Het_Ronde_Huis_29-07-1976 - Herstel de republiek

2.B - 07 - 1976
Roodse/s rond het
-'~QndeRIJ1~zijnnog
altijd niet opge/ost
Bet voormalige Ronde nuis lag in
het gebied, waardoor nu ten dele
de toeristische weg loopt. Bet exeentrieke
bouwsel werdrond 1900
door Frank van Vloten gebouwd,
nadat hij bet buiten 'Groeneveld'
in Bulsborst had verkocht.
haal op feiten van het voormallge smalspoor-bestond ult 1open per- -
Ronde Huis te Nunspeet heeftge-, sonenrijtuig (thans pooytramJopbaseerd,
zijn er toch opvallend pe, eigenaar Joh. W.Montenberg),
veel samenvallende omstandighe. 6 of mogelijk 8 gesloten wagens,2
den. Het boek 'The Round House' of 3 platte wagens waarop eventugaat
ov~r het uitgaansleven in de eel bakken ,konden worden ge~
laatste helft van de vorige eeuw in plaatst en verder kipkarren en
Londen en in het bijzonder de lorries. Van de gesloten wagens,
Bet Ronde Bois bestond eerst al- verhouding tussen de spoorweg- waarvan nog foto's bestaan, wordt
leen nit de benedenverdieping, maatschappijen en de prostitutie verteld dat ze in 1928aan een
'Bet Ronde Melkhuis' genaamd. in en om de stations. Ook de om- sloperzijnverkocht.Dekipkarren
Wandelaars konden zieh hier met schrijving dat een in de Kolonien moeten volgens een andere foto in
een glas melk verfrissen. Later rijk geworden planter dit Round de zomer van 1945nog aanwezig
zijn hierop nog twee verdiepin- House liet bouwen, doet veel aan zijngeweestenmogelijknogbijde
gen gebouwd. Er gaat ook een lfrank van Vlo~enen zijn voorma- aan~eg van het zweIJ.lba4.~jn ,geverbaal
did een Belgische arcbi- lige Rond~ ~UIS denken. Om het bruikt. De laatste rails zlJn opgeteet
in 1915een plan gemaakt zou ~~nde Hws InNunspeet heeft ~es- broken door sl.oper W. Hagen~ te
bebben om bet Ronde Buis te' t~Jds.stet;ds een waas van gehelm- Nunspeet. Er IS v~l verYfarrmg
verbogen met een koepel. Er zou zInmgheld gehangen. Er gaa~ d~n g~w~st over hetfelt ofer hie!:"al of
een begin zijn gemaak~ met de ook velev~rhal!!n overwat.:~achIn !1let.eenofmeerdereIGcom~tIeven
aanvoer van materiaal ervoor en rond dlt hws met de blJ~eho- In dienst geweest zouden ZIJn.Het
maar daarbij is bet gebleven. ' 'rende twee Decauville-spoorbaan- is bekend dat op enkele snderen
tjes afgespeeld zou hebben. buitenplaatsen, zoals HeYciestein,
Voor de uitgebreicie houthandel
liet Van Vloten cen Decauville-spoorbaantje
aanleggen,. dat
naar station' Nunspeet liep. HoeweI
de rails a1diverse jaren geleden
zijn opgebroken, is een gedeel~
te van het trace nog wel herken·
baar. Het kruiste bij k.m.-aandui.
ding 59,1 de Rijksweg E 35, even
voorbij het viaduct Vennepad
(Zwarte Wegje)en liep dan vervolgens
via het Amro-Vakantieoord
'Hoogwolde' naar het N.S. station.
Bij de k.ruising met de snelweg
was vroeger een wissel met spptsing.
Daar heeft ook vlak bij het
vijvertje een put bestaan. Een an~
dere put, in de vorm van een diepe
Iangwerpige ongeveer 1 m brede
kuil, met a~n het eind aude funderingen,
bevindt zich aan de
Plaggeweg in hetbeukenbos achter
de camping 'Mosterdveen'.
Waar deze put voor gediend heeft,
is niet geheel duidelijk. Ook omtrent
de aanwezigheid van een
derde put zijn de meningen verdeeld.
In een latere periode, voor·
dat het Ronde Huis werd afgebrQken,
diende het met de diverse
houten barakken als vakantieverblijf.
Enige jaren geleden werd het
hele complex gronden aangekocht
door het Staatsbosbeheer en het
Ronde Huis werd toen afgebroken.
De funderingen, kelders en
ballustrades zijn nog aanwezig.
Een ondergronds gangenstelsel,
dat tijdens de'tweede wereldoorlog
nog in gebruikgeweest zou
zijn, werd kort daarna opgevuld,
Hoewel het geenszins duidelijk,is
dat de schrijver Sadleir in Zijil
~()(!k~TheIto\l!!d lIo\l~e'het \l'e!~
Het ene smalspoorbaantje liep Bornia en Driebergen, lcomotiefvan
station Nunspeet' ~angs het' Tes bestemd-voor suikerplantages 1
Ronde Huis, waar het Zlch op de in Ned. Indie hebben proefgere- :
Plaggeweg splitste. Een tweede den. In Nunspeethebben geduren-
Decauville·baantje,'meteen ande- de 1914-18 op een zijspoor wel
re spoorbreedte, liep van de Eper- enkele normale Belgische locs geweg
(Nieuw Soerel) naar de Pas staan, die gedurende de Duitse
Op en het het 'Jurriaanse L\jntje' opmars door Belgie naar Nedergenoemd.
Maar voor ons verhaal land waren gebracl'lt.
is het eerst genoemde spoor- Van Vloten zou overigens in de
baantje het belangrijkst. Volgens winter 1918-19ook betrokken zijn
zeggen zou men met het tram- geweest bij het vanuit Duitsland
metje via het Ronde Huis tot voor klandestien: over de grens brengen
Vierhouten hebben kunnen rij· vanheletreinen,dieofficteelnooit
den. Als het trammetje bij het gereden zouden hebben. Behalve
Ronde Huis aankwam, stond Van de complete uitrusting van de
Vloten of een boswachter het daar Duitse Fokker fabriek ,zou veel
altijd op te wachten. Aneen de duits materieel zoals auto's,
gasten voor het Ronde Huis moch- vrachtwagens, machines, rails,
ten ciaar uitstappen. Van Vloten bouwmateriaal o~deze manier
had meestal -een geweer onder de ons land zijnbinnengebracht.
arm. Er wordt meermalen verteld Het eerder genoemde personenrijdat
hij op alles schoot! . tuig werd enige jaren geleden op
Voor de richting Vierhouten het terrein van Simon Thomas
moest men daar overstappen op ~rug gevonden en is na restauraeenanderrijtuig(wasditsomshet
tie in gebruik als ponytram'te
rijtuig,je van de in 1917opgeheven Joppe; De eigenaar )riervan. de
ponytram Ginneken/Mastbos?; heer Joh. W~Montenberg, heeft
hetzelfde spoor en type). Deze gedurende de jaren 1968-71naskoetsier
stond met paard en al in peurlngen gedaan omtent het
dienst van hotel 'De MalleJan' en Ronde Huis en het spoorlijntje en
enkele andere pensionhouders in alles wat hierop betrekking heeft.
Vierhouten. De bagagevan de pas- Aangezien de. meeste: verhalen
sagiers en kisten, bestemd voor de gaan over voorvallen die aan het
'Malle Jan', gingen tot het Ronde begin van deze eeuw he~ben
'Kuis op een lorrie, gekoppeld ach- plaatsgevonden en vele van de
ter het trammetje. Daarna werden vertellers inmiddelszijn 9ve!'le·_
ze overgeladen en onder de ban- ,Clen,zullende nu volg~de aanteken
van het andere rijtuigje ge- kenmgen wel onvolle.dig.ziiI!-'O

de ronde.
Het moet nog ver voor de eerste dar identificatit'mietbegraven kon
wereldoorlog geweest zijn dat het worden.
oude rijtuigje, 's avonds als het Na de echtscheiding van Van VIadonker
was, aehter het station te' ten in 1907,waardoor hlj gedwon-
Nunspeet gereed stond. AJs Qe gen werd vrij veel g,rond (o.a.
stoptrein uit Amersfoort binnen. NieuwSoerel) te verkopen, kwam
kwam, stapten er aan Qe verkeer· een vrouw'van zeer slechte reputa·
de kant enige haren uit, gekleed in tie op het Ronde Huis wonen. Met
pelsjassen en hoge hoeden. Onge-. enige meisjes woonde ze op de
zien konden ze zo het trammetje bovenverdieping van het Ronde
bereiken, dat dan riehting Nieuw Buls en organiseerde er teesten
Soerel vertrok. Een BelgisChebos- die berucht waren. Ze had ook een
wachter met erg felIe honden be-. huis bij Nunspeet waar ze een
waaktec:iemeisjesdiedaarverble-. bordeel hield. Qedurende deeer·
ven.Niemandkwamgraagindeze ste wereldoorIog huurde ze een
buurt. huis blj Hulshorst. Ze lokte daar
Een inmiddels overleden, gepensi. meisjes naar toe, vooral Belgische
oneerde machinist bevestigde dit vluahtelingen (Belgisch interne-.
alles. In 1918was hij leerIing·ma· ringskamp te Nunspeet en Bel-
.ohinist bij de NCS in Z\\;olle ge-. giscb garnizoen te Harderwijkl), .
worden. De 'meester" vertelde welkedanviahetRondeHuisnaar
hem. toen ze tijdens eeti ritlangs de frontbordelen in Duitsland zou-
Nunspeet het trammetje zagen , den zijn gestuurd. Enige meisjes.
staan, het volgende verhaal: Toen die op een fietstooht tijdens een
de meester zelf in de negentiger regenbui bij het huis in Hulshorst
jaren nog leerHng was,reae~ ze _ sehuUden, werden daar vastge-.
vcudt .et••- iluweientrein - Van houden. Een van hen, een doohter
Amersfoort naar Zwolle. Daar de van een officier uit Harderwijk,
baan toen nog enkelsporig was. .vist 's nachts te ontsnappen.
moest men in Nunspeet op een waarop de Marechaussee een in·
z!jspoor wachten tot de avonds· val in het huis deed. De eerder
neltrein de goederen~in voorbij genoemde vrouw ging toen weer
reed. Een enkele maal kreeg die bij Van Vloten op het Ronde Huls
sneltrein zonder enige reden in wonen, waar ook 'Duitse spion-
Nunspeet een onveUig sein. Zon- nen' geweest zouden zijn.
der zelf gezien te worden ging de In 1911 hertrouwde de toen
leerling~machinist uit nieuwsgie-. 53-jarigeFr. van Vloten(geb~1858)
righeid kijken. Uit de sneltrein met eenzestienjarig (?) meisje.van
stapten aan de verkeerde kant ChineesiIndische afkomst zijnd
(dus aan de kant 'van het Ronde meisie, volgens zeggen een wees
Huis) een man en een vrouw met en pupUvan hem. De dag waarop
tussen hen in twee kleine meisjes. hetjonggehuwde paar op het Ron-
Daze kinderen waren he1emaalin de Huis zou aankomen, zou een
het zwart gekleed en droegen feestdag zijn. Het personeel stond
zwartedoeken voor hetgezic:ht.Ze aangetreden om een welkomstlied
stapten in het trammetje, dat door te zingen en het dochteI:f,ievan de
een paardgetrokken wegreed. De tuinman zou bloemen aanbieden.
zwarte kleding en doeke.nzijtiver· Het rijtuigje kwamechter met gro.
klaarbaar en niet ongebruikelijk te vertraging van het station. De
vanwege het feit dat jonge meisjes koetsier vertelde later dat men de
of kinderen die een onvrijwiDige jonge vrouwbewusteloos uit de
reis moesten malten'zware rouw Iste klasse coupe had moeten drawerd
aangedaan'. Opdeze manier gen. Het personeel was zeer onder
was het aande band meevoeren en de inciruk.De jeugdige en tengere
soms wat vreemd gedragdan door verschijning vande bruid stak wel
de diepe smart verklaarbaar en heel erg a1 tegen de voor zijn
viel niet op. leeftijd een oude indruk makende
zoohten dan ook een baan elders.
Omstreeks 1916nam bet grootste
deel van bet nogresterende personee!
ontslag. In hoeverre deze ver·
halen, hoewe1van diverse kanten
bevestigd. op werkelijke feiten berusten·is
moellijk na te gaan. Het
Ronde Huis en de omgeving met .
bijgebouwen was op zichze1f al
merkwaardig eenoeg en veal van
wat ziah hier heeft afgespeeld zal
we!voor altijd een gebeim blijven.
Man praat daar nietgraag over en
er heerst nog altijd een bepaalde
angst. Een voorbeeld hiervan: Ie.
mand, die destijda veel in deze
omgeving kWam en ook diverse
malan met het treintje is meegereden;
began enige jaren geleden
hieroverteverteUen. Toengebeurde
er iets merkwaardigs: de man
Wildewat over Van VIoten vertellen,
waiu'op zijn vrouw plotseling
tussenbeide kwarn: 'Je houdt bierover
je mond. niets meer zeggen,
kom mee, ik wil geen moeUijkhe-.
den'. De man aarzeJde nog, maar
ziin vrouw trok hem mee. Ook
andere oude Nunspeters ~.vijgen
maar Hever.
Omstreeks.1900 kwam een meisje
langs de Brandsweg bij de halte
Nieuwe Groeneveld (sinds 1909of-
~oieel 'Halte op verzoel('). Wat ze
daar blj een put zag kan ze nooit
meervertellen. Zeis'~eggerenden
nooit meer in die omgeving ge-.
weest. .
Op het 'Nieuw SoareI', wat eigen-
1ijk een hotel was, zander echter
ooit gasten te hebben gehad.
woonde de maitresse van een toen
bekende landgoedbewoner. .Ze'
had twee kinderen, waarvan er
een later in Arnhem een man.ege
heeft gehacLDe spoorlljn naar het
'Nieuwe Soarel' werd later onbruikbaar
doordat Fr. van VIoten
een wissel v.regnam.De boswach.
ter daar dwong weJarbeiders hun
doohters, soms nog heel JODgekinderen,
om op het 'Nieuwe SoereI'
te gaan werken. Ala ze dan met
terugkwamen werd er gezegd 11at
ze een betrekking in Amsterdam
hadden aangeflomen en de arbeidera
stonden machteloos.
Omstreeks 1916werd bij het Ron- Van Vloten. Moge1ijkzjn er lezers. die meer
Ide Huis .het stoffelijk overschot De wijze waarop de echtgenoot over het Ronde Huis weten. Misvan
een onbekend meisje gevon· later. in het bijzijn van personeel sehien willen zeziohdaninverbin~
den. Dit laatste gat de moge1ijke en bosarbeiders, zijn jonge vrouw ding stel1enmet: Dirk Septer, Oe-
_mQeUijjtltedel.1,lUl1lgezien ze zon· behandelde, maakte dat de repu· nenburgweg 290, Nunspeet, die
tatie van de bewoner van het Ron- zich bijzonder voor de geschiededeHuisnogveelslechterwerddan
nis van het Ronde Huis interes·
dat die reeds was. Over daze din- seert en er graag meer over wil
gen werd dan ook slechts fluiSte-. weten. Hij zou oak graag' meer
rend gesproken. De verhalen die foto's over dit bouwsel wIDenhebhierover
worden verteld hebben ben. Misschien willen menSen,die
we! wat weg van wat er in een inhet hazit van foto's over dit
griezelfibn wordt vertoond. Veel onderwerp zijn, ze tijdelljk aan
personee~e