blok 7 bloed en bloedvormende organen - VETserieus

De hemoglobine synthese neemt toe tijdens de ontwikkeling van de erytroblast. hiervoor is dus mRNA
nodig. Zelfs in de reticulocyt vinden we nog RNA. omdat de volwassen erytrocyt geen kern,
mitochondriën en ER heeft zijn de grote vormsveranderingen mogelijk. de erytrocyten van amfibieën en
vogels hebben overigens wel organellen. erytropoëtine (EPO) uit de nier reguleert de snelheid van de
erytropoëse. de reden dat de afgifte van EPO gebonden is aan de nier en niet bijvoorbeeld de spieren die
een voornaamste zuurstofverbruik hebben is dat er dan een vicieuze cirkel zou ontstaan. de
vermeerdering van het aantal ery's zou namelijk de visositeit van het bloed doen dalen, dit kost dan het
hart meer energie om rond te pompen. de verminderde circulatie geeft dan weer minder zuurstof en
meer EPO door de spieren. zo is de vicieuze cirkel rond. nierweefsel is hierin uniek omdat het O2
verbruik wordt aangepast aan de bloedcirculatie-snelheid en dus ook viscositeit.bij een Ht hoger dan
50% wordt er minder EPO door de nier afgegeven. de nier zorgt dus juist voor een daling en niet een
stijging op dat punt.
De synthese van Hb is dus beperkt tot de erytroblasten in het beenmerg. de synthese van heem echter
niet en verloopt in elke cel met aërobe stofwisseling, en in het bijzonder de levercel. de eerste synthese
stappen in het mitochondrion, dan het cytoplasma en dan weer het mitochondrion. deze uiteindelijk
complexe ringstructuur wordt slechts uit één aminozuur gevormd, glycine, en een intermediair van de
Krebs, Succinyl CoA. uiteindelijk worden er 4 heem groepen gevormd, waar één Hb uit ontstaat.
Porfyrie is de ontsporing van de juiste heem synthese.
De afbraak van een ery vindt in de milt, lever en beenmerg plaats door fagocytose. allereerst wordt Hb
afgebroken tot heemgroepen. deze heemgroepen worden verder afgebroken in ijzer en billiverdine. de
ring wordt hierbij door heemoxigenase opengrboken. het ijzer wordt hergebruikt en het biliverdine
(groen) wordt door een reductase omgezet in bilirubine. het billirubine wordt gebonden aan albumine
naar de lever getransporteerd. bilirubine is een belangrijke antioxidans in het bloed. in de lever wordt
bilirubine omgevormd tot bilirubine-di-glucuronide wat beter wateroplosbaar is. via het gal wordt het
aan de darm afgegeven en heeft een rood/gele kleur. bilirubine wordt door anaërobe bacteriën in de
darm omgezet tot stercobilinogeen, en uiteindelijke door zuurstof in stercobiline (urobiline) dat via de
faeces wordt uitgescheden. een klein deel kan via de entere-hepatische kringloop weer worden
opgenomen en eventueel via de urine worden uitgescheden.
Bij vogels en reptielen is het eindproduct al biliverdine, beter oplosbaar maar dus gene anti-oxidans.
Ondanks dat de ery's geen organellen hebben kunnen ze toch functioneren. een aantal basale enzymen
helpen daarbij en de ATP voorziening gebeurt door anaërobe glycolyse. het NADH dat hierbij ontstaat
helpt ook weer om MetHb te reduceren. ook wordt 2,3-DPG gevormd wat de verhouding tussen
geoxideerde en nomrale Hb reguleert. 2,3-DPG stabiliseert het deoxy- Hb en zorgt dus voor een mindere
afgifte van zuurstof door Hb, onderdeel van het Bohr-effect. het PPP zorgt dat zuurstof radicalen
worden weggevangen. Bij het normale transport van zuurstof ontstaan er in geringe mate radicalen.
Deze worden o.a. door GSH weer weggevangen. ook wordt MetHb gereduceerd, deze kan immers geen
zuurstof binden.
Wanneer de cellen wel gevoleig zijn voor radicalen, bijvoorbeeld bij G6-PDH-deficiëntie, zien we Heinz
bodies en hemolyse.
Eiwitten die betrokken zijn bij zuurstoftransport zijn zogenaamde hemoproteïnes en bevatten allemaal
heem. De belangrijkste bij zoogdieren zijn: myoglobine, hemoglobine en cytochromen.
1. myoglobine: bevat één heemgroep en dient als opslag voor O2. het is voornamelijk in de spier
terug te vinden.
2. hemoglobine: bevindt zich uitsluitend in ery's. het is een tetrameer, en kunnen O2 dus 4x
reversibel binden. de voornaamste functie is het zuurtsof transport en afvoer van CO2.