WSKT 212 PAC

WSKT 212 PAC WSKT 212 PAC

v.sgsync.lnx1.nwu.ac.za
from v.sgsync.lnx1.nwu.ac.za More from this publisher
05.05.2013 Views

Weer eens: terwyl dit waar is dat ook die model hierbo slegs fisiese betekenis het vir positiewe en nul-waardes van tyd, is die grafiek weer eens oortuigend: Daar kom geen draaipunte voor nie – en ook geen spronge of onderbrekings nie – so hierdie is nie ‘n kwadratiese funksie nie en dit is ook nie ‘n rasionale funksie nie. Ons sien dus dat die funksies wat hierbo voorgestel word, radikaal verskil van enige van die ander funksies wat sover bespreek is. Die tipes gedrag wat ons in die twee voorbeelde hierbo teëgekom het, is nie beperk tot ekonomiese kontekste nie; ons het die voorbeelde hierbo maar net gebruik om die konsep van eksponensiële groei en eksponensiële verval in te voer, aangesien die meeste mense ‘n intuïtiewe aanvoeling het vir hierdie situasies. Die volgende voorbeeld handel juis oor ekonomiese toepassing van eksponensiële funksies: 122

Belegging teen saamgestelde rente Indien u ‘n bedrag P by ‘n bank gaan belê vir t jare teen r % rente per jaar, jaarliks bereken, dan gebruik die bank die volgende formule om die eindbedrag A te bereken: ⎛ r ⎞ A= P⎜1+ ⎟ ⎝ 100 ⎠ t (dit is ‘n wiskundige model – ‘n formule wat ‘n werklike proses beskryf) Soos u kan sien, hang die waarde van die eindbedrag A van baie sake af, naamlik die grootte van die aanvanklike deposito P , die rentekoers r en die tyd t wat die geld in die bankrekening bly voordat u dit gaan opvra. Maar in die werklike lewe is P ‘n vaste bedrag (byvoorbeeld R3000) wat u inbetaal en die rentekoers r (byvoorbeeld 10%) gee die bank vir u op skrif. Dus is die tyd t die enigste veranderlike wat op die proses inspeel terwyl die geld in die bank lê en rente verdien (tensy die bank op enige tyd die rentekoers aanpas, of ek een of ander tyd van die geld gaan onttrek – maar vir die doel van ons bespreking laat ons sulke interessanthede vir eers buite rekening). Dus, met die bedrag R3000 en die rentekoers van 10%, kan ons die wiskundige model ⎛ r ⎞ (formule) A= P⎜1+ ⎟ ⎝ 100 ⎠ t soos volg skryf: Natuurlik vereenvoudig dit tot: 3000( 11) t A = , ⎛ 10 ⎞ A = 3000⎜1+ ⎟ ⎝ 100 ⎠ . Let op dat die eindbedrag A dus in werklikheid vir ‘n sekere belegging slegs afhanklik is van die veranderlike t (die aantal jaar); daarom kan ons sê dat A ‘n funksie is van t : () 3000( 11) t = A t , Let nou op dat die regterkant van die funksie uit ‘n koëffisiënt (naamlik 3000) bestaan, asook ‘n grondtal (naamlik 1,1) en ‘n simboliese eksponent of onafhanklike veranderlike , naamlik t . Die regterkant is dus ‘n eksponensiële uitdrukking. Dit is waarom ons hierdie funksie () 3000( 11) t A t , = ‘n eksponensiële funksie noem. 123 t

Belegging teen saamgestelde rente<br />

Indien u ‘n bedrag P by ‘n bank gaan belê vir t jare teen r % rente per jaar, jaarliks<br />

bereken, dan gebruik die bank die volgende formule om die eindbedrag A te bereken:<br />

⎛ r ⎞<br />

A= P⎜1+ ⎟<br />

⎝ 100 ⎠<br />

t<br />

(dit is ‘n wiskundige model – ‘n formule wat ‘n werklike proses beskryf)<br />

Soos u kan sien, hang die waarde van die eindbedrag A van baie sake af, naamlik die<br />

grootte van die aanvanklike deposito P , die rentekoers r en die tyd t wat die geld in die<br />

bankrekening bly voordat u dit gaan opvra. Maar in die werklike lewe is P ‘n vaste bedrag<br />

(byvoorbeeld R3000) wat u inbetaal en die rentekoers r (byvoorbeeld 10%) gee die bank vir<br />

u op skrif. Dus is die tyd t die enigste veranderlike wat op die proses inspeel terwyl die geld<br />

in die bank lê en rente verdien (tensy die bank op enige tyd die rentekoers aanpas, of ek een<br />

of ander tyd van die geld gaan onttrek – maar vir die doel van ons bespreking laat ons sulke<br />

interessanthede vir eers buite rekening).<br />

Dus, met die bedrag R3000 en die rentekoers van 10%, kan ons die wiskundige model<br />

⎛ r ⎞<br />

(formule) A= P⎜1+ ⎟<br />

⎝ 100 ⎠<br />

t<br />

soos volg skryf:<br />

Natuurlik vereenvoudig dit tot: 3000( 11) t<br />

A = ,<br />

⎛ 10 ⎞<br />

A = 3000⎜1+ ⎟<br />

⎝ 100 ⎠ .<br />

Let op dat die eindbedrag A dus in werklikheid vir ‘n sekere belegging slegs afhanklik is van<br />

die veranderlike t (die aantal jaar); daarom kan ons sê dat A ‘n funksie is van t :<br />

() 3000( 11) t<br />

=<br />

A t ,<br />

Let nou op dat die regterkant van die funksie uit ‘n koëffisiënt (naamlik 3000) bestaan,<br />

asook ‘n grondtal (naamlik 1,1) en ‘n simboliese eksponent of onafhanklike veranderlike<br />

, naamlik t . Die regterkant is dus ‘n eksponensiële uitdrukking. Dit is waarom ons hierdie<br />

funksie () 3000( 11) t<br />

A t ,<br />

= ‘n eksponensiële funksie noem.<br />

123<br />

t

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!