Kaapse Skiereilandse Universiteit van Tegnologie

Die Nasionale Kurrikulumverklaring (NKV) (Departement van Onderwys 2002) beveel die
gebalanseerde benadering tot lees in skole aan. Hierdie benadering beklemtoon wel die gebruik van
fonologiese en fonemiese bewustheid, maar daar word nie duidelike riglyne ten opsigte van tyd en
vaardighede aangedui nie. Die studie fokus op die verskillende leesbenaderings wat die navorser
dwing om die geskiktheid van die balans tussen klanke in konteks en die gebalanseerde benadering vir
die kind in die taalarm omgewing te ondersoek.
Die wêreld van die kleinkind is vol geskrewe taal. Geskrewe woorde en taal word op verskillende
maniere versamel. So is daar die televisie, advertensies, almanakke teen die muur, tydskrifte en boeke
in die huis, etikette op kosware en die flikkerligte op neon-tekens. Die kennis wat benodig word om
kinders te leer lees en skryf, kom van ervaringe van gesproke en die geskrewe taal en leer omtrent die
wêreld (The Learner as a Reader, 1996: 11). Die kind wat nie blootstelling het aan die verskillende
tekste nie, het alreeds ʼn agterstand wanneer hy/sy tot die skool toetree.
Gegewe die agtergrond is dit belangrik dat daar aandag aan al die aspekte geskenk word om individue
wat nie in ʼn gunstige posisie verkeer nie, die nodige ondersteuning te gee en geleenthede te skep om
hulle suksesvolle geletterde burgers te maak.
1.2 Probleemstelling
Leerders wat uit ʼn lae sosio- ekonomiese omgewing kom, begin alreeds met ʼn agterstand weens ’n
taalarm omgewing en die afwesigheid van ouerbetrokkenheid. Die gebrek aan stimulering van
fonologiese en fonemiese bewustheid speel ’n rol by die ontwikkeling van die leesvermoë in die
aanvangsjaar van die kind.
1.3 Agtergrond en studiemotivering
Die swak geletterdheidsuitslae by ʼn landelike skool in die Kaapse Wynland Onderwysdistrik het my
belangstelling in hierdie onderwerp geprikkel om ʼn studie te onderneem om die opvoeders en leerders
van hierdie skool te ondersteun om latere leessukses te bewerkstellig. Leerders in die teikengroep
woon in ’n landelike omgewing, is hoofsaaklik kinders van plaaswerkers en bevind hul in ’n lae sosio-
ekonomiese milieu. Die armoede waarin die kinders hul bevind, is ’n groot struikelblok vir die
ontwikkeling van hulle volle potensiaal. Die omgewing waarin die kinders hul bevind, is nie gunstig
vir die ontwikkeling van taal nie omdat die ouers nie in staat is om die nodige leesmateriaal en
opvoedkundige ondersteuningsmateriaal aan te koop nie.
2