05.05.2013 Views

60 jaar Oude Vrienden - Origo

60 jaar Oude Vrienden - Origo

60 jaar Oude Vrienden - Origo

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

"Don Rua" – vroeger en nu blz. 1 Nr. 2 – augustus 2006<br />

<strong>60</strong> <strong>jaar</strong><br />

Zoals ik in de eerste aflevering van deze nieuwsbrief<br />

schreef loopt dit <strong>jaar</strong> de <strong>60</strong> e <strong>jaar</strong>gang van<br />

de gezamenlijke ouds-bladen in ons land, al is de<br />

bond van oud-leerlingen dan ook aan haar derde<br />

jeugd begonnen. De periodieken zijn bovendien<br />

nogal in beweging, en het is afwachten welk<br />

evenwicht daaruit tevoorschijn zal komen.<br />

De salesianen in Nederland gedenken dit <strong>jaar</strong> het<br />

diamanten priesterfeest van Bertus Ronteltap<br />

en van Adriaan Reijkers. De eerste werd gewijd<br />

op 30 juni 1946 in Bollengo (Italië), de tweede op<br />

28 juli 1946 in Den Haag, evenals Kees de Braak<br />

(uitgetreden in 1953). In Oud-Heverlee werden<br />

op 3 februari 1946 gewijd Theo Ham (+1995) en<br />

Jacques van Brakel (+1974).<br />

Bertus Ronteltap (13-2-1913), nu wonend in het<br />

Berchmanianum te Nijmegen, is de jongste van<br />

de twee; Adriaan Reijkers (9-12-1911), Rijswijk,<br />

met zijn 94 jaren de nestor. Het kan natuurlijk<br />

altijd nog langer geleden: Leo van der Bol<br />

(geboren 1-2-1917) werd te Bollengo gewijd op 1<br />

juli 1945, en Wim Gubbels (geboren 7 november<br />

1912) op 22 juli 1945 in Ugchelen.<br />

Toen Bertus Ronteltap in 1986 40 <strong>jaar</strong> priester<br />

was, schreef Jan Klein in zijn agenda (zie de afbeelding<br />

onderaan) dit gedichtje voor hem:<br />

Wel Bertus, als je 't soms niet wist:<br />

wij hebben steeds genoten<br />

niet slechts van je anekdoten,<br />

maar zo maar, van je aanwezigheid,<br />

omdat jij jou was; grof gezeid:<br />

bonk goedheid, onverdroten.<br />

Blijf asjeblieft nog lange tijd<br />

in onze liefde omsloten.<br />

Beide 'diamanten' hebben zich, behalve als biechtvader,<br />

ook verdienstelijk gemaakt als bestuurder.<br />

Pater Ronteltap was jarenlang directeur in Twello<br />

en in Rijswijk, pater Reijkers was directeur van de<br />

Technische School in Leusden.<br />

Ik wil pater Ronteltap (jarenlang mijn biechtvader)<br />

en pater Reijkers, met wie ik de laatste jaren aangename<br />

contacten heb, hier van harte feliciteren.<br />

Don Rua (1837-1910)<br />

<strong>Oude</strong> <strong>Vrienden</strong><br />

zijn onvervangbaar<br />

Wat mij altijd weer verbaast is de nonchalance<br />

waarmee wij deze aardbol bewonen, alsof het zo<br />

vanzelfsprekend is dat die, tijdens haar vrije val<br />

in de ruimte, haar dunne schil van lucht en water<br />

behoudt, en wel in een stabiel variabel evenwicht,<br />

dat leven mogelijk maakt.<br />

Het sociale klimaat waarin wij leven is op een<br />

vergelijkbare manier noodzakelijk voor ons<br />

bestaan als mens. Niettemin gedragen wij ons<br />

ook hierin vaak ongelooflijk nonchalant, alsof<br />

het niet op kan. Naarmate wij ouder worden is<br />

dat natuurlijk steeds minder waar.<br />

Tantes van over de 90 horen we zeggen dat al<br />

hun leeftijdgenoten verdwenen zijn, vooral de<br />

mannen. Ik ben nu 70, ergens midden in onze<br />

ouds-groep. Als ik het goed berekend heb, was<br />

de gemiddelde leeftijd van de Nederlandse salesianen<br />

bij hun overlijden ruim 71 <strong>jaar</strong>.<br />

Hoe lang hebben we nog om elkaars doen en<br />

laten af te keuren, alsof wij het beter weten. Hoe<br />

lang kunnen we elkaar nog afwijzen, doodzwijgen,<br />

mails niet of slordig beantwoorden, geen respect<br />

tonen voor elkaars werk en verdiensten. Is dat niet<br />

een beetje kortzichtig en ook 'zonde'?<br />

Want oude vrienden, mensen die ons zelfs nog<br />

langer kennen dan onze vrouw en kinderen,<br />

worden steeds zeldzamer, de contacten minder<br />

frekwent. Met wie delen we onze herinneringen<br />

nog? Met wie waren wij ooit samen onderweg?<br />

Reden genoeg om ze in ere te houden.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" – vroeger en nu blz. 2 Nr. 2 – augustus 2006<br />

Ton Overtoom<br />

Klein-Dicht<br />

Maria-Mis<br />

In mijn oude Liber Usualis vind ik een knipsel uit<br />

het Salesiaans Nieuws van (vermoedelijk) mei<br />

19<strong>60</strong>, want achterop staat iets van de missierubriek<br />

Vuur en Vlam, met een verwijzing naar<br />

een datum in het volgende <strong>jaar</strong>: 24 mei 1961. Ons<br />

stukje begint met een korte inleiding. De kop<br />

luidt: 'Mis voor Maria'. Pater Klein noemt zichzelf<br />

daarin, heel bescheiden, 'de tekstschrijver':<br />

DE MAAND MEI, de mei, de maand van Maria, de<br />

maand van het feest van Maria Hulp. Om u in de<br />

stemming te brengen, geven we op deze pagina een<br />

proeve van bewerking voor melodieteksten die<br />

zouden kunnen worden gezongen in een gemeenschapsmis<br />

ter ere van Maria Hulp der Christenen.<br />

De tekstschrijver heeft zich laten inspireren door<br />

de wisselende gedeelten van de mis Salve Sancta<br />

Parens, en door de hymne Saepe dum Christi.<br />

Openingszang<br />

Gegroet, gij Moederheiligheid<br />

die 's Konings Gulden Tempel zijt<br />

en Hof der Rijksgenoten.<br />

De Heerser van het wijd heelal<br />

– van 't Geestendom, van 't Sterrental –<br />

houdt gij in u besloten.<br />

Wij zijn met u Zijn Tempelwoon,<br />

Zijn Kerk die rijst, in uw persoon,<br />

tot Gods geheimste Teken.<br />

Gij zijt de Hulp van iedre staat:<br />

van pausdom en episcopaat,<br />

van priesterschap en leken.<br />

Mooi Manelicht, hoog Zonnelicht<br />

dat schrik en angst en onheil sticht<br />

in Satans duister leger,<br />

o Helpster in Gods eigen werk,<br />

Maria, laat Zijn Heilge Kerk<br />

in vrede en eendracht leven.<br />

Offerandelied<br />

Gij hebt Gods Zoon gedragen<br />

door zaligende dagen,<br />

Maria, in uw schoot.<br />

Gij hebt Hem mogen voeden,<br />

o tederste der moeders,<br />

met melk en wijn en brood.<br />

Wees onze goede aarde<br />

waar Christus' blijde zaden<br />

Hem leevren 't honderdvoud.<br />

Laat Hem in ons gedijen<br />

tot die vervulde tijden<br />

van ruisend korengoud.<br />

Dat wij Hem mét u danken,<br />

wij, Christus' wingerdranken<br />

in vrije zomerlucht,<br />

met brood uit onze huizen,<br />

met Wijn uit onze druiven,<br />

met gloeiend rijpe vrucht.<br />

Slotlied<br />

Zalig wie Gods Woord ontvangen<br />

mag in 't eigen hartebloed!<br />

Zalig wie het stil laat groeien:<br />

o Maria, wees gegroet.<br />

Wees verheugd, gij vol genade,<br />

Gij hebt zelf de Heer gevoed,<br />

Hem gelaafd met al Zijn gaven:<br />

o Maria, wees gegroet.<br />

Hij is bij u... Wees gezegend!<br />

En gezegend, Vlees en Bloed,<br />

is de Vrucht die gij mocht kweken:<br />

o Maria, wees gegroet.<br />

Toen pater Jan dit schreef was hij 42 <strong>jaar</strong> en in de<br />

bloei van zijn leven als dichter, schrijver en docent.<br />

De salesiaanse werken in Nederland vertoonden<br />

nog steeds een opgaande lijn, maar het omslagpunt<br />

kwam met rasse schreden naderbij. Het was<br />

middenin het pontificaat van Joannes XXIII die,<br />

tot op zekere hoogte te laat en vergeefs, heeft<br />

geprobeerd 'het schip van Petrus' bij te sturen.<br />

In deze liedtekst van Jan Klein staan de gelovigen<br />

als 'leken' nog steeds helemaal achteraan in de lange<br />

rij van hiërarchen. De Kerk als instituut heeft nog<br />

steeds een levensbedreigend groot waterhoofd van<br />

zichzelf en hun functie overschattende 'gezagsdragers'.<br />

Misschien moet de Kerk als geheel nog eens<br />

in het noviciaat: de oude kop vervangen door een<br />

meer authentiek en evangelisch exemplaar.<br />

De Kerk is als Zacheüs, die te klein was om door<br />

de bomen het bos, door de menigte zijn Heer te<br />

zien en daarom maar hoog in de boom klom. Hij<br />

moet nu eerst weer eens kijken hoe hij zonder<br />

ongelukken omlaag komt, waarna de Waarheid ook<br />

bij hem haar intrek kan nemen: het mannelijke<br />

denken dient zijn denkbeeldige primaat op te geven<br />

om toegankelijk te worden voor vrouwe Sophia.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" – vroeger en nu blz. 3 Nr. 2 – augustus 2006<br />

Stijl en Visie<br />

Een lestekst van pater Jan Klein ten behoeve van zijn<br />

lessen Nederlands te 's-Heerenberg in de jaren zestig.<br />

In de eerste aflevering het Don Rua Nieuws<br />

stond (in Klein-Dicht) de aankondiging van een<br />

nieuw projekt: het bijeenbrengen van gedichten<br />

en andere teksten van Jan Klein. Jos Graas (Don<br />

Rua 1958-65) stuurde mij op 10 april 2006 de<br />

lestekst 'Stijl en Visie' toe, die pater Klein in<br />

stencil had uitgegeven te 's-Heerenberg op 14<br />

januari 1962 ('Zondag van de Bruiloft te Kana').<br />

Het zijn twee verlijmde bundeltjes, formaat 21,5<br />

bij 26,5 à 27 cm, more solito stampvol getypt met<br />

tekst, compleet met een per bladzij verschillende<br />

koptekst. Op de eerste pagina staat de hele inhoudsopgave,<br />

op de tweede een zaakregister met (heel<br />

handig) verwijzingen naar paragraaf-nummers.<br />

Het eerste deel (Stijl) bevat elf hoofdstukken in 106<br />

paragrafen op 63 bladzijden (inclusief het eerste<br />

blad). Het tweede deel (Visie) bevat zeven hoofdstukken<br />

(12-18) in 56 paragrafen op 41 bladzijden<br />

(exclusief de onbedrukte, door Jos beschreven en<br />

met een plaatje versierde, eerste bladzijde).<br />

Omdat ik goede herinneringen heb aan de lessen<br />

van Jan Klein in Ugchelen, maar er toen nog geen<br />

tekst bij geleverd werd, was ik erg benieuwd naar<br />

dit stuk, en ik ging ervan uit dat ook anderen het<br />

wel eens zouden willen inzien. Daarmee was het<br />

plan geboren om het te digitaliseren.<br />

Met de scanner heb ik van elke bladzij een plaatje<br />

gemaakt (eerste blad hierboven afgedrukt), plus – via<br />

ocr – een tekstbestand (voorbeeld rechts boven).<br />

Het resultaat is een tekst in 11 punts Garamond op<br />

112 bladzijden A4, genummerd in de voettekst, en<br />

met per bladzijde verschillende kopteksten.<br />

1 lá @'i HOOFD@Q@'TUK VIJF<br />

K-OER ";,-7ER eil-T JNSIE I@EN e<br />

TAAL HEEFT IBTS@ve,a,een<br />

daas 1 in, -haar r i;tmr-" van een<br />

gloed in m tr ue ht@ar visie; van<br />

een bouw in ha--ir<br />

zinsatructuur tuur? zij be-we-gt!b<br />

11 Het is een koers-. een, taákoers in<br />

het gr@oo.ty -,ee;ri<br />

zinskoe,-r,s van nptbij. Do i we<br />

in@,de zin.zulleti viáden, komen In,te,.r' in<br />

het grootw @terug, als we het zullen<br />

hebben over de.--hoo'fdbouw<br />

resultaat van OCR begin hoofdstuk V<br />

Het doet me genoegen u deze tekst te kunnen<br />

aanbieden, al is het uiteraard niet op papier, maar op<br />

de website (adres onder 'Redactie') en wel – zoals<br />

intussen gebruikelijk – als pdf-bestand (jksv-ajm.pdf).<br />

Voor het bekijken raad ik het gebruik aan van de<br />

Foxit Reader (zie homepage en colofon). Vanuit<br />

dat programma een of meer pagina's afdrukken<br />

(op schaal 100%) levert een goed resultaat op.<br />

Dit is dus een van de zgn. 'kleinschalige archivalische<br />

projekten', en het eindresultaat is tale quale, (zowel in<br />

digitale vorm als afgedrukt) geschikt voor het<br />

salesiaans archief. Ik weet niet of een originele versie<br />

daarin aanwezig is, maar deze nieuwe is het m.i.<br />

zeker waard daarin opgenomen te worden.<br />

De bladzij-nummering in het pdf-bestand komt<br />

overeen met die in de voettekst, wat het naslaan<br />

vergemakkelijkt. De tekst staat vol met gedichten<br />

en fragmenten uit de Nederlandse literatuur,<br />

mooi om eens na te lezen of in andere context te<br />

gebruiken. De overvloedige informatie over stijl<br />

en visie, met de lawine aan termen en begrippen<br />

(waarvan ik me afvraag waar hij ze allemaal<br />

vandaan heeft), is mij soms te machtig.<br />

Ik houd me aanbevolen voor bij u bekende<br />

gegevens over het onstaan en het gebruik van<br />

deze lestekst, van welks bestaan ik niet eerder op<br />

de hoogte was. Ook informatie over door pater<br />

Klein gevolgde cursussen (MO-A en MO-B), en<br />

de eventuele invloed daarvan op deze tekst<br />

hebben mijn belangstelling.<br />

Naar verluidt waren er meningsverschillen die<br />

het behalen van het MO-B diploma in de weg<br />

stonden. Is daar iets over bekend? Graag uw<br />

'epiek' over Jan Kleins geliefde 'idiek', waar ik op<br />

het internet niets over vinden kan. Ook schijnt<br />

hij gecorrespondeerd te hebben met Anton van<br />

Duinkerken. Is daar iets van bewaard gebleven?<br />

De Geest overal te herkennen, dat is katholiek.<br />

De Geest te mogen openbaren zoals Hij overal<br />

schuilt, dat is schrijven. (jksv-ajm.pdf, p.83)<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" – vroeger en nu blz. 4 Nr. 2 – augustus 2006<br />

Ton Overtoom<br />

Ruimte t'Over<br />

broer en zussen<br />

Jan Klein (1917-1989; 71 jr.) had een broer Ben<br />

(1921-2000; 79 jr.; getrouwd en vijf kinderen) en<br />

twee zussen: Lien (+2001) en Sien (1919-2002;<br />

83 jr.), beiden ongehuwd gebleven. Zij vormden<br />

pater Jan z'n thuisbasis. Er was wederzijds een<br />

grote betrokkenheid, waarin ook zijn gedichten<br />

een plaats hadden. Zo schreef hij voor de 35jarige<br />

bruiloft van zijn broer en schoonzus een<br />

gedicht in het Gronings, genoteerd in zijn<br />

agenda op 1 augustus 1986.<br />

Ik heb het gereconstrueerd met de hulp van de<br />

jongste dochter, met wie Jan jarenlang gedichten<br />

uitwisselde. Het zijn twee strofen van vier regels,<br />

elk een jambische pentameter (vijfvoeter).<br />

Mooi laidje zong van "25 jaor"<br />

Veur 35 mos't nog mooier gaon,<br />

mit aal joen bunsels dommiet bie mekaor<br />

Ain pronk-laid, mor G. Teis haar 't beter daon.<br />

Ie heb'n 't ook ja lapt. 't Was prachtig zo<br />

en gold en daiemant komt al in 't zicht.<br />

Nou: Zegen, heil, gezondheid, 'spie' en Co<br />

dan wil 't ja wel, mien jong, mien laive wicht!<br />

'Nog net geen pronk-lied' staat er onder, want met<br />

Geert Teis (de dichter van het Groninger volkslied)<br />

wil hij zich niet meten. En spie zal wel een naam<br />

zijn uit hun jeugdjaren. Hier de vertaling:<br />

Een mooi liedje zong van "25 <strong>jaar</strong>",<br />

voor 35 moest het nog mooier gaan,<br />

met al jullie deugnieten straks bij elkaar<br />

een pronk-lied, maar G. Teis heeft 't beter gedaan.<br />

Jullie hebben het klaargespeeld. 't Was prachtig zo,<br />

en goud en diamant komen al in zicht.<br />

Nou: zegen, heil, gezondheid, 'spie' en Co,<br />

dan lukt het wel, m'n jong, m'n lieve wicht!<br />

Bij de uitvaart van zus Lien werd, door Bennies<br />

zoon, een gedicht voorgelezen dat Jan had geschreven<br />

voor haar ver<strong>jaar</strong>dag. Het werd door hem<br />

gepresenteerd als volgt:<br />

"Hoe kennen we Lien nog meer? In de kamer<br />

hangt een boekenkast aan de muur. Er staan<br />

boeken maar ook agenda's van Jan Klein, broer<br />

van Lien. Salesiaan van Don Bosco, dichter. De<br />

agenda's staan vol met kleine gedichtjes over de<br />

natuur, over geloof, over kleine dingen. Elk stukje<br />

papier, elk hoekje is volgegeschreven. Net zo<br />

zuinig als Lien. Ik vond een gedicht, ter ere van<br />

Lien haar ver<strong>jaar</strong>dag 26 september. Luister maar:<br />

Zijn de ramen schoon?<br />

Planten goed begoôn?<br />

Lientje komt weer thuis!<br />

Waar is 't solo-spel?<br />

Joepie, alles wel?<br />

Alles is weer pluis!<br />

Televisie aan,<br />

telefoon ernaast,<br />

nou begint de leut!<br />

Val niet van de trap,<br />

Laat de zeemlap lap.<br />

Neem nog maar een neut!<br />

Een huiselijk tafereel in dichtwoorden gezet door<br />

broer Jan. Lien met haar groene vingers en liefde<br />

voor de parkiet Joepie. Na hard werken genieten<br />

van tv en borreltje. In de duster op de bank. Liever<br />

geen bezoek! Samen met Sien, haar zus. Een goed<br />

leven samen."<br />

Ter Apel is in pater Jan zijn leven en beleven altijd<br />

een grote rol blijven spelen. Hier een herinnering<br />

aan de oude school, waar hij ooit de Mis heeft<br />

opgedragen, toen een bouwval min of meer.<br />

Schoolwrak waar ik ooit moest wezen<br />

om er feest'lijk mis te lezen.<br />

Vrucht van ouderzorg en bee<br />

("Wil de schoolplein netjes houden")<br />

Laatste rest van naamplaat, 't gouden<br />

mozaïek? Een stil "St. J".<br />

En bij de begrafenis van Bennie, in september 2000,<br />

werd van broer en oom Jan 'Te uwer herinnering'<br />

voorgelezen:<br />

Zal ik ooit<br />

in later dagen<br />

mij beklagen<br />

om wat dan<br />

verloren is?<br />

Alwat nu geboren is<br />

in een Meimaand<br />

als een wonder:<br />

Zal ik 't missen<br />

als ik onder<br />

Aarde en Hemel<br />

ben gestopt?<br />

Niet te klagen:<br />

Op is Op.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" – vroeger en nu blz. 5 Nr. 2 – augustus 2006<br />

Don Bosco's Oudste (deel 2)<br />

n zo was het, bij Don Bosco's dood, aan Kardinaal Ferrieri niet<br />

moeilijk gevallen, om zelfs Z.H. Leo XIII er van te overtuigen, dat het<br />

werk van Don Bosco nu wankelde op zijn grondvesten; dat zijn<br />

Congregatie, de Salesianen maar het best kon worden opgeheven en<br />

de leden ondergebracht bij een andere, oudere, stabielere orde. Het<br />

bestaan van Don Bosco's Werk hing even in de weegschaal. Dat de<br />

Salesianen zich konden handhaven, was deels te danken aan de ijver<br />

van een van Don Bosco's trouwste Oud-Leerlingen en Medewerkers,<br />

mgr. Manacorda, die hun zaak verdedigde bij hoog en bij laag; deels<br />

aan het optreden van de Salesianen zelf. Wat Leo III vooral had<br />

gevreesd, waren onenigheid en afscheidingen in de Congregatie; zijn<br />

vrees werd geheel weggenomen door twee brieven uit Turijn. De<br />

eerste van Don Michiel Rua. Twee <strong>jaar</strong> voor Don Bosco's dood, in<br />

1886, was Don Rua door de H. Stoel benoemd tot Vicaris van Don<br />

Bosco, met recht van opvolging. Maar de stukken waren niet<br />

doorgekomen, en met een voorbeeldige nauwgezetheid vroeg hij nu<br />

aan de Paus om te voorzien in de opvolging en dan liefst met<br />

voorbijgaan van zijn persoon. Daags daarna ontving de Kardinaal<br />

Protector der Salesianen een gezamenlijke brief van de andere leden van het Hoofdkapittel, het opperste<br />

bestuursorgaan der Salesiaanse Sociëteit. Daarin drongen ze, met pit van redenen, aan op de benoeming<br />

van Don Michiel Rua als Algemeen Overste. Duidelijker blijk van eensgezindheid bij het Kapittel en van<br />

deugdzaamheid bij Don Bosco's eventuele opvolger kon de Paus niet verlangen: hij benoemde Don<br />

Michiel Rua tot Algemeen Overste der Salesianen voor de tijd van twaalf <strong>jaar</strong>. Don Bosco's levenswerk<br />

was gered niet alleen, het ging zijn tweede leeftijd in, de leeftijd van de rijpe jeugd. En het zou de wasdom<br />

bereiken onder de zorgen van Don Bosco's Oudste, de Eerste en volmaakte Salesiaan, en van andere<br />

eveneens volwassen religieuzen.<br />

en noemt Don Bosco geen Salesiaan, evenmin als men St. Ignatius<br />

Jezuïet noemt, of Ons Heer Jezus een Christen: Christenen, Jezuïeten<br />

en Salesianen zijn namen van kinderen, van volgelingen, niet van<br />

stichters. Don Rua was, in tijd en in deugden, de Eerste Salesiaan: in<br />

hem kan men als in een klare spiegel zien, wat Don Bosco voorhad<br />

toen hij de Salesianen stichtte. In één van zijn "dromen" – zeg maar:<br />

visioenen – zocht Don Bosco tevergeefs naar helpers voor zijn<br />

jeugdwerk. Iedereen liep bij hem weg, tot hij er een paar, steeds in de<br />

droom, letterlijk aan zich verbond met een hoofdband waarop<br />

geschreven stond: GEHOORZAAMHEID. Hij stichtte dus zijn Salesiaanse<br />

Congregatie voor zijn jeugdwerk, maar pas lange tijd na zijn dood werd<br />

duidelijk hoe hij het had aangelegd: hij had een vriendenkring gevormd,<br />

een gezin van broeders-in-Don-Bosco, die elkaar vonden in eensgezind<br />

ploeteren voor een gemeenschappelijk doel. Ieder behield, in alle<br />

eenvoud zijn eigen persoonlijkheid, maar wist zijn initiatief<br />

ondergeschikt te maken aan een vaderlijk gezag, dat na Don Bosco's<br />

dood steeds belichaamd bleef in een waarlijk vaderlijke gestalte, zozeer<br />

vaderlijk, dat het nog steeds is als ware Don Bosco nooit gestorven.<br />

Geen waarachtig Salesiaan, of hij ziet in de Algemeen Overste Don Bosco-onder-ons, op een wijze die<br />

slechts vergelijkbaar is met de aanwezigheid van Christus in Zijn Plaatsbekleder, indien deze vergelijking<br />

tussen het grootste en het kleinste geoorloofd is. Om een dergelijke, menselijkerwijze onvoorzienbare<br />

traditie mogelijk te maken, om aldus in vlees en bloed het zeer oud en zeer modern idee van "Liefdebond"<br />

te verwezenlijken, schonk God aan Don Bosco zijn Eerste Salesiaan: Don Michiel Rua. Van hem<br />

beweerde Don Bosco: "Als men mij vroeg de vinger te leggen op een plek in Don Rua, waar de deugd niet<br />

op haar volmaaktst schittert, zou ik het niet kunnen... Vertelde men mij, dat Don Rua een wonder had<br />

gedaan, ik zou het voetstoots aannemen... Als God tegen me zei: 'Don Bosco, bereid je voor, want je moet<br />

sterven. Kies een opvolger en vraag voor hem alles wat je denkt dat hij in zijn functie nodig heeft, en ik zal<br />

het hem geven,' dan zou ik echt niet weten, wat ik God moest vragen, dat Don Rua niet heeft."<br />

tekst: Jan Klein – ill.: Wim Saris wordt vervolgd<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft


"Don Rua" – vroeger en nu blz. 6 Nr. 2 – augustus 2006<br />

Metanoia<br />

evolutie<br />

Deze nieuwsbrief heeft twee accenten die nauw<br />

samenhangen. Ten eerste herinneringen aan ons<br />

salesiaanse en roomse verleden, ten tweede resonanties<br />

daarvan in het heden. Deze combinatie is<br />

geen vrije keuze maar een ervaringsfeit: vroegere<br />

gebeurtenissen en dat wat ons daaraan herinnert<br />

wekken bij iedereen een reactie op en hebben,<br />

gewild of ongewild, invloed op ieders leven nu.<br />

Het woord 'metanoia' wordt vaak vertaald als<br />

bekering, ommekeer. Ik geef in deze context de<br />

voorkeur aan evolutie, ontplooiing, rijping, groei.<br />

We lopen niet in een cirkel, we kijken niet<br />

achterom, maar we zijn er ons bij iedere stap van<br />

bewust waarvandaan we komen en in welke<br />

richting we gaan. Het verleden kan ons daarbij<br />

tot last zijn, maar ook een steun in de rug.<br />

Behalve moeilijke momenten of periodes hebben<br />

we vroeger ongetwijfeld ook mooie dingen meegemaakt,<br />

goede vrienden gehad, iets geleerd waar<br />

we later wat mee konden doen. We hebben leren<br />

denken over het leven en over de dood en over<br />

een verdere opgang daarna, in welke vorm ook.<br />

We hebben leren zingen en bidden, praten en<br />

luisteren, en dat deden we 'in gemeenschap'.<br />

Voortgang in positieve zin, daar gaat het om. De<br />

weg waarlangs, de manier waarop is van minder<br />

belang. Levenswijze en levensbeschouwing gaan<br />

daarbij hand in hand. Maar als we daar over<br />

praten is het niet om elkaar over te halen tot een<br />

bepaalde levensvisie, integendeel. Evenals don<br />

Bosco deed, helpen we elkaar het beste met een<br />

onvoorwaardelijke acceptatie van hoe we zijn.<br />

Helaas worden religies vaak verontreinigd door<br />

dogmatische en moralistische vooroordelen, die<br />

ons worden opgelegd als een onaangename last.<br />

Maar "wat ik je te dragen geef is licht, zelfs<br />

prettig om bij je te hebben" (Mattheüs 11:30).<br />

Die druk weg te nemen of te relativeren is iets<br />

wat we elkaar kunnen geven: geruststelling, de<br />

bevestiging dat onze eigen weg een goede is.<br />

Dat is geen bemoeizucht, geen zieltjes winnen,<br />

geen wraak nemen voor vermeend onrecht, geen<br />

afvalligheid, geen gebrek aan respect of dankbaarheid.<br />

Wie er niets van wil weten kan het links<br />

laten liggen. Wie er iets aan heeft is niemand verantwoording<br />

verschuldigd: inderdaad 'vrij en blij',<br />

zoals ik het in de eerste nieuwsbrief al zei. We<br />

kunnen, hoe verschillend we ook denken en zijn,<br />

altijd samen verder op onze 'lange wandeling'.<br />

Toezending<br />

kosten<br />

toezending per email of post gratis<br />

(op papier per post kost me ± € 1 per exemplaar)<br />

vrijwillige bijdragen 454400<br />

op girorekening t.n.v. A. Overtoom<br />

aanmelding/opzegging<br />

per email origo@home.nl<br />

per brief redactie-adres<br />

Bijdragen<br />

Tot op heden ontving ik op postrekening 454400<br />

€ 35 als bijdrage voor de papieren editie van de<br />

nieuwsbrief. Deze financiële steun ervaar ik ook<br />

als blijk van waardering en als duw in de rug om<br />

hiermee door te gaan. Mijn hartelijke dank!<br />

Waterrad Hamermolen Ugchelen<br />

Redactie<br />

naam A.J.M. Overtoom<br />

straat Hofakkers 6<br />

plaats 9468 EE Annen<br />

telefoon 0592 - 271 586<br />

email origo@home.nl<br />

website http://members.home.nl/ajm.overtoom<br />

Colofon<br />

De tekst is opgemaakt in twee kolommen, in het<br />

lettertype Garamond 11 pt, koppen (meestal) in<br />

Comic Sans MS 14 pt.<br />

Digitale weergave per aflevering in pdf-formaat,<br />

op de homepage en per email. Gratis lezers zijn:<br />

Acrobat Reader en FoxitReader (kijk voor info en<br />

download op: www.foxitsoftware.com).<br />

(di)Lemma<br />

denken in uitroeptekens is niet verdienstelijker<br />

dan denken in vraagtekens.<br />

vrije nieuwsbrief over Huize 'Don Rua' Ugchelen (1942-59) en 's-Heerenberg (1959-71), en wat ervan voortleeft

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!