Download
Download Download
chemicus Als de chemie maar in orde is, is een gevleugelde uitdrukking van me. Ik ben chemicus. Ik kijk naar atomen en moleculen. Ik zie ze niet, maar ik weet dat ze bestaan. Ik zie ze in het groot en ik noem ze bij hun verzamelnaam. Olijfolie voor de marinade is voor mij een mengsel van triglyceriden, het zijn esters van glycerol en vetzuren; onverzadigde vetzuren, dat wel. Dubbele bindingen daar houd ik van; ook tussen mensen. Eten versterkt die bindingen: samen eten. Vis is voor mij eiwit. Zalm is eiwit met een roze kleurstof. Die roze kleur heet astaxanthine, je vindt het ook in garnalen, maar niet in alle. Met voedingsstoffen zijn zalmen rozer te maken dan ze van nature al zijn. Mensen kunnen dat met wolken: roze wolken maken ze zelf. Grappig vind ik dat. Garnalen en zalm in een marinade, forel met tijm en rozemarijn in de buik. Apolaire kruiden lossen op in apolaire olijfolie. Met stoomdestillatie in de rookoven komen etherische oliën uit de kruiden op plek van bestemming. Eiwitten zijn ketens van aminozuren, daar denk ik aan bij vis. Ruim twintig verschillende aminozuren in tamelijk willekeurige volgorde aan elkaar geregen, net als kralen zegt de leraar scheikunde. Ik houd niet van die vergelijking. Aminozuren zijn geen kralen, het zijn aminozuren. Een zuurgroep en een aminegroep aan een en hetzelfde koolstofatoom, en een zijketen die varieert. Aminozuren zijn chiraal, op 1 na. Chiros is de hand, de linkerhand die de rechterhaand als spiegelbeeld 39
kent. Zo is het ook met aminozuren. De moleculen kennen een spiegelbeeld, maar in de vis zijn alleen de linkervormen te vinden. De rookoven is gevuld met linkerhanden, als het ware. Gamba’s en garnalen hebben een chitineskelet. Dat zijn polymeren van suikers en glucosamines. Suikers met een aminegroep in het molecuul. Die polymere suikers komen ook in zaagsel van beuken en eiken en van andere bomen voor. Cellulose, onoplosbaar in water, net als het lignine, de houtstof: het zijn uitgebreide netwerk-moleculen voor stevigheid en voor de bruine houtkleur. Niets breekt hout af, ach natuurlijk wel. Bacteriën met de juiste enzymen, geiten met goede maagbacteriën. Anaërobe vergisting, de aanvallers zijn met velen. Thermolyse gebeurt in de rookoven. Pyrolyse, ontleding door vuur, treedt op onder invloed van hitte. Als ik de rookoven ruik, zie ik met mijn geestesoog hoe de houtstof ontleedt, hoe covalente bindingen in moleculen niet langer weerstand bieden aan de hoge temperaturen. Lignine en cellulose breken in kleine moleculen. De hitte drijft ze met water in de gasfase. Onderweg naar de buitenlucht komen de brokstukken van het zaagsel de zalm tegen, de gamba’s en de forel. Aminogroepen, zuurgroepen, thiolen reageren met de amines, met methanal uit het hout. De eiwitten verkleuren, de smaak van de vis verandert. Spiritus vat vlam, ethanol verbrandt kleurloos. Geen roet om op te lichten en de vlam geel te kleuren. Blauw licht, een vleugje, van aangeslagen moleculen die terugvallen naar de grondtoestand. Enkel water en koolstofdioxide blijven over; onzichtbare gassen. 40
- Page 1 and 2: Zestien beschouwingen over vis. Ged
- Page 3 and 4: Uitgeverij Ter Verpoozing ISBN: 978
- Page 5 and 6: Student 7 Bioloog 10 Kok 13 Onderwi
- Page 7 and 8: Ze had honger. Naakt en roze was ze
- Page 9 and 10: ioloog Ik heb respect voor het leve
- Page 11 and 12: tot de heupen in het water. Lekker
- Page 13 and 14: Het zaagsel in de rookoven is van b
- Page 15 and 16: onderwijskundige Eten is een leermo
- Page 17 and 18: goede moeder prees me - om de emoti
- Page 19 and 20: graten en beentjes, geen priemgetal
- Page 21 and 22: seksuoloog Ja, inderdaad, ik ben se
- Page 23 and 24: Ze zijn zender en ontvanger, en de
- Page 25 and 26: licht dat van de oven weerkaatst li
- Page 27 and 28: directeur Ik ben de baas van alles.
- Page 29 and 30: stafvergadering. Misschien iets voo
- Page 31 and 32: An de aander kaant van de butendeur
- Page 33 and 34: Ze gleed met de haand over de ribbe
- Page 35 and 36: ewonderd, dat is: van een wonder vo
- Page 37: Onhelder hoe de vis is bereid. Het
- Page 41 and 42: De chemische fabriek die mijn licha
- Page 43 and 44: Toen ik haar leerde kennen werkte i
- Page 45 and 46: smaak van bosbessen. Het aroma van
- Page 47 and 48: van visgeur. Uren later ruik ik het
- Page 49 and 50: Ik ben een dankbare eter. Ik lust a
- Page 51 and 52: We hadden thuis gloeilampen van Phi
- Page 53 and 54: muziek van Rimsky Korsakov. Ik zwee
- Page 55 and 56: niet telkens weer in dezelfde haak
- Page 57 and 58: lezer Moby Dick van Herman Melville
- Page 59 and 60: Vissen zwemmen in scholen allemaal
- Page 61: Gerard Stout (1950) speelt met taal
kent. Zo is het ook met aminozuren. De moleculen<br />
kennen een spiegelbeeld, maar in de vis zijn alleen de<br />
linkervormen te vinden. De rookoven is gevuld met<br />
linkerhanden, als het ware.<br />
Gamba’s en garnalen hebben een chitineskelet. Dat<br />
zijn polymeren van suikers en glucosamines. Suikers<br />
met een aminegroep in het molecuul.<br />
Die polymere suikers komen ook in zaagsel van<br />
beuken en eiken en van andere bomen voor. Cellulose,<br />
onoplosbaar in water, net als het lignine, de houtstof:<br />
het zijn uitgebreide netwerk-moleculen voor stevigheid<br />
en voor de bruine houtkleur. Niets breekt hout af, ach<br />
natuurlijk wel. Bacteriën met de juiste enzymen, geiten<br />
met goede maagbacteriën. Anaërobe vergisting, de<br />
aanvallers zijn met velen.<br />
Thermolyse gebeurt in de rookoven. Pyrolyse,<br />
ontleding door vuur, treedt op onder invloed van<br />
hitte. Als ik de rookoven ruik, zie ik met mijn<br />
geestesoog hoe de houtstof ontleedt, hoe covalente<br />
bindingen in moleculen niet langer weerstand bieden<br />
aan de hoge temperaturen. Lignine en cellulose breken<br />
in kleine moleculen. De hitte drijft ze met water in de<br />
gasfase. Onderweg naar de buitenlucht komen de<br />
brokstukken van het zaagsel de zalm tegen, de gamba’s<br />
en de forel. Aminogroepen, zuurgroepen, thiolen<br />
reageren met de amines, met methanal uit het hout.<br />
De eiwitten verkleuren, de smaak van de vis verandert.<br />
Spiritus vat vlam, ethanol verbrandt kleurloos. Geen<br />
roet om op te lichten en de vlam geel te kleuren.<br />
Blauw licht, een vleugje, van aangeslagen moleculen<br />
die terugvallen naar de grondtoestand. Enkel water en<br />
koolstofdioxide blijven over; onzichtbare gassen.<br />
40