam er zo
achter dat er binnenkort, op een steenworp van zijn voordeur, met grote
hoeveelheden rattengif gewerkt ging worden. Volgens een stoomfixatieprocédé
nog wel, waarbij grote hoeveelheden arsenicumdampen door het
luchtruim worden verspreid. Chemicaliën die gevaarlijker zijn dan asbest en
dioxine. Van de zwarte-lijstcategorie nota bene, die volgens ons eigen IMP
koste wat kost uit het milieu moesten worden geweerd!
voor kennisgeving aangenomen
Toen gebeurde er i ets heel geks. N iemand bleek in dit onthutsende
ni euw s geï nteresseerd. De gemeente ni et. Het mi ni sterie van V ROM niet.
H et parlement niet. De milieubew eging ni et. En de pers niet. Of nauwelij
ks. Ondanks de protesten, bezwaarschri ften, noodkreten en brandbrieven
van Van Rooij verleende de gemeente S intOedenrode op 19 november
1991 een hi nderwetvergunning aan houtzagerij Van Aarle. Dat mag
alleen als de aanvrager kan aantonen dat het arseen en het chroom VI
niet in aanraki ng komen met de buitenl ucht en het oppervlaktew ater. Van
Rooij verzocht de gem eente derhalve om inzage i n het onderzoeksrapport
waaruit bleek dat dit het geval was. De gemeente antwoordde hem laconiek
dat een dergeli jk rapport niet bestond. Ten overvl oede, mogen we wel
zeggen, w ant kort daarna dreven de eerste w olken arsenicumdamp langs
de ingenieur zijn erf. Zij n protesten werden door de gemeente eerst beantwoord
m et nietszeggende brieven, toen met geïrriteerde bri even, en vervol
gens met een diep stilzwijgen. Tenslotte stuurde burgemeester P.
Schriek hem een vertrouwensarts van de GGD op zijn dak, om te onderzoeken
of hij w elli cht geestel ij k gestoord w as. De burgervader maakt e zich
kennelijk m eer zorgen over het psychisch welzi jn van A d van Rooij dan
over de levensgevaarl ijke arsenicumdampen die zijn gemeent e teisterden.
Dus zocht de i ngenieur het hogerop, en wendde zich t ot Hans A lders, de
toenmalige mi nister van VROM . Nou zou je toch verw achten dat een
mil ieumini ster geschokt is als blijkt dat ambtenaren die onder zi jn verantwoordeli
jkheid va l en hun eigen milieuwetten met voet en t reden. En dat
nog w el met l evensgevaarlij ke zwarte-lijststoffen! Maar nee: na enig gecorrespondeer
werd V an R ooi j bi j bri ef van 12 m aart 1992 door Alders de fini -
tief afgepoei erd, en wel in de vol gende bewoordi ngen: "Geachte heer van
Rooi j, U toont al jaren een hoge mate van betrokkenheid bi j het mi li eu. Ik
waardeer het zeer wanneer burgers bl ij k geven van hun bezorgdheid voor
een beter m ilieu. U l egt echter een zeer groot t ijdsbesl ag op mi jn medewerkers.
Ik ben van m eni ng dat di t tijdsbeslag een thans niet meer t e verant
woorden omvang is gaan aannem en. U noopt mij daarom u m ee te
delen dat uw bri even voortaan voor kennisgevi ng zull en worden aangenomen.
Een inhoudelijke beant woording zal ni et meer pl aatsvinden.
Hoogachtend, de M inister van VR OM."
Bij de pers kreeg V an R ooij ook geen poot aan de grond. Nou ja, héél af
en toe. Op 7 april 1993 verscheen er i n het Algemeen Dagblad een st uk
geti teld "K ruistocht tegen sluipmoordenaar - Geï mpregneerd hout rampzali
g voor mens en milieu". Maar ook dat w erd door de goegem eente voor
kenni sgeving aangenomen, en er gebeurde wederom niet s. De ingeni eur
schopte het daarna nog tot een opt reden in 2 V andaag, en een reportage
in de R VU . Ook dat is blij kbaar "voor kennisgeving aangenomen", want er
ontstond niet de geringste deining. Zonderl ing, als m en nagaat dat de gifgrond
in Lekkerkerk en de dioxineveront reiniging van de V olgermeerpolder
indertij d maandenl ang voorpagi nanieuws zij n geweest, en geleid hebben
tot grootscheepse en mi lj oenen kostende bodemsaneringen. Waarom toen
wel , en nu ni et? Was dat mi sschien om dat toen de schuld bij het bedrijfsleven
kon worden gedeponeerd, terwij l i n dit milieudel ict de hoofdverdacht e
de overheid zelf is? Je zou het bij na gaan denken, want ook Alders' opvolgers
Margreet de Boer en Jan Pronk legden de brieven van Ad van Rooij
terzijde, evenals Erica Terpstra (toenm alig s t aat ssecretaris van WVS),
Ernst Hirsch Ballin (toenm alig mini ster van Justi ti e) en Wim Kok (toenmali
g premier). Het staat al lemaal zw art op wit, zodat deze ex-bewi nds lieden
nooit m eer kunnen beweren dat ze niet gewaarschuwd zi jn.
van 't kastje naar de muur
én persoon schrok zich wèl wezenloos van de ont dekking van Ad Van
Rooi j: dat was Carl Tissen, directeur van een houtimpregneerbedrij f in
Luyksgestel. Het fei t dat tevoren een van zij n kleinkinderen aan zware
genetische afw ij kingen was overleden zal daaraan niet vreem d zij n
geweest. Eind 1994 bes loot hi j over te schakelen op een ander -minder
schadelijk- im pregneermiddel , en vroeg daarvan de chemi sche sam enstelli
ng op bi j de autori tei ten. Hij kreeg een li jst retour waarop de helft van de
bestanddel en was weggelakt! Dus m el dde hij zi jn voornemen aan V ROM.
Het mini sterie stuurde zij n brief door aan de Regionale Mi li eu Inspecti e.
Die antwoordde hem dat V ROM geen enkel e aansprakel ij khei d aanvaardde,
en dat alle verant woordel ij kheid bi j de producent lag. Tissen was perplex:
" Hoe kunt u m ij aansprakelij k stellen" , schreef hij aan m ilieum inister
de B oer, "als i k niet eens mag w eten welke chemicaliën er in dat alternatieve
m iddel zit ten?" Weer geen ant woord. A l een de mededeling dat
Tissen, krachtens de ci vi elrechteli jke produkt aansprakel ij kheid, zou moeten
opdraai en voor a l e door zi jn bedri j f veroorzaakt e m il ieuschade.
Hopende u hi ermee voldoende t e hebben ingel icht, hoogacht end,
Margaret ha de Boer.
We schrij ven i nmiddels augustus 1996. Omdat de autori teiten hem al twee
jaar van het kas je naar de m uur stuurden, had Tissen nog steeds niet durven
overschakel en op een mi li euvriendel ij k alternatief. Hi j di ende een
klacht i n bij de Vast e Kam ercomm issie Mil ieubeheer. "D aar het jaarl ij ks in
het milieu brengen van 16.000 kilo arseenzuur en 19.000 kilo chroom VI
een bij zonder ernsti ge overtreding is van de Wet Mi li eubeheer" , schreef hi j
aan de com miss ie, "was de Inspecti e w etteli jk verpli cht mi j onmi dde l ij k
een verbod op te l eggen. De Inspect ie heeft dit nagelaten, en mi j zelfs
gedwarsboom d bij het overschakel en op een mi lieuvriendel ij k alternatief.
Als gevolg daarvan heb ik sinds december 1994 n_g eens 24.000 kilo arseen
en 29.000 kilo chroom V I, zijnde zw artelijststoffen, in het milieu
gebracht. Zonder dat mij een strobreed i n de weg i s gel egd. Wilt u zo
vriendel ijk zijn een onderzoek i n te st el len naar deze gang van zaken?"
Het wordt eentonig: "In de commissi evergadering van 28 augustus 1996 i s
besloten Uw brie f voor kennisgeving aan te nemen", antwoordde de griffier.
" Di t houdt in dat de com miss ie m eent geen actie te moeten ondernemen.
De l eden adviseren u contact op te nemen m et de Nationale
Om budsman." Di e energie hee ft Tissen ni et m eer op kunnen brengen. H ij
had zijn bekomst van corresponderen m et de autori tei ten.
Ing. V an Rooij gaf het echter niet op. Hi j heeft er i ntussen een slordige
1000 procedures opzi tten, van de Raad van State tot het Europees Hof.
Talloze malen werd hij in het gelijk gesteld, m aar de autori tei ten legden die
uit spraken gewoon naast zi ch neer. Sterker nog: de overheid bestempelt
het giftige hout, als het eenmaal is a fgedankt, als " zuivere bi om assa" , di e
gebrui kt mag w orden al s brandstof voor 'groene' elektri ci teitscent rales.
Deze gedoogpraktij k is onlangs door mi nister Bri nkhorst van EZ gesanctio-
neerd in een wets w ij zigi ng, die op 1 juli j .l. van kracht i s geworden.
Dezelfde overheid die een totaal rookverbod wil invoeren i n al le openbare
rui m tes, l aat de grote si garen van de kolencentrales ongestoord hun kankerverwekkende
stoffen de lucht i nblazen. Over pass ief meeroken gesproken.
" Daarmee worden de omwonenden, die di e l ucht wel moeten inademen,
vogelvri j verklaard", scheef de SP-fracti e dezer dagen i n een brandbrief
aan Provinci al e Stat en. "En om de ram p compleet te maken, w ordt
van de gi ftige vl iegassen die overblijven cement, beton, asfalt en baksteen
gemaakt. D ie giftige bakst enen worden nota bene verkocht onder de naam
" green bri cks ". Nederl ands cement bevat thans een chroomtrioxi degehalt e
dat vijf m aal zo hoog is als het m axim um dat de Europese richtl ij nen bindend
voorschrijven. En aangezi en het opstoken van giftig sloophout el ders
verboden is, l igt het voor de hand dat ook buitenlandse producenten hun
gi ftig sl oophout aan N UON en Essent ter verwerking gaan aanbi eden. Zo
zou N ederland wel eens de gifbelt van Europa kunnen worden. B egi n dit
j aar kreeg A d V an Rooij , na vijfti en jaar vruchtel oos knokken, eindeli jk
geli jk van de Europese Com mi ss ie: die deed het geïm pregneerde hout op
26 januari 2003 per bi ndende ri chtli jn in de ban. Sindsdi en mag het ni et
m eer voor huishoudeli jk gebruik worden toegepast, en zel fs niet meer m et
blote handen aangeraakt, want het kankerverwekkende rat tengif gaat
dw ars door de huid. Maar dat hout l igt nog steeds in al le Nederl andse doehet
-zel f-markt en t e koop. V ol ksstammen m ensen hebben erop zitten lunchen.
Vol ksstam men kinderen hebben erop gespeeld. Zelfs een w aarschuwi
ng dat het de gezondheid ernsti ge schade toebrengt, zoals op sigarettenpakjes,
kan er niet af. Laat staan dat de overheid maat regel en neemt
om al die gi ftige tui nhekjes, schutti ngen en kinderspeelt oestell en t e laten
v e r w i j d e r e n .
waarom?
Waarom, o waarom bevordert en subsidi eert de Staat der Nederl anden nu
al vi jft ien jaar willens en wetens het vergi ftigen van haar eigen burgerij?
Daar is Ad van Rooij pas recent elij k achter gekom en. De overhei d i s
namel ij k in 1986 een joint venture aangegaan m et de N ederlandse petrochemische
indus t rie. "A VR Chemie BV ", heet dat bedrijf, en de doelstel li ng
luidt: "het op verantwoorde wi jze verw erken en verwijderen van chemi sche
afvalsto fen". D e deelnemers in deze j oint venture zijn: zeven petrochem ische
bedri jven (AKZO, DSM, Dupont de Nem ours, H oechst, Hoogovens,
Shell, U nil ever en D ow Chemical ) alsmede: de Staat der Nederlanden, in
casu het mi nis t erie van V ROM (10 %),en de gem eente Rotterdam (45 %).
De overheid heeft, kortom, een meerderhei dsbelang. A rchit ect van deze
cons t ruct ie was indertij d m ili eum inister Winsem ius. Hij i s trouwens tegenwoordig
als " environmental advisor" in di enst bij Dow Chemical. B el oni ng
voor verleende diensten welli cht, net als het Shell-comm issariaat van
Kok? Vast staat dat de petrochem ische industrie zich jaarlijks moet ontdoen
van vel e t onnen giftig afval, waaronder arseenzuur en chroom VI.
En dat a fval hoe fde na 1986 ni et meer in kost bare ops lagplaatsen te w or-
Onze Schwarzenegger
Nu het mannetjesmaken van de reclameboys een welhaast orgastisch
hoogtepunt beleeft in de verkiezing van Schwarzenegger
zouden we, bescheiden als we zijn, bijna vergeten wat onze eigen
spierbundel voor elkaar aan het boksen is.
In een paar weken tijd wordt de verzorgingsstaat uitgekleed en
geschikt gemaakt voor de invoering van een ministelsel. (Naar
verluidt hebben Schröder en Schwarzenegger al gesondeerd of
er nog stageplekken in de nieuwe mini-polder vrij zijn).
In diezelfde weken ramt onze mannetjesputter, elegant en slim
bijgestaan door een echte geus, de vakbeweging aan het verstand
dat het credo hetzelfde blijft: we blijven polderen. Na aanvankelijk
wat gebral van de quasi-vakbondsleiders beseffen die types
dat ze toch echt moeten beginnen bij het begin: boter kopen en
oefenen op deukjes slaan.
Prachtig om te zien dat in één vloeiende beweging de Eurogroep
in de NAVO en onze eigen Queen hun plek gewezen krijgen. The
Hoep Skeffer, Amerikaanser dan Bush, gaat de Atlantici de weg
wijzen en vervangt de vervroegd aftredende Robertson; en Trix
mag Mabeltje naar de uitgang begeleiden. En die Robertson?
Waarom zou die vervroegd willen aftreden? Misschien is hij na
bestudering van het dagboek van Anne Frank toch ook eens in een
plantsoen gaan kijken.
Er is meer, veel meer. Krakers en andere terroristen gaan met
steun van Pim Fortuyn gewoon verboden worden. Rechten van verdachten
vallen vanaf nu onder de studierichting geschiedenis.
Kutmarokkenen, dus niet die die Anne Frank lezen, en junks gaan
naar strafkampen en op schuin oversteken komt weer gewoon
standrechterlijke executie te staan.
Uiteraard spreekt onze Kamer nog niet over de plannetjes die
onze lieflijke, wat saaie, soms zelfs slapjanus genoemde Harry
Potter voor komend jaar allemaal nog meer, maar dan onder de
pet, aan het uitbroeden is. Een verdere afbraak van de AWBZ;
elektronische tagging van alle asielzoekers en ander tuig; aankondiging
van de bouw van nieuwe kerncentrales. Slaap gerust, dit en
erger is in goede handen.
Een spierbundel in disguise; een column met mannen in glansrollen
en vrouwen (en niet zomaar drie) als slachtoffer; het zijn enerverende
tijden.
Zand

den opges lagen; het mocht met winst w orden verkocht aan de hout impregneeri
ndustri e. Het werd een melkkoe, in plaat s van een kostenpost.
En 55 procent van die wi nst verdween in de zakken van de Staat. De
Staat verl eende dus eigenli jk il legaal vergunni ngen aan zichzelf. De
overheid deinsde er voorts niet voor terug om valsheid in geschri fte te
plegen: de verspreiding van arseenzuur i s nam el ijk bij bindende EG-verordening
verboden. Om die verordening t e ontduiken veranderde s taat ssecretaris
Si mons van WVC i nderti jd in de toelat ingsbeschikking van
Super Wolmanzout het woord "arseenzuur" i n het onschul diger "arseenpentoxide"
. Maar dankzij het Pikmeer I arrest van de Hoge Raad, dat
de overhei d immuun heeft gemaakt tegen strafvervolging, zal hij hiervoor
nooit meer strafrecht elij k kunnen worden vervolgd. Vol gens de criminol
oog professor F. B ovenkerk kan het optreden van de Staat in deze
worden aangemerkt als georgani seerde mi sdaad i n de zin der w et. Hij
schreef daarover reeds in 1993 een brandbrief aan de toenm alige
hoofdofficier van justitie mr. Fi cq, maar hij zit nog st eeds op antw oord te
wachten.
Van Rooi j voorspelt dat vel e dui zenden N ederlanders, als gevolg van
deze vergifti ging, aan kanker zullen overlijden. Hoe zit het eigenl ijk met
de stati stieken op di t punt ? Navraag bij het Integraal Kankercentrum
leert dat het
aant al kankerpatiënten i n Nederl and i n de j aren negent ig is toegenom en
met 21% bi j de vrouw en, en met 13% bi j de mannen. Deze stij ging wordt
door het IKC geheel en al toegeschreven aan vergrij zi ng, bevolki ngsgroei,
betere detecti e (?), en het t oegenomen aantal rokende vrouwen.
Dus aan die 13 mil joen ki lo arseni cum en die 30 mi l joen ki lo chroom VI
kan het niet gelegen hebben. Gaat u maar rustig slapen.
De reactie van de Sti chting N atuur en Milieu Professor Lucas Rei jnders
van de Stichting Natuur en Mi lieu spreekt desgevraagd van een onacceptabel
e s ituatie, di e nu al 20 j aar duurt . Volgens hem heeft SNM
inderti jd milieumini st er Ginjaar gevraagd om een verbod op
Wolm anzout, echter zonder result aat. De bodemsaneri ng die nodig zal
zi jn om de vergi ftiging te l ij f te gaan zal een slordi ge 4 mi l jard euro kost
en, volgens hem. Hij noem t het " te gek voor woorden dat de boel niet
wordt gesaneerd". Dat is nog eens mannentaal , zou je zeggen. Maar de
st ichting heeft vooralsnog niet bar veel ondernomen om deze mil ieuramp
aan de kaak te stel len. D at de Tweede K amer zich i n 1991 eindeli j k
uitsprak voor een verbod op Wol manzout, dat was niet te danken aan de
inspanningen van de SN M, maar aan een m oti e van het Groenli nkskamerlid
Wilbert Wi llem s. De mot ie werd overigens door de regering niet
ui tgevoerd, en W ilbert Willems is inmiddels gedegradeerd naar een
onverkiesbare plaats. " Maar m eneer Reij nders, als de Sti chting N atuur
en M ili eu zich al twint ig jaar ongerust maakt over al dat arsenicum ,
waarom heeft de Sti chting N atuur en Mili eu er dan zo w eini g tegen
gedaan? Waarom bij voorbeeld nooi t een kort geding aangespannen
tegen het mi nisterie van VROM, dat aantoonbaar zij n eigen mili euw etgeving
overtrad?"
"N atuur en Mili eu mikt niet primai r op lobbyen in Den Haag", i s het eni ge
ant woord. "Wij concentreren ons bij voorkeur op Brussel". H et is overi -
gens niet verbazend dat de milieubeweging niet uitmunt door kritiek op
Den H aag: daar kom en i m mers de subs idi estromen vandaan w aar de
mi lieubew eging op drij ft. Het totaalbudget van de SNM bedroeg in 2002
circa 5,5 mi ljoen euro; circa 3,5 m ilj oen daarvan w erd gefourneerd door
het mini sterie van VROM . De overige 2 mil joen euro kw am van de
Postcodelot erij . Probeer zo m aar eens ona fhankeli jk te bl ijven, als
milieu-organisatie.
reactie van VROM
"De heer van Rooy heeft met ons al j arenlang correspondent ie gevoerd
over de problemati ek van verduurzaamd hout. Daarbi j heeft V ROM
steeds aangegeven dat het probl eem van verduurzaamd hout al in de
jaren tachti g door VROM is onderkend. Echt er, het ontbrak aan normering
t.a.v. verschillende stofen en j uridische tit els om de gewraakt e stoffen te
verbieden. Deze mogel ij kheid i s pas begin jaren negentig ontst aan via
beoordel ingen door het CTB. V anaf dat mom ent heeft het m inisterie van
VR OM zich beij verd voor het verbieden van zowel gecreosoteerd hout als
van met Wolm anzouten geïmpregneerd hout. Het verbod op gecreosoteerd
hout is enkele jaren geleden geë fectueerd, het verbod op het
gebruik van Wolm anzouten stui t telkenmale op t egenstand van de
Europese C ommi ssi e. D e Europese Commissie betwij felt de schadelijkhei
d en bestrijdt het opwerpen van handelsbelemmeringen. Wel is de
Europese Comm issie Nederland tegem oet gekomen met het verbod op
het gebrui k van arseenhoudende sto fen, echter dit alleen voor een
beperkt aantal t oepassingen. De inzet van VROM t.a.v. de arseenri chtlijn
van de EU is daarbi j nog immer: een breed verbod op Wolm anzouten.
Deze lijn zu l en we bij de Europese Comm issie verdedigen. In deze react
ie ben ik bewust niet ingegaan op een aant al onj uistheden in het artikel,
maar de s lotpassage inzake AVR C hem ie wil ik ni et onbesproken laten.
De i n deze passage gedane suggestie van een overheid di e t en behoeve
van AVR C hem ie val sheid in geschri fte pleegt i s volstrekt absurd en werp
ik ver van m ij."
Volstrekt absurd? Er is een o ficiële document waarui t bl ijkt dat staatssecret
aris Simons van WVC in apri l 1992 val shei d in geschrift e heeft
gepleegd, door in de toelatingsbeschikki ng voor Wol manzout het
bestanddeel " arseenzuur" te w ijzi gen i n " arseenpentoxi de" . H etgeen in
stri jd is met de w aarheid.
Toch VR OM nog maar even gebeld: " Al s er sprake is van een aantal
onjuistheden in dit verhaal, wil VROM dan toel ichten op welke "onjuistheden"
hier wordt gedoeld? Zodat die " onj ui st heden" eventueel kunnen worden
gecorrigeerd? En waarom is deze reacti e niet ondertekend? Wie is
ei genl ij k die "ik" , di e i n de laatst e ali nea opduikt?"
"D ie "i k" is VR OM", al dus de w oordvoerster. "En wat di e onjui stheden
betreft : di t is ons officiël e com mentaar, en daar will en we het bij l aten.
Goedemiddag."
(Pam el a Hemelri jk schreef tot voor kort col umns bij het Algemeen
Dagblad maar is daar hal f 2002 uit gegooi d. Si ndsdien verschij nen er op
veel andere plekken -vooral op internet- woedende stukjes van haar. Di t
artikel hebben we gehaal d van www.klokkenlui deronl ine.nl )
Schengen Informatiesysteem
De Europese lidstaten
hebben grootse plannen met het
Schengen Informatiesysteem. Het
sleutelwoord is méér: meer gegevens
invoeren en meer autoriteiten toegang
geven tot die gegevens. Maar hoe zit het
eigenlijk met de controle op de
infor matie-uitwisseling tussen de
Europese politiediensten? Over de
sluipende invoering van een
supercomputer voor de Europese
opsporing.
door Jelle van Buuren
In Straatsburg staat in een tot bunker verbouwde kelder van een zwaarbewaakt,
geheel terrorist-proof gebouw, de centrale computer van het
Schengen Informatiesysteem (SIS). Deze computer, waarin miljoenen
gegevens staan, vormt het kloppend digitale hart van de Europese politiesamenwerking.
De computer is gevuld met gegevens van vreemdelingen
die Europa niet in mogen, gezochte criminelen, gestolen voertuigen en verdachten
die de politie moet observeren. Via duizenden computerterminals
in Europa kunnen de autoriteiten in een handomdraai controleren of een
aangehouden vreemdeling of een verdachte in het Schengen
Informatiesysteem staat.
Het SIS is een zogenaamd signaleringssysteem: het geeft alleen aan of
iemand wel of niet gezocht wordt. De informatie in het SIS is dan ook rudimentair
van aard: naam, woonplaats en geboortedatum van verdachten of
illegale vreemdelingen, de kleur en het chassisnummer van gestolen auto's.
Maar dat gaat veranderen. In Brussel bestaan plannen voor een vergaande
aanpassing van het SIS. Officieel groeit het SIS uit haar jasje omdat de
centrale database de toestroom van informatie niet meer aankan, zeker niet
met de aanstaande toetreding van nieuwe lidstaten. Maar de update naar
een nieuw Schengen Informatiesysteem (SIS II in jargon) betekent meer
dan de plaatsing van grotere harde schijven en snellere processoren. De
Europese lidstaten grijpen de technologische nood aan om de functies van
het SIS aanzienlijk uit te breiden.
Zo willen de lidstaten in het SIS de gegevens vastleggen van alle vreemdelingen
die op een visum de Europese Unie bezoeken. Ook de tegenstanders
van globalisering moeten er aan geloven. De gegevens van 'potentieel
gewelddadige' politieke activisten
komen in het SIS te staan, zodat ze
aan de grens gestopt kunnen worden
als de Europese Unie of de G8 weer
eens een topontmoeting houdt.
Daarnaast willen de lidstaten in het
SIS gegevens opnemen als vingerafdrukken
en DNA-profielen.
Bovendien moeten meer autoriteiten
toegang tot de gegevens in het SIS
krijgen, zoals inlichtingendiensten,
voertuigregistratiediensten, kredietbureaus
en sociale diensten.
'Het SIS was tot nu toe een controleinstrument
ter vervanging van de binnengrenscontroles,'
zegt Bart de
Schutter. 'Nu vindt echter een verschuiving
plaats naar een meer proactief
politie-instrument.' De Schutter
was tot vorig jaar de voorzitter van
de Gemeenschappelijke Controle
Autoriteit (GCA), die toeziet op naleving
van de privacybepalingen van
Schengen.
'De nieuwe plannen zijn allemaal
zaken die niet zozeer met controle
op het vrije personenverkeer te
maken hebben, maar met opsporing.
Het SIS zal in toenemende mate gebruikt worden voor de handhaving van
de openbare orde en de opsporing van strafbare feiten,' aldus De schutter.
Hij kan zich wel voorstellen dat de lidstaten het SIS graag voor meer doeleinden
willen gebruiken. Maar daar behoort wel een fatsoenlijke politieke
discussie aan vooraf te gaan, vindt De Schutter. 'Ik constateer een verschuiving
van de doelstelling van het SIS. Het lijkt erop dat de lidstaten deze fundamentele
discussie uit de weg gaan en een feitelijke vaststelling doordrukken,
waardoor we over een paar jaar alleen nog maar kunnen constateren
dat het SIS is vergroeid naar een opsporingsinstrument.'
Ook Ybo Buruma, hoogleraar Strafrecht en Strafprocesrecht aan de
Universiteit van Nijmegen, waarschuwt voor een sluipende verandering van
het SIS. 'Op zich hoeven we nog niet al te zenuwachtig te worden van de
nieuwe categorie_n gegevens die men wil gaan invoeren,' aldus Buruma.
'Maar er wordt wel degelijk een principiële stap gezet waardoor het SIS van
karakter veranderd. Als het SIS eenmaal in een opsporingsinstrument is
veranderd ligt het voor de hand om steeds méér opsporingsgegevens op te
nemen. De principiële stap die nu gezet wordt, is de opmaat naar een veel
verdergaand systeem. Je kunt er donder op zeggen dat op termijn dan ook
allerlei zachte informatie in het SIS komt te staan, zoals die nu ook in de
registers van de Nederlandse criminele inlichtingendiensten staan. Dat
vraagt om een discussie over de wenselijkheid van zo'n ontwikkeling en
welke controlemaatregelen daarbij horen.'
In de Europese Unie is meer aan de hand op het gebied van informatie-uitwisseling.
In de nasleep van 11 september wordt een koppeling van allerlei
Europese databestanden bepleit, zoals het SIS, Eurodac (waarin asielzoe-
Je kunt de veiligheidsklok in
Europa niet terugzetten, de politie
moet wat ruimte hebben. Elke
burger moet bereid zijn een stuk
vrijheid op te geven om zijn
veiligheid gegarandeerd te krijgen.
Maar dat moet wel transparant en
controleerbaar zijn.
Privacybeschermingsautoriteiten
vormen daarbij een noodzakelijk
tegenwicht, en die hebben nog een
lange weg te gaan.
kers geregistreerd staan), het DIS (een informatiesysteem voor de douane)
en het nieuw op te richten VIS, waarin de gegevens van visumaanvragers
komen te staan. Bovendien wil de Europese politieorganisatie Europol
graag direct toegang krijgen tot al deze databestanden. Duitsland heeft
inmiddels geopperd om in alle Europese landen het systeem van
Rasterfahndung te introduceren: databestanden doorploegen aan de hand
van 'profielen' van terroristen of criminelen in de hoop dat de computer
potentiële verdachten oplepelt.
Volgens Buruma staan de lidstaten voor een principiële keuze. 'De grootste
bescherming van de privacy van de burgers zit tot nu toe eigenlijk in het
naast elkaar bestaan van allerlei rommelige databestanden en het langs
elkaar heen werken van inlichtingendiensten en politiediensten. Als men al
die databestanden met elkaar gaat verknopen krijg je een andere situatie. Ik
kom dan haast tandenknarsend terug op mijn vertrouwen in die rommelig -
heid en ben geneigd te pleiten voor één hiërarchisch informatiesysteem. Dat
is volgens mij de cruciale keuze. Een netwerksysteem met als kenmerk dat
het flexibel maar oncontroleerbaar is, of een hiërarchisch systeem wat de
mensen achter de knoppen een enorme machtspositie geeft, maar wel met
een goede democratische en rechterlijke controle. Het is een enorme fout
om dat debat uit de weg te gaan vanuit het idee: we zien wel waar het naar
toe groeit. Het groeit inderdaad, maar als kanker. Het woekert. Dat is in
ieder geval fout.'
De Schutter voorziet grote wrijvingen tussen het computersysteem van
Europol, dat volloopt met allerlei opsporingsinformatie, en het SIS nieuwe
stijl, dat __k steeds meer opsporingsinformatie zal bevatten. Europol heeft
inmiddels al de wens op tafel gelegd om toegang te krijgen tot het SIS.
'Vroeg of laat krijg je fusieneigingen of een vijandelijke overname,' zegt De
Schutter. 'Dat soort prestigegevechten is nu onderhuids al aanwezig.
Europol zal graag het SIS willen overnemen. Voor de politie is koppeling
van allerlei databestanden natuurlijk het gedroomde technologische middel
om de informatievoorziening te maximaliseren. Ik pleit zelf al jarenlang voor
de instelling van een referentiebestand. De politie kan dan snel verifi ëren of
er gegevens over een verdachte bij het SIS of Europol bekend zijn.
Vervolgens kunnen ze die gegevens opvragen. Dat is beter dan politiediensten
direct in alle databestanden te laten neuzen of door koppelingen in
feite databestanden van elkaar over te laten nemen.'
Controle en transparantie zijn voor Buruma de sleutelwoorden bij de
Europese informatie-uitwisseling. Hij vreest het ontstaan van 'virtuele personages':
profielen van mensen die ontstaan op basis van informatie uit allerlei
databestanden en weinig met de werkelijkheid van doen hebben. 'Het is
cruciaal dat informatie die in de databestanden staat ook klopt en actueel
wordt gehouden,' aldus Buruma. 'Stel dat in de paniek na 11 september
ergens het bericht binnenkomt dat ik terroristische connecties zou hebben.
Dat is tot daaraan toe, maar dan moet je wel zeker weten dat die informatie
verdwijnt als blijkt dat het niet klopt. Die foute informatie moet niet vier jaar
later op het computerscherm verschijnen van een Spaanse politieman die
mij aanhoudt bij een verkeerscontrole.'
Ook De Schutter is van mening dat er
onvoldoende controle is op het SIS.
'Je kunt de veiligheidsklok in Europa
niet terugzetten, de politie moet wat
ruimte hebben. Elke burger moet
bereid zijn een stuk vrijheid op te
geven om zijn veiligheid gegarandeerd
te krijgen. Maar dat moet wel transparant
en controleerbaar zijn.
Privacybeschermingsautoriteiten vormen
daarbij een noodzakelijk tegenwicht,
en die hebben nog een lange
weg te gaan.'
De Gemeenschappelijke Controle
Autoriteit van Schengen knokt al jarenlang
voor acceptatie door de politiediensten.
'Met Europol zijn de relaties
redelijk goed, maar over het algemeen
zien politiediensten ons slechts als
een noodzakelijk kwaad. We mogen
nog met een adviesje komen als het
kalf politiek gezien al verdronken is,'
zegt De Schutter. 'We hebben geen
eigen budget en te weinig tijd en energie
om er bovenop te zitten. Het zijn
druppels op een gloeiende plaat. Ons
nieuwe secretariaat in Brussel werkt
heel assertief, waardoor de controle wel verbetert, maar het is een langzame
verovering van de weg.'
Burgers hebben in principe het recht om te controleren of de gegevens die
in het SIS staan ook kloppen. Maar dat is in alle landen anders geregeld en
weinig mensen zijn op de hoogte van hun inzagerecht. 'De GCA probeert
burgers bewust te maken van hun rechten,' aldus De Schutter. 'Maar de lidstaten
en de politiediensten ondernemen weinig op dat gebied. Wij hebben
al jaren geleden een brochure gemaakt. In Nederland is die brochure pas
onlangs door de autoriteiten verspreidt, in Frankrijk nog nooit, terwijl we in
België al aan de tweede ronde bezig zijn. Het verschilt dus nogal per lidstaat.'
Ook op andere vlakken verloopt de controle moeizaam. De Schutter: 'Het
Europees Parlement krijgt alleen ons jaarverslag en daar springt men met
vreugde op omdat men eindelijk een been heeft om op te knabbelen. Verder
worden parlementen nauwelijks geïnformeerd en vindt er vrijwel geen discussie
plaats.'
De controle op over burgers opgeslagen informatie wordt alleen maar
belangrijker als er in het SIS meer en zachtere gegevens komen te staan.
Volgens Buruma zouden eigenlijk de Europese regeringsleiders moeten
beslissen over de verschuiving van de politiële informatie-uitwisseling, die
zich nu autonoom lijkt te voltrekken. Hij vreest alleen dat de regeringsleiders
onvoldoende verstand van zaken hebben. 'Ik ben bang dat regeringsleiders
zich makkelijk zullen laten overtuigen door technologen of door technologische
argumenten, zonder echt te beseffen om wat voor fundamentele keuze
het hier gaat.'
kleintje MUURKRANT/24 oktober, pag 3
Niet terug maar vooruit. Niet
passief maar actief.
Spreekt Loesje je aan? Mail
dan naar denbosch@loesje.nl,
en doe mee. Voel de vrijheid
van alles mooi te maken.
Loesje, Postbus 1045, 6801 BA
Arnhem (026.4437724) en/of
kijk op www.loesje.nl/den-
bosch
➔➔➔➔
Goudkoorts Op het
artikeltje "Dagobert Duck" uit
het vorige Kleintje kwam de
volgende reactie binnen:
"Het belangrijkste aspect van
het probleem met de goud-
voorraad hebben jullie niet
aangehaald: Veel centrale ban-
ken hebben een grote hoeveel-
heid goud op de balans staan,
die in werkelijkheid niet meer
in de kluizen ligt maar is uitge -
leend aan goudbankiers. Die
betalen daarvoor een minima-
le rentevergoeding (zodat al
dat goud toch nog een beetje
rendeert voor de centrale
bank) en brengen het op de
open markt. Hiermee verval-
sen ze niet alleen de goud-
markt, die strikt uitgaat van
bekende hoeveelheden
bestaand, nieuw te delven en
verloren gaand goud (cijfers
die door deze handelwijze
ondergraven worden - en de
goudprijs wordt zo kunstma -
tig verlaagd), maar hiermee
verliest goud als dekking van
door de staat uitgegeven
waardepapieren ook zijn waar -
de, immers, geen enkele goud -
bankier kan garanderen dat
goud ooit terug te kunnen
leveren als de marktprijs
inmiddels flink gestegen is.
Gebleken is dat het IMF aan
centrale banken opdracht
geeft ook uitgeleend goud op
de balans als fysiek voorradig
goud te zetten. De centrale
banken leggen hierover geen
verantwoording af, maar de
Portugese Centrale Bank heeft
zich wat informatie over deze
handelwijze laten ontvallen en
dit heeft voor veel ophef
gezorgd (zie
www.gata.org/Panic.htm)
Volgens kenners (ben ik niet)
kan dit maar op één manier
eindigen, vooral nu de
Amerikaanse FED al een paar
jaar op enorme schaal geld bij-
drukt en in omloop brengt,
namelijk met een gigantische
stijging van de goudprijs
(althans ten opzichte van de
Amerikaanse dollar) en een
grote ontwaarding van de dol-
lar. Zoals in het Duitsland van
de crisisjaren bekend is kan
dat gigantische vormen aan-
nemen (het versturen van een
brief kostte op zeker moment
twee miljard mark).
Over het Nederlandse goud
heb ik wel eens gehoord dat
het om veiligheidsredenen
niet alleen in de kluizen van
DNB ligt maar deels ook in
Fort Knox of iets dergelijks. Ik
kan me niet voorstellen dat de
FED ons goud tot zijn eigen
voorraad rekent maar mocht
dat zo zijn dan zouden we
inderdaad een probleem heb-
ben.
➔➔➔➔Keer 't
Tij Als vervolg op de grote
demonstratie van 20 septem -
ber jongstleden waar 25 dui-
zend mensen aan deelnamen,
organiseert platform "Keer het
Tij" dit jaar nog tenminste
twee landelijk gecoördineerde
acties. Er wordt busvervoer uit
diverse steden in Nederland
geregeld naar het tweede
Europees Sociaal Forum (ESF)
➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔

kleintje MUURKRANT/24 oktober 2003, pag 4
van 12 t/m 15 november 2003
in Parijs. Zie
www.keerhettij.nl/esf. En op
donderdag 18 december 2003
is er een landelijke actiedag
van Keer het Tij in tientallen
steden. Lokale platforms of
organisaties worden gevraagd
om die dag in hun woonplaats
acties te organiseren. Dit kan
bijvoorbeeld in de vorm van
een fakkelwake tijdens de
koopavond van 19 tot 21 uur,
maar andere acties zoals prik-
acties of demonstraties die
dag zijn ook mogelijk.
Landelijke organisaties kun-
nen hun lokale afdelingen vra-
gen of ze op 18 december mee
willen doen. Afdelingen kun-
nen aansluiten bij een plaatse-
lijk Keer het Tij platform of
zelf een actie of wake organi-
seren. Wij vragen landelijke
organisaties daarom deze
informatie te delen met al hun
lokale afdelingen! In veel ste-
den zijn inmiddels al lokale
Keer het Tij platforms opge-
richt. Vanuit 25 steden wer-
den er bussen geregeld of
gezamenlijk treinvervoer geor-
ganiseerd naar de landelijke
demonstratie van 20 septem-
ber. Wij vragen deze platforms
om zo snel mogelijk een mail
te sturen aan lokaal@keerhet-
tij.nl als bekend is wat er op
18 december in hun woon-
plaats wordt georganiseerd.
Lokale platforms kunnen ook
een eigen pagina krijgen op de
website www.keerhettij.nl. De
platforms Leeuwarden,
Nijmegen en Utrecht hebben
dit al.
We roepen lokale organisa-
ties, in plaatsen waar nog
geen lokaal platform is, op om
samenwerking te zoeken met
andere organisaties en een
lokaal platform op te zetten.
➔➔➔➔
Polonaise uit
eigenbelang De
wereldhandelsorganisatie
(WTO) had een poosje terug
een overleg in Cancun. Daar
zou een strijd worden gevoerd
om in naam van de 'ontwikke-
ling' van de wereld verdere
afspraken te maken over vrij-
handel. Daar valt dus veel bin-
nen te halen voor het bedrijfs-
leven! De Nederlandse belan -
gen werden verdedigd door
een delegatie onder leiding
van Laurens-Jan Brinkhorst.
Dit was reden genoeg voor
een groep zakenlieden (onge-
veer 80 mensen) om, vlak voor
het vertrek van Laurens-Jan,
de delegatie een extra hart
onder de riem te steken. Deze
delegatie zou immers garant
staan voor een uitmuntende
behartiging van hun belangen.
Zij wilden graag hun vertrou-
wen in de hoeders van onze
belangen middels een krachtig
'chapeau' uitdrukken. En wat
voor één! Het mondde uit in
een regelrecht straatfeest
waar de 'antiglobalisten' nog
een puntje aan kunnen zuigen.
Getooid in driedelige pakken,
mantelpakjes, voorzien van
goedgeknoopte stropdassen
waren ze, begeleid door een
verkwikkend deuntje dixie-
land, via het Ministerie van
Landbouw naar het Ministerie
van Economische Zaken gelo -
pen. Daar is, na een aantal
toespraakjes, de champagne
ontkurkt, een sigaartje opge-
stoken, waarna de kostuums
op beschaafde wijze in de
kreukels gepolonaised wer-
den. Alles in naam van de ver-
dere verbreiding van het kapi-
talisme, en de verdere aanvul-
ling van bankrekeningen van
➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔
P olitieke
De laatste tien jaar is het
overheersende beeld van radicale acties
verschoven van gewelddadig karakter
met de kleur zwart als hoofdtoon naar
een meer kleurr ijk geheel. Acties worden
op creatieve wijze gevoerd en niet
meteen met geweld geassocieerd terwijl
wel degelijk schade aangericht wordt met
als doel het uitoefenen van druk.
door Ed Hollants
In de jaren tachtig overheerste de steen, rook- en brandbom en het gevecht
op straat; nu zijn het meer imago-, en logobeschadiging of het creëren van
een onhoudbare situatie en openbaar orde problemen voor de overheid door
middel van theaterachtige effectieve acties, bijvoorbeeld "Tute Bianche" of
"Disobbedienti" in Italië en "Yomango" in Spanje (1). Verder zijn er steeds
meer acties met het gebruik van moderne communicatiemiddelen zoals internet.
Directe acties kunnen tegenwoordig ook vaak veel effectiever zijn door
een virus bij een bedrijf te verspreiden dan een steen door de ruit te gooien.
Door de toegenomen automatisering en het gebruik van hightech middelen
zijn veel zaken veel gevoeliger geworden voor sabotage. Ook de moordende
concurrentie en de verkoopstrategieën waar het steeds vaker gaat om het
gevoel bij een product en de vorm waarin het is vormgegeven maken bedrijven
"kwetsbaar".
Wat veel acties dan ook gemeen hebben is dat ze inspelen op beeldvorming.
Door de wijze waarop de acties wordt vormgegeven worden beelden verstoord.
Er is sprake van kruisbestuiving tussen kunst en activisme of misschien
moet je zeggen dat acties deels kunst zijn geworden..
Ook het Autonoom Centrum probeert al langere tijd vormen van acties uit die
bovenstaande elementen in zich hebben. Enkele bekendere acties zijn de
"bestorming" van de grensgevangenis ('Grenshospitium') tijden de Eurotop in
Amsterdam in 1997 ("het beleg van Amsterdam"), de campagne tegen de
KLM tegen uitzettingen die in 1999 startte, een reeks affiches in 2001 en
2002 en samen met De Vrije Ruimte het EasyCity project in oktober 2002.
Daarnaast mochten we ons ook in de belangstelling heugen met kleinere
acties zoals bijvoorbeeld de verkiezing van "de actie van de eeuw" in december
2000. In dit artikel een korte beschrijving van een aantal van die acties,
het waarom en hoe.
Eurotop1997
Onder het motto "het beleg van Amsterdam" werd in juli 1997 tijdens de
Eurotop een grote actie door ons georganiseerd. Er vond een fietsdemonstratie
plaats van de bank naar de gevangenis. Twee uiterste afgesloten voor
de bevolking. Aan de ene kant vertegenwoordigers van de rijke en kansrijke
landen vergaderend in de Nederlandse Bank omgebouwd tot een vesting en
aan de andere kant in Amsterdam Zuid Oost de gevangenis voor kansloze
asielzoekers: het grenshospitium. De demonstratie eindigde bij dit grenshospitium
dat bestormd werd met onder andere een verrijdbare blijde die met
een enorme katapult zakken water over de muren schoot. Verder waren er
tientallen tennisrackets en honderden tennisballen met briefjes erin die over
de muur werden geslagen, er werd een tunnel gegraven onder het hek door
en met behulp van ladders werden lakens over de hekken en muren gehangen,
"een bevrijdingspoging". In de voorbereiding van de Eurotop hadden we
al samen met anderen onder de naam "Tegen controle" een "inkijk- en afluisteroperatie"
in Noordwijk georganiseerd bij een top van de EU ministers van
Binnenlandse Zaken en Justitie.
KLM
KAN HET SAMEN?
actie & spektakel
In 1998 werd besloten een campagne te gaan voeren rond uitzettingen van
illegalen en uitgeprocedeerde vluchtelingen. Al langer werd bij ons de discussie
gevoerd over het weinig zinvol zijn van acties gericht op de overheid.
Het leek zinvoller om meer actie te gaan voeren direct naar andere delen
van de maatschappij zoals bedrijven. De eerste actie rond dit thema was
gericht tegen luchtvaartmaatschappij Martinair in december 1996. Van dit
bedrijf eisten we dat ze met groepsuitzettingen stopten; de eis van de actie
werd ingewilligd na enige gesprekken naderhand. Daarna stapten we naar
de KLM, de grootste uitzetter, en startten een grotere campagne tegen KLM,
die meldde door te zullen gaan met uitzetten. Er werd een affiche gemaakt,
een interactieve website (2), een KLM shuttle-bus-tour gehouden en acties
gevoerd bij de vakantiebeurs en reisbureaus. Een half jaar later is ook in
Duitsland op gelijksoortige wijze actie gevoerd tegen Lufthansa (3) door
groepen waarmee we in het Europees No Border-netwerk zitten. Inmiddels
zijn er in vijf landen campagnes tegen nationale luchtvaartmaatschappijen
(4).
Onze acties begonnen in 1999 met de onthulling van de speciale KLM bus.
De onthulling vond plaats bij het Merkengala in het Okura hotel Amsterdam
op 12 november waar uit 15 genomineerde Nederlandse merken 'Het merk
van de eeuw' werd gekozen. "Voorafgaande aan het gala is door het bureau
'ACmark Ltd.' alvast het merk van de komende eeuw gekozen. De keuze is
hierbij gevallen op de nieuwe dochter van de KLM, KLM-expel, gezien de
toenemende betrokkenheid van het bedrijf bij de uitvoering van het vreemdelingenbeleid"
aldus het persbericht. De bus, imitatie van de KLM-hotelshuttlebus,
onder het motto "KLM, uw uitzettingsagent", toerde een week langs de
grensgevangenis en duurdere hotels in Amsterdam om daar "illegalen" op te
pakken voor uitzetting. Dit door eendrachtige samenwerking van politie en
KLM personeel. Overal werden onze KLM-affiches verspreid en gepubliceerd
alsmede ansichtkaarten en onze KLM-folders verspreid, KLM-personeel en
piloten werden in hun postvakken van informatie voorzien, een nagebouwd
vliegtuigcompartiment met twee stoelen waarop de vluchtelingen werden
vastgebonden werd ingezet bij een aantal acties waaronder een grote actie
op Schiphol in de vertrekhal bij de KLM-balies. Een en ander zorgde ervoor
dat de KLM het toch benauwd kreeg en een gesprek met ons wilde. Daarin
werd min of meer toegezegd dat de KLM geen mensen tegen hun wil zal vervoeren
en dat de menswaardigheid in acht genomen wordt. Sindsdien is een
aantal malen een uitzetting voorkomen omdat wij en actiegroepen in
Duitsland de KLM informeerden over een aanstaande gedwongen uitzetting
waarna de KLM weigerde de bewuste persoon te vervoeren.
beeldtaal
Een aantal j aren geleden zijn we begonnen om extra aandacht te besteden
aan het uitbrengen van beeldmateriaal w aaronder affiches. We wil den niet een
overduidel ijke poli tiek correct e boodschap uitdragen maar prikkelen, tot nadenken
bewegen en op gevoelens inspel en die zoal leven en natuurlijk ook een
portie humor brengen. Enigszins bekend zij n de affiches van de al eerder
genoemde anti-KLM-campagne, een affiche van de voorkant van El sevier met
daarop Pim Fort uyn met de Nederlandse vlag om zich heen geslagen en de
tekst "Elzevi ers plan om multicultureel drama te stoppen, BLANK WORDEN",
het affiche uitgebracht na 11-09 "Safety for Al l or Safety for nobody, that's t he
question" , en het Che Laden-a ffiche dat tot ver over onze landsgrens effect
heeft gehad.
Deze reeks affiches die we ook i n ansichtkaartvorm publ iceerden, ze t e het
blad 'Onze Wereld' er mede toe aan om in hun hernieuwde vormgeving in elk
num mer aandacht te besteden aan " Adbusting". In de eerst e nummers is een
aant al van onze affiches afgedrukt.
In één van de vorige nummers van Buiten de Orde heeft Freek van de V rij e
Ruimte een vers lag gegeven over EasyC ity, dus ik houd het wat dat betreft
heel kort. Het ging om het kraken van een ruimte als nieuw EasyCity filiaal (als
p e r s i flage op het EasyEverythi ng concern). In deze 'wi nkel ' werd door een
combinatie van kunst, debat, voorstellingen en de vorm van de winkel zelf krit
iek uitgeoefend op de wi jze waarop de stad Amsterdam zi ch ontwikkeld.
wat zijn onze ervaringen?
De ervaringen die we hebben met de acties die we zelf georganiseerd hebben
zijn verdeeld. Vaak worden bij acties dingen uitgeprobeerd en ook nieuwe
contacten gelegd met mensen die niet als 'fulltime actievoerder' of behorende
tot het 'bekende circuit' meegerekend kunnen worden. Het leidt tot discussie
bij onszelf en bezinning op de eigen positie en uitgangspunten. Op
zich heel gezond. Als kritiek hebben we dat acties al gauw kunnen doorslaan
naar uitsluitend theater, de actie wordt een vorm van kunst waarbij de vorm
doel op zich wordt. Soms kan alleen ludiek genoeg zijn zoals bij verkiezing
van "de actie van de eeuw" eind 1999. Bij het 'beleg' van de grensgevangenis
zijn er echter ook vragen te stellen in hoeverre dit nu wel zo'n succes
was; dit geldt ook voor EasyCity. Van deze acties gaat weinig of geen dreiging
uit, ze schaden niets en worden zelfs als deel gezien van het gehele circus.
Je verzorgt een kritische noot binnen het aanvaardbare en zorgt zo voor
wat kritische kleur. Natuurlijk zijn er verschillende redenen om actie te voeren.
Buiten dat waar je tegen bent kunnen acties ook een functie hebben in
dat waar je voor bent en in versterken van de eigen beweging en uitbouwen
van contacten. Het zeg maar verstevigen van gezamenlijkheid. Maar ook het
een spiegel voorhouden aan de maatschappij of door absurdistische actie
juist aantonen dat veel wat als normaal beschouwd wordt net zo goed absurdistisch
is.
Als laatste kunnen humor en theater, als deel van de actie, relativerend werken
en daardoor kan de actie 'menselijker' overkomen en niet saai plus dogmatisch.
Het is niet voor niets dat veel reclame vooral vormgeving en humor
in zich hebben. Het communiceert goed met mensen. Bij bovengenoemde
spektakels vond ik zelf toch te weinig dreiging of te weinig "directe actie"
ervan uitgaan.
Een steeds terugkomende vraag bij het organiseren van de acties is in hoeverre
op lange termijn doelen worden gesteld, strategie wordt ontwikkeld op
het niveau van een politieke georganiseerde beweging of het meer individueel
uiten van onvrede en leven naar alternatieven uit persoonlijke keuze.
Uiteraard is het niet altijd zo zwart wit en zijn er ook tussenvormen. Als het
doel niet is om bewustzijn te creëren, politieke druk uit te oefenen of te schaden
wordt het meer kunst. Zelf een kick beleven aan de individuele creatieve
uiting, lol gehad hebben in de trant van "wat was het toch gezellig". De vraag
is dan toch: wat levert het nu eigenlijk politiek op?
Een ander kritiek punt is dat acties als theater gaan fungeren waar eigenlijk
iedereen buiten de directe uitvoerders slechts als toeschouwer functioneert.
Voor ons was onder andere een doel van dit soort actie-spektakels om een
brug te slaan tussen kunst/cultuur en activisme. Op dit moment zijn er tal van
initiatieven van individuen en kleine groepjes mensen die zich op een creatieve
manier uiten over een situatie waar zij commentaar op willen geven.
Steeds vaker wordt hier internet bij gebruikt. Doordat allerlei grafische programma's
bereikbaar zijn voor een grote groep mensen is het goedkoop en
makkelijk om eigen ontwerpen in de vorm van een digitaal affiche, een webpagina,
een banner of een nep-domein te maken (google maar eens naar
"weapons of mass destruction"). Maar ook op andere wijzen wordt er creatief
gewerkt aan kritiek, bijvoorbeeld het initiatief "Volksfront van Hogerhand" die
versterkingen aanbrengt op Nederlandse strand tegen een dreigende
Amerikaanse invasie (5). De meeste van deze initiatieven gaan buiten actievoerend
Nederland om.
Wij zijn er deels in geslaagd om het doel van bruggen slaan te bereiken,
maar we missen de menskracht om het verder uit te bouwen. We willen wel
verder op de ingeslagen weg. Juist deze vorm van actie voeren heeft veel
toekomst en raakt het meest de kern van kritiek die we hebben en het alternatief
wat we voorstaan. Wel zullen we extra alert blijven op de inhoudelijke
kant van acties en het werken aan continuïteit. Misschien niet zo
(post)modern maar volgens ons is ook dat nodig.
n o t e n :
1 . w ww.a u to n oo m c en tru m.nl/g lo bal/y o man g o .h tm
2 . w ww.au to n oo mc en tr u m .nl/mig ratie/klm
3 . w ww.d e porta tio n -cla ss.co m/lh
4 . w ww.d e po r ta tio n -cla ss.co m
5 . w ww.h o g er h an d .n l
(Ed Hollants is betrokken bij het Autonoom Centrum in Amsterdam. Het
bovenstaande artikel staat ook in 't meest recente nummer van 't fantastische
blad "Buiten de Orde", preciezer gezegd: de Buiten de Orde-bijlage
"communicatie-guerrilla". Lezen! Kijk ook op www.autonoomcentrum/nl)
K eer
Het zelfgemaakte bord met de
humoristische oneliner, de partijvlaggen,
-folders en -sprekers, de aanwezige
organisaties, zelfs plaats en route van de
Keer-het-Tij demo vormen een sterk
gerafeld ritueel van vergane linkse glorie.
Beleidsmakers houden er al rekening
mee: het onvermijdelijke protest zal de
weg volgen van Dam tot Museumplein
en van Malieveld tot Binnenhof. Ze
nemen het voor kennisgeving aan. Het is
even doorbijten en er moeten misschien
zelfs wat waterige tomaten worden
ontweken, maar dan heb je daarna ook
wel wat: berustende burgers die na hun
optocht gewoon weer aan het werk gaan,
belasting betalen en gaan stemmen.
door Ernst Naber
Het kl inkt hard, m aar het tegendeel kan niet zo gemakkelijk bewezen worden:
de ri chting die links met onder andere K eer-het-Tij kennel ij k op wil
gaan, doet inmi ddels behoorlij k versl eten aan, zo vers leten dat zich
plaatsvervangende schaamte opdringt aan menig oprecht links denkende.
N iemand w ist -onbedoel d- de strategische en ideol ogische leegte van
l inks beter bloot t e leggen dan SP-voorman Mari jnissen als spreker op de
K eer-het-Tij demonst ratie. " Zoals i n de jaren zeventig zeggen wi j: Dit is
het begi n; w ij gaan door met de stri jd!" Niet zo vreemd dat linkse critici
woorden i n de m ond nemen al s "opgewarm d lijk" (1) of "spoken ui t het
verleden" (2) bij hun beoordeling van di t oude volkstheater. Dergelijke
vernietigende t aal kom t niet all een van het anarchistische gedeelte van
l inks, trouw ens. Ook de l iberaa l inkse elite verklaart het fai l iet van de huidige
l inkse pol it iek, zoals blijkt uit arti kelen van PvdA prof. Jos de Beus
(3), soci aal -democraat Paul Scheffer (4) en anderen. Li nks is behoorlijk
de weg kwi jt, zo is de teneur, en men vraagt zich zelfs af of er nog wel
zoiets bestaat al s "li nks" in relati e tot i ets dat dan "rechts" zou zij n.
Sche fer noemt de reacti e op de kabi netsplannen letterli jk "get ui g[en] van
verouderde uit gangspunten en het ten onrechte vasthouden aan verworven
rechten." Buiten dat "ten onrechte" , i k kan niet anders dan hem gel ijk
geven. Links is verdom de conservatief, fantas ieloos en onderdanig aan
het niets opleverende popul i sti sche parlementaire spel geworden. Ook al
bi eden deze crit icasters weinig soel aas hoe li nks zich dan wel zou m oeten
hervi nden, al s zij dat al zouden wi llen, duidelij k lijkt dat aan weerskanten
van Keer-het -Ti j de leegte van l inks diep gevoeld w ordt.
maar werkt het?
VAN CONSERVATIEVE RITUELEN N
de leegheid va
H et i s nat uurl ij k gemakkeli jk cyni sch te zi jn. Het is m ooi en l ovenswaardi g
dat mensen zich druk maken over de verschralende inrichting van de
maatschappij en dat ze energie wil len steken in welke vorm van protest
dan ook. Het is een begi n, jazeker. Maar waarom dan ni et een echt ander
begin? Carnaval esk smeken bij de rechtse m eerderhei d in de t op van B V
N ederland, rijk aangeklede optochten om aandacht te vragen voor el lende
en mi sstanden; je kunt nog beter in een net pak een pl ant proberen te
overt ui gen af t e zien van fot osynthese dan rechts te vragen het kapitali sm
e te verzachten.
De vraag wat Keer-het-Tij nu eigenl ij k wil met deze niet erg inhoudel ijk
ondersteunde st rategie van de m assademo, wringt zi ch al snel naar
voren. Zien zij met dit actiemi ddel ècht m ogelij kheden om de uitkom st
van de kabinetsplannen t e beïnvl oeden? Zel fs in de Al gemene
B eschouwingen konden de li nkse part ij en in het parlem ent -dicht erbij de
m acht kan ni et- geen potten breken, dus waar dient zo'n pressiemi ddel
dan eigenl ijk nog voor? B oze, niet al leen rechtse tongen beweren zelfs
dat het ni et veel meer is dan een pot je nostalgische zelfbevrediging m et
m ooiere tij den op het netvli es.
De aangesl oten poli ti eke partijen profiteren w aarschijnl ij k wel. PvdA,
GroenLinks en SP halen momenteel in de peilingen sam en 75 zetels en
ook de part ij secretariaten mogen zich vast verheugen in een stij gende
aanwas van leden. De SP w rijft zich zeker in de handen: het is Jan
Marijnissen, bi j afwezi ghei d van Wouter Bos en de zwangere Femke
Hal sema, w eer gel ukt een tomaatstempel op een grote demonstratie te
p l a k k e n .
M aar laten we wel w ezen: di t nostalgische staal tje buitenparlementaris me
brengt een andere, li nksere m aatschappij geen centi met er dichterbij. Met
de PvdA en GroenLi nks of SP in de regering, nu onderdeel van Keer-het-
Tij, zouden misschien enkel e miljarden even anders bij de burgers zijn
neergelegd. Maar ook zij zouden, noodzakelijkerwi js, een kapital is me
conform bel eid hebben m oeten voeren van i nflati ebeperki ng, en dus
snoeien van overheidsuitgaven en het matigen van lonen, om alle ruimte
te geven aan de hernieuw de opbouw van de kracht van het investeringskapi
taal en zij n "concurrenti eposi tie" . Het interview van Ravage met
Professor H eertj e geeft een mooie dwarsdoorsnede van de mogel ij kheden
w at dat betreft (5). Ja, het is ni et al te schadel ij k voor het kapitali sm e
de Betuwel ijn niet aan te leggen of Schiphol ui teindel ijk binnen de perken
te houden. En de A frikahaven bli jkt als i nvesteri ng bij nader inzi en ook
ni et veel op te leveren. M aar verder staan de grenzen aan de bewegi ngsruimte
gri ezelig dicht op el kaar. "Het gaat erom dat er weer geï nvesteerd
wordt, of de consum ent en weer gaan kopen(...) Ik vi nd dat het zw aartepunt
meer gelegd zou m oeten worden bi j het saneren. Ik gel oof nog
s t eeds dat er in het bedrijfsleven en bij de overheid enorm veel gel d
wordt verspil d" . Effi ciënt m egaconsum eren en maxi produceren in voortschrijdende
rati onalisatie is het devies, ni et een echt nieuw verhaal .

AAR CONSTRUCTIEVE HULP
n links
Een demonst ratie creëert bovendien niet zoveel, het heeft nauweli jks
opbouwende w aarde, het l aat ni ets achter. H et poli ti eke venij n wordt
samen met de demonst rati e-out fit ui tget rokken, m en heeft zijn eenmal ige
rondj e rond de l inkse kerk weer vol bracht en, trouwens, m orgen w acht de
baas weer. A ls methode voor bewustzi jnsveranderi ng is het een eendagsvli
eg, waarvan de vleugeltj es snel opbranden onder de hete zon van
de dagelij kse hectiek in het parlem ent. K ortom, hopen op een parlementai
r wonder vi a de m assademo als pressi em iddel l ij kt een doodl opende
w e g .
Een m aat schappi j di e functioneert volgens andere normen heeft nieuw e
instituties nodig di e van de grond a f opgebouwd m oeten w orden, geen
opleuki ng van de oude door ze in een ni euw, fri s tom aat rood verfje te zetten.
Het is één ding j e verheven i dealen op een mooie zomerdag gezam
enl i jk ui t te vent en, iet s anders is daadw erkeli jk t egen de stroom in een
alternati ef tot stand te brengen. Verandering wi llen (of vanuit noodzaak:
moeten) is duidelijke keuzes maken met betrekki ng tot je hele l even of in
ieder geval een gedeelte daarvan; verandering nastreven is dus verantwoordelijkhei
d en ri si co's nem en.
Ook al verklaren sociaal -democraten links met niet zo heel veel treurnis
dood, nat uurlijk bestaat er zoiet s als " linkse w aarden" di e t e vertalen zij n
naar actuel e probl emen. Coöperati e, gel ij kheid, zorg, delen en wederzijdse
hul p staan nog steeds t egenover dominantie, concurrent ie, pl at egoïsm
e en agressi e. Die waarden moeten i n de prakt ij k worden om ges meed
tot nieuw e organisati evorm en, institut ies en i nfrastructuren, naar mi jn
s maak i n de vorm van een combinati e van di recte acti e (6), burgerlijke
ongehoorzaamhei d en basisdemocrat ische (7) Mutual-Ai d stelsel s.
Mutual -Ai d stelsels zij n lange termijn soli daire organisatievormen van en
voor de burgers zel f, di e door samenwerki ng direct aan de bas is probl em
en bij de wortel aanpakken. Zij n illegalen, ouderen, werklozen en
gehandicapten de klos? B ouw gezamenli jk aan onders teuningsgroepen
en hul pstructuren. Laat vakbonden w eer van de werknemers zi jn in plaats
van onderdeel van B V Nederland, en regel zelf m et eigen fondsen de
werklozenonders t euning in plaats van staat en werkgevers het beheer t e
geven over premies en vol ksverzekeringen. Creëer krediet door middel
van gemeenschapsfondsen en andere solidai re geldsystemen (8), vorm
gezam enl ij k inkoopcoöperaties, werk aan ruil net werken van solidaire
bedrijven met eigen gel dsystemen en zorg voor coördi nerende i nstit uti es
en arbitrage. Als we onze "eigen verantw oordelijkheid" (moeten) nem en,
dan nem en we die ook hel em aal .
Het revol uti onaire aspect vl oeit voort ui t de daad zelf, ui t sam enw erking
aan de basi s om iets tot stand te brengen dat directe waarde heeft, uit
het fei t dat het al ternati ef voor mensen voelbaar en zi chtbaar is als zij
zich binnen di e alternati eve structuren bewegen. Li ever structurele
"burenhulp" dan vl uchti g samen komen op een demonstratiemarkt. Een
directe binding met andere mensen in reële dagelijkse i nteracties heeft
veel meer i mpact dan een massademonstrati e als nieuwsitem van vijf
m inuten op TV. Wat zou Keer-het -Tij kunnen betekenen al s het zijn energi
e zou s t oppen i n de organisati e van concrete hulpstruct uren in pl aats
van al zij n kracht t e richt en op het nauw elij ks i n bewegi ng t e brengen
m a c h t s c e n t r u m ?
Het schij nt dat de l ei ding van K eer-het-Tij het protest een structurele
vorm w il geven en naar decentralisatie wenst te st reven. H opeli jk kan het
di e weg opslaan.
"Eigen verantwoordelijkheid"
Natuurlijk moet de organi sati e van linkse waarden tot een basisdemocrati
sche schaduwmaatschappij samen opgaan met burgerlijke ongehoorzaam
hei d, ofwel de gel eidelijke terugtrekking uit het kapit ali stische systeem
door het vertrouwen op te zeggen, obstructi e te plegen en medewerking
te weigeren. D e crux i s niet alleen die medewerking te ontzeggen
aan allerlei bureaucratische agressi e t egen zogenaam de (etnische) profiteurs
of andere vermeende lastpakken, m aar ook verzet te bi eden tegen
al lerl ei vormen van belastinghe ffing. Waarde moet worden ont trokken
aan het syst eem door het i n ei gen hand te nemen. Het zij n geen eenvoudi
ge s tappen zonder ri sico, maar het li jkt duideli jk dat we uiteindeli jk onze
" eigen verant woordel ijkhei d" moeten nemen over de w aarde di e ons toekomt
om daarmee onze solidariteitskassen t e vullen. H et zwaard snijdt
aan twee kanten. Sol idaire waardenetwerken, eigen geldstel sels en zel fbeheerde
fondsen l everen voor de staat steeds grotere problemen op
belastinggel den te innen en de bel asti ngen di e er zijn, kom en steeds
meer voor rekening van de overbl ij vers.
Het is simpel: als de burgers hun ei gen verantwoordel ij kheid moeten
nemen, zoals Balkenende I graag wi l, dan nemen zij dus ook hun eigen
geld m ee. Keer de li nkse l eegte en l aat de wederzijdse-hulp fondsen voll
open met ongehoorzaam geld; dan heeft l inks in ieder geval weer een
concreet ideol ogi sch en pragmat isch doel om ergens voor t e demonstrer
e n .
Een paar voorbeel den van Mutual A id stelsels:
In Zuid-Am erika worden alternati even ontwikkeld door ruil markten op te
zetten op basi s van een sol idair, ni et rentedragend gel dsysteem . De
"C lubs del Trueque", zoal s deze i ni tiati even in Argenti nië zi chzelf noem
en, zij n opgebouwd uit di verse soorten ondernemi ngen, coöperati es,
netwerken van klei ne zelfvoorzi enende bedrijven, inkoopcoöperaties,
ecologi sche producenten, lokale vakbonden, kerk- en buurt organisat ies
en allerlei andere init iat ieven. Men geeft zi jn eigen gel d uit , zodat de burgers
het kunnen gebrui ken voor uitwi sseling van waarde in hun eigen
buurten en gem eenschappen. Een aantal buurten verenigen zich i n een
groter netwerk dat op meerdere ni veaus functioneert, anderen bli jven
relatief autonoom . Maar tijdens de enorme cris is in Argentini ë groei t de
" Trueque" al s kool . (zie www.strohalm.nl/ new/argentinie/trueque.htm &
o u d . r e f d a g . n l / b u i / 0 1 0 3 3 0 b u i 0 5 . h t m l )
Ook in Brazil ië zij n dergelijke al ternati even waar te nem en, zoal s bij de
MST (Movi m ento dos trabalhadores Sem Terra), een grot e organi satie
van landl ozen di e voor hun coöperati es een systeem voor " debt cl earance"
hebben ont wikkeld het tegen el kaar w egstrepen van schulden door
mi ddel van een eigen bank en w aardesysteem. Waar m ensen worden ui tgesl
oten, bli jken zij vaak -mits zij samenwerken- over voldoende veerkracht
te bezitt en om zichzelf van de ellende en het kapitalis me l os te
maken. (zie ww w.mstbrazil.org & w ww.strohalm.nl/new/brazil ie/mst.htm)
G edachten
Het Friese dorp Appelscha is van
historische betekenis voor het
Nederlandse anarchisme. Al jarenlang
worden de pinksterlanddagen, de
jaarlijkse bijeenkomst van Nederlandse
anarchisten, daar georganiseerd. Hier een
impressie van deze jaarlijkse
bijeenkomst. Geen poging het
anarchisme als stroming af te schrijven,
wel een aanzet tot discussie.
door Arthur Bruls
DE PINKSTERLANDDAGEN
over het anarchisme
D e ongeveer dri ehonderd deel nem ers aan het fest ij n houden hopeli jk van
boeken over het anarchism e. Want daar zij n er veel van i n Appelscha, zo
bli jkt ti jdens de pinksterlanddagen in juni jongstl eden. De boekenstandjes
bekij kend, ontstaat de indruk dat anarchi sten m eer aandacht aan theorie
en geschi edenis van het anarchis me besteden dan aan de ont wikkelingen
om ons heen. Er liggen veel boeken van en over bekende anarchisten en
bekende schri jvers die met het anarchism e sympathiseerden. Iedereen di e
ooit iets met het anarchis me te maken heeft gehad wordt , zo lij kt het, nogal
kritiekloos benaderd. Het is i nteressant om te lezen dat de Franse schrijver
Al bert Camus betrokken is gew eest bij anarchisti sche publ icat ies. Dat men
Cam us' afzi jdi ge houding ten aanzien van de A lgeri jnse bevrij dingsoorlog
rechtvaardigt met het feit dat hij het terrori sm e van het A lgerij nse Nati onale
Bevrijdi ngs front afwees, i s een st andpunt dat je kunt verdedigen. Maar dan
is het w el vreemd wanneer in hetzel fde stalletje een verheerli jkend boek
over de Unabomber - toch echt een terrorist - te vinden is, waarin deze de
moderne anarchist bi j uit stek wordt genoemd. Dat roept het beel d op dat
sommige anarchi sten berei d zi jn met i edereen weg te lopen als ze zi chzelf
maar anarchist noemen. Op een vraag hierover was het antw oord dat het
geweldige aan het anarchisme is dat iedereen zelf kan bepalen wat voor
een i nhoud hij er aan geeft. Wat de vraag oproept of een begrip waaraan
jezel f je eigen inhoud kunt geven, wel betekenis heeft.
anarchisme en de rest van links
De verhouding tussen radicaal links en de sociale bewegi ngen is niet alt ijd
gemakkel ijk. Een bel angrijk deel van radicaal l inks neigt tot één of andere
vorm van sekt aris me al s het om het opbouwen van bewegi ngen gaat.
Zoal s veel marxi stische stromi ngen een beweging als verl oren beschouwen
als di e ni et onmiddell ij k hun programm a overneemt, zo bleek in
Appelscha dat ook som mige anarchisten de neiging hebben zi ch in het
eigen geli jk op te s lui ten. Tijdens een discuss ie over de beweging tegen de
oorlog i n Irak w erden de voorstel len van andere li nkse organi saties snel
geï nterpreteerd al s pogingen om de beweging over te nemen. Zo'n houding
maakt een gezamenlij ke strategie voor het opbouwen van een beweging
onmogelijk. Binnen de vredesbew egi ng bestaan verschillende stromingen
met een eigen visi e op de toekoms t van die bew eging.
Anarchi stische stromingen zij n er onderdeel van en hebben de mogeli jkheid
anderen van hun gel ij k te overtui gen. Juis t daarom is een dem ocratische
en pluralistische vredesbeweging noodzakeli jk. Daar i s ruim te voor
anarchisten, m aar ze moeten wel wil len.
de globaliseringsbeweging
Wat is anarchisme? D ie vraag drong zich i n toenemende mate op gedurende
de landdagen. Anarchisme lij kt zi ch eers t en vooral te kenm erken door
het gebrek aan een dui delijke afbakening. Dat kan l eiden tot een vreemd
soort woordfet isjisme. Het feit dat een bewegi ng of een persoon zichzelf
als anarchistisch aandui dt wordt het cri terium waarop m en bepaalt of een
beweging of een persoon int eressant is. Neem de andersglobali st en.
H oew el veel mensen in Appelscha enthousias t waren over de global ise-
Sti chting Sol idair i n Utrecht is een Nederl ands voorbeeld van een associat
ie van alternati eve bedri jven die zich wi l ontwikkelen zonder afhankeli
jk t e zij n van commerciële banken. Ook wil zi j ona fhankelijk zij n van de
overheid, zoal s de aut onome werkbewegi ng in somm ige del en van
Europa ei nd negent iende eeuw die met name georgani seerd was rond
Mutual Ai d organi saties. (zie www .soli dair.nl )
Burgerl ij ke Ongehoorzaamheid vi nd je in alle vormen en maten, van de
Piquet eros i n A rgentinië die een rechtvaardi g l even terughalen door via
wegblokkades tegen vrachtwagens consum pti eartikelen i n beslag te
nem en, een wat agressi evere variant van het prol etarisch wi nkelen, tot de
uit lachdemonstrat ies van Ghandi -volgers in India.
Noten:
(1) Pieter Cornelissen, "Beperkt economisch alternatief", Ravage #12, september
2003
(2) Marco van Duijn, "Keer het Tij dertien in een dozijn", Dusnieuws #37, september/oktober
2002
(3) Jos de Beus in Reflex katern van de Volkskrant, 20 september 2003
(4) Paul Scheffer bij Buitenhof, Nederland 3, zondag 21 september 2003
(5) Prof. Heertje, econoom, in "Niet bezuinigen maar saneren", Ravage #12,
september 2003
(6) What is Direct Action, zie www.infoshop.org/faq/secJ2.html
(7) Over basisdemocratie, zie www.basisdemocratie.tk
Een roterend credietsysteem van en door burgers zelf is een vorm van "microcrediet"
die in vele culturen voorkomt. Het principe is als volgt: een groep
mensen legt elke vaste periode een bepaald bedrag in een gezamenlijk pot die
wordt beheerd door een persoon die als bank optreedt. Het totaal ingelegde
bedrag kan op elk moment door één van de aangesloten leden worden
gebruikt voor investeringen. Als het aantal periodes gelijk is geworden aan
het aantal deelnemers, heeft elk aangesloten lid periodiek betaald en eenmalig
de hele pot persoonlijk kunnen gebruiken.
(eerder gepubliceerd in Dusnieuws, van Eurodusnie uit Leiden, reageren op
dit artikel kan kan op eurodusnie.nl/2003/09/710.shtml)
kleintje MUURKRANT/24 oktober 2003 pag 5
ri ngsbeweging, w as de hoeveelheid sceptische gel ui den over w at een van
de grootste anti-autoritaire en anti kapi talistische bewegingen ui t de
geschiedeni s is, opvallend. H et probleem i s natuurlij k dat deze bewegi ng
zi chzelf niet expli ci et identificeert met een bekende polit ieke st roming ui t
het verleden zoals anarchisme of social ism e. Voor somm ige anarchi sten i s
dat reden om di e beweging li nks te laten l iggen, voor somm ige marxisten
om te proberen haar koste wat kost hun programm a op te l eggen. Beide
houdingen kenmerken zich door de angst om samen m et een grote groep
mensen ni euw e politi eke ervaringen op te doen.
Een ander voorbeeld van dat w oordfetis ji sm e w as een workshop over postmodern
anarchisme. Gezi en het feit dat deze integraal in Kleint je
Muurkrant werd gepubli ceerd heeft deze workshop blijkbaar indruk
gemaakt (Si ebe Thissen i n K leintj e 381). Siebe Thi ssen is bui tengewoon
enthous iast over de i deeën van de Tilburgse bestuurskundige Paul
Fri ssen, di e bepaal de aspecten van de huidige samenlevi ng, het zich
t erugt rekken van de staat, al s anarchistisch bestempelt en dat positief
w aardeert. En om dat Fri ssen dus "anarchisme" posit ief waardeert wordt
Fri ssen vervol gens ook positi ef gewaardeerd. Het verhaal over Frissen
lei dde tot veel di scussie. Er werd op gewezen dat het vooral de verzorgingsst
aat is die zi ch terugtrekt, m aar dat dat in tegenste l ing tot wat
Frissen beweert, helem aal ni et tot meer vri jheid l eidt. Er werd ook op
gewezen dat Frissens betoog vooral een verheerlijki ng van het neol iberali
sme is en dat het neol iberalism e alti jd al de nei gi ng heeft gehad om zichzelf
te rechtvaardigen door te beweren dat het de m ensen vrij maakt.
Thissen reageerde op het l aatste verwi jt met het argument dat hij di scussi
es over het neol iberalisme en de andersgl obali stenbewegi ng een achterhaal
d verschijnsel vond. Het feti sj is me rond het woord anarchi sme leidt er
zo toe dat het rechtse verhaal van Paul Frissen voor som mi gen uiteindelijk
int eressanter wordt dan de massabew eging tegen de neoliberal e globaliser
i n g .
klassenbewustzijn
Na de discussie bleek ergerni s over het gebrek aan kl assenbewustzi jn
onder veel anarchisten breder t e leven. Dat li jkt kenmerkend voor een zich
aftekenende generati ekloof binnen radicaal links Nederland. In de jaren
tachtig werd het anarchisme een belangri jke polit ieke st roming onder jongeren.
Dat was een uiti ng van onvrede met het stal inis me. Tegel ij kertijd
w as het voor jongeren in die t ij d nog m ogel ij k een bijstandsui tkering te kri jgen,
woonruimte te kraken en een eigen leven in een ei gen gemeenschap
op te bouwen. Dat schiep een geïndivi duali seerd anarchi sme dat zich m inder
en minder m et de echte w erel d bezig hi eld. En dat soms een absolute
minachti ng had voor de strijd voor concrete verbet eringen van het l even
van arbeiders.
Tegenw oordig is dat anders. Ook krakers en anderen ui t de anarchi st ische
hoek werken tegenwoordig voor een uit zendbureau, i n een ca l center of bij
een schoonmaakbedrijf. Wat je verdi ent; hoeveel dagen vakanti e je hebt,
het zijn zaken waarvoor deze jongeren noodzakelijkerwijs wel bel angstelling
hebben. Terwi jl de huidige vakbeweging geen pl ek is waar jongeren
discussi es over deze onderw erpen kunnen voeren, l ij ken de pinksterl anddagen
evenmin een geschi kte plek om dat te doen. Het geïndividual iseerde
anarchisme li jkt steeds m inder in staat een j onge generati e t e overtuigen.
Deze j ongeren wi l en ant woorden vi nden op de vraag hoe het kapitali
sti sch o fensi ef, dat hen st eeds meer vri jhei d ontneem t, gestopt kan w orden.
Het is cyni sch om mensen die zich afvragen wat ze m oet en doen, te
ant woorden dat ze moeten doen waar ze zel f zin in hebben. Maar dat lijkt
in het geïndividuali seerde anarchisme wel gebruikel ij k.
Tekenend is dat in Appelscha de enige workshop over sociale st ri jd -over
de volksopst and in Argenti ni ë- verzorgd werd door Indym edia, een groep
die zi ch niet al s expliciet anarchisti sch beschouwt. Dat er aan de interessante
act ies van de Anarchis t ische Groep Amsterdam rond de bet aling van
illegale werknemers in de horeca geen aandacht w erd besteed i s t ekenend.
De desinteresse voor de strijd van m ensen voor relatief kleine verbeteringen
i n hun l even maakt de sfeer in Appel scha wat zel fvoldaan.
toekomst
Eén van de t alloze anarchisten waarmee ik ooi t heb samengewerkt vertel -
de m e eens dat hij al tijd bijzonder ongelukkig werd van anarchi stische bi jeenkomsten
omdat die zo wei ni g opleveren. Zelf vraag ik m e w el eens af
of mensen die zich in Nederland anarchi st noem en, daar vaak niet meer
mee bedoelen dat ze w eliswaar pol itiek actief zijn, maar zi ch niet in de
bestaande poli ti eke partijen herkennen. In di e zin is het anarchisme eerder
een uiti ng van een bepaalde cris is in de li nkse beweging, dan een stromi ng
met een dui delijk antwoord. Na m ij n bezoek aan Appel scha vraag ik m e
w el of het anarchi sme een bijdrage kan leveren aan het doorbreken van
die cri sis. D aarover zou i k volgend jaar in A ppelscha wel eens wil len discuss
iëren.
(dit artikel is eerder verschenen in het blad Grenzeloos, nummer 73 -
sept/okt 2003, waar auteur Arthur Bruls bij is betrokken. Zie eveneens
www.grenzeloos.org)
Kleintje Actueel
Het nut van een vrijwel dagelijks bijgehouden rubriek op internet is de afgelopen
weken wel bewezen. Vele honderden internet-surfers bezoeken
dagelijks de Kleintje Actueel pagina's die de voorpagina van het Kleintje op
internet vullen (www.stelling.nl/kleintje). Of het nu over de secretaris-generaal
van Justitie, Mabelgate, Kelly, Soros of Bruinsma gaat, er verschijnen
intrigerende berichtjes in die rubriek en je kunt er ook rechtstreeks op
reageren. Help mee 't Kleintje nog actueler te maken door regelmatig langs
te komen en/of anderen te wijzen op deze publiciteitsmogelijkheden. Geef
een vriend of vriendin of juist iemand waar je een hekel aan hebt een abonnement
op het papieren Kleintje en betaal je eventuele achterstallige abonnements-euro's.
de zakenlieden. Toen de bub -
beltjes de hoofden licht had -
den gemaakt, is er als afsluiter
uit volle borst 'Laurens-Jan -
toi toi toi' gescandeerd, als
ultieme uiting van het vertrou -
wen in de lucratieve maatre-
gelen die de WTO-top op zou-
den leveren. Helaas hebben de
onderontwikkelde econo -
mieën op de handelstop een
vuist weten te maken, en zijn
de pogingen van Laurens-Jan
de bankrekeningen te vullen
onvervuld gebleven. Aan de
aanmoedigingen heeft het in
ieder geval niet gelegen...
➔➔➔➔Chinese
frontstores China heeft
zojuist haar eigen ruimtereisje
achter de rug. Na de USSR en
de VS wederom een trotse
natie die miljarden pegels de
lucht inschiet. De VS maken
zich inmiddels grote zorgen
dat ze de alleenheerschappij
van dit moment niet kunnen
handhaven. Die Chinese raket
is daarvan een fraai symbool.
Pasgeleden zorgde de FBI voor
het in rep en roer raken van de
politieke top der VS. De FBI
ontdekte meer dan driedui-
zend Chinese 'frontstores' in
de VS. Dat wil zeggen bedrij -
ven die feitelijk als camouflage
dienen voor activiteiten van
Chinese 'spionnen' op
Amerikaanse bodem. Ene
David Szady, FBI-onderdirec-
teur beschreef de situatie als
"most grave and present dan-
ger". En volgens hem zijn al
die Chinese activiteiten binnen
de NoordAmerikaanse gren-
zen ondermijnend voor de
Amerikaanse veiligheid en de
voorsprong op militair en eco -
nomisch terrein die de VS op
dit moment (nog) hebben.
Amerikaanse bedrijven heb-
ben 't dringende advies gekre-
gen extra alert te zijn op
Chinese activiteiten in de VS
en universiteiten zoals
Harvard en Yale zijn gevraagd
Chinese studenten goed in de
gaten te houden. Maar gezien
de steeds grotere
Amerikaanse investeringen
binnen de Chinese economie
liggen diplomatieke stappen
richting China extra gevoelig.
De Amerikanen hebben vele
miljarden dollars geïnvesteerd
in "booming Chinese busi -
ness". Dus dan weet je 't wel...
➔➔➔➔
Routekaart Daar waar
de Israëlische regering nog
altijd niet in staat is serieuze
vredesonderhandelingen te
voeren en de nog niet zolang
geleden gepresenteerde
'Routekaart naar vrede' inmid-
dels naar de prullenbak is ver-
wezen, is de oppositie in Israël
opgestaan in een poging het
vastgelopen vredesproces vlot
te trekken en nieuw leven in te
blazen. Verschillende
Israëlische prominente politici
(waaronder Avraham Burg en
Amram Mitzna) en een aantal
Palestijnse politici (o.a. Nabil
Kassis en Hisham Abdel
Razeq) hebben op 10 oktober
jongstleden in Jordanië een
ontwerp-vredesakkoord goed-
gekeurd. Dit akkoord is een
initiatief van voormalig
Israëlisch minister van Justitie
en architect van de Oslo-
akkoorden, Yossi Beilin, en
voormalig Palestijns minister
van Informatie, Yasser Abed
Rabbo. Zij stellen dat het
Israëlisch-Palestijnse conflict
schreeuwt om een oplossing
en dat er compromissen geslo -
ten moeten worden in een
➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔➔

kleintje MUURKRANT/24 oktober 2003, pag 6
a ant a l he ike le kw e sti e s z oa ls
he t re cht op te ru gke e r va n de
Pa lest ijnse vluc hte linge n, de
n ede rze ttin gen, de g re nz en
van e en toe kom st ige sta at
Isra ë l e n de to e komst va n
Je ruz a lem. De in it iatie fn e -
m e rs ho pe n dat het o ntw e rp -
vre desa kkoo rd, a lh oe w e l het
g e e n officië l e sta tus h e e ft,
e e n opsta p za l vo rme n tot
e en de finitie f a kkoo rd tuss e n
Isra ë l e n de Pa lestijn e n.
Ove rig e ns is het zoju ist g oed-
g e ke urd e ontwe rp-vrede s a k-
koord ge b a se e rd op he t pla n
Cl inton e n d e Taba -g e spre k-
ken u it 1999 w a a rin on de r
a nde re planne n zijn ge m a a kt
voo r de ve rde ling va n
Je ru z a lem e n de te ru gke e r
va n Pa lest ijnse vlu cht e ling e n.
Wat dit la atste p unt be t re ft
lijkt e e n patst e lling t e zi jn
d oorbroken a ange zien he t
on tw e rp-a kkoo rd me ldin g
ma a kt va n he t op ge ve n va n
h et re ch t op te ru gke e r.
Hie rvoor in de pla a ts zoud e n
de Pa lestij ne n d e soe ve re ini -
t e it o ve r de Te m pe lbe rg in
Je ruza l e m krijg e n. Bo ve ndien
is het de be doe ling dat Is ra ë l
zi ch te ru gt re kt tot de grens
va n vóór 1967, be h a lve ron d
drie blokke n va n ne d e rzett in-
g e n. De Pa lest ijnen zo ud e n
a ls c omp e nsa ti e gebied
e lde rs in Is ra ë l krijgen. Vo or
zove r b e ke nd is Ya sse r Ara fat
vo lle di g op de h oogte va n de
in ho ud va n d e gespre kke n en
d e deta ils e n zou h ij zi jn
g oe d ke uring he b ben ge g e -
ve n. Premie r Sha ron he e ft de
Isra ë lisc he de e lneme rs a a n
de gesp re kke n b e sc hu ldig d
va n sa m e n we rking m et de
Pa le stijnse vijand. Ministe r
N a veh, e en ve rtrou w e lin g
van Sha ron, ve rkla a rd e dat
"de o pp osit ie me t de
Pa lestijne n on de rhande lt a ch -
t e r de rug va n d e re ge rin g,
te rw ijl w e m idde n in e e n
st rijd te ge n d e te rre ur z it -
t e n . "
On da nks d e ze dre igende
w oo rden is h et on tw e rp-vre -
de s a kkoo rd e e n p os itie ve
on tw ikke lin g, o md at het la at
z ien d a t e r a a n b e ide z ijd e n
w e l d e ge lijk g esp re ksp a rt-
ne rs z ijn, d ie a ctie f g e ïnte re s -
se e rd zi jn in he t z oe ke n na a r
e e n se rie u ze oplo ss in g. Het is
t e hope n dat e r met dit initi a -
t ie f e e n he rnieuw de b e la ng-
ste llin g komt vo or de vrij w e l
u itzicht loze situa tie in
Isra ë l/Pa lest ina . E_n va n de
Pa le stijns e de e lneme rs a a n
de ontm oetin g in Jorda nië
bra ch t het a ls volgt on de r
w oord en: " Wij he b ben be g re -
pe n dat Isra ë l ons milita ir
niet kan ve rs la a n , ma a r wij
he b be n ook b e gre p e n d at w ij
Isra ë l niet ku nnen ve rsla an.
Da a ro m mo e t e r e e n politie ke
o plossing w ord en g e von -
de n ." Wie w e et z ulle n niet
a lle e n het Is ra ë lisc he publie k
e n de Isra ë l ische politic i
in zie n dat e r g e en ande re
moge lijkh e id is, m a a r za l de
int e rnatio na le g eme e ns ch a p
e in de lijk z ijn ve ra ntwoorde lij -
ke e n n oodz a ke lijke t a a k o p
z ich nemen. In ie d e r ge va l is
h et d e be d oe lin g d at de o ve r-
e e nko mst (het zoge n a a m de
'Akkoord van Ge n è ve ') o p 4
nove m b e r - de da g d at voo r-
ma lig p re m ie r Rabin w e rd
ve rmoord - in Zw itse rla n d
ond e rte kend z a l w orde n . He t
Zw its e rs e Mi niste rie va n
Buite n la ndse Za ke n h e e ft
bemid de ld en de onde rhan-
d e linge n g e fin anc ie rd.
(SIVMO - Steunc om ité
Is ra ë lis ch e Vre de s groepe n e n
Mense n re ch tenorg a nisaties -
w w w . x s 4 a l l . n l / ~ s i v m o )
De
eeuwige jachtvelden
Uit de Haagsche Courant van 23
december 2002: "Zaandam. Albert Heijn
haalt al het verse konijnenvlees uit de
schappen. Reden is dat het bedrijf niet
kan garanderen dat de
houdbaarheidsdatum op de producten
goed is. Dat heeft een woordvoerder
zaterdagavond meegedeeld. Het verse
konijnenvlees haalt in veel gevallen de
aangegeven houdbaarheidsdatum niet, zo
is na klachten van klanten gebleken. De
supermarktketen raadt klanten die verse
konijnenproducten hebben gekocht aan
die terug te brengen naar de winkel, ook
die waarvan de houdbaarheidsdatum tot
en met 28 december loopt. Zij krijgen
hun geld terug. ANP".
door Eric Zwitser
Gedurende langere tijd heb ik prettig gecorrespondeerd met een scal a aan hot emetoten
binnen het rijke Roomse l even. Dat was vooral mogeli jk omdat ik ver over
de halve eeuw t erug een plens hokuspokustoverdoopwater (want wij beschaafden
doen im mers niet aan voodoo) over de babybol geplempt kreeg en mij dus als
geloofsgenoot mocht opst ellen. Daarnaast i s m ijn betrouwbaarheid voor zelfs de
meest verstokte zwartrok boven el ke tw ij fel verheven, w aar ik in rechte li jn voortkom
uit een zeer vooraanstaand L imburgs papengeslacht. Het zal duideli jk zijn dat
ik van een en ander dankbaar en grootschali g gebruik heb gem aakt.
Mij n bedoeling was, en is nog steeds, in de loop van komend j aar de resultaten
van m ijn onderzoek naar buiten te brengen. Men zal ervan staan te kij ken hoe ook
in kringen van als progressief bekend staande kerkel ijke hoogwaardigheidsbekleders
(contacten met bijvoorbeeld bisschoppen en hun staf heb ik bepaald niet
geschuwd) over bepaalde zaken wordt gedacht. Een stortvloed aan brieven
schetst zwart op wit een meer dan ontluisterend beel d.
De actuele discussie over het onder de antiterreurwetgevi ng brengen van dierenrechtenacti
visten heeft m ij ertoe doen beslui ten een zeer klein deel van de door mij
gevoerde correspondentie al vast bekend te maken. Het betreft de hiernaast afgedrukte
brieven, respectievelijk geri cht aan en ontvangen van mr. drs. C .L.M. de
Quay, roepnaam voor kerkeli jke inti mi Cas en net als i k uit een roemrucht geslacht
afkom stig. Pappa de Quay was tij dens de Dui tse beze t ing, zoals ik hem in een
van m ijn brieven aan junior omschrijf, "vl aggeschip van de roomse inbreng in de
Nederlandsche Unie" en bracht het later dan ook tot minister-president. Cas zelf
boerde ook niet slecht. Onder veel meer bracht hij het tot best uursvoorzitter van de
Stichting Nati onaal Monument Sint -Jan i n DenBosch met een rekening bij onder
meer Van Lanschot Bankiers, waar hij deel uitmaakt e van het presidium. Jarenlang
was D e Quay junior, thans bijna zeventig j aar oud, voorzitter van de Koninklijke
Nederlandse Jagersvereniging. In die functie werden uit zijn mond uitspraken
genoteerd als: "Het beest is er tot nut van de mens en dat we daar op verantwoorde
wijze van mogen profiteren." In een uit gebreide brief aan Cas de Quay ging ik
op deze opmerking in en schreef daarover: "Dat ben ik zéér met U eens, temeer
waar Uw uitspraak over de van God gegeven rangorde mij onwillekeurig meteen
deed denken aan de brief van de Heil ige Paul us aan de Efeziërs waari n gesteld
werd dat de vrouw onderdanig is aan de man geli jk de gemeente aan C hristus
(even uit het blote hoofd, i k heb het niet precies opgezocht), waartegen nogal wat
van die Opzij-types feministen ook allerlei ononderbouwde en makkelijk te weerleggen
bezwaren hebben omdat zij slecht s vatbaar zijn voor het eigen 'gel ijk' precies
zoals altijd allerl ei eveneens geheel ongefundeerde bezwaren tegen de jacht
worden ingebracht, waarnaast enerzijds: zonder jacht geen wildstandbeheer en we
hebben hier midden in Den Haag tegenwoordig vrijwel een vòssenplaag omdat die
dieren ineens zo nodig beschermd m oeten worden, maar wi e beschermt de kìppen
en de kìnderen?! en anderzijds: al dat autoblik in parkeerhavens is ook niet
wat ik zel f het mooi ste vi nd, maar altijd t och nog verre te prefereren boven het feit
dat al s er zo wordt dóórgegaan straks op die parkeerhavens geen auto's meer
T U$A$HIT,
DEELTJE 5
Met de sigaren rokende niet inhalerende blauw e j urk bevl ekkende
sorry soft porn baby-boomer mr. President Clint on, leek het Amerikaans
Fundamentalis me wat minder extreem te worden. Als een vol leerde T.V. predikant
betuigt hij z'n zonden, pinkt een t raant je weg en leidde de neo w ereldorde
op de golven van een new economy naar een illustere hoogte. Al environmental
ist boring Gore moet na hem het li berale (in de V.S. is dat li nks) bel ei d gaan
continueren. Het 'Big-Brother' verkiezings drama dat vol gt, is van een dusdanig
Sheakespeariaans, Kafka-Orwe l-H uxley-C.N.N. gehalte, dat de Greatest
Democrazy-Show on Earth een feit w ordt. Het Republ ikeins gekleurde hooggerechtshof,
Florida governor, brother in arms, Jeb Bush en een dui stere
macht die het stemmen tel-mechanisme saboteerde, t ipt de machts-verdeel
weegschaal i n het voordeel van de Texas Ranger, Governor George dubbel U
Bush, want de onder mr. president C li nton geaccum uleerde rijkdom men moeten
herverdeeld worden en dat mag niet aan een linkse, liberale son of a ecol ogist
worden overgelaten. De groot ste Democratie op aarde bl ijkt van een derde
wereld kwaliteit waar ze in Afrika nog een puntje aan kunnen zuigen, en het
verneukte en gedem oraliseerde 'way of life stem-vee' gaat snel w eer over tot
de orde van de dag, another day another dol lar nietwaar en morgen beginnen
the play-ofs. George dubbel U wordt geï nstalleerd en benoemd meteen het
halve 'w ar cabi net' van Papa al s vertegenwoordigers van zij n admi ni stration,
D ick major asshole Cheney, minister van defensi e tijdens papa's 'Desert
Storm' is second i n command. V oortvarend in lijn van de Republi keinse traditie,
beknot deze neo mr. Presi dent met onm iddelli jke ingang alle wel-fair program-
staan geparkeerd maar levensgevaarli jke everzwijnen rondscharrelen!! Wanneer je
zo iet s opm erkt dan l acht vrijwel i edereen je uit, maar we zu len zien, we zullen
zi en waar het eindigt ! Het probleem is natuurlijk gewoon dat de linkse makro-idiot
en (een woordspel ig grapje, ik bedoel nat uurlijk de rode makrobíoten) dùsdanig
zi jn doorgedraaid dat als het aan hèn ligt het hele land met de Kerst nog slechts
onbespoten l inksdraaiende geitenmelkgestoomde regenwormen op ta fel heeft
staan onder het mot to: 'Gezònd, stàmpvol proteïnen!' Nou, ìk pas, dànk U l èkker!!
Waarom mogen wij niet zèlf bepalen wat er met de Kerst, of wanneer dan ook, wel
of niet op tafel staat? Wat ìs dat voor totalitaire bemoeizucht?! Als ik vlees wil eten
éét ik vlees, zolang het maar niet op vrìjdag is! Dan eet ik namelijk vìs, maar dat
m ag óók al niet meer, want vissen zeggen 'Blub' en er is vast wel ergens een
cohort naturisten dat daaruit verst aan heeft dat 'B lub' in vissent aal 'Au' betekent.
Het schuim op de mond krij g ik van zulke bedilzucht!! Gelukki g zag ik op de
'afstandkijker' hoe fabuleus goed en fel het CDA-Tweede-K amerlid de geachte
mevrouw A. Schreijer-Pierik het opnam voor het recht op jagen tegenover die hònd
Niels Dorland van de Di erenbescherming. Zo stel je je toch niet òp t egen een
dáme!! En dan gaat die directeur van reclamebureau Spring Communicati on B.V.
dat de campagne bedacht óók nog eens dunnetjes over mevrouw Schreijer-Pieri k
heen in de Vol kskrant van 18 december jl .: 'Haar optreden in Kopspijkers maakte
veel duidel ijk. Wonend ergens ver achter Het Loo. Daar waar de gegoede famil ies
anno 2002 nog durven te j agen. Annie eet een vers geschoten haasje met kerst
st ipuleerde ze. Bal listisch onderzoek zal uitwijzen dat het dodeli jke schot w erd
a fgevuurd uit één van de in familiebezi t zijnde karabijnen. Néé, aan de Heilige
Maagd mogen ze ni et komen. Flinterdun populisme.' D e mìnne manier w aarop
hond Dorland haar 'Smakelijk eten!' 'w enste'. Waar bemoeìen ze zich mee, de l ùmmels?
Maar l aat ik maar st oppen voordat ik tè zeer buiten mijn norm ale i k treed,
het schuim staat mij bi jna op de mond van w oede."
Mijn brief bevatte nog veel meer grove opmerkingen, zowel ri chting dierenbescherm
ingskringen alsook in allerlei andere richtingen. De Quay zag er geen bezwaar in
mij, mede op mijn hiernaast afgedrukte op 21 december 2002 geschreven brief, de
j uichende daaronder afgedrukte reactie te sturen. Daarin presteert hi j het de keurige
Vereniging Di erenbescherming kei hard te koppelen aan het begri p "terrori sme" ,
wat sinds 11 september 2001 populi stisch goed bruikbaar is bij zij n jacht op de
Dierenbescherm ing.
N iet al leen vanwege een affiniteit met de jacht, maar ook vanuit hun conservatiefkatholieke
achtergrond hebben lieden als Cas de Quay en CDA-Tweede-Kamerlid
A nnie Schreijer-Pierik met de Nederlandse Vereni ging tot Bescherming van
D ieren, kort weg: (Vereniging) Dierenbescherming, een boomgaard geloofs-appelen
te schillen. M ijn brieven waarop De Quay zo instemmend terugschreef: "(...) dat
wij, zo verm oed ik, gelijk geri cht denken over tal van 'levenszaken'", bevatte ook de
passage: "Kort wil ik nog ingaan op een recente a ffai re die een dui delijker opstelling,
mi jns en hopelijk ook Uws inziens, zo mogelijk nòg dringender noodzakel ijk
m aakt. Misschien begrijpt U al waarop ik doel: onze Heilige Maagd Maria, de
Moeder Gods, met in plaats van het Kindeke Jezus een bloedend dood konij n in
de arm en!! Wat staat ons K atholieken in dit l and nog méér t e wachten?! Die walgel
ijke Robert Long, w aaraan het enige niet verkeerde is dat hij terecht tot ambassadeur
van de varkens is benoemd, gaat deze zingende super-atheïst straks soms
voor in een volgende blasfemerende campagne w aari n niet God de Zoon maar
een vàrken aan het Kruis genageld is??!!"
De bet reffende afbeelding maakte onderdeel uit van een cam pagne van de
Dierenbescherm ing tegen kerstvlees uit de bio-industrie en i s op deze pagi na afgedrukt.
Onder het motto "Ze komen niet aan mijn Heili ge Maagd Maria" stelde het
CDA -Tweede-Kam erli d op 13 december 2002 zelfs een aantal Kam ervragen aan
de minist ers van Justitie en van L andbouw, N atuurbeheer en Visserij. Enkele
dagen later berichtte het blad Metro: "Het Contact Rooms Katholieken (C RK) doet
aangifte bij het Openbaar Ministerie tegen de Di erenbescherming. Het CR K wraakt
de ni euwe campagne van de belangenorganisati e en noemt deze godslast erlijk.
(...)" H et zal niemand verbazen dat het CRK en Cas de Quay niet geheel onbekend
m et elkaar zijn.
In wat De Quay m ij schrijft toont hi j zelf zonneklaar aan dat in jagers- en conservatief-katholieke
kringen niet pas si nds de laatste dagen dierenbeschermingsactivism
e en terrorisme onder één noemer vallen. Nu het poli ti ek onderbuikklimaat daar
gunsti g voor is, pogen deze uiterst rechtse geloofsfanaten de resultat en van hun
akel ig gelobby binnen te halen. Gezien de verschuiving in het denken over wie en
wat in dat verband als terroristen worden gezien valt te vrezen dat op afzienbare
t ermijn burgerli jk eerzame l eden van de Verenigi ng D ierenbeschermi ng onder de
ant iterreurwet geving komen te valen. "Hond" Niels Dorland en i k zu len dan wel tot
de eersten behoren die door jagers afgeschoten zullen w orden. Wat mij betre ft
overi gens in de prettige wetenschap dat ik een dusdanig giftig mannetje ben dat
wie mij op de kersttafel zet, prompt een afgrijselijke dood zal sterven.
he good, the bad and the ugly
ma's en belooft de door de liberal en bestolen privi leged few een tax-refund van
1.200.000.000.000 dol lar. Kyot o en een i nternati onaal gerechtshof worden
afgedaan al s anti-Ameri kaanse instrumenten, waarmee de t oon van het neobuit
enlands beleid i s gezet, don't cal l us, we'l l call you. Timing i s everythi ng
'grasshopper', said the mas ter. 11-09-2002, Hol lyw ood on Ice, alle i n the
movies voorgekauwde ill usionai re ramp-scenario's, van Towering Inferno t ot
en met Independence Day, worden op deze dag van 'extreme mus lim neo evi l
empire al liens', een in een suïcide-act ui tgevoerde realiteit. Op 11-09-2001
spat te een il lusie als een real time reality in New York tegen de Twin Towers
en het Pentagon uit- een, en w erd de relatief veilige Movie pict ures and televisioned
'Dreaming Way of Life' onderbroken door een werkelijkhei d waarvan
gedacht werd, dat dat a leen in een fantasy kon bestaan. Osama met z'n Al
Qai da, hadden integraal van de dreaming way of li fe beeldvorming gebruik
gemaakt , via Hollywood en t elevisieproducties. De psychologische doorbraak,
die Osama en zi jn terrorri stenkliek veroorzaakte, door de il lusies en de onm ogeli
jke naï veteit van de politieke-medi a en de door de economische-elite
gemani puleerde bevolki ng te exposeren al s een werkelijkheid die echt pijn
doet, wordt nu door Bush en zij n kl iek als strategi e gebruikt, om een op golven
bl oeddorst en wraaklust volgende 'Just C ause War Soap' aan de werel d op te
leggen, waarmee hij de wapenindustrie, de ol ie en z'n herverkiezing in 2005 w il
verzekeren. And Prim e Minister Tony Blair, de eerste Engelse Soci aal-
Democraat die de conservatieven rechts inhaal t, vol gt die toekomstige
Amerikaanse Oorlogs-Misdadi ger in z'n voetspoor. (Jacob Roodenburg)
Het
bedrijfsleven e.o.