Kaapse Skiereilandse Universiteit van Tegnologie

as die kindersorgsentrum-omgewing is twee primêre kontekste wat die jong kind direk beïnvloed in sy
taalontwikkeling. Die ontwikkelingspotensiaal van ʼn spesifieke omgewing word bespoedig wanneer
daar meer ondersteunende bande voorkom. Hy verwys na gemeenskaplike doelstellings, wedersydse
vertroue, positiewe verbintenisse en ervaringe waarmee die leerder hom- of haarself kan vereenselwig
met omgewings sodat hulle as deel van ʼn harmonieuse netwerkgroep kan funksioneer. McNaughton
(1995) wend Bronfenbrenner se ekologiese teorie aan om taalvaardighede by voorskoolse leerders te
ontwikkel en bevestig dat taalvaardighede in die huis en skool ontwikkel word. Die verhoudings
tussen aktiwiteite in elke omgewing mag egter verskil.
2.4.5 Die invloed van die huis en familie
ʼn Studie deur Burgess, Hecht en Logan (2002) bevind dat ’n taalarmhuis- en geletterdheidsomgewing
laer vlakke van leerders se mondelinge taal, letter-klank-kennis, fonologiese sensitiwiteit en woord-
dekoderingsvaardighede tot gevolg het. Navorsing oor die geletterdheidsomgewing in die huis fokus
primêr op die lees van boeke (Payne, Whitehurst, & Angell, 1994; Scarbourough & Dobrich, 1994).
Burgess et al. (2002) ondersoek drie wyses om huisgeletterdheid te konseptualiseer. Hulle onderskei
tussen die beperkte, die passiewe, en die aktiewe huisgeletterdheidsomgewing.
Die beperkte huisgeletterdheidsomgewing, verwys na die sosiale demografiese karaktereienskappe van
ouers (soos die ouers se opvoedingsvlak en skoolervaring) in die huis. Dit hou direk verband met
leerders se geletterdheids- en taalontwikkeling (Christian, Morrison, & Bryant, 1998; Snow, Barnes,
Chandler, Goodman & Hemphill, 1991). Die inkomste van die huisgesin bepaal ook die
geletterdheidsvlak van die kind (Duncan & Brooks-Gunn, 2000). Ouers se vlak van geletterdheid word
ook met leerders se geletterdheids- en taaluitkomste geassossieer. Gilger, Pennington en De Vries
(1991) het bevind dat daar ʼn groter waarskynlikheid is dat leerders wat leesprobleme ervaar, ook ouers
het met ondergemiddelde geletterdheidsvlakke. Burgess beskryf die geletterdheidsomgewing in die
huis soos die ouers se aktiwiteite wat leerders blootstel aan modelle van geletterdheid en taal (Burgess,
et al., 2002: 413). Daniel et al. (2005) beskryf ouergeletterdheidsgewoonte deur te verwys na ouers se
leesgewoontes, die persoonlike genot van lees en die tyd wat aan lees bestee word. Sulke
leesgewoontes van ouers lei tot positiewe leesuitkomste vir die leerder (Sonnenschein, Brody, &
Munsterman, 1996). Burgess et al. (2002) bevind dat ouers se geletterdheidsgewoontes met die van
hulle leerders korreleer ten opsigte van hulle mondelinge taal en fonologiese sensitiwiteit. Dit is
moontlik dat ouers wat meer gereeld lees en skryf, oor ʼn groter woordeskat beskik. Leerders wat hulle
ouers sien lees en skryf, vra meer vrae oor die leesmateriaal en ontwikkel ʼn ryker woordeskat deur die
interaksie met hulle ouers.
Bennett, Weigel en Martin (2002) bevind dat voorskoolse leerders se taal- en geletterdheidsuitkomste
verbeter het wanneer hulle ouers hulle blootstel aan verrykende aktiwiteite soos die sing van liedjies,
16