KUNS EN KULTUUR (K&K) Gemene Take vir Assessering (GTA ...
KUNS EN KULTUUR (K&K) Gemene Take vir Assessering (GTA ... KUNS EN KULTUUR (K&K) Gemene Take vir Assessering (GTA ...
KUNS EN KULTUUR (K&K) NKV Gemene Take vir Assessering (GTA) Graad 9 2007 ONDERWYSERSGIDS AFDELING A Tyd: 4 ure Punte: 120 Getal bladsye: 30 Fokus: Die Wisselwerking tussen Globale en Plaaslike Kultuur
- Page 2 and 3: 1. Inleiding 2. Status van die GTA
- Page 4 and 5: 1. INLEIDING GEMENE TAKE VIR ASSESS
- Page 6 and 7: ereik, maar voorsiening word gemaak
- Page 8 and 9: van die verskillende leergrense en
- Page 10 and 11: Afrikaanse ekonomie te skep, deur g
- Page 12 and 13: wat die idee skep dat werk of meded
- Page 14 and 15: AFDELING A Aktiwiteit 1: Indiwiduel
- Page 16 and 17: • • • • • Die leerders be
- Page 18 and 19: van kennis, kulturele uitruiling, h
- Page 20 and 21: • • • • • • • • •
- Page 22 and 23: Aanbieding van ‘n Gesprekprogram
- Page 24 and 25: Assesseringsraamwerk 2 ‘Die impak
- Page 26 and 27: • Terwyl ander leerders in jou gr
- Page 28 and 29: Aktiwiteit 1: Groepaktiwiteit - LO1
- Page 30 and 31: 3. Indiwidueel • Dink terug en le
- Page 32 and 33: • Elke leerder moet sy/haar eie k
- Page 34 and 35: LYS VAN NUTTIGE WOORDE VIR DIE GTA
- Page 36: GRAAD 9 GTA VERSLAGBLAD KLASONDERWY
<strong>KUNS</strong> <strong>EN</strong> <strong>KULTUUR</strong><br />
(K&K)<br />
NKV<br />
<strong>Gemene</strong> <strong>Take</strong> <strong>vir</strong> <strong>Assessering</strong> (<strong>GTA</strong>)<br />
Graad 9<br />
2007<br />
ONDERWYSERSGIDS<br />
AFDELING A<br />
Tyd: 4 ure<br />
Punte: 120<br />
Getal bladsye: 30<br />
Fokus: Die Wisselwerking tussen Globale en Plaaslike Kultuur
1. Inleiding<br />
2. Status van die <strong>GTA</strong><br />
3. Konteks<br />
4. Bestuur van die <strong>GTA</strong> en Tydtoekenning<br />
5. Rol en Verantwoordelikhede van die Onderwyser<br />
6. Vloeidiagram<br />
INHOUD Page<br />
Taak Aktiwiteit Leeruitkomste en <strong>Assessering</strong>standaarde wat aangespreek word<br />
1 1 LU 3 Oorkoepelend<br />
• Erkenning van indiwiduele, groep- en veranderende identiteite,<br />
insluitend nasionale, etniese, geslags- en taalgroepe ens.<br />
• Uitdrukking van eie gevoel van identiteit en uniekheid in enige<br />
kunsvorm.<br />
2 LU 2 Oorkoepelend<br />
• Analiseer die wisselwerking tussen plaaslike en globale kultuur.<br />
• Analiseer hoe kulture mekaar affekteer en verander.<br />
• Bespreek die voortgesette rol van tegnologie en hoe dit prosesse<br />
en produkte in die kunste vorm.<br />
LU 3 Oorkoepelend<br />
• Erken indiwiduele, groeps- en veranderende identiteite, insluitend<br />
nasionale, etniese, geslag-s en taalgroepe ens.<br />
• Gee uitdrukking aan ’n eie gevoel van identiteit en uniekheid in<br />
enige kunsvorm.<br />
• Dui bereidwilligheid aan om kulturele idees te ondersoek.<br />
3 LU 2 Oorkoepelend<br />
• Analiseer die wisselwerking tussen plaaslike en globale kultuur.<br />
• Analiseer hoe kulture mekaar affekteer en verandering<br />
ondergaan.<br />
LU 2 Drama<br />
• Analiseer die positiewe en negatiewe invloede van beeldradio,<br />
radio, dokumentêre en ander rolprente op ons lewens.<br />
4 LU 2 Oorkoepelend<br />
• Identifiseer bronne van kulturele inligting soos ouer mense,<br />
geleerdes en kunstenaars vanuit die gemeenskap, biblioteke,<br />
museums, erfenisterreine of die Internet om ‘n<br />
belangrike/invloedryke komponis, musikant, kunstenaar of<br />
uitvoerende kunstenaar in die geskiedenis van musiek, dans,<br />
visuele kunste of drama te ondersoek.<br />
LU 3 Oorkoepelend<br />
• Erken indiwiduele, groeps- en veranderende identiteite, insluitend<br />
nasionale, etniese, geslags- en taalgroepe, ens<br />
LU 4 Drama<br />
• Die gebruik van ‘n drama aanbieding om kritiek te lewe oor die<br />
impak van sepies, radio opvoerings of ander beskikbare soorte<br />
uitvoerende kunste-media op mense se waardes en gedrag.<br />
5 LU 2 Musiek<br />
• Analiseer hoe musiek in liedjies, rituele, openbare geleenthede,<br />
rolprente, operas of advertensies gebruik word om reaksie uit te<br />
lok.<br />
LU 2 Drama<br />
• Analiseer die positiewe en negatiewe invloede van beeldradio,<br />
radio, dokumentêre en ander rolprente op ons lewens.<br />
• Oorkoepelend<br />
• Bespreek die voortdurende rol van tegnologie in die vorming van<br />
die prosesse en produkte in drama, dans, musiek en kuns.<br />
LU 4 Dans<br />
• Verduidelik hoe dans deur die waardes van die tyd gevorm word<br />
en ook hierdie waardes weerspieël en hoe dit deur musiek, plek,<br />
modes en tegnologie beïnvloed word.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 1<br />
3<br />
6<br />
6<br />
7<br />
7<br />
9<br />
10<br />
12<br />
14<br />
16<br />
20
LU 4 Visuele Kunste<br />
• Verduidelik hoe die visuele kunste kulture, leefstyle, oortuigings<br />
en mode weerspieël en affekteer<br />
2 1 LU 1 Dans<br />
• Neem deel aan die choreografie en aanbieding van ‘n kort dans<br />
<strong>vir</strong> ‘n opvoering of kulturele geleentheid.<br />
LU 1 Dans Addisioneel<br />
• Skep ‘n dans waarin passies of style van meer as een Suid-<br />
Afrikaanse dansvorm vermeng word en wat ‘n duidelike begin,<br />
middel en einde het.<br />
LU 1 Drama<br />
• Neem deel aan ‘n aspek van beplanning, organisering, reklame,<br />
bemarking, fondsinsameling, of produsering van ‘n dramatiese<br />
item <strong>vir</strong> ‘n gehoor.<br />
LU 1 Drama Addisioneel<br />
• Neem deel aan beide die opvoering en ‘n aspek van die<br />
produksie.<br />
LU 1 Musiek Addisioneel<br />
• Vermeng die styl wat vanuit onmiddelike kulturele omgewing<br />
gekies is met ander style wat Afrika gebruik word.<br />
LU 1 Visuele Kunste<br />
• Skep kuns-, kunsvlyt- of ontwerpwerke wat die selfvertroue in die<br />
gebruik van ontwerpelemente en -beginsels demonstreer.<br />
LU 1 Visuele Kunste Addisioneel<br />
• Selekteer eie kunswerke end werke van die groep, berei dit voor<br />
en monteer dit.<br />
LU 2 Oorkoepelend<br />
• Analiseer the wisselwerking tussen plaaslike en globale kultuur.<br />
• Analiseer hoe kulture mekaar affekteer en daardeur verandering<br />
ondergaan.<br />
LU 3 Oorkoepelend<br />
• Gee uitdrukking aan eie gevoel van identiteit en uniekheid in<br />
enige kunsvorm.<br />
LU 4 Oorkoepelend<br />
• Kombineer indiwiduele kunsvorms om ‘n nuwe artistieke<br />
uitdrukkingsvorm te skep.<br />
Woordelys 28<br />
<strong>GTA</strong> Verslagblad 30<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 2<br />
23
1. INLEIDING<br />
GEM<strong>EN</strong>E TAKE VIR ASSESSERING (<strong>GTA</strong>)<br />
Let wel: Hierdie <strong>GTA</strong> is die eerstes wat op die Nasionale Kurrikulum Verklaring<br />
gebaseer is. Dit verskaf geleenthede om prestasies in die vier Kuns en Kultuur<br />
Leeruitkomstes wat deur die <strong>Assessering</strong>standaarde <strong>vir</strong> Graad 9 gerig word, te<br />
assesseer.<br />
Die Kuns en Kultuur <strong>GTA</strong> is multidissiplinêr en assesseer beide groep en<br />
indiwiduele vermoëns. Dit assesseer ‘n aantal sleutelvaardighede, en evalueer<br />
ook ‘n opvoering, aanbieding, vertoning of uitstalling.<br />
Die beleid <strong>vir</strong> die Kuns en Kultuur leerarea verwag dat leerders onderskeie<br />
vaardighede in die hoof kunsvorms vanaf Graad 7 tot Graad 9 ontwikkel.<br />
Leerders het die geleentheid om hierdie vaardighede op verskillende maniere te<br />
ondersoek en ook om persoonlike genot en uitdrukkingmoontlikhede in en deur<br />
die kunste te vind. Kuns en Kultuur-onderrig verskaf ook die geleentheid om<br />
kultuurgeletterd te word en sensitiewe skeppers en ondersteuners van die<br />
kunste, nasionaal en globaal, te word.<br />
Fokus <strong>vir</strong> Graad 9 Kuns en Kultuur<br />
• globale kultuur en die effek daarvan op plaaslike kultuur<br />
• massamedia<br />
• magsverhoudings<br />
• tegnologieë, en<br />
• bemarking<br />
In hierdie jaar se <strong>GTA</strong> sal Graad 9 leerders die betekenis van die woorde<br />
“globalisering” en “kultuur” binne die fokusareas wat hierbo gelys is,<br />
ondersoek.<br />
Die <strong>GTA</strong> het TWEE afdelings. Afdeling A kombineer leer en assessering en berei<br />
die leerders voor <strong>vir</strong> Afdeling B, wat ‘n formele pen-en-papier assessering<br />
behels.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 3
Afdeling A behels praktiese aktiwiteite in indiwiduele en groepsverband wat<br />
leerders toelaat om vaardighede, kennis en waardes toe te pas ten opsigte van<br />
‘n stel opdragte in verband met globalisering en die effek daarvan op kultuur.<br />
Sommige van die aktiwiteite is voorbereidend en kan in die klas of as tuiswerk<br />
gedoen word. Al die aktiwiteite word nie formeel geassesseer nie. Voorbereiding,<br />
die werklike skeppingproses en repetisies sal gedeeltelik in die leerder se eie tyd<br />
gedoen moet word.. Die werklike assesseringsaktiwiteite sal die 4 ure van<br />
klastyd in beslag neem.<br />
Afdeling B behels take wat met pen en papier take uitgevoer word en wat die<br />
toepassing van teorie en praktiese kennis deur middel van nadenke, uitdrukking,<br />
kommunikering en ontwerp/komposisie in enige van die vier kunsvorms toets.<br />
Leerders sal hierdie take gedurende ‘n beheerde periode van twee uur doen. ‘n<br />
Addisionele 15 minute moet toegelaat word <strong>vir</strong> leerders om Afdeling B deur te<br />
lees voordat die take aanpak.<br />
ASSESSERING VAN DIE <strong>KUNS</strong> <strong>EN</strong> <strong>KULTUUR</strong>-<strong>KUNS</strong>VORMS<br />
Elkeen van die vier kunsvorms in Kuns en Kultuur omvat spesifieke vaardighede<br />
en tegnieke wat unieke maniere van weet, verstaan en uitdrukking gee, behels.<br />
Wanneer hierdie aspekte bemeester word, word leerders bemagtig om meer<br />
bewuste, ondersoekende, waarnemende, nadenkende en kreatiewe indiwidue te<br />
wees.<br />
In ‘n ideale situasie behoort die leerders grondige blootstelling aan al vier<br />
kunsvorms te verkry sodat hulle ‘n ingeligte vakkeuse <strong>vir</strong> die Verdere Onderwys en<br />
Opleiding-baan (VOO) kan doen. Maar die hoeveelheid tyd wat aan Kuns en<br />
Kultuur in die AOO-baan toegeken is, maak dit onwaarskynlik dat leerders grondige<br />
vaardighede en kennis in al vier kunsvorms sal ontwikkel. Om leerders dus aan ‘n<br />
billike evaluering bloot te stel, sal hulle nog steeds volgens die vier Leerareas geassesseer<br />
word maar hulle sal die keuse hê om hierdie uitkomstes deur middel<br />
van enige van die vier kunsvorms te bereik.<br />
Die AOO-baan verskaf algemene onderrig <strong>vir</strong> alle leerders. In Kuns en Kultuur, word<br />
die minimum prestasievlak <strong>vir</strong> Graad 9 deur die Generiese en Oorkoepelende<br />
<strong>Assessering</strong>standaarde van elke kunsvorm in al vier van die Leeruitkomstes<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 4
ereik, maar voorsiening word gemaak <strong>vir</strong> Graad 8 en 9 Kuns en Kultuur leerders<br />
wat in ‘n spesifieke kunsvorm wil spesialiseer. Hierdie leerders kan Addisionele<br />
<strong>Assessering</strong>standaarde ter voorbereiding <strong>vir</strong> studie in die Verdere Onderwys en<br />
Opleiding-Baan kies. Die Addisionele <strong>Assessering</strong>standaarde bied ‘n groter diepte<br />
van kennis en hoër vlakke van tegniese deskundigheid <strong>vir</strong> leerders. <strong>Take</strong> in hierdie<br />
<strong>GTA</strong> omvat dus ook die Addisionele <strong>Assessering</strong>standaarde. Hierdeur kan leerders<br />
hul meer gevorderde prestasievlakke demonstreer.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 5
Hierdie <strong>GTA</strong> sal die vier Kuns en Kultuur uitkomstes insluit, naamlik:<br />
Leeruitkomste 1: Skepping, vertolking en aanbieding van kunswerke<br />
Hierdie LU omvat teken, skilder, kerfwerk, beeldhou, ontwerp, dans, toneelspeel,<br />
storievertellery of die maal van musiek.<br />
Leeruitkomste 2: Dink na (besin) oor kulturele praktyke en kunste<br />
aktiwiteite<br />
Hierdie LU sluit die ondersoek, analise, vertolking en kontekstualisering van en<br />
nadenke oor die kunste in, beide van die verlede en die hede, met gebruik van<br />
die verskillende soorte kunstegeletterdheid; kritiese en nadenkende beskouing<br />
van eie werk, die werk van die portuurgroep en die werk van ander kunstenaars<br />
en uitvoerende kunstenaars.<br />
Leeruitkomste 3: Deelneming en samewerking in Kuns en Kultuur<br />
aktiwiteite<br />
Hierdie LU sluit die ontwikkeling van kreatiewe prosesse deur dans, drama,<br />
musiek en visuele kuns as deel van ‘n groep en as indiwidue in. Verskeie<br />
persoonlike en interpersoonlike vaardighede word binne hierdie uitkomste geonderrig<br />
en gekoester Leer vind plaas in atmosfeer waarbinne oordele nie<br />
uitgespreek word nie en sosiale vaardighede veilig ontwikkel kan word.<br />
Leeruitkomste 4: Uitdrukking van en kommunikering deur verskeie<br />
kunsvorms<br />
Hierdie LU sluit die vele verskillende soorte van artistieke uitdrukking en<br />
kommunikasie in, dikwels nie-verbaal. Dit kyk ook na die rol van die massamedia<br />
in die verskaffing van kennis, inligting, vermaak en die konstruering van waardes<br />
en houdings.<br />
Leerders met Spesiale Behoeftes<br />
Hierdie <strong>GTA</strong> maak dit <strong>vir</strong> leerders wat met leergrense te kampe het, moontlik om<br />
ten volle by Kuns en Kultuur betrokke te wees. Die leerarea is inklusief in die<br />
benadering tot onderrig, leer en assessering. Onderwysers moet bewus wees<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 6
van die verskillende leergrense en moet seker maak dat hul onderrig- en<br />
assesseringsmetodes ‘n verskeidenheid behoeftes ondersteun.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 7
Die kurrikulum <strong>vir</strong> Kuns en Kultuur is ontwerp om diversiteit te akkommodeer.<br />
Sommige aspekte waarby aanpassings en assesseringstussenkomste moonltlik<br />
is, word hier onder gelys:<br />
• die pas van die les,<br />
• instruksiemetodes om aan verskillende behoeftes en leerstyle te<br />
voldoen,<br />
• manier waarop indiwiduele leerders verwag word om te reageer,<br />
• die struktuur van assessering,<br />
• take, sodat hulle toepaslik is, en<br />
• tegnieke wat leerder se vordering monitor bv. interaktiewe terugvoering.<br />
• LET WEL: die ervaring van die proses, d.w.s. hoe die leerders hulle<br />
finale produkte skep, is net so belangrik as die finale aanbieding van die<br />
produkte.<br />
2. STATUS VAN DIE <strong>GTA</strong><br />
Leerders behoort vanaf Graad 1 tot Graad 9 aan die Leerarea: Kuns en Kultuur<br />
blootgestel te word. Die <strong>GTA</strong> is die eindpunt en hoogtepunt van leer, onderrig en<br />
assessering in die AOO-baan aan die einde van Graad 9.<br />
Die <strong>GTA</strong> is ‘n eksterne modereringsinstrument en tel 25% van die totale punte <strong>vir</strong><br />
die Leerarea.<br />
3. KONTEKS<br />
Suid Afrikaanse skole het ‘n verantwoordelikheid om onderrig in die kunste aan<br />
alle leerders te voorsien; om kreatiwiteit te koester en kunste-vaardighede,<br />
kennis en waardes te ontwikkel, om ‘n bewustheid van kulturele praktyke en<br />
omgewings vraagstukke – beide plaaslik en globaal – en die volhoubaarheid van<br />
die kunstegemeenskap in Suid Afrika te verseker.<br />
Die take en aktiwiteite in hierdie <strong>GTA</strong> sal leerders in staat stel om hul vermoë te<br />
demonstreer om deur middel van die kunste ondersoek in te stel, te skep en<br />
uitdrukking aan hul idees te gee. Hulle sal idees uitruil <strong>vir</strong> die gebruik van hulle<br />
kunsvaardigheid, hul kennis en nuwe tegnologië om geleenthede <strong>vir</strong> die Suid-<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 8
Afrikaanse ekonomie te skep, deur globale betrokkenheid en die skep van<br />
prosesse en produkte wat trots plaaslik is.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 9
As Kuns en Kultuur onderwyser, behoort u u leerders aan te moedig om sonder<br />
huiwering ondersoek in te stel, te eksperimenteer en op ‘n kreatiewe manier te<br />
waag sodat hulle vars, oorspronklike werk kan skep. Daardeur sal u Kuns en<br />
Kultuur help om sy opvoedkundige rol in die klaskamer en verder te verwesenlik.<br />
4. BESTUUR VAN DIE <strong>GTA</strong><br />
Die Kuns en Kultuur onderwyser behoort dit duidelik oor te dra dat:<br />
• Die Kuns en Kultuur <strong>GTA</strong> NIE ‘n eksamen behels nie<br />
• Die <strong>GTA</strong> ‘n reeks voortgesette take is<br />
• Die <strong>GTA</strong> gedurende die normale skoolrooster uitgevoer behoort te word<br />
• Die voorbereiding, navorsing en repetering gedeeltelik in die leerders se eie<br />
tyd, of <strong>vir</strong> tuiswerk, uitgevoer kan word.<br />
• Beplanning van die <strong>GTA</strong>:<br />
o Tydens beplanning, behoort skole die aantal leerders in Graad 9 in<br />
gedagte te hou. Dit sal ‘n impak hê op hoe die skole strategies te werk<br />
gaan om binne die vasgestelde tydsbeperkings van die <strong>GTA</strong> te bly.<br />
o Skole moet vroeg in die vierde termyn met die <strong>GTA</strong> begin om seker te<br />
maak dat alle leerders in staat is om hul take te voltooi.<br />
• <strong>Assessering</strong> van die <strong>GTA</strong>: die toegekende tyd is vier ure<br />
• ‘n Spesiale werkboek word nie <strong>vir</strong> die 2007 <strong>GTA</strong> voorsien nie. Leerders moet<br />
hul joernale/werkboeke gebruik. Al die geskrewe en geïllustreerde aspekte<br />
van die <strong>GTA</strong> Afdeling A behoort in hierdie joernaal/werkboek gedoen te word.<br />
Wanneer nodig, moet die onderwyser dit <strong>vir</strong> puntetoekenning inneem. Daarna<br />
moet dit aan die leerders terugbesorg word sodat hulle dIt <strong>vir</strong> voorbereiding<br />
<strong>vir</strong> Afdeling B van die <strong>GTA</strong> kan gebruik.<br />
5. DIE ROL <strong>EN</strong> VERANTWOORDELIKHEDE VAN DIE ONDERWYSER<br />
Leerders bring waardevolle ervarings vanuit hulle eie lewens na die klaskamer. U<br />
rol as die Kuns en Kultuur onderwyser is om die bespreking en nadenke te<br />
inisieer sodat erkenning aan die leerders se eie vroeëre kennis gegee word en<br />
met die groep gedeel word. Moedig debat en die noem van alternatiewe<br />
gesigspunte deur indiwiduele lede van die groep aan. Stuur weg van ‘n houding<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 10
wat die idee skep dat werk of mededlings geoordeel word. Lei die debat, daag<br />
leerders uit om na mekaar te luister, om mekaar se gesigspunt te ondersoek en<br />
om hul eie bydraes te lewer. Verskaf geleenthede <strong>vir</strong> leerders om nuwe en<br />
alternatiewe maniere <strong>vir</strong> die verstaan en interpretering van kennis deur die<br />
kunste te ontdek.<br />
As Kuns en Kultuur onderwyser, sal u verantwoordelik wees <strong>vir</strong> die bestuur van<br />
en toesig oor die <strong>GTA</strong>-proses. Saam met die leerders sal u:<br />
• die <strong>GTA</strong> kontekstualiseer<br />
• konsepte, definisies en tegniese woorde wanneer nodig verduidelik<br />
• die prenttekens wat in die <strong>GTA</strong> gebruik word, verduidelik<br />
• die vloeidiagram met die leerders bespreek<br />
• voor die begin van elke aktiweit -die kriteria <strong>vir</strong> assessering aan al die<br />
leerders verduidelik<br />
• hanteerbare groepe organiseer<br />
• die groepe se rolle toeken<br />
• die ‘dinkskrum’-prosesse lei<br />
• verseker dat aktiwiteite binne die gegewe tyd voltooi word<br />
• tussenbeide tree om moeilikheid te vermy, indien nodig<br />
• verantwoordelik wees <strong>vir</strong> die insameling en insluiting van take en die<br />
verskeie assesseringsvorms in die leerders se portefeuljes<br />
• interaktief by die leerders betrokke raak<br />
Nuwe woorde en konsepte wat in hierdie <strong>GTA</strong> verskyn, word in die woordelys<br />
aan die einde van die gids verduidelik en verklaar. U moet verseker dat die<br />
leerders se begrip van die konsepte “globalisering” en “kultuur” ooreenstem.<br />
Prenttekens wat in hierdie <strong>GTA</strong> gebruik word<br />
Hierdie prentteken dui aan dat ‘n<br />
nuwe taak aangepak word<br />
Aktiwiteit 1 Hierdeur word<br />
aangedui aan dat ‘n nuwe aktiwiteit<br />
binne die taak begin.<br />
Aktiwiteite<br />
word indiwidueel, in groepe of as ‘n klas uitgevoer.<br />
Indiwidueel Groep Klas<br />
Hulpbronne:<br />
Wat benodig word om ‘n<br />
aktiwiteit te voltooi<br />
Instruksies:<br />
Wat gedoen moet word<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 11
6. VLOEIDIAGRAM: Onderwysers moet die vloeidiagram aan die leerders<br />
verduidelik.<br />
Aktiwiteit 1 Indiwiduele Aktiwiteit Klastyd Geen Punte<br />
[LU 3] ‘Jou eie identiteit’ – vraelys plus kontrolelys<br />
Vaardighede: self-besinning, begrip van die konsep van identiteit<br />
Aktiwiteit 2 Groepaktiwiteit Klastyd Geen Punte<br />
[LU 2, LU 3] Hou dinkskrum, aanhalings en definisies van globalisering<br />
H<br />
Vaardighede: Begrip van Konsep van Globalisering, Wisselwerking en<br />
Samewerking<br />
Aktiwiteit 3 Indiwiduele Aktiwiteit Tyd 40 min 10 Punte<br />
[LU 2] Opstel: Nadenke: hoe word jou daaglikse lewe deur<br />
globalisering beïnvloed?<br />
Vaardighede: Nadenke, Analise, Ondersoek, Geletterdheid<br />
Aktiwiteit 4 Groepaktiwiteit Tyd 80 min 30 Punte<br />
[LU 2, LU 3, LU 4] Skryf van teks en aanbieding van ‘n geselsprogram: die effek van<br />
opvoermedia op waardes en gedrag.<br />
Vaardighede: Uitdrukking, Kommunikasie, Spanwerk, Geletterdheid, Repetisie en<br />
Opvoering<br />
Aktiwiteit 5 Indiwiduele Aktiwiteit Tyd 40 min 30 Punte<br />
[LU 1, 2, 4] Navorsing en uitruil van aantekeninge as voorbereiding <strong>vir</strong> Afdeling B<br />
Vaardighede: Navorsing, Luister, Verslaghouding<br />
Aktiwiteit 1 Groepaktiwiteit Tyd 80 minute 50 Punte<br />
[LU 1,2,3,4] Opvoering/Uitstalling<br />
Vaardighede: Toepassing van Kunste-tegnieke, Beplanning, Opvoering, Nadenking,<br />
Bemarking<br />
Hou verslag van<br />
antwoorde in<br />
joernaal/werkboek<br />
Vertoon<br />
plakkaat<br />
Skryf in eie<br />
joernaal/werkboek<br />
assesseringsraam<br />
werk:<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 12<br />
PORTE-<br />
FEULJE<br />
Teks in<br />
joernaal/werkboek,<br />
<strong>Assessering</strong>sraamwerk <br />
Navorsingaantekeninge<br />
in joernaal/<br />
werkboek, <strong>Assessering</strong>sraamwerk<br />
Opvoering/<br />
Uitstalling<br />
<strong>Assessering</strong>sraamwerk,<br />
aantekeninge in<br />
joernaal
AFDELING A<br />
Aktiwiteit 1: Indiwiduele Aktiwiteit – LU 3<br />
Tyd: Klastyd (geen spesifieke tyd nie)<br />
Punte: Geen<br />
<strong>Assessering</strong>standaarde:<br />
LU 3 Oorkoepelend<br />
• Erken indiwiduele, groep- en veranderende identiteite, insluitend nasionale,<br />
etniese, geslags- en taalgroepe, ens.<br />
• Gee uitdrukking aan eie gevoel van identiteit en uniekheid in enige kunsvorm.<br />
Produk: Antwoorde in joernaal/werkboek, kontrolelys<br />
<strong>Assessering</strong>staak: Geen – voorbereiding <strong>vir</strong> <strong>GTA</strong><br />
<strong>Assessering</strong>smiddele: Geen<br />
Bevoegdhede wat ontwikkel word<br />
• Vermoë om self-besinning te doen<br />
• Begrip van die konsep van identiteit<br />
Jou eie identiteit<br />
Hierdie vrae sal jou lei om oor jou eie identiteit en jou groepsidentiteit te besin.<br />
Beantwoord die vrae in jou joernaal/werkboek:<br />
1.1 Wat is jou geslag?<br />
1.2 Wat is jou kultuur?<br />
1.3 Wat is jou posisie in die gesin? (enigste kind, jongste, tweede ens.)<br />
1.4 Wat is jou gunsteling informele drag?<br />
1.5 Na watter soort musiek luister jy graag?<br />
1.6 Wat is jou gunsteling radio- / beeldradioprogram?<br />
1.7 Wat is jou gunsteling advertensies?<br />
1.8 Wat lees jy graag?<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 13
1.9 By watter aktiwiteite is jy na skool / gedurende die vakansies betrokke?<br />
1.10 Wat is jou toekomsverwagtinge (ideale, planne, drome, ambisies ens.)<br />
1.11 Wat het die grootste waarde <strong>vir</strong> jou? (Wat is die belangrikste ding <strong>vir</strong> jou?)<br />
Kontrolelys<br />
Jou identiteite kan deur jou familie, vriende, kultuur, letterkunde en/of die<br />
massamedia (bv. advertensies, rekenaars, die Internet, literatuur, mobiele<br />
telefone) beïnvloed word. In die kontrolelys hieronder moet jy een of meer van<br />
die faktore wat jou identiteit moontlik beïnvloed het, afmerk. Dit is nie nodig om<br />
dit in jou joernaal neer te skryf nie.<br />
Klere<br />
Musiek<br />
Gunsteling<br />
programme<br />
Advertensies<br />
Boeke<br />
Buitemuurse<br />
Aktiwiteite<br />
Wense en<br />
Drome<br />
Waardes<br />
Hulpbronne<br />
Gesin Vriende Kultuur Massa-<br />
Media<br />
Aantekening <strong>vir</strong> die Onderwyser:<br />
Literatuur<br />
Woordelysitem: Massamedia<br />
Advertensies, Beeldradio, Films, Radio, Rekenaars, Internet,<br />
Mobiele telefone, Face Book, MixIt, ‘Blogging’, Koerante.<br />
• Hierdie eerste aktiwiteit is daarop gemik om leerders aan te moedig om oor<br />
hulle persoonlike en gesamentlike identiteit te besin. Hulle behoort te besef<br />
dat hulle identiteite deur verskeie faktore en invloede – sommige goed en<br />
sommige sleg – gevorm word. Daardeur word hulle bewus en krities van wat<br />
hulle toelaat om hulle te beïnvloed.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 14
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Die leerders behoort hulle antwoorde op Aktiwiteit 1 in hulle joernale te skryf.<br />
Die kontrolelys moet net op die <strong>GTA</strong> leerderboekie afgemerk word omdat dit<br />
slegs gebruik word om die konsepte voor te stel.<br />
Nie een van hierdie aktiwiteite behoort <strong>vir</strong> punte gemerk te word nie, omdat<br />
hulle slegs voorbereidend is. Hierdie aktiwiteite is nie deel van die<br />
tydtoekenning <strong>vir</strong> <strong>GTA</strong> Afdeling A nie. Dit kan tuis of in die klas gedoen word.<br />
Maak seker dat die leerders die instruksies verstaan.<br />
Na die voltooiing van hierdie aktiwiteit, behoort die onderwyser met die klas te<br />
gesels oor hoe die aktiwiteit bygedra het tot hulle begrip van die konsep van<br />
identiteit.<br />
Aktiwiteit 2: Groepaktiwiteit – LU 2, LU 3<br />
Tyd: Klastyd (geen tyd word gespesifiseer nie)<br />
Punte: Geen<br />
<strong>Assessering</strong>standaarde<br />
LU 2 Oorkoepelend<br />
Analiseer die wisselwerking tussen plaaslike en globale kultuur<br />
Analiseer hoe kulture mekaar affekteer en verandering ondergaan<br />
Bespreek die rol van tegnologie oor die tyd heen en hoe dit prosesse en<br />
produkte in die kunste vorm.<br />
LU 3 Oorkoepelend<br />
• Gee erkenning aan indiwiduele, groep- en veranderende identiteite, insluitend<br />
nasionale, etniese, geslags- en taalgroepe, ens.<br />
Gee uitdrukking aan eie gevoel van identiteit en uniekheid deur middel van<br />
enige kunsvorm<br />
Toon bereidwilligheid om kulturele idees te ondersoek<br />
Produk: Definisies op ongedrukte koerantpapier<br />
<strong>Assessering</strong>staak: Geen – voorbereiding <strong>vir</strong> <strong>GTA</strong><br />
<strong>Assessering</strong>smiddele: Geen<br />
Bevoegdhede om ontwikkel te word<br />
• Verstaan van konsep van globalisering<br />
• Vermoë om in wisselwerking met ander betrokke te wees<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 15
Globalisering<br />
Werk in klein groepe en lees die onderstaande verklaring:<br />
Moderne tegnologie het die wêreld een groot ‘globale dorp’ gemaak en dus is<br />
baie aspekte van mense se lewens dieselfde. Hierna word dikwels as<br />
‘globalisering’ verwys.. Sommige mense dink dat dit ‘n goeie ding is terwyl ander<br />
dink dat hulle tradisionele leefwyse en kultuur hierdeur <strong>vir</strong> ewig verlore sal gaan.<br />
Hou ‘n ‘dinkskrum’ oor die konsep van ‘globalisering’ en skryf wat jou groep as<br />
die betekenis daarvan beskou op ‘n vel ongedrukte koerantpapier. Vertoon julle<br />
idees en deel dit met die ander groepe.<br />
Hulpbronne<br />
• Ongedrukte koerantpapier<br />
• Pen, vetkryt of viltpen/Koki-pen<br />
• Woordelys aan die einde van die pamflet<br />
• Woordeboek<br />
• Verwysingsmateriaal bv. ensiklopedie, tydskrifte<br />
• Internet<br />
Kennisgewing aan Onderwyser:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Maak seker dat die leerders die instruksies verstaan<br />
Moedig die leerders aan om woordeboeke, ensiklopedies en enige ander<br />
bronne wat hulle sal help om die konsep van globalisering beter te verstaan,<br />
raad te pleeg.<br />
Wanneer die definisies van globalisering op die ongedrukte koerantpapier<br />
uitgeskryf is, kan hulle dit teen die klaskamermure vertoon en almal kan<br />
rondstap en mekaar se definisies lees, of hulle kan dit op die vloer plaas en<br />
leerders kan in stilte rondstap en kommentaar op mekaar se velle papier<br />
skryf.<br />
Fasiliteer ‘n klasbesprekings om leerders te help om hulle begrip van<br />
globalisering verder te verhelder. Indien nodig kan u verduidelik hoe<br />
globalisering deur tegnologiese ontwikkeling, informasietegnologie, die deel<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 16
van kennis, kulturele uitruiling, handel, verbruik van internasionale goedere,<br />
immigrasie en reis aangemoedig is.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 17
Aktiwiteit 3: Indiwiduele Aktiwiteit – LU 2<br />
Tyd: Omtrent 40 minute<br />
Punte: 10<br />
<strong>Assessering</strong>standaarde<br />
LU 2 Oorkoepelend<br />
Analiseer die wisselwerking tussen plaaslike en globale kultuur<br />
Analiseer hoe kulture mekaar affekteer en daardeur verandering ondergaan<br />
LU 2 Drama<br />
Analiseer die positiewe en negatiewe effekte van beeldradio, radio<br />
dokumentêre en ander rolprente op ons lewens.<br />
<strong>Assessering</strong> Taak: Kort opstel in joernaal/werkboek<br />
<strong>Assessering</strong>smiddele: <strong>Assessering</strong>sraamwerk<br />
Bevoegdhede om te assesseer:<br />
• Vermoë om na te dink en eie idees uit te druk<br />
• Vermoë om die rol van globalisering te ondersoek en te analiseer<br />
Besinning: Hoe word jy in jou daaglikse lewe deur globalisering<br />
beïnvloed?<br />
Kyk na die antwoorde in Aktiwiteite 1 en 2. Skryf ‘n kort nadenkende opstel (nie<br />
meer as E<strong>EN</strong> bladsy nie) oor die volgende onderwerp in jou joernaal/werkboek:<br />
Hoe ek in my daaglikse lewe deur globalisering beïnvloed word<br />
Oorweeg minstens TWEE van die volgende aspekte in jou antwoord:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Gesinslewe en TV “sepies”, Geselsprogramme, Realiteitsprogramme<br />
Musiek en musiekvideo’s, DVD’s, CD’s, I-Pods, MP3’s<br />
Lees en die Internet, Blogging, Rekenaarspeletjies<br />
Kommunikering en Mobiele telefone, SMSe, Mxit<br />
Advertensiewese en modes, haarstyle, lewenstyle<br />
Vryetydbesteding en sport, kulturele en ontspanningsaktiwiteite<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 18
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Hulpbronne<br />
Joernaal/werkboek/A4 skryfpapier<br />
Pen of potlood<br />
Woordelys aan die einde van die pamflet<br />
Woordeboek<br />
Tydskrifte, plakkate, oudiovisuele materiaal ens.<br />
Verwysingsmateriaal, bv. ensiklopedie<br />
Aantekeninge <strong>vir</strong> die Onderwyser:<br />
Maak seker dat die leerders die instruksies verstaan<br />
Hierdie opstel moet indiwidueel en onder toesig in die klas geskryf word.<br />
Die leerders moet vooraf oor die onderwerp ingelig word en moet<br />
aangemoedig word om enige ander materiaal wat hulle nodig sal hê, klas toe<br />
te bring.<br />
Verduidelik die assesseringskriteria voor die aktiwiteit begin.<br />
Die opstel moet in die joernaal/werkboek geskryf word en moet volgens die<br />
assesseringsraamwerk hieronder gemerk word.<br />
<strong>Assessering</strong>sraamwerk 1<br />
Besinning: Hoe ek in my daaglikse lewe deur globalisering beïnvloed word<br />
Punt Kommentaar<br />
9-10 Analise van globalisering is gedetailleerd, dit is duidelik relevant en insiggewend.<br />
Toon ‘n gevorderde en buitengewone vermoë om die invloed van globalisering in eie<br />
lewe te ondersoek en daaroor te besin.<br />
7-8 Analise van globalisering is omvattend en relevant.<br />
Toon ‘n vaardigheid in die vermoë om die invloed van globalisasie in eie lewe te<br />
ondersoek en daaroor te besin.<br />
5-6 Analise van die invloed van globalisering is eenvoudig, duidelik en hoofsaaklik<br />
relevant.<br />
Kan ondersoek instel en selfstandig oor die invloed van globalisering besin, maar<br />
slegs op ‘n basiese vlak.<br />
3-4 Analise van die invloed van globalisering is onduidelik en/of meestal onrelevant.<br />
Poog om die invloed van globalisering in eie lewe te ondersoek en daaroor te besin,<br />
maar met beperkte sukses.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 19
1-2 Geen analise merkbaar nie.<br />
Nie in staat om die invloed van globalisering in eie lewe te ondersoek of daaroor te<br />
besin nie.<br />
Aktiwiteit 4: Groepaktiwiteit – LO2, LU 3, LU 4<br />
Tyd: Omtrent 80 Minute<br />
Punte: 30<br />
<strong>Assessering</strong>standaarde<br />
LU 2 Oorkoepelend<br />
• Identifiseer bronne van kulturele inligting soos ouer mense, geleerdes en<br />
kunstenaars vanuit die gemeenskap, biblioteke, museums, erfenisterreine, of<br />
die Internet om ‘n belangrike komponis,musikus, kunstenaar of uitvoerende<br />
kunstenaar in die geskiedenis van musiek, dans, visuele kunste of drama te<br />
ondersoek.<br />
LU 3 Oorkoepelend<br />
• Gee erkenning aan indiwiduele, groep- en veranderende identiteite, insluitend<br />
nasionale, etniese, geslags- en taalgroepe, ens.<br />
LU 4 Drama<br />
• Gebruik ‘n drama aanbieding om kritiek te lewer op die impak van sepies,<br />
radioprogramme en ander beskikbare vorms van die opvoermedia op mense<br />
se waardes en gedrag.<br />
<strong>Assessering</strong>staak: Skryf teks en bied ‘n Geselsprogram aan<br />
<strong>Assessering</strong>smiddele: <strong>Assessering</strong>sraamwerk<br />
Bevoegdhede wat ge-assesseer moet word:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Die vermoë om ‘n interessante, en informatiewe teks wat tot nadenke lei,<br />
te ontwikkel<br />
Duidelike aanbieding<br />
Insig in die effek van globalisering op waardes en gedrag<br />
• Vermoë om as lid van ‘n groep te werk.<br />
• Aanbiedingsvaardighede.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 20
Aanbieding van ‘n Gesprekprogram<br />
Werk in dieselfde groep en bespreek:<br />
‘Die impak van sepies, radioprogramme en ander vorms van die opvoermedia op<br />
mense se waardes en gedrag’<br />
• Met hierdie onderwerp as basis, moet jy ‘n teks <strong>vir</strong> ‘n geselsprogram skryf.<br />
• Elke persoon in jou groep moet ‘n rol kies (bv. Geselsprogramgasheer,<br />
beroemde sepiester, bekende sportpersoon, politikus,<br />
godsdiensverteenwoordige, rap kunstenaar ens.)<br />
• Neem saam met die groep besluite op die vrae en reaksies <strong>vir</strong> die<br />
Geselsprogram. Elkeen moet die dialoog <strong>vir</strong> hulle eie persoonlikheid<br />
ontwikkel.<br />
• Repeteer en bied die Geselsprogram as ‘n opvoering aan. Lede kan<br />
kostuums volgens hulle rolle aantrek of rekwisiete gebruik om hulle<br />
karakters to help skep.<br />
Hierdie aanbieding moet NIE langer as 3 minute duur nie. Terwyl die ander<br />
groepe met hulle aanbiedings besig is, moet die res van die leerders<br />
aantekeninge in hul Joernale skryf, ter voorbereiding <strong>vir</strong> Afdeling B.<br />
Hulpbronne<br />
• Joernaal/werkboek/A4 skryfpapier<br />
• Pen of potlood<br />
• Rekwisiete<br />
Aantekeninge <strong>vir</strong> die Onderwyser<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Verdeel die leerders in groepe van 4 tot 6.<br />
Hierdie aktiwiteit vereis dat leerders twee produkte lewer: ‘n teks en ‘n<br />
aanbieding.<br />
Die voorbereiding sal gedeeltelik gedurende die leerder se vrye tyd gedoen<br />
moet word.<br />
Die teks moet in die joernaal/werkboek geskryf word.<br />
Leerders mag toegang tot verskillende tipes opvoermedia hê; hulle het bv.<br />
moontlik toegang tot beeldradio, radio, gemeenskapsgesprekke of<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 21
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
elektroniese hulpbronne soos blogging as voorbeelde wat oorweeg kan<br />
word.<br />
Die onderwyser behoort die onderwerp voor te stel en ‘n klasbespreking te<br />
fasiliteer. Vrae soos die volgende sal help:<br />
Aan watter soort programme en besprekings word julle blootgestel?<br />
Dink jy dat dit ‘n effek het op hoe jy die lewe beskou of op jou verhoudings<br />
en waardes? Noem voorbeelde. Afhangend van die opvoermedium, kan<br />
direkte en relevante vrae gevra word om bespreking te stimuleer.<br />
Voer ‘n kort bespreking en gebruik die formaat van ‘n ‘Geselsprogram’. Maak<br />
seker dat die volgende idees gedek word:<br />
Rolle: Die program benodig ‘n gasheer wat die onderwerp deeglik ondersoek<br />
het. Omdat hy so ‘n belangrike rol speel, moet die gasheer versigtig gekies<br />
word. Die ‘gaste’ is ‘belangrike persone’ en is bekend of goed ingelig. Hulle<br />
het beslis opinies oor die onderwerp.<br />
Rolspel: Leerders behoort self die rolle te kies wat hulle gaan vertolk. Let<br />
daarop dat dit nie nodig is dat hulle goeie akteurs moet wees nie; hulle moet<br />
die vermoë besit om die standpunt van die persoonlikheid wat hulle vertolk,<br />
goed te stel. Leerders behoort goed oor die houding van die persoon wat<br />
hulle vertolk, te dink.<br />
Struktuur: Die struktuur van die teks benodig ’n inleiding (gaste en<br />
onderwerp word voorgestel), ‘n ontwikkeling (oop vrae wat van eenvoudig tot<br />
meer kompleks wissel, moet gevra word) en ‘n afsluiting waarin die gasheer<br />
die verskeie standpunte saamvat en opsom.<br />
Leerders behoort aangemoedig te word om standpunte op ‘n oortuigende<br />
manier te stel/oor te dra en liggaamstaal, oogkontak en gebare te gebruik.<br />
Maak seker dat leerders die instruksies verstaan.<br />
Elke groep het ‘n maksimum van 3 minute <strong>vir</strong> die aanbieding van hulle<br />
Geselsprogram.<br />
Verduidelik die assesseringskriteria voor die aktiwiteit begin.<br />
As die teks eers ontwikkel en geskryf is, kan die leerders dit woordeliks leer,<br />
of dit lees, of rondom die belangrike punte improviseer.<br />
Terwyl hulle na die Geselsprogramme kyk, kan die ander leerders<br />
aantekeninge daaroor in hulle joernale skryf as voorbereiding <strong>vir</strong> Afdeling B.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 22
<strong>Assessering</strong>sraamwerk 2<br />
‘Die impak van sepies, radioprogramme en ander vorms van die opvoermedia op mense<br />
se waardes en gedrag.’<br />
<strong>Assessering</strong>s-<br />
kriteria<br />
Die skep van<br />
‘n<br />
interessante,<br />
informatiewe<br />
en gedagte-<br />
prikkelende<br />
teks <strong>vir</strong> ‘n<br />
gesels-<br />
program<br />
Doeltreffende<br />
uitdrukking en<br />
kommunikasie<br />
van die<br />
onderwerp en<br />
die rolle<br />
Samewerking<br />
in kleingroep<br />
rolspel<br />
Aanbieding<br />
van ‘n geselsprogram<br />
waarin die<br />
impak van<br />
opvoermedia<br />
op waardes<br />
en gedrag<br />
ondersoek<br />
word<br />
Herkenning<br />
van die impak<br />
van sepies,<br />
radioprogramme<br />
of<br />
ander<br />
opvoermedia<br />
op mense se<br />
waardes en<br />
gedrag.<br />
6<br />
Produseer ‘n<br />
goed<br />
deurdagte,<br />
gedetailleerde<br />
en kreatiewe<br />
teks <strong>vir</strong> ‘n<br />
geselsprogram.<br />
Gee<br />
interessante<br />
en kreatiewe<br />
voorbeelde<br />
wat gedagte-<br />
prikkelend is.<br />
Meesterlike<br />
uitdrukking en<br />
kommunikering<br />
van<br />
onderwerp en<br />
die rol wat<br />
gespeel/<br />
vertolk is.<br />
Pligsgetroue<br />
samewerking<br />
wat respek en<br />
entoesiasme<br />
toon.<br />
Aanbieding is<br />
innoverend<br />
en kreatief,<br />
afgerond en<br />
besonder<br />
vermaaklik.<br />
Meesterlike<br />
herkenning<br />
van die impak<br />
van verskeie<br />
opvoermedia<br />
op mense se<br />
waardes en<br />
gedrag.<br />
5<br />
Produseer ‘n<br />
omvattende en<br />
kreatiewe teks<br />
<strong>vir</strong> ‘n<br />
geselsprogram.<br />
Gee<br />
interessante en<br />
relevante<br />
voorbeelde.<br />
Betekenisvolle<br />
uitdrukking en<br />
kommunikering<br />
van die<br />
onderwerp en<br />
die rol wat<br />
vertolk is.<br />
Effektiewe<br />
samewerking<br />
wat respek en<br />
entoesiasme<br />
toon.<br />
Aanbieding is<br />
‘n kreatiewe<br />
interpretasie en<br />
is vermaaklik.<br />
Herken met<br />
bekwaamheid<br />
die impak van<br />
verskeie<br />
opvoermedia<br />
op mense se<br />
waardes en<br />
gedrag.<br />
3-4<br />
Produseer ’n<br />
basiese maar<br />
bevredigende<br />
teks <strong>vir</strong> ‘n<br />
geselsprogram.<br />
Gee ‘n paar<br />
relevante voorbeelde.<br />
Kommunikeer<br />
en gee<br />
uitdrukking aan<br />
die onderwerp<br />
en die rol wat<br />
vertolk op<br />
eenvoudige en<br />
duidelike wyse.<br />
Gee samewerking<br />
en toon<br />
respek <strong>vir</strong><br />
mede<br />
groeplede.<br />
Aanbieding is<br />
eerlik;<br />
voorbereiding<br />
is versigtig en<br />
dit is redelik<br />
vermaaklik.<br />
Gee in die<br />
algemeen<br />
herkenning aan<br />
die impak van<br />
verskeie<br />
opvoermedia<br />
op mense se<br />
waardes en<br />
gedrag.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 23<br />
2<br />
Poog om ‘n<br />
teks <strong>vir</strong> die<br />
geselsprogram<br />
te<br />
produseer<br />
maar met<br />
beperkte<br />
sukses.<br />
Voorbeelde is<br />
nie altyd<br />
relevant nie.<br />
Poog om die<br />
onderwerp en<br />
rol wat<br />
vertolk is uit<br />
te druk en te<br />
kommunikeer<br />
– maar met<br />
beperkte<br />
sukses.<br />
Poging<br />
aangewend<br />
om saam te<br />
werk maar<br />
met min<br />
sukses. Toon<br />
min respek<br />
<strong>vir</strong> mede<br />
groeplede.<br />
Aanbieding is<br />
swak<br />
voorberei,<br />
foutief en/of<br />
onvoldoende.<br />
Begin om die<br />
impak van<br />
verskeie<br />
opvoeringsmedia<br />
op<br />
mense se<br />
waardes en<br />
gedrag te<br />
herken.<br />
1<br />
Kon nie ‘n teks<br />
<strong>vir</strong> ‘n<br />
geselsprogram<br />
produseer nie.<br />
Geen<br />
voorbeelde<br />
word gemeld<br />
nie.<br />
Nie in staat om<br />
die onderwerp<br />
en rol wat<br />
vertolk is met<br />
enige<br />
koherensie te<br />
kommunikeer<br />
of uit te druk<br />
nie.<br />
Is nie in staat<br />
of is nie bereid<br />
om saam te<br />
werk in klein-<br />
groep rolspel<br />
nie.<br />
Daar is geen<br />
vermoë tot<br />
suksesvolle<br />
aanbieding nie.<br />
Kan nie die<br />
impak van<br />
verskeie<br />
opvoermedia<br />
op mense se<br />
waardes en<br />
gedrag herken<br />
nie.<br />
Totale moontlike punte: 30<br />
Punte
Aktiwiteit 5: Indiwiduele Aktiwiteit – LU 1 & LU 2, LU 4<br />
Tyd: Omtrent 40 minute<br />
Punte: 30<br />
<strong>Assessering</strong>standaarde<br />
LU 2 Musiek<br />
• Analiseer hoe musiek in liedjies, rituele, openbare geleenthede, rolprente,<br />
opera en advertensies gebruik word om reaksie te lok.<br />
LU 2 Drama<br />
• Analiseer die positiewe en negatiewe effekte van beeldradio, radio,<br />
dokumentêre of ander rolprente op ons lewens.<br />
• Oorkoepelend<br />
• Bespreek die rol van tegnologie en hoe dit prosesse en produkte in drama,<br />
dans, musiek en visuele kuns oor tyd heen vorm.<br />
LU 4 Dans<br />
• Verduidelik hoe dans gevorm word en hoe dit die waardes van die tyd<br />
weerspieël en ook deur musiek, plek, mode en tegnologie beïnvloed word.<br />
LU 4 Visuele Kunste<br />
• Verduidelik hoe kuns kulture, leefstyle, gelowe en die mode weerspieël en<br />
affekteer.<br />
<strong>Assessering</strong>staak: Navorsing en aantekeninge in joernaal/werkboek<br />
<strong>Assessering</strong>smiddele: <strong>Assessering</strong>sraamwerk<br />
Bevoegdhede wat ge-assesseer word:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Vermoë om relevante inligting na te vors, te selekteer en te organiseer<br />
Vermoë om inligting duidelik aan te bied<br />
Duidelike self-geskrewe aantekeninge oor alle onderwerpe<br />
Die vermoë om te luister en daarvan verslag te hou<br />
Navorsing<br />
Werk in groepe van 6, waarin elkeen die volgende doen:<br />
• Kies een onderwerp uit die lys hieronder<br />
• Doen navorsing oor die onderwerp en skryf aantekeninge in jou joernaal<br />
om in jou eie tyd verdere voorbereiding te doen<br />
• Bied jou onderwerp <strong>vir</strong> die groep tydens klastyd aan<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 24
• Terwyl ander leerders in jou groep besig is om hulle onderwerpe aan te<br />
bied, moet jy aantekeninge in jou joernaal maak as voorbereiding <strong>vir</strong> <strong>GTA</strong><br />
Afdeling B.<br />
• Wanneer jy klaar is, moet jou joernaal by jou onderwyser ingehandig<br />
word.<br />
Onderwerpe<br />
• Hoe het tegnologie die kunste in die afgelope eeu beïnvloed? Noem<br />
minstens vyf effekte wat tegnologie op die kunste gehad het.<br />
• Verduidelik hoe globalisering plaaslike kultuur geaffekteer het. Verwys na<br />
soveel kunsvorms moontlik. Gee voorbeelde.<br />
• Verduidelik hoe sosiale en teater-dans deur musiek, mode, waardes, tyd,<br />
plek en tegnologie beïnvloed word. Gee voorbeelde.<br />
• Analiseer en verduidelik hoe musiek in liedjies, rituele, openbare<br />
geleenthede, rolprente, opera en advertensies gebruik word om reaksie ui<br />
te lok. Gee voorbeelde.<br />
• Analiseer die positiewe en negatiewe effekte van beeldradio, radio,<br />
dokumentêre of ander rolprente in ons lewens.<br />
• Verduidelik hoe kuns en ontwerp mense se kulture, leefstyle, gelowe en<br />
modes weerspiëel en affekteer. Gee voorbeelde.<br />
Hulpbronne<br />
• Joernaal/werkboek/A4 skryfpapier<br />
• Pen of potlood<br />
• Woordelys aan die einde van die pamflet<br />
• Woordeboek<br />
• Tydskrifte, plakkate, oudiovisuele materiaal ens.<br />
• Verwysingsmateriale bv. ensiklopedie<br />
• Internet<br />
Aantekeninge <strong>vir</strong> die Onderwyser:<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 25
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
‘n Wye reeks inhoude word in die Graad 9 <strong>Assessering</strong>standaarde ingesluit.<br />
Leerders sal gedeeltelik ge-assesseer word op van die inhoud in die <strong>GTA</strong><br />
Afdeling B, in ‘n pen-en-papier toets.<br />
Hierdie aktiwiteit verskaf ‘n geleentheid <strong>vir</strong> leerders om navorsing oor een<br />
onderwerp te doen en dit daarna met hulle groep te deel, sodat hulle eintlik <strong>vir</strong><br />
mekaar onderrig.<br />
Stel elke onderwerp voor en fasiliteer ‘n bespreking insake waar en hoe hulle<br />
inligting kan bekom.<br />
Verdeel die leerders in groepe van ses.<br />
Leerders behoort die ses onderwerpe tussen hulle te verdeel en elkeen<br />
behoort een onderwerp in hulle eie tyd na te vors en aantekeninge daaroor in<br />
hulle joernaal voor te berei.<br />
Maak seker dat leerders die instruksies verstaan.<br />
Verduidelik die assesseringskriteria voor die aktiwiteite begin<br />
Terwyl die leerders hulle onderwerpe in klein groepe aanbied, behoort die<br />
ander leerders aantekeninge in hul joernale skryf, sodat almal in die klas aan<br />
elkeen van die onderwerpe blootgestel word en studie-aantekeninge <strong>vir</strong><br />
elkeen sal hê.<br />
Onderwysers behoort die joernale <strong>vir</strong> assessering gebaseer op navorsing van<br />
die eie onderwerp en die aantekeninge oor kennis van die ander vyf<br />
onderwerpe, in te neem.<br />
<strong>Assessering</strong>sraamwerk 3<br />
Navorsing en Neem van Aantekeninge<br />
<strong>Assessering</strong>skriteria<br />
Versameling en<br />
aanteken van<br />
inligting<br />
Inligting is relevant<br />
tot die onderwerp<br />
Organisering en<br />
aanbieding van die<br />
inligting – duidelik,<br />
logiese struktuur<br />
Totaal: 30 punte<br />
Trek ‘n sirkel om die toepaslike punt Groottotaal<br />
9-10 7-8 5-6 3-4 1-2<br />
9-10 7-8 5-6 3-4 1-2<br />
9-10 7-8 5-6 3-4 1-2<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 26
Aktiwiteit 1: Groepaktiwiteit – LO1, 2, 3, 4<br />
Tyd: 80 Minute<br />
Punte: 50<br />
<strong>Assessering</strong>standaarde<br />
LU 1 Dans<br />
• Neem deel aan die choreografie en aanbieding van ‘n kort dans <strong>vir</strong> ‘n<br />
opvoering of kulturele geleentheid.<br />
LU 1 Dans Addisioneel<br />
• Skep ‘n dans wat danspassies of style van meer as een Suid-Arikaanse<br />
dansvorm vermeng, met ‘n duidelike begin, middel en einde.<br />
LU 1 Drama<br />
• Neem deel aan ‘n aspek van beplanning, organisering, reklame, bemarking,<br />
fondsinsameling of die produksie van ‘n drama-item <strong>vir</strong> ‘n gehoor.<br />
LU 1 Drama Addisioneel<br />
• Neem deel aan beide die opvoering en ‘n aspek van die produksie.<br />
LU 1 Musiek Addisioneel<br />
• Vermeng style van eie keuse vanuit die onmiddelike kultuuromgewing en van<br />
wat verder in Afrika gebruik word.<br />
LU 1 Visuele Kunste<br />
• Skep kuns-, kunsvlyt- of ontwerpwerke wat vertroudheid met die gebruik van<br />
elemente en ontwerpbeginsels demonstreer.<br />
LU 1 Visuele Kunste Addisioneel<br />
• Selekteer eie en groep se kunswerke, berei dit voor en monteer dit.<br />
LU 2 Oorkoepelend<br />
• Analiseer the wisselwerking tussen plaaslike and globale kultuur.<br />
• Analiseer hoe kulture mekaar beïnvloed en verandering ondergaan.<br />
LU 3 Oorkoepelend<br />
• Gee uitdrukking aan eie gevoel van identiteit en uniekheid in enige kunsvorm.<br />
LU 4 Oorkoepelend<br />
• Kombineer indiwiduele kunsvorms om ‘n nuwe artistieke uitdrukkingsvorm te<br />
skep.<br />
<strong>Assessering</strong>staak: Opvoering / Uitstalling<br />
<strong>Assessering</strong>smiddele: <strong>Assessering</strong>sraamwerk<br />
Bevoegdhede wat ge-assesseer word:<br />
•<br />
•<br />
Beplanning en strukturering van produk<br />
Oorspronklikheid<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 27
• Vermoë om as lid van ‘n groep te werk<br />
• Repetisie en Skep van ‘n produk<br />
• Aanbieding of Uitstal van item<br />
Die Finale Opvoering/Uitstalling<br />
In Taak 1 het jy oor globalisering en die effek daarvan op persoonlike en<br />
kollektiewe identiteit en kulture besin.<br />
In Taak 2 kyk ons na die invloed van plaaslike kultuur op globale kultuur en<br />
daarna na ‘n moontlike vermenging of samesmelting van die twee.<br />
1. Hou ‘n groepbespreking oor:<br />
• Voorbeelde van Afrika kunste wat deur ander lande aangeneem is. Daar<br />
is voorbeelde soos die vleg van hare, Mandela-hemde, Ndebele-patrone,<br />
tromspel, Afrika dans, Kwaito, ens.<br />
• Kunsteprodukte (musiek, dans, drama, rolprent, beeldradio, kuns,<br />
ontwerp, reklamewese, ens.) waarbinne verskeie Suid-Afrikaanse kulture<br />
of Suid-Afrikaanse en globale kulture vermeng word.<br />
Jy is gevra om ‘n kunste-opvoering of uitstalling <strong>vir</strong> ‘n veldtog genaamd “Jonk en<br />
Trots Suid-Afrikaans” aan te bied. Een voorwaarde van die fees is dat die<br />
aanbieding ‘n vermenging van kulture (meer as een) moet toon.<br />
2. As groep<br />
• Kies een of meer kunsvorms waarmee jy gemaklik voel (dans, drama,<br />
musiek, kuns, ontwerp).<br />
• Hou ‘n dinkskrum om ‘n nuwe Suid-Afrikaanse produk wat aspekte van<br />
plaaslike kulture vermeng, OF wat plaaslike kulture met globale kulture<br />
vermeng, te ontwikkel.<br />
• Vanuit die dinkskrum moet jy idees kies en ‘n raamwerk ontwerp, vorm,<br />
komponeer of konstrueer.<br />
• Skep, repeteer of maak jou kunste-produk.<br />
• Opvoerings moet nie langer as 3 minute duur nie.<br />
• Maak gebruik van die ontwerpelemente in jou beplanning.<br />
• Voer dit op of stal die kunsteproduk in jou klaskamer uit<br />
•<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 28
3. Indiwidueel<br />
• Dink terug en lewer in jou joernaal/werkboek kommentaar oor die ontwerp<br />
en aanbiedingsproses.<br />
• Skryf bondige aantekeninge oor hoe jy die opvoering of uitstalling sou<br />
beplan en bemark.<br />
• Oorhandig jou joernaal aan jou onderwyser aan die einde van hierdie<br />
<strong>GTA</strong>.<br />
Hulpbronne<br />
• Joernaal/werkboek/A4 skryfpapier<br />
• Pen of potlood<br />
• Woordelys aan die einde van die pamflet<br />
• Tydskrifte, plakkate, oudiovisuele materiale ens.<br />
• Verwysingsmateriaal bv. ensiklopedie<br />
• Internet<br />
• Musiek, rekwisiete, kostuums indien nodig<br />
• Kunsmateriale<br />
• Ruimtes <strong>vir</strong> repetisie, die opvoering en die uitstalling<br />
Aantekeninge <strong>vir</strong> die Onderwyser:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
Hierdie afdeling bied die hoofaktiwiteit van die <strong>GTA</strong> Afdeling A. Dit verskaf ‘n<br />
geleentheid <strong>vir</strong> leerders om vaardighede te demonstreer wat hulle oor die<br />
hele tydperk van betrokkenheid in die AOO-baan ontwikkel het.<br />
Omdat min persone in die wêreld deskundiges op al vier kunsgebiede is,<br />
moet leerders hul prestasie in LU1 (skepping en aanbieding) in die kunsvorm<br />
waarin hulle tuis voel, demonstreer.<br />
Groepeer leerders volgens die kunsvorms wat hulle graag wil gebruik. Hulle<br />
kunsprodukte mag slegs in een kunsvorm aangebied word OF as ‘n<br />
integrering van meer as een kunsvorm.<br />
Die taak sal leerlinge se prestasies in vele LUe demonstreer en word op die<br />
<strong>Assessering</strong>standaarde <strong>vir</strong> LU 3 : “Gee uitdrukking aan eie gevoel van<br />
identiteit en uniekheid deur enige kunsvorm”, LU 4 “Kombineer indiwiduele<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 29
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
kunsvorms om ‘n nuwe artistieke uitdrukkingsvorm te skep” en ‘n aantal<br />
generiese en addisionele <strong>Assessering</strong>standaarde <strong>vir</strong> LU 1, gebaseer.<br />
Leerders behoort hulle kunsteproduk te beplan, daarvoor te repeteer, dit te<br />
maak, op te voer of uit te stal.<br />
Die meeste van die voorbereiding sal in hulle eie tyd gedoen moet word.<br />
Maak seker dat daar voldoende ruimte <strong>vir</strong> die verskeie projekte is. Dink aan<br />
die noodsaaklikheid om omgewings te voorsien waarin leerders bemagtig<br />
voel wanneer die toekenning van ruimte gedoen word.<br />
Die opvoerings / uitstallings behoort in die klaskamer , saal of geskikte<br />
buitelugruimte plaas te vind.<br />
Elke groepopvoering moet nie langer as 3 minute duur nie.<br />
Maak baie seker dat leerders die instruksies verstaan.<br />
Verduidelik die assesseringkriteria voor die aktiwiteit begin.<br />
Hulle moet assesseer word volgens hulle proses (joernaal), hulle produk<br />
(opvoering / uitstalling) en die beplanning en bemarking van hulle produksie.<br />
Maak seker dat leerders hul projek tyd goed bestuur.<br />
Groepe moet gehelp word by die toekenning van rolle sodat alle leerders<br />
aktief deelneem.<br />
Leerders behoort so dikwels moontlik te repeteer om ‘n suksesvolle opvoering<br />
te verseker<br />
Alle uitvoerende kunste benodig liggaamlike opwarmingstyd voor enige<br />
repetisie of opvoering.<br />
• ‘n Toepaslike ruimte <strong>vir</strong> repetisies en voorbereiding kan tesame met die<br />
leerders reggemaak word.<br />
• Gee ondersteuning en leiding aan leerders deur voldoende/toepaslike tyd aan<br />
elke groep te gee – verskaffing van leiding en hulp met beplanning is nodig<br />
(formaat, dansstappies ens.).<br />
• Maak seker dat almal tot dieselfde mate deelneem; deelname, ‘n gevoel van<br />
samewerking, deel van idees en hulpbronne en wedersydse<br />
verantwoordelikheid is belangrik <strong>vir</strong> alle groepe.<br />
Gedurende en na die opvoering en uitstalling behoort leerders van hulle<br />
joernale gebruik te maak om oor die proses te besin.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 30
• Elke leerder moet sy/haar eie kort produksie en bemarkingsplan in sy/ haar<br />
joernaal ontwikkel.<br />
• Maak seker dat die leerders aan die einde van die aktiwiteit ‘n plan het (bv.<br />
sketse, konsepdokumente, teks, liedjies, partituur ens.) wat in hulle<br />
portefeulje geplaas kan word.<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 31
<strong>Assessering</strong>sraamwerk 4<br />
Holistiese <strong>Assessering</strong>sraamwerk<br />
<strong>Assessering</strong>s- Trek ‘n sirkel om die toepaslike punt in elke<br />
kriteria<br />
kategorie<br />
Beplanning en<br />
strukturering van<br />
kunswerk<br />
5 4 3 2 1<br />
Groepwerk 5 4 3 2 1<br />
Repetisie en<br />
skepping van produk<br />
(proses)<br />
5 4 3 2 1<br />
Produksie- en<br />
bemarkingsplan<br />
5 4 3 2 1<br />
Toepassing van<br />
vaardighede en<br />
kennis<br />
9-10 7-8 5-6 3-4 1-2<br />
Aanbieding van<br />
items<br />
9-10 7-8 5-6 3-4 1-2<br />
Moontlike Punt 50<br />
Totale<br />
Punt<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 32
LYS VAN NUTTIGE WOORDE VIR DIE <strong>GTA</strong><br />
Dit is belangrik om die terminologie hier onder te ken, te verstaan en te gebruik.<br />
TERM VERDUIDELIKING<br />
Kuns-<br />
/ontwerpelemente<br />
Basiese elemente, essensiële, fundamentele of eerste beginsels wat gebruik<br />
kan word om menslike kreatiewe vaardigheId te verhoog.<br />
• Danselemente: tyd, tegniek, vorm & styl, ruimte, lokomotoriese & aksiale<br />
beweging, krag, vlak, rigting, tempo, ritme, gebaar.<br />
• Drama-elemente: menslike konteks, dramatiese spanning, simbole,<br />
stemming, fokus, beweging, taal, aspekte van plek, aspekte van tyd,<br />
gebaar.<br />
• Musiekelemente: melodie & toonhoogte, harmonie, formele struktuur,<br />
ritme & slag/maat, tekstuur, dinamika en tempo en toonkleur, repetisie,<br />
oproep en reaksie, poliritmes, antifone, kontras en variasies.<br />
• Visuele Kunselemente: lyn, kleur, toonwaarde, tekstuur,<br />
vorm (2-Dimensioneel: hoogte en lengte, plat op ‘n bladsy),<br />
vorm (3-Dimensioneel: diepte, hoogte en lengte bv. ‘n standbeeld),<br />
Kunsteproduk ‘n Kunswerk, bv. ‘n dans, toneelstuk of musiek, lied, tekening, skildery,<br />
kunshandwerkstuk, beeld, plakkaat, ens.<br />
Balans Harmonie van ontwerp en proporsies.<br />
Blog As afkorting <strong>vir</strong> Web log, ‘n blog is ‘n Webtuiste wat as ‘n openbare<br />
toeganklike persoonlike joernaal <strong>vir</strong> ‘n indiwidu dien.<br />
Dinkskrum Algemene bespreking om idees – in geen spesifieke volgorde – te genereer.<br />
Karakterisering Die poging om ‘n spesifieke stel karaktereienskappe voor te stel.<br />
Choreografie/Choreo Die beplanning van posisies en/of ‘n reeks dansbewegings of/en kreatiewe<br />
graaf<br />
bewegings..<br />
Choreografieteks ‘n Choreografieblad [beskrywe die danspassies en dansformasies <strong>vir</strong> die<br />
styl/e wat gebruik word om tekstuur en flair aan die dans te gee]<br />
Collage Vanaf die Franse woord "colle" wat beteken om objekte/materiale op ‘n<br />
oppervlakte te plak en daardeur ‘n kunswerk of ontwerp te skep.<br />
Bevoegdheid Vermoë om ‘n taak op ‘n spesifieke vlak te voltooi.<br />
Komponeer Om ‘n komposisie in enige van die kunsvorms te skep, bv. om ‘n skildery te<br />
skep sodat die verskeie dele harmonieus saamhang<br />
Inhoud Die betekenis/boodskap wat deur die verskeie kunsvorms kommunikeer<br />
word (verwys na interpretasie). Die vaardighede, kennis, waardes en<br />
houding van die kunstenaar dra by tot hierdie inhoud<br />
Kreatiwiteit Die vermoë om skeppend op te tree / die toon van verbeeldingrykheid en<br />
vaardigheid<br />
Kulturele diversiteit Die verskeidenheid kulture<br />
Kultuur / kulturele<br />
aktiwiteit<br />
Die voortdurend veranderende stel van waardes, gedrag, oortuigings en<br />
praktyke van ‘n spesifieke groep mense soos dit bv. in seremonies,<br />
godsdiens, kos, argitektuur en kunsvorms na vore kom<br />
Ontwerp beginsels Beginsels wat bydrae tot goeie komposisie. Dit sluit die volgende in:<br />
ritme/herhaling, kontras, balans, proporsie, klem, eenheid/harmonie,<br />
Dinamika<br />
perspektief, gebruik van organiese en geometriese vorms, patroon, rigting,<br />
beweging ens.<br />
Opwinding en energie wat op ‘n verhoog gegenereer word. Beweging in ‘n<br />
skildery of beeldhouwerk. Vinnig bewegende klankkwaliteite.<br />
Kultuur elemente Hoe groepe mense hulleself deur middel van kos, kuns, seremonies,<br />
godsdiens, taal, argitektuur/wonings, gewoontes, lewenstyl en oortuigings<br />
uitdruk<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 33
Ensemble ‘n Groep sangers, musici, toneelspelers, wat saam in een opvoering optree.<br />
Uitstaande Om van so ‘n hoë standaard te wees dat dit as ‘n voorbeeld dien<br />
Uitstalling/Tentoonst ‘n Aantal kunswerke en/of artefakte wat <strong>vir</strong> openbare besigtiging besigtiging<br />
elling<br />
uitgeplaas word<br />
Uitdrukking /<br />
Die beklemtoning van note, klanke, bewegings, karakters, beelde om<br />
uitdrukkingsmag dinamika en opwinding in ‘n komposisie te skep (om die storie beter te<br />
kommunikeer).<br />
Finale Die skitterende afronding van ‘n musiek- of/en dansstuk wat die produksie op<br />
‘n hoogtepunt laat eindig.<br />
Identiteit Hoe jy jouself gebaseer op fisiese en intellektuele eienskappe, geslag,<br />
status, kultuur, land, lid van verskeie groepe, ens. sien.<br />
Illustreer Om ‘n storie d.m.v. verskillende kunsvorms te verduidelik/te vertel.<br />
Inheemse Kultuur Kultuur wat deel van ‘n landstreek vorm en oorspronklike inheemse<br />
oortuigings handhaaf.<br />
Innovasie/nuwigheid Iets wat nuut, uniek en ongewoon is.<br />
Interpretasie Persoonlike begrip van die betekenis of boodskap van ‘n kunswerk.<br />
iPod ‘n is ‘n elektroniese apparaat so groot soos die handpalm wat primêr <strong>vir</strong> die<br />
speel van musiek gemaak word. Anders as ‘n tradisionele walkman of<br />
draagbare CD-speler, is die iPod in staat om ‘n baie groot hoeveelheid<br />
musiek <strong>vir</strong> ‘n groot aantal ure met ‘n enkele battery lading te speel.<br />
MXit ‘n Mobiele oombliklike toerusting <strong>vir</strong> die stuur en ontvang van teks<br />
boodskappe na en vanaf persoonlike rekenaars wat met die Internet<br />
gekoppel is asook ander telefone wat met MXit toegerus is.<br />
Model<br />
‘n Klein 3-dimensionele struktuur wat gewoonlik uit klei, draad, natuurlike of<br />
afval materiaal gemaak is en wat deur ‘n beeldhouer gebruik word om te<br />
bepaal hoe die finale, volskaalse beeldhouwerk sal lyk<br />
Monoloog Een karakter se teks in ‘n verhoogopvoering sonder die byvoeging van ander<br />
karakters se dialoog.<br />
Ouverture Die openingstuk van ‘n opera of toneelstuk - dikwels in die vorm van musiek<br />
en dans, wat gebruik word om die produksie voor te stel<br />
Slaginstrumente Musiekinstrumente wat geslaan word om klank voort te bring en ‘n ritme daar<br />
te stel, bv. ‘n trom, tamboeryn, simbaal, ghong, stokke, ens.<br />
Opvoerruimte ‘n Verhoog of ander ruimte waarbinne ‘n opvoering plaasvind<br />
Nadink/Besin Om oor jou ervarings te besin.<br />
Repeteer Beplan, voorbereiding doen en oefen <strong>vir</strong> ‘n opvoering.<br />
Resolusie Die ontrafeling van die intrige en spanning binne ‘n kunswerk. Die oomblik<br />
wanneer die spanning en raaisel in ‘n komposisie opgelos word<br />
Ritme en herhaling, Herhaalde slae of geluide as basis <strong>vir</strong> ‘n liedjie of komposisie<br />
Ritueel Seremoniële aktiwiteit van ‘n spesifieke godsdiens / kultuur<br />
<strong>Assessering</strong>sraam- ‘n Middel om die prestasievlak van ‘n persoon, deelnemer of opvoering te<br />
werk<br />
meet<br />
Volgorde Lys van liedjies of ander stukke wat deel vorm van ‘n opvoering<br />
Samelewing Mense wat saam in ‘n gemeenskap woon<br />
Verhoogrekwisiete<br />
(props)<br />
Ornamente, meubels objekte wat in toneelopvoerings benodig word.<br />
Tradisioneel Verwys na die oorsprong van gemeenskappe – dikwels na hulle<br />
oorspronklike waardes<br />
Visuele stories Stories wat deur middel van prente (bv. skilderye, afdrukke) vertel word.<br />
Visualisering Om iets in jou verbeelding voor te stel<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 34
GRAAD 9 <strong>GTA</strong> VERSLAGBLAD<br />
KLASONDERWYSER ………………………… DATUM:……………<br />
SKOOL:…………………………………<br />
Name van Leerders<br />
Opstel<br />
<strong>Assessering</strong>sraamwerk<br />
1<br />
T1<br />
Akt 3<br />
LU 2<br />
Punte<br />
10<br />
Geselsprogram<br />
Teks<br />
<strong>Assessering</strong>sraamwerk<br />
2<br />
T1<br />
Akt 4<br />
LU 2,3,4<br />
Punte<br />
30<br />
Navorsing<br />
<strong>Assessering</strong>sraamwerk<br />
3<br />
T1<br />
Akt 5<br />
LU 2,4<br />
Punte<br />
30<br />
Groep-<br />
Opvoering/<br />
Uitstalling<br />
<strong>Assessering</strong>sraamwerk<br />
4<br />
T2<br />
Akt 2<br />
LU1,2,3,4<br />
Punte<br />
50<br />
Afdeling A<br />
Punte<br />
120<br />
Afdeling B<br />
Punte<br />
80<br />
TOTAAL<br />
<strong>GTA</strong> TOTAAL<br />
Punte<br />
200<br />
K&K GRAAD 9 <strong>GTA</strong> 2007: ONDERWYSERSGIDS 35<br />
Herleide punte<br />
Punte<br />
25