3de Sondag na Epifanië

“Die volkome genesing”
3 de Sondag na Epifanie
22 ste Januarie 2012
“Genade en vrede vir julle van Hom wat is en wat was en wat kom.” –
Openbaring 1:4 –
1. Naäman, die hoof van die leër van die koning van Aram, was 'n gesiene
man wat die agting van die koning geniet het. Deur hom het die Here 'n
oorwinning aan Aram besorg. Die man was 'n dapper soldaat, maar hy
het melaats geword. 2. Op een van hulle strooptogte het die Arameërs
'n jong dogtertjie uit Israel ontvoer wat Naäman se vrou se bediende
geword het. 3. Sy het vir die vrou gesê: “Ag, as Meneer net by die profeet
in Samaria kon uitkom, dan sal hy vir Meneer van sy melaatsheid gesond
maak.” 4. Naäman het by die koning gekom en hom meegedeel wat die
dogtertjie uit Israel gesê het. 5. “Gaan gerus,” het die koning van Aram
gesê, “ek stuur jou met 'n brief na die koning van Israel toe.” Hy het
vertrek en drie honderd twee en veertig kilogram silwer, ag en sestig
kilogram goud en tien stelle klere met hom saamgevat. 6. Hy het die brief
na die koning van Israel toe gebring. Dit het só gelui: “Ek het my dienaar
Naäman met hierdie brief na jou toe gestuur. Wanneer hy by jou uitkom,
moet jy hom van sy melaatsheid gesond maak.” 7. Toe die koning die brief
gelees het, het hy sy klere geskeur en gesê: “Is ek dan God wat mense
laat sterwe of aan hulle die lewe gee dat hierdie man iemand na my toe
stuur om hom van sy melaatsheid gesond te maak? Dit moet vir julle
duidelik wees hy soek net skoor met my.” 8. Elisa die man van God het te
hore gekom dat die koning van Israel sy klere geskeur het en het 'n
boodskap aan die koning gestuur: “Hoekom het u u klere geskeur? Laat
Naäman na my toe kom, sodat hy kan besef dat daar 'n profeet in Israel
is.” 9. Toe Naäman met sy wa en perde daar aankom, het hy stilgehou
voor die deur van Elisa se huis. 10. Elisa het 'n boodskap na hom toe
gestuur: “Gaan was jou sewe maal in die Jordaan, dan sal jy gesond
word en rein wees.” 11. Naäman het vererg weggery en gesê: “Ek het
darem gedink hy sou uitkom en gaan staan, die Naam van die Here sy
God aanroep, dan sy hand heen en weer oor die plek beweeg en so die
melaatsheid wegneem. 12. Is die riviere van Damaskus, die Abana en die
Parpar, nie beter as al die waters van Israel nie? Kan ek my nie daarin
was om rein te word nie?” So het hy woedend daarvandaan teruggery.
13. Sy amptenare het by hom gekom en mooi met hom gepraat: “Meneer,
as die profeet iets moeiliks van u verwag het, sou u dit nie gedoen het
nie? Hoeveel te meer nou dat hy eenvoudig vir u gesê het: Was jou en jy
1

sal rein wees?” 14. Hy het toe afgegaan na die Jordaan toe en hom sewe
keer daarin gebad, soos die man van God gesê het, en sy vel het gesond
geword soos dié van 'n klein seuntjie en hy was weer rein. 15. Hy en sy
hele gevolg het teruggegaan na die man van God toe. Daar aangekom,
het Naäman voor die man van God gaan staan en gesê: “Ek weet nou,
daar is geen God op die hele aarde nie behalwe in Israel. Aanvaar
asseblief hierdie geskenk van my.” 16. Maar Elisa het gesê: “So seker as
die Here leef in wie se diens ek is, ek sal dit nie aanvaar nie.” Naäman
het by Elisa daarop aangedring om dit te aanvaar, maar hy het bly weier.
17. Toe sê Naäman: “As u dan nie iets wil hê nie, wil u nie asseblief vir my
twee muilvragte grond laat kry nie? Daarop wil ek brandoffers en ander
diereoffers bring, net aan die Here, nie langer aan enige ander god nie.
18. Daar is net een ding wat die Here my asseblief sal moet vergewe: as
my koning na die tempel van Rimmon toe kom om te aanbid, en ek hom
moet vergesel, en ek dan in die tempel van Rimmon aanbid wanneer hy
daar aanbid, mag die Here my dit vergewe!” 19. Hy sê vir hom: “Gaan
heen in vrede!” – 1 Korintiërs 1:26-31 –
Hemelse Vader, stuur aan ons U Heilige Gees, sodat Hy ons ore en harte
sal open.”
Naäman, die leërowerste van die koning, tweede in bevel
van die land, so te sê die vise-president; deur die koning baie
waardeer en hoog geag; buitendien ook baie suksesvol,
oorwinningsvol, kragtig, maar melaats! Hierdie laaste twee
woorde lei tot ’n lag verhaal: ’n genesingsverhaal, ’n
bekeringsverhaal, maar ook tot die realiteit van ´n lewe met
God. Maar melaats! Hierdie laaste woorde op Naäman se CV
lei tot simpatie, hulle gee aanleiding daartoe dat ons met hom
kan identifiseer. In ons lewens is daar ook ’n “maar”. Ons het
goeie eienskappe wat ons graag met ander deel en wat
eerste op ons CV verskyn: lewenslustigheid, vriendelikheid,
suksesvol, ervare, energiek, en die lys gaan aan en aan,
maar dan duik iewers die “maar”, wat ons graag weg wens of
genees wou hê – maar gespanne, maar moeg, maar
onvriendelik, maar siek, maar eensaam, maar hartseer, maar
nie erkenning ontvang nie....
Die verloop van die verhaal handel oor hierdie laaste
woord. Hierdie woorde, “maar melaats”, lei daartoe dat God
2

Naäman na Hom toe roep, dat Hy hom genees en dat Hy
uiteindelik sy hele lewe bepaal. Maar alvorens hierdie
genesing plaasvind, moes hierdie klein detail – maar melaats
– die enigste wees, waarmee Naäman hulp sou soek. Ons sal
vandag, na aanleiding van die bepeinsing van hierdie verhaal
sien, hoe God met Naäman, maar ook met ons verkeer.
Hierdie verhaal wys, hoe God die “Groot” afbreek om die
“Klein” te kan genees, net soos God al die ander dinge wat
Naäman wou bring, uit die weg ruim – al die eienskappe voor
die “maar”, sodat net nog die een, die maar melaats, oorbly.
Hierdie verhaal wys ook hoe God nie die groot dinge, maar in
teendeel die klein dinge gebruik, om genesing te bring en
uiteindelik genesing en redding bewerkstellig.
Kom ons bekyk die verhaal van die groot magtige, van
die Koning hoogs erkende en suksesvolle, maar melaatse
Naäman. Hoe lei God hom na genesing?
’n Klein jong dogtertjie uit Israel, ’n slavin in die huis van
die magtige Naäman, kom tot sy redding. Sy sien die nood
van haar huisheer raak, en sonder om te skroom stel sy die
hulp, wat sy uit haar eie land ken, aan hom bekend. Sy sê vir
Naäman se vrou dat haar profeet haar man sal kan help. Haar
profeet sou Naäman van sy melaatsheid genees. God saai ’n
klein saadjie deur ’n klein slavin. Hy gebruik die onopvallende.
Hierdie boodskap dring tot die groot en magtige Naäman deur
en hy neem dit ernstig op. Die hoog aangeskrewe en
suksesvolle leërowerste luister na die wenk van die klein
slavin. Hy gaan na die koning toe en bespreek die saak met
hom.
Naäman gebruik sy hoë posisie en sy goeie verhouding
met die koning, sodat die hoop, wat die klein slavin aan hom
gegee het, in vervulling kan kom. Want hy het gemeen, dat
die koning beslis dit sou kon bewerkstellig dat hy, Naäman,
deur middel van amptelike kanale by die regte plek sou kon
uitkom.
3

Die koning stuur Naäman met baie geskenke en ’n brief
na die koning van Israel. In hierdie brief staan geskryf dat die
koning Naäman van sy melaatsheid moet genees. Die koning
van Aram en die leërowerste hoop op hulp van die
koningshuis in Israel. Hulle het gedink dat die regte adres van
wonders en groot dinge die koninklike hof sou wees. Maar die
veel-belowende hulp blyk om in doodloopstraat te beland. Die
koning van Israel reageer wanhopig en skepties, hy vererg
hom en skeur sy klere. Hy vermoed dat hierdie buure oorlog
teen hom beplan, omdat hulle hom vra om ’n siekte, wat net
God kan genees, te genees. Die hoë posisie van Naäman
asook sy goeie verhoudings het geen hulp ingehou nie. Sy
vertroue in die magte van die wêreld het op hopeloosheid
gedui.
Maar God gryp in. Die profeet Elisa kom van die koning
van Israel se reaksie te hore, en wys Naäman na die regte
adres.
Die groot en magtige leërowerste word nie deur die
profeet in die paleis verwelkom nie. Nee, hy moet met sy
rykdom, sy perd en wa na ’n klein hut van die profeet reis.
Maar ook daar word hy nie waardig deur die profeet begroet
nie en ook nie in sy hut ingenooi nie. Hy kry net die kneg van
die profeet te sien. Die kneg sê vir hom dat hy homself sewe
keer in die Jordaan moed gaan was, dan sal hy genees word
– hy, die leërowerste, die hoogs gerespekteerde, sewe keer in
die Jordaan gaan was? ’n Mens kan jouself voorstel dat
Naäman regtig kwaad geword het. Want sy eie voorstellings
lei elke keer tot teleurstellings. Hy word verag en verneder. Hy
het verwag om deur die profeet vereer en gerespekteer te
word, en bo alles om deur ’n wonderlike, toweragtige
seremonie genees te word. Maar nou moet hy homself sewe
keer in die vuil, vlak Jordaan rivier gaan was. As dit net van
die bad in die rivier sou afhang, kon hy dit mos in sy eie tuiste
4

in skoon riviere gaan was. Die riviere Abana en Parpar was
baie beter as die klein, vuil Jordaan rivier.
Weer word die vertroue van die hoogmoedige Naäman in
’n doodloopstraat gelei, omdat hy genesing deur die
bonatuurlike en sensasionele verwag het. Hy het op genesing
gehoop, maar deur middel van sy eie voorstellings en
standaarde.
Hier herken ons onsself weer, want dikwels vra en soek
ons hulp, maar volgens ons voorstellings en soos ons dit
graag wil hê. So het Naäman omgedraai en in woede
weggetrek.
Maar weereens tree God deur die onopvallende in. Nou is
dit die dienaars wat die groot en magtige Naäman adviseer.
Ja, God neem weer die geringe om die hooggeplaastes aan
die goddelike hulp te herinner. Die dienaars praat liefdevol
met hulle hooggeplaaste leier en sê: As die profeet iets groots
aan hom sou bied, sou Naäman dit gedoen het. Hoekom
doen hy dit dan nie as die profeet sê: “Was jou en jy sal rein
wees!” As die profeet ’n heldedaad van hom sou verlang, sou
hy dit gedoen het. Hy sou alles doen net om van sy siekte
genees te word. Hy sou alles gee. Maar slegs - “Was jou en jy
sal rein wees!” Van al die eienskappe wat Naäman kan
opnoem: suksesvol, deur die koning gewaardeer, magtig,
seëvierend, erkenning – maar melaats, kies God slegs die
laaste eienskap – maar melaats. God kies die veragtelikheid,
die minderwaardige, die geringe, die maar melaatsheid van
Naäman.
“Hy het toe afgegaan na die Jordaan toe en hom sewe
keer daarin gebad, soos die man van God gesê het, en sy vel
het gesond geword soos dié van 'n klein seuntjie en hy was
weer rein.” Op die pleidooie van die dienaars, gehoorsaam
Naäman na die profeet. Hy gaan af en was hom. Die
leërowerste kry modder tussen sy tone. Van al die groot
woorde aan die begin van die verhaal, bly net nog die
5

volgende oor – maar melaats. Nakend, sonder eer, sonder
aansien, sonder die goeie reputasie van sukses, staan
Naäman in die water. Hy was sy liggaam wat met melaatsheid
oortrek is, met vuil water. En hy word inderdaad genees.
Ons moet ons deur die voorbeeld van die verhaal van
Naäman laat vermaan. Want as ons kom sodat God ons moet
help, kies Hy nie die eienskappe wat ons graag groot en
leesbaar heel eerste op ons lysie plaas nie. Hy kies nie die
eienskappe van ons lewens wat ons graag, baie vinnig en
trots aan ons vriende wys nie. Nee, God kies ons “maar”.
Maar eensaam, maar swak, maar hartseer, maar sonder
resultate, maar seergemaak, maar nie die behoorlike
erkenning ontvang nie, maar siek.
Naäman ontvang genesing. Mens sou kon dink die
verhaal eindig hier, aangesien Naäman se wens vervul is.
Maar die verhaal gaan voort. Maar juis hier word dit duidelik
dat dit oor meer gaan as net oor die fisiese genesin. Dit is dus
meer as net ’n genesingsverhaal, dit is ’n bekeringsverhaal,
want ons lees: “Hy en sy hele gevolg het teruggegaan na die
man van God toe. Daar aangekom, het Naäman voor die man
van God gaan staan en gesê: “Ek weet nou, daar is geen God
op die hele aarde nie behalwe in Israel.” Dit gaan hier meer
as net oor die genesing van melaatsheid. God het die groot
en magtige Naäman deur die wenk van ’n klein slavin, na
meer as net die uiterlike hulp geroep. God verneder die hoë
en suksesvolle leërhoof deur die boodskap van die profeet,
nie net om hom van sy melaatsheid te genees nie. God het
inderdaad meer as wat Naäman gewens of gedink het,
beplan. God het sy hart gereinig. Die leërhoof word tot geloof
aan die God van Israel opgeroep.
Naäman erken egter onmiddellik, dat die “maar” bly, want
hy bly steeds met sy geloof in hierdie sondige wêreld. Nie die
maar melaats nie, maar die maar van die wêreld. Hy moet
terugkeer en daar sal sy geloof spanning veroorsaak teen die
6

goddelose wêreld van die Arameërs. Hoe sal God daar naby
aan hom wees? Hoe sal hy in staat wees om God in sy
beroep te dien, daar waar daar so baie heidense gebruike is?
Elisa beantwoord hierdie vrae met min en eenvoudige
woorde: “Gaan heen in vrede!” Elisa laat hom alleen met die
Grootsheid van God. Hy gee hom geen konkrete instruksies
oor hoe hy moet optree nie, ook geen gebooie of voorskrifte
nie. Maar hy laat hom in vrede gaan. Die lewe saam met God
en die lewe in hierdie wêreld, bly ’n lewe met “maar”. Daar sal
probleme opduik, alles sal nie maklik vir hom wees nie – maar
hy het vrede by God, maar God is naby aan hom, maar hy het
die ware redding gevind.
Liewe gemeente, spits die ore en luister aandagtig na die
einde. Naäman herken baie duidelik dat met die genesing van
melaatsheid, die “maar” egter bly. Hy sal dit nie altyd maklik
hê as gevolg van sy geloof nie. Geloof los nie al die probleme
op nie. Dit beteken ook vir ons, dat ons nie altyd die genesing
sal ontvang wat ons graag wil hê nie. God laat nie altyd
genesingswonders toe nie, selfs ook daar, waar ons in vaste
geloof staan nie. Maar Elisa se antwoord plaas agter hierdie
vrae aan God, agter die konflikte en nood, ’n “maar die vrede
van God.” Eenvoudige, beskeie woorde, wat God ons ook
laat hoor. Daar waar ons probleme nie opgelos is nie, plaas
God sy maar agteraan. Eensaam, siek, swak, hartseer,
seergemaak, onbekwaam, MAAR kinders van God, maar
gered, maar vergewe, maar die ewige lewe!
Ons sien in hierdie verhaal hoe God Naäman tot hulp
kom – deur middel van die klein slavin, die uitnodiging van die
profeet Elisa en die herinnering van sy dienaars. Lees
vanaand weer gerus hierdie verhaal by die aand-oordenking.
God werk in die geheim deur middel van die kleine en die
geringe en so plaas God mense langs ons om ons tot hulp op
te roep. Soms net ’n klein liefdevolle woord, soms ’n
vermaning van iemand wat ons as onervare en
7

minderwaardig ag, soms weer as herinnering aan Sy
eenvoudige Woord. Aanvaar hierdie woorde en ontvang die
hulp, wat God aan ons, sonder dat ons dit verdien en sonder
spesiale eienskappe, skenk. Laat ons dan ook die woorde
vertrou, wat ons tog soms so eenvoudig en beskeie vind:
“Was jou en jy sal rein wees”, die woorde aan Naäman. “Jou
sondes is vergewe; neem en eet; neem en drink” of “Gaan
heen in vrede!” Invloedryke woorde aan ons.
God werk deur middel van sy eenvoudige Woorde in
hierdie wêreld, solank as wat die “maar” bestaan. Ons wag en
hoop egter op die wederkoms van Jesus Christus. Dan word
hierdie “maar” nietig verklaar en ons vind genesing en sal in
volmaakte vrede saam met Hom lewe. Amen.
“En die vrede van God, wat alle verstand te bowe gaan, sal julle
harte en julle sinne bewaar in Christus Jesus.” Amen.
Ds. Helmut Paul
Wittenberg, Suid-Afrika
vertaal
8