Kaapse Skiereilandse Universiteit van Tegnologie

leerders se vormende geletterdheid, lees van die regte boeke, skryf vir werklike doeleindes en deur
aandag aan klanke te gee.
Dit is belangrik om daarop te let dat die gebalanseerde benadering nie ʼn leesmetode is nie, maar ʼn
ingesteldheid ten opsigte van lees- en algemene geletterdheidsonderrig. Dit kan verskillende lees- en
onderrigmetodes en onderrigstrategieë betrek, afhangende van die bepaalde leerder se behoeftes en
vordering. Farris et al. (2004: 84) haal Dixie Lee Spiegel aan as sy die benadering soos volg definieer:
“A balanced approach is a decision-making approach which a teacher makes thoughtful
decisions each day about the best way to help each child to become a better reader and writer.
A balanced approach requires and enables a teacher to reflect on what he or she is doing and
to modify instruction daily based on the needs of each individual learner. The modifications
are drawn from a broad repertoire of strategies and sound understanding of children,
learning and the theoretical base of these strategies.”
Die Hersiene Nasionale Kurrikulumverklaring vir Tale (2002: 11, 12) stel dit duidelik dat ʼn
gebalanseerde benadering tot geletterdheidsontwikkeling, wat ʼn geleidelike proses is, gevolg moet
word. Opvoeders behoort die leerders te help om tegnieke en strategieë te ontdek wat hulle sal help om
die “kode” van skrif te ontsluit, byvoorbeeld:
Die ontwikkeling van woordherkennings- en begripsvaardighede soos klankbewustheid
Kennis van letter-klank-ooreenstemming en
Kennis van samesmelting (wanneer twee of drie letters saam een klank voorstel).
Navorsers is dit eens dat daar nie ʼn beste metode bestaan nie, maar dat daar na die behoefte en
vordering van elke leerder omgesien moet word. Leerstyle en onderrigstrategieë moet die fokus in die
onderrig van lees om te leer wees (Joubert et al., 2006: 84).
Botha (2008: 4) beskou die gebalanseerde benadering tot geletterdheidsontwikkeling as ’n program
waarin verskillende onderrig- en leer- metodologieë, elk met ’n spesifieke doel, gebruik word. Die
metodologieë sluit in: gedeelde lees, gedeelde skryf, woord en sinsvlak-werk, groeplees, begeleide
lees, onafhanklike lees, onafhanklike skryf, hardop lees, lees vir genot en stillees. Hierdie metodes
word almal aanbeveel deur die Nasionale Departement van Onderwys se Grondslag vir Leer- veldtog
(2008-2011). ʼn Gebalanseerde taalbenadering kan by alle tale geïmplimenteer word en word dus
geïntegreerd benader.
Volgens Gunning (2000: 11) is vier prosesseringsvaardighede aan die werk wanneer woorde of teks
gedekodeer word, naamlik die ortografiese, fonologiese, betekenis- en konteksprosesseerders. Die
ortografiese prosesseerder neem die visuele vorm van die woord waar, naamlik die volgorde van die
letters. Die fonologiese prosesseerder is terselfdertyd besig om die letters en hulle ooreenstemmende
47