Kwaliteitsrichtlijn metalen gevels en daken 2010 - Robertson ...
Kwaliteitsrichtlijn metalen gevels en daken 2010 - Robertson ...
Kwaliteitsrichtlijn metalen gevels en daken 2010 - Robertson ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
• • • • •<br />
• • • • •<br />
• • • • •
V e r si e 2 .1<br />
N i e u w e g e i n 2 0 1 0<br />
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong><br />
<strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
BINNENDOOSCONSTRUCTIES<br />
T E C H N I S C H E R I C H T L I J N<br />
VOOR OPDRACHTGEVER, ARCHITECT EN VERW ERKER<br />
SANDWICHPANEEL-CONSTRUCTIES<br />
METALEN WARM- EN ‘KOUD’DAKCONSTRUCTIES<br />
GEVELCONSTRUCTIES MET EEN ENKELE BEPLATING<br />
HANDLING, OPSLAG EN MONTAGE<br />
REINIGING EN ONDERHOUD<br />
INFORMATIEVERSTREKKING
Inhoudsopgave<br />
Hoofdstukindeling technische aspect<strong>en</strong><br />
Inhoudsopgave 5
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
1. Inleiding 9<br />
1.1. Doel ............................................................................................................................. 9<br />
1.2. Opzet ........................................................................................................................... 9<br />
1.3. Wijze van totstandkoming......................................................................................... 10<br />
1.4. Status ......................................................................................................................... 10<br />
1.5. Verantwoording......................................................................................................... 11<br />
1.6. Definities ................................................................................................................... 11<br />
2. Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 13<br />
2.1. Inleiding .................................................................................................................... 13<br />
2.2. Statica........................................................................................................................ 13<br />
2.3. Waterdichtheid .......................................................................................................... 17<br />
2.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid .......................................................................... 20<br />
2.5. Thermische isolatie ................................................................................................... 21<br />
2.6. Vochthuishouding ..................................................................................................... 22<br />
2.7. Geluidsisolatie <strong>en</strong> -absorptie ..................................................................................... 25<br />
2.8. Brandveiligheid ......................................................................................................... 27<br />
2.9. Duurzaamheid ........................................................................................................... 32<br />
2.10. Uiterlijk ..................................................................................................................... 43<br />
3. Eis<strong>en</strong> aan binn<strong>en</strong>doosconstructies 50<br />
3.1. Inleiding .................................................................................................................... 50<br />
3.2. Statica........................................................................................................................ 53<br />
3.3. Waterdichtheid .......................................................................................................... 59<br />
3.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid .......................................................................... 59<br />
3.5. Thermische isolatie ................................................................................................... 61<br />
3.6. Vochthuishouding ..................................................................................................... 61<br />
3.7. Geluidsisolatie <strong>en</strong> -absorptie ..................................................................................... 62<br />
3.8. Brandveiligheid ......................................................................................................... 62<br />
3.9. Duurzaamheid ........................................................................................................... 63<br />
3.10. Uiterlijk ..................................................................................................................... 63<br />
4. Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 66<br />
4.1. Inleiding .................................................................................................................... 66<br />
4.2. Statica........................................................................................................................ 69<br />
4.3. Waterdichtheid .......................................................................................................... 72<br />
4.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid .......................................................................... 76<br />
4.5. Thermische isolatie ................................................................................................... 77<br />
4.6. Vochthuishouding ..................................................................................................... 78<br />
4.7. Geluidsisolatie <strong>en</strong> -absorptie ..................................................................................... 79<br />
4.8. Brandveiligheid ......................................................................................................... 79<br />
4.9. Duurzaamheid ........................................................................................................... 80<br />
4.10. Uiterlijk ..................................................................................................................... 80<br />
5. Eis<strong>en</strong> aan warm- <strong>en</strong> ‘koud’dakconstructies (n.v.t. voor sandwichpanel<strong>en</strong>) 83<br />
5.1. Inleiding .................................................................................................................... 83<br />
5.2. Statica........................................................................................................................ 85<br />
6 Inhoudsopgave
5.3. Waterdichtheid .......................................................................................................... 91<br />
5.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid .......................................................................... 94<br />
5.5. Thermische isolatie ................................................................................................... 96<br />
5.6. Vochthuishouding ..................................................................................................... 97<br />
5.7. Geluidsisolatie <strong>en</strong> –absorptie .................................................................................. 100<br />
5.8. Brandveiligheid ....................................................................................................... 100<br />
5.9. Duurzaamheid ......................................................................................................... 101<br />
5.10. Uiterlijk ................................................................................................................... 102<br />
6. Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating 104<br />
6.1. Inleiding .................................................................................................................. 104<br />
6.2. Statica...................................................................................................................... 105<br />
6.3. Waterdichtheid ........................................................................................................ 106<br />
6.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid ........................................................................ 106<br />
6.5. Thermische isolatie ................................................................................................. 107<br />
6.6. Vochthuishouding ................................................................................................... 108<br />
6.7. Geluidsisolatie <strong>en</strong> –absorptie .................................................................................. 108<br />
6.8. Brandveiligheid ....................................................................................................... 109<br />
6.9. Duurzaamheid ......................................................................................................... 110<br />
6.10. Uiterlijk ................................................................................................................... 110<br />
7. Handling, opslag <strong>en</strong> montage 112<br />
7.1. Handling.................................................................................................................. 112<br />
7.2. Opslag...................................................................................................................... 114<br />
7.3. Montage................................................................................................................... 116<br />
8. Reiniging <strong>en</strong> onderhoud 120<br />
8.1. Reiniging ................................................................................................................. 120<br />
8.2. Onderhoud............................................................................................................... 120<br />
9. Informatieverstrekking door leverancier van product<strong>en</strong> <strong>en</strong> material<strong>en</strong> 122<br />
9.1. Inleiding <strong>en</strong> algeme<strong>en</strong> ............................................................................................. 122<br />
9.2. Statica...................................................................................................................... 124<br />
9.3. Waterdichtheid ........................................................................................................ 124<br />
9.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid ........................................................................ 125<br />
9.5. Warmte-isolatie ....................................................................................................... 125<br />
9.6. Vochthuishouding ................................................................................................... 125<br />
9.7. Geluidisolatie <strong>en</strong> –absorbtie.................................................................................... 125<br />
9.8. Brandveiligheid ....................................................................................................... 126<br />
9.9. Duurzaamheid ......................................................................................................... 126<br />
9.10. Uiterlijk ................................................................................................................... 127<br />
10. Literatuur, bronvermelding 128<br />
10.1. Algeme<strong>en</strong> ................................................................................................................ 128<br />
10.2. Statica...................................................................................................................... 128<br />
10.3. Warmte- <strong>en</strong> vochthuishuiding ................................................................................. 129<br />
10.4. Water- <strong>en</strong> winddichtheid ......................................................................................... 129<br />
10.5. Brand ....................................................................................................................... 130<br />
10.6. Geluid...................................................................................................................... 131<br />
Inhoudsopgave 7
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
10.7. Uitvoering................................................................................................................ 131<br />
10.8. Duurzaamheid <strong>en</strong> onderhoud .................................................................................. 131<br />
10.9. Maatvoering <strong>en</strong> -toleranties, esthetica..................................................................... 132<br />
A Bijlage Materiaaltoleranties 133<br />
A.1 Inleiding .................................................................................................................. 133<br />
A.2 Materiaaldikt<strong>en</strong> (ook sandwichpanel<strong>en</strong>) ................................................................. 134<br />
B Bijlage toleranties achterconstructie 135<br />
B.1 Inleiding .................................................................................................................. 135<br />
B.2 Toleranties............................................................................................................... 136<br />
C Bijlage 139<br />
C.1 Inleiding .................................................................................................................. 139<br />
C.2 Statica...................................................................................................................... 140<br />
C.3 Waterdichtheid ........................................................................................................ 141<br />
C.4 Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid ........................................................................ 142<br />
C.5 Warmte-isolatie ....................................................................................................... 142<br />
C.6 Vochthuishouding ................................................................................................... 143<br />
C.7 Geluidisolatie <strong>en</strong> –absorptie.................................................................................... 145<br />
C.8 Brandveiligheid ....................................................................................................... 147<br />
C.9 Duurzaamheid ......................................................................................................... 147<br />
C.10 Uiterlijk ................................................................................................................... 148<br />
8 Inhoudsopgave
1. Inleiding<br />
1.1. Doel<br />
Metal<strong>en</strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> word<strong>en</strong> sedert e<strong>en</strong> geruime periode op grote schaal op de Nederlandse markt toege-<br />
past <strong>en</strong> zijn op dit gebied uitgegroeid tot één van de belangrijkste bouwproduct<strong>en</strong>. In aanvang vond<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong><br />
<strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> vooral hun toepassing in de meer industriële bouw. Echter gaandeweg ontdekte m<strong>en</strong> dat dit type<br />
<strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> ook grote mogelijkhed<strong>en</strong> biedt voor andere gebouwtyp<strong>en</strong>.<br />
In kantor<strong>en</strong>, schol<strong>en</strong>, schouwburg<strong>en</strong>, musea <strong>en</strong> ook woningbouw word<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> hed<strong>en</strong> t<strong>en</strong><br />
dage op grote schaal toegepast.<br />
De ‘Technische richtlijn’ heeft de volg<strong>en</strong>de doelstelling<strong>en</strong>:<br />
• vastlegg<strong>en</strong> <strong>en</strong> duidelijk mak<strong>en</strong> uit welke onderdel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevel- respectievelijk dakconstructie is<br />
opgebouwd;<br />
• aangev<strong>en</strong> van de mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> beperking<strong>en</strong> van deze onderdel<strong>en</strong>;<br />
• vastlegg<strong>en</strong> op welke wijze e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevel- respectievelijk dakconstructie sam<strong>en</strong>gesteld, ontworp<strong>en</strong>, uit-<br />
gewerkt <strong>en</strong> uitgevoerd di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> om te kunn<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> aan het Bouwbesluit <strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> verantwoord<br />
technisch <strong>en</strong> esthetisch niveau;<br />
• e<strong>en</strong> instrum<strong>en</strong>t bied<strong>en</strong> om bij start, tijd<strong>en</strong>s <strong>en</strong> na afloop van de <strong>en</strong>gineering <strong>en</strong> van de uitvoer<strong>en</strong>de werk-<br />
zaamhed<strong>en</strong> het bereikte kwaliteitsniveau te kunn<strong>en</strong> toets<strong>en</strong> aan het in deze richtlijn vastgelegde niveau.<br />
E<strong>en</strong> bijzonder aspect van dit kwaliteitsdocum<strong>en</strong>t is dat het niet alle<strong>en</strong> nastreeft de technische kwaliteit te om-<br />
schrijv<strong>en</strong> maar ook de esthetische kwaliteit.<br />
In het belang van helderheid, inzichtelijkheid <strong>en</strong> verifieerbaarheid is er in deze richtlijn voor gekoz<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal<br />
zak<strong>en</strong> expliciet uit te werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> te omschrijv<strong>en</strong>. Daarmee wordt niet uitgeslot<strong>en</strong> dat ook met andere constructies,<br />
method<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of werkwijz<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> vergelijkbaar niveau kan word<strong>en</strong> gekom<strong>en</strong>. Indi<strong>en</strong> partij<strong>en</strong> hiervoor w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> te<br />
kiez<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t dit wel vooraf aangetoond te word<strong>en</strong> middels berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of beproeving<strong>en</strong>. Zo niet dan kunn<strong>en</strong><br />
de led<strong>en</strong> van MDG ge<strong>en</strong> garanties verstrekk<strong>en</strong> inzake het in de praktijk functioner<strong>en</strong> van de door h<strong>en</strong> geleverde<br />
material<strong>en</strong>, product<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of system<strong>en</strong>.<br />
1.2. Opzet<br />
Deze technische richtlijn bestaat uit vier del<strong>en</strong>: e<strong>en</strong> algeme<strong>en</strong> gedeelte (hoofdstuk 2), waarin de Bouwbesluiteis<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> algem<strong>en</strong>e uitgangspunt<strong>en</strong> inzake kwaliteit nader word<strong>en</strong> aangeduid <strong>en</strong> omschrev<strong>en</strong>, die van toepassing zijn<br />
op alle in deze richtlijn behandelde <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevel- <strong>en</strong> dakconstructies; e<strong>en</strong> specifiek gedeelte (Hoofdstuk 3 t/m 6),<br />
waarin dit per constructietype nader wordt uitgewerkt; e<strong>en</strong> gedeelte dat omschrijft hoe om te gaan met <strong>metal<strong>en</strong></strong><br />
Inleiding 9
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
gevel- <strong>en</strong> dakproduct<strong>en</strong> bij opslag, montage <strong>en</strong> onderhoud (hoofdstuk 7 <strong>en</strong> 8), e<strong>en</strong> gedeelte dat aangeeft welke<br />
informatie bij e<strong>en</strong> bepaald type materiaal of product moet word<strong>en</strong> verstrekt <strong>en</strong> op welke wijze (Hoofdstuk 9) <strong>en</strong><br />
t<strong>en</strong>slotte e<strong>en</strong> gedeelte met (achtergrond)informatie (Bijlag<strong>en</strong> A, B <strong>en</strong> C).<br />
Deze technische richtlijn richt zich op <strong>en</strong> beperkt zich tot de volg<strong>en</strong>de constructies <strong>en</strong> haar sam<strong>en</strong>stell<strong>en</strong>de on-<br />
derdel<strong>en</strong>: binn<strong>en</strong>doosconstructies, zelfdrag<strong>en</strong>de sandwichpaneel-constructies, <strong>metal<strong>en</strong></strong> ‘koud’dak- <strong>en</strong> warmdak-<br />
constructies <strong>en</strong> t<strong>en</strong>slotte gevelconstructies met e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele beplating. Deze vier constructietyp<strong>en</strong> tezam<strong>en</strong> verte-<br />
g<strong>en</strong>woordig<strong>en</strong> het overgrote gedeelte van de toepassing<strong>en</strong> van <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>. Staalplaatbetonvloer<strong>en</strong><br />
vall<strong>en</strong> derhalve niet onder deze richtlijn.<br />
1.3. Wijze van totstandkoming<br />
Deze technische richtlijn is op initiatief van MDG <strong>en</strong> DumeboDWS tot stand gebracht door e<strong>en</strong> technische com-<br />
missie, waarin de led<strong>en</strong> van beide groep<strong>en</strong> verteg<strong>en</strong>woordigd war<strong>en</strong>. In de commissie hadd<strong>en</strong> tev<strong>en</strong>s verteg<strong>en</strong>-<br />
woordigers van Kettlitz Gevel- <strong>en</strong> Dakadvies <strong>en</strong> van BDA Geveladvies zitting. De realisatie van deze tweede<br />
uitgave stond onder auspiciën van ir. O. Kettliz <strong>en</strong> wordt van kracht vanaf 1 oktober <strong>2010</strong>.<br />
De commissie heeft deze richtlijn in nauwe sam<strong>en</strong>spraak met haar led<strong>en</strong> opgesteld. Alle led<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> zich hier-<br />
aan geconformeerd.<br />
De belangrijkste wijziging<strong>en</strong> t.o.v. de eerste uitgave zijn:<br />
• Opname van de Europese regelgeving;<br />
• Toevoeging van zelfdrag<strong>en</strong>de felsprofiel<strong>en</strong>;<br />
• Opheff<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> aantal onduidelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> onjuisthed<strong>en</strong>;<br />
• Nader specificer<strong>en</strong> van eis<strong>en</strong> voor gebouw<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> licht-industriële functie;<br />
• Duidelijker aansluit<strong>en</strong> op de regelgeving’;<br />
• Laatste k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> inzicht<strong>en</strong> verwerk<strong>en</strong>.<br />
• Duurzame veiligheid is opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
1.4. Status<br />
Led<strong>en</strong> van MDG zijn verplicht te werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> lever<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de technische richtlijn. Indi<strong>en</strong> op één of meerdere<br />
onderdel<strong>en</strong> hiervan afgewek<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t dit e<strong>en</strong>duidig <strong>en</strong> ondubbelzinnig overe<strong>en</strong> te zijn gekom<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> te zijn vastgelegd in de opdracht(bevestiging).<br />
Te all<strong>en</strong> tijde is uitsluit<strong>en</strong>d de laatste versie van de richtlijn van toepassing. Deze is beschikbaar op de internetsite<br />
van MDG: ‘www.verMDG.nl’ <strong>en</strong> de site van DumeboDWS: ‘www.dumebodws.nl’. De led<strong>en</strong> van DumeboDWS<br />
verplicht<strong>en</strong> zich tot de werkwijz<strong>en</strong> zoals vastgelegd in deze richtlijn <strong>en</strong> tev<strong>en</strong>s om te all<strong>en</strong> tijde volg<strong>en</strong>s deze richt-<br />
lijn in te kop<strong>en</strong>.<br />
10 Inleiding
1.5. Verantwoording<br />
De <strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> is gebaseerd op <strong>en</strong> volgt het Bouwbesluit (versie 2003). Dit geldt<br />
onverkort ook voor de daarin aangewez<strong>en</strong> norm<strong>en</strong> <strong>en</strong> normparagraf<strong>en</strong>. Verder zijn de volg<strong>en</strong>de bronn<strong>en</strong> gebruikt<br />
(zie ook 10. Literatuur, bronvermelding):<br />
• Nederlandse publicaties <strong>en</strong> norm<strong>en</strong>;<br />
• buit<strong>en</strong>landse <strong>en</strong> Europese publicaties <strong>en</strong> (voor)norm<strong>en</strong>;<br />
• cursusdictat<strong>en</strong> behor<strong>en</strong>de bij de diverse theorie- <strong>en</strong> praktijkopleiding<strong>en</strong>;<br />
• leveranciersinformatie;<br />
• praktijkervaring<strong>en</strong>.<br />
De laatste bronn<strong>en</strong> zijn niet te all<strong>en</strong> tijde strikt gevolgd. In e<strong>en</strong> aantal gevall<strong>en</strong> zijn nuancering<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of verzwaarde<br />
eis<strong>en</strong> aangebracht. Daar waar Nederlandse of buit<strong>en</strong>landse regelgeving voorhand<strong>en</strong> is, is hiervan gebruik ge-<br />
maakt <strong>en</strong>/of wordt hiernaar verwez<strong>en</strong>. Waar beide beschikbaar zijn, is steeds de Nederlandse regelgeving ge-<br />
volgd.<br />
Bij de sam<strong>en</strong>stelling van deze richtlijn is nagestreefd de gebruikelijke (wijze van) toepassing van <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong><br />
<strong>en</strong> dak<strong>en</strong> zo volledig mogelijk af te dekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> aan te sluit<strong>en</strong> op de huidige ontwikkeling<strong>en</strong>. Gezi<strong>en</strong> echter de zeer<br />
brede toepassing <strong>en</strong> gezi<strong>en</strong> ook de snelheid van de voortgaande ontwikkeling<strong>en</strong> is het niet onmogelijk dat één of<br />
meerdere toepassing<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of product<strong>en</strong>/constructies niet (volledig) door deze kwaliteitsrichtlijn word<strong>en</strong> afgedekt.<br />
In dat geval wordt, indi<strong>en</strong> hier onduidelijkhed<strong>en</strong> door ontstaan, aanbevol<strong>en</strong> voor nader advies contact op te ne-<br />
m<strong>en</strong> met het secretariaat van de MDG of van DumeboDWS (Metaalunie, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein,<br />
telefoon 030-605 33 44) .<br />
De sam<strong>en</strong>stellers van de kwaliteitsrichtlijn hebb<strong>en</strong> de uiterste zorgvuldigheid betracht bij het opstell<strong>en</strong> van dit<br />
docum<strong>en</strong>t. Toch kan niet word<strong>en</strong> uitgeslot<strong>en</strong> dat deze richtlijn onvolledighed<strong>en</strong> dan wel onjuisthed<strong>en</strong> bevat. Noch<br />
de MDG, noch DumeboDWS aanvaardt <strong>en</strong>ige aansprakelijkheid voor de gevolg<strong>en</strong> van ev<strong>en</strong>tuele onjuisthed<strong>en</strong>,<br />
fout<strong>en</strong> e.d. behoud<strong>en</strong>s die welke te wijt<strong>en</strong> zijn aan opzet of grove schuld. Suggesties voor verbete-<br />
ring/completering zijn te all<strong>en</strong> tijde welkom <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> gericht word<strong>en</strong> aan het MDG-secretariaat.<br />
1.6. Definities<br />
Leverancier De partij die material<strong>en</strong> <strong>en</strong> product<strong>en</strong> levert aan de verwerker.<br />
Verwerker De partij die deze material<strong>en</strong> <strong>en</strong> product<strong>en</strong> verwerkt tot e<strong>en</strong> gevel- <strong>en</strong>/of dakconstructie.<br />
Opdrachtgever Opdrachtverl<strong>en</strong>er (contractueel) aan de verwerker.<br />
Inleiding 11
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
12 Inleiding
2. Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong><br />
2.1. Inleiding<br />
Bij de realisatie van e<strong>en</strong> gebouw heeft m<strong>en</strong> te mak<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> aantal wettelijke voorschrift<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> minimaal<br />
niveau van bouwkwaliteit te bereik<strong>en</strong> (niet limitatief):<br />
1. Het Bouwbesluit (versie 2003, update van 20 januari <strong>2010</strong>);<br />
2. Gebruiksbesluit (versie 2008);<br />
3. De Bouwverord<strong>en</strong>ing met daarin de gebruikersvergunning met eis<strong>en</strong> gerelateerd aan het gebruik van dat<br />
specifieke gebouw;<br />
4. CE markering voor die product<strong>en</strong> waarvoor er e<strong>en</strong> norm is volg<strong>en</strong>s de Europese bouwproduct<strong>en</strong>richtlijn;<br />
5. De Brandweerwet met daarin de brandveiligheidsverord<strong>en</strong>ing voor het gebruik van inrichting<strong>en</strong> die niet onder<br />
de Woningwet vall<strong>en</strong>, zoals feestt<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, hotelbot<strong>en</strong>, campings etc.<br />
6. De Wet milieubeheer (voorhe<strong>en</strong> de Hinderwet g<strong>en</strong>oemd) met o.a. speciale eis<strong>en</strong> voor de opslag van gevaar-<br />
lijke stoff<strong>en</strong>, zoals bestrijdingsmiddel<strong>en</strong>, vuurwerk, radioactieve stoff<strong>en</strong> etc. (o.a. CPR-richtlijn<strong>en</strong>);<br />
7. De Arbowet met eis<strong>en</strong> op het gebied van veiligheidsaspect<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de bouw <strong>en</strong> het gebruik van het gebouw<br />
(o.a. bereikbaarheid van bouwdel<strong>en</strong> voor onderhoud, voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> valgevaar e.d.);<br />
8. Aanvull<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong> gesteld door opdrachtgevers, verzekeringsmaatschappij<strong>en</strong>, locale instanties e.d.<br />
Dit hoofdstuk behandelt de algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> <strong>en</strong> voorwaard<strong>en</strong> vanuit het Bouwbesluit <strong>en</strong> vanuit goed vakman-<br />
schap. Met name in de paragraf<strong>en</strong> (2.8, 3.8, 4.8, 5.8 <strong>en</strong> 6.8) betreff<strong>en</strong>de brandveiligheid wordt rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong><br />
met de aan dit onderwerp verbond<strong>en</strong> specifieke wetgeving <strong>en</strong> daarmee sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>de algeme<strong>en</strong> aanvaarde<br />
inzicht<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitgangspunt<strong>en</strong>.<br />
De in hoofdstuk 2 opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> eis<strong>en</strong> <strong>en</strong> voorwaard<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> voor de volg<strong>en</strong>de constructietyp<strong>en</strong>:<br />
• binn<strong>en</strong>doosconstructies (Hoofdstuk 3);<br />
• sandwichpaneel-constructies (Hoofdstuk 4);<br />
• warm- <strong>en</strong> ‘koud’dakconstructies (Hoofdstuk 5);<br />
• gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating (Hoofdstuk 6).<br />
In de hoofdstukk<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd achter het betreff<strong>en</strong>de constructietype zijn de eis<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> die specifiek voor<br />
dat type geld<strong>en</strong>.<br />
2.2. Statica<br />
N o r m e n e n r i c h t l i j n e n<br />
De staalkwaliteit<strong>en</strong> toe te pass<strong>en</strong> voor binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong>, koudvervormde profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> profielbeplating di<strong>en</strong><strong>en</strong> te vol-<br />
do<strong>en</strong> aan de NEN-EN 10143. Dit geldt ook voor de stal<strong>en</strong> plat<strong>en</strong> van sandwichpanel<strong>en</strong>. De sandwichpanel<strong>en</strong><br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 13
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong> CE gemarkeerd te zijn volg<strong>en</strong>s NEN-EN 14509. Geprofileerde <strong>en</strong>kelwandige staalplaat di<strong>en</strong>t CE gemar-<br />
keerd te zijn volg<strong>en</strong>s NEN-EN 14782.<br />
Aluminium toe te pass<strong>en</strong> in de buit<strong>en</strong>beplating di<strong>en</strong>t te voldo<strong>en</strong> aan EN 485-2. Afmeting<strong>en</strong> van schroev<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
blindklinknagels di<strong>en</strong><strong>en</strong> te voldo<strong>en</strong> aan NEN 6773, Hoofdstuk 7.2.<br />
De materiaalsam<strong>en</strong>stelling van blindklinknagels di<strong>en</strong>t te voldo<strong>en</strong> aan NEN-EN 10147, Hoofdstuk 9.2. Materiaalei-<br />
g<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> van schroev<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te voldo<strong>en</strong> aan NEN ISO 898.<br />
Belasting<strong>en</strong> <strong>en</strong> de veiligheidsklasse di<strong>en</strong><strong>en</strong> door de constructeur te word<strong>en</strong> ontle<strong>en</strong>d aan de NEN 6700 <strong>en</strong> 6702<br />
of NEN-EN 1991-1 Eurocode 1 Belasting<strong>en</strong> op constructies. M.b.t. belasting<strong>en</strong> <strong>en</strong> vervormingseis<strong>en</strong> voor profiel-<br />
plat<strong>en</strong>, koudgewalste profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doosconstructies is verder de EN 10143 of NEN-EN 1993-1 Eurocode 3.<br />
Ontwerp <strong>en</strong> berek<strong>en</strong>ing van staalconstructies, Deel 1-3. Algem<strong>en</strong>e regels. Aanvull<strong>en</strong>de regels voor koudgevorm-<br />
de dunwandige profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> plat<strong>en</strong>, 2006 + ontw. NB,2006 van toepassing. Met betrekking tot belasting<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
vervormingseis<strong>en</strong> voor sandwichpanel<strong>en</strong> is verder de RS 1990 inclusief aanvulling of NEN-EN 14509:2006 <strong>en</strong><br />
(+C1: 2008 <strong>en</strong>) ‘Zelfdrag<strong>en</strong>de <strong>metal<strong>en</strong></strong> sandwichpanel<strong>en</strong> – Fabrieksproduct<strong>en</strong> – Specificaties’ van toepassing.<br />
De bepaling van de overspanningscapaciteit van profielplat<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t uitgevoerd te word<strong>en</strong> zoals omschrev<strong>en</strong> in de<br />
NEN-EN 1090 of NEN 6773. De overspanningscapaciteit van binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t middels beproeving bepaald te<br />
word<strong>en</strong> of berek<strong>en</strong>d volg<strong>en</strong>s DIN 18 807. De bepaling van de overspanningscapaciteit van koudgevormde lijn-<br />
vormige tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t uitgevoerd te word<strong>en</strong> zoals omschrev<strong>en</strong> in de RKP 1990 of g<strong>en</strong>oemde Eurocode 3.<br />
De bepaling van de overspanningscapaciteit van sandwichpanel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t uitgevoerd te word<strong>en</strong> zoals omschrev<strong>en</strong><br />
in NEN-EN 14509.<br />
De bepaling van de sterkte van bevestigingsmiddel<strong>en</strong> <strong>en</strong> verbinding<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t uitgevoerd/bepaald te word<strong>en</strong> zoals<br />
omschrev<strong>en</strong> in ECCS-recomm<strong>en</strong>dations 21/42-1983 dan wel Draft DIN 18 807 Part 4.<br />
• Bij de toepassing van schietnagels voor de bevestiging van dakplat<strong>en</strong>, binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong>, <strong>en</strong> binn<strong>en</strong>beplating<br />
geldt dat deze nagels e<strong>en</strong> CE-Markering moet<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.<br />
• Bij de toepassing in sandwichpaneel-constructies geldt de NEN-EN 14509. Bij deze toepassing di<strong>en</strong><strong>en</strong> be-<br />
vestigingsmiddel<strong>en</strong> te zijn getest volg<strong>en</strong>s art. 14.4.2 van RS 1990 (conform ECCS-norm 62-66).<br />
Aan te houd<strong>en</strong> veiligheidsfactor<strong>en</strong> zijn: voor de uittreksterkte 2,0 voor e<strong>en</strong> stal<strong>en</strong> onderconstructie <strong>en</strong> 3,0 voor<br />
e<strong>en</strong> hout<strong>en</strong> onderconstructie; voor de overtreksterkte 2,0; voor de afschuifsterkte 2,0 voor e<strong>en</strong> stal<strong>en</strong> ondercon-<br />
structie <strong>en</strong> 3,0 voor e<strong>en</strong> hout<strong>en</strong> onderconstructie <strong>en</strong> voor de breuksterkte 2,0. Als voorschrift<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of omstandig-<br />
hed<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hogere veiligheidsfactor vereis<strong>en</strong>, is deze van toepassing. (Achtergrond van het aanhoud<strong>en</strong> van bo-<br />
v<strong>en</strong>staande waard<strong>en</strong> is het feit, dat e<strong>en</strong> bevestigingsmiddel dat bezwijkt over het algeme<strong>en</strong> meer risico’s voor de<br />
omgeving oplevert, bijv. het wegwaai<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> gehele plaat, dan e<strong>en</strong> plaat die bezwijkt).<br />
Bij de bevestiging in hout<strong>en</strong> onderconstructies di<strong>en</strong>t de gekoz<strong>en</strong> houtkwaliteit geschikt te zijn. De wijze van be-<br />
vestig<strong>en</strong> aan ste<strong>en</strong>achtige achterconstructies <strong>en</strong> de hierbij toe te pass<strong>en</strong> bevestigingsmethod<strong>en</strong> (zoals bijvoor-<br />
14 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
eeld plugg<strong>en</strong>) vall<strong>en</strong> niet onder de reikwijdte van deze richtlijn. Voor de wijze van toepassing <strong>en</strong> dus ook plaat-<br />
sing van bevestigingsmiddel<strong>en</strong> geldt NEN 6773, Hoofdstuk 13. Bij de toepassing in sandwich-paneelconstructies<br />
geldt de NEN-EN 14509.<br />
Opmerking:<br />
1. Bij het belop<strong>en</strong> van <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakplat<strong>en</strong>, bijvoorbeeld tijd<strong>en</strong>s de montage of het aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van isolatie of<br />
afwerklag<strong>en</strong>, kunn<strong>en</strong> locale plastische deformaties (lees: deuk<strong>en</strong>) ontstaan, die het aanzicht <strong>en</strong> de functiona-<br />
liteit van het dak kunn<strong>en</strong> schad<strong>en</strong>. Deze belastingssituatie is gewoonlijk niet verdisconteerd in de overspan-<br />
ningstabell<strong>en</strong> van leveranciers. De beloopbaarheid van e<strong>en</strong> profielplaat kan proefondervindelijk word<strong>en</strong> vast-<br />
gesteld bijvoorbeeld volg<strong>en</strong>s de methode zoals omschrev<strong>en</strong> in de DIN 18 807, deel 2. Hieruit kunn<strong>en</strong> resulta-<br />
t<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> die het noodzakelijk kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> de overspanningscapaciteit van de plaat te reducer<strong>en</strong> dan wel<br />
e<strong>en</strong> dikkere plaat toe te pass<strong>en</strong>. Raadpleeg zonodig de leverancier;<br />
2. In de g<strong>en</strong>oemde norm<strong>en</strong> wordt over het algeme<strong>en</strong> uitgegaan van statisch belaste constructiedel<strong>en</strong> <strong>en</strong> verbin-<br />
ding<strong>en</strong>. Is er sprake van e<strong>en</strong> dynamische belasting dan kan dit om aanvull<strong>en</strong>de voorwaard<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>;<br />
3. De opdrachtgever di<strong>en</strong>t zorg te drag<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> geschikte achter/onderconstructie met voldo<strong>en</strong>de <strong>en</strong> juiste<br />
bevestigingsmogelijkhed<strong>en</strong>.<br />
T o e t s i n g<br />
De constructieve veiligheidseis<strong>en</strong> volg<strong>en</strong> uit (onder andere) het Bouwbesluit. Door de opdrachtgever di<strong>en</strong><strong>en</strong> mi-<br />
nimaal de volg<strong>en</strong>de gegev<strong>en</strong>s te word<strong>en</strong> opgegev<strong>en</strong>: veiligheidsklasse, windgebied, gebouwhoogte, be-<br />
bouwd/onbebouwd, overspanning<strong>en</strong>, legpatroon (indi<strong>en</strong> niet vrij te kiez<strong>en</strong>), hoogteligging <strong>en</strong> dim<strong>en</strong>sionering van<br />
achter/onderconstructie, aanwezigheid van op<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> in verband met over/onderdruk, grootte van rand- <strong>en</strong> hoek-<br />
zones, hoogte <strong>en</strong> plaats van ev<strong>en</strong>tuele sneeuwbelasting <strong>en</strong> bijzondere belasting<strong>en</strong>.<br />
Op projectniveau is e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>kundige onderbouwing conform de NEN 6702 c.q. NEN-EN 1991-1-3 van de beves-<br />
tiging van de constructieve onderdel<strong>en</strong> van <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> verplicht. Per toegepast constructiesysteem<br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong> door dieg<strong>en</strong>e, die de betreff<strong>en</strong>de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong> toepast (verwerker), de volg<strong>en</strong>de aspect<strong>en</strong> con-<br />
structief te word<strong>en</strong> onderbouwd (middels berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, beproeving<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of leveranciersgegev<strong>en</strong>s):<br />
• overspanningscapaciteit van de toegepaste beplating/panel<strong>en</strong>/tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong><br />
• aantal b<strong>en</strong>odigde primaire bevestigers per m 2 , type <strong>en</strong> hun afmeting<strong>en</strong> <strong>en</strong> het bevestigingspatroon (ook t.p.v.<br />
rand- <strong>en</strong> hoekzones).<br />
Afhankelijk van de functie van het gebouw zal de refer<strong>en</strong>tieperiode conform NEN 6700/6702 15 of 50 jaar bedra-<br />
g<strong>en</strong>. De materiaalkeuze voor de onderdel<strong>en</strong> van de gevel- c.q. dakconstructie di<strong>en</strong>t hierop te zijn afgestemd met<br />
in achtneming van de inspecteerbaarheid <strong>en</strong> onderhoudbaarheid van het betreff<strong>en</strong>de onderdeel.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 15
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
In deze richtlijn is e<strong>en</strong> aantal voorschrift<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Hiervan mag nimmer word<strong>en</strong> afgewek<strong>en</strong> t<strong>en</strong>zij construc-<br />
tieve overweging<strong>en</strong> e<strong>en</strong> zwaardere eis stell<strong>en</strong>. In dit kader is <strong>en</strong> blijft de constructeur te all<strong>en</strong> tijde verant-<br />
woordelijk voor e<strong>en</strong> juiste wijze van bevestig<strong>en</strong>.<br />
De constructeur kan bij het bepal<strong>en</strong> van de maximale overspanningscapaciteit van beplating/panel<strong>en</strong>/ tuss<strong>en</strong>pro-<br />
fiel<strong>en</strong> ook volstaan met het raadpleg<strong>en</strong> van leveranciersgegev<strong>en</strong>s, althans tot voorzover de door deze gehanteer-<br />
de uitgangspunt<strong>en</strong> exact overe<strong>en</strong>stemm<strong>en</strong> met de projectgebond<strong>en</strong> situatie.<br />
Indi<strong>en</strong> m<strong>en</strong> conform bestek of andere schriftelijke overe<strong>en</strong>komst op de bouwplaats e<strong>en</strong> trekproef w<strong>en</strong>st uit te<br />
voer<strong>en</strong> aan de bevestigingsmiddel<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t de beoordeling hiervan plaats te vind<strong>en</strong> op basis van e<strong>en</strong> van te vor<strong>en</strong><br />
overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong> toetsingscriterium <strong>en</strong> statistische analyse.<br />
De verwerker di<strong>en</strong>t de kwaliteit van de gerealiseerde bevestiging te controler<strong>en</strong>. Dit omvat de volg<strong>en</strong>de aspect<strong>en</strong>:<br />
conform voorschrift (van leverancier <strong>en</strong> van constructeur), daadwerkelijke bevestiging in achterconstructie, juiste<br />
indringdiepte, juiste stand (niet scheef) <strong>en</strong> juiste positionering (volg<strong>en</strong>s ev<strong>en</strong>tuele tek<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> niet te dicht bij de<br />
rand van e<strong>en</strong> constructieonderdeel).<br />
U i t g a n g s p u n t e n<br />
Omdat beplatingsmaterial<strong>en</strong> relatief dun zijn, hebb<strong>en</strong> zij met betrekking tot hun vervormingsgedrag e<strong>en</strong> aantal<br />
extra aandachtspunt<strong>en</strong> t<strong>en</strong> opzichte van bijvoorbeeld warmgewalste profiel<strong>en</strong>:<br />
• omdat beplatingsmaterial<strong>en</strong> relatief slap zijn zull<strong>en</strong> belasting<strong>en</strong> nauwelijks word<strong>en</strong> gespreid. Dit betek<strong>en</strong>t<br />
bijvoorbeeld dat het bevestigingsmiddel dat het dichtst in de buurt zit van het aangrijppunt van de belasting<br />
deze vrijwel geheel zal opnem<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel verderaf geleg<strong>en</strong> bevestigingsmiddel nauwelijks e<strong>en</strong> bij-<br />
drage zal lever<strong>en</strong> aan de belastingsafdracht;<br />
• indi<strong>en</strong> het aangrijppunt van de belasting (bijv. wind) niet in het verl<strong>en</strong>gde ligt van e<strong>en</strong> bevestigingspunt wor-<br />
d<strong>en</strong> er mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in de gevel(onderdel<strong>en</strong>) geïntroduceerd die extra (onverwachte) secundaire kracht<strong>en</strong> in de<br />
constructie kunn<strong>en</strong> opwekk<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> hierdoor locaal grote vervorming<strong>en</strong> optred<strong>en</strong>. Daarom die-<br />
n<strong>en</strong> aangrijp- <strong>en</strong> afdrachtpunt van kracht<strong>en</strong> zo dicht mogelijk bij elkaar in de buurt te word<strong>en</strong> gesitueerd;<br />
• het aantal <strong>en</strong> de plaats van primaire bevestigingsmiddel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> van grote invloed zijn op het locale ver-<br />
vormingsgedrag van e<strong>en</strong> plaat- <strong>en</strong>/of binn<strong>en</strong>doosgedeelte. Daarom is e<strong>en</strong> gelijkmatige verdeling aan te beve-<br />
l<strong>en</strong>. Om hierbij tot e<strong>en</strong> goede afdracht te kom<strong>en</strong>, kan het noodzakelijk zijn meer bevestigers te plaats<strong>en</strong> per<br />
m 2 dan constructief gezi<strong>en</strong> (op basis van NEN 6702) strikt noodzakelijk is.<br />
Omdat sandwichelem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in teg<strong>en</strong>stelling tot geprofileerde beplating ook in hun dwarsrichting e<strong>en</strong> bepaalde<br />
stijfheid bezitt<strong>en</strong>, is het bov<strong>en</strong>staande hierbij in veel mindere mate van toepassing <strong>en</strong> heeft m<strong>en</strong> in principe bij de<br />
plaatsing van de bevestigingsmiddel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> grotere keuzevrijheid.<br />
16 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
Nabewerking van e<strong>en</strong> gerealiseerde verbinding, bijv. in de vorm van het afzag<strong>en</strong> van het puntje van het bevesti-<br />
gingsmiddel is nimmer toegestaan. Daarom di<strong>en</strong>t de l<strong>en</strong>gte van het bevestigingsmiddel te word<strong>en</strong> afgestemd op<br />
de dikte van het te bevestig<strong>en</strong> ‘pakket’. Dit geldt ook voor de minimale l<strong>en</strong>gte. Zo di<strong>en</strong>t het puntje van de schiet-<br />
nagel aan de achterzijde van de constructie zichtbaar te zijn <strong>en</strong> di<strong>en</strong>t hier, bij de toepassing van schroev<strong>en</strong>, mini-<br />
maal 6 mm schroefdraad uit te stek<strong>en</strong>.<br />
Het klembereik van de toe te pass<strong>en</strong> bevestigingsmiddel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te zijn afgestemd op de dikte van de te bevesti-<br />
g<strong>en</strong> material<strong>en</strong> <strong>en</strong> van de constructie waarin wordt bevestigd.<br />
Schietnagels mog<strong>en</strong> niet in de ‘ziel’ van het achterligg<strong>en</strong>de profiel word<strong>en</strong> geschot<strong>en</strong> (t<strong>en</strong>zij anders staat vermeld<br />
in Zulassung Z-14.1.4); de dikte van de achterligg<strong>en</strong>de constructie di<strong>en</strong>t bij het gebruik van schietnagels te ligg<strong>en</strong><br />
binn<strong>en</strong> de door de leverancier gegev<strong>en</strong> waard<strong>en</strong>. Bij de toepassing <strong>en</strong> verwerking di<strong>en</strong><strong>en</strong> de voorschrift<strong>en</strong> van de<br />
leverancier te word<strong>en</strong> gevolgd.<br />
Indi<strong>en</strong> de isolatie e<strong>en</strong> bijdrage kan lever<strong>en</strong> aan de sterkte <strong>en</strong>/of stijfheid van de gevel- of dakconstructie, dan di<strong>en</strong>t<br />
dit door de leverancier te word<strong>en</strong> gekwantificeerd.<br />
2.3. Waterdichtheid<br />
N o r m e n e n r i c h t l i j n e n<br />
Metal<strong>en</strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> conform het Bouwbesluit het binn<strong>en</strong>dring<strong>en</strong> van vocht voldo<strong>en</strong>de te beperk<strong>en</strong>.<br />
NEN 2778 is hierbij van toepassing bij de door het Bouwbesluit aangegev<strong>en</strong> typ<strong>en</strong> gebouw<strong>en</strong>. Bij gebouw<strong>en</strong> met<br />
e<strong>en</strong> industriële functie geldt deze norm derhalve uitsluit<strong>en</strong>d als de omslot<strong>en</strong> ruimte(n) c<strong>en</strong>traal wordt/word<strong>en</strong> ver-<br />
warmd tot minimaal 14 °C t.b.v. m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>. Bij andere ruimt<strong>en</strong>, bijvoorbeeld die gebruikt word<strong>en</strong> voor productieacti-<br />
viteit<strong>en</strong> of voor de opslag van goeder<strong>en</strong>, geldt deze norm alle<strong>en</strong> als dit expliciet in het bestek of <strong>en</strong>ig ander con-<br />
tractdocum<strong>en</strong>t is overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong>.<br />
Waterdichtheid van <strong>gevels</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> aangetoond middels NEN 3660/NEN-EN 86 (besproeiingsmethode<br />
2)/NPR 2877 <strong>en</strong>/of NEN 2778. (NEN 3660 wordt als zodanig niet door het Bouwbesluit aangewez<strong>en</strong> <strong>en</strong> heeft dus<br />
ge<strong>en</strong> publiekrechtelijke status). Desalniettemin wordt deze norm in het kader van water- <strong>en</strong> winddichtheid veel-<br />
vuldig gehanteerd, omdat deze e<strong>en</strong> praktische methode biedt om op dit gebied eis<strong>en</strong> vast te stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> deze van<br />
te vor<strong>en</strong> of in de praktijk te toets<strong>en</strong>.)<br />
Voor de bepaling van de waterdichtheid van <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakafwerking<strong>en</strong> op hell<strong>en</strong>de dak<strong>en</strong> zijn ge<strong>en</strong> geschikte<br />
testmethod<strong>en</strong> voorhand<strong>en</strong>. Derhalve zijn in de Hoofdstukk<strong>en</strong> 4. (‘Eis<strong>en</strong> aan sandwichconstructies’) <strong>en</strong> 5 (‘Eis<strong>en</strong><br />
aan <strong>metal<strong>en</strong></strong> warm- <strong>en</strong> ‘koud’dakconstructies) voorschrift<strong>en</strong> voor de wijze van uitvoering opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 17
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
T o e t s i n g<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
De waterdichtheidseis<strong>en</strong> volg<strong>en</strong> onder andere (voorzover van toepassing) uit het Bouwbesluit. Per project di<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
door dieg<strong>en</strong>e, die de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong> toepast (verwerker), de gekoz<strong>en</strong> constructieopbouw, voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
detaillering<strong>en</strong> beoordeeld te word<strong>en</strong> op waterdichtheid conform de bestekseis<strong>en</strong> (althans in die gevall<strong>en</strong> dat deze<br />
zijn vermeld).<br />
Voor wat betreft de waterdichtheid van dakconstructies wordt verwez<strong>en</strong> naar Hoofdstuk 4.3 (voor sandwich-<br />
paneelconstructies) resp. Hoofdstuk 5.3 (voor overige <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakconstructies).<br />
U i t g a n g s p u n t e n<br />
De waterdichtheid van <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> berust op e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>gesteld dichtingssysteem, waarbij de wa-<br />
terdichtheid aan de buit<strong>en</strong>zijde wordt verzorgd <strong>en</strong> de winddichtheid aan de binn<strong>en</strong>zijde. Hierbij di<strong>en</strong>t er over de<br />
waterdichting ge<strong>en</strong> drukverschil te staan (met andere woord<strong>en</strong> de ruimte geleg<strong>en</strong> aan de binn<strong>en</strong>zijde van deze<br />
dichting staat in direct contact met de buit<strong>en</strong>lucht) <strong>en</strong> di<strong>en</strong>t er bij de luchtdichting ge<strong>en</strong> (reg<strong>en</strong>)water te kunn<strong>en</strong><br />
kom<strong>en</strong>. Enig lekwater achter de waterdichting is dus wel toegestaan als dit water maar ongehinderd naar buit<strong>en</strong><br />
toe kan afvloei<strong>en</strong>, ge<strong>en</strong> schade <strong>en</strong>/of overlast kan veroorzak<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet bij de binn<strong>en</strong>dichting (i.e. luchtdichting)<br />
kan kom<strong>en</strong>. Sam<strong>en</strong>gestelde dichtingssystem<strong>en</strong> zijn principieel ongeschikt voor situaties waarbij sprake kan zijn<br />
van drukk<strong>en</strong>d (<strong>en</strong> dus bijvoorbeeld ook staand) water.<br />
De <strong>en</strong>ige uitzondering op bov<strong>en</strong>staand principe vorm<strong>en</strong> warmdakconstructies opgebouwd uit e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> onder-<br />
grond met daarop isolatie <strong>en</strong> dakbedekking. Deze laatste is e<strong>en</strong> zog<strong>en</strong>aamde membraamdichting, die zowel als<br />
waterdichting kan functioner<strong>en</strong> als ook als winddichting, <strong>en</strong> daarmee in principe wel bestand is teg<strong>en</strong> drukk<strong>en</strong>d<br />
water.<br />
Waterdichtheid kan word<strong>en</strong> verkreg<strong>en</strong> door pot<strong>en</strong>tiële lekkagepunt<strong>en</strong> af te dicht<strong>en</strong> met kit of band. Het verdi<strong>en</strong>t<br />
echter te all<strong>en</strong> tijde sterk de voorkeur om waterdichtheidsvraagstukk<strong>en</strong> in de volg<strong>en</strong>de volgorde aan te pakk<strong>en</strong> om<br />
tot verantwoorde oplossing<strong>en</strong> te kom<strong>en</strong>:<br />
1. beperk de waterbelasting op de pot<strong>en</strong>tiële lekkagepunt<strong>en</strong>;<br />
2. hef de kracht<strong>en</strong> op (capillaire werking, drukverschill<strong>en</strong>, luchtstroming<strong>en</strong> e.d.), of beperk deze, die water t.p.v.<br />
de pot<strong>en</strong>tiële lekkagepunt<strong>en</strong> naar binn<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>;<br />
3. gebruik natuurkracht<strong>en</strong> (zwaartekracht, wind, overdruk) om lekkage te voorkom<strong>en</strong>;<br />
4. (als laatste) gebruik alle<strong>en</strong> als 1 t/m 3 ge<strong>en</strong> afdo<strong>en</strong>de afdichting bied<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de afdichting in de vorm<br />
van band, profielband of kit.<br />
Metal<strong>en</strong> plat<strong>en</strong> <strong>en</strong> panel<strong>en</strong> toegepast als gevel- of dak(afwerking) zijn op zichzelf waterdicht; het zijn de aanslui-<br />
ting<strong>en</strong> (voeg<strong>en</strong>, overlapp<strong>en</strong>, detaillering<strong>en</strong>) <strong>en</strong> bevestiging<strong>en</strong> (dikwijls in de vorm van doorboring<strong>en</strong>) die de aan-<br />
dacht vrag<strong>en</strong>.<br />
18 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> waterdichte gevelconstructie geld<strong>en</strong> op basis van bov<strong>en</strong>staande systematiek<br />
<strong>en</strong> aandachtspunt<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• verticaal gemonteerde buit<strong>en</strong>beplating teg<strong>en</strong> de heers<strong>en</strong>de windrichting (i.e. zuidwest) indekk<strong>en</strong>, t<strong>en</strong>zij dit<br />
ernstige esthetische bezwar<strong>en</strong> heeft. In dat geval is e<strong>en</strong> projectgebond<strong>en</strong> afweging noodzakelijk. Horizontaal<br />
gemonteerde buit<strong>en</strong>beplating di<strong>en</strong>t zodanig te word<strong>en</strong> gemonteerd, dat ge<strong>en</strong> inwatering in de overlap <strong>en</strong>/of<br />
achterligg<strong>en</strong>de spouw kan optred<strong>en</strong>;<br />
• langs de buit<strong>en</strong>zijde van de gevel afstrom<strong>en</strong>d reg<strong>en</strong>water bov<strong>en</strong> de aansluiting op ram<strong>en</strong>, borstwering<strong>en</strong> e.d.<br />
zóver van deze aansluiting<strong>en</strong> afleid<strong>en</strong> (middels e<strong>en</strong> lekdorpel), dat de betreff<strong>en</strong>de aansluiting hier niet of mi-<br />
nimaal door wordt belast;<br />
• ev<strong>en</strong>tueel in de <strong>gevels</strong>pouw afstrom<strong>en</strong>d lekwater bov<strong>en</strong> de aansluiting op ram<strong>en</strong>, borstwering<strong>en</strong> e.d. zóver<br />
van deze aansluiting<strong>en</strong> afleid<strong>en</strong> (middels e<strong>en</strong> lekdorpel) dat de betreff<strong>en</strong>de aansluiting hier niet door wordt<br />
belast;<br />
• aan de beplating <strong>en</strong> of zetwerk (door oppervlaktespanning) hang<strong>en</strong>de druppeltjes mog<strong>en</strong> niet naar binn<strong>en</strong> toe<br />
kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geleid (waterhol, druiprand of afschot toepass<strong>en</strong>);<br />
• directe reg<strong>en</strong>belasting op de gevel di<strong>en</strong>t de aansluiting<strong>en</strong> op ram<strong>en</strong>, borstwering<strong>en</strong> e.d. zo min mogelijk te<br />
belast<strong>en</strong> <strong>en</strong> deze aansluiting<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> dus zo goed mogelijk te word<strong>en</strong> afgeschermd (middels e<strong>en</strong> lekdorpel);<br />
• bij blootstelling aan buit<strong>en</strong>condities schroev<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> minimale ringdiameter van Ø16 mm toepass<strong>en</strong> (e<strong>en</strong><br />
kleinere, maar zo groot mogelijke, ringdiameter is toegestaan als dit op grond van de plaatgeometrie noodza-<br />
kelijk is, d<strong>en</strong>k hierbij bijvoorbeeld aan e<strong>en</strong> sinusprofiel, onder de voorwaarde dat e<strong>en</strong> waterdichte afdichting<br />
van het schroefgat is gewaarborgd). De ring di<strong>en</strong>t te bestaan uit e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> ring <strong>en</strong> daar mee verbond<strong>en</strong><br />
EPDM-ring met e<strong>en</strong> dikte van minimaal 2,0 mm voor voldo<strong>en</strong>de duurzaamheid. Blindklinknagels di<strong>en</strong><strong>en</strong> in<br />
deze situatie van het ‘geslot<strong>en</strong>’ type (gas- <strong>en</strong> waterdicht) te zijn;<br />
• zetwerk van e<strong>en</strong> dusdanig afschot voorzi<strong>en</strong> (minimaal 7°; bij e<strong>en</strong> gevelhoogte > 12 m bov<strong>en</strong> de dorpel is e<strong>en</strong><br />
groter afschot aan te bevel<strong>en</strong>) <strong>en</strong> zodanig vormgev<strong>en</strong> dat reg<strong>en</strong>water zo snel mogelijk, <strong>en</strong> met e<strong>en</strong> minimale<br />
belasting van ev<strong>en</strong>tueel onderligg<strong>en</strong>de geveldel<strong>en</strong>, wordt afgevoerd.<br />
E<strong>en</strong> gevel- <strong>en</strong> dakconstructie <strong>en</strong> zijn onderdel<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de hun refer<strong>en</strong>tieperiode de daarop conform de<br />
voorschrift<strong>en</strong> aangrijp<strong>en</strong>de kracht<strong>en</strong> zonder bezwijk<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong> opnem<strong>en</strong> <strong>en</strong> afdrag<strong>en</strong>.<br />
Voor industriële gebouw<strong>en</strong> hanteert m<strong>en</strong> gewoonlijk e<strong>en</strong> refer<strong>en</strong>tieperiode van 15 jaar. Voor alle overige gebou-<br />
w<strong>en</strong> geldt hierbij e<strong>en</strong> periode van 50 jaar.<br />
Om aan deze eis te voldo<strong>en</strong> kan m<strong>en</strong> drie verschill<strong>en</strong>de strategieën volg<strong>en</strong>. Deze di<strong>en</strong>t vooraf bepaald te zijn <strong>en</strong><br />
door de opdrachtgever schriftelijk k<strong>en</strong>baar te zijn gemaakt.<br />
De eerste strategie is het toepass<strong>en</strong> van duurzame material<strong>en</strong> <strong>en</strong> constructies die zonder <strong>en</strong>ige vorm van onder-<br />
houd deze periode voldo<strong>en</strong>de sterk blijv<strong>en</strong>. De tweede strategie is deze periode te overbrugg<strong>en</strong> middels periodie-<br />
ke inspectie <strong>en</strong> onderhoud. De derde strategie is het vervang<strong>en</strong> van de toegepaste material<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> deze perio-<br />
de.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 19
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
De eerste strategie wordt over het algeme<strong>en</strong> gevolgd voor niet- of moeilijk te inspecter<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderhoud<strong>en</strong> con-<br />
structiedel<strong>en</strong>, zoals achter/onderconstructies. De tweede strategie wordt over het algeme<strong>en</strong> gevolgd voor goed<br />
inspecteerbare <strong>en</strong> onderhoudbare bouwdel<strong>en</strong>, zoals de (buit<strong>en</strong>zijde van de) gevelafwerking. Voor de derde stra-<br />
tegie kom<strong>en</strong> in principe alle<strong>en</strong> material<strong>en</strong> in aanmerking, waarvan algeme<strong>en</strong> bek<strong>en</strong>d is, dat deze niet voldo<strong>en</strong>de<br />
duurzaam zijn voor e<strong>en</strong> periode van 50 jaar, <strong>en</strong> die duidelijk waarschuw<strong>en</strong> alvor<strong>en</strong>s te bezwijk<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> voorbeeld<br />
hiervan is dakbedekking dat gewoonlijk eerst begint te lekk<strong>en</strong> alvor<strong>en</strong>s in constructieve zin te fal<strong>en</strong>.<br />
Zie ook Paragraaf 2.9 van deze Richtlijn.<br />
2.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid<br />
N o r m e n e n r i c h t l i j n e n<br />
Metal<strong>en</strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> conform het Bouwbesluit e<strong>en</strong> zodanige luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid te bezitt<strong>en</strong> dat het<br />
warmteverlies als gevolg van tocht wordt beperkt. De gekwantificeerde Bouwbesluiteid conform NEN 2686 is<br />
hierbij van toepassing bij de door het Bouwbesluit aangegev<strong>en</strong> typ<strong>en</strong> gebouw<strong>en</strong>. Bij gebouw<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> industrië-<br />
le functie geldt deze norm derhalve uitsluit<strong>en</strong>d als de omslot<strong>en</strong> ruimte(n) c<strong>en</strong>traal wordt/word<strong>en</strong> verwarmd tot<br />
minimaal 14 °C t.b.v. m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>. Bij andere ruimt<strong>en</strong>, b ijvoorbeeld die gebruikt word<strong>en</strong> voor productie-activiteit<strong>en</strong> of<br />
voor de opslag van goeder<strong>en</strong>, geldt deze norm alle<strong>en</strong> als dit expliciet in het bestek of <strong>en</strong>ig ander contractdocu-<br />
m<strong>en</strong>t is overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong>.<br />
Metal<strong>en</strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> winddicht te zijn conform het Bouwbesluit (maximale luchtlekkage van 0,2 m 3 /s<br />
per 500 m 3 gebouwvolume). Deze eis geldt volg<strong>en</strong>s artikel 5.8 van het Bouwbesluit ook voor industriële gebou-<br />
w<strong>en</strong>. De eis betreft de dichtheid van de scheidingsconstructies rondom g<strong>en</strong>oemd gebouwvolume bij elkaar opge-<br />
teld <strong>en</strong> is dus niet zonder meer te herleid<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> eis per gevel/daktype. De prestatie wordt aangetoond mid-<br />
dels NEN 2686. De winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid van <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te voldo<strong>en</strong> aan de<br />
norm<strong>en</strong> 3660/3661 (niet van toepassing ongeïsoleerde constructies).<br />
Opmerking<strong>en</strong>:<br />
• de in het Bouwbesluit voorgeschrev<strong>en</strong> luchtdichtheidseis is gebaseerd op het beperk<strong>en</strong> van het <strong>en</strong>ergiever-<br />
lies door luchtstroming<strong>en</strong> <strong>en</strong> sluit tocht(klacht<strong>en</strong>) derhalve niet uit;<br />
• NEN 3660/3661 word<strong>en</strong> als zodanig niet door het Bouwbesluit aangewez<strong>en</strong> <strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> dus ge<strong>en</strong> publieks-<br />
rechtelijke status. Desalniettemin word<strong>en</strong> deze norm<strong>en</strong> in het kader van water- <strong>en</strong> winddichtheid veelvuldig<br />
gehanteerd, omdat deze e<strong>en</strong> praktische methode aangev<strong>en</strong> om op dit gebied eis<strong>en</strong> vast te stell<strong>en</strong> <strong>en</strong> hier van<br />
te vor<strong>en</strong> of in de praktijk aan te toets<strong>en</strong>;<br />
• gebouw<strong>en</strong> in over- of onderdruk, omslot<strong>en</strong> ruimt<strong>en</strong>, waarvoor voorschrift<strong>en</strong> m.b.t. hygiëne geld<strong>en</strong>, <strong>en</strong> koel/<br />
vrieshuiz<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> hun eig<strong>en</strong> projectgebond<strong>en</strong> voorwaard<strong>en</strong> <strong>en</strong> eis<strong>en</strong> aan de winddichtheid/ luchtdoorlat<strong>en</strong>d-<br />
heid van de constructie.<br />
20 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
T o e t s i n g<br />
De winddichtheids/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheidseis<strong>en</strong> volg<strong>en</strong> (o.a. <strong>en</strong> voorzover als van toepassing) uit het Bouwbesluit.<br />
Per project di<strong>en</strong><strong>en</strong> door dieg<strong>en</strong>e, die de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong> toepast (verwerker), de gekoz<strong>en</strong> constructieop-<br />
bouw, voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> <strong>en</strong> detaillering<strong>en</strong> beoordeeld te word<strong>en</strong> op winddichtheid conform de bestekseis<strong>en</strong> (althans<br />
in die gevall<strong>en</strong> dat deze zijn vermeld).<br />
U i t g a n g s p u n t e n<br />
De winddichtheid van <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> wordt verzorgd aan de binn<strong>en</strong>zijde (t.o.v. de waterdichting) van<br />
de constructieopbouw. De <strong>en</strong>ige uitzondering op bov<strong>en</strong>staand principe vorm<strong>en</strong> warmdakconstructies opgebouwd<br />
uit e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> ondergrond met daarop isolatie <strong>en</strong> dakbedekking. Deze laatste is e<strong>en</strong> zog<strong>en</strong>aamde mem-<br />
braamdichting, die zowel als waterdichting kan functioner<strong>en</strong> als ook als winddichting.<br />
Om e<strong>en</strong> goed functioner<strong>en</strong>de winddichting te verkrijg<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> de dichting<strong>en</strong> in verticale <strong>en</strong> horizontale richting in<br />
één vlak te ligg<strong>en</strong> dan wel t.p.v. hun kruispunt<strong>en</strong> middels e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de luchtdichting met elkaar te word<strong>en</strong><br />
verbond<strong>en</strong> (n.v.t. bij e<strong>en</strong> luchtdichtheidseis lager of gelijk aan klasse B15 volg<strong>en</strong>s NEN 3660/3661).<br />
2.5. Thermische isolatie<br />
N o r m e n e n r i c h t l i j n e n<br />
De warmtegeleidingscoëfficiënt ( rek<strong>en</strong>-waarde) van (isolatie)material<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t bepaald te word<strong>en</strong> conform NEN-EN-<br />
ISO 10456.<br />
De warmteweerstand van scheidingsconstructies (Rc-waard<strong>en</strong>) di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> bepaald conform NEN 1068 (dus<br />
rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong>de met de invloed van lijnvormige <strong>en</strong> puntvormige koudebrugg<strong>en</strong> <strong>en</strong> de aanwezigheid van spou-<br />
w<strong>en</strong>).<br />
Berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te zijn uitgevoerd met e<strong>en</strong> numeriek programma conform NEN 1068 (dit betek<strong>en</strong>t o.a. dat<br />
de invloed van lijn- <strong>en</strong> puntvormige koudebrugg<strong>en</strong> hierbij moet word<strong>en</strong> meeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>). Bij de rek<strong>en</strong>resultat<strong>en</strong><br />
di<strong>en</strong>t te staan vermeld op basis van welke uitgangspunt<strong>en</strong> de berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn uitgevoerd.<br />
T o e t s i n g<br />
Getoetst di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> aan het Bouwbesluit. Welke Rc-waarde hieruit (<strong>en</strong>/of uit de te behal<strong>en</strong> Isolatie-index)<br />
volgt voor de gevel- resp. dakconstructie di<strong>en</strong>t door de opdrachtgev<strong>en</strong>de partij expliciet in het bestek <strong>en</strong>/of op-<br />
dracht aangegev<strong>en</strong> te word<strong>en</strong>.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 21
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
De Rc-waarde di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> getoetst door dieg<strong>en</strong>e, die de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong> (verwerker) toepast. M<strong>en</strong> kan<br />
hiertoe volstaan met het raadpleg<strong>en</strong> van leveranciersgegev<strong>en</strong>s, althans tot voorzover de door deze gehanteerde<br />
uitgangspunt<strong>en</strong> exact overe<strong>en</strong>stemm<strong>en</strong> met de projectgebond<strong>en</strong> situatie.<br />
U i t g a n g s p u n t e n<br />
Om tot e<strong>en</strong> goede thermische isolatie te kom<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de minimale uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• bij aansluiting<strong>en</strong> holle ruimt<strong>en</strong> volledig opvull<strong>en</strong> met isolatie <strong>en</strong> uitzakk<strong>en</strong> van isolatie voorkom<strong>en</strong>;<br />
• ook ter plaatse van detaillering<strong>en</strong> de invloed van lijnvormige koudebrugg<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> minimum beperk<strong>en</strong> (in-<br />
di<strong>en</strong> de Rc-waarde hier eis<strong>en</strong> aan stelt);<br />
• isolatiematerial<strong>en</strong> verdi<strong>en</strong><strong>en</strong> te all<strong>en</strong> tijde de voorkeur bov<strong>en</strong> hout als middel om lijnvormige koudebrugg<strong>en</strong> op<br />
te heff<strong>en</strong>;<br />
• convectie in de constructie-opbouw tuss<strong>en</strong> warme <strong>en</strong> koude zones zal de isolatieprestatie van de gevel/het<br />
dak sterk verminder<strong>en</strong>.<br />
Opmerking:<br />
De mate waarin e<strong>en</strong> lijnvormige koudebrug t.p.v. e<strong>en</strong> detail de isolatieprestatie van e<strong>en</strong> constructie beïnvloedt,<br />
wordt in sterke mate bepaald door de oppervlakteverhouding tuss<strong>en</strong> het gedeelte van de koudebrug dat aan de<br />
buit<strong>en</strong>lucht gr<strong>en</strong>st <strong>en</strong> het gedeelte dat aan de binn<strong>en</strong>lucht gr<strong>en</strong>st.<br />
Opmerking<strong>en</strong>:<br />
• Voor de thermische prestaties van detaillering zie ook de ‘SBR-Refer<strong>en</strong>tiedetails Utiliteitsbouw – Staal’;<br />
• De gerealiseerde thermische prestatie t.p.v. gevel, dak <strong>en</strong> detaillering<strong>en</strong> kan in kwalitatieve zin word<strong>en</strong> vast-<br />
gesteld middels e<strong>en</strong> thermografie.<br />
2.6. Vochthuishouding<br />
N o r m e n e n r i c h t l i j n e n<br />
Oppervlaktecond<strong>en</strong>satie aan de binn<strong>en</strong>zijde van de constructie is niet toegestaan t<strong>en</strong>zij het e<strong>en</strong> ongeïsoleerde<br />
22 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
constructie betreft <strong>en</strong>/of het e<strong>en</strong> gebouw betreft met e<strong>en</strong> lichte industriefunctie. Bij dit laatste type gebouw geldt<br />
deze eis dus alle<strong>en</strong> als dit contractueel is overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong> inclusief e<strong>en</strong> opgave door de opdrachtgever van de<br />
heers<strong>en</strong>de condities.<br />
Thermische brugwaard<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> als e<strong>en</strong> lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt ψ in W(/m.K) bepaald te word<strong>en</strong><br />
als bedoeld in NEN 1068. De berek<strong>en</strong>ing van de lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt ψ di<strong>en</strong>t, indi<strong>en</strong> in het bestek<br />
voorgeschrev<strong>en</strong>, te word<strong>en</strong> uitgevoerd door dieg<strong>en</strong>e, die de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong> toepast (verwerker), <strong>en</strong> wel met<br />
e<strong>en</strong> 3-dim<strong>en</strong>sionaal warmteverliesprogramma gebaseerd op de eindige elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>methode. Bij de rek<strong>en</strong>resulta-<br />
t<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te staan vermeld op basis van welke uitgangspunt<strong>en</strong> de berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn uitgevoerd. T<strong>en</strong> behoeve van<br />
de het berek<strong>en</strong><strong>en</strong> van deze lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> de warmtegeleidingscoëfficiënt<strong>en</strong><br />
( rek<strong>en</strong>-waard<strong>en</strong>) bepaald word<strong>en</strong> conform NEN-EN-ISO 10456. De in de NEN 1068 aangegev<strong>en</strong> overgangsweer-<br />
stand<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> hierbij te word<strong>en</strong> aangehoud<strong>en</strong>.<br />
T o e t s i n g<br />
Er di<strong>en</strong>t onder andere te word<strong>en</strong> voldaan aan (voorzover van toepassing) het Bouwbesluit. Dit di<strong>en</strong>t projectmatig<br />
te word<strong>en</strong> getoetst.<br />
Voor <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong> (voorzover niet geregeld in het Bouwbesluit):<br />
• de factor van de temperatuur van het binn<strong>en</strong>oppervlak i.e. de zijde die gr<strong>en</strong>st aan e<strong>en</strong> verblijfsgebied<br />
(f-waarde) di<strong>en</strong>t minimaal (met uitzondering van gebouw<strong>en</strong> verwarmd tot 14°C) f = 0,5 te zijn, zie NEN 2 778.<br />
Bij e<strong>en</strong> woonfunctie geldt f > 0,65. Bij gebouw<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> hoge interne dampdruk (wasserij<strong>en</strong>, tropische<br />
zwembad<strong>en</strong>, kartonfabriek<strong>en</strong> etc.) kunn<strong>en</strong> de geëiste f-factor<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong>lijk hoger zijn om oppervlaktecond<strong>en</strong>-<br />
satie aan de binn<strong>en</strong>zijde te voorkom<strong>en</strong>. In die gevall<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t dit te volg<strong>en</strong> uit het bestek;<br />
• beperkte <strong>en</strong> tijdelijke inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie is alle<strong>en</strong> toegestaan als deze ge<strong>en</strong> negatieve invloed heeft op<br />
het functioner<strong>en</strong> van de gevel respectievelijk het dak <strong>en</strong> dat van de daarin opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> material<strong>en</strong> <strong>en</strong> als de-<br />
ze ge<strong>en</strong> negatieve invloed heeft op het gebruik van de achterligg<strong>en</strong>de respectievelijk onderligg<strong>en</strong>de ruimt<strong>en</strong><br />
t<strong>en</strong>zij contractueel anders overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong>;<br />
• onderkoelingscond<strong>en</strong>satie di<strong>en</strong>t tot e<strong>en</strong> minimum beperkt te word<strong>en</strong>. Deze mag ge<strong>en</strong> negatieve invloed heb-<br />
b<strong>en</strong> op het functioner<strong>en</strong> van de gevel respectievelijk het dak <strong>en</strong> dat van de daarin opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> material<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
mag ge<strong>en</strong> negatieve invloed hebb<strong>en</strong> op het gebruik van de achter/onderligg<strong>en</strong>de ruimt<strong>en</strong> (niet van toepas-<br />
sing ongeïsoleerde constructies);<br />
• uittred<strong>en</strong>d cond<strong>en</strong>s mag ge<strong>en</strong> overlast of schade veroorzak<strong>en</strong>. Aan de binn<strong>en</strong>zijde van de gevel/dak mag<br />
ge<strong>en</strong> cond<strong>en</strong>s uittred<strong>en</strong> (niet van toepassing ongeïsoleerde constructies) t<strong>en</strong>zij contractueel anders overe<strong>en</strong>-<br />
gekom<strong>en</strong>.<br />
M<strong>en</strong> kan volstaan met het raadpleg<strong>en</strong> van leveranciersgegev<strong>en</strong>s, althans tot voorzover de door deze gehanteer-<br />
de uitgangspunt<strong>en</strong> exact overe<strong>en</strong>stemm<strong>en</strong> met de projectgebond<strong>en</strong> situatie.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 23
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
U i t g a n g s p u n t e n<br />
Oppervlaktecond<strong>en</strong>satie<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Oppervlaktecond<strong>en</strong>satie aan de binn<strong>en</strong>zijde van de constructie wordt voorkom<strong>en</strong> door de oppervlaktetemperatuur<br />
aan de binn<strong>en</strong>zijde van de constructie minimaal ca. 2 a 3 °C bov<strong>en</strong> het dauwpunt van de binn<strong>en</strong>lucht te h oud<strong>en</strong>.<br />
Dit kan m<strong>en</strong> bereik<strong>en</strong> door de invloed van koudebrugg<strong>en</strong> te beperk<strong>en</strong> dan wel de dampdruk van de binn<strong>en</strong>lucht<br />
onder e<strong>en</strong> bepaald niveau te houd<strong>en</strong>.<br />
Inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie (n.v.t. sandwichpaneel-constructies)<br />
Inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie di<strong>en</strong>t te all<strong>en</strong> tijde tot e<strong>en</strong> minimum te word<strong>en</strong> beperkt of zelfs geheel te word<strong>en</strong> voorko-<br />
m<strong>en</strong>. Deze aanpak verdi<strong>en</strong>t verreweg de voorkeur bov<strong>en</strong> het toelat<strong>en</strong> van cond<strong>en</strong>satie <strong>en</strong> zorgdrag<strong>en</strong> voor (e<strong>en</strong><br />
adequate) afvoer hiervan naar buit<strong>en</strong>.<br />
Red<strong>en</strong><strong>en</strong> hiervoor zijn:<br />
• isolatiematerial<strong>en</strong> word<strong>en</strong> niet vochtig, zodat de isoler<strong>en</strong>de werking niet negatief beïnvloed kan word<strong>en</strong>;<br />
• vocht kan niet ingeslot<strong>en</strong> rak<strong>en</strong> (bijv. in overlapp<strong>en</strong> of bij aansluiting van de beplating op de lekdorpel), zodat<br />
de duurzaamheid van deze material<strong>en</strong> niet negatief beïnvloed kan word<strong>en</strong>;<br />
• de kans dat inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie (toch) overlast veroorzaakt, is niet aan de orde.<br />
Inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie kan optred<strong>en</strong> als vochtige, warme binn<strong>en</strong>lucht via aansluiting<strong>en</strong> aan de binn<strong>en</strong>zijde van<br />
de constructie in de opbouw kan strom<strong>en</strong> <strong>en</strong> zo met koude oppervlakk<strong>en</strong> (buit<strong>en</strong>beplating, tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong>, zet-<br />
werk etc.) in contact kan kom<strong>en</strong>. Met name bij warmdakconstructies met isolatie <strong>en</strong> dakbedekking kan ook vocht-<br />
transport door dampdiffusie hierbij e<strong>en</strong> rol spel<strong>en</strong>. Inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie is dus te voorkom<strong>en</strong>, of in ieder geval<br />
sterk te beperk<strong>en</strong>, door aan de warme zijde van de isolatie e<strong>en</strong> luchtstromingsdichte laag toe te pass<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
dampdiffusieweerstand hiervan af te stemm<strong>en</strong> op die van de andere material<strong>en</strong> in de constructieopbouw.<br />
Onderkoelingscond<strong>en</strong>satie (n.v.t. sandwichpaneel-constructies )<br />
Onderkoelingscond<strong>en</strong>satie door nachtelijke uitstraling is e<strong>en</strong> verschijnsel dat zich met name tijd<strong>en</strong>s koude, helde-<br />
re winternacht<strong>en</strong> voordoet <strong>en</strong> dat met name bij dakconstructies met aan de buit<strong>en</strong>zijde e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> beplating tot<br />
overlast kan leid<strong>en</strong>. Het risico dat dit inderdaad overlast geeft, kan tot e<strong>en</strong> minimum word<strong>en</strong> beperkt door de<br />
ev<strong>en</strong>tuele spouw niet te v<strong>en</strong>tiler<strong>en</strong> met buit<strong>en</strong>lucht (n.b. v<strong>en</strong>tilatie levert nauwelijks e<strong>en</strong> bijdrage aan vochtafvoer<br />
uit de spouw).<br />
24 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
2.7. Geluidsisolatie <strong>en</strong> -absorptie<br />
N o r m e n e n r i c h t l i j n e n<br />
Geluidsisolatieprestaties van e<strong>en</strong> gevel- respectievelijk dakconstructie di<strong>en</strong><strong>en</strong> bepaald te word<strong>en</strong> conform NEN<br />
5077/NEN-EN-ISO 717-1.<br />
Geluidsabsorptieprestaties di<strong>en</strong><strong>en</strong> bepaald te word<strong>en</strong> conform NEN 5078/NEN-EN-ISO 354.<br />
Geluidsisolatie bepaalt hoe <strong>en</strong> in welke mate geluid wordt ervar<strong>en</strong>, geproduceerd aan de andere zijde van de<br />
gevel/dak; geluidsabsorptie bepaalt hoe <strong>en</strong> in welke mate geluid wordt ervar<strong>en</strong>, geproduceerd in dezelfde ruimte<br />
als waarin de waarnemer zich bevindt.<br />
T o e t s i n g<br />
De vereiste geluidsisolatieprestatie voor buit<strong>en</strong>geluid volgt uit (o.a. <strong>en</strong> voorzover als van toepassing) het Bouwbe-<br />
sluit. De toetsing di<strong>en</strong>t projectmatig te word<strong>en</strong> uitgevoerd. Mogelijke geluidsisolatie-eis<strong>en</strong> voor binn<strong>en</strong>geluid vol-<br />
g<strong>en</strong> uit de Wet Milieubeheer (voorhe<strong>en</strong> de Hinderwet g<strong>en</strong>oemd). De uit het Bouwbesluit, Wet Milieubeheer <strong>en</strong><br />
aanvull<strong>en</strong>de overweging<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>de projectgebond<strong>en</strong> eis<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> expliciet in het bestek <strong>en</strong>/of opdracht te zijn<br />
vermeld. De verlangde isolatieprestatie di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> uitgedrukt in dB(A), dat wil zegg<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> karakteristie-<br />
ke geluidsbron.<br />
De vereiste geluidsisolatieprestatie voor geluidwering tuss<strong>en</strong> ruimt<strong>en</strong> volgt onder andere uit (voor zover van toe-<br />
passing) het Bouwbesluit. (Dit aspect kan relevant zijn omdat de aansluiting<strong>en</strong>/detaillering<strong>en</strong> gevel/vloer, ge-<br />
vel/binn<strong>en</strong>wand <strong>en</strong> dak/binn<strong>en</strong>wand hier invloed op kunn<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> door het optred<strong>en</strong> van flanker<strong>en</strong>de transmis-<br />
sie.) De prestatie inzake flanker<strong>en</strong>de transmissie is e<strong>en</strong> verantwoordelijkheid van de opdrachtgever (<strong>en</strong> haar<br />
adviseurs). Voor de nagalm (geluidsabsorptie) zijn er ge<strong>en</strong> wettelijke eis<strong>en</strong> (m.u.v. trapp<strong>en</strong>huiz<strong>en</strong> bij woongebou-<br />
w<strong>en</strong>). Het stell<strong>en</strong> van eis<strong>en</strong> hieraan kan het comfort in de omslot<strong>en</strong> ruimte aanzi<strong>en</strong>lijk verhog<strong>en</strong>. Vereiste geluids-<br />
absorptiewaard<strong>en</strong> voor gevel <strong>en</strong>/of dak di<strong>en</strong><strong>en</strong> per octaafband in het bestek te word<strong>en</strong> vermeld.<br />
De geluidsisolatie- <strong>en</strong> –absorptiewaard<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te word<strong>en</strong> getoetst door dieg<strong>en</strong>e, die de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong><br />
(verwerker) toepast. Bij het bepal<strong>en</strong> van geluidsisolatie <strong>en</strong>/of absorptieprestatie van <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevel- <strong>en</strong> dakcon-<br />
structies kan word<strong>en</strong> volstaan met het raadpleg<strong>en</strong> van leveranciersgegev<strong>en</strong>s, althans tot voorzover de door deze<br />
gehanteerde uitgangspunt<strong>en</strong> exact overe<strong>en</strong>stemm<strong>en</strong> met de projectgebond<strong>en</strong> situatie. Hierbij di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong><br />
opgemerkt dat het bepal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> juist akoestisch comfort specialistisch werk is <strong>en</strong> niet zondermeer volgt uit<br />
e<strong>en</strong> optelling van de sam<strong>en</strong>stell<strong>en</strong>de del<strong>en</strong>.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 25
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
U i t g a n g s p u n t e n<br />
Geluidsisolatieprestatie<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Geluidsisolatieprestaties word<strong>en</strong> positief beïnvloed door:<br />
• to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de massa (vooral lage ton<strong>en</strong>);<br />
• to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de dikte van de isolatie <strong>en</strong> vulgraad van de spouw (niet van toepassing sandwichpaneel-<br />
constructies ) (lage <strong>en</strong> hoge ton<strong>en</strong>);<br />
• to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de demping tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>- <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating (indi<strong>en</strong> van toepassing) (vooral hoge ton<strong>en</strong>). Deze<br />
demping wordt op haar beurt positief beïnvloed door:<br />
o grote spouwbreedte (niet van toepassing sandwichpaneel-constructies );<br />
o meerlaagse opbouw;<br />
o relatief slappe beplating;<br />
o beperkt aantal bevestigingspunt<strong>en</strong> (mede afhankelijk van bevestigingspatroon);<br />
o (doorlop<strong>en</strong>de) isolatie t.p.v. deze bevestigingspunt<strong>en</strong>;<br />
o volledig vull<strong>en</strong> van holle ruimt<strong>en</strong> met isolatie.<br />
Prestaties m.b. t. flanker<strong>en</strong>de transmissie<br />
De isolatie teg<strong>en</strong> flanker<strong>en</strong>de transmissie wordt positief beïnvloed door:<br />
• to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de massa (vooral lage ton<strong>en</strong>) t.p.v. aansluiting gevel/dakconstructie op scheidingswand/vloer;<br />
• to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de dikte van de isolatie <strong>en</strong> vulgraad van de spouw t.p.v. aansluiting gevel/dakconstructie op schei-<br />
dingswand/vloer;<br />
• vermindering van trillingsoverdracht (= geluid) langs de scheidingswand/vloer via de gevel/dakconstructie. Dit<br />
is te bereik<strong>en</strong> door:<br />
o starre koppeling van (lichte) gevel/dakconstructie aan de (zware) scheidingswand/vloer;<br />
o onderbreking van de binn<strong>en</strong>zijde van gevel-/dakconstructie dan wel de volledige constructie t.p.v. deze<br />
wand/vloer.<br />
Geluidsabsorptieprestaties<br />
Metal<strong>en</strong> oppervlakk<strong>en</strong> reflecter<strong>en</strong> geluid sterk. Hierdoor kan geluid dat in e<strong>en</strong> omslot<strong>en</strong> ruimte wordt geprodu-<br />
ceerd, relatief lang binn<strong>en</strong> deze zelfde ruimte nagalm<strong>en</strong>. Dit kan ongew<strong>en</strong>st zijn <strong>en</strong>/of als onprettig word<strong>en</strong> erva-<br />
r<strong>en</strong>. Deze nagalm kan word<strong>en</strong> beperkt door het absorber<strong>en</strong>d oppervlak te vergrot<strong>en</strong>. Deze is te hal<strong>en</strong> uit aanvul-<br />
l<strong>en</strong>de absorber<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> (vloerbedekking, tuss<strong>en</strong>wand<strong>en</strong>, ‘baffles’ e.d.) maar ook aan de gevel <strong>en</strong>/of<br />
het dak. In dat laatst geval di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> de beplating, die gr<strong>en</strong>st aan de binn<strong>en</strong>ruimte, te perforer<strong>en</strong> opdat het ge-<br />
luidsabsorber<strong>en</strong>de vermog<strong>en</strong> van de ev<strong>en</strong>tuele (minerale wol) isolatie achter deze binn<strong>en</strong>afwerking aangew<strong>en</strong>d<br />
kan word<strong>en</strong>. Hoe dichter hierbij dit absorber<strong>en</strong>de oppervlak bij de geluidsbron is geplaatst, des te effectiever zal<br />
dit werk<strong>en</strong>.<br />
26 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
Met betrekking tot de geluidsabsorptieprestaties geldt o.a.:<br />
• bij e<strong>en</strong>zelfde perforatiegraad zijn veel kleine perforaties effectiever dan weinig grote (bij e<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> totaal<br />
perforatieoppervlak);<br />
• hoe dikker de isolatie achter de perforaties, des te beter de geluidsabsorptie;<br />
• e<strong>en</strong> hogere d<strong>en</strong>siteit isolatie kan e<strong>en</strong> beter resultaat gev<strong>en</strong>. Dit geldt echter binn<strong>en</strong> gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>.<br />
2.8. Brandveiligheid<br />
Brandveiligheidseis<strong>en</strong> aan de te gebruik<strong>en</strong> material<strong>en</strong> <strong>en</strong> constructies zijn afhankelijk van de situering van het<br />
gebouw in relatie tot haar omgeving, zoals bijvoorbeeld de afstand<strong>en</strong> tot de aangr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de gebouw<strong>en</strong> op het<br />
terrein <strong>en</strong>/of tot de perceelgr<strong>en</strong>s, de hoogte van de betreff<strong>en</strong>de gebouw<strong>en</strong>, de brandcompartim<strong>en</strong>tgrootte etc.<br />
Dit impliceert tev<strong>en</strong>s dat bij wijziging van het gebruik of functie van het gebouw e<strong>en</strong> nieuwe gebruiksvergunning<br />
moet word<strong>en</strong> aangevraagd. Dit kan leid<strong>en</strong> tot aanpassing<strong>en</strong> aan de constructies <strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong> aan brand-<br />
veiligheidsvoorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, zoals bijvoorbeeld e<strong>en</strong> sprinklerinstallatie, rook- <strong>en</strong> warmteafvoer, brandmeldinstallatie,<br />
maar ook meer vluchtweg<strong>en</strong>, hogere brandwer<strong>en</strong>dheid van <strong>gevels</strong> <strong>en</strong>/of dak<strong>en</strong> <strong>en</strong> zelfs ook aanpassing van de<br />
compartim<strong>en</strong>tgrootte.<br />
De overheid gaat er vanuit dat bij brand de aanwezige person<strong>en</strong> het gebouw op e<strong>en</strong> veilige wijze tijdig kunn<strong>en</strong><br />
verlat<strong>en</strong>.<br />
Opgemerkt di<strong>en</strong>t nog te word<strong>en</strong> dat het Bouwbesluit e<strong>en</strong> minimaal brandveiligheidsniveau aangeeft voor brand-<br />
compartim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> tot 1000 m 2 , waarbij niet wordt gekek<strong>en</strong> naar schadebeperking <strong>en</strong>/of het gebruik van het ge-<br />
bouw. Opdrachtgevers kunn<strong>en</strong> hogere eis<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> aan de brandveiligheid. En ook specifieke gebouwfuncties,<br />
locale omstandighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> regiogebond<strong>en</strong> inzicht<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> tot (beduid<strong>en</strong>d) hogere eis<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>. Dit geldt voor<br />
gebouw<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> brandcompartim<strong>en</strong>tgrootte groter dan 1000 m 2 .<br />
N o r m e n e n r i c h t l i j n e n<br />
In het kader van brandveiligheid zijn de volg<strong>en</strong>de begripp<strong>en</strong> relevant: brandgedrag van bouwproduct<strong>en</strong> (NEN-EN<br />
13501-1) <strong>en</strong> brandwer<strong>en</strong>dheid van bouwdel<strong>en</strong> (NEN-EN 13501-2) <strong>en</strong> zolang de coëxist<strong>en</strong>tieperiode geldt ook nog<br />
onbrandbaarheid (NEN 6064), brandvoortplanting (NEN 6065), rookontwikkeling (NEN 6066), brandgevaarlijkheid<br />
van dak<strong>en</strong> (NEN 6063), weerstand teg<strong>en</strong> branddoorslag <strong>en</strong> brandoverslag (WBDBO) (NEN 6068), bepaling van<br />
Brandwer<strong>en</strong>dheid (NEN 6069), bepaling van de weerstand teg<strong>en</strong> rookdoorgang tuss<strong>en</strong> ruimt<strong>en</strong> (NEN 6075) <strong>en</strong><br />
brandoverslag bij straling (NPR 6091).<br />
Onbrandbaarheid<br />
Onbrandbaarheid is relevant direct naast op<strong>en</strong> vuur <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel ook direct naast e<strong>en</strong> rookgasafvoer (afhankelijk<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 27
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
van de hierbij heers<strong>en</strong>de temperatuur). Ook bij kabeldoorvoering<strong>en</strong> kan dit punt van belang zijn.<br />
Brandvoortplanting<br />
Brandvoortplanting betreft de uitbreiding van de brand binn<strong>en</strong> het brandcompartim<strong>en</strong>t waarbinn<strong>en</strong> deze is ont-<br />
staan. E<strong>en</strong> andere vorm van brandvoortplanting is die aan de buit<strong>en</strong>zijde van het gebouw via de gevelconstructie.<br />
Opmerking: Ook vanuit de WBO-eis (zie hieronder) kan e<strong>en</strong> eis volg<strong>en</strong> voor de toelaatbare brand-<br />
voortplantingsklasse. Hiernaast houd<strong>en</strong> verzekeraars rek<strong>en</strong>ing met de buit<strong>en</strong>opslag van brandbare material<strong>en</strong>.<br />
Rookontwikkeling<br />
Er geldt e<strong>en</strong> eis voor de maximale rookdichtheid van S2 volg<strong>en</strong>s EN 13501-1 voor material<strong>en</strong> gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>d aan de<br />
binn<strong>en</strong>zijde van ruimt<strong>en</strong> <strong>en</strong> vluchtroutes, opdat e<strong>en</strong> minimale zichtafstand voor vlucht<strong>en</strong>de person<strong>en</strong> gedur<strong>en</strong>de<br />
e<strong>en</strong> bepaalde periode gewaarborgd wordt.<br />
Brandgevaarlijkheid van dak<strong>en</strong><br />
Zie Hoofdstuk 5.8.<br />
Weerstand teg<strong>en</strong> branddoorslag <strong>en</strong> brandoverslag (WBDBO)<br />
Dit is de minimum tijd die e<strong>en</strong> brand nodig heeft voor uitbreiding naar e<strong>en</strong> ander compartim<strong>en</strong>t of gebouw. Het<br />
Bouwbesluit voorziet (voor e<strong>en</strong> groot aantal gevall<strong>en</strong>) in minimale eis<strong>en</strong> op grond van e<strong>en</strong> beperkte vuurbelasting.<br />
WBDBO is maatwerk.<br />
De opdrachtgever c.q. zijn adviseurs di<strong>en</strong><strong>en</strong> vroegtijdig aan te gev<strong>en</strong> welke WBDBO-prestaties voor de verschil-<br />
l<strong>en</strong>de, mogelijke branduitbreidingstraject<strong>en</strong> van toepassing zijn. Omdat, afhankelijk van locatie <strong>en</strong> omstandighe-<br />
d<strong>en</strong>, interpretatieverschill<strong>en</strong> mogelijk zijn, di<strong>en</strong><strong>en</strong> reeds op dat mom<strong>en</strong>t de betrokk<strong>en</strong> (regionale/locale) instanties<br />
te word<strong>en</strong> geraadpleegd.<br />
28 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
WBDBO (inv<strong>en</strong>tariser<strong>en</strong> van alle branduitbreidingsmogelijkhed<strong>en</strong>)<br />
Weerstand teg<strong>en</strong> brandoorslag (WBD)<br />
Dit is e<strong>en</strong> afgeleide eis van de ‘weerstand teg<strong>en</strong> brandoverslag <strong>en</strong> branddoorslageis’. Deze eis betreft de uitbrei-<br />
ding van de brand van het <strong>en</strong>e brandcompartim<strong>en</strong>t naar het andere compartim<strong>en</strong>t anders dan via de buit<strong>en</strong>lucht.<br />
Dit betreft altijd de brandwer<strong>en</strong>dheid van bouwconstructies als wand<strong>en</strong>, <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>.<br />
Weerstand teg<strong>en</strong> brandoverslag (WBO)<br />
Binn<strong>en</strong> het kader van <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> is dit, als afgeleide van de ‘weerstand teg<strong>en</strong> brand- overslag <strong>en</strong><br />
branddoorslageis’, het meest relevante criterium. Deze eis betreft de uitbreiding van het <strong>en</strong>e gebouw naar het<br />
andere gebouw of van het <strong>en</strong>e brandcompartim<strong>en</strong>t naar het andere compartim<strong>en</strong>t uitsluit<strong>en</strong>d via de buit<strong>en</strong>lucht.<br />
De brandoverslag di<strong>en</strong>t in principe getoetst te word<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> fictief gebouw <strong>en</strong> in omgekeerde richting. Dit<br />
fictieve gebouw is de spiegelsymmetrie t.o.v. de perceelgr<strong>en</strong>s van het te bouw<strong>en</strong> gebouw (beide ligg<strong>en</strong> dus op<br />
gelijke afstand van deze gr<strong>en</strong>s).<br />
Brandwer<strong>en</strong>dheid<br />
E<strong>en</strong> afgeleide van de WBO-eis is volg<strong>en</strong>s het stralingsmodel e<strong>en</strong> mogelijke eis aan de brandwer<strong>en</strong>dheid van de<br />
gevel(dak)constructies. De brandwer<strong>en</strong>dheidsprestatie van binn<strong>en</strong> naar buit<strong>en</strong> zal over het algeme<strong>en</strong> niet gelijk<br />
zijn aan die van buit<strong>en</strong> naar binn<strong>en</strong>. De red<strong>en</strong><strong>en</strong> zijn dat bij toetsing van binn<strong>en</strong> naar buit<strong>en</strong> de volledige brand-<br />
kromme van toepassing is <strong>en</strong> van buit<strong>en</strong> naar binn<strong>en</strong> (vaak, t<strong>en</strong>zij de afstand te klein is) de gereduceerde brand-<br />
kromme, dat de constructieopbouw meestal niet symmetrisch is <strong>en</strong> dat er andere beoordelingscriteria van toe-<br />
passing zijn.<br />
Van binn<strong>en</strong> naar buit<strong>en</strong> zijn dit: ‘vlamdichtheid betrokk<strong>en</strong> op afdichting’, ‘vlamdichtheid betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong> op ontvlam-<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 29
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
baarheid’ <strong>en</strong> ‘thermische isolatie betrokk<strong>en</strong> op straling’. Van buit<strong>en</strong> naar binn<strong>en</strong> zijn dit: ‘vlamdichtheid betrokk<strong>en</strong><br />
op afdichting’ <strong>en</strong> ‘thermische isolatie betrokk<strong>en</strong> op temperatuur’. Bij het rek<strong>en</strong><strong>en</strong> op schijfwerking geldt in beide<br />
richting<strong>en</strong> ook nog het aspect ‘stabiliteit’ omdat de betreff<strong>en</strong>de gevel- c.q. dakplat<strong>en</strong> dan als drag<strong>en</strong>de construc-<br />
tiedel<strong>en</strong> beschouwd di<strong>en</strong><strong>en</strong> te word<strong>en</strong>.<br />
Brandoverslag door straling<br />
E<strong>en</strong> van de relevante aspect<strong>en</strong> bij de bepaling van de brandwer<strong>en</strong>dheid van binn<strong>en</strong> naar buit<strong>en</strong> is de stralings-<br />
warmte die door de buit<strong>en</strong>zijde van de gevel wordt afgegev<strong>en</strong>. NPR 6091 geeft voor e<strong>en</strong> aantal standaardsitua-<br />
ties formules om te bepal<strong>en</strong> of dit criterium aan de orde kan zijn.<br />
B r a n d w e r e n d h e i d b i j c o m p a r t i m e n t e n t o t 1 0 0 0 m 2<br />
Als reeds aangegev<strong>en</strong> is voor <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> de weerstand teg<strong>en</strong> brandoverslageis van groot belang.<br />
Voor brandcompartim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> tot aan 1000 m 2 geeft het Bouwbesluit hier e<strong>en</strong>duidige informatie over. Alle<strong>en</strong> bij<br />
industriële gebouw<strong>en</strong> kan het specifieke gebruik (bij e<strong>en</strong> hogere vuurbelasting) van het gebouw tot zwaardere<br />
eis<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>. Voor de wijze hoe m<strong>en</strong> hiermee om moet gaan, zie verderop bij brandcompartim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> groter dan<br />
1000 m 2 .<br />
De brandwer<strong>en</strong>dheidseis voor in het Bouwbesluit e<strong>en</strong>duidig omschrev<strong>en</strong> gebouwtyp<strong>en</strong> is afhankelijk van de af-<br />
stand van de te bouw<strong>en</strong> gevel (dak) tot de perceelgr<strong>en</strong>s.<br />
B r a n d w e r e n d h e i d b i j c o m p a r t i m e n t e n g r o t e r d a n 1 0 0 0 m 2<br />
Regelgeving voor deze situatie ontbreekt (althans gekwantificeerd). Dikwijls hanteert m<strong>en</strong> derhalve ‘het principe<br />
van beheersbaarheid van brand’ (lit. 34). Dit principe heeft ge<strong>en</strong> wettelijke status maar vindt e<strong>en</strong> brede acceptatie<br />
<strong>en</strong> toepassing (door o.a. de Brandweer).<br />
Verschill<strong>en</strong>de criteria, zoals vuurbelasting van opgeslag<strong>en</strong> goeder<strong>en</strong>, brandcompartim<strong>en</strong>tgrootte <strong>en</strong> afstand tot<br />
bel<strong>en</strong>d<strong>en</strong>de bebouwing bepal<strong>en</strong> hierbij de hoogte van de WBDBO-eis. De vuurbelasting, dat wil zegg<strong>en</strong> de<br />
maximaal aanwezige hoeveelheid brandbaar materiaal, is bepal<strong>en</strong>d voor de int<strong>en</strong>siteit <strong>en</strong> tijdsduur van de ev<strong>en</strong>-<br />
tuele brand. Maar ook belangrijk voor mogelijkhed<strong>en</strong> om de brand effectief te kunn<strong>en</strong> bestrijd<strong>en</strong>.<br />
Dit betek<strong>en</strong>t dat door te variër<strong>en</strong> met bov<strong>en</strong>staande criteria, maar bijvoorbeeld ook met zak<strong>en</strong> als wel/niet e<strong>en</strong><br />
sprinklerinstallatie, wel/niet brandbeveiligingsinstallaties etc, deze eis in sterke mate kan word<strong>en</strong> beïnvloed <strong>en</strong><br />
daarmee ook de brandwer<strong>en</strong>dheidseis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>. Brandveiligheid is hierbij dus maatwerk!<br />
Aanbevol<strong>en</strong> wordt van deze mogelijkhed<strong>en</strong> optimaal gebruik te mak<strong>en</strong> om te voldo<strong>en</strong> aan de eis<strong>en</strong>, maar wel<br />
zonder afbreuk te do<strong>en</strong> aan het veiligheidsniveau waarvoor de opdrachtgever verantwoordelijk is. Het juiste mo-<br />
m<strong>en</strong>t voor dit afwegingsproces is de ontwerpfase, omdat immers dan de vrijheid om keuzes te mak<strong>en</strong> het grootst<br />
30 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
is.<br />
T o e t s i n g<br />
De vereiste WBDBO-prestatie volgt onder andere uit het Bouwbesluit <strong>en</strong> bij industriegebouw<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> brand-<br />
compartim<strong>en</strong>tgrootte > 1000 m 2 mogelijk uit (bijv.) literatuur (34.).<br />
De eis di<strong>en</strong>t expliciet in het bestek <strong>en</strong>/of opdracht te zijn vermeld.<br />
De brandveiligheidsprestaties di<strong>en</strong><strong>en</strong> te word<strong>en</strong> getoetst door dieg<strong>en</strong>e, die de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong> (verwerker)<br />
toepast. Bij het vaststell<strong>en</strong> van de WBDBO- <strong>en</strong> andere relevante brandveiligheidsprestaties van e<strong>en</strong> bepaalde<br />
gevel- of dakconstructie kan m<strong>en</strong> volstaan met het raadpleg<strong>en</strong> van leveranciersgegev<strong>en</strong>s, althans tot voorzover<br />
de door deze gehanteerde uitgangspunt<strong>en</strong> exact overe<strong>en</strong>stemm<strong>en</strong> met de projectgebond<strong>en</strong> situatie.<br />
U i t g a n g s p u n t e n<br />
Brandveiligheid is de verantwoordelijkheid van de gebouweig<strong>en</strong>aar. Deze dit op basis hiervan de b<strong>en</strong>odigde<br />
WBDBO-eis<strong>en</strong> per gevel(deel) <strong>en</strong> per dak(deel) aan te gev<strong>en</strong> met de daaraan gekoppelde brandwer<strong>en</strong>dheidsei-<br />
s<strong>en</strong>.<br />
Voor <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> gaat hier hierbij gewoonlijk om de brandoverslag, dat wil zegg<strong>en</strong> het brand-<br />
uitbreidingstraject via de buit<strong>en</strong>lucht. Branddoorslag speelt in dit kader alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> rol bij de aansluiting<strong>en</strong> van dak-<br />
<strong>en</strong> gevelconstructie op brandwand<strong>en</strong> <strong>en</strong> vloer<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> brandwer<strong>en</strong>de functie. Het NIFV verschaft over het<br />
brandwer<strong>en</strong>d uitvoer<strong>en</strong> van dergelijke aansluiting<strong>en</strong> inzichtelijke <strong>en</strong> praktische informatie.<br />
Voor brandcompartim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> groter dan 1000 m 2 kan conform Artikel 1.5 van het Bouwbesluit op basis van het<br />
principe van gelijkwaardigheid word<strong>en</strong> aangetoond dat aan het vereiste niveau van brandveiligheid wordt vol-<br />
daan. Hiervoor geeft het Ministerie van VROM e<strong>en</strong> methodiek in de vorm van ‘Handreiking grote brandcomparti-<br />
m<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, paragraaf 4.4 Maatregelpakkett<strong>en</strong>’ (http://www.vrom.nl/pagina.html?id=2706&sp=2&dn=6231).<br />
Het Bouwbesluit voorziet in de mogelijkheid, mits binn<strong>en</strong> het kader van de functionele eis wordt geblev<strong>en</strong>, om af<br />
te wijk<strong>en</strong> van de in het Besluit gegev<strong>en</strong> prestatie-eis<strong>en</strong>. Afwijk<strong>en</strong> hiervan kan w<strong>en</strong>selijk zijn of zelfs noodzakelijk<br />
zijn in verband met bijvoorbeeld de aard van het betreff<strong>en</strong>de bouwwerk of plaatselijke omstandighed<strong>en</strong>, dan wel<br />
in verband met de toepassing van innovatieve material<strong>en</strong> of constructies.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 31
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
2.9. Duurzaamheid<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
N o r m e n e n r i c h t l i j n e n v o o r b e p l a t i n g e n p a n e l e n<br />
Staalkwaliteit di<strong>en</strong>t te voldo<strong>en</strong> aan EN 10143. Aluminiumkwaliteit di<strong>en</strong>t te voldo<strong>en</strong> aan EN 485-2. Gecoilcoat alu-<br />
minium di<strong>en</strong>t te voldo<strong>en</strong> aan EN 1396. RVS di<strong>en</strong>t te voldo<strong>en</strong> aan EN 10 088-1/2.<br />
Moffelwerk di<strong>en</strong>t te voldo<strong>en</strong> aan de Qualicoateis<strong>en</strong>. Anodiseerkwaliteit di<strong>en</strong>t te voldo<strong>en</strong> aan EURAS-<br />
EWAA/Qualanodeis<strong>en</strong>.<br />
Bij verzinkt staal geld<strong>en</strong>, afhankelijk van de sam<strong>en</strong>stelling van het aluminiumperc<strong>en</strong>tage in de zinklaag, de vol-<br />
g<strong>en</strong>de norm<strong>en</strong>:<br />
Typering Norm<br />
Perc<strong>en</strong>tage<br />
Aluminium (%)<br />
(Handels)nam<strong>en</strong> (o.a.)<br />
Zinc (Z) EN 10346 ca. 0,1 – 1,0 Galflex, Galvatite<br />
Zinc (ZA) EN 10346 ca. 5,0 Galfan, Galvalloy<br />
Zinc (AZ) EN 10346 ca. 55 Galvalume, Aluzinc, Aluzink<br />
Zinc (ZMA) EN 10346 ca. 1,6 - 2 Magizinc, Stroncoat<br />
Z <strong>en</strong> ZA word<strong>en</strong> toegepast als gecoilcoat materiaal voor buit<strong>en</strong>toepassing; AZ wordt in deze situatie ongecoat<br />
toegepast (dan wel achteraf gecoat). Op basis van EN 13523 voor geprofileerd coilcoated verzinkt staal (Z275 <strong>en</strong><br />
equival<strong>en</strong>t<strong>en</strong>) geld<strong>en</strong> voor buit<strong>en</strong>toepassing de onderstaande algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong>:<br />
Eig<strong>en</strong>schap Deel (test) Minimum eis<br />
Hechting na vervorming (reverse inpact) 6 10 Joule<br />
Scheurvorming na buiging (buigtest) 7 4 T<br />
Hechting na buiging 7 2 T<br />
Hardheid/krasvastheid 4 HB (n.v.t. Plastisol)<br />
Waterimmersietest 9 500 uur<br />
Zoutsproeitstest 8 360 uur<br />
Constante oppervlaktetemperatuur 60 °C<br />
Voor de laagdikte van de coilcoating geldt EN 10169 met onderstaande toleranties:<br />
32 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
Laagdikte (μm) >10 >20 >25 >35 > 60 >100 >200 >500<br />
Gemiddelde mintolerantie op<br />
basis van 3 meting<strong>en</strong> (μm)<br />
Mintolerantie bij één <strong>en</strong>kele<br />
meting<br />
20 25 35 60 100 200 500 800<br />
3 4 5 8 15 20 30 40<br />
4 5 7 12 20 25 35 50<br />
De laagdiktemeting di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> uitgevoerd conform EN 13523. Bij laagdikt<strong>en</strong> groter dan 100 µm di<strong>en</strong>t er<br />
gebruik te word<strong>en</strong> gemaakt van e<strong>en</strong> micrometer.<br />
Op verzinkt staal (Z275, ZA 255 <strong>en</strong> ZMA 140) zijn uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de coatingtyp<strong>en</strong> met uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong><br />
leverbaar. Het schema op de volg<strong>en</strong>de pagina geeft de eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> van de courante system<strong>en</strong> weer. De cur-<br />
sief gedrukte typ<strong>en</strong> zijn in e<strong>en</strong> groot aantal kleur<strong>en</strong> uit voorraad leverbaar. Sommige leveranciers houd<strong>en</strong> ook van<br />
de andere typ<strong>en</strong> voorrad<strong>en</strong> aan. De getoonde prestaties zijn ontle<strong>en</strong>d aan test<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s EN 13523, aan opga-<br />
v<strong>en</strong> van leveranciers <strong>en</strong>/of aan ervaring<strong>en</strong> (deze geld<strong>en</strong> niet voor als film of laminaat opgebrachte beschermla-<br />
g<strong>en</strong>).<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 33
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
EIGENSCHAPPEN COATINGTYPEN<br />
EIGENSCHAP<br />
Euronorm<br />
deel/test<br />
LAAGDIKTE<br />
TOP(im)<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
KLEUR-<br />
BEHOUD 1)<br />
ROBUUST-<br />
HEID 1)<br />
100% HECHTING<br />
xT 2)<br />
FLEXIBILITEIT<br />
xT 2)<br />
CHEMISCHE<br />
RESISTENTIE<br />
1) 3)<br />
TEMPERATUUR<br />
(ºC) 4)<br />
CORROSIE<br />
ZOUTSPROEI (h)<br />
34 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong><br />
CORROSIE<br />
IMMERSIE (h)<br />
1 7 7 8 9<br />
Polyester Stand.<br />
25 μm 25 2 2 1 2-4 2 90 500 1000<br />
Polyester Stand.<br />
35 μm 35 2 2 1 2-3 2 90 750 1000<br />
Polyester High<br />
Build<br />
50 2 4 0,5 1,5 2 90 1000 1000<br />
PVDF<br />
Stand. 25 4 2 1 2 3 100 500 1000<br />
PVDF<br />
Medium Build 40 4 2 1 2 3 100 1000 1000<br />
PUR/PA Medium<br />
Build<br />
PUR/PA High<br />
Build<br />
35 4 3-4 1 1,5 3 120 750 1000<br />
40-50 4 4 0 0,5 4 120 1000 1000<br />
Plastisol<br />
200 μm 200 2 5 0 0 4 60 1000 1000<br />
Non-aging<br />
Plastisol<br />
200 4 5 0 0 4 60 1000 1000<br />
1. Verklaring symbol<strong>en</strong>: 5 = excell<strong>en</strong>t; 4 = uitsteknd; 3 = heel goed; 2 = goed; 1 = redelijk<br />
2. Zie afbeelding volg<strong>en</strong>de pagina<br />
3. Kan sterk afwijk<strong>en</strong> voor specifieke chemicaliën<br />
4. Bij bepaalde kleur<strong>en</strong> zijn hogere constante oppervlaktetemperatuur mogelijk; ook bij Plastisol
Coatings prester<strong>en</strong> afhankelijk van het klimaat <strong>en</strong> de plaatselijk heers<strong>en</strong>de omstandighed<strong>en</strong>. Buit<strong>en</strong>milieu’s in<br />
Nederland zijn ingedeeld in klimaatklass<strong>en</strong> gebaseerd op de EN 10169:2006. Voor achtergrondinformatie wordt<br />
verwez<strong>en</strong> naar de pres<strong>en</strong>taties op www.vermdg.nl.<br />
EN<br />
10169<br />
Klimaatklasse Omschrijving<br />
C2 Landelijk, niet<br />
vervuild<br />
C3 Stedelijk <strong>en</strong> normaal<br />
industrieel<br />
C4 Stedelijk <strong>en</strong> sterk<br />
industrieel<br />
Landelijke omgeving<br />
C3 Afstand tot zee 10 tot 20 km<br />
C4 Afstand tot zee 3 tot 10 km<br />
C5 M Afstand tot zee Tot 3 km vanaf de zee<br />
C5 I Gecombineerd<br />
maritiem<br />
Ge<strong>en</strong> speciale corrosiebronn<strong>en</strong> (ge<strong>en</strong> rook met zwavel)<br />
Kleine tot middelgrote agglomeratie <strong>en</strong>/of industriële omgeving waarin één<br />
of meerdere fabriek<strong>en</strong> staan waarbij gass<strong>en</strong> vrijkom<strong>en</strong> die de atmosfeer<br />
vervuil<strong>en</strong> doch niet leid<strong>en</strong> tot corrosie t.g.v. chemische vervuilers<br />
Grote agglomeratie, stedelijke gebied<strong>en</strong> agressiever dan klasse C3 door<br />
chemische vervuilers als naverbranders, olieraffinaderij<strong>en</strong>, destilleerderij<strong>en</strong>,<br />
kunstmest-, papier, cem<strong>en</strong>tfabriek<strong>en</strong> e.d.<br />
Klasse C5M gecombineerd met C4 of C3<br />
Specifiek E<strong>en</strong> van de klass<strong>en</strong> C2 t/m C5I gecombineerd met substantiële slijtage,<br />
hoge/lage temperatur<strong>en</strong>, vochtigheid, stof, zoutdamp e.d.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 35
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
De tabel hieronder geeft e<strong>en</strong> richtlijn voor toe te pass<strong>en</strong> coatingsystem<strong>en</strong> op verzinkt (Z275, ZA255 <strong>en</strong> ZMA 140)<br />
staal per de hiervoor g<strong>en</strong>oemde klimaatklass<strong>en</strong>.<br />
coatingtype<br />
Polyester<br />
Stand 25 µm<br />
Polyester<br />
Stand 35 µm<br />
Polyester<br />
High Build<br />
PVDF<br />
Stand<br />
PVDF<br />
Medium Build<br />
PUR/PA<br />
Medium Build<br />
PUR/PA<br />
High Build<br />
Plastisol<br />
200 µm<br />
Non-aging<br />
plastisol<br />
Verklaring afkorting<strong>en</strong>:<br />
G = geschikt voor toepassing<br />
milieu<br />
landelijk stedelijk <strong>en</strong> industrieel maritiem<br />
C2 C3 C4 C3 C4 C5M C5-I Specifiek<br />
G G M G - - - -<br />
G G G G M - - -<br />
G G G G G M M -<br />
G G M G - - - -<br />
G G G G M - - -<br />
G G G G M - - -<br />
G G G G G M M M<br />
G G G G G G M M<br />
G G G G G G G G<br />
M = Mogelijk geschikt voor toepassing na verkrijg<strong>en</strong> van meer informatie over projectgebond<strong>en</strong> condities.<br />
- = niet geschikt, toepassing af te rad<strong>en</strong><br />
Uitgangspunt<strong>en</strong> hierbij zijn:<br />
• corrosieweerstand is hier als belangrijkste criterium gehanteerd;<br />
• toepassing in <strong>gevels</strong> of dak<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> helling 15°;<br />
• bij dakhelling<strong>en</strong> < 15° altijd minimaal e<strong>en</strong> 35 µm d ikke coatinglaag specificer<strong>en</strong>;<br />
• g<strong>en</strong>oemde dakhelling<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> na aftrek van de doorbuiging van de dakplat<strong>en</strong>/panel<strong>en</strong> <strong>en</strong> na aftrek van<br />
ev<strong>en</strong>tuele ongunstig werk<strong>en</strong>de toleranties in de onderconstructie.<br />
Bij de tabel op de vorige bladzijde di<strong>en</strong><strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de opmerking<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> geplaatst:<br />
36 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
1. voor gevel- <strong>en</strong> dakvlakk<strong>en</strong> die niet regelmatig <strong>en</strong> onvoldo<strong>en</strong>de word<strong>en</strong> gereinigd door reg<strong>en</strong>water (zoals de<br />
onderzijde van e<strong>en</strong> luifel of overstek <strong>en</strong> geveldel<strong>en</strong> ‘in de schaduw’ van e<strong>en</strong> luifel of overstek) <strong>en</strong> voor vlak-<br />
k<strong>en</strong> die langdurig blootstaan aan de inwerking van cond<strong>en</strong>s kan de lev<strong>en</strong>sduur substantieel korter zijn dan<br />
voor de overige gevel- <strong>en</strong> dakvlakk<strong>en</strong>;<br />
2. staand water bekort de lev<strong>en</strong>sduur van gecoilcoat verzinkt staal in sterke mate <strong>en</strong> di<strong>en</strong>t dus voorkom<strong>en</strong> te<br />
word<strong>en</strong>. Dit betek<strong>en</strong>t o.a. te all<strong>en</strong> tijde zorgdrag<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> minimaal afschot van 5% <strong>en</strong> voor ongehinderd<br />
afvloei<strong>en</strong> van reg<strong>en</strong>water <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel cond<strong>en</strong>s;<br />
3. horizontaal gemonteerde profielplat<strong>en</strong> <strong>en</strong> panel<strong>en</strong> vervuil<strong>en</strong> sneller dan bij verticale montage. Dit heeft niet<br />
alle<strong>en</strong> invloed op de esthetische kwaliteit maar heeft e<strong>en</strong> negatieve invloed op de duurzaamheid. Derhalve<br />
di<strong>en</strong>t de reinigingsfrequ<strong>en</strong>tie hierop te word<strong>en</strong> afgestemd. E<strong>en</strong> zelfde soort situatie geldt voor geveldel<strong>en</strong> die<br />
bloot staan aan e<strong>en</strong> sterke vervuilingsbron als opspatt<strong>en</strong>d zand of contact met gewass<strong>en</strong>. Dit geldt dus ook<br />
bij niet agressieve bronn<strong>en</strong>. De versnelde aantasting is dan het gevolg van het feit dat deze vervuiling vocht<br />
kan vasthoud<strong>en</strong> (zie ook de brochure ‘Geprofileerde staalplaat voor dak<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>gevels</strong>’ van Bouw<strong>en</strong> met<br />
Staal).<br />
Voor e<strong>en</strong> aluminium ondergrond geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de prestati<strong>en</strong>iveaus m.b.t. duurzaamheid:<br />
Aspect Test Klimaatklasse Eis Opmerking<br />
Corrosieweerstand Art 5.5 Alle<br />
Zie VMRG kwaliteitseis<strong>en</strong> <strong>en</strong> adviez<strong>en</strong>.<br />
Voor coatingoppervlakk<strong>en</strong> gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>d aan e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>ruimte geld<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> specifieke eis<strong>en</strong>, t<strong>en</strong>zij binn<strong>en</strong>tempera-<br />
tuur 25 °C <strong>en</strong>/of RV-binn<strong>en</strong> 65% <strong>en</strong>/of er sprake is van agressieve process<strong>en</strong>/ stoff<strong>en</strong> in de omslot<strong>en</strong> ruimte<br />
dan wel van e<strong>en</strong> int<strong>en</strong>sieve reiniging met niet neutrale reinigingsmiddel<strong>en</strong>. In dat geval di<strong>en</strong><strong>en</strong> de specificaties te<br />
word<strong>en</strong> afgestemd op deze in het bestek vermelde belast<strong>en</strong>de condities <strong>en</strong>/of stoff<strong>en</strong>.<br />
Ook voor gecoilcoat aluminium geldt dat de lev<strong>en</strong>sduur van gevel/dakdel<strong>en</strong> die niet regelmatig ‘gereinigd’ word<strong>en</strong><br />
door reg<strong>en</strong>water of langdurig blootstaan aan de inwerking van cond<strong>en</strong>s substantieel korter kan zijn.<br />
In aansluiting op het voorgaande geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de materiaalspecifieke eis<strong>en</strong>:<br />
• aan de buit<strong>en</strong>zijde van de constructie mag nimmer ongecoat verzinkt staal dan wel ongecoat Galfan-staal<br />
word<strong>en</strong> toegepast (dus aluminiumzink-legering<strong>en</strong> wel). Ook geperforeerde stal<strong>en</strong> beplating is ongeschikt voor<br />
buit<strong>en</strong>toepassing (t<strong>en</strong>zij gecoat na perforer<strong>en</strong>);<br />
• stal<strong>en</strong> oppervlakk<strong>en</strong> (van profielplaat, sandwichhuid<strong>en</strong> etc.) di<strong>en</strong><strong>en</strong> tweezijdig te zijn voorzi<strong>en</strong> van minimaal<br />
e<strong>en</strong> zinkkwaliteit klasse Z275 of gelijkwaardig.<br />
• Bij stal<strong>en</strong> oppervlakk<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> aluminiumzink-legering geldt minimaal klasse AZ185 (ca. 25 µm) bij<br />
ongecoat materiaal <strong>en</strong> minimaal AZ150 (ca. 20 µm) bij gecoat materiaal (geldt alle<strong>en</strong> bij buit<strong>en</strong>toepassing).<br />
Voor zinkaluminium-legering<strong>en</strong> (Galfan) geldt minimaal klasse ZA255 (ca 20 µm). Voor zink-magnesium alu-<br />
minium-legering<strong>en</strong> geldt minimaal klasse ZMA140 (ca.10 µm). EN 10346 definieert de exacte relatie tuss<strong>en</strong><br />
zinkgewicht <strong>en</strong> de minimale laagdikte per zijde. (Aluminium)zinkoppervlakk<strong>en</strong> bezitt<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> esthetische kwa-<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 37
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
liteit. Dit betek<strong>en</strong>t dat er sprake kan zijn van e<strong>en</strong> wissel<strong>en</strong>d aanzi<strong>en</strong>, zowel per plaat als tuss<strong>en</strong> plat<strong>en</strong> onder-<br />
ling. Derhalve wordt t<strong>en</strong> sterkste aanbevol<strong>en</strong>, indi<strong>en</strong> m<strong>en</strong> aan het aanzi<strong>en</strong> van de plat<strong>en</strong> waarde toek<strong>en</strong>t, de-<br />
ze van e<strong>en</strong> (interieur)coating te voorzi<strong>en</strong>;<br />
• specifieke omstandighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> specifieke belasting<strong>en</strong> (zoals olie, ammoniak, keuk<strong>en</strong>zout e.d.) kunn<strong>en</strong> hun<br />
specifieke eis<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> aan material<strong>en</strong>, coating <strong>en</strong> wijze van toepassing. De opdrachtgever di<strong>en</strong>t dergelijke<br />
omstandighed<strong>en</strong> nauwkeurig te specificer<strong>en</strong>;<br />
• knipkant<strong>en</strong> e.d. bepal<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> belangrijk deel de duurzaamheid van de beplating. Zie Hoofdstuk 7;<br />
• voor de duurzaamheid van e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevel- of dakconstructie zijn naast de material<strong>en</strong> zelf de wijze van<br />
transport, opslag <strong>en</strong> montage, hun toepassing <strong>en</strong> de wijze van detaillering <strong>en</strong> het wel of niet tijdig reinig<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
onderhoud<strong>en</strong> van de beplatings/paneeloppervlakk<strong>en</strong> van doorslaggev<strong>en</strong>d belang. Zo mag er bijvoorbeeld<br />
nimmer langdurig water op of teg<strong>en</strong> het beplatingsoppervlak blijv<strong>en</strong> staan. Zie hiervoor verder Hoofdstuk 7.<br />
N o r m e n e n r i c h t l i j n e n v o o r b e v e s t i g i n g s m i d d e l e n<br />
Voor schroev<strong>en</strong>, die bloot staan aan buit<strong>en</strong>condities of bij agressieve binn<strong>en</strong>condities (binn<strong>en</strong>temperatuur > 25 °C<br />
<strong>en</strong>/of RV-binn<strong>en</strong> > 65% <strong>en</strong>/of als er sprake is van agressieve process<strong>en</strong>/stoff<strong>en</strong> in de omslot<strong>en</strong> ruimte dan wel het<br />
int<strong>en</strong>sief gebruik van niet-neutrale reinigingsmiddel<strong>en</strong>), di<strong>en</strong><strong>en</strong> schroev<strong>en</strong> van RVS te word<strong>en</strong> toegepast, waarbij<br />
het type RVS di<strong>en</strong>t te vall<strong>en</strong> onder het materiaalnummer 1.4301 (A2/304) of 1.4401 (A4/316). Indi<strong>en</strong> bij deze<br />
condities andere <strong>metal<strong>en</strong></strong> of kwaliteit<strong>en</strong>, al of niet inclusief aanvull<strong>en</strong>de beschermingssysteem, word<strong>en</strong> aangebo-<br />
d<strong>en</strong>/toegepast, di<strong>en</strong>t door de betreff<strong>en</strong>de leverancier de duurzaamheid <strong>en</strong> geschiktheid hiervan te zijn aange-<br />
toond.<br />
Rubber<strong>en</strong> onderlegring<strong>en</strong>, die bloot staan aan buit<strong>en</strong>condities, di<strong>en</strong><strong>en</strong> te zijn vervaardigd uit EPDM. Voor de<br />
duurzaamheid van de schroev<strong>en</strong> geldt minimaal dezelfde eis als voor die van de te bevestig<strong>en</strong> plat<strong>en</strong>.<br />
Blindklinknagels, die bloot staan aan buit<strong>en</strong>condities of agressieve binn<strong>en</strong>condities (binn<strong>en</strong>temperatuur > 25 °C<br />
<strong>en</strong>/of RV-binn<strong>en</strong> > 65% <strong>en</strong>/of als er sprake is van agressieve process<strong>en</strong>/ stoff<strong>en</strong> in de omslot<strong>en</strong> ruimte dan wel<br />
het gebruik van niet-neutrale reinigingsmiddel<strong>en</strong>) di<strong>en</strong><strong>en</strong> uit aluminium, RVS of monel (koper/nikkellegering) te<br />
zijn vervaardigd. De trekp<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te all<strong>en</strong> tijde van RVS te zijn.<br />
38 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
Bij de keuze van material<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing te houd<strong>en</strong> met de kans op contactcorrosie. De volg<strong>en</strong>de<br />
plaat/bevestigingsmiddelcombinaties zijn correct:<br />
Materiaal-<br />
beplating<br />
Materiaal-<br />
Bevestigings-<br />
middel<br />
Verzinkt staal Aluminium RVS<br />
Verzinkt staal + 0 +<br />
Aluminium - + +<br />
+ = geschikt voor e<strong>en</strong> refer<strong>en</strong>tieperiode van 15- 50 jaar<br />
0 = geschikt voor e<strong>en</strong> refer<strong>en</strong>tieperiode tot 15 jaar<br />
- = ongeschikt<br />
Als het risico op contactcorrosie bestaat, kan e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudige doorlop<strong>en</strong>de scheidingslaag in de vorm van e<strong>en</strong><br />
PE-folie, band of bijvoorbeeld e<strong>en</strong> (niet beschadigde) verflaag, dit risico opheff<strong>en</strong>.<br />
Specifieke omstandighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> specifieke belasting<strong>en</strong> (zoals chloor, olie, ammoniak, keuk<strong>en</strong>zout e.d.) kunn<strong>en</strong><br />
hun specifieke eis<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> aan material<strong>en</strong>, coating <strong>en</strong> wijze van toepassing. De opdrachtgever di<strong>en</strong>t deze om-<br />
standighed<strong>en</strong> nauwkeurig te specificer<strong>en</strong>.<br />
Opmerking<strong>en</strong>:<br />
1. Het hanter<strong>en</strong> van de Zulassung Z-14.1.4 voor de sterkte van geschroefde verbinding<strong>en</strong> (zie Hoofdstuk 2.1)<br />
beperkt de materiaalkeuze impliciet tot niet-roest<strong>en</strong>d staal.<br />
2. Bij RVS boorschroev<strong>en</strong> zal de boorpunt gewoonlijk zijn vervaardigd uit koolstofstaal c.q. hardmetaal. Dit be-<br />
tek<strong>en</strong>t dat dit puntje na verloop van tijd <strong>en</strong>ige roestvorming kan gaan verton<strong>en</strong>. Dit is toegestaan aangezi<strong>en</strong><br />
dit ge<strong>en</strong> effect heeft op de duurzaamheid van de constructieve verbinding.<br />
3. Het toepass<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> diepteaanslag op de schroefmachine bij het aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van schroev<strong>en</strong> is verplicht,<br />
als het risico aanwezig is van het te strak dan wel onvoldo<strong>en</strong>de strak aandraai<strong>en</strong> hiervan <strong>en</strong> er sprake is van<br />
e<strong>en</strong> primaire (= constructieve) bevestiging.<br />
4. Het toepass<strong>en</strong> van kunststof afdekkapjes op bevestigingsmiddel<strong>en</strong> wordt niet aangerad<strong>en</strong> bij de toepassing<br />
van verzinktstal<strong>en</strong> bevestigingsmiddel<strong>en</strong>.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 39
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
T o e t s i n g<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Regelgeving inzake de duurzaamheid is in ontwikkeling, maar nog niet beschikbaar. Derhalve is de gegev<strong>en</strong><br />
invulling van dit aspect gebaseerd op ervaring<strong>en</strong> <strong>en</strong> inzicht<strong>en</strong> vanuit de praktijk. Welke duurzaamheid bereikt<br />
di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> is vooral afhankelijk van:<br />
• verwachte economische lev<strong>en</strong>sduur van de gevel/het gebouw;<br />
• de moeite <strong>en</strong> kost<strong>en</strong> verbond<strong>en</strong> aan onderhoud <strong>en</strong>/of vervanging van de gevel.<br />
Toetsing vindt plaats aan de hand van leveranciersgegev<strong>en</strong>s. Mogelijkhed<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de toetsing (in-<br />
di<strong>en</strong> in bestek <strong>en</strong>/of opdracht vermeld):<br />
• keuringsrapport van de leverancier;<br />
• controle op de bouwplaats.<br />
Specifieke belast<strong>en</strong>de omstandighed<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> in het bestek <strong>en</strong>/of opdracht aangegev<strong>en</strong> te word<strong>en</strong>.<br />
U i t g a n g s p u n t e n ( i n z a k e o n t w e r p )<br />
Kort gezegd komt het erop neer dat reg<strong>en</strong>water (mits niet te sterk verontreinigd <strong>en</strong> mits niet afstrom<strong>en</strong>d vanaf<br />
hoger geleg<strong>en</strong> rubber<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of kitafdichting<strong>en</strong>; dit i.v.m. vooral e<strong>en</strong> ongelijkmatig vervuilingsrisico) e<strong>en</strong> positief<br />
effect heeft op de lev<strong>en</strong>sduur van <strong>metal<strong>en</strong></strong> beplating <strong>en</strong> staand water hierop e<strong>en</strong> sterk negatieve invloed heeft.<br />
Staand water kan de lev<strong>en</strong>sduur van bevestigingsmiddel<strong>en</strong> sterk negatief beïnvloed<strong>en</strong>.<br />
Vlakk<strong>en</strong>, die niet of in mindere mate schoon word<strong>en</strong> gespoeld door reg<strong>en</strong>water, word<strong>en</strong> derhalve zwaarder be-<br />
last. Situaties waar dit o.a. aan de orde is:<br />
• horizontaal gemonteerde gevelbeplating (gedeeltelijk);<br />
• onderzijde van luifels <strong>en</strong> overstekk<strong>en</strong>;<br />
• geveldel<strong>en</strong> ‘in de schaduw’ van luifels of overstekk<strong>en</strong>.<br />
Staand water kan e<strong>en</strong> sterk reducer<strong>en</strong>d effect hebb<strong>en</strong> op de lev<strong>en</strong>sduur van beplating, of dit nu reg<strong>en</strong>water of<br />
cond<strong>en</strong>s (niet van toepassing sandwichpanel<strong>en</strong>) betreft. Staand (reg<strong>en</strong>)water kan bijvoorbeeld optred<strong>en</strong> bij zet-<br />
werk zonder afschot <strong>en</strong> t.p.v. teg<strong>en</strong>nad<strong>en</strong>. Staand, ingeklemd cond<strong>en</strong>s kan ontstaan in de situatie dat er cond<strong>en</strong>s<br />
optreedt in de spouw (als gevolg van e<strong>en</strong> niet volledig luchtstromingsdichte binn<strong>en</strong>afwerking) <strong>en</strong> dit cond<strong>en</strong>s niet<br />
(volledig) kan afvloei<strong>en</strong> doordat er bijvoorbeeld e<strong>en</strong> groot contactoppervlak is tuss<strong>en</strong> achterzijde van de buit<strong>en</strong>be-<br />
plating <strong>en</strong> achterligg<strong>en</strong>de constructie of doordat de beplating op de lekdorpel staat of als gevolg van onvoldo<strong>en</strong>de<br />
afschot van zetwerk.<br />
De knipkant<strong>en</strong> van verzinkte (<strong>en</strong> gecoate) stal<strong>en</strong> plat<strong>en</strong> <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>regels zijn niet van e<strong>en</strong> zinklaag voorzi<strong>en</strong>. De<br />
bescherming berust ter plaatse op de kathodische bescherming door de aangr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de zinklegering. Onder be-<br />
last<strong>en</strong>de omstandighed<strong>en</strong> functioneert deze beschermingswijze tot e<strong>en</strong> nominale dikte van het staal van 1,00 mm<br />
bij de toepassing van zink op het staal <strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> dikte van 1,00 mm bij toepassing van aluminium-zink.<br />
40 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
Standaard (al of niet gecoate) geperforeerde verzinkte staalplaat is, zonder nabehandeling, ongeschikt voor bui-<br />
t<strong>en</strong>toepassing dan wel voor toepassing bij agressieve binn<strong>en</strong>condities.<br />
Uit onderzoek aan <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> van meer dan 20 jaar oud blijkt dat het correct uitvoer<strong>en</strong> van de detaillering<strong>en</strong>,<br />
met name wat betreft het voorkom<strong>en</strong> van staand of ingeslot<strong>en</strong> water/vocht <strong>en</strong> wat betreft het minimaliser<strong>en</strong> van<br />
de vochtbelasting in de spouw, minst<strong>en</strong>s zo belangrijk is voor de duurzaamheid als de kwaliteit van de toegepaste<br />
material<strong>en</strong>.<br />
Richtlijn<strong>en</strong> voor tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong><br />
Onder tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> Omega-, Z-, Sigma-profiel<strong>en</strong> etc. verstaan waaraan de <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevel-afwerking<br />
c.q. de <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakhuid wordt bevestigd <strong>en</strong> die als functie hebb<strong>en</strong> de kracht<strong>en</strong> op deze afwerking over te drag<strong>en</strong><br />
op de achter- resp. onderligg<strong>en</strong>de constructie. Gewoonlijk zull<strong>en</strong> de tuss<strong>en</strong>-profiel<strong>en</strong> zich in de spouw bevind<strong>en</strong>.<br />
Bij spouwloze gevel- c.q. dakconstructies zull<strong>en</strong> deze zich echter gewoonlijk in e<strong>en</strong> isolatielaag bevind<strong>en</strong>.<br />
Tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> gevel- <strong>en</strong> dakconstructie word<strong>en</strong> over het algeme<strong>en</strong> beoordeeld als moeilijk inspecteer-<br />
baar <strong>en</strong> onderhoudbaar. Derhalve wordt ervan uitgegaan dat de toe te pass<strong>en</strong> profiel<strong>en</strong> zo duurzaam word<strong>en</strong><br />
uitgevoerd dat deze gedur<strong>en</strong>de de refer<strong>en</strong>tieperiode voldo<strong>en</strong>de sterk blijv<strong>en</strong> zonder <strong>en</strong>ige vorm van onderhoud<br />
(zie ook Paragraaf 2.3 van deze Richtlijn).<br />
Onderstaande lijst van g<strong>en</strong>oemde material<strong>en</strong> is niet uitputt<strong>en</strong>d. Alternatiev<strong>en</strong> zijn mogelijk indi<strong>en</strong> deze minimaal<br />
gelijkwaardig zijn <strong>en</strong> dit wordt aangetoond.<br />
Conditie Refer<strong>en</strong>tieperiode<br />
15 jaar 50 jaar<br />
--------------------------------------------------------------------------------------<br />
Droog** **<br />
> 15 km vanaf kust Materiaaltype 1* Materiaaltype 1*<br />
< 15 km vanaf kust Materiaaltype 1* Materiaaltype 1*<br />
Vochtig****<br />
> 15 km vanaf kust Materiaaltype 1* Materiaaltype 2**<br />
< 15 km vanaf kust Materiaaltype 1* Materiaaltype 3***<br />
--------------------------------------------------------------------------------------<br />
* Material<strong>en</strong> die vall<strong>en</strong> onder type 1 zijn:<br />
s<strong>en</strong>dzimirverzinkt staal Z275<br />
aluminiumzinkstaal ZA255, AZ185<br />
geschikte aluminiumlegering<strong>en</strong><br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 41
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
** Material<strong>en</strong> die vall<strong>en</strong> onder type 2 zijn:<br />
s<strong>en</strong>dzimirverzinkt staal Z600<br />
aluminiumzinkstaal AZ350 MA of gelijkwaardig<br />
geschikte aluminiumlegering<strong>en</strong><br />
roestvaststaal RVS 304. RVS 316<br />
gecoat s<strong>en</strong>dzimirverzinkt staal Z275 + coating 25 μm min laagdikte<br />
gecoat aluminiumzinkstaal ZA255 + coating 25 μm min laagdikte<br />
*** Material<strong>en</strong> die vall<strong>en</strong> onder type 3 zijn:<br />
AZ185 + coating 25 μm min laagdikte<br />
gecoat aluminium minimale laagdikte van coating 25 μm<br />
**** Wat onder droge <strong>en</strong> vochtige condities wordt verstaan, kan word<strong>en</strong> ontle<strong>en</strong>d aan onderstaande<br />
geveldoorsnede:<br />
Bov<strong>en</strong>staande material<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegepast onder de volg<strong>en</strong>de voorwaard<strong>en</strong>:<br />
1. De material<strong>en</strong> zijn op de juiste wijze geproduceerd <strong>en</strong> gevormd rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong>de met hun (beperkte)<br />
flexibiliteit;<br />
2. Contactcorrosie wordt voorkom<strong>en</strong>;<br />
3. Detaillering<strong>en</strong> zijn waterdicht uitgevoerd zodat via deze aansluiting<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> lekwater in de spouw kan<br />
strom<strong>en</strong>;<br />
buit<strong>en</strong><br />
spouw<br />
30 mm<br />
vochtig<br />
isolatie<br />
droog<br />
binn<strong>en</strong><br />
buit<strong>en</strong><br />
vochtig<br />
droog<br />
binn<strong>en</strong><br />
4. De binn<strong>en</strong>zijde van de constructie-opbouw is luchtstromingsdicht <strong>en</strong> dampremm<strong>en</strong>d uitgevoerd zodat<br />
42 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong><br />
spouw<br />
dampdoorlat<strong>en</strong>de folie<br />
isolatie
cond<strong>en</strong>satie in de spouw wordt geminimaliseerd;<br />
5. Ev<strong>en</strong>tueel vocht in de spouw door onderkoelingscond<strong>en</strong>satie of <strong>en</strong>ige reg<strong>en</strong>doorslag kan vrij afstrom<strong>en</strong><br />
naar buit<strong>en</strong> toe (in dit kader kan het met name bij dak<strong>en</strong> gew<strong>en</strong>st zijn e<strong>en</strong> waterker<strong>en</strong>de/waterdichte dampdoorla-<br />
t<strong>en</strong>de folie toe te pass<strong>en</strong>);<br />
6. De toegepaste gevel- c.q. dakconstructie voldoet aan de ‘<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> voor <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> da-<br />
k<strong>en</strong>’;<br />
7. Er is ge<strong>en</strong> sprake van e<strong>en</strong> extra belast<strong>en</strong>d milieu als gevolg van locale omstandighed<strong>en</strong>;<br />
8. Ophoping van vuil <strong>en</strong>/of vocht in aansluiting<strong>en</strong> <strong>en</strong> detaillering<strong>en</strong> wordt voorkom<strong>en</strong>;<br />
9. Bij de toepassing van verzinktstaal onder vochtige omstandighed<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t de nominale dikte van het staal<br />
te word<strong>en</strong> beperkt tot maximaal 1,5 mm; bij staal beschermd met e<strong>en</strong> aluminiumzink-laag bedraagt de maximale<br />
dikte onder deze omstandighed<strong>en</strong> 1,25 mm.<br />
Opmerking<strong>en</strong>:<br />
• Voor consoles geld<strong>en</strong> dezelfde richtlijn<strong>en</strong>;<br />
• Ook hout kan in aanmerking kom<strong>en</strong> als materiaal voor tuss<strong>en</strong>constructies. Bij vochtige condities di<strong>en</strong>t dit<br />
hout te vall<strong>en</strong> in Kwaliteitsklasse I of II of door-<strong>en</strong>-door verduurzaamd te zijn. Ook geschilderd hout kan in aan-<br />
merking kom<strong>en</strong>. Toch is bij de toepassing van dit materiaal wel <strong>en</strong>ige voorzichtigheid gebod<strong>en</strong> vooral als er spra-<br />
ke is van <strong>en</strong>ig verhoogd vochtaanbod in de spouw. Hout kan immers vocht vasthoud<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarmee de vochtbe-<br />
lasting op het metaal tijdelijk versterk<strong>en</strong> <strong>en</strong> verl<strong>en</strong>g<strong>en</strong>;<br />
• In de bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde voorwaard<strong>en</strong> wordt de nadruk gelegd op het minimaliser<strong>en</strong> van het vocht-aanbod<br />
in de spouw <strong>en</strong> e<strong>en</strong> adequate afvoer van dit vocht. De red<strong>en</strong> hiervan is dat uit onderzoek is geblek<strong>en</strong> dat de in-<br />
vloed hiervan van doorslaggev<strong>en</strong>d belang is voor de lev<strong>en</strong>sduur van de in de spouw toegepaste material<strong>en</strong>;<br />
• Bij de toepassing van e<strong>en</strong> dampdoorlat<strong>en</strong>de folie di<strong>en</strong>t de wijze van toepassing <strong>en</strong> wijze van verwerking<br />
te voldo<strong>en</strong> aan de richtlijn<strong>en</strong> van de leverancier <strong>en</strong> aan de BRL 4708.<br />
Uit onderzoek aan <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> van meer dan 20 jaar oud blijkt dat het correct uitvoer<strong>en</strong> van de detaillering<strong>en</strong>,<br />
met name wat betreft het voorkom<strong>en</strong> van staand of ingeslot<strong>en</strong> water/vocht <strong>en</strong> wat betreft het minimaliser<strong>en</strong> van<br />
de vochtbelasting in de spouw, minst<strong>en</strong>s zo belangrijk is voor de duurzaamheid als de kwaliteit van de toegepaste<br />
material<strong>en</strong>.<br />
Voor meer informatie <strong>en</strong> e<strong>en</strong> nadere onderbouwing van deze Richtlijn zie TNO-rapport 034-DTM-<strong>2010</strong>-02582<br />
‘Beoordeling duurzame veiligheid van stal<strong>en</strong> <strong>gevels</strong>; Fase III: Inspecties <strong>en</strong> lev<strong>en</strong>sduur-voorspelling’ <strong>2010</strong> (op<br />
aanvraag beschikbaar).<br />
2.10. Uiterlijk<br />
N o r m e n e n r i c h t l i j n e n<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 43
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Het visuele eindresultaat is de verantwoordelijkheid van de architect c.q. de ontwerper, indi<strong>en</strong> dit resultaat over-<br />
e<strong>en</strong>stemt met de door deze gemaakte ontwerpkeuzes <strong>en</strong> indi<strong>en</strong> de gevel c.q. het dak correct is uitgevoerd con-<br />
form de onderhavige <strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong>.<br />
Norm<strong>en</strong> of richtlijn<strong>en</strong>, die in directe zin uitsprak<strong>en</strong> do<strong>en</strong> over de kwaliteit van het uiterlijk van de gevel of dak <strong>en</strong>/of<br />
de toetsing hiervan, zijn niet voorhand<strong>en</strong>. Deze zijn wel voorhand<strong>en</strong> m.b.t. k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> <strong>en</strong> aspect<strong>en</strong> die hierop<br />
indirect effect hebb<strong>en</strong>. Hierbij moet dan word<strong>en</strong> gedacht aan zak<strong>en</strong> als kleur, kleurverschil, oppervlaktebeschadi-<br />
ging<strong>en</strong> <strong>en</strong> afwijking<strong>en</strong> in de maatvoering van de toegepaste material<strong>en</strong>. Deze zijn hier vermeld.<br />
Aanbevol<strong>en</strong> wordt zichtvlakk<strong>en</strong> te all<strong>en</strong> tijde van e<strong>en</strong> coating te voorzi<strong>en</strong>. Aan oppervlakk<strong>en</strong> uitsluit<strong>en</strong>d voorzi<strong>en</strong><br />
van e<strong>en</strong> (aluminium)zinklaag kan ge<strong>en</strong> esthetische kwaliteit word<strong>en</strong> ontle<strong>en</strong>d, aangezi<strong>en</strong> de oppervlaktestructuur<br />
(wel/niet nagewalst, wel/niet met onderdrukte bloem etc.) <strong>en</strong> daarmee ook het aanzi<strong>en</strong> sterk kan wissel<strong>en</strong>, zowel<br />
op één <strong>en</strong> dezelfde plaat als tuss<strong>en</strong> plat<strong>en</strong>. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> ton<strong>en</strong> ‘spiegel<strong>en</strong>de’ oppervlakk<strong>en</strong> onvlakheid <strong>en</strong> materi-<br />
aalspanning<strong>en</strong> veel duidelijker dan meer matte oppervlakk<strong>en</strong>.<br />
Gecoate oppervlakk<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> vrij te zijn van vlekk<strong>en</strong>, krass<strong>en</strong>, druipers etc. beoordeeld met het ongewap<strong>en</strong>de<br />
oog <strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> bedekte hemel onder e<strong>en</strong> hoek van 45° op e<strong>en</strong> afstand van 5 m vanaf het betreff<strong>en</strong>de oppervlak,<br />
bij toepassing aan de buit<strong>en</strong>zijde, <strong>en</strong> op e<strong>en</strong> afstand van 3 m, bij toepassing aan de binn<strong>en</strong>zijde, althans voorzo-<br />
ver stor<strong>en</strong>d zichtbaar. Zij mog<strong>en</strong> de duurzaamheid niet negatief beïnvloed<strong>en</strong>.<br />
Coatingreparaties zijn toegestaan, indi<strong>en</strong> de kwaliteit van de reparatiecoating correspondeert met die van de<br />
bestaande coating, indi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goede hechting is verzekerd <strong>en</strong> indi<strong>en</strong> de applicatie aan bov<strong>en</strong>staand ‘zichtbaar-<br />
heidscriterium’ voldoet. Hierbij di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> opgemerkt dat het uitvoer<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> dergelijke reparatie specialis-<br />
tisch werk is.<br />
Blaz<strong>en</strong> in de buit<strong>en</strong>plaat van panel<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> als reparatiemethode van binn<strong>en</strong>uit of van buit<strong>en</strong>af word<strong>en</strong> doorge-<br />
prikt als deze klein, beperkt in aantal <strong>en</strong> op e<strong>en</strong> beperkt aantal panel<strong>en</strong> aanwezig zijn <strong>en</strong> er ge<strong>en</strong> sprake is van<br />
e<strong>en</strong> constructief niet (meer) goed functioner<strong>en</strong>d elem<strong>en</strong>t(<strong>en</strong>).<br />
Beplating, binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> panel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> lichte mate van vervorming verton<strong>en</strong> als gevolg van de productie<br />
<strong>en</strong>/of montage. Deze mog<strong>en</strong> niet stor<strong>en</strong>d zichtbaar zijn, beoordeeld met ongewap<strong>en</strong>d oog, bij bedekte hemel <strong>en</strong><br />
onder e<strong>en</strong> hoek van 45° op e<strong>en</strong> afstand van 5 m vanaf het betreff<strong>en</strong>de oppervlak, bij toepassing aan de buit<strong>en</strong>zij-<br />
de, <strong>en</strong> op e<strong>en</strong> afstand van 3 m, bij toepassing aan de binn<strong>en</strong>zijde.<br />
Opmerking:<br />
Bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde visuele beoordelingscriteria zijn uitsluit<strong>en</strong>d van toepassing op reeds gemonteerde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
Voor nog niet gemonteerde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> derhalve de hierbij hor<strong>en</strong>de de productietoleranties.<br />
De vervorming<strong>en</strong> door walsspanning<strong>en</strong> <strong>en</strong> andere ev<strong>en</strong>tuele productieafwijking<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te voldo<strong>en</strong> aan de nor-<br />
m<strong>en</strong> NEN-EN 508-1 t/m 3 <strong>en</strong>, voor hierin niet b<strong>en</strong>oemde afwijking<strong>en</strong>, aan EPAQ richtlijn september <strong>2010</strong> (staat<br />
44 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
op de website www.vermdg.nl). Voor plankprofiel<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> hierbij de vlakheidseis<strong>en</strong> als in bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde nor-<br />
m<strong>en</strong> vermeld voor sandwichpanel<strong>en</strong> (beschadiging<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> hier niet onder).<br />
Inzake uiterlijk zijn verder de onderstaande eis<strong>en</strong> op gecoilcoate oppervlakk<strong>en</strong> van toepassing:<br />
Aspect<br />
EN 13523<br />
Deel (test)<br />
Eis<br />
Kleurvariatie 3 δE 2,0 tuss<strong>en</strong> (deel)levering<strong>en</strong><br />
δE 1,5 binn<strong>en</strong> (deel)levering<strong>en</strong><br />
Glansvariatie 2 Conform tabel 3 van EN 10169-1 Lichtbron D65 onder 60°<br />
Opmerking<strong>en</strong> bij bov<strong>en</strong>staande tabel:<br />
• geldt uitsluit<strong>en</strong>d voor Kleurklasse I (conform bijlage C). Voor de overige kleurklass<strong>en</strong> is het m<strong>en</strong>selijk oog<br />
maatgev<strong>en</strong>d. Bij e<strong>en</strong> discussie hieromtr<strong>en</strong>t di<strong>en</strong>t door e<strong>en</strong> onafhankelijke deskundige te word<strong>en</strong> vastgesteld<br />
of er wel of niet sprake is van e<strong>en</strong> stor<strong>en</strong>d kleurverschil;<br />
• de eis<strong>en</strong> zijn niet van toepassing op (deel)levering<strong>en</strong> t.b.v. verschill<strong>en</strong>de gevelvlakk<strong>en</strong>;<br />
• de eis<strong>en</strong> betreff<strong>en</strong> uitsluit<strong>en</strong>d de kleurtoleranties binn<strong>en</strong> de (deel)levering<strong>en</strong> van één <strong>en</strong> dezelfde leverancier;<br />
• afwijking<strong>en</strong> t<strong>en</strong> opzichte van e<strong>en</strong> kleur<strong>en</strong>standaard, zoals ‘RAL-waaier’ of kleurmonsters, kunn<strong>en</strong> <strong>en</strong> mog<strong>en</strong><br />
aanzi<strong>en</strong>lijk groter zijn. In dit kader di<strong>en</strong><strong>en</strong> deze monsters als indicatief <strong>en</strong> dus niet als repres<strong>en</strong>tatief te wor-<br />
d<strong>en</strong> beschouwd;<br />
• bov<strong>en</strong>staande eis<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> half jaar na montage. Dit omdat <strong>en</strong>ige mate van verkleuring al<br />
kan start<strong>en</strong> bij de productie <strong>en</strong> vervolg<strong>en</strong>s bij de opslag van de material<strong>en</strong> op de bouwplaats;<br />
• de eis<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> niet voor metalliccoatings. Enige kleurvariatie is bij deze typ<strong>en</strong> coating inher<strong>en</strong>t;<br />
• voor interieurcoatings geldt δE < 3 binn<strong>en</strong> één levering;<br />
• voor coatingoppervlakk<strong>en</strong> gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>d aan e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>ruimte geld<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> specifieke eis<strong>en</strong> (t<strong>en</strong>zij expliciet aan-<br />
gegev<strong>en</strong>).<br />
• levering<strong>en</strong> met afwijk<strong>en</strong>de kleurtoleranties of van kleur<strong>en</strong> anders dan standaardkleur<strong>en</strong> van de betreff<strong>en</strong>de<br />
leverancier inclusief hun bijgehor<strong>en</strong>de toleranties, di<strong>en</strong><strong>en</strong> contractueel overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong> te zijn.<br />
Opmerking<br />
De metallic kleur<strong>en</strong> RAL 9006 <strong>en</strong> 9007 hebb<strong>en</strong> weliswaar e<strong>en</strong> RAL-nummer maar zijn desalniettemin de <strong>en</strong>ige<br />
RAL-kleur<strong>en</strong> die ge<strong>en</strong> g<strong>en</strong>ormeerde standaard k<strong>en</strong>n<strong>en</strong>. De red<strong>en</strong> is dat deze kleur<strong>en</strong> niet binn<strong>en</strong> nauw omschre-<br />
v<strong>en</strong> tolerantiegr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> t.o.v. e<strong>en</strong> g<strong>en</strong>ormeerde standaard geproduceerd <strong>en</strong> gereproduceerd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Deze situatie betek<strong>en</strong>t dat kleurverschill<strong>en</strong> bij de keuze voor deze kleur<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> material<strong>en</strong> afkomstig van ver-<br />
schill<strong>en</strong>de batches, afkomstig van verschill<strong>en</strong>de leveranciers <strong>en</strong>/of die op verschill<strong>en</strong>de wijze zijn gecoat, onver-<br />
mijdelijk zijn.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 45
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
T o e t s i n g<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Mogelijkhed<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de toetsing (indi<strong>en</strong> in bestek <strong>en</strong>/of opdracht vermeld):<br />
• visuele toetsing;<br />
• vergelijk met e<strong>en</strong> van te vor<strong>en</strong> overlegd monster. Deze monsters zijn te all<strong>en</strong> tijde slechts indicatief, t<strong>en</strong>zij<br />
anders overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong>;<br />
• meting<strong>en</strong>.<br />
Bij e<strong>en</strong> visuele toetsing di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing te houd<strong>en</strong> met de invloed van lichtint<strong>en</strong>siteit, hoek van lichtinval, vorm<br />
van beplating <strong>en</strong> textuur van het oppervlak op de beleving van de kleur.<br />
Bij gebruikmaking van e<strong>en</strong> refer<strong>en</strong>tiemonster di<strong>en</strong>t dit monster repres<strong>en</strong>tatieve afmeting<strong>en</strong> te bezitt<strong>en</strong>, te zijn<br />
aangeleverd door de leverancier <strong>en</strong> te zijn toegepast in e<strong>en</strong> repres<strong>en</strong>tatieve opstelling. (Opmerking: plaat- of<br />
paneelmonsters in de vorm van ‘standaard’ pres<strong>en</strong>tatiemonsters word<strong>en</strong> in dit kader niet repres<strong>en</strong>tatief geacht).<br />
Bij gebruikmaking van meetmiddel<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> over het type meetmiddel, de meetwijze <strong>en</strong> de beoordelingscriteria<br />
inzake de meetresultat<strong>en</strong> vooraf contractueel afsprak<strong>en</strong> te zijn gemaakt. Hierbij wordt verwez<strong>en</strong> naar de EN<br />
13523.<br />
Verder di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> gecontroleerd of dieg<strong>en</strong>e, die de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong> verwerkt (verwerker), de noodza-<br />
kelijke zorgvuldigheid betracht. Dit betek<strong>en</strong>t o.a. dat:<br />
• blank aluminium inclusief e<strong>en</strong> tijdelijke beschermfolie wordt besteld. Dit geldt ook voor de exterieurzijde van<br />
‘koud’dakplat<strong>en</strong> <strong>en</strong> dakpanel<strong>en</strong>, in die gevall<strong>en</strong> dat op deze zijde e<strong>en</strong> coating wordt toegepast met e<strong>en</strong> laag-<br />
dikte < 35 µm (ook in andere situaties dat er kans op beschadiging van de coating bestaat tijd<strong>en</strong>s transport,<br />
opslag, handling <strong>en</strong>/of montage is e<strong>en</strong> dergelijke folie aan te bevel<strong>en</strong>);<br />
• material<strong>en</strong> <strong>en</strong> product<strong>en</strong> per gevel word<strong>en</strong> besteld <strong>en</strong> verwerkt;<br />
• material<strong>en</strong> <strong>en</strong> product<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gekeurd vóór verwerking op aspect<strong>en</strong> die met het blote oog zonder hulp-<br />
middel<strong>en</strong> dan wel met de meetlat controleerbaar zijn;<br />
• beschermfoliën vóór, tijd<strong>en</strong>s of direct na verwerking word<strong>en</strong> verwijderd;<br />
• material<strong>en</strong> met de juiste gereedschapp<strong>en</strong> word<strong>en</strong> bewerkt (ge<strong>en</strong> slijpmachine!). Niet-verspan<strong>en</strong>de bewer-<br />
king<strong>en</strong> verdi<strong>en</strong><strong>en</strong>, indi<strong>en</strong> deze voorhand<strong>en</strong> zijn, te all<strong>en</strong> tijde de voorkeur bov<strong>en</strong> verspan<strong>en</strong>de bewerking<strong>en</strong>;<br />
• material<strong>en</strong> correct word<strong>en</strong> opgeslag<strong>en</strong>. Langdurige opslag in de buit<strong>en</strong>lucht, zeker in koudere period<strong>en</strong>, is t<strong>en</strong><br />
sterkste af te rad<strong>en</strong>;<br />
• material<strong>en</strong> met geschikte middel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> verplaatst <strong>en</strong> geplaatst;<br />
• rek<strong>en</strong>ing wordt gehoud<strong>en</strong> bij de montage met de productierichting van de coating (geldt voor metalliccoa-<br />
tings).<br />
De wijze waarop material<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgeslag<strong>en</strong> <strong>en</strong> verwerkt heeft e<strong>en</strong> belangrijke invloed op hun uiterlijk. Zie<br />
voor nadere informatie hieromtr<strong>en</strong>t Hoofdstuk 7.<br />
46 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
U i t g a n g s p u n t e n ( i n z a k e o n t w e r p )<br />
Bij het uitwerk<strong>en</strong> <strong>en</strong> monter<strong>en</strong> van <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevel- <strong>en</strong> dakconstructies di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> met de specifieke mogelijkhed<strong>en</strong>,<br />
beperking<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitgangspunt<strong>en</strong> van de toe te pass<strong>en</strong> material<strong>en</strong> <strong>en</strong> constructies rek<strong>en</strong>ing te houd<strong>en</strong>. In dit kader<br />
zijn o.a. de volg<strong>en</strong>de aandachtspunt<strong>en</strong> te noem<strong>en</strong>:<br />
• <strong>en</strong>kele van de toleranties volg<strong>en</strong>s de gewoonlijk voor staalconstructies gehanteerde norm NEN-EN 1090-1<br />
zijn in e<strong>en</strong> aantal gevall<strong>en</strong> voor <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> te ruim. Dit geldt met name voor binn<strong>en</strong>doosconstructies met<br />
e<strong>en</strong> horizontaal gemonteerde buit<strong>en</strong>beplating, voor plankprofiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> voor sandwichpaneel-constructies . In<br />
de betreff<strong>en</strong>de hoofdstukk<strong>en</strong> wordt dit nader uitgewerkt;<br />
• de toegepaste <strong>metal<strong>en</strong></strong> zijn relatief dun. Dit kan effect hebb<strong>en</strong> op het te verwacht<strong>en</strong> esthetische resultaat. Zo<br />
zal de strakheid van het zetwerk niet dat van geëxtrudeerde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>ar<strong>en</strong>;<br />
• bij aansluiting<strong>en</strong> zoals overlapp<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> iets minder vlak <strong>en</strong> strak beeld mogelijk <strong>en</strong> ook <strong>en</strong>ige<br />
‘inkijk’ in de opbouw. Mogelijkhed<strong>en</strong> om het optische effect hiervan te beperk<strong>en</strong> zijn o.a.:<br />
o horizontaal gemonteerd zetwerk stuik<strong>en</strong>d uitvoer<strong>en</strong>;<br />
o bij horizontaal gemonteerde beplating met eindoverlapp<strong>en</strong> naar de weg toe, i.e. teg<strong>en</strong> de belangrijkste<br />
kijkrichting in, monter<strong>en</strong> (indi<strong>en</strong> mogelijk <strong>en</strong> indi<strong>en</strong> met het oog op waterdichtheid toegestaan);<br />
o de ‘stapeling’ van meer dan drie elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong>. Dit betek<strong>en</strong>t bijvoorbeeld dat m<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> hori-<br />
zontaal gemonteerde beplating met eindoverlapp<strong>en</strong> ter plaatse van de aansluiting van langs- op eind-<br />
overlap over de overlapbreedte c.q. –l<strong>en</strong>gte de tweede <strong>en</strong> derde plaat gedeeltelijk afknipt;<br />
o verticaal gemonteerde schijn’kolomm<strong>en</strong>’ bij e<strong>en</strong> horizontaal gemonteerde buit<strong>en</strong>beplating mak<strong>en</strong> de<br />
strakheid van de gevel minder kritisch dan e<strong>en</strong> dergelijke gevelbeplating uitgevoerd met eindoverlapp<strong>en</strong><br />
dan wel stuiknad<strong>en</strong>. Dit is met name van belang bij lange <strong>gevels</strong>, lichte kleur<strong>en</strong> <strong>en</strong> montage op e<strong>en</strong><br />
comprimeerbare ondergrond;<br />
• rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong> met de thermische vervorming<strong>en</strong> van beplatingsmaterial<strong>en</strong> <strong>en</strong> panel<strong>en</strong>. Met name kunn<strong>en</strong><br />
deze hoog oplop<strong>en</strong> bij de toepassing van aluminium beplating <strong>en</strong> bij donkere kleur<strong>en</strong>. In dit kader zijn er o.a.<br />
de volg<strong>en</strong>de aandachtspunt<strong>en</strong>:<br />
o plaatl<strong>en</strong>gt<strong>en</strong> beperk<strong>en</strong> <strong>en</strong> bij horizontale montage nimmer l<strong>en</strong>gt<strong>en</strong> toepass<strong>en</strong> groter dan 6,0 m;<br />
o op regelmatige afstand in de gevel e<strong>en</strong> aansluiting opnem<strong>en</strong> die in <strong>en</strong>ige mate als dilatatie kan functio-<br />
ner<strong>en</strong>;<br />
o voorkom<strong>en</strong> dat elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> over elkaar he<strong>en</strong> gaan schuiv<strong>en</strong> waardoor coatingschade kan ontstaan;<br />
o maatregel<strong>en</strong> treff<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> te sterk boll<strong>en</strong> van elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, plooiing van vlakk<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of het op<strong>en</strong> gaan staan<br />
van overlapp<strong>en</strong> (langsoverlapbevestiging);<br />
• het is aan te bevel<strong>en</strong> bij de keuze van het bevestigingspatroon naast de constructieve eis<strong>en</strong> ook rek<strong>en</strong>ing te<br />
houd<strong>en</strong> met esthetische overweging<strong>en</strong>;<br />
o Indi<strong>en</strong> m<strong>en</strong> bij geveldoorbreking<strong>en</strong> e<strong>en</strong> id<strong>en</strong>tieke aansluitingswijze <strong>en</strong> maatvoering van de afwerking<br />
w<strong>en</strong>st, di<strong>en</strong><strong>en</strong> de positie <strong>en</strong> afmeting<strong>en</strong> van deze doorbreking<strong>en</strong> te zijn gebaseerd op de golfafstand van<br />
de voorgeschrev<strong>en</strong> profielbeplating c.q. panel<strong>en</strong> (indi<strong>en</strong> deze van e<strong>en</strong> duidelijke profilering zijn voor-<br />
zi<strong>en</strong>).<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 47
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Bij het ontwerp di<strong>en</strong>t ook rek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met invloed<strong>en</strong> die in het gebruiksstadium de esthetische<br />
kwaliteit negatief kunn<strong>en</strong> beïnvloed<strong>en</strong>. In dit kader zijn o.a. de volg<strong>en</strong>de aandachtspunt<strong>en</strong> te noem<strong>en</strong>:<br />
• voorkom<strong>en</strong> van geconc<strong>en</strong>treerde reg<strong>en</strong>water (= vuil water) stroming<strong>en</strong> over de gevel t<strong>en</strong>zij met opzet nage-<br />
streefd;<br />
• voorkom<strong>en</strong> dat reg<strong>en</strong>water vanaf rubber<strong>en</strong> of kitafdichting<strong>en</strong> over lager geleg<strong>en</strong> geveldel<strong>en</strong> stroomt (dus bijv.<br />
zetwerk onder ram<strong>en</strong> tot ruim buit<strong>en</strong> het gevelvlak lat<strong>en</strong> stek<strong>en</strong>);<br />
• bij het risico op beschadiging, d<strong>en</strong>k hierbij bijvoorbeeld aan fiets<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de gevel of e<strong>en</strong> gebouw met<br />
dockshelters t.b.v. het lad<strong>en</strong> <strong>en</strong> loss<strong>en</strong> van vrachtauto’s, zorgdrag<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> adequate afscherming (aanrij-<br />
beveiliging, grindbak etc.);<br />
• onderzijde van gevel met zetwerk lat<strong>en</strong> eindig<strong>en</strong> bov<strong>en</strong> maaiveldniveau (<strong>en</strong> dus niet op dit niveau);<br />
• met het oog op reiniging <strong>en</strong> onderhoud voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> zodat bijvoorbeeld ge<strong>en</strong> ladders teg<strong>en</strong> de<br />
gevel behoev<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> geplaatst.<br />
48 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 49
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
3. Eis<strong>en</strong> aan binn<strong>en</strong>doosconstructies<br />
3.1. Inleiding<br />
O m s c h r i j v i n g s y s t e e m<br />
Binn<strong>en</strong>doosconstructies zijn specifiek ontworp<strong>en</strong> voor de toepassing in gevelconstructies. Sporadisch word<strong>en</strong> zij<br />
ook in dak<strong>en</strong> toegepast. Deze toepassing blijft buit<strong>en</strong> beschouwing.<br />
Binn<strong>en</strong>doossystem<strong>en</strong> zijn zelfdrag<strong>en</strong>d doch mak<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> onderdeel uit van de draagconstructie, t<strong>en</strong>zij hier speci-<br />
fiek op ontworp<strong>en</strong> <strong>en</strong> mee gerek<strong>en</strong>d is.<br />
Binn<strong>en</strong>doossystem<strong>en</strong> bestaan uit e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>blad opgebouwd uit horizontaal (in uitzonderingsgevall<strong>en</strong> verticaal)<br />
gemonteerde binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>blad van geprofileerde buit<strong>en</strong>plat<strong>en</strong>.<br />
De horizontaal gemonteerde binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> overspann<strong>en</strong> de afstand spant/spant (meestal ca. 5,0 m) <strong>en</strong> drag<strong>en</strong> de<br />
belasting<strong>en</strong> op de gevelconstructie over op de betreff<strong>en</strong>de kolomm<strong>en</strong>. De binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong> tev<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> nage-<br />
noeg vlakke binn<strong>en</strong>afwerking <strong>en</strong> de drager voor de isolatie die in <strong>en</strong>/of vóór de doz<strong>en</strong> wordt aangebracht.<br />
De buit<strong>en</strong>beplating kan direct aan de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> word<strong>en</strong> bevestigd. M<strong>en</strong> verkrijgt dan e<strong>en</strong> verticaal gemonteer-<br />
de buit<strong>en</strong>beplating (bij horizontaal gemonteerde binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong>). De buit<strong>en</strong>beplating kan o.a. van het type trapezi-<br />
um, golf- of plankprofiel zijn.<br />
De buit<strong>en</strong>beplating kan ook via e<strong>en</strong> intermediair in de vorm van tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> zoals omega- of Z-profiel<strong>en</strong> aan<br />
de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> word<strong>en</strong> bevestigd. M<strong>en</strong> verkrijgt dan e<strong>en</strong> horizontaal gemonteerde buit<strong>en</strong>beplating (bij horizon-<br />
taal gemonteerde binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong>). De buit<strong>en</strong>beplating kan van uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de profilering<strong>en</strong> zijn voorzi<strong>en</strong>.<br />
Door de steeds to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de technische <strong>en</strong> esthetische eis<strong>en</strong> <strong>en</strong> door het steeds grotere toepassingsgebied van<br />
binn<strong>en</strong>doosconstructies kom<strong>en</strong> er steeds meer variaties op deze opbouw. De belangrijkste in dit kader is die,<br />
waarbij de isolatie zich niet alle<strong>en</strong> in de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> bevindt, maar ook tuss<strong>en</strong> deze doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> de buit<strong>en</strong>beplating.<br />
Deze isolatie loopt ongecomprimeerd door tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating resp. verticale profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
verhoogt daarmee de isoler<strong>en</strong>de werking van het systeem in sterke mate.<br />
T o e t e p a s s e n m a t e r i a l e n<br />
In binn<strong>en</strong>doosconstructies word<strong>en</strong> standaard de volg<strong>en</strong>de material<strong>en</strong> toegepast:<br />
• s<strong>en</strong>dzimirverzinkte stal<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong>. Deze kunn<strong>en</strong> standaard aan de interieurzijde zijn voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
interieurcoating;<br />
• plaatvormige isolatie. Dikwijls is dit ste<strong>en</strong>- of glaswol, maar bijvoorbeeld ook EPS is mogelijk;<br />
• s<strong>en</strong>dzimir verzinkte stal<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating of aluminium buit<strong>en</strong>beplating. S<strong>en</strong>dzimir verzinkt materiaal, dat<br />
bloot staat aan buit<strong>en</strong>condities di<strong>en</strong>t aan de betreff<strong>en</strong>de zijde altijd van e<strong>en</strong> duurzame coating te zijn voor-<br />
zi<strong>en</strong>;<br />
• primaire bevestigingsmiddel<strong>en</strong><br />
o de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> word<strong>en</strong> op de achterconstructie bevestigd middels schroev<strong>en</strong> of schietnagels;<br />
Eis<strong>en</strong> aan binn<strong>en</strong>doosconstructies 50
o de buit<strong>en</strong>beplating, <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele profiel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> met zelftapp<strong>en</strong>de of zelfbor<strong>en</strong>de (afstand)- schroev<strong>en</strong><br />
op de achterligg<strong>en</strong>de constructie bevestigd;<br />
• secundaire bevestigingsmiddel<strong>en</strong><br />
o afhankelijk van de toepassing <strong>en</strong> eis<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> onderling word<strong>en</strong> gekoppeld met zelf-<br />
tapp<strong>en</strong>de of zelfbor<strong>en</strong>de/snijd<strong>en</strong>de schroev<strong>en</strong>;<br />
o afhankelijk van de toepassing <strong>en</strong> eis<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de buit<strong>en</strong>plat<strong>en</strong> onderling word<strong>en</strong> gekoppeld met zelftap-<br />
p<strong>en</strong>de of zelfbor<strong>en</strong>de/snijd<strong>en</strong>de schroev<strong>en</strong> dan wel met blindklinknagels;<br />
• afdichtingsmaterial<strong>en</strong><br />
o afhankelijk van de toepassing <strong>en</strong> eis<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> onderling <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de doz<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
achterconstructie aanvull<strong>en</strong>de afdichtingsmaterial<strong>en</strong> nodig zijn in de vorm van bijv. (compressie)band of<br />
kit;<br />
o afhankelijk van de toepassing <strong>en</strong> eis<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating dampremm<strong>en</strong>de<br />
foliën dan wel waterker<strong>en</strong>de, dampdoorlat<strong>en</strong>de foliën noodzakelijk zijn;<br />
o afhankelijk van de toepassing <strong>en</strong> eis<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating resp. zetwerk<br />
vulstrok<strong>en</strong> (fillers) noodzakelijk zijn om luchtstroming<strong>en</strong> te beperk<strong>en</strong>/blokker<strong>en</strong>;<br />
• zetwerk. Zetwerk wordt gewoonlijk gemaakt uit vlakke plaat van 0,7 tot 0,9 mm.<br />
Opmerking:<br />
Het gebruik van gespot<strong>en</strong> PUR moet tot e<strong>en</strong> minimum word<strong>en</strong> beperkt. Als dit mogelijk is, di<strong>en</strong>t t.b.v. isolatie<br />
gekoz<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> voor pass<strong>en</strong>de isolatiestrok<strong>en</strong>. T.b.v. het mak<strong>en</strong> van afdichting<strong>en</strong> is gespot<strong>en</strong> PUR onge-<br />
schikt.<br />
T o e p a s s i n g s g e b i e d s y s t e e m<br />
Binn<strong>en</strong>doosconstructies k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> e<strong>en</strong> <strong>en</strong>orm breed toepassingsgebied: van e<strong>en</strong>voudige hal tot museum, van e<strong>en</strong><br />
laag gebouw tot hoge silo <strong>en</strong> van opslagloods tot ‘hightech’ productiefaciliteit.<br />
Bij e<strong>en</strong>voudige (vooral bouwfysisch <strong>en</strong> esthetisch gezi<strong>en</strong>) toepassing<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> er weinig aanvull<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>in-<br />
g<strong>en</strong> aan het systeem noodzakelijk zijn. Bij ‘hoogwaardige’ toepassing<strong>en</strong> zijn ze wel noodzakelijk. Dan moet ge-<br />
dacht word<strong>en</strong> aan doorlop<strong>en</strong>de, ongecomprimeerde isolatie tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating resp. tuss<strong>en</strong>-<br />
profiel<strong>en</strong>, aan afdichtingsband<strong>en</strong> in de voeg<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> aan waterker<strong>en</strong>de, dampdoorlat<strong>en</strong>de folie<br />
direct achter de buit<strong>en</strong>beplating.<br />
Binn<strong>en</strong>doosconstructies l<strong>en</strong><strong>en</strong> zich hierdoor bijzonder goed voor de volg<strong>en</strong>de toepassing<strong>en</strong> <strong>en</strong> situaties:<br />
• opslaghall<strong>en</strong> van uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de goeder<strong>en</strong> met uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de binn<strong>en</strong>condities, in alle vorm<strong>en</strong> <strong>en</strong> mat<strong>en</strong>;<br />
• productiefaciliteit<strong>en</strong> voor uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de productieprocess<strong>en</strong> met uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de binn<strong>en</strong>condities, in alle vor-<br />
m<strong>en</strong> <strong>en</strong> mat<strong>en</strong>;<br />
• winkels, garages, (auto)showrooms, sportaccommodaties etc. etc.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 51
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Binn<strong>en</strong>doosconstructies l<strong>en</strong><strong>en</strong> zich hierdoor minder goed, of zijn zelfs ongeschikt, voor de volg<strong>en</strong>de toepassing<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> situaties:<br />
• gebouw<strong>en</strong> waaraan zeer hoge esthetische eis<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld;<br />
• koel- <strong>en</strong> vrieshuiz<strong>en</strong>;<br />
• bij geëiste isolatiewaard<strong>en</strong> Rc > 3,5 m 2 K/W;<br />
• gebouw<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> hoge interne relatieve luchtvochtigheid (> 65%).<br />
R a n d v o o r w a a r d e n s y s t e e m<br />
Binn<strong>en</strong>doosconstructies zijn met name ontworp<strong>en</strong> voor toepassing teg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> stal<strong>en</strong> achterconstructie. Montage<br />
teg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> betonn<strong>en</strong>, hout<strong>en</strong> of ander type achterconstructie is in principe ook mogelijk maar in dat geval di<strong>en</strong>t<br />
m<strong>en</strong>, met het oog op de dikwijls grote toleranties bij deze typ<strong>en</strong> achterconstructies, deze eerst uit te vull<strong>en</strong> alvo-<br />
r<strong>en</strong>s de verwerker van de gevel kan start<strong>en</strong>. Wat hierbij als voldo<strong>en</strong>de vlak kan word<strong>en</strong> beschouwd, kan word<strong>en</strong><br />
ontle<strong>en</strong>d aan onderstaande eis<strong>en</strong> voor stal<strong>en</strong> onder/achterconstructies.<br />
Op e<strong>en</strong> achterconstructie die scheef staat of andere afwijking<strong>en</strong> vertoont is, indi<strong>en</strong> deze bepaalde gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> over-<br />
schrijdt, ge<strong>en</strong> vlakke gevel te realiser<strong>en</strong>. Wat dit betreft ton<strong>en</strong> horizontaal gemonteerde buit<strong>en</strong>plat<strong>en</strong> afwijking<strong>en</strong><br />
veel eerder <strong>en</strong> sterker dan verticaal gemonteerde plat<strong>en</strong>. De toleranties van stal<strong>en</strong> achterconstructies di<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
daarom bij de toepassing van e<strong>en</strong> verticale buit<strong>en</strong>beplating te voldo<strong>en</strong> aan de NEN-EN 1090-1 (Zie Bijlage B<br />
toleranties achterconstructie).<br />
Bij e<strong>en</strong> horizontale montage van de buit<strong>en</strong>beplating di<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal in deze norm g<strong>en</strong>oemde, relevante toleran-<br />
tiewaard<strong>en</strong> aangescherpt te word<strong>en</strong>. Deze eis geldt tev<strong>en</strong>s bij de toepassing van horizontaal of verticaal gemon-<br />
teerde plankprofiel<strong>en</strong> (zie Bijlage B). Bij plankprofiel<strong>en</strong> geldt daarnaast nog de eis dat het niet is toegestaan dat<br />
e<strong>en</strong> kolom, waar het plankprofiel voorlangs doorloopt, naar binn<strong>en</strong> toe staat t.o.v. de verbindingslijn tuss<strong>en</strong> de<br />
aan beide zijd<strong>en</strong> aangr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de kolomm<strong>en</strong> (horizontale montage) resp. dat e<strong>en</strong> regel, waar het plankprofiel voor-<br />
langs doorloopt, naar binn<strong>en</strong> toe ligt t.o.v. de verbindingslijn tuss<strong>en</strong> de aan beide zijd<strong>en</strong> aangr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de re-<br />
gels/oplegging<strong>en</strong> (verticale montage). Voor de daaruit voortvloei<strong>en</strong>de extra eis<strong>en</strong> aan de staalconstructie zie<br />
Bijlage B.<br />
Indi<strong>en</strong> er over de toleranties van de achterconstructie door de verwerker twijfels word<strong>en</strong> geuit di<strong>en</strong>t de opdracht-<br />
gever op zijn aanvraag e<strong>en</strong> meetrapport van deze constructie te overlegg<strong>en</strong>. Blijkt hieruit dat deze toleranties<br />
inderdaad te groot zijn met het oog op de toe te pass<strong>en</strong> gevelconstructie dan is de opdrachtgever verplicht dit in<br />
orde te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> dan wel aan de verwerker e<strong>en</strong> gepaste vergoeding te betal<strong>en</strong> voor zijn inspanning<strong>en</strong> om alsnog<br />
op deze onderconstructie tot e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de strak <strong>en</strong> goed functioner<strong>en</strong>d eindresultaat te kom<strong>en</strong>.<br />
Het bevestig<strong>en</strong> van uithangbord<strong>en</strong>, lamp<strong>en</strong>, vlagg<strong>en</strong>mast<strong>en</strong> e.d. aan e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doosconstructie is niet toege-<br />
staan. Dergelijke voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> door de gevel he<strong>en</strong> aan de draagconstructie te word<strong>en</strong> bevestigd.<br />
52 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
3.2. Statica<br />
B e l a s t i n g e n<br />
Aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong> mag word<strong>en</strong> dat over- <strong>en</strong> onderdruk word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> door de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun bevestigers<br />
aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie, onder de voorwaarde dat de spouw aan bov<strong>en</strong>- <strong>en</strong>/of onderzijde in op<strong>en</strong> ver-<br />
binding staat met de buit<strong>en</strong>lucht. Winddruk <strong>en</strong> -zuiging word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> door de buit<strong>en</strong>beplating. Deze kracht<br />
belast dus deze buit<strong>en</strong>beplating, hun bevestigers aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie, ev<strong>en</strong>tuele profiel<strong>en</strong> (<strong>en</strong> hun<br />
bevestigers) <strong>en</strong> de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun bevestigers aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie.<br />
Het eig<strong>en</strong>gewicht van de gevel behoeft niet bij de toetsing van de toegepaste bevestigingsmiddel<strong>en</strong> in rek<strong>en</strong>ing te<br />
word<strong>en</strong> gebracht onder de voorwaarde dat dit eig<strong>en</strong>gewicht ge<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t op deze bevestiging<strong>en</strong> uitoef<strong>en</strong>t (dit<br />
betek<strong>en</strong>t dat bij system<strong>en</strong>, waarbij tuss<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating <strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> resp. buit<strong>en</strong>beplating <strong>en</strong> profiel<strong>en</strong> resp.<br />
profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> e<strong>en</strong> niet-volledig gecomprimeerde isolatie is aangebracht, de buit<strong>en</strong>beplating <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>-<br />
tueel ook de profiel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing teg<strong>en</strong> zakk<strong>en</strong> ondersteund moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, t<strong>en</strong>zij het<br />
isolatiemateriaal aantoonbaar <strong>en</strong> kwantificeerbaar e<strong>en</strong> bijdrage levert bij deze belastingsafdracht).<br />
Temperatuursbelasting<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> maatgev<strong>en</strong>d zijn. Deze kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> tot schade aan de bevestiging, vervor-<br />
m<strong>en</strong> van de constructie <strong>en</strong>/of ‘geluid<strong>en</strong> uit de gevel’. Of dit aan de orde kan zijn is o.a. afhankelijk van type, vorm<br />
<strong>en</strong> materiaal beplating, kleur van de coating, l<strong>en</strong>gte van de beplating, geveloriëntatie, stijfheid van achterconstruc-<br />
tie, wijze van bevestig<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitvoering van eindoverlap. Per project <strong>en</strong> per gevel di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong>, o.a. op basis van<br />
bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde invloedsfactor<strong>en</strong>, de invloed <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele risico’s van temperatuursbelasting<strong>en</strong> in te schatt<strong>en</strong>.<br />
In onderstaande ‘minimale ontwerpuitgangspunt<strong>en</strong>’ zijn mogelijke bevestigingswijz<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> voor de verschil-<br />
l<strong>en</strong>de onderdel<strong>en</strong> van de binn<strong>en</strong>doosconstructie. Deze zijn gebaseerd op de relevante normering <strong>en</strong> het specifie-<br />
ke karakter <strong>en</strong> gedrag van dunne, koudgewalste <strong>metal<strong>en</strong></strong> constructieonderdel<strong>en</strong>.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Voor de toepassing van binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> word<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de minimale constructieve uitgangspunt<strong>en</strong> gehanteerd:<br />
• t.p.v. gebouwhoek<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t de <strong>gevels</strong>pouw onderbrok<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> om luchtuitwisseling tuss<strong>en</strong> gevel-<br />
spouw<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de oriëntatie t.o.v. de wind te voorkom<strong>en</strong>;<br />
• binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> te all<strong>en</strong> tijde met minimaal drie (<strong>en</strong> als de berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> dit aangegev<strong>en</strong> met meer dan drie)<br />
bevestigingsmiddel<strong>en</strong> per contactvlak met de drag<strong>en</strong>de achterconstructie aan deze constructie bevestig<strong>en</strong>;<br />
• de bevestigingsmiddel<strong>en</strong> direct naast de binn<strong>en</strong>dooslijv<strong>en</strong> zo dicht mogelijk bij deze lijv<strong>en</strong>, maar wel symme-<br />
trisch, aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Het middelste bevestigingsmiddel wordt geacht bij de belastingsafdracht ge<strong>en</strong> rol te spe-<br />
<strong>en</strong>;<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 53
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
• bij binn<strong>en</strong>doosconstructies, waarbij isolatie niet-volledig gecomprimeerd doorloopt tuss<strong>en</strong> doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>be-<br />
plating resp. verticale tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong>, de doz<strong>en</strong> onderling h.o.h. maximaal 2000 mm koppel<strong>en</strong> (i.v.m. lucht-<br />
stromingsdichtheid is e<strong>en</strong> dergelijke koppeling ook in andere situaties aan te bevel<strong>en</strong>. Deze bevestiging drukt<br />
immers ook de voeg<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de doz<strong>en</strong> met het daarin ev<strong>en</strong>tueel opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> afdichtingsband dicht). Indi<strong>en</strong><br />
de binn<strong>en</strong>ruimte tot minimaal 14 °C wordt verwarmd t ..b.v. m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> bedraagt de maximale h.o.h. afstand<br />
1000 mm;<br />
• indi<strong>en</strong> belasting<strong>en</strong>, bijvoorbeeld als gevolg van het gekoz<strong>en</strong> bevestigingspatroon of de toepassing van verti-<br />
cale profiel<strong>en</strong>, niet gelijkmatig van buit<strong>en</strong>beplating op de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> word<strong>en</strong> overgedrag<strong>en</strong>, hiermee bij de<br />
dim<strong>en</strong>sionering van deze doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> de betreff<strong>en</strong>de bevestigingsmiddel<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong>;<br />
• indi<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating resp. verticale profiel<strong>en</strong> ongecomprimeerde isolatie is aange-<br />
bracht, dan er bij de dim<strong>en</strong>sionering van de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing mee houd<strong>en</strong> dat bij winddruk de binn<strong>en</strong>-<br />
doosfl<strong>en</strong>s<strong>en</strong> niet teg<strong>en</strong> kip <strong>en</strong>/of plooi word<strong>en</strong> gesteund (t<strong>en</strong>zij aangetoond kan word<strong>en</strong> dat het isolatiemateri-<br />
aal deze functie zal vervull<strong>en</strong>).<br />
54 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Voor de ev<strong>en</strong>tuele toepassing van verticale tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de minimale (constructieve) voor-<br />
waard<strong>en</strong>:<br />
1000/2000mm 1000/2000mm 1000/2000mm<br />
• per horizontaal gemonteerde profielplaat steeds minimaal één profiel buig- <strong>en</strong> torsiestijf in het vlak van de<br />
gevel uitvoer<strong>en</strong> <strong>en</strong> buig- <strong>en</strong> torsiestijf in het vlak aan de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> bevestig<strong>en</strong>. Bij e<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong>de, onge-<br />
comprimeerde isolatie tuss<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> geldt dat voor ieder tuss<strong>en</strong>profiel;<br />
Eis<strong>en</strong> aan binn<strong>en</strong>doosconstructies 55
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
• haaks op het vlak van de gevel di<strong>en</strong><strong>en</strong> de profiel<strong>en</strong> zodanig aan de doz<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> bevestigd, dat er ge<strong>en</strong><br />
secundaire mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in de constructieopbouw word<strong>en</strong> geïntroduceerd. Daar waar dit door de vorm van het<br />
profiel niet mogelijk is, di<strong>en</strong>t de beplating de mogelijk hieruit voortkom<strong>en</strong>de (wrik)kracht<strong>en</strong> op te kunn<strong>en</strong> ne-<br />
m<strong>en</strong>;<br />
• bij de bevestiging van de profiel<strong>en</strong> op de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> deze op iedere binn<strong>en</strong>doosfl<strong>en</strong>s bevestig<strong>en</strong><br />
als de h.o.h.-afstand tuss<strong>en</strong> de profiel<strong>en</strong> > a (a = 1,5 m). Bij e<strong>en</strong> afstand a mag m<strong>en</strong> hooguit steeds e<strong>en</strong> bin-<br />
n<strong>en</strong>doosfl<strong>en</strong>s overslaan (aan de onderste <strong>en</strong> bov<strong>en</strong>ste doosfl<strong>en</strong>s di<strong>en</strong>t te all<strong>en</strong> tijde te word<strong>en</strong> bevestigd). In<br />
het laatste geval per h.o.h-afstand tuss<strong>en</strong> de profiel<strong>en</strong> het bevestigingspunt steeds e<strong>en</strong> dooshoogte lat<strong>en</strong><br />
verspring<strong>en</strong>. Dit onder de restrictie dat de heers<strong>en</strong>de belastingssituatie e<strong>en</strong> dergelijke bevestigingswijze toe-<br />
laat;<br />
Voorwaard<strong>en</strong> van a, zie onderstaande<br />
• de h.o.h. afstand (a) tuss<strong>en</strong> de profiel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t met name vanuit esthetische overweging<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> bepaalde<br />
waard<strong>en</strong> te vall<strong>en</strong>:<br />
• profielhoogt<strong>en</strong> kleiner dan 30 mm:<br />
o staal:max. h.o.h.-afstand is 1,5 m;<br />
56 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
o aluminium: max. h.o.h.-afstand is 1,0 m;<br />
• profielhoogt<strong>en</strong> groter dan 30 mm: max. h.o.h.-afstand is 2,0 m;<br />
• plankprofiel<strong>en</strong>: horizontaal gemonteerde plankprofiel<strong>en</strong> zijn af te rad<strong>en</strong> t<strong>en</strong>zij de profiel<strong>en</strong> specifiek ontwikkeld<br />
zijn voor deze toepassing. In dat geval wordt aanbevol<strong>en</strong> de h.o.h.-afstand te beperk<strong>en</strong> tot maximaal 1,5 m.<br />
Bijzondere profielvorm<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> voorwaard<strong>en</strong> hieraan stell<strong>en</strong>.<br />
Voor de toepassing van verticale buit<strong>en</strong>beplating geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de minimale (constructieve) voorwaard<strong>en</strong> (dia-<br />
gonaal patroon verdi<strong>en</strong>t i.v.m. e<strong>en</strong> gelijkmatige belastingsafdracht de voorkeur):<br />
Diagonaal patroon (om de vier del<strong>en</strong>)<br />
(alle<strong>en</strong> primaire bevestiging<strong>en</strong> zijn aangegev<strong>en</strong>)<br />
• optimale belastingsspreiding<br />
• vraagt extra aandacht bij montage<br />
• minder rustig patroon<br />
• aanvull<strong>en</strong>de (secundaire) langsoverlap bevestiging is<br />
noodzakelijk<br />
• minder primaire bevestiging<strong>en</strong> per m 2 gevel<br />
Horizontaal patroon<br />
• niet gelijkmatige belastingafdracht<br />
• e<strong>en</strong>voudig aan te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong><br />
• rustig patroon<br />
• primaire bevestiging t.p.v. langsoverlap zorgt ook voor<br />
het dichtzijn van deze overlap<br />
• meer primaire bevestiging<strong>en</strong> per m 2 gevel<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 57
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
• indi<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating ongecomprimeerde isolatie is aangebracht, iedere buit<strong>en</strong>plaat<br />
steun<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> (uit)zakk<strong>en</strong>. Deze functie kan niet word<strong>en</strong> vervuld door de bevestigingsmiddel<strong>en</strong> waarmee de-<br />
ze buit<strong>en</strong>plaat aan de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> is bevestigd (deze voorzi<strong>en</strong>ing kan vervall<strong>en</strong> als het isolatiemateriaal aan-<br />
toonbaar <strong>en</strong> kwantificeerbaar het eig<strong>en</strong>gewicht van de buit<strong>en</strong>plaat kan overdrag<strong>en</strong> op de achterligg<strong>en</strong>de con-<br />
structie);<br />
• buit<strong>en</strong>beplating middels e<strong>en</strong> zodanig bevestigingspatroon aan de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> bevestig<strong>en</strong> dat iedere doos<br />
(nag<strong>en</strong>oeg) in dezelfde mate bijdraagt aan de afdracht van winddruk <strong>en</strong> -zuiging naar de achterconstructie. Is<br />
dit niet mogelijk/gew<strong>en</strong>st dan de betreff<strong>en</strong>de onderdel<strong>en</strong> van de binn<strong>en</strong>doosconstructie hierop dim<strong>en</strong>sione-<br />
r<strong>en</strong>. Diagonale patron<strong>en</strong> verdi<strong>en</strong><strong>en</strong> derhalve de voorkeur;<br />
• tev<strong>en</strong>s, secundaire bevestigingsmiddel<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, daar waar het risico bestaat dat de aansluiting tuss<strong>en</strong><br />
twee ongelijkbelaste constructiedel<strong>en</strong> als gevolg hiervan kan gaan wijk<strong>en</strong>. D<strong>en</strong>k hierbij bijv. aan de aanslui-<br />
ting buit<strong>en</strong>plaat op buit<strong>en</strong>plaat (langsoverlap) bij diagonale bevestigingspatron<strong>en</strong> of de aansluiting binn<strong>en</strong>-<br />
doos op binn<strong>en</strong>doos;<br />
• bij het bepal<strong>en</strong> van het bevestigingspatroon van de buit<strong>en</strong>beplating deze zodanig kiez<strong>en</strong> dat (te) grote locale<br />
vervorming<strong>en</strong> hierin word<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong>.<br />
Voor de toepassing van horizontale buit<strong>en</strong>beplating geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de minimale (constructieve) voorwaard<strong>en</strong>:<br />
• indi<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating ongecomprimeerde isolatie<br />
is aangebracht, iedere buit<strong>en</strong>plaat (bij isolatie tuss<strong>en</strong> profiel <strong>en</strong> doos: inclusief ieder profiel) steun<strong>en</strong> teg<strong>en</strong><br />
(uit)zakk<strong>en</strong>. Deze functie kan niet word<strong>en</strong> vervuld door de bevestigingsmiddel<strong>en</strong> waarmee deze buit<strong>en</strong>plaat<br />
aan het profiel resp. het profiel aan de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> is bevestigd (deze voorzi<strong>en</strong>ing kan vervall<strong>en</strong> als het iso-<br />
latiemateriaal aantoonbaar <strong>en</strong> kwantificeerbaar het eig<strong>en</strong>gewicht van de buit<strong>en</strong>plaat kan overdrag<strong>en</strong> op de<br />
achterligg<strong>en</strong>de constructie);<br />
58 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
• ook in horizontale richting per gevelvlak, per plaathoogte minimaal één borging teg<strong>en</strong> horizontale verplaatsin-<br />
g<strong>en</strong> van dat vlak in zijn geheel aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>;<br />
• buit<strong>en</strong>beplating middels e<strong>en</strong> zodanig bevestigingspatroon aan de profiel<strong>en</strong> bevestig<strong>en</strong>, dat iedere profiel<br />
(nag<strong>en</strong>oeg) in dezelfde mate bijdraagt aan de afdracht van winddruk <strong>en</strong> -zuiging naar de achterconstructie;<br />
• tev<strong>en</strong>s secundaire bevestigingsmiddel<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, waar het risico bestaat dat de aansluiting tuss<strong>en</strong> twee<br />
ongelijk belaste constructiedel<strong>en</strong> als gevolg hiervan kan gaan wijk<strong>en</strong>;<br />
• bij het bepal<strong>en</strong> van het bevestigingspatroon van de buit<strong>en</strong>beplating dit zodanig kiez<strong>en</strong> dat (te) grote locale<br />
vervorming<strong>en</strong> hierin word<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong>. Dit is mogelijk met het volg<strong>en</strong>de patroon:<br />
o golfafstand 150 mm: om het dal bevestig<strong>en</strong> (bij e<strong>en</strong> hoge windbelasting, zoals langs de kust <strong>en</strong>/of bij<br />
gebouw<strong>en</strong> hoger dan 10,0 m <strong>en</strong>/of bij gebouwhoek<strong>en</strong> kan het noodzakelijk zijn t.p.v. de eindoverlapp<strong>en</strong><br />
in ieder dal te bevestig<strong>en</strong>);<br />
o golfafstand 150 mm: in ieder dal bevestig<strong>en</strong>.<br />
Opmerking:<br />
Met name onder invloed van temperatuursbeweging<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> schroev<strong>en</strong> op d<strong>en</strong> duur in <strong>en</strong>ige mate terug-<br />
draai<strong>en</strong>. Dit blijkt met name maar niet alle<strong>en</strong> op te tred<strong>en</strong> bij aluminium plat<strong>en</strong>, lange plat<strong>en</strong> <strong>en</strong> lange <strong>gevels</strong>. Op<br />
het mom<strong>en</strong>t van het verschijn<strong>en</strong> van deze update kunn<strong>en</strong> hieraangaande nog ge<strong>en</strong> richtlijn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong><br />
om dit te voorkom<strong>en</strong> omdat het onderzoek hiernaar nog gaande is.<br />
3.3. Waterdichtheid<br />
B e l a s t i n g<br />
De waterdichtheid van e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doosconstructie wordt in principe verzorgd door de buit<strong>en</strong>beplating. E<strong>en</strong> kleine<br />
hoeveelheid lekwater in de spouw is wel toegestaan als dit maar te all<strong>en</strong> tijde naar buit<strong>en</strong> toe kan word<strong>en</strong> afge-<br />
voerd <strong>en</strong> dit water dus niet e<strong>en</strong> negatieve invloed heeft op het functioner<strong>en</strong> van de constructie <strong>en</strong>/of op de duur-<br />
zaamheid <strong>en</strong> dus ook niet aan de binn<strong>en</strong>zijde van de opbouw kan uittred<strong>en</strong>. In het kader van deze laatste eis is<br />
het ess<strong>en</strong>tieel dat lekwater niet bij de voeg<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> onderling, tuss<strong>en</strong> doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> achterconstruc-<br />
tie, tuss<strong>en</strong> de doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluit<strong>en</strong>de del<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of tuss<strong>en</strong> de aansluit<strong>en</strong>de del<strong>en</strong> <strong>en</strong> achterconstructie kan kom<strong>en</strong>.<br />
Binn<strong>en</strong>doosconstructies zonder verdere voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> hal<strong>en</strong> m.b.t. de directe reg<strong>en</strong>belasting, indi<strong>en</strong> goed uitge-<br />
voerd, de klasse B15 volg<strong>en</strong>s NEN 3660/3661. Aansluiting<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> apart te word<strong>en</strong> beoordeeld.<br />
3.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid<br />
B e l a s t i n g<br />
De winddichtheid van binn<strong>en</strong>doosconstructies wordt in principe verzorgd door de binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong>.<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 59
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Binn<strong>en</strong>doosconstructies zonder verdere voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> hal<strong>en</strong> m.b.t. de winddichtheid, indi<strong>en</strong> goed uitgevoerd, de<br />
klasse B15 volg<strong>en</strong>s NEN 3660/3661 (bij geperforeerde binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> is dit prestati<strong>en</strong>iveau alle<strong>en</strong> haalbaar als e<strong>en</strong><br />
aanvull<strong>en</strong>de luchtstromingsdichte voorzi<strong>en</strong>ing wordt getroff<strong>en</strong>).Aansluiting<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> apart te word<strong>en</strong> beoordeeld.<br />
Met toevoeging<strong>en</strong>, bijvoorbeeld in de vorm van afdichtingsband tuss<strong>en</strong> doz<strong>en</strong> onderling <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> ach-<br />
terconstructie, zijn hogere winddichtheidsklass<strong>en</strong> haalbaar.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de winddichte gevelconstructie geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• om aan de luchtdoorlat<strong>en</strong>dheidseis te voldo<strong>en</strong> de noodzakelijke voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> treff<strong>en</strong> in sam<strong>en</strong>hang met de<br />
windbelasting op de gevel. Bij klass<strong>en</strong> hoger dan B15 <strong>en</strong>/of bij eis<strong>en</strong> zwaarder, dan die geformuleerd in het<br />
Bouwbesluit, zijn voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> noodzakelijk, bijvoorbeeld in de vorm van e<strong>en</strong> voegdichting t.p.v. de binn<strong>en</strong>-<br />
doz<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> dampremm<strong>en</strong>de/luchtstromingsdichte laag kan alle<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegepast, als de opbouw hierop<br />
wat betreft vochthuishouding is getoetst;<br />
• Bij ruimt<strong>en</strong> die verwarmd word<strong>en</strong> tot minimaal 14 °C t.b.v. m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zijn aanvull<strong>en</strong>de afdichting<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de<br />
binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> onderling <strong>en</strong> bij de uiteind<strong>en</strong> van deze doz<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> deze doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> de achterconstructie ver-<br />
plicht in combinatie met e<strong>en</strong> koppeling tuss<strong>en</strong> de doz<strong>en</strong> h.o.h 1000 mm;<br />
• bij geperforeerde binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> (aanvull<strong>en</strong>de) winddichting in de gevelopbouw opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> te wor-<br />
d<strong>en</strong>. Dit kan bijvoorbeeld, afhankelijk van de situatie, in de vorm van e<strong>en</strong> ingesealde isolatie, in de vorm van<br />
isolatie die aan de warme zijde is voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> akoestisch op<strong>en</strong> folie of ev<strong>en</strong>tueel (indi<strong>en</strong> bouwfysisch<br />
onderbouwd!) in de vorm van e<strong>en</strong> dampdoorlat<strong>en</strong>de, waterker<strong>en</strong>de folie aan de koude zijde van de isolatie.<br />
Bij gebouw<strong>en</strong> die tot minimaal 14 °C word<strong>en</strong> verwarmd t.b.v. m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>, zijn geperforeerde binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> alle<strong>en</strong><br />
toegestaan als de perforaties luchtstromingsdicht word<strong>en</strong> afgedekt met e<strong>en</strong> akoestisch op<strong>en</strong> folie die t.p.v. de<br />
stuiknad<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de doz<strong>en</strong> ononderbrok<strong>en</strong> doorloopt (vanuit het oogpunt van vochthuishouding kunn<strong>en</strong> er<br />
afhankelijk van de Klimaatklasse van de omslot<strong>en</strong> ruimte aanvull<strong>en</strong>de voorwaard<strong>en</strong> geld<strong>en</strong>).<br />
Eis<strong>en</strong> aan binn<strong>en</strong>doosconstructies 60
3.5. Thermische isolatie<br />
A a n d a c h t s p u n t e n<br />
De lijv<strong>en</strong> van binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong>, waarop vervolg<strong>en</strong>s de buit<strong>en</strong>beplating resp. tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> bevestigd, vor-<br />
m<strong>en</strong> lijnvormige koudebrugg<strong>en</strong>. Deze koudebrugg<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> sterk negatieve invloed op de Rc-waarde van de<br />
constructie.<br />
Indi<strong>en</strong> er derhalve Rc-waard<strong>en</strong> > ca. 1,0 m 2 K/W word<strong>en</strong> verlangd, di<strong>en</strong><strong>en</strong> deze koudebrugg<strong>en</strong> verminderd of zelfs<br />
opgehev<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> (opvoer<strong>en</strong> van uitsluit<strong>en</strong>d de isolatiedikte in de doos is dan niet meer afdo<strong>en</strong>de).<br />
E<strong>en</strong> ‘e<strong>en</strong>voudig’ contactbandje op alle binn<strong>en</strong>doosfl<strong>en</strong>s<strong>en</strong> of bijvoorbeeld bij de toepassing van e<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong>de<br />
dek<strong>en</strong>, die ter plaatse van de contactvlakk<strong>en</strong> (lees: binn<strong>en</strong>doosfl<strong>en</strong>s<strong>en</strong>) wordt gecomprimeerd, geeft reeds <strong>en</strong>ige<br />
verbetering. Het probleem van dergelijke voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> is echter dat de mate van compressie in de praktijk onbe-<br />
k<strong>en</strong>d is bij het uitvoering van e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>kundige controle, terwijl deze juist van grote invloed is op het (re-<br />
k<strong>en</strong>)resultaat.<br />
Indi<strong>en</strong> Rc-waard<strong>en</strong> > ca. 2,0 m 2 K/W word<strong>en</strong> verlangd, di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> te kiez<strong>en</strong> voor niet-gecomprimeerde isolatie<br />
tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doosfl<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating resp. tuss<strong>en</strong> deze fl<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> de tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong>. De dikte van de<br />
isolatie in de doos <strong>en</strong> van de g<strong>en</strong>oemde ongecomprimeerde isolatie wordt bepaald door de Rc-waarde die wordt<br />
verlangd. Hierop van invloed zijn verder nog de puntvormige thermische brugg<strong>en</strong> (primaire bevestigingsmidde-<br />
l<strong>en</strong>).<br />
3.6. Vochthuishouding<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Om tot e<strong>en</strong> goede vochthuishouding te kom<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de minimale uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• voeg<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> onderling, tuss<strong>en</strong> doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> achterconstructie, tuss<strong>en</strong> doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> zetwerk <strong>en</strong> tus-<br />
s<strong>en</strong> zetwerk <strong>en</strong> achterconstructie afdicht<strong>en</strong> met compressieband (zie afb. bij winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>d-<br />
heid, hoofdstuk 3.4). (geldt niet voor gebouw<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> lage luchtvochtigheid, waarbij de dampdruk < 1080<br />
Pa);<br />
• bij geperforeerde binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> ingesealde isolatie of isolatie met e<strong>en</strong> akoestische folie aan de warme zijde<br />
van de isolatie gebruik<strong>en</strong>. Deze bij voorkeur in twee lag<strong>en</strong>, in halfste<strong>en</strong>sverband aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> dergelijke<br />
oplossing, zonder verdere aanvull<strong>en</strong>de tocht- <strong>en</strong> luchtstromings-dichting<strong>en</strong>, is niet geschikt voor binn<strong>en</strong>condi-<br />
ties Klasse III (dampdruk > 1320 Pa <strong>en</strong> < 1430 Pa zoals kantor<strong>en</strong>, schol<strong>en</strong> e.d.) <strong>en</strong> Klasse IV (dampdruk ><br />
1430 Pa, zoals bij schol<strong>en</strong>, zwembad<strong>en</strong> e.d.). In deze situatie in de opbouw e<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong>de dampremm<strong>en</strong>-<br />
de laag aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> (e<strong>en</strong> optie, die ook in andere gevall<strong>en</strong> bestaat, i.p.v. het toepass<strong>en</strong> van compressieband<br />
t.p.v. voeg<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong>). Past m<strong>en</strong> dit toe dan di<strong>en</strong>t ook aan de koude zijde van deze dampremm<strong>en</strong>de<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 61
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
laag isolatie te word<strong>en</strong> aangebracht, opdat het dauwpunt wordt bereikt in e<strong>en</strong> doorsnede die zich aan de<br />
koude zijde van de dampremmer bevindt. Deze isolatie zal dikwijls aanzi<strong>en</strong>lijk dikker di<strong>en</strong><strong>en</strong> te zijn dan de<br />
akoestische isolatie. Hiervan di<strong>en</strong>t door de opdrachtgever e<strong>en</strong> bouwfysische berek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong> overlegd.<br />
• Indi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dampremm<strong>en</strong>de laag wordt toegepast, is het ess<strong>en</strong>tieel dat beschadiging<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of perforaties in<br />
deze laag direct word<strong>en</strong> gerepareerd <strong>en</strong> dat overlapp<strong>en</strong> in deze laag <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> hiervan op andere<br />
bouwkundige del<strong>en</strong> word<strong>en</strong> afgetapet;<br />
• indi<strong>en</strong> de mogelijkheid bestaat dat er zich in de spouw cond<strong>en</strong>s vormt, dit vocht zo snel mogelijk uit de spouw<br />
naar buit<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>;<br />
• de <strong>gevels</strong>pouw aan de bov<strong>en</strong>zijde dichtmak<strong>en</strong>, maar aan de onderzijde op<strong>en</strong> lat<strong>en</strong>, opdat ev<strong>en</strong>tueel con-<br />
d<strong>en</strong>svocht kan afvloei<strong>en</strong>. Ook bij andere doorsned<strong>en</strong> van de spouw er op lett<strong>en</strong> dat ev<strong>en</strong>tueel (afstrom<strong>en</strong>d)<br />
cond<strong>en</strong>s niet ingeslot<strong>en</strong> kan rak<strong>en</strong> of zelfs naar binn<strong>en</strong> toe kan afvloei<strong>en</strong> (bijvoorbeeld bij de aansluiting op<br />
e<strong>en</strong> kozijn).<br />
3.7. Geluidsisolatie <strong>en</strong> -absorptie<br />
G e l u i d s i s o l a t i e p r e s t a t i e<br />
Voor indicatieve geluidsisolatieprestaties van binn<strong>en</strong>doosconstructies, bij e<strong>en</strong> belasting door verkeersgeluid, zie<br />
Bijlage C.<br />
P r e s t a t i e s m . b . t . f l a n k e r e n d e t r a n s m i s s i e<br />
Voor achtergrondinformatie hoe geluidsoverdracht door flanker<strong>en</strong>de transmissie te beïnvloed<strong>en</strong>, zie Bijlage C.<br />
G e l u i d a b s o r p t i e p r e s t a t i e s<br />
Voor indicatieve geluidsabsorptieprestaties van binn<strong>en</strong>doosconstructies, zie Bijlage C.<br />
3.8. Brandveiligheid<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van de gevraagde brandwer<strong>en</strong>dheid volg<strong>en</strong>s NEN-EN 13501-2 <strong>en</strong> NEN 6069-versie<br />
2005 geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• bij de aanwezigheid van lijnvormige koudebrugg<strong>en</strong> is het niet mogelijk e<strong>en</strong> brandwer<strong>en</strong>dheid van buit<strong>en</strong> naar<br />
binn<strong>en</strong> te bereik<strong>en</strong> van 30 minut<strong>en</strong> of meer;<br />
• andere ontwerpkeuzes, die van invloed kunn<strong>en</strong> zijn op de te behal<strong>en</strong> prestatie zijn o.a.:<br />
o gebruikte <strong>metal<strong>en</strong></strong> (staal of aluminium);<br />
o wijze van bevestig<strong>en</strong> aan de achterconstructie;<br />
62 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
o grootte van de overspanning;<br />
o onderlinge bevestiging van binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong>;<br />
o wijze van bevestiging buit<strong>en</strong>beplating;<br />
o onderlinge koppeling van buit<strong>en</strong>beplating;<br />
o uitvoering van aansluiting<strong>en</strong> <strong>en</strong> overlapp<strong>en</strong> van buit<strong>en</strong>beplating;<br />
o toepass<strong>en</strong> van (aanvull<strong>en</strong>de) afdichtingsmaterial<strong>en</strong>;<br />
o type, dikte, d<strong>en</strong>siteit <strong>en</strong> wijze van toepassing van minerale wol isolatie.<br />
• inzake de detaillering geld<strong>en</strong> o.a. de volg<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong>:<br />
o hetzelfde prestati<strong>en</strong>iveau aanhoud<strong>en</strong> als de aansluit<strong>en</strong>de gevelconstructie;<br />
o holle ruimt<strong>en</strong> opvull<strong>en</strong> met onbrandbaar isolatiemateriaal (volg<strong>en</strong>s NEN-EN 13501-1 of NEN 6064);<br />
o t.p.v. de ev<strong>en</strong>tuele aansluiting gevel op brandwand/vloer voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> treff<strong>en</strong> om<br />
o brandover/doorslag binn<strong>en</strong> de voorgeschrev<strong>en</strong> minimum periode uit te sluit<strong>en</strong>.<br />
3.9. Duurzaamheid<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Ge<strong>en</strong> specifieke zak<strong>en</strong>.<br />
3.10. Uiterlijk<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> esthetisch minimum niveau geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong> (zie verder<br />
ook Hoofdstuk 3.2 Statica) voor stal<strong>en</strong> beplating:<br />
• toe te pass<strong>en</strong> nominale materiaaldiktes:<br />
o binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong>:<br />
doosbreedte 500 mm (bijv. B90/500): 0,7 mm<br />
doosbreedte > 500 mm (bijv. B100/60): 0,75 mm;<br />
geperforeerde doz<strong>en</strong>: 0,75 mm;<br />
o gezette tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong>: 1,00 mm;<br />
o traditionele wandplat<strong>en</strong> (bijv. 35/1 035): 0,70 mm;<br />
o wandplat<strong>en</strong> met kleine fl<strong>en</strong>s<strong>en</strong> <strong>en</strong> golfplaat (bijv. 19/1050 <strong>en</strong> 18/988) 0,63 mm;<br />
o plankprofiel<strong>en</strong>: 0,88 mm<br />
(tev<strong>en</strong>s di<strong>en</strong>t de dikte afgestemd te word<strong>en</strong> op de profielbreedte);<br />
Bov<strong>en</strong>staande diktes di<strong>en</strong><strong>en</strong> als e<strong>en</strong> minimum te word<strong>en</strong> beschouwd;<br />
• bij het horizontaal monter<strong>en</strong> van de buit<strong>en</strong>beplating word<strong>en</strong> l<strong>en</strong>gtes langer dan 6 meter t<strong>en</strong> zeerste afgerad<strong>en</strong><br />
(i.v.m. temperatuursvervorming<strong>en</strong> <strong>en</strong> monteerbaarheid). Afhankelijk van profieltype, materiaal, coatingkleur,<br />
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 63
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
type achterconstructie, geveloriëntatie <strong>en</strong> wijze van bevestiging kan e<strong>en</strong> kleinere l<strong>en</strong>gte noodzakelijk zijn;<br />
• bevestigingsmiddel<strong>en</strong> zoveel mogelijk (echter zonder afbreuk te do<strong>en</strong> aan het constructieve gedrag) in e<strong>en</strong><br />
vast patroon <strong>en</strong> in doorgaande lijn<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>;<br />
• stor<strong>en</strong>d zichtbare temperatuursvervorming<strong>en</strong> zoveel mogelijk voorkom<strong>en</strong>. Vooral (te) dunne material<strong>en</strong> zijn<br />
hier bijzonder gevoelig voor. Om ongew<strong>en</strong>ste (is minder fraai) vervorming<strong>en</strong> te voorkom<strong>en</strong> zijn er in principe<br />
twee weg<strong>en</strong>, die uiterst<strong>en</strong> van elkaar zijn: of de beplating wordt zó star bevestigd dat vervorming<strong>en</strong> niet kun-<br />
n<strong>en</strong> optred<strong>en</strong> (hierbij kunn<strong>en</strong> de spanning<strong>en</strong> hoog oplop<strong>en</strong>) of de beplating wordt zo bevestigd dat tempera-<br />
tuursvervorming<strong>en</strong> nag<strong>en</strong>oeg spanningsloos kunn<strong>en</strong> optred<strong>en</strong> (hierbij di<strong>en</strong>t gelet te word<strong>en</strong> op het estheti-<br />
sche effect van deze vervorming<strong>en</strong> <strong>en</strong> op het voorkom<strong>en</strong> van beschadiging<strong>en</strong> als gevolg van klemm<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of<br />
over elkaar he<strong>en</strong> schuiv<strong>en</strong> van material<strong>en</strong>). Welke weg wordt gekoz<strong>en</strong> is o.a. afhankelijk van beplatingsmate-<br />
riaal, l<strong>en</strong>gte van de plaat, kleur van de coating, stijfheid van de achterconstructie <strong>en</strong> type eindaansluiting tus-<br />
s<strong>en</strong> de plat<strong>en</strong> onderling. Als m<strong>en</strong> kiest voor e<strong>en</strong> nag<strong>en</strong>oeg spanningsloze vervorming dan di<strong>en</strong>t de buit<strong>en</strong>be-<br />
plating op regelmatige afstand te word<strong>en</strong> gedilateerd. De exacte afstand hangt af van de hierbov<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oem-<br />
de ontwerpkeuzes. Zie ook Hoofdstuk 2.10;<br />
• het horizontaal monter<strong>en</strong> van plankprofiel<strong>en</strong> wordt afgerad<strong>en</strong>. Zichtbare materiaal-spanning<strong>en</strong> zijn dan niet te<br />
vermijd<strong>en</strong>. Bij de verticale montage van deze elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is het risico hierop veel kleiner indi<strong>en</strong> de breedte van<br />
het voorvlak niet meer bedraagt dan 150x de materiaal-dikte bij gerolvormde plank<strong>en</strong> resp niet meer dan<br />
250x deze dikte bij gezette plank<strong>en</strong>.<br />
De wijze <strong>en</strong> kwaliteit van detailler<strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> grote, zo niet e<strong>en</strong> doorslaggev<strong>en</strong>de invloed, op de esthetische<br />
kwaliteit. In dit kader zijn in Bijlage C aanbeveling<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> m.b.t. het detailler<strong>en</strong> van de aansluiting<strong>en</strong>. Ook<br />
in Hoofdstuk 2.10 zijn in dit kader aanbeveling<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>.<br />
Verder spel<strong>en</strong> de maattoleranties <strong>en</strong> de vlakheid van de toegepaste material<strong>en</strong> e<strong>en</strong> rol.<br />
Bijlage A vermeldt de hierbij hor<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong>. Bij e<strong>en</strong> horizontale toepassing van de buit<strong>en</strong>beplating kunn<strong>en</strong> de<br />
gegev<strong>en</strong> toleranties erg groot blijk<strong>en</strong> te zijn. Hiermee di<strong>en</strong>t bij de keuze van aansluiting<strong>en</strong> <strong>en</strong> detaillering<strong>en</strong> reke-<br />
ning te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong>. De leverancier di<strong>en</strong>t hiervoor te word<strong>en</strong> geraadpleegd voordat wordt besteld <strong>en</strong> bij<br />
voorkeur zelfs in de ontwerpfase.<br />
De kwaliteit van de achterconstructie heeft ook e<strong>en</strong> belangrijke invloed op de esthetische kwaliteit<br />
van de gevel. Bijlage B geeft de hierbij hor<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong>. Voor de verantwoordelijkheid m.b.t. de afstemming tuss<strong>en</strong><br />
achterconstructie <strong>en</strong> de (visuele kwaliteit van de) gevelconstructie zie Hoofdstuk 2.10.<br />
T<strong>en</strong>slotte is het werk van de monteur van grote invloed op de esthetische kwaliteit van het eindresultaat. Dit is<br />
e<strong>en</strong> kwestie van goed vakmanschap <strong>en</strong> als zodanig niet in e<strong>en</strong> richtlijn af te dekk<strong>en</strong>.<br />
64 Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>
Algem<strong>en</strong>e eis<strong>en</strong> aan <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> 65
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
4. Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies<br />
4.1. Inleiding<br />
O m s c h r i j v i n g s y s t e e m<br />
Sandwichpanel<strong>en</strong> zijn ontworp<strong>en</strong> voor de toepassing in gevel- <strong>en</strong> dakconstructies (panel<strong>en</strong> toegepast in plafond-<br />
constructies vall<strong>en</strong> niet onder deze richtlijn). Dakpanel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gek<strong>en</strong>merkt door e<strong>en</strong> sterk geprofileerde bui-<br />
t<strong>en</strong>plaat. Deze zijn in principe wel toe te pass<strong>en</strong> in <strong>gevels</strong>, gevelpanel<strong>en</strong> echter niet in dak<strong>en</strong> t<strong>en</strong>zij er voor deze<br />
toepassing specifiek e<strong>en</strong> fabrieksgarantie wordt verstrekt.<br />
Platdakpanel<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> niet onder de richtlijn. Echter het toepass<strong>en</strong> van dergelijke panel<strong>en</strong> wordt afgerad<strong>en</strong> als de<br />
<strong>metal<strong>en</strong></strong> binn<strong>en</strong>plaat van deze elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> niet is voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> constructieve profilering of e<strong>en</strong> ander aanvul-<br />
l<strong>en</strong>d verstijv<strong>en</strong>d constructief elem<strong>en</strong>t.<br />
Deze richtlijn beperkt zich tot zelfdrag<strong>en</strong>de paneelsystem<strong>en</strong> (panel<strong>en</strong> op te nem<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> kader, dat tev<strong>en</strong>s di<strong>en</strong>st<br />
doet als draagstructuur, vall<strong>en</strong> niet onder de richtlijn). Sandwichpanel<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> onderdeel uit van de draag-<br />
constructie, t<strong>en</strong>zij hier specifiek op ontworp<strong>en</strong> <strong>en</strong> mee gerek<strong>en</strong>d is (deze toepassing <strong>en</strong> ook panel<strong>en</strong>, die (mede)<br />
ontworp<strong>en</strong> zijn e<strong>en</strong> drag<strong>en</strong>de functie te vervull<strong>en</strong>, vall<strong>en</strong> niet onder de richtlijn).<br />
Sandwichpaneel-constructies vind<strong>en</strong> op uitgebreide schaal toepassing in koel- <strong>en</strong> vrieshuiz<strong>en</strong>. Deze toepassing<br />
vraagt om specifieke oplossing<strong>en</strong> <strong>en</strong> valt niet binn<strong>en</strong> de reikwijdte van deze richtlijn.<br />
Sandwichpanel<strong>en</strong> bestaan uit e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>plaat, e<strong>en</strong> kern van isolatiemateriaal <strong>en</strong> e<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>plaat (panel<strong>en</strong> met<br />
e<strong>en</strong> niet-isoler<strong>en</strong>de kern van bijvoorbeeld honingraat of harde kunststof vall<strong>en</strong> dus niet onder de richtlijn). Ess<strong>en</strong>-<br />
tieel bij sandwichpanel<strong>en</strong> is dat plat<strong>en</strong> <strong>en</strong> kern constructief gezi<strong>en</strong> één geheel vorm<strong>en</strong>. De hechting tuss<strong>en</strong> de<br />
g<strong>en</strong>oemde material<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t derhalve nag<strong>en</strong>oeg volledig te zijn <strong>en</strong> mag nimmer, ook niet plaatselijk, word<strong>en</strong> ver-<br />
brok<strong>en</strong>, t<strong>en</strong>zij hiervoor in de plaats aanvull<strong>en</strong>de constructieve voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn getroff<strong>en</strong>.<br />
Er zijn elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> op de markt die bestaan uit e<strong>en</strong> stal<strong>en</strong> of aluminium buit<strong>en</strong>plaat verbond<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> isolatie-<br />
plaat, die aan de binn<strong>en</strong>zijde al of niet is afgewerkt met e<strong>en</strong> folie. Met nadruk wordt er hierbij op gewez<strong>en</strong> dat dit<br />
ge<strong>en</strong> sandwichpanel<strong>en</strong> zijn.<br />
Horizontaal gemonteerde panel<strong>en</strong> overspann<strong>en</strong> de afstand spant/spant (of stijl/stijl) <strong>en</strong> drag<strong>en</strong> de belasting<strong>en</strong> op<br />
de gevelconstructie over op de betreff<strong>en</strong>de kolomm<strong>en</strong> (stijl<strong>en</strong>). Verticaal gemonteerde panel<strong>en</strong> overspann<strong>en</strong> de<br />
afstand regel/regel <strong>en</strong> drag<strong>en</strong> de belasting<strong>en</strong> op de gevelconstructie over op de betreff<strong>en</strong>de regels. Dakpanel<strong>en</strong><br />
overspann<strong>en</strong> de afstand gording/gording <strong>en</strong> drag<strong>en</strong> de belasting<strong>en</strong> op de dakconstructie over op de betreff<strong>en</strong>de<br />
gording<strong>en</strong>.<br />
De buit<strong>en</strong>plaat van sandwichpanel<strong>en</strong> kan van s<strong>en</strong>dzimirverzinkt staal (of staal voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> legeringslaag van<br />
aluminiumzink of zinkaluminium) of aluminium zijn (andere materiaaltypes zoals zink, RVS of koper vall<strong>en</strong> niet<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 66
onder deze richtlijn). Uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de vormgeving<strong>en</strong> zijn mogelijk, zoals constructieve profilering, optische profile-<br />
ring, gegroefd, stucco, microliniëring, gegolfd of vlak.<br />
De binn<strong>en</strong>plaat van sandwichpanel<strong>en</strong> kan van s<strong>en</strong>dzimirverzinkt staal (ook staal voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> legeringslaag<br />
van aluminiumzink of zinkaluminium) of aluminium zijn. Uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de vormgeving<strong>en</strong> zijn mogelijk, zoals optische<br />
profilering, gegroefd of vlak.<br />
Kernmaterial<strong>en</strong> zijn PUR, EPS, PIR, ph<strong>en</strong>ol <strong>en</strong> ste<strong>en</strong>wol. Ook zijn er panel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> hybride kern van bijvoor-<br />
beeld EPS met EPB (geëxpandeerd perliet).<br />
In principe bestaan er twee method<strong>en</strong> om sandwichpanel<strong>en</strong> aan de achterconstructie (primaire bevestiging) te<br />
bevestig<strong>en</strong>: zichtbaar of onzichtbaar (blind). Bij e<strong>en</strong> blinde bevestiging zijn de bevestigingsmiddel<strong>en</strong> over het<br />
algeme<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de voeg. Dit kan zijn in de vorm van ‘standaard’ schroev<strong>en</strong> maar ook in de vorm van<br />
e<strong>en</strong> systeemspecifieke klemconstructie. Secundaire bevestiging (overlapbevestiging<strong>en</strong>) zijn noodzakelijk bij de<br />
toepassing van sandwichpanel<strong>en</strong> op (flauwhell<strong>en</strong>de) dak<strong>en</strong>.<br />
Zelfdrag<strong>en</strong>de sandwichpanel<strong>en</strong> zijn (gewoonlijk) aan de twee langszijd<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> geprefabriceerde<br />
voegconstructie. Ook zijn er panel<strong>en</strong> op de markt met aan alle vier zijd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dergelijke voeg (dikwijls aangeduid<br />
met ‘bi-modulair’). Naar voeg kan er nog onderscheid word<strong>en</strong> gemaakt tuss<strong>en</strong> panel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele (midd<strong>en</strong>)<br />
dichting <strong>en</strong> panel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> dubbele (binn<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>) dichting (ook wel aangeduid als ‘koelhuis’-panel<strong>en</strong>). In de<br />
voegconstructie kunn<strong>en</strong> (aanvull<strong>en</strong>de) afdichtingsmaterial<strong>en</strong> zijn opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, die fabrieksmatig word<strong>en</strong> aange-<br />
bracht <strong>en</strong>/of in het werk. Aanvull<strong>en</strong>de afdichting<strong>en</strong> (in overlapp<strong>en</strong>) kunn<strong>en</strong> ook noodzakelijk zijn bij de toepassing<br />
van sandwichpanel<strong>en</strong> in (flauwhell<strong>en</strong>de) dak<strong>en</strong>.<br />
Naast e<strong>en</strong> afdicht<strong>en</strong>de functie di<strong>en</strong><strong>en</strong> de voeg<strong>en</strong> dikwijls ook als inklemming voor het aangr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de paneel. Dit<br />
betek<strong>en</strong>t dat deze panel<strong>en</strong> e<strong>en</strong> vaste montagerichting hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet of slechts met moeite individueel uitwissel-<br />
baar zijn.<br />
Afhankelijk van het type paneel <strong>en</strong> systeem <strong>en</strong> afhankelijk van type <strong>en</strong> vorm gebouw kunn<strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
detaillering<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgevoerd met geprefabriceerde elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> of met zetwerk. Bij de toepassing van zetwerk<br />
sluit de wijze van detaillering aan op die bij opbouwconstructies.<br />
T o e p a s s i n g s g e b i e d s y s t e e m<br />
Sandwichpaneel-constructies k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> e<strong>en</strong> <strong>en</strong>orm breed toepassingsgebied: van hal tot museum, van laag ge-<br />
bouw tot hoog kantoorgebouw <strong>en</strong> van opslagloods tot ‘high-tech’ productiefaciliteit. Sandwichelem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
daarbij e<strong>en</strong> groot aantal functies tegelijk vervull<strong>en</strong>: reg<strong>en</strong>- <strong>en</strong> wind-dichting, warmte- <strong>en</strong> geluidsisolatie,<br />
brand’muur’ etc.<br />
Sandwichpaneel-constructies l<strong>en</strong><strong>en</strong> zich bijzonder goed voor de volg<strong>en</strong>de toepassing<strong>en</strong> <strong>en</strong> situaties:<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 67
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
• opslaghall<strong>en</strong> van uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de goeder<strong>en</strong>, in alle vorm<strong>en</strong> <strong>en</strong> mat<strong>en</strong>, die e<strong>en</strong> bepaalde minimum binn<strong>en</strong>tem-<br />
peratuur behoev<strong>en</strong>;<br />
• productiefaciliteit<strong>en</strong> voor uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de productieprocess<strong>en</strong> met uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de binn<strong>en</strong>condities, in alle vor-<br />
m<strong>en</strong> <strong>en</strong> mat<strong>en</strong>;<br />
• winkels, garages, (auto)showrooms, sportaccommodaties etc. etc.;<br />
• kantoorgebouw<strong>en</strong>, schol<strong>en</strong>, woning<strong>en</strong> etc.<br />
• gebouw<strong>en</strong>, waarbij zeer hoge isolatiewaard<strong>en</strong> word<strong>en</strong> verlangd (Rc > 3,5 m 2 K/W);<br />
• gebouw<strong>en</strong> met extreme binn<strong>en</strong>condities (koelhuiz<strong>en</strong>, zwembad<strong>en</strong> etc.).<br />
E<strong>en</strong> belangrijk gegev<strong>en</strong> van sandwichpanel<strong>en</strong> is de hoge mate van prefabricage. Dit betek<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> hoge mate aan<br />
procescontrole, korte bouwtijd <strong>en</strong> weinig hinder van weersinvloed<strong>en</strong>. Aan de andere kant kan dit ook <strong>en</strong>ige be-<br />
perking inhoud<strong>en</strong> m.b.t. het doorvoer<strong>en</strong> van late wijziging<strong>en</strong>.<br />
R a n d v o o r w a a r d e n s y s t e e m<br />
Sandwichpaneel-constructies zijn met name ontworp<strong>en</strong> voor toepassing teg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> stal<strong>en</strong> achterconstructie. Mon-<br />
tage teg<strong>en</strong> e<strong>en</strong> betonn<strong>en</strong>, hout<strong>en</strong> of ander type achterconstructie is in principe ook mogelijk maar in dat geval<br />
di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong>, met het oog op de dikwijls grote toleranties bij deze typ<strong>en</strong> achterconstructies, deze eerst uit te vull<strong>en</strong><br />
alvor<strong>en</strong>s m<strong>en</strong> kan start<strong>en</strong> met de montage. Wat hierbij als voldo<strong>en</strong>de vlak kan word<strong>en</strong> beschouwd, kan word<strong>en</strong><br />
ontle<strong>en</strong>d aan onderstaande eis<strong>en</strong> voor stal<strong>en</strong> onder/achterconstructies.<br />
Op e<strong>en</strong> achterconstructie die scheef staat of andere afwijking<strong>en</strong> vertoont is, indi<strong>en</strong> deze bepaalde gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> over-<br />
schrijdt, ge<strong>en</strong> vlakke gevel/dak te realiser<strong>en</strong>. Omdat panel<strong>en</strong> vormvaste elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zijn, die niet in- of uitgewerkt<br />
kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, ton<strong>en</strong> afwijking<strong>en</strong> zich bij sandwichpanel<strong>en</strong> eerder <strong>en</strong> duidelijker dan bij andere constructietyp<strong>en</strong>.<br />
De toleranties van stal<strong>en</strong> achterconstructies di<strong>en</strong><strong>en</strong> daarom te voldo<strong>en</strong> aan de NEN-EN 1090-1 (Zie Bijlage B;<br />
toleranties achterconstructie). Voor e<strong>en</strong> aantal in deze norm g<strong>en</strong>oemde, relevante tolerantiewaard<strong>en</strong> geldt in dit<br />
kader e<strong>en</strong> aanscherping. Daarnaast geldt de eis dat het niet is toegestaan dat e<strong>en</strong> kolom, waar het paneel voor-<br />
langs doorloopt, naar binn<strong>en</strong> toe staat t.o.v. de verbindingslijn tuss<strong>en</strong> de aan beide zijd<strong>en</strong> aangr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de kolom-<br />
m<strong>en</strong> (horizontale montage) resp. dat e<strong>en</strong> regel, waar het paneel voorlangs doorloopt, naar binn<strong>en</strong> toe ligt t.o.v. de<br />
verbindingslijn tuss<strong>en</strong> de aan beide zijd<strong>en</strong> aangr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de regels/oplegging<strong>en</strong> (verticale montage). Deze eis<strong>en</strong><br />
kom<strong>en</strong> voort uit de noodzaak de opgelegde vervorming, in de vorm van e<strong>en</strong> holstand van het paneel naar binn<strong>en</strong><br />
toe, te vermijd<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> dergelijke holstand leidt t.p.v. tuss<strong>en</strong>steunpunt<strong>en</strong> tot drukspanning<strong>en</strong> in de buit<strong>en</strong>plaat die<br />
tezam<strong>en</strong> met andere drukspanning<strong>en</strong> (zoals door wind of temperatuursbelasting) de toelaatbare waarde kunn<strong>en</strong><br />
overschrijd<strong>en</strong>. Voor de daaruit voortvloei<strong>en</strong>de extra eis<strong>en</strong> aan de staalconstructie zie Bijlage B.<br />
Sandwichelem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, zeker indi<strong>en</strong> er sprake is van e<strong>en</strong> blinde bevestigingsmethode, drag<strong>en</strong> de optred<strong>en</strong>de belas-<br />
ting<strong>en</strong> meer geconc<strong>en</strong>treerd af op de achterconstructie dan opbouwconstructies. Bij de dim<strong>en</strong>sionering van deze<br />
achterconstructie di<strong>en</strong>t hiermee rek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong>. Dit betek<strong>en</strong>t ook voldo<strong>en</strong>de contactoppervlak om<br />
deze belasting<strong>en</strong> te spreid<strong>en</strong> <strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de bevestigingsoppervlak, omdat er dikwijls meer dan één bevestigings-<br />
68 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
middel per contactoppervlak dan wel e<strong>en</strong> belastingspreid<strong>en</strong>de klemconstructie aangebracht zal moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Bevestigingsmiddel<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> op voldo<strong>en</strong>de afstand van elkaar (bij meerdere bevestiging<strong>en</strong> per regel/kolom) <strong>en</strong><br />
vanaf constructierand<strong>en</strong> geplaatst kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
De stijfheid van de achter/onderconstructie di<strong>en</strong>t te zijn afgestemd op de grote stijfheid van sandwichpanel<strong>en</strong> in<br />
hun dwarsrichting. Dit om te voorkom<strong>en</strong> dat deze constructie spanning<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of vervorming<strong>en</strong> oplegt aan de pane-<br />
l<strong>en</strong>. Met name bij de toepassing van hout<strong>en</strong> constructies is dit e<strong>en</strong> belangrijk aandachtspunt ook i.v.m. het kruip-<br />
gedrag van dit materiaal.<br />
Het bevestig<strong>en</strong> van uithangbord<strong>en</strong>, lamp<strong>en</strong>, vlagg<strong>en</strong>mast<strong>en</strong> e.d. aan e<strong>en</strong> paneelconstructie is niet toegestaan,<br />
t<strong>en</strong>zij hiertoe in het paneel aanvull<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Zonder deze voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> zij<br />
door de gevel he<strong>en</strong> aan de draagconstructie te word<strong>en</strong> bevestigd.<br />
Ook het ophang<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> sprinklerinstallatie aan de dakpanel<strong>en</strong> is niet toelaatbaar t<strong>en</strong>zij hiertoe aanvull<strong>en</strong>de,<br />
belastingspreid<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn getroff<strong>en</strong>.<br />
4.2. Statica<br />
B e l a s t i n g e n e n v e r v o r m i n g e n<br />
Belasting<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> ontle<strong>en</strong>d te word<strong>en</strong> aan NEN 6702 of of Eurocode 1. De berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>/ beproeving<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
te word<strong>en</strong> uitgevoerd volg<strong>en</strong>s de RS 1990 plus aanvulling of NEN-EN 14509:2006 <strong>en</strong> (+C1: 2008 <strong>en</strong>).<br />
Hierbij di<strong>en</strong>t de toelaatbare vervorming van de panel<strong>en</strong>, toegepast in <strong>gevels</strong> gesteld te word<strong>en</strong> op L/150 bij indu-<br />
striële gebouw<strong>en</strong>, <strong>en</strong> op L/200 bij alle overige gebouw<strong>en</strong>. Voor dak<strong>en</strong> geldt e<strong>en</strong> maximale doorbuigingseis van<br />
L/250.<br />
Het eig<strong>en</strong>gewicht van gevelpanel<strong>en</strong> behoeft niet bij de toetsing van de toegepaste bevestigingsmiddel<strong>en</strong> in reke-<br />
ning te word<strong>en</strong> gebracht onder de voorwaarde dat dit eig<strong>en</strong>gewicht ge<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t op deze bevestiging<strong>en</strong> uitoe-<br />
f<strong>en</strong>t. Dit betek<strong>en</strong>t dat de panel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing teg<strong>en</strong> uitzakk<strong>en</strong> ondersteund moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> deze dus niet mog<strong>en</strong> gaan ‘hang<strong>en</strong>’ aan de bevestigingsmiddel<strong>en</strong>.<br />
Temperatuursbelasting<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> maatgev<strong>en</strong>d zijn bij gevelpanel<strong>en</strong>, in e<strong>en</strong> meerveldstoepassing, met e<strong>en</strong> vlakke<br />
buit<strong>en</strong>plaat of licht geprofileerde buit<strong>en</strong>plaat. Dit geldt met name bij coatingkleur<strong>en</strong> die in klasse III,<br />
<strong>en</strong> soms ook bij kleur<strong>en</strong> die in klasse II vall<strong>en</strong> (conform NEN 6702, art. 8.8.2). Bijlage C, Hoofdstuk C.2 geeft<br />
informatie over welke kleur in welke klasse valt. (Doordat de buit<strong>en</strong>plaat van e<strong>en</strong> paneel bloot staat aan zonne-<br />
straling <strong>en</strong> opwarming, <strong>en</strong> de binn<strong>en</strong>plaat niet, wil alle<strong>en</strong> de buit<strong>en</strong>plaat in deze situatie uitzett<strong>en</strong>. Dit kan leid<strong>en</strong><br />
tot e<strong>en</strong> bolstand van het paneel. Bij meerveldstoepassing is het paneel t.p.v. de tuss<strong>en</strong>oplegging(<strong>en</strong>) gefixeerd.<br />
Het paneel wordt hierdoor in zijn gew<strong>en</strong>ste bolstand belemmerd.<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 69
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Dit leidt tot spanning<strong>en</strong> in paneel, bevestigingsconstructie <strong>en</strong> achterconstructie. Bij donker gekleurde panel<strong>en</strong>, bij<br />
vlakke panel<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of bij panel<strong>en</strong> met aluminium plat<strong>en</strong> tred<strong>en</strong> de grootste vervorming<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of spanning<strong>en</strong> op.)<br />
Op beloopbaarheid van dakpanel<strong>en</strong>, als bedoeld in artikel 6.2.3 van de RS 1990, wordt uitsluit<strong>en</strong>d gedim<strong>en</strong>sio-<br />
neerd als dit expliciet in het bestek <strong>en</strong>/of ander contractstuk is overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong>.<br />
Op de weerstand van gevelpanel<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> stootbelasting, als bedoeld in artikel 6.2.4 van de RS 1990, wordt uit-<br />
sluit<strong>en</strong>de gedim<strong>en</strong>sioneerd als dit expliciet in het bestek <strong>en</strong>/of ander contractstuk is overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong>.<br />
Bij de beoordeling van het constructieve gedrag van e<strong>en</strong> sandwichpaneel is er e<strong>en</strong> aantal zak<strong>en</strong> relevant:<br />
• bezwijksterkte van het elem<strong>en</strong>t wordt in eerste instantie bepaald door de dikte van het elem<strong>en</strong>t, de sterkte<br />
van de plat<strong>en</strong>, de eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> van de kern <strong>en</strong> van de hechting tuss<strong>en</strong> kern <strong>en</strong> plat<strong>en</strong>. De sterkte van de<br />
plat<strong>en</strong> <strong>en</strong> eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> volg<strong>en</strong> uit de norm<strong>en</strong> <strong>en</strong> testmethod<strong>en</strong> zoals g<strong>en</strong>oemd in het Hoofdstuk 2.2 van<br />
deze richtlijn. De hechting kan proefondervindelijk word<strong>en</strong> bepaald middels e<strong>en</strong> trekproef, al of niet na verou-<br />
dering. Deze kan uitgevoerd word<strong>en</strong> conform EN 14509.<br />
• panel<strong>en</strong>, zeker die met e<strong>en</strong> blind bevestigingssysteem, kunn<strong>en</strong> hun belasting<strong>en</strong> veel geconc<strong>en</strong>treerder op de<br />
achterconstructie overdrag<strong>en</strong> dan ‘opbouwconstructies’. Bij de dim<strong>en</strong>sionering van panel<strong>en</strong>, bevestigings-<br />
constructie <strong>en</strong> achterconstructie di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> hiermee rek<strong>en</strong>ing te houd<strong>en</strong>. De geconc<strong>en</strong>treerde temperatuurs-<br />
belasting t.p.v. het/de tuss<strong>en</strong>steunpunt(<strong>en</strong>) di<strong>en</strong>t zoveel mogelijk gespreid te word<strong>en</strong> (bijv. middels e<strong>en</strong> pas-<br />
s<strong>en</strong>de inklemconstructie of meerdere bevestigingspunt<strong>en</strong> naast/bov<strong>en</strong> elkaar) om bezwijk<strong>en</strong> van de verbin-<br />
ding <strong>en</strong>/of afschuiving in het isolatiemateriaal <strong>en</strong>/of knikk<strong>en</strong> van de buit<strong>en</strong>plaat te voorkom<strong>en</strong>;<br />
• voorkom<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> dat het paneel vanuit de montage e<strong>en</strong> opgelegde vervorming mee krijgt die tot<br />
spanning<strong>en</strong> in plaat, isolatie <strong>en</strong>/of bevestigingsmiddel leidt. Met name als deze spanning<strong>en</strong> de spanning<strong>en</strong><br />
als gevolg andere belasting<strong>en</strong> versterk<strong>en</strong>, is de kans op schade hierdoor groot;<br />
• bij panel<strong>en</strong> met op<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t rek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met de Aanvulling RS 1990 artikel<strong>en</strong> 15.2 <strong>en</strong><br />
15.3. Bij e<strong>en</strong> op<strong>en</strong>ing, maar ook bij e<strong>en</strong> uitsparing in e<strong>en</strong> paneel, di<strong>en</strong><strong>en</strong> ook de spanning<strong>en</strong> <strong>en</strong> vervorming<strong>en</strong><br />
in het paneel <strong>en</strong> haar sam<strong>en</strong>stell<strong>en</strong>de del<strong>en</strong> dwars op de overspanningsrichting te word<strong>en</strong> beoordeeld <strong>en</strong>, in-<br />
di<strong>en</strong> relevant, in deze richting van paneel op paneel via de voegconstructie;<br />
• het bevestigingsmiddel/systeem di<strong>en</strong>t zowel de buit<strong>en</strong>plaat als binn<strong>en</strong>plaat van het paneel te fixer<strong>en</strong> (om te<br />
voorkom<strong>en</strong> dat als gevolg van e<strong>en</strong> calamiteit, met als gevolg e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele onthechting tuss<strong>en</strong> plaat <strong>en</strong> isola-<br />
tie, de plaat naar b<strong>en</strong>ed<strong>en</strong> kan vall<strong>en</strong>). Er zijn echter ook panel<strong>en</strong> op de markt waarbij het bevestigingsmid-<br />
del/systeem, waarmee de panel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> vastgezet, uitsluit<strong>en</strong>d de binn<strong>en</strong>plaat fixeert (buit<strong>en</strong>plaat ‘hangt’<br />
dan dus middels verkleving aan de isolatiekern). Dit laatste type di<strong>en</strong>t niet te word<strong>en</strong> toegepast, t<strong>en</strong>zij het pa-<br />
neel volg<strong>en</strong>s opgave van de leverancier hiervoor specifiek is ontwikkeld.<br />
• achterconstructies mog<strong>en</strong> niet dusdanige toleranties hebb<strong>en</strong> of dusdanig kunn<strong>en</strong> vervorm<strong>en</strong> dat de panel<strong>en</strong><br />
hierdoor bloot staan aan opgelegde vervorming<strong>en</strong> (t<strong>en</strong>zij hierdoor aantoonbaar ge<strong>en</strong> schade aan deze ele-<br />
m<strong>en</strong>t<strong>en</strong> kan ontstaan). Dit betek<strong>en</strong>t dat (i.v.m. het risico op onthechting tuss<strong>en</strong> isolatie <strong>en</strong> op druk belaste bui-<br />
70 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
t<strong>en</strong>huid) tuss<strong>en</strong>steunpunt<strong>en</strong> niet naar binn<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong> t.o.v. de verbindingslijn tuss<strong>en</strong> de aan beide zij-<br />
d<strong>en</strong> aangr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de tuss<strong>en</strong>/eindsteunpunt<strong>en</strong> (zie Bijlage B). Dit geldt zowel voor gevel- als dakconstructies.<br />
Toelaatbare toleranties van achterconstructies<br />
bij de toepassing van sandwichpanel<strong>en</strong><br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> statisch verantwoorde constructie geld<strong>en</strong> op basis van bov<strong>en</strong>staande aan-<br />
dachtspunt<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong> (binn<strong>en</strong> de van toepassing zijnde norm<strong>en</strong>):<br />
• rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong> met temperatuursvervorming<strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> e.d.;<br />
• type <strong>en</strong> afmeting<strong>en</strong> van toe te pass<strong>en</strong> bevestigingsmiddel<strong>en</strong> <strong>en</strong> onderlegring<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun bevestigingspatroon<br />
zodanig kiez<strong>en</strong> dat de optred<strong>en</strong>de belasting<strong>en</strong> op de sandwichpanel<strong>en</strong> zonder schade (dus ook zonder blij-<br />
v<strong>en</strong>de vervorming<strong>en</strong>) aan deze panel<strong>en</strong>, bevestigingsmiddel<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of achterconstructie op deze achtercon-<br />
structie kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> overgedrag<strong>en</strong>. Hierbij kan het noodzakelijk blijk<strong>en</strong> te zijn de panel<strong>en</strong> t.p.v. hoek<strong>en</strong><br />
e.d. aanvull<strong>en</strong>d te bevestig<strong>en</strong>;<br />
a = 0<br />
b < 5 mm<br />
• bij blinde bevestiging vindt bevestiging in principe t.p.v. de geprefabriceerde voegconstructie plaats. Aan de<br />
NEN 6702 kan het type <strong>en</strong> de aantal bevestigers word<strong>en</strong> ontle<strong>en</strong>d. Echter om tot <strong>en</strong>ige belastingsspreiding te<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 71
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
kom<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> er t.p.v. tuss<strong>en</strong>steunpunt<strong>en</strong> nooit minder dan twee bevestigers op voldo<strong>en</strong>de onderlinge af-<br />
stand per voeg word<strong>en</strong> aangebracht, t<strong>en</strong>zij er gebruik wordt gemaakt van e<strong>en</strong> belastingspreid<strong>en</strong>de klemcon-<br />
structie. Bij zichtbare bevestiging bedraagt de minimale afstand van het bevestigingsmiddel tot de hartlijn van<br />
de voegconstructie 70 mm. Verder kan deze in principe vrij plaatsvind<strong>en</strong>, onder de voorwaarde dat de aan-<br />
sluit<strong>en</strong>de del<strong>en</strong> hierop zijn gedim<strong>en</strong>sioneerd. Aan de NEN 6702 kan het type <strong>en</strong> het aantal bevestigers wor-<br />
d<strong>en</strong> ontle<strong>en</strong>d.<br />
• toe te pass<strong>en</strong> schroev<strong>en</strong> ter bevestiging van de panel<strong>en</strong> aan de achterconstructie voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> ‘steun-<br />
schroefdraad’ direct onder de kop van de schroef;<br />
• ook bij blind bevestigde panel<strong>en</strong> is de verwerker verantwoordelijk voor het juiste aantal bevestigingsmiddel<strong>en</strong><br />
per m 2 conform de geld<strong>en</strong>de norm<strong>en</strong>;<br />
• panel<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> uitzakk<strong>en</strong> ondersteun<strong>en</strong>;<br />
• paneelrand<strong>en</strong> in de langsrichting van het paneel, t.p.v. gebouwhoek<strong>en</strong> (verticale montage) of aansluiting op<br />
de vloer of dakrand (horizontale montage), h.o.h. maximaal 1500 mm fixer<strong>en</strong>;<br />
• bij kleine paneeloverspanning<strong>en</strong> (< 3,0 m) <strong>en</strong> bij de toepassing van e<strong>en</strong> groot aantal overspanning<strong>en</strong> per<br />
paneel (> 3), kunn<strong>en</strong> als gevolg van temperatuursvervorming<strong>en</strong> de kracht<strong>en</strong> op de bevestigingspunt<strong>en</strong> hoog<br />
oplop<strong>en</strong>. Hiermee di<strong>en</strong>t bij de dim<strong>en</strong>sionering van de panel<strong>en</strong>, hun bevestiging <strong>en</strong> van de achterconstructie<br />
rek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong>;<br />
• bij het aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van sparing<strong>en</strong> e.d. in panel<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing houd<strong>en</strong> met de hierdoor optred<strong>en</strong>de verzwakking<br />
van de panel<strong>en</strong> <strong>en</strong> met de spanning<strong>en</strong> <strong>en</strong> vervorming<strong>en</strong> dwars op de overspanningsrichting.<br />
4.3. Waterdichtheid<br />
B e l a s t i n g<br />
De waterdichtheid van e<strong>en</strong> sandwichpaneel-constructie wordt in principe verzorgd door de vorm van de voegcon-<br />
structie, ev<strong>en</strong>tueel aangevuld met e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de afdichting aan te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de buit<strong>en</strong>plat<strong>en</strong> van de<br />
panel<strong>en</strong>.<br />
Bij de toepassing van gevelpanel<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> kleine hoeveelheid lekwater in de voeg wel toegestaan als dit maar te<br />
all<strong>en</strong> tijde naar buit<strong>en</strong> toe kan word<strong>en</strong> afgevoerd <strong>en</strong> dit water dus niet e<strong>en</strong> negatieve invloed heeft op het functio-<br />
ner<strong>en</strong> van de constructie <strong>en</strong>/of op de duurzaamheid <strong>en</strong> dus ook niet aan de binn<strong>en</strong>zijde van de opbouw kan uit-<br />
tred<strong>en</strong>. In het kader van deze laatste eis is het ess<strong>en</strong>tieel dat lekwater niet bij de verder naar binn<strong>en</strong> geleg<strong>en</strong><br />
luchtdichting in deze voegconstructie kan kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> ook niet bij dichting<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> aansluit<strong>en</strong>de del<strong>en</strong>, geleg<strong>en</strong> aan<br />
de binn<strong>en</strong>zijde van het paneel.<br />
Bij de toepassing van dakpanel<strong>en</strong> is lekwater in de voeg niet toegestaan. In deze situatie zou immers de zwaarte-<br />
kracht dit water naar de verder naar binn<strong>en</strong> geleg<strong>en</strong> luchtdichting kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>. Daarom wordt ook afgerad<strong>en</strong><br />
gevelpanel<strong>en</strong> toe te pass<strong>en</strong> in schuine gevelvlakk<strong>en</strong>, althans als deze ‘achterover’ hell<strong>en</strong>.<br />
72 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
Sandwichpaneel-constructies met e<strong>en</strong> midd<strong>en</strong>dichting, zonder verdere voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, hal<strong>en</strong> m.b.t. de directe<br />
reg<strong>en</strong>belasting, indi<strong>en</strong> goed ontworp<strong>en</strong>, geproduceerd <strong>en</strong> uitgevoerd, de klasse B15. Met aanvull<strong>en</strong>de dich-<br />
ting(<strong>en</strong>) <strong>en</strong> ook panel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>- <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>dichting (ook wel aangeduid als koelhuispanel<strong>en</strong>) kan m<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
(veel) hoger prestati<strong>en</strong>iveau hal<strong>en</strong>.<br />
Ook andere voegvorm<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> minimaal dezelfde dichtingskwaliteit<strong>en</strong> bied<strong>en</strong><br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> waterdichte gevelconstructie geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• bij snijpunt<strong>en</strong> van de geprefabriceerde voegconstructie met in het werk te mak<strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele<br />
‘op<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>’ (t.p.v. verjonging van het paneel) aanvull<strong>en</strong>d afdicht<strong>en</strong>. (d<strong>en</strong>k hierbij bijv. aan de aansluiting bij<br />
horizontaal gemonteerde panel<strong>en</strong> van de horizontale voeg op de in het werk gemaakte verticale stuikvoeg);<br />
• ev<strong>en</strong>tueel in de voeg afstrom<strong>en</strong>d lekwater bov<strong>en</strong> de aansluiting op ram<strong>en</strong>, borstwering<strong>en</strong> e.d. zover van deze<br />
aansluiting<strong>en</strong> afleid<strong>en</strong> (middels e<strong>en</strong> lekdorpel) dat de betreff<strong>en</strong>de aansluiting hier niet door wordt belast.<br />
Om e<strong>en</strong> waterdichte dakconstructie te verkrijg<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> onderstaande uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• er wordt geadviseerd panel<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de heers<strong>en</strong>de windrichting in te monter<strong>en</strong> (dit kan betek<strong>en</strong><strong>en</strong> dat op het<br />
<strong>en</strong>e dakvlak rechtswerk<strong>en</strong>de panel<strong>en</strong> gemonteerd moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> <strong>en</strong> op het teg<strong>en</strong>over geleg<strong>en</strong> dakvlak<br />
linkswerk<strong>en</strong>de panel<strong>en</strong>). In windgebied I volg<strong>en</strong>s NEN 6702, bij goothoogt<strong>en</strong> > 15 m <strong>en</strong>/of bij de toepassing<br />
van lichtdoorlat<strong>en</strong>de elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is deze montagewijze verplicht;<br />
• de buit<strong>en</strong>plaat di<strong>en</strong>t aan de onderzijde van het (onderste) paneel minimaal 50 mm verder door te lop<strong>en</strong> dan<br />
de isolatiekern;<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 73
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
• bevestiging van het sandwichpaneel aan de achterconstructie kan in theorie zowel in het dal als op de top<br />
word<strong>en</strong> aangebracht. Bevestiging op de top heeft de voorkeur bij de montage van panel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>-<br />
plaat met e<strong>en</strong> golfhoogte kleiner dan 25 mm. In andere situaties hangt de voorkeur o.a. af van de volg<strong>en</strong>de<br />
aspect<strong>en</strong>:<br />
o temperatuursvervorming<strong>en</strong> van de panel<strong>en</strong> <strong>en</strong> de ev<strong>en</strong>tueel daaruit volg<strong>en</strong>de kracht<strong>en</strong> op<br />
o de bevestiging<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of aansluit<strong>en</strong>de del<strong>en</strong>;<br />
o kost<strong>en</strong> van de verbinding;<br />
o risico van beschadiging, vervuiling <strong>en</strong>/of aantasting van toegepaste material<strong>en</strong>.<br />
• indi<strong>en</strong> de opdrachtgever e<strong>en</strong> specifieke wijze van bevestiging voorstaat, di<strong>en</strong>t dit expliciet in het bestek of de<br />
betreff<strong>en</strong>de tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> vermeld te staan;<br />
• het aantal primaire bevestigingsmiddel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t de constructeur per project te bepal<strong>en</strong>;<br />
• ev<strong>en</strong>tueel toe te pass<strong>en</strong> afdichtingsband<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te zijn afgestemd op functie, voegbeweging<strong>en</strong> <strong>en</strong> type <strong>en</strong><br />
materiaal beplating. Zij di<strong>en</strong><strong>en</strong> zorg te drag<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> volledigeafsluiting;<br />
• in de langsoverlap h.o.h. 500 mm (dakhelling < 7°) resp. h.o.h. 1000 mm (dakhelling 7°) secundaire bevesti-<br />
gingsmiddel<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>;<br />
• voor de uitvoering van de overlapp<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> de richtlijn<strong>en</strong> als functie van de dakhelling (is de dakhelling in<br />
theorie dus vóór aftrek van ev<strong>en</strong>tuele toleranties in de onderconstructie, van het effect van het iets doorhan-<br />
g<strong>en</strong> van de panel<strong>en</strong> etc.) als gegev<strong>en</strong> op de volg<strong>en</strong>de pagina (er zijn situaties mogelijk, bijv. zeer lange dak-<br />
vlakk<strong>en</strong>, dakvlakk<strong>en</strong> waarop hoger geleg<strong>en</strong> gevel/dakdel<strong>en</strong> afwater<strong>en</strong> <strong>en</strong> direct aan zee, dat er zwaardere<br />
voorwaard<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld). Sommige speciale paneeltyp<strong>en</strong> zijn onder voorwaard<strong>en</strong> <strong>en</strong> in overleg<br />
met de betreff<strong>en</strong>de leverancier ook toepasbaar bij kleinere dakhelling<strong>en</strong>:<br />
Wijze van uitvoer<strong>en</strong><br />
eindoverlaag (200 mm)*<br />
Wijze van uitvoer<strong>en</strong><br />
langsoverlap *<br />
Niet toepasbaar ** Niet toepasbaar *** < 5°<br />
Zonder eindoverlap ( in één l<strong>en</strong>gte<br />
van nok naar goot)<br />
Dakhelling<br />
Met afdichtingsband 5 – 7°<br />
Met dubbele afdichtingsband *** Met afdichtingsband > 7°<br />
* Binn<strong>en</strong>land, tot 15 m bouwhoogte, onder normale omstandighed<strong>en</strong><br />
** Er zijn panel<strong>en</strong>, die speciaal zijn ontwikkeld voor zeer flauwhell<strong>en</strong>de<br />
dak<strong>en</strong>. Deze zijn onder voorwaard<strong>en</strong> wel toepasbaar bij kleinere<br />
dakhelling<strong>en</strong><br />
*** Band<strong>en</strong> aan onder- <strong>en</strong> bov<strong>en</strong>uiteinde van de eindoverlap plaats<strong>en</strong><br />
(zie tek<strong>en</strong>ing volg<strong>en</strong>de pagina)<br />
74 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
7°: overlap 200 mm <strong>en</strong> 2 afdichting<strong>en</strong><br />
• de eindoverlap di<strong>en</strong>t dicht te word<strong>en</strong> ‘getrokk<strong>en</strong>’ met e<strong>en</strong> (aanvull<strong>en</strong>de) bevestiging in het dal (n.v.t. bij ge-<br />
golfde buit<strong>en</strong>plat<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of bij dalbreedt<strong>en</strong> < 50 mm) met e<strong>en</strong> onderlegringdiameter van minimaal Ø19 mm.<br />
Deze bevestiging t.p.v. de onderste band plaats<strong>en</strong>. Het aantal per dal volgt uit de eis dat de afstand van e<strong>en</strong><br />
schroef tot de rand van het dal niet meer mag zijn dan 50 mm <strong>en</strong> de h.o.h.-afstand tuss<strong>en</strong> de schroev<strong>en</strong> niet<br />
meer dan 100 mm<br />
• lichtdoorlat<strong>en</strong>de elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> bij voorkeur in één doorlop<strong>en</strong>de baan van nok naar goot aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.Voorkom<strong>en</strong><br />
di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> dat er sprake is van e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>komst van drie of vier plat<strong>en</strong> (t.p.v.kruispunt langsoverlap met<br />
eindoverlap), waarbij kunststofplaat tuss<strong>en</strong> de buit<strong>en</strong>plat<strong>en</strong> van de aansluit<strong>en</strong>de sandwichpanel<strong>en</strong> wordt gesi-<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 75
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
tueerd. Kunststof plat<strong>en</strong> met bevestigingsmiddel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> onderlegring van minimaal Ø29 mm bevestig<strong>en</strong>,<br />
in 3 mm overmaats geboorde gat<strong>en</strong>. De minimaal vereiste dakhelling voor toepassing bedraagt 8°;<br />
• (aansluiting<strong>en</strong> op) dakdoorbreking<strong>en</strong> zodanig uitvoer<strong>en</strong>, dat deze niet het vrij afstrom<strong>en</strong> van reg<strong>en</strong>water in<br />
één of meer dal<strong>en</strong> blokker<strong>en</strong>.<br />
4.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid<br />
B e l a s t i n g<br />
De winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid van e<strong>en</strong> sandwichpaneelconstructie kan word<strong>en</strong> verzorgd door e<strong>en</strong> dich-<br />
tingsband in de voegconstructie. Deze bevindt zich aan de binn<strong>en</strong>zijde van de waterdichting (n.v.t.<br />
koel/vrieshuiz<strong>en</strong>!). In dit kader zijn ook andere oplossing<strong>en</strong> mogelijk die de voeg e<strong>en</strong> bepaalde (wind)dichting<br />
gev<strong>en</strong>. Reg<strong>en</strong>water mag deze dichting niet kunn<strong>en</strong> belast<strong>en</strong>.<br />
Sandwichpaneel-constructies met e<strong>en</strong> midd<strong>en</strong>dichting, zonder verdere voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, hal<strong>en</strong>, indi<strong>en</strong> goed ontwor-<br />
p<strong>en</strong>, geproduceerd <strong>en</strong> uitgevoerd, de klasse B15 of hoger. Met aanvull<strong>en</strong>de dichting(<strong>en</strong>) <strong>en</strong> ook panel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
binn<strong>en</strong>- <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>dichting kan m<strong>en</strong> e<strong>en</strong> nog (veel) hoger prestati<strong>en</strong>iveau hal<strong>en</strong>.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> winddichte constructie geld<strong>en</strong> op basis van bov<strong>en</strong>staande systematiek de<br />
volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• bij snijpunt<strong>en</strong> van de geprefabriceerde voegconstructie met in het werk te mak<strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele<br />
‘op<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>’ (t.p.v. de voegconstructie van het paneel) aanvull<strong>en</strong>d afdicht<strong>en</strong>;<br />
* Voegaansluiting<strong>en</strong>/afdichting<strong>en</strong> di<strong>en</strong> bij de montage (conform de gegev<strong>en</strong>s van de leverancier)<br />
voldo<strong>en</strong>de te word<strong>en</strong> dichtgedrukt/gecomprimeerd.<br />
76 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> winddichte (voldo<strong>en</strong>de damp/luchtstromingsdichte) dakconstructie geld<strong>en</strong> op<br />
basis van bov<strong>en</strong>staande systematiek de volg<strong>en</strong>de toepassingsvoorwaard<strong>en</strong>:<br />
• vóór de plaatsing van de panel<strong>en</strong> op de constructie eerst twee afdichtingsband<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> op deze con-<br />
structie aan weerszijde van de eindaansluiting van de panel<strong>en</strong> (geldt vanaf Klimaatklasse II volg<strong>en</strong>s de tabel<br />
op pagina 93);<br />
• ook bij andere aansluiting<strong>en</strong>, zoals op wand<strong>en</strong> <strong>en</strong> doorbreking<strong>en</strong> <strong>en</strong> t.p.v. de nok, di<strong>en</strong><strong>en</strong> aan de binn<strong>en</strong>zijde<br />
van de constructie (aanvull<strong>en</strong>de) afdichting<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> aangebracht. Ter plaatse van de vóórgevormde pa-<br />
neelvoeg<strong>en</strong> is het aan te bevel<strong>en</strong> deze afdichting<strong>en</strong> middels e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de afdichting te verbind<strong>en</strong> met de<br />
voegafdichting in deze voeg.<br />
4.5. Thermische isolatie<br />
A a n d a c h t s p u n t e n<br />
De Rc-waarde van e<strong>en</strong> paneelconstructie wordt bepaald door zijn isolatiedikte, door het type isolatie <strong>en</strong> door vorm<br />
<strong>en</strong> uitvoering van de voegconstructie. Ook de toe te pass<strong>en</strong> bevestigingsmiddel<strong>en</strong>, <strong>en</strong> hun aantal per vierkante<br />
meter, zijn hierop van invloed. De Rc-waarde op basis van deze invloed<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> te bepal<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> 3-<br />
dim<strong>en</strong>sionaal warmteverliesprogramma volg<strong>en</strong>s de eindige elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>-methode. Bij de rek<strong>en</strong>resultat<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te<br />
staan vermeld op basis van welke uitgangspunt<strong>en</strong> de berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn uitgevoerd.<br />
Naast warmteverlies door geleiding kan er ook warmteverlies door luchtstroming<strong>en</strong> via voeg<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong><br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 77
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
optred<strong>en</strong>. Zie voor het voorkom<strong>en</strong> van luchtstroming<strong>en</strong> de leveranciersinformatie <strong>en</strong> ook paragraaf 4.3.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Om tot e<strong>en</strong> goede thermische isolatie te kom<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de minimale uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• e<strong>en</strong> punt van aandacht vormt het feit dat bij aansluiting<strong>en</strong> de binn<strong>en</strong>plaat van binn<strong>en</strong> naar buit<strong>en</strong> kan lop<strong>en</strong>.<br />
Aanbevol<strong>en</strong> wordt zo te detailler<strong>en</strong> dat dit wordt voorkom<strong>en</strong>, ofwel zo te detailler<strong>en</strong> dat het traject van binn<strong>en</strong><br />
naar buit<strong>en</strong> wordt verl<strong>en</strong>gd (dat wil zegg<strong>en</strong> de binn<strong>en</strong>beplating, waar deze aan de buit<strong>en</strong>lucht gr<strong>en</strong>st, over<br />
e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de l<strong>en</strong>gte van minimaal 200 mm te isoler<strong>en</strong> van de buit<strong>en</strong>lucht met isolatiemateriaal met e<strong>en</strong><br />
RD 2 m 2 K/W (geldt alle<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> isolatie eis Rc 2,5 m 2 K/W).<br />
4.6. Vochthuishouding<br />
A a n d a c h t s p u n t e n<br />
Oppervlaktecond<strong>en</strong>satie zal (uitgezonderd extreme condities) bij sandwichpaneel-constructies alle<strong>en</strong> optred<strong>en</strong> als<br />
er lijnvormige <strong>metal<strong>en</strong></strong> onderdel<strong>en</strong> van binn<strong>en</strong> naar buit<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong> (zie ook paragraaf 4.5).<br />
Puntvormige koudebrugg<strong>en</strong>, in de vorm van bevestigingsmiddel<strong>en</strong> of klemconstructies, zull<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> aanleiding<br />
gev<strong>en</strong> tot oppervlaktecond<strong>en</strong>satie, uitgezonderd bij zeer extreme omstandighed<strong>en</strong> (binn<strong>en</strong>condities).<br />
Inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie in e<strong>en</strong> paneel zal niet optred<strong>en</strong> onder de voorwaarde dat de binn<strong>en</strong>zijde <strong>en</strong> voegconstruc-<br />
tie voldo<strong>en</strong>de dampdicht zijn uitgevoerd. Bij de toepassing van ste<strong>en</strong>wol als kernmateriaal di<strong>en</strong>t er rek<strong>en</strong>ing te<br />
word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met het risico op vochtinfiltratie in het paneel via de paneeluiteind<strong>en</strong>.<br />
Inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie in e<strong>en</strong> voegconstructie is wel mogelijk als e<strong>en</strong> voegconstructie niet sluit<strong>en</strong>d is aange-<br />
bracht. Zie ook paragraaf 4.3 <strong>en</strong> 4.4. Met name bij dakconstructies vraagt dit aandacht.<br />
Met name bij extreme binn<strong>en</strong>condities (dampspanning > 1430 Pa volg<strong>en</strong>s de tabel op pagina 5.18) is het (ook)<br />
vanuit het oogpunt van vochthuishouding aan te bevel<strong>en</strong> afdichting<strong>en</strong>, die niet in dezelfde doorsnede van de<br />
constructie ligg<strong>en</strong>, ter plaatse van kruising<strong>en</strong> met elkaar te verbind<strong>en</strong> (zie ook paragraaf 4.4).<br />
Onderkoelingscond<strong>en</strong>satie <strong>en</strong> inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie kom<strong>en</strong> bij correct geproduceerde <strong>en</strong> correct gemonteerde<br />
sandwichpaneel-constructies niet voor.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Zie paragraf<strong>en</strong> 4.5 <strong>en</strong> 4.6.<br />
78 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
4.7. Geluidsisolatie <strong>en</strong> -absorptie<br />
G e l u i d i s o l a t i e p r e s t a t i e<br />
Indicatief kunn<strong>en</strong> van sandwichpaneel-constructies , bij e<strong>en</strong> belasting door verkeersgeluid, de volg<strong>en</strong>de geluids-<br />
isolatieprestaties word<strong>en</strong> verwacht:<br />
• sandwichpanel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> isolatiekern van EPS of PUR/PIR 20 à 25 dB(A)<br />
• sandwichpanel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> isolatiekern van ste<strong>en</strong>wol 30 à 35 dB(A)<br />
• sandwichpanel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> isolatiekern van ste<strong>en</strong>wol<br />
plus extra massa- <strong>en</strong>/of geluiddemping toevoeg<strong>en</strong>de lag<strong>en</strong> 35 à 40 dB(A)<br />
P r e s t a t i e s m . b . t . f l a n k e r e n d e t r a n s m i s s i e<br />
Zie Bijlage C.7.<br />
G e l u i d a b s o r p t i e p r e s t a t i e<br />
Indi<strong>en</strong> de nagalmtijd beperkt di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t het absorber<strong>en</strong>de oppervlak te word<strong>en</strong> gevond<strong>en</strong> in de toe-<br />
passing van panel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> (partieel) geperforeerde binn<strong>en</strong>plaat. Deze binn<strong>en</strong>plaat kan e<strong>en</strong> extra toevoeging<br />
aan het paneel zijn dan wel de constructieve binn<strong>en</strong>plaat van het paneel zelf betreff<strong>en</strong> (in dit laatste geval zal het<br />
paneel e<strong>en</strong> kleinere overspanningscapaciteit hebb<strong>en</strong> dan het paneel met e<strong>en</strong> ongeperforeerde binn<strong>en</strong>plaat). Bij<br />
e<strong>en</strong> geperforeerde binn<strong>en</strong>plaat di<strong>en</strong>t het paneel te zijn voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de dampremm<strong>en</strong>de voorzie-<br />
ning. Panel<strong>en</strong> zonder e<strong>en</strong> dergelijke voorzi<strong>en</strong>ing in buit<strong>en</strong>gevel of dak word<strong>en</strong> t<strong>en</strong> sterkste afgerad<strong>en</strong>, met het<br />
oog op het risico op inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie, zodra er sprake is van e<strong>en</strong> dampdruk in de omslot<strong>en</strong> ruimte, die<br />
hoger ligt dan de dampdruk buit<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> alternatief is geluidabsorber<strong>en</strong>d materiaal toepass<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de panel<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of teg<strong>en</strong> aansluit<strong>en</strong>de constructie-<br />
oppervlakk<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of in de toevoeging van geluidsabsorber<strong>en</strong>de elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Ook vanuit overweging<strong>en</strong> van geluidsisolatie di<strong>en</strong>t er zorgvuldig te word<strong>en</strong> gedetailleerd <strong>en</strong> gemonteerd. Immers<br />
ondichthed<strong>en</strong> in de constructie hebb<strong>en</strong> hier e<strong>en</strong> sterk negatieve invloed op.<br />
4.8. Brandveiligheid<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van de gevraagde brandwer<strong>en</strong>dheid (volg<strong>en</strong>s EN 13501-2 <strong>en</strong> NEN 6069-versie 2005<br />
<strong>en</strong> rookdichtheid S2 volg<strong>en</strong>s EN 13501-1) geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• ontwerpkeuzes, die van invloed zijn op de te behal<strong>en</strong> prestatie zijn o.a.:<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 79
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
o montagerichting (horizontaal of verticaal);<br />
o gebruikte <strong>metal<strong>en</strong></strong> (staal of aluminium);<br />
o wijze van bevestig<strong>en</strong> aan de achterconstructie;<br />
o grootte van de overspanning;<br />
o uitvoering van voegconstructie;<br />
o toepass<strong>en</strong> van (aanvull<strong>en</strong>de) afdichtingsmaterial<strong>en</strong>;<br />
o type, dikte <strong>en</strong> d<strong>en</strong>siteit van isolatiematerial<strong>en</strong>.<br />
• inzake de detaillering geld<strong>en</strong> o.a. de volg<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong>:<br />
o hetzelfde prestati<strong>en</strong>iveau aanhoud<strong>en</strong> als de aansluit<strong>en</strong>de gevel/dakconstructie;<br />
o holle ruimt<strong>en</strong> opvull<strong>en</strong> met onbrandbaar isolatiemateriaal A1 (volg<strong>en</strong>s NEN-EN 13501-1);<br />
o t.p.v. de ev<strong>en</strong>tuele aansluiting gevel/dak op brandmuur/vloer voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> treff<strong>en</strong> om<br />
o brandover/doorslag binn<strong>en</strong> de voorgeschrev<strong>en</strong> minimum periode uit te sluit<strong>en</strong>.<br />
4.9. Duurzaamheid<br />
De duurzaamheid van e<strong>en</strong> paneel wordt bepaald door de kwaliteit van de binn<strong>en</strong>- <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>plaat met hun respec-<br />
tievelijke beschermlag<strong>en</strong>, door de kwaliteit van de isolatiekern, door de kwaliteit van de hechting tuss<strong>en</strong> plaat <strong>en</strong><br />
isolatie <strong>en</strong> de kwaliteit van de voegconstructie.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> goede duurzaamheid geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• het isolatiemateriaal in sandwichpanel<strong>en</strong> neemt ge<strong>en</strong> vocht op t<strong>en</strong>zij er sprake is van e<strong>en</strong> langdurige, aan-<br />
4.10. Uiterlijk<br />
houd<strong>en</strong>de vochtbelasting. Derhalve di<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> dergelijk contact te all<strong>en</strong> tijde te word<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong>.<br />
A a n d a c h t s p u n t e n<br />
Panel<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> zorg <strong>en</strong> aandacht bij de beoordeling bij afname hiervan <strong>en</strong> bij de handling <strong>en</strong> montage hiervan.<br />
E<strong>en</strong> extra punt van aandacht hierbij vormt het feit dat de uitwisselbaarheid van veel typ<strong>en</strong> panel<strong>en</strong> beperkt is. Dit<br />
betek<strong>en</strong>t dat beschadigde panel<strong>en</strong> dikwijls moeilijk of zelfs nauwelijks meer te vervang<strong>en</strong> zijn (mede afhankelijk<br />
van paneeltype, montage, <strong>en</strong> plaats van toepassing). Dit zijn red<strong>en</strong><strong>en</strong> om nog meer aandacht <strong>en</strong> zorg te bested<strong>en</strong><br />
aan opslag <strong>en</strong> montage, aan het toepass<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> tijdelijke beschermfolie <strong>en</strong> aan de afscherm<strong>en</strong>de maatrege-<br />
l<strong>en</strong> zowel vóór (opslag), tijd<strong>en</strong>s als na de montage. Indi<strong>en</strong> dit het risico op beschadiging door derd<strong>en</strong> veroorzaakt<br />
is, ligt hierbij de verantwoordelijkheid bij de opdrachtgev<strong>en</strong>de partij.<br />
80 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> esthetisch minimum niveau geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong> voor gevel-<br />
panel<strong>en</strong> (zie verder ook Hoofdstuk 3.2 Statica):<br />
• dikte binn<strong>en</strong>plaat 0,45/0,55 mm<br />
• dikte buit<strong>en</strong>plaat 0,55/0,63 mm<br />
Bov<strong>en</strong>staande diktes di<strong>en</strong><strong>en</strong> als e<strong>en</strong> nominaal minimum te word<strong>en</strong> beschouwd. De minimale dikt<strong>en</strong> van 0,55<br />
mm voor de binn<strong>en</strong>plaat resp. 0,63 mm voor de buit<strong>en</strong>plaat geld<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> deze plat<strong>en</strong> vlak zijn <strong>en</strong>/of<br />
als de isolatiekern uit ste<strong>en</strong>wol bestaat. E<strong>en</strong> lichte vervorming rondom de bevestigingspunt<strong>en</strong> is, bij zichtbaar<br />
bevestigde panel<strong>en</strong>, niet te voorkom<strong>en</strong>.<br />
• bevestigingsmiddel<strong>en</strong> zoveel mogelijk (echter zonder afbreuk te do<strong>en</strong> aan het constructieve gedrag) in e<strong>en</strong><br />
vast patroon <strong>en</strong> in doorgaande lijn<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
De wijze <strong>en</strong> kwaliteit van detailler<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> grote, zo niet e<strong>en</strong> doorslaggev<strong>en</strong>de invloed, op de esthetische<br />
kwaliteit. In dit kader zijn in Bijlage C aanbeveling<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> m.b.t. het detailler<strong>en</strong> van de aansluiting<strong>en</strong>. Ook<br />
in Hoofdstuk 2.10 zijn in dit kader aanbeveling<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>.<br />
Verder spel<strong>en</strong> de maattoleranties <strong>en</strong> de vlakheid van de toegepaste material<strong>en</strong> e<strong>en</strong> rol. Bijlage A vermeldt de<br />
hierbij hor<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong>.<br />
De kwaliteit van de achterconstructie heeft ook e<strong>en</strong> belangrijke invloed op de esthetische kwaliteit van de gevel.<br />
Bijlage B geeft de hierbij hor<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong>. Voor de verantwoordelijkheid m.b.t. de afstemming tuss<strong>en</strong> achtercon-<br />
structie <strong>en</strong> de (visuele kwaliteit van de) gevelconstructie zie Hoofdstuk 2.10.<br />
T<strong>en</strong>slotte is het werk van de monteur van grote invloed op de esthetische kwaliteit van het eindresultaat. Dit is<br />
e<strong>en</strong> kwestie van goed vakmanschap <strong>en</strong> als zodanig niet in e<strong>en</strong> richtlijn af te dekk<strong>en</strong>.<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 81
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
5. Eis<strong>en</strong> aan warm- <strong>en</strong> ‘koud’dakconstructies (n.v.t. voor sandwichpanel<strong>en</strong>)<br />
5.1. Inleiding<br />
O m s c h r i j v i n g s y s t e e m<br />
Geprofileerde <strong>metal<strong>en</strong></strong> plat<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> in dakconstructies zowel word<strong>en</strong> toegepast als drag<strong>en</strong>de ondergrond als<br />
ook in de vorm van e<strong>en</strong> waterker<strong>en</strong>de dakhuid.<br />
In platte dak<strong>en</strong> (binn<strong>en</strong> het kader van deze richtlijn: dakhelling < 5°) kunn<strong>en</strong> deze plat<strong>en</strong> uitsluit<strong>en</strong>d als drag<strong>en</strong>de<br />
ondergrond word<strong>en</strong> toegepast <strong>en</strong> di<strong>en</strong>t de waterdicht<strong>en</strong>de functie te word<strong>en</strong> ontle<strong>en</strong>d aan e<strong>en</strong> zog<strong>en</strong>aamde<br />
membraamdichting (bitumineuze of kunststofdakbedekking). Immers bij dergelijke kleine dakhelling<strong>en</strong> kan er als<br />
gevolg van toleranties in de onderconstructie, doorbuig<strong>en</strong> van deze constructie <strong>en</strong> als gevolg van vervorming<strong>en</strong><br />
van de beplating zelf sprake zijn van min of meer staand water. Constructies, waarbij de waterdichting wordt<br />
verzorgd door overlapp<strong>en</strong> (al of niet aangevuld met band <strong>en</strong>/of kit), kunn<strong>en</strong> onder deze omstandigheid (dus bij<br />
dakhelling<strong>en</strong> < 5°) ge<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong>de waterdichtheid ga rander<strong>en</strong> (gelaste dakconstructies vall<strong>en</strong> niet onder deze<br />
richtlijn). Bij platte dak<strong>en</strong> zal derhalve op de beplating dakbedekking <strong>en</strong>, vrijwel ook altijd tuss<strong>en</strong> deze beide, isola-<br />
tie word<strong>en</strong> aangebracht.<br />
De <strong>en</strong>ige uitzondering in dit kader vorm<strong>en</strong> zelfdrag<strong>en</strong>de felsdak<strong>en</strong>. Indi<strong>en</strong> deze in één l<strong>en</strong>gte van nok naar goot<br />
word<strong>en</strong> aangebracht, zij uitsluit<strong>en</strong>d word<strong>en</strong> bevestigd middels klips<strong>en</strong> <strong>en</strong> doorbreking<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gelast bedraagt<br />
de minimale dakhelling voor deze <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakhuid<strong>en</strong> 2°.<br />
Bij de toepassing van <strong>metal<strong>en</strong></strong> plat<strong>en</strong> als dakhuid gaat het dus steeds om hell<strong>en</strong>de dak<strong>en</strong>. Deze dakhuid kan de<br />
vorm hebb<strong>en</strong> van trapeziumprofilering, golfprofilering, felsprofilering e.d. De <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakhuid<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> zijn aan-<br />
gebracht in de vorm van e<strong>en</strong> zelf - van spant naar spant of gording naar gording - drag<strong>en</strong>d elem<strong>en</strong>t of middels<br />
tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> afsteun<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>afwerking. Deze binn<strong>en</strong>afwerking kan bestaan uit beton, hout maar dik-<br />
wijls ook uit ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> beplating (in het laatste geval is er sprake van e<strong>en</strong> zog<strong>en</strong>aamd ‘dubbeldak’).<br />
Indi<strong>en</strong> er sprake is van e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakhuid zonder afsteuning op e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>afwerking spreekt m<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong>kele dakconstructie. Aan de binn<strong>en</strong>zijde hiervan kan isolatie word<strong>en</strong> aangebracht, meestal in de vorm van e<strong>en</strong><br />
spandek<strong>en</strong>.<br />
Als e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakhuid wordt toegepast bov<strong>en</strong> e<strong>en</strong> niet-<strong>metal<strong>en</strong></strong> drag<strong>en</strong>de ondergrond, zal er dikwijls sprake<br />
zijn van e<strong>en</strong> spouw tuss<strong>en</strong> beide, gedeeltelijk of geheel gevuld met isolatiemateriaal.<br />
Bij hell<strong>en</strong>de dak<strong>en</strong> is de meest voorkom<strong>en</strong>de dakconstructie die, waarbij de <strong>metal<strong>en</strong></strong> buit<strong>en</strong>huid op regelmatige<br />
afstand wordt afgesteund op e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s <strong>metal<strong>en</strong></strong> drag<strong>en</strong>de ondergrond. M<strong>en</strong> spreekt dan wel van e<strong>en</strong> dubbele<br />
Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating 83
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
dakconstructie. Tuss<strong>en</strong> beide beplating<strong>en</strong> zijn verbindingsprofiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> (meestal) e<strong>en</strong> spouw aanwezig gedeeltelijk<br />
of geheel gevuld met isolatie.<br />
Metal<strong>en</strong> beplating, toegepast als drag<strong>en</strong>de ondergrond, wordt dikwijls aangeduid als warmdakbeplating. Zij k<strong>en</strong>-<br />
merk<strong>en</strong> zich door hun grote overspanningscapaciteit (grote profielhoogte).Metal<strong>en</strong> beplating, toegepast als dak-<br />
huid, wordt dikwijls aangeduid als kouddakbeplating. Zij k<strong>en</strong>merkt zich dikwijls door e<strong>en</strong> zo groot mogelijke af-<br />
voercapaciteit (brede dal<strong>en</strong>). Opgemerkt di<strong>en</strong>t hierbij te word<strong>en</strong> dat de b<strong>en</strong>aming ‘kouddakbeplating’ strikt g<strong>en</strong>o-<br />
m<strong>en</strong> onjuist is. Immers dakspouw<strong>en</strong> met <strong>metal<strong>en</strong></strong> dak<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> niet te word<strong>en</strong> gev<strong>en</strong>tileerd met buit<strong>en</strong>lucht. Vol-<br />
g<strong>en</strong>s de bouwfysische definitie is er dan sprake van e<strong>en</strong> warmdak! Derhalve wordt het woord ‘koud’ in kouddak<br />
steeds tuss<strong>en</strong> aanhalingstek<strong>en</strong>s geplaatst.<br />
De drag<strong>en</strong>de <strong>metal<strong>en</strong></strong> beplating zal vrijwel altijd trapeziumvormig zijn. Is er sprake van e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele beplating dan<br />
kan de gecombineerde afdicht<strong>en</strong>de <strong>en</strong> drag<strong>en</strong>de functie ook door e<strong>en</strong> ander profieltype word<strong>en</strong> vervuld. Voor<br />
<strong>metal<strong>en</strong></strong> dakhuid<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> o.a. trapeziumvormige profilering<strong>en</strong> <strong>en</strong> golfprofiel<strong>en</strong> in aanmerking.<br />
T o e p a s s i n g s g e b i e d s y s t e e m<br />
Bij dakhelling<strong>en</strong> < 5° (
montage. Dikwijls zal m<strong>en</strong> er t.b.v. de montage voor kiez<strong>en</strong> om beplatingspakkett<strong>en</strong> op de staalconstructie te<br />
plaats<strong>en</strong>. Deze di<strong>en</strong>t deze belasting op te kunn<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> (zie Hoofdstuk 7).<br />
Indi<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> dak<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de bouw beloopbaar di<strong>en</strong><strong>en</strong> te zijn, di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> voor de drag<strong>en</strong>de ondergrond ge<strong>en</strong><br />
plaatdikt<strong>en</strong> kleiner dan 0,75 mm toe te pass<strong>en</strong> (zie ook Hoofdstuk 5.10). Bij de toepassing als drag<strong>en</strong>de onder-<br />
grond t.b.v. isolatie <strong>en</strong> dakbedekking di<strong>en</strong>t, met het oog op beloopbaarheid, de isolatiedikte afgestemd te zijn op<br />
de cannelurebreedte (bov<strong>en</strong>dalbreedte) van de beplating (visa versa). Indi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dak ook in de gebruiksfase<br />
veelvuldig (dus anders dan bijv. voor onderhoudswerkzaamhed<strong>en</strong>) wordt belop<strong>en</strong>, is e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakhuid onge-<br />
schikt. E<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> drag<strong>en</strong>de ondergrond kan dan wel word<strong>en</strong> toegepast onder de voorwaarde dat deze hierop is<br />
gedim<strong>en</strong>sioneerd.<br />
Aan de <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakconstructie mog<strong>en</strong> zonder aanvull<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> (bijv in de vorm van plaatverstijving<strong>en</strong>,<br />
extra onderconstructie, voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> t.b.v. belastingspreiding o.i.d.) ge<strong>en</strong> zware elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, zoals afzuiginstalla-<br />
ties, verwarmingsbuiz<strong>en</strong>, plafonds, sprinklerinstallaties of lop<strong>en</strong>de bandsystem<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgehang<strong>en</strong>.<br />
Opmerking:<br />
Bij de wat e<strong>en</strong>voudiger hall<strong>en</strong>bouw word<strong>en</strong> regelmatig daksystem<strong>en</strong> toegepast waarbij de ‘koud’- dakbeplating<br />
door de (meestal) kunststofschuim isolatieplat<strong>en</strong> he<strong>en</strong> aan de onderconstructie wordt bevestigd. E<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>af-<br />
werking in de vorm van e<strong>en</strong> warmdakbeplating ontbreekt dus. De ervaring leert dat dergelijke dakconstructies,<br />
zeker zodra er in de onderligg<strong>en</strong>de ruimte verwarmd wordt tot bov<strong>en</strong> de 14 °C <strong>en</strong>/of hier vocht <strong>en</strong>/of war mte vrij<br />
komt, e<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong>lijk risico van cond<strong>en</strong>satieklacht<strong>en</strong> met zich meebr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> dergelijke dakconstructie wordt<br />
derhalve bij deze omstandighed<strong>en</strong> niet geadviseerd.<br />
5.2. Statica<br />
B e l a s t i n g e n<br />
Belasting<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> ontle<strong>en</strong>d te word<strong>en</strong> aan NEN 6702 of Eurocode 1. Hierbij mag word<strong>en</strong> aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong> dat over-<br />
<strong>en</strong> onderdruk wordt opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> door de binn<strong>en</strong>afwerking <strong>en</strong> hun bevestigers aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie<br />
(onder de voorwaarde dat de binn<strong>en</strong>afwerking luchtstromingsdicht is uitgevoerd).<br />
Winddruk <strong>en</strong> -zuiging word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> door de buit<strong>en</strong>beplating. Deze kracht belast dus deze buit<strong>en</strong>beplating,<br />
hun bevestigers aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie, ev<strong>en</strong>tuele profiel<strong>en</strong> (<strong>en</strong> hun bevestigers) <strong>en</strong> de binn<strong>en</strong>bepla-<br />
ting <strong>en</strong> hun bevestigers aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie. Bij <strong>en</strong>kele beplating (als dakhuid of als drag<strong>en</strong>de on-<br />
dergrond) di<strong>en</strong>t deze beplating <strong>en</strong> hun bevestigers alle bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde kracht<strong>en</strong> op te kunn<strong>en</strong> nem<strong>en</strong>.<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 85
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Het eig<strong>en</strong>gewicht van de dakbeplating di<strong>en</strong>t in rek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong> gebracht, het gewicht van de hierop aange-<br />
brachte isolatie <strong>en</strong> dat van ev<strong>en</strong>tuele aanvull<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong> (zoals bijv. ballastgrind op platte dak<strong>en</strong> of voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
bevestigd aan de dakbeplating).<br />
Indicatieve waard<strong>en</strong> zijn:<br />
• eig<strong>en</strong> gewicht dakplaat: 0,10 kN/m 2<br />
• gewicht isolatie + dakbedekking: 0,15 à 0,25 kN/m 2<br />
• grind (5cm): 0,8 kN/m 2<br />
Bij dakplat<strong>en</strong>, die gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> aan borstwering<strong>en</strong>, opgaand werk of dakopbouw<strong>en</strong>, moet met name bij platte dak<strong>en</strong><br />
rek<strong>en</strong>ing word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met sneeuwbelasting.<br />
Temperatuursbelasting<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> over het algeme<strong>en</strong> niet maatgev<strong>en</strong>d zijn m.b.t. bezwijk<strong>en</strong> van de beplating of zijn<br />
bevestiging (deze kunn<strong>en</strong> wel tot <strong>en</strong>ige plaatselijke deformatie leid<strong>en</strong>). Er zijn echter situaties dat dit wel het geval<br />
kan zijn. Hierbij moet o.a. word<strong>en</strong> gedacht aan lange (aluminium) beplating, aan concaaf of convex gemonteerde<br />
beplating <strong>en</strong> aan bevestiging op e<strong>en</strong> niet-flexibele (bijv. betonn<strong>en</strong>) onderconstructie.<br />
Dakbeplating vormt ge<strong>en</strong> onderdeel van de draagconstructie, t<strong>en</strong>zij er wordt gerek<strong>en</strong>d op schijfwerking/bijdrage<br />
tot kipstabiliteit. Dit di<strong>en</strong>t expliciet, schriftelijk door constructeur/opdrachtgever bij opdracht te zijn vermeld. In die<br />
situatie kan de beplating de functie van het windverband (gedeeltelijk) overnem<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of di<strong>en</strong><strong>en</strong> als kipsteun voor<br />
spant<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of gording<strong>en</strong>. Deze toepassing<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> extra voorwaard<strong>en</strong> aan de afmeting<strong>en</strong> van de beplating, de<br />
wijze van bevestiging, onderconstructie <strong>en</strong> de toepassing van doorbreking<strong>en</strong>. Zie hiervoor verder de RMBS 2000.<br />
Specifiek voor platte dak<strong>en</strong> bestaat er het risico op (over)belasting door wateraccumulatie. Dit is belasting door<br />
staand water als gevolg van e<strong>en</strong> niet adequaat functioner<strong>en</strong>de reg<strong>en</strong>waterafvoer. Om deze situatie te voorkom<strong>en</strong><br />
di<strong>en</strong>t er te all<strong>en</strong> tijde, ook bij het onverhoeds geblokkeerd rak<strong>en</strong> van de reguliere waterafvoer, voldo<strong>en</strong>de afvoer-<br />
capaciteit te zijn, bijvoorbeeld in de vorm van noodafvoer<strong>en</strong> (om wateraccumulatie te voorkom<strong>en</strong>). Het zorgdra-<br />
g<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> te all<strong>en</strong> tijde adequate afvoer, <strong>en</strong> dus ook voor het voorkom<strong>en</strong> van wateraccumulatie, is de verant-<br />
woordelijkheid van de opdrachtgever.<br />
Op welke wijze de beplating wordt aangebracht (1-, 2-, 3-, etc. velds), beïnvloedt zowel de keuzemogelijkhed<strong>en</strong><br />
voor wat betreft de beplating als de belasting die door deze beplating per spant/ gording wordt afgedrag<strong>en</strong> (dus<br />
de overspanningscapaciteit). Enkelveldsoverspanning<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> over het algeme<strong>en</strong> e<strong>en</strong> kleinere overspannings-<br />
capaciteit dan meerveldsoverspanning<strong>en</strong>. Dit kan e<strong>en</strong> ongunstig effect hebb<strong>en</strong> op de spant/gording-afstand dan<br />
wel op het minimaal toe te pass<strong>en</strong> plaattype/dikte. Met name bij de situering van dakdoorbreking<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> over-<br />
weging<strong>en</strong> hieromtr<strong>en</strong>t relevant zijn.<br />
Tweeveldsoverspanning<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>, indi<strong>en</strong> niet in verband gelegd (Let op! Wel in verband legg<strong>en</strong> kan tot <strong>en</strong>kel-<br />
veldsoverspanning<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>), tot e<strong>en</strong> ongelijkmatige belastingsafdracht naar de onderconstructie. Voor beloop-<br />
baarheid van dak<strong>en</strong> zie paragraaf 2.2.<br />
86 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Voor de toepassing van de <strong>metal<strong>en</strong></strong> binn<strong>en</strong>afwerking (drag<strong>en</strong>de dakbeplating) word<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de minimale<br />
constructieve uitgangspunt<strong>en</strong> gehanteerd (specifieke omstandighed<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of het rek<strong>en</strong><strong>en</strong> op schijfwerking kunn<strong>en</strong><br />
aanvull<strong>en</strong>de <strong>en</strong>/of afwijk<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong> stell<strong>en</strong>):<br />
• de beplating di<strong>en</strong>t in ieder dal aan de onderconstructie te word<strong>en</strong> bevestigd (dit om te grote vervorming<strong>en</strong><br />
haaks op de overspanningsrichting te voorkom<strong>en</strong>);<br />
• aangr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de plat<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> maximaal 500 mm h.o.h. onderling te word<strong>en</strong> gekoppeld (dit om te voorkom<strong>en</strong><br />
dat bij ongelijke belasting <strong>en</strong> dus ongelijke vervorming) de langsoverlap op<strong>en</strong> gaat staan);<br />
• plat<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> t.p.v. hun eindoplegging<strong>en</strong> minimaal 40 mm op te ligg<strong>en</strong>. De minimale afstand van het bevesti-<br />
gingsmiddel tot de plaatrand bedraagt 20 mm, t<strong>en</strong>zij statische overweging<strong>en</strong> zwaardere eis<strong>en</strong> stell<strong>en</strong>. Voor<br />
de oplegbreedte t.p.v. tuss<strong>en</strong>steunpunt<strong>en</strong> geldt ge<strong>en</strong> minimum eis. Wel is het zo dat hoe kleiner deze breedte<br />
is, des te kleiner de overspanningscapaciteit van de beplating zal zijn (mede afhankelijk van het maatgev<strong>en</strong>-<br />
de bezwijkmechanisme). Leveranciers stell<strong>en</strong> hun overspanningstabell<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> breedte<br />
van de tuss<strong>en</strong>oplegging(<strong>en</strong>). Is deze breedte in de praktijk kleiner dan zal dit e<strong>en</strong> negatief effect op de over-<br />
spanningscapaciteit kunn<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>, is deze groter dan kan dit e<strong>en</strong> positief effect hebb<strong>en</strong>.<br />
><br />
><br />
Verder is hierbij van belang dat de theoretische oplegbreedte in het werk ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd.<br />
Dit is alle<strong>en</strong> het geval als ter plaatse het draagvlak van de onderconstructie <strong>en</strong> beplating ev<strong>en</strong>wijdig lop<strong>en</strong>. Anders<br />
bestaat het risico op e<strong>en</strong> puntondersteuning <strong>en</strong> dus op e<strong>en</strong> (ongew<strong>en</strong>ste) puntlast;<br />
• opgelegde vervorming<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de overspanningscapaciteit reducer<strong>en</strong>. Immers deze vervorming<strong>en</strong> beteke-<br />
n<strong>en</strong> spanning<strong>en</strong> <strong>en</strong> dus e<strong>en</strong> gereduceerde reststerkte. In de situatie dat niet meer voldaan kan word<strong>en</strong> aan<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 87
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
de situatie aangegev<strong>en</strong> in onderstaande afbeelding, di<strong>en</strong>t met deze reducer<strong>en</strong>de invloed rek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong><br />
gehoud<strong>en</strong>;<br />
• dakvlakbeëindiging<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> volledig te word<strong>en</strong> ondersteund (dus ook in de overspanningsrichting) bijv. door<br />
e<strong>en</strong> randligger <strong>en</strong> hier h.o.h. 500 mm aan te word<strong>en</strong> bevestigd;<br />
• Indi<strong>en</strong> sparing<strong>en</strong> in de drag<strong>en</strong>de dakbeplating di<strong>en</strong><strong>en</strong> te word<strong>en</strong> aangebracht geld<strong>en</strong> hiervoor de volg<strong>en</strong>de<br />
voorwaard<strong>en</strong> (n.v.t. bij schijfwerking):<br />
o sparing<strong>en</strong> kleiner dan één lijf plus één fl<strong>en</strong>s behoev<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> (aanvull<strong>en</strong>de) ondersteunings/ verstijvi ngs-<br />
constructie;<br />
o bij grotere sparing<strong>en</strong>, kleiner dan 300x300 mm, kan m<strong>en</strong> volstaan met het aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> verstij-<br />
ving van de verzwakte plaat rondom deze sparing (max. één sparing per overspanning). Deze verstijving<br />
kan bijv. bestaan uit e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de stijve vlakke plaat (dikte 1,0 mm) of voldo<strong>en</strong>de stijve profiel<strong>en</strong><br />
rondom de sparing;<br />
o bij sparing<strong>en</strong>, groter dan 300x300 mm di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> rondom de sparing e<strong>en</strong> raveling aan te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> die af-<br />
steunt op de onderconstructie;<br />
88 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
• dakopstand<strong>en</strong> <strong>en</strong> dergelijke di<strong>en</strong><strong>en</strong> stabiel te zijn <strong>en</strong> stabiel te zijn gekoppeld aan de dakbeplating;<br />
• dakplat<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> met schietnagels of schroev<strong>en</strong> aan de onderconstructie word<strong>en</strong> vastgezet. De bevesti-<br />
gingsmiddel<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te zijn afgestemd op de onderconstructie, belasting<strong>en</strong>, functies, condities <strong>en</strong> de te be-<br />
vestig<strong>en</strong> material<strong>en</strong>;<br />
• overlapbevestiging<strong>en</strong> <strong>en</strong> bevestiging<strong>en</strong> van zetwerk kunn<strong>en</strong> met schroev<strong>en</strong> of blindklinknagels word<strong>en</strong> uitge-<br />
voerd;<br />
Bij de ev<strong>en</strong>tuele toepassing van tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> als minimale (constructieve) voorwaard<strong>en</strong>:<br />
• ligt de profilering van de bov<strong>en</strong>ste dakplaat in dezelfde richting als die van de onderste plaat (drag<strong>en</strong>de plaat)<br />
dan de tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> haaks op deze profileringsrichting aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Staan deze profilering<strong>en</strong> haaks op el-<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 89
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
kaar dan de tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> in diagonaal (onder 45°) aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Montage van de tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>wij-<br />
dig aan profileringsrichting van de beplating is alle<strong>en</strong> toegestaan als rek<strong>en</strong>kundig is aangetoond dat de on-<br />
derste plaat <strong>en</strong> haar bevestiging<strong>en</strong> de hieruit volg<strong>en</strong>de ongelijkmatige belastingsafdracht probleemloos <strong>en</strong><br />
zonder ontoelaatbare, plaatselijke vervorming<strong>en</strong> kan opnem<strong>en</strong>;<br />
• de tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> zodanig bevestigd te word<strong>en</strong> dat deze hun belasting zo gelijkmatig mogelijk ge-<br />
spreid aan de onderste beplating overdrag<strong>en</strong> (bij montage ev<strong>en</strong>wijdig aan de profilering van de onderste<br />
plaat is dit dus maar beperkt mogelijk);<br />
• minimaal één profiel per plaatl<strong>en</strong>gte di<strong>en</strong>t in het vlak van het dak haaks op het profiel buigstijf te zijn (bijv.<br />
omegaprofiel) of plaatselijk met aanvull<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> buigstijf zijn gemaakt (bijv. Z-profiel inclusief zgn.<br />
gordingsteun).<br />
90 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
5.3. Waterdichtheid<br />
Bij dakconstructies, waarbij op de warmdakbeplating isolatie <strong>en</strong> dakbedekking wordt aangebracht, speelt de me-<br />
tal<strong>en</strong> beplating bij de waterdichtheid van de dakconstructie ge<strong>en</strong> rol. Bij dakconstructies, waarbij op de warmdak-<br />
beplating isolatie <strong>en</strong> e<strong>en</strong> ‘koud’dakbeplating wordt aangebracht, di<strong>en</strong>t deze laatstg<strong>en</strong>oemde beplating de water-<br />
dichtheid te garander<strong>en</strong> (t<strong>en</strong>zij hieronder e<strong>en</strong> waterdichte laag is aangebracht). E<strong>en</strong> waterker<strong>en</strong>de laag in de<br />
opbouw heeft in het kader van waterdichting dus ge<strong>en</strong> functie <strong>en</strong> is alle<strong>en</strong> bestemd <strong>en</strong> geschikt om kleine hoe-<br />
veelhed<strong>en</strong> cond<strong>en</strong>swater af te voer<strong>en</strong>.<br />
Omdat <strong>metal<strong>en</strong></strong> ‘koud’dakbeplating e<strong>en</strong> schubvormige afwerking is, is deze ongeschikt voor drukk<strong>en</strong>d water <strong>en</strong><br />
dus daarmee voor de toepassing op platte dak<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> adequate <strong>en</strong> snelle afvoer van neerslag vanaf het dakvlak<br />
<strong>en</strong> het uitsluit<strong>en</strong> van plasvorming, <strong>en</strong> dus van staand water teg<strong>en</strong> de overlapp<strong>en</strong>, zijn derhalve e<strong>en</strong> eerste vereis-<br />
te. Zie verder ook de ‘minimale ontwerpuitgangspunt<strong>en</strong>’.<br />
B e l a s t i n g e n<br />
E<strong>en</strong> ‘koud’dakconstructie di<strong>en</strong>t waterdicht te zijn conform NEN 2778. Dit kan word<strong>en</strong> aangetoond middels NEN<br />
3660/3661, NEN-EN 86/NPR 2877 <strong>en</strong>/of NEN 2778. Voor afdakk<strong>en</strong>, overkapping<strong>en</strong> e.d.<br />
kunn<strong>en</strong> op basis van deze norm<strong>en</strong> afwijk<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong>/toetsingsmethod<strong>en</strong> van toepassing zijn.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n ( ‘ k o u d ’ d a k c o n s t r u c t i e )<br />
• Om e<strong>en</strong> waterdichte dakconstructie te verkrijg<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• ‘koud’dakplat<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> de heers<strong>en</strong>de windrichting in monter<strong>en</strong>. In zijn algeme<strong>en</strong>heid is dit e<strong>en</strong> advies maar bij<br />
Windgebied I (NEN 6702) <strong>en</strong>/of gebouw<strong>en</strong> hoger dan 15 m <strong>en</strong>/of bij de toepassing van geprofileerde licht-<br />
doorlat<strong>en</strong>de elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> e<strong>en</strong> eis;<br />
• teg<strong>en</strong>nad<strong>en</strong> in ‘koud’dakbeplating of in aansluiting<strong>en</strong> hiervan op andere (constructie)del<strong>en</strong>, dus nad<strong>en</strong> teg<strong>en</strong><br />
de afstroomrichting van het water in, zijn nimmer toegestaan;<br />
• bevestiging van de ‘koud’dakbeplating aan de onderconstructie kan in theorie zowel in ieder dal dan wel op<br />
iedere top plaatsvind<strong>en</strong>. Bevestiging op de top (altijd inclusief kallot) heeft de voorkeur bij:<br />
o bevestiging van de ‘koud’dakbeplating op hout<strong>en</strong> gording<strong>en</strong>;<br />
o bij de montage van profielbeplating met e<strong>en</strong> golfhoogte kleiner dan 25 mm. In andere situaties zal de<br />
voorkeur afhang<strong>en</strong> van overweging<strong>en</strong> betreff<strong>en</strong>de o.a.:<br />
temperatuursvervorming<strong>en</strong> van de beplating <strong>en</strong> de ev<strong>en</strong>tueel daaruit volg<strong>en</strong>de kracht<strong>en</strong> op<br />
de bevestiging<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of aansluit<strong>en</strong>de del<strong>en</strong>;<br />
kost<strong>en</strong> van de verbinding;<br />
risico van beschadiging, vervuiling <strong>en</strong>/of aantasting van toegepaste material<strong>en</strong>.<br />
Indi<strong>en</strong> de opdrachtgever e<strong>en</strong> specifieke wijze van bevestiging voorstaat, di<strong>en</strong>t dit expliciet in het bestek of de<br />
betreff<strong>en</strong>de tek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> vermeld te staan.<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 91
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
• de minimale onderlegringdiameter bedraagt 19 mm;<br />
• ev<strong>en</strong>tueel toe te pass<strong>en</strong> afdichtingsband<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te zijn afgestemd op functie, voegbeweging<strong>en</strong> <strong>en</strong> type <strong>en</strong><br />
materiaal beplating <strong>en</strong> zorg te drag<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> volledige dichting;<br />
• voor de uitvoering van de overlapp<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> onderstaande richtlijn<strong>en</strong> (er zijn situaties mogelijk, bijv. zeer<br />
lange dakschild<strong>en</strong>, dakschild<strong>en</strong> waarop hoger geleg<strong>en</strong> gevel/dakdel<strong>en</strong> afwater<strong>en</strong> <strong>en</strong> direct aan zee, dat er<br />
zwaardere voorwaard<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld):<br />
Toelichting:<br />
Wijze van uitvoer<strong>en</strong><br />
eindoverlap (200 mm)*<br />
Wijze van uitvoer<strong>en</strong><br />
langsoverlap */**<br />
Niet toepasbaar Niet toepasbaar < 2°<br />
Niet toepasbaar<br />
Zonder eindoverlap ( in één<br />
l<strong>en</strong>gte van nok naar goot)<br />
Met dubbele<br />
afdichtingsband ***<br />
Met dubbele<br />
afdichtingsband ***<br />
Als felsverbinding (zelfdrag<strong>en</strong>de<br />
plat<strong>en</strong>) 2°<br />
Dubbel +<br />
afdichtingsband<br />
Dubbel +<br />
afdichtingsband<br />
Dakhelling<br />
5 – 8°<br />
8 – 15°<br />
Met afdichtingsband > 15°<br />
* Binn<strong>en</strong>land, tot 15 m bouwhoogte, onder normale omstandighed<strong>en</strong><br />
** Plat<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> profielhoogte < 25 mm di<strong>en</strong><strong>en</strong> altijd met e<strong>en</strong> dubbele<br />
langsoverlap te word<strong>en</strong> uitgevoerd.<br />
*** Band<strong>en</strong> aan onder- <strong>en</strong> bov<strong>en</strong>uiteinde van de eindoverlap plaats<strong>en</strong><br />
(zie tek<strong>en</strong>ing volg<strong>en</strong>de pagina)<br />
o Dubbele langsoverlap:<br />
o Enkele langspoverlap:<br />
92 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
• afdichtingsband in de eindoverlap di<strong>en</strong>t dicht te word<strong>en</strong> ‘getrokk<strong>en</strong>’ met e<strong>en</strong> (aanvull<strong>en</strong>de) bevestiging in het<br />
dal (n.v.t. bij dalbreedt<strong>en</strong> < 50 mm) met e<strong>en</strong> onderlegringdiameter van minimaal Ø19 mm. Deze bevestiging<br />
t.p.v. de onderste band plaats<strong>en</strong>.<br />
(Het aantal primaire bevestigingsmiddel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t door de constructeur per project te word<strong>en</strong> bepaald)<br />
Het aantal schroev<strong>en</strong> per dal, dat wordt toegepast om de overlap aan zijn onderuiteinde ‘dicht te trekk<strong>en</strong>’, volgt uit<br />
de eis dat de afstand van e<strong>en</strong> schroef tot de rand van het dal niet meer mag zijn dan 50 mm <strong>en</strong> de h.o.h.-afstand<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 93
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
tuss<strong>en</strong> de schroev<strong>en</strong> niet meer dan 100 mm;<br />
• in de langsoverlap van stal<strong>en</strong> beplating h.o.h. 500 mm (dakhelling < 8°) resp. h.o.h. 1000 mm (dakhell ing 8°)<br />
secundaire bevestigingsmiddel<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Bij e<strong>en</strong> aluminium beplating geldt als h.o.h.-afstand altijd 500<br />
mm (deze bevestiging kan word<strong>en</strong> gerealiseerd met schroev<strong>en</strong> of gasdichte blindklinknagels);<br />
• lichtdoorlat<strong>en</strong>de elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, in de profilering van de aansluit<strong>en</strong>de beplating, kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegepast vanaf<br />
dakhelling<strong>en</strong> van 8°. Dergelijke elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> bij voork eur in één doorlop<strong>en</strong>de baan van nok naar goot aanbr<strong>en</strong>-<br />
g<strong>en</strong>. Voorkom<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> dat er sprake is van e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>komst van drie of vier plat<strong>en</strong> (t.p.v. kruispunt<br />
langsoverlap met eindoverlap), waarbij kunststofplaat tuss<strong>en</strong> de buit<strong>en</strong>plat<strong>en</strong> van de aansluit<strong>en</strong>de <strong>metal<strong>en</strong></strong><br />
plat<strong>en</strong> wordt gesitueerd. Kunststof plat<strong>en</strong> met bevestigingsmiddel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> onderlegring van minimaal Ø29<br />
mm vastzett<strong>en</strong>, in overmaats geboorde gat<strong>en</strong>;<br />
• (aansluiting<strong>en</strong> op) dakdoorbreking<strong>en</strong> zodanig uitvoer<strong>en</strong>, dat deze niet het vrij afstrom<strong>en</strong> van reg<strong>en</strong>water in<br />
één of meer dal<strong>en</strong> blokker<strong>en</strong>;<br />
• ook aansluiting<strong>en</strong> op de nok, goot, windveer e.d. blijv<strong>en</strong>d waterdicht uitvoer<strong>en</strong>;<br />
• bij felsdak<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> te kiez<strong>en</strong> voor één vast punt van waaruit de profiel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> uitzett<strong>en</strong> in één of twee<br />
richting<strong>en</strong>;<br />
• bij felsdak<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> bij voorkeur te word<strong>en</strong> gelast. Bij e<strong>en</strong> dakhelling < 5° is dit verp licht. Bij<br />
dakhelling<strong>en</strong> < 5° di<strong>en</strong><strong>en</strong> de felsban<strong>en</strong> volledig te w ord<strong>en</strong> ondersteund door e<strong>en</strong> harde ondergrond, door ge-<br />
comprimeerde glaswol of door drukvaste ste<strong>en</strong>wolplat<strong>en</strong>. Rondom doorbreking<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> afstand van mi-<br />
nimaal 1 m altijd drukvaste ste<strong>en</strong>wol toepass<strong>en</strong>;<br />
• bij felsban<strong>en</strong> altijd onder de isolatie e<strong>en</strong> dampremm<strong>en</strong>de laag aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
5.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid<br />
B e l a s t i n g<br />
De winddichtheid van e<strong>en</strong> ‘koud’dakconstructie, in de vorm van e<strong>en</strong> dubbeldak, wordt verzorgd door e<strong>en</strong> lucht-<br />
stromingsdichte/dampremm<strong>en</strong>de laag in de opbouw. Het achterwege lat<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> dergelijke winddichting wordt<br />
vanaf klimaatklasse II t<strong>en</strong> stelligste afgerad<strong>en</strong> (zie verder Hoofdstuk 5.6).<br />
De winddichtheid van e<strong>en</strong> ‘koud’dakconstructie, in de vorm van e<strong>en</strong> <strong>en</strong>keldak met spandek<strong>en</strong> wordt verzorgd<br />
door de dampremm<strong>en</strong>de laag (cachering) aan de binn<strong>en</strong>zijde van deze dek<strong>en</strong>. Het achterwege lat<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
dergelijke winddichting wordt vanaf klimaatklasse II t<strong>en</strong> stelligste afgerad<strong>en</strong> (zie verder Hoofdstuk 5.6). De wind-<br />
dichtheid van e<strong>en</strong> warmdakconstructie, in de vorm van e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> onderplaat met daarop isolatie <strong>en</strong> dakbedek-<br />
94 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
king wordt verzorgd door deze dakbedekking (<strong>en</strong> e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele dampremm<strong>en</strong>de laag in de opbouw). Of deze<br />
ev<strong>en</strong>tuele dampremm<strong>en</strong>de laag aanwezig di<strong>en</strong>t te zijn, valt onder de verantwoordelijkheid van het betreff<strong>en</strong>de<br />
dakdekkersbedrijf.<br />
Enkele beplating (dus zonder isolatie) biedt dus ge<strong>en</strong> winddichte afwerking. Gezi<strong>en</strong> de toepassing van dit type<br />
afwerking (‘e<strong>en</strong>voudige’ hal) zal dit gewoonlijk niet als e<strong>en</strong> probleem behoev<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> ervar<strong>en</strong>. Indi<strong>en</strong> wel e<strong>en</strong><br />
winddichting is gew<strong>en</strong>st, kan m<strong>en</strong> dit realiser<strong>en</strong> door de <strong>en</strong>kele beplating t.p.v. overlapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> aan-<br />
vull<strong>en</strong>d af te dicht<strong>en</strong>. Omdat in deze situatie water- <strong>en</strong> winddichting beide (!) door deze overlapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluitin-<br />
g<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> verzorgd, is de uitvoering hiervan kritisch. Daarom wordt deze oplossing niet aanbevol<strong>en</strong>.<br />
Dakconstructies met daarin opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> e<strong>en</strong> winddichte laag in de vorm van e<strong>en</strong> luchtstromingsdichte/damp-<br />
remm<strong>en</strong>de laag <strong>en</strong>/of dakbedekking zull<strong>en</strong> wat betreft winddichtheid zeer goed kunn<strong>en</strong> prester<strong>en</strong> <strong>en</strong> dus e<strong>en</strong> zeer<br />
lage luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid kunn<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>. Voorwaarde is wel dat dit scherm inderdaad in de praktijk ook dicht is.<br />
Zie verder ‘minimale ontwerpuitgangspunt<strong>en</strong>’.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de winddichte dakconstructie (conform de eis<strong>en</strong> van het Bouwbe-<br />
sluit) geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• om aan de luchtdoorlat<strong>en</strong>dheidseis conform het Bouwbesluit te voldo<strong>en</strong> is het noodzakelijk voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> te<br />
treff<strong>en</strong> in sam<strong>en</strong>hang met de windbelasting op het dak (bij geïsoleerde constructies voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
‘koud’dakbeplating is het achterwege lat<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> luchtstromingsdichte/dampremm<strong>en</strong>de laag aan de bin-<br />
n<strong>en</strong>zijde van de isolatie t<strong>en</strong> stelligste af te rad<strong>en</strong>);<br />
• bij het toepass<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> winddichte laag (dampremm<strong>en</strong>de laag) (mede) vanuit het oogpunt van winddicht-<br />
heid, di<strong>en</strong>t deze laag met grote zorgvuldigheid te word<strong>en</strong> aangebracht;<br />
• de overlapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> van deze laag op andere (constructie)del<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> over hun volledige l<strong>en</strong>gte<br />
te word<strong>en</strong> afgetapet;<br />
• bij het aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van bevestiging<strong>en</strong> door deze laag he<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t de uiterste zorgvuldigheid te word<strong>en</strong> be-<br />
tracht om de laag zo minimaal mogelijk te beschadig<strong>en</strong>;<br />
• scheur<strong>en</strong>, gaatjes of andere onvolkom<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> in de winddichte (dampremm<strong>en</strong>de) laag di<strong>en</strong><strong>en</strong> onmiddellijk<br />
<strong>en</strong> volledig te word<strong>en</strong> gerepareerd;<br />
• bij de toepassing van de onderbeplating als winddichting di<strong>en</strong><strong>en</strong> alle overlapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> met de<br />
grootste zorg <strong>en</strong> volledig te word<strong>en</strong> afgedicht. In de praktijk blijkt dit e<strong>en</strong> risicovolle activiteit. Deze oplossing<br />
heeft daarom niet de voorkeur;<br />
• winddichte lag<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> zodanig door te word<strong>en</strong> gezet, dat ook aansluiting<strong>en</strong> winddicht zijn.<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 95
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
5.5. Thermische isolatie<br />
A a n d a c h t s p u n t e n<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Ev<strong>en</strong>tuele profiel<strong>en</strong>, waaraan de buit<strong>en</strong>beplating wordt bevestigd, kunn<strong>en</strong> lijnvormige koudebrugg<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong>. Dit<br />
type koudebrug heeft e<strong>en</strong> (sterk) negatieve invloed op de Rc-waarde van de constructie. Dit geldt ook, zij het in<br />
mindere mate, in de situatie dat de isolatie tuss<strong>en</strong> profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating<br />
gecomprimeerd doorloopt. In dit opzicht zijn Z-profiel<strong>en</strong> gunstiger dan Omega-profiel<strong>en</strong>. Het opvull<strong>en</strong> van de holle<br />
ruimte van dit laatste profieltype geeft wat dit betreft wel <strong>en</strong>ige, maar ge<strong>en</strong> doorslaggev<strong>en</strong>de vermindering van de<br />
koudebrugwerking.<br />
Het aantal meters lijnvormige koudebrugg<strong>en</strong> per m 2 dakvlak (dwz. de h.o.h. afstand tuss<strong>en</strong> de tuss<strong>en</strong> profiel<strong>en</strong>),<br />
de afmeting<strong>en</strong> <strong>en</strong> vorm van de tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong>, de dikte van de isolatie in de dakconstructie <strong>en</strong> de dikte (dus ook<br />
de ev<strong>en</strong>tuele mate van compressie) van de ev<strong>en</strong>tuele isolatie t.p.v. de lijnvormige koudebrugg<strong>en</strong> bepal<strong>en</strong> de Rc-<br />
waarde van de constructie. Hierop van (beperkte) invloed zijn verder nog de puntvormige koudebrugg<strong>en</strong> (bevesti-<br />
gingsmiddel<strong>en</strong>).<br />
Hieronder zijn ter indicatie de Rc-waard<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> dakconstructie als functie van de isolatiedikte <strong>en</strong> h.o.h.-afstand<br />
van de Z-profiel<strong>en</strong> berek<strong>en</strong>d m.b.v. e<strong>en</strong> 3-dim<strong>en</strong>sionaal warmteverliesprogramma gebaseerd op de eindige ele-<br />
m<strong>en</strong>t<strong>en</strong>methode. Hierin is de negatieve invloed van de lineaire thermische brugg<strong>en</strong> verdisconteerd. Om e<strong>en</strong><br />
exacte waarde vast te kunn<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> numerieke berek<strong>en</strong>ing noodzakelijk conform de NEN 1068.<br />
Isolatiedikte<br />
(mm)<br />
Invloed van h.o.h.-afstand tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> isoltaitedikte tuss<strong>en</strong> deze profiel<strong>en</strong> op de Rc-waarde<br />
van e<strong>en</strong> dubbeldak (indicatief)<br />
H.o.h.-afstand Z-profiel<strong>en</strong> (mm)<br />
1000 1200 1400 1600 1800 2000<br />
100 1,25 1,36 1,45 1,53 1,59 1,65<br />
120 1,48 1,61 1,72 1,81 1,90 1,97<br />
140 1,70 1,86 1,99 2,10 2,20 2,28<br />
160 1,93 2,11 2,26 2,39 2,50 2,60<br />
E<strong>en</strong> ‘e<strong>en</strong>voudig’ contactbandje op alle profiel<strong>en</strong>, of e<strong>en</strong> ter plaatse gecomprimeerde isolatiedek<strong>en</strong>, levert<br />
e<strong>en</strong> beperkte verbetering van de Rc-waarde op. (Opgemerkt di<strong>en</strong>t echter te word<strong>en</strong> dat de rek<strong>en</strong>kundige onder-<br />
bouwing hiervan problematisch kan zijn, omdat de exacte restdikte van contactband/isolatiedek<strong>en</strong> in de praktijk<br />
niet bek<strong>en</strong>d is, maar wel van grote invloed is op het rek<strong>en</strong>resultaat.)<br />
Om e<strong>en</strong> verminderde thermische prestatie van de dakconstructie als gevolg van interne convectie te voorkom<strong>en</strong>,<br />
di<strong>en</strong>t (aan de warme zijde van de isolatie) e<strong>en</strong> dampremm<strong>en</strong>de laag/luchtscherm te word<strong>en</strong> toegepast.<br />
96 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
5.6. Vochthuishouding<br />
O p p e r v l a k t e c o n d e n s a t i e<br />
Bij ‘normale’ binn<strong>en</strong>condities (indicatief 20 °C; RV = 50%) is bij <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakconstructies met e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> onder-<br />
beplating ge<strong>en</strong> oppervlaktecond<strong>en</strong>satie te verwacht<strong>en</strong>, zelfs niet aan de binn<strong>en</strong>zijde van ev<strong>en</strong>tuele lijnvormige<br />
koudebrugg<strong>en</strong>.<br />
Uitzondering hierop vorm<strong>en</strong> de situaties dat deze koudebrugg<strong>en</strong> niet alle<strong>en</strong> word<strong>en</strong> afgekoeld door warmtegelei-<br />
ding maar ook nog door luchtstroming<strong>en</strong> van koude buit<strong>en</strong>lucht. Dit laatste risico is uit te sluit<strong>en</strong> door bov<strong>en</strong> de<br />
isolatie e<strong>en</strong> winddichte (damp-op<strong>en</strong>) laag aan te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> (zie onder ‘inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie’).<br />
Metal<strong>en</strong> dakconstructies bestaande uit isolatie met daarbov<strong>en</strong> e<strong>en</strong> ‘koud’dakbeplating (dus zonder binn<strong>en</strong>bepla-<br />
ting) kunn<strong>en</strong> aandacht vrag<strong>en</strong> m.b.t. oppervlaktecond<strong>en</strong>satie <strong>en</strong> dan met name t.p.v. de onderzijde van de beves-<br />
tigingsmiddel<strong>en</strong> die door de isolatie he<strong>en</strong> stek<strong>en</strong>. Bij verwarmde <strong>en</strong>/of vochtige ruimt<strong>en</strong> onder het dak is daarom<br />
e<strong>en</strong> controleberek<strong>en</strong>ing aan te bevel<strong>en</strong>.<br />
I n w e n d i g e c o n d e n s a t i e<br />
Bij e<strong>en</strong> dakspouw is het belangrijk deze vorm van cond<strong>en</strong>satie te voorkom<strong>en</strong>, omdat immers bij e<strong>en</strong> dak de<br />
zwaartekracht ervoor kan zorg<strong>en</strong> dat dit vocht naar binn<strong>en</strong> kan dring<strong>en</strong>. V<strong>en</strong>tilatie speelt hierbij nauwelijks <strong>en</strong><br />
mogelijk zelfs (zie hieronder bij ‘nachtelijke uitstraling’) e<strong>en</strong> negatieve rol!<br />
Inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie di<strong>en</strong>t dus te word<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> of in ieder geval tot e<strong>en</strong> minimum te word<strong>en</strong> beperkt door<br />
de binn<strong>en</strong>afwerking zo luchtstromingsdicht mogelijk te mak<strong>en</strong>. Deze dampdichting, gewoonlijk in de vorm van e<strong>en</strong><br />
dampremm<strong>en</strong>de laag op de drag<strong>en</strong>de onderconstructie, di<strong>en</strong>t zich direct onder de isolatie te bevind<strong>en</strong> om ook<br />
interne convectie te voorkom<strong>en</strong>.<br />
Bij warmdakconstructies is er sprake van het risico op inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie door dampdiffusie als functie van<br />
de binn<strong>en</strong>condities. De red<strong>en</strong> is de aanwezigheid van e<strong>en</strong> relatief damp’dichte’ laag, in de vorm van de dakbe-<br />
dekking, aan de buit<strong>en</strong>zijde van de isolatie. De dampdiffusieweerstand van de dampremm<strong>en</strong>de laag di<strong>en</strong>t hierop<br />
te zijn afgestemd om de hoeveelheid inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie te beperk<strong>en</strong> <strong>en</strong> om de cumulatie van vocht in de<br />
constructie-opbouw te voorkom<strong>en</strong>.<br />
‘Koud’daksystem<strong>en</strong> bestaande uit isolatie (al of niet in e<strong>en</strong> draagstructuur) met daarbov<strong>en</strong> <strong>en</strong> daar doorhe<strong>en</strong><br />
bevestigde ‘koud’dakbeplating word<strong>en</strong>, vanuit het oogpunt van o.a. vochthuishouding, niet aanbevol<strong>en</strong>. Dakcon-<br />
structies bestaande uit e<strong>en</strong> e<strong>en</strong> ‘koud’dakbeplating met e<strong>en</strong> spandek<strong>en</strong> inclusief dampremm<strong>en</strong>de laag zijn alle<strong>en</strong><br />
toepasbaar bov<strong>en</strong> ruimt<strong>en</strong> met Klimaatklasse I. De red<strong>en</strong> hiervan is dat de nad<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de spandek<strong>en</strong>s onder-<br />
ling niet word<strong>en</strong> afgetapet maar dat de overlapp<strong>en</strong> van de dampremm<strong>en</strong>de laag ter plaatse slechts in elkaar wor-<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 97
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
d<strong>en</strong> gerold <strong>en</strong> word<strong>en</strong> afg<strong>en</strong>iet.<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
De functie van e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele waterker<strong>en</strong>de, dampdoorlat<strong>en</strong>de folie aan de buit<strong>en</strong>zijde van de isolatie di<strong>en</strong>t als<br />
aanvull<strong>en</strong>d te word<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong>: uitsluit<strong>en</strong>d onder de voorwaarde dat de constructie aan de binn<strong>en</strong>zijde luchtstro-<br />
mingsdicht is gemaakt <strong>en</strong> daarmee de inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie is voorkom<strong>en</strong> of in ieder geval tot e<strong>en</strong> minimum<br />
beperkt, kan deze waterker<strong>en</strong>de <strong>en</strong> damp-op<strong>en</strong> laag e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele minimale restcond<strong>en</strong>satie onder de buit<strong>en</strong>be-<br />
plating opvang<strong>en</strong> <strong>en</strong> afvoer<strong>en</strong>. Deze laag is echter ongeschikt voor het afvoer<strong>en</strong> van grote hoeveelhed<strong>en</strong> vocht<br />
die het gevolg zijn van het niet of op onjuiste manier teg<strong>en</strong>gaan van inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie. Om ev<strong>en</strong>tuele kleine<br />
hoeveelhed<strong>en</strong> cond<strong>en</strong>s af te kunn<strong>en</strong> voer<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t de spouw aan de gootzijde op<strong>en</strong> te blijv<strong>en</strong>.<br />
Voor klimaatklasse II <strong>en</strong> hoger is de toepassing van e<strong>en</strong> waterker<strong>en</strong>de dampdoorlat<strong>en</strong>de folie onder de<br />
‘koud’dakbeplating verplicht (n.v.t. bij de toepassing van e<strong>en</strong> waterdichte laag onder deze beplating <strong>en</strong> n.v.t. bij<br />
het ontbrek<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> luchtspouw tuss<strong>en</strong> de isolatie <strong>en</strong> deze beplating). Het is van groot belang dat deze folie<br />
strak <strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s voorschrift van de leverancier wordt verwerkt.<br />
N a c h t e l i j k e u i t s t r a l i n g<br />
Cond<strong>en</strong>s door nachtelijke uitstraling is e<strong>en</strong> verschijnsel dat zich tijd<strong>en</strong>s koude, heldere winternacht<strong>en</strong> voordoet.<br />
Het risico dat dit overlast veroorzaakt, kan tot e<strong>en</strong> minimum word<strong>en</strong> beperkt door de spouw niet te v<strong>en</strong>tiler<strong>en</strong> met<br />
buit<strong>en</strong>lucht (v<strong>en</strong>tilatie hiermee levert immers nauwelijks e<strong>en</strong> bijdrage aan de vochtafvoer uit de spouw). Dit bete-<br />
k<strong>en</strong>t dat de dakspouw aan de bov<strong>en</strong>zijde (nok) afgeslot<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong>.<br />
Bij ongeïsoleerde <strong>metal<strong>en</strong></strong> ‘koud’dakconstructies is deze vorm van cond<strong>en</strong>s met name bij heldere, koude nacht<strong>en</strong><br />
nooit geheel uit te sluit<strong>en</strong>. In deze situatie di<strong>en</strong>t derhalve de oplossing gezocht te word<strong>en</strong> in het opheff<strong>en</strong> of in<br />
ieder geval tot e<strong>en</strong> minimum beperk<strong>en</strong> van de mogelijke overlast door deze cond<strong>en</strong>satie.<br />
Hiertoe is er dakbeplating verkrijgbaar, die standaard is voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vochtabsorber<strong>en</strong>de laag aan de plaat-<br />
onderzijde. Deze laag is in staat cond<strong>en</strong>s op te nem<strong>en</strong> <strong>en</strong> in e<strong>en</strong> droge periode aan de binn<strong>en</strong>lucht weer af te<br />
staan.<br />
M.b.t. dakplat<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> vochtabsorber<strong>en</strong>de laag geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de randvoorwaard<strong>en</strong>:<br />
• vochtabsorber<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn uitsluit<strong>en</strong>d geschikt voor toepassing in e<strong>en</strong> ongeïsoleerde dakcon-<br />
structie;<br />
• vochtabsorber<strong>en</strong>de lag<strong>en</strong> zijn uitsluit<strong>en</strong>d geschikt in situaties dat er sprake is van kortstondige vochtpiek<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> dus oppervlaktecond<strong>en</strong>satie (maar niet in situaties dat er sprake is van e<strong>en</strong> langdurige hoge vochtigheid);<br />
• er moet op word<strong>en</strong> gelet dat via de absorber<strong>en</strong>de laag ge<strong>en</strong> afstroming van cond<strong>en</strong>svocht kan optred<strong>en</strong> die<br />
alsnog bij aansluiting<strong>en</strong>, oplegging<strong>en</strong> e.d. voor overlast kan zorg<strong>en</strong>.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Om tot e<strong>en</strong> goede vochthuishouding te kom<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> op basis van bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde drie cond<strong>en</strong>satievorm<strong>en</strong> de<br />
98 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
volg<strong>en</strong>de minimale uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• aan de binn<strong>en</strong>zijde (warme zijde) van de dakconstructie di<strong>en</strong>t deze luchtstromingsdicht (<strong>en</strong> dampdicht) te<br />
word<strong>en</strong> gemaakt. De dampdichtheid afstemm<strong>en</strong> op de binn<strong>en</strong>condities;<br />
Klimaat-<br />
klasse<br />
I<br />
Ii<br />
Iii<br />
Iv<br />
Type<br />
gebouw *<br />
Dampdruk<br />
(Pa)<br />
opslagloods,<br />
1080<br />
garage, schuur<br />
woning<strong>en</strong>, kantor<strong>en</strong>,<br />
winkels<br />
schol<strong>en</strong>, verpleeginrichting<strong>en</strong>,recreatiec<strong>en</strong>tra<br />
zwembad<strong>en</strong>, wasserij<strong>en</strong>,<br />
drukkerij<strong>en</strong><br />
> 1080<br />
1320<br />
> 1320<br />
1430<br />
> 1430<br />
‘koud’dakbeplating<br />
met isolatie<br />
nee<br />
ja ****<br />
n.v.t.<br />
n.v.t.<br />
Geïsoleerd<br />
dubbeldak **<br />
Warmdak ***<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 99<br />
Nee<br />
Ja<br />
ja *****<br />
ja *****<br />
advies dakdekker<br />
advies dakdekker<br />
advies dakdekker<br />
advies dakdekker<br />
* Deze lijst is niet uitputt<strong>en</strong>d <strong>en</strong> uitsluit<strong>en</strong>d bedoeld als voorbeeld. Specifieke omstandighed<strong>en</strong><br />
in e<strong>en</strong> gebouw kunn<strong>en</strong> specifieke voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> vereis<strong>en</strong><br />
** Warm- <strong>en</strong> ‘koud’dakbeplating met daartuss<strong>en</strong>in isolatie<br />
*** Warmdakbeplating met daarop isolatie <strong>en</strong> dakbedekking<br />
**** Dit type dak zal dikwijls bij de hierbij g<strong>en</strong>oemde gebouwtyp<strong>en</strong> niet voor de hand ligg<strong>en</strong><br />
***** E<strong>en</strong> hygrische berek<strong>en</strong>ing is in deze situatie te all<strong>en</strong> tijde aan te bevel<strong>en</strong><br />
• indi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dampremm<strong>en</strong>de laag wordt toegepast, is het ess<strong>en</strong>tieel dat beschadiging<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of perforaties in<br />
deze laag direct word<strong>en</strong> gerepareerd <strong>en</strong> dat overlapp<strong>en</strong> in deze laag <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> hiervan op andere<br />
bouwkundige del<strong>en</strong> word<strong>en</strong> afgetaped;<br />
• de ev<strong>en</strong>tuele spouw di<strong>en</strong>t niet te word<strong>en</strong> gev<strong>en</strong>tileerd met buit<strong>en</strong>lucht. Dit betek<strong>en</strong>t dat deze (alle<strong>en</strong>) aan de<br />
bov<strong>en</strong>zijde di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> afgeslot<strong>en</strong>;<br />
• luchtstromingsdichte (dampremm<strong>en</strong>de) lag<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> zodanig door te word<strong>en</strong> gezet, dat ook aansluiting<strong>en</strong><br />
luchtstromings(damp)’dicht’ zijn;<br />
• vanaf klimaatklasse II di<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> waterker<strong>en</strong>de, dampdoorlat<strong>en</strong>de folie te word<strong>en</strong> toegepast, verwerkt volg<strong>en</strong>s<br />
het voorschrift van de leverancier.
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
5.7. Geluidsisolatie <strong>en</strong> –absorptie<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
G e l u i d s i s o l a t i e p r e s t a t i e<br />
Voor indicatieve geluidsisolatieprestaties van dakconstructies, bij e<strong>en</strong> belasting door verkeersgeluid, zie Bijlage<br />
C.7.<br />
P r e s t a t i e s m . b . t . f l a n k e r e n d e t r a n s m i s s i e<br />
Voor achtergrondinformatie hoe geluidsoverdracht door flanker<strong>en</strong>de transmissie te beïnvloed<strong>en</strong>, zie Bijlage C.7.<br />
G e l u i d s a b s o r p t i e p r e s t a t i e<br />
Voor indicatieve geluidsabsorptieprestaties van dakconstructies, zie Bijlage C.7.<br />
Opmerking: Bij het kiez<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> (gedeeltelijk) geperforeerde warmdakbeplating om het absorber<strong>en</strong>d vermo-<br />
g<strong>en</strong> van de dakconstructie te verhog<strong>en</strong> <strong>en</strong> daarmee de nagalmtijd in de onderligg<strong>en</strong>de ruimte te bekort<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t er<br />
rek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met de mogelijke consequ<strong>en</strong>ties voor de luchtstromings(damp)dichtheid van de<br />
opbouw <strong>en</strong> met de reductie van de overspanningscapaciteit van de beplating.<br />
Bij het toepass<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> akoestische isolatie in de cannelures <strong>en</strong>/of bov<strong>en</strong>op de dakplat<strong>en</strong> is het aan te bevel<strong>en</strong><br />
deze in te seal<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> akoestisch op<strong>en</strong> folie. Dit om esthetische red<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> om te voorkom<strong>en</strong> dat deze materia-<br />
l<strong>en</strong> stofoverlast gev<strong>en</strong>. Bij akoestische isolatieplat<strong>en</strong> gelegd op de dakplat<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> ook niet-ingesealde plat<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> toegepast onder de voorwaarde dat eerst e<strong>en</strong> akoestich op<strong>en</strong> folie word<strong>en</strong> aangebracht.<br />
5.8. Brandveiligheid<br />
A l g e m e e n<br />
Inzake de brandwer<strong>en</strong>dheidsprestaties van <strong>metal<strong>en</strong></strong> dakconstructies is bek<strong>en</strong>d dat de keuze van het type profiel<br />
<strong>en</strong> de grootte van de overspanning de maatgev<strong>en</strong>de factor<strong>en</strong> zijn voor de te behal<strong>en</strong> brandwer<strong>en</strong>dheidsprestatie.<br />
De WBDBO-eis voor dak<strong>en</strong> is maatwerk <strong>en</strong> is afhankelijk van de situering van het gebouw in relatie tot haar om-<br />
geving. Het bepal<strong>en</strong> van de methode om te kunn<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> aan deze eis voor dak<strong>en</strong> is maatwerk <strong>en</strong> deze wordt<br />
onder andere beïnvloed door:<br />
• aanwezigheid van hogeropgaande gevel;<br />
• aanwezigheid van lichtstrat<strong>en</strong> <strong>en</strong> rookluik<strong>en</strong>;<br />
• aanwezigheid van mogelijk gevaarlijke situatie onder het dak;<br />
• vuurbelasting in het gebouw.<br />
100 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
Er kan, afhankelijk van afstand tot de perceelgr<strong>en</strong>s/bel<strong>en</strong>d<strong>en</strong>de bebouwing/op<strong>en</strong>bare weg <strong>en</strong> van de hoogte van<br />
verdiepingsvloer<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> eis geld<strong>en</strong> inzake de brandgevaarlijkheid van het dak (volg<strong>en</strong>s NEN 6063 of ENV 1187-<br />
1).<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van de gevraagde brandwer<strong>en</strong>dheid geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
ontwerpkeuzes, die van invloed zijn op de te behal<strong>en</strong> prestatie zijn o.a.:<br />
• opbouw van dakconstructie (<strong>en</strong>kel/dubbel dak);<br />
o gebruikte <strong>metal<strong>en</strong></strong> (staal of aluminium);<br />
o wijze van bevestig<strong>en</strong> aan de onderconstructie;<br />
o grootte van de overspanning;<br />
o onderlinge bevestiging van beplating;<br />
o wijze van bevestiging buit<strong>en</strong>beplating;<br />
o onderlinge koppeling van buit<strong>en</strong>beplating;<br />
o uitvoering van aansluiting<strong>en</strong> <strong>en</strong> overlapp<strong>en</strong> van buit<strong>en</strong>beplating;<br />
o toepass<strong>en</strong> van (aanvull<strong>en</strong>de) afdichtingsmaterial<strong>en</strong>;<br />
o type, dikte, d<strong>en</strong>siteit <strong>en</strong> wijze van toepassing van brandveilige isolatiematerial<strong>en</strong>.<br />
• inzake de detaillering geld<strong>en</strong> o.a. de volg<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong>:<br />
o hetzelfde prestati<strong>en</strong>iveau aanhoud<strong>en</strong> als de aansluit<strong>en</strong>de gevelconstructie;<br />
o holle ruimt<strong>en</strong> opvull<strong>en</strong> met onbrandbaar isolatiemateriaal A1 (volg<strong>en</strong>s NEN-EN 13501-1);<br />
o t.p.v. de ev<strong>en</strong>tuele aansluiting dak op brandmuur/vloer voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> treff<strong>en</strong> om<br />
o brandoverslag binn<strong>en</strong> de voorgeschrev<strong>en</strong> minimum periode uit te sluit<strong>en</strong>.<br />
5.9. Duurzaamheid<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> goede duurzaamheid geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• dak voldo<strong>en</strong>de afschot gev<strong>en</strong>. Zie verder Hoofdstuk 5.3;<br />
• ge<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>nad<strong>en</strong> toepass<strong>en</strong> (teg<strong>en</strong> de afstroomrichting van het reg<strong>en</strong>water in);<br />
• noch in de dakopbouw zelf noch in de detaillering mog<strong>en</strong> voeg<strong>en</strong>, nad<strong>en</strong> of aansluiting<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong>, waarin<br />
of waardoor afstrom<strong>en</strong>d water kan word<strong>en</strong> opgeslot<strong>en</strong> dan wel gehinderd kan word<strong>en</strong> bij het afvloei<strong>en</strong>. Dit<br />
betek<strong>en</strong>t dus ook dat e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele dakdoorbreking niet één of meerdere dal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> ‘koud’dakplaat over<br />
de volledige dalbreedte mag afsluit<strong>en</strong>. T<strong>en</strong>zij de waterafvoer middels e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de constructie is gewaar-<br />
borgd.<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 101
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
5.10. Uiterlijk<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> esthetisch minimum niveau geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong> (zie verder<br />
ook Hoofdstuk 5.2 Statica) (deze zijn er op gebaseerd dat aan het betreff<strong>en</strong>de dakvlak ge<strong>en</strong> specifieke estheti-<br />
sche eis<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld):<br />
• drag<strong>en</strong>de warmdakplaat (bijv. 106R/750):<br />
o minimale dikte: 0,75 mm<br />
o vanaf profielhoogt<strong>en</strong> 110 mm wordt (bij geperforeerde plat<strong>en</strong>) uitsluit<strong>en</strong>d het lijf geperforeerd.<br />
• gezette tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong>:<br />
o minimale dikte: 1,0 mm<br />
• ‘koud’dakplaat:<br />
o minimale dikte:<br />
staal (bijv. 58KD/945): 0,7 mm<br />
Functioneel gezi<strong>en</strong> kan bij deze toepassing ook word<strong>en</strong> volstaan met e<strong>en</strong> minimale dikte van 0,63 mm.<br />
Het gevolg hiervan kan zijn dat het gemonteerde dak esthetisch van mindere kwaliteit is.<br />
aluminium: 0,8 mm<br />
Functioneel gezi<strong>en</strong> kan bij deze toepassing ook word<strong>en</strong> volstaan met e<strong>en</strong> minimale dikte van 0,70 mm. Het gevolg<br />
hiervan kan zijn dat het gemonteerde dak esthetisch van mindere kwaliteit is. Onder het verdere voorbehoud dat<br />
sommige profielsoort<strong>en</strong> in g<strong>en</strong>oemde diktes niet te producer<strong>en</strong> zijn.<br />
• bevestigingsmiddel<strong>en</strong>:<br />
o deze zoveel mogelijk (echter zonder afbreuk te do<strong>en</strong> aan het constructieve gedrag) in e<strong>en</strong> vast patroon<br />
<strong>en</strong> in doorgaande lijn<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. (zie ook 3.2, pagina 52)<br />
Bov<strong>en</strong>staande diktes di<strong>en</strong><strong>en</strong> als e<strong>en</strong> minimum te word<strong>en</strong> beschouwd.<br />
Bij e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele, ongeïsoleerde ‘koud’dakbeplating is vanaf de binn<strong>en</strong>zijde de onderkant van de beplating zicht-<br />
baar. Indi<strong>en</strong> niet nader gespecificeerd, is deze standaard voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> primer <strong>en</strong> backcoating. Hieraan kun-<br />
n<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> esthetische verwachting<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ontle<strong>en</strong>d.<br />
De wijze <strong>en</strong> kwaliteit van detailler<strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> grote, zo niet e<strong>en</strong> doorslaggev<strong>en</strong>de invloed, op de<br />
esthetische kwaliteit. In dit kader zijn in Bijlage C aanbeveling<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> m.b.t. het detailler<strong>en</strong> van de aanslui-<br />
ting<strong>en</strong>. Ook in Hoofdstuk 2.10 zijn in dit kader aanbeveling<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>.<br />
Verder spel<strong>en</strong> de maattoleranties <strong>en</strong> de vlakheid van de toegepaste material<strong>en</strong> e<strong>en</strong> rol. Bijlage A vermeldt de<br />
hierbij hor<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong>.<br />
De kwaliteit van de achterconstructie heeft ook e<strong>en</strong> belangrijke invloed op de esthetische kwaliteit van het dak.<br />
Bijlage B geeft de hierbij behor<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong>. Voor de verantwoordelijkheid m.b.t. de afstemming tuss<strong>en</strong> achtercon-<br />
102 Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies
structie <strong>en</strong> de (visuele kwaliteit van de) dakconstructie zie Hoofdstuk 2.10.<br />
En t<strong>en</strong>slotte is het werk van de monteur van grote invloed op de esthetische kwaliteit van het eindresultaat. Dit is<br />
e<strong>en</strong> kwestie van goed vakmanschap <strong>en</strong> als zodanig niet in e<strong>en</strong> richtlijn af te dekk<strong>en</strong>.<br />
Eis<strong>en</strong> aan sandwichpaneel-constructies 103
6. Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating<br />
6.1. Inleiding<br />
O m s c h r i j v i n g s y s t e e m<br />
Algeme<strong>en</strong> geld<strong>en</strong>d is de EN 14782. Bij gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating zonder binn<strong>en</strong>afwerking di<strong>en</strong>t de<br />
toegepaste plaat gelijktijdig als water- <strong>en</strong> winddichting (in die gevall<strong>en</strong> dat er e<strong>en</strong> relevante eis van toepassing is).<br />
Met e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>afwerking of bij constructies met aan de binn<strong>en</strong>zijde e<strong>en</strong> luchtstromings/dampdichte laag, di<strong>en</strong>t<br />
deze als alle<strong>en</strong> als waterdichting. De <strong>en</strong>kele beplating neemt de (wind)belasting<strong>en</strong> op <strong>en</strong> draagt deze aan de<br />
achterligg<strong>en</strong>de constructie, dikwijls in de vorm van regels, af. De beplating kan zowel horizontaal als verticaal<br />
word<strong>en</strong> aangebracht. Deze regels kunn<strong>en</strong> op hun beurt deze belasting direct overdrag<strong>en</strong> op de (stal<strong>en</strong>) draag-<br />
constructie (het gaat hierbij meestal om verticaal gemonteerde beplating) dan wel op e<strong>en</strong> niet <strong>metal<strong>en</strong></strong> (metsel-<br />
werk, beton, hout) binn<strong>en</strong>afwerking. Aan de binn<strong>en</strong>zijde van de <strong>en</strong>kele beplating resp. tuss<strong>en</strong> beplating <strong>en</strong> bin-<br />
n<strong>en</strong>afwerking kan isolatie zijn aangebracht. Als <strong>en</strong>kele beplating kom<strong>en</strong> o.a. trapeziumvormige profilering<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
golfprofiel<strong>en</strong> in aanmerking.<br />
T o e p a s s i n g s g e b i e d s y s t e e m<br />
Enkele gevelbeplating voor uitsluit<strong>en</strong>d e<strong>en</strong> draagconstructie le<strong>en</strong>t zich bijzonder goed voor de volg<strong>en</strong>de toepas-<br />
sing<strong>en</strong> <strong>en</strong> situaties:<br />
• opslaghall<strong>en</strong> van uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de goeder<strong>en</strong>, in alle vorm<strong>en</strong> <strong>en</strong> mat<strong>en</strong>, die ge<strong>en</strong> bepaalde binn<strong>en</strong>condities be-<br />
hoev<strong>en</strong>;<br />
• productiefaciliteit<strong>en</strong> voor uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de productieprocess<strong>en</strong> die ge<strong>en</strong> bepaalde binn<strong>en</strong>condities behoev<strong>en</strong>;<br />
• afdakk<strong>en</strong>, stalling<strong>en</strong>, overkapping<strong>en</strong> e.d.<br />
Indi<strong>en</strong> aan de <strong>en</strong>kele beplating isolatie wordt toegevoegd, komt dit geveltype vooral in aanmerking voor gebou-<br />
w<strong>en</strong> die beperkt (tot max. 14 °C) word<strong>en</strong> verwarmd zo als bepaalde typ<strong>en</strong> opslaghall<strong>en</strong>. Enkele gevelbeplating<br />
voor e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>afwerking le<strong>en</strong>t zich bijzonder goed voor de meest uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de toepassing<strong>en</strong> <strong>en</strong> situaties.<br />
Restricties kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld door de betreff<strong>en</strong>de binn<strong>en</strong>afwerking. Gevelconstructies bestaande uit e<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong>kele beplating kom<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> in aanmerking voor gebouw<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> refer<strong>en</strong>tieperiode van maximaal 15 jaar<br />
conform de NEN 6700/6702.<br />
R a n d v o o r w a a r d e n s y s t e e m<br />
Aan de <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevelconstructie mog<strong>en</strong> zonder aanvull<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> (bijv in de vorm van plaatverstijvin-<br />
g<strong>en</strong>, extra onderconstructie, voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> t.b.v. belastingspreiding o.i.d.) ge<strong>en</strong> elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, als afzuiginstallaties,<br />
verwarmingsbuiz<strong>en</strong> of lop<strong>en</strong>de bandsystem<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gehang<strong>en</strong>. De maattoleranties van de achterconstructie<br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong> te voldo<strong>en</strong> aan de NEN-EN 1090-1.<br />
Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating 104
6.2. Statica<br />
B e l a s t i n g e n<br />
Winddruk <strong>en</strong> -zuiging word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> door de <strong>en</strong>kele beplating. Aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong> mag word<strong>en</strong> dat over- <strong>en</strong> on-<br />
derdruk word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> door de binn<strong>en</strong>afwerking, indi<strong>en</strong> deze e<strong>en</strong> drag<strong>en</strong>de functie kan vervull<strong>en</strong>. Ontbreekt<br />
deze, dan word<strong>en</strong> over- <strong>en</strong> onderdruk ook door de <strong>en</strong>kele beplating opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Bij <strong>gevels</strong> met grote op<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
kan er sprake zijn van ge<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> geringe over- <strong>en</strong> onderdruk, maar er kan ook sprake zijn van, o.a. afhankelijk<br />
van de grootte van de op<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, extra hoge drukk<strong>en</strong>. Dit is projectmatig door de constructeur vast te stell<strong>en</strong>.<br />
Winddruk- <strong>en</strong> zuiging, <strong>en</strong> bij het ontbrek<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>afwerking ook de ev<strong>en</strong>tuele onder- <strong>en</strong> overdruk, belas-<br />
t<strong>en</strong> dus deze buit<strong>en</strong>beplating, hun bevestigers aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie, ev<strong>en</strong>tuele profiel<strong>en</strong> (<strong>en</strong> hun<br />
bevestigers) <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele achterconstructie <strong>en</strong> hun bevestigers aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie.<br />
Het eig<strong>en</strong>gewicht van de gevel behoeft niet bij de toetsing van de toegepaste bevestigingsmiddel<strong>en</strong> in rek<strong>en</strong>ing te<br />
word<strong>en</strong> gebracht onder de voorwaarde dat dit eig<strong>en</strong>gewicht ge<strong>en</strong> mom<strong>en</strong>t op deze bevestiging<strong>en</strong> uitoef<strong>en</strong>t (dit<br />
betek<strong>en</strong>t dat bij system<strong>en</strong>, waarbij tuss<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating <strong>en</strong> achterconstructie e<strong>en</strong> ongecomprimeerde isolatie is<br />
aangebracht, de buit<strong>en</strong>beplating <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel ook de profiel<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing teg<strong>en</strong> zakk<strong>en</strong><br />
ondersteund moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> t<strong>en</strong>zij het isolatiemateriaal aantoonbaar <strong>en</strong> kwantificeerbaar e<strong>en</strong> rol speelt bij de<br />
belastingsafdracht).<br />
Temperatuursbelasting<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> maatgev<strong>en</strong>d zijn. Deze kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> tot schade aan de bevestiging, vervor-<br />
m<strong>en</strong> van de constructie <strong>en</strong>/of ‘geluid<strong>en</strong> uit de gevel’. Of dit aan de orde kan zijn is o.a. afhankelijk van type, vorm<br />
<strong>en</strong> materiaal beplating, kleur van de coating, l<strong>en</strong>gte van de beplating, geveloriëntatie, stijfheid van achterconstruc-<br />
tie, wijze van bevestig<strong>en</strong>, de flexibiliteit van de onderconstructie <strong>en</strong> uitvoering van eindoverlap. Per project <strong>en</strong> per<br />
gevel di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong>, o.a. op basis van bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde invloedsfactor<strong>en</strong>, de invloed <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele risico’s van tempe-<br />
ratuursbelasting<strong>en</strong> in te schatt<strong>en</strong>.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Voor de ev<strong>en</strong>tuele toepassing van verticale tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de minimale (constructieve) voor-<br />
waard<strong>en</strong>:<br />
• per profielplaatl<strong>en</strong>gte steeds minimaal één profiel buig- <strong>en</strong> torsiestijf in het vlak van de gevel uitvoer<strong>en</strong>;<br />
• haaks op het vlak van de gevel di<strong>en</strong>t de beplating zodanig aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie te word<strong>en</strong> be-<br />
vestigd, dat er ge<strong>en</strong> secundaire mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in de constructieopbouw word<strong>en</strong> geïntroduceerd. Daar waar dit<br />
door de vorm van het profiel niet mogelijk is, di<strong>en</strong>t de beplating de mogelijk hieruit voortkom<strong>en</strong>de (wrik) krach-<br />
t<strong>en</strong> op te kunn<strong>en</strong> nem<strong>en</strong>;<br />
• beplating in ieder dal aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie bevestig<strong>en</strong>. Bij profielplat<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> golfafstand 125<br />
Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating 105
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
mm kan bij tuss<strong>en</strong>oplegging<strong>en</strong> steeds e<strong>en</strong> dal word<strong>en</strong> overgeslag<strong>en</strong>. Bijzondere profielvorm<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> eig<strong>en</strong><br />
voorwaard<strong>en</strong> hieraan stell<strong>en</strong>.<br />
• indi<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> achterligg<strong>en</strong>de constructie <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>beplating ongecomprimeerde isolatie is aangebracht, iede-<br />
re plaat steun<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> (uit)zakk<strong>en</strong> (t<strong>en</strong>zij het isolatiemateriaal aantoonbaar <strong>en</strong> kwantificeerbaar e<strong>en</strong> rol speelt<br />
bij deze belastingsafdracht). Deze functie kan niet word<strong>en</strong> vervuld door de bevestigingsmiddel<strong>en</strong> waarmee<br />
deze buit<strong>en</strong>plaat aan de achterligg<strong>en</strong>de constructie is bevestigd;<br />
• tev<strong>en</strong>s secundaire bevestigingsmiddel<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, daar waar het risico bestaat dat de aansluiting tuss<strong>en</strong><br />
twee ongelijkbelaste plat<strong>en</strong> als gevolg hiervan kan gaan wijk<strong>en</strong>;<br />
• bij het bepal<strong>en</strong> van het bevestigingspatroon van de buit<strong>en</strong>beplating deze zodanig kiez<strong>en</strong> dat (te) grote locale<br />
vervorming<strong>en</strong> hierin word<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong>.<br />
6.3. Waterdichtheid<br />
B e l a s t i n g<br />
Indi<strong>en</strong> de gevelconstructie op basis van het Bouwbesluit <strong>en</strong>/of de contractuele overe<strong>en</strong>komst waterdicht di<strong>en</strong>t te<br />
zijn conform de NEN 2778 dan is e<strong>en</strong> gevel bestaande uit e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele beplating hiervoor niet de geëig<strong>en</strong>de oplos-<br />
sing.<br />
De waterdichting wordt in principe verzorgd door de <strong>en</strong>kele beplating. E<strong>en</strong> kleine hoeveelheid lekwater (in de<br />
spouw, indi<strong>en</strong> aanwezig), is wel toegestaan als dit maar te all<strong>en</strong> tijde naar buit<strong>en</strong> toe kan word<strong>en</strong> afgevoerd <strong>en</strong> dit<br />
water dus niet e<strong>en</strong> negatieve invloed heeft op het functioner<strong>en</strong> van de constructie <strong>en</strong>/of op de duurzaamheid <strong>en</strong><br />
dus ook niet aan de binn<strong>en</strong>zijde van de opbouw kan uittred<strong>en</strong>.<br />
6.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid<br />
B e l a s t i n g<br />
Indi<strong>en</strong> de gevelconstructie op basis van het Bouwbesluit <strong>en</strong>/of de contractuele overe<strong>en</strong>komst aan de Bouwbeslui-<br />
teis betreff<strong>en</strong>de luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid di<strong>en</strong>t te voldo<strong>en</strong>, dan is e<strong>en</strong> gevel bestaaande uit e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele beplating hier-<br />
voor niet de geëig<strong>en</strong>de oplossing.<br />
In welke mate er e<strong>en</strong> winddichtingseis van toepassing is, hangt af van de functie van het gebouw, de daarin op-<br />
geslag<strong>en</strong> goeder<strong>en</strong> c.q. uitgevoerde activiteit<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of omschrijving in het bestek.<br />
Dit di<strong>en</strong>t door de opdrachtgever projectmatig te word<strong>en</strong> aangegev<strong>en</strong>.<br />
De winddichting bij het ontbrek<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>afwerking di<strong>en</strong>t in principe te word<strong>en</strong> verzorgd door de <strong>en</strong>kele<br />
106 Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating
eplating, t<strong>en</strong>zij deze functie door de ev<strong>en</strong>tueel aanwezige isolatie kan word<strong>en</strong> vervuld. Dit is het geval bij span-<br />
dek<strong>en</strong>s met aan de binn<strong>en</strong>zijde e<strong>en</strong> dampremm<strong>en</strong>de laag <strong>en</strong> bij plaatvormige isolatie met aan de binn<strong>en</strong>zijde<br />
luchtstromingsdicht gemaakte voeg<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong>.<br />
De spouw tuss<strong>en</strong> de isolatie <strong>en</strong> de gevelplat<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t in dat geval aan de bov<strong>en</strong>zijde met vulstrok<strong>en</strong> te zijn dicht-<br />
gezet.<br />
Bij de aanwezigheid van e<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>afwerking wordt er in principe vanuit gegaan dat deze afwerking de wind-<br />
dichtheid verzorgt. Ongeïsoleerde gevelconstructies zijn niet winddicht.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de winddichte gevelconstructie geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• indi<strong>en</strong> de <strong>en</strong>kele beplating voor de winddichtheid zorg di<strong>en</strong>t te drag<strong>en</strong>, kan het afhankelijk van de situatie<br />
noodzakelijk zijn de overlapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> hiervan aanvull<strong>en</strong>d af te dicht<strong>en</strong>. Dit is kritisch wat betreft de<br />
uitvoering <strong>en</strong> deze oplossing wordt derhalve niet aanbevol<strong>en</strong>;<br />
• indi<strong>en</strong> de isolatie voor de winddichtheid di<strong>en</strong>t te zorg<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> bij toepassing van spandek<strong>en</strong>s de aansluitin-<br />
g<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> deze dek<strong>en</strong>s onderling <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de dek<strong>en</strong>s <strong>en</strong> aansluit<strong>en</strong>de constructie afgedicht te word<strong>en</strong>.<br />
Gebruikelijk is hierbij dat de overlapp<strong>en</strong> van de dampremm<strong>en</strong>de cachering in elkaar word<strong>en</strong> gerold <strong>en</strong> vervol-<br />
g<strong>en</strong>s afg<strong>en</strong>iet word<strong>en</strong>. Bij toepassing van plaatvormige isolatie di<strong>en</strong><strong>en</strong> alle voeg<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> over hun<br />
volledige l<strong>en</strong>gte aan de binn<strong>en</strong>zijde duurzaam luchtstromingsdicht te word<strong>en</strong> gemaakt. Van e<strong>en</strong> damprem-<br />
m<strong>en</strong>de laag waarvan de overlapp<strong>en</strong> zijn opgerold <strong>en</strong> afg<strong>en</strong>iet kan slechts e<strong>en</strong> beperkte luchtstromings- <strong>en</strong><br />
dampdichting word<strong>en</strong> verwacht. Deze oplossing is daarom alle<strong>en</strong> geschikt voor Klimaatklasse I zoals vermeld<br />
in Hoofdstuk 5.6 van deze richtlijn.<br />
6.5. Thermische isolatie<br />
A a n d a c h t s p u n t e n<br />
Enkele beplating zonder isolatie levert ge<strong>en</strong> thermische prestatie. Bij de toepassing van onderbrok<strong>en</strong> of gecom-<br />
primeerde isolatie vorm<strong>en</strong> de achterligg<strong>en</strong>de bevestigingsregels lijnvormige koudebrugg<strong>en</strong>. Deze koudebrugg<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> negatieve invloed op de Rc-waarde van de constructie.<br />
E<strong>en</strong> ‘e<strong>en</strong>voudig’ contactbandje op alle bevestigingsregels of bijvoorbeeld de toepassing van e<strong>en</strong> doorlop<strong>en</strong>de<br />
dek<strong>en</strong>, die ter plaatse van de contactvlakk<strong>en</strong> wordt gecomprimeerd, levert e<strong>en</strong> beperkte verbetering van de Rc-<br />
waarde op. (Opgemerkt di<strong>en</strong>t echter te word<strong>en</strong> dat de rek<strong>en</strong>kundige onderbouwing hiervan problematisch kan<br />
zijn, omdat de exacte restdikte van band/dek<strong>en</strong> in de praktijk niet bek<strong>en</strong>d is, maar wel van grote invloed is op het<br />
rek<strong>en</strong>resultaat.) In dit kader kan de toepassing van verduurzaamde hout<strong>en</strong> bevestigingsregels i.p.v. <strong>metal<strong>en</strong></strong><br />
regels e<strong>en</strong> aantrekkelijke optie vorm<strong>en</strong>. Dit onder de voorwaarde dat er ge<strong>en</strong> langdurige contact tuss<strong>en</strong> verzinkte<br />
oppervlakk<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of knipkant<strong>en</strong>/boorgat<strong>en</strong> <strong>en</strong> vochtig hout kan ontstaan.<br />
Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating 107
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
De Rc-waarde wordt verder nog in beperkte mate negatief beïnvloed door de puntvormige thermische brugg<strong>en</strong> in<br />
de vorm van de bevestigingsmiddel<strong>en</strong>.<br />
6.6. Vochthuishouding<br />
O p p e r v l a k t e c o n d e n s t a t i e<br />
Bij normale binn<strong>en</strong>condities is bij geïsoleerde constructies ge<strong>en</strong> oppervlaktecond<strong>en</strong>satie te vrez<strong>en</strong> m.u.v. con-<br />
structies, waarbij de regels lijnvormige doorlop<strong>en</strong>de verbinding<strong>en</strong> vorm<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> binn<strong>en</strong>- <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>condities. In<br />
die situatie kan er vanaf binn<strong>en</strong>condities zoals deze geld<strong>en</strong> bij Klimaatklasse II (<strong>en</strong>ige) cond<strong>en</strong>satie teg<strong>en</strong> de<br />
binn<strong>en</strong>zijde van deze regels optred<strong>en</strong>.<br />
I n w e n d i g e c o n d e n s a t i e<br />
Bij geïsoleerde constructies di<strong>en</strong>t inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie te word<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> door de isolatie aan de binn<strong>en</strong>zij-<br />
de luchtstromingsdicht af te werk<strong>en</strong>.<br />
N a c h t e l i j k e u i t s t r a l i n g<br />
Cond<strong>en</strong>s door nachtelijke uitstraling zal bij ongeïsoleerde gevelconstructies met name bij koude <strong>en</strong> heldere nach-<br />
t<strong>en</strong> niet altijd (geheel) te voorkom<strong>en</strong> zijn.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Om tot e<strong>en</strong> goede vochthuishouding te kom<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> op basis van bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oemde drie cond<strong>en</strong>satievorm<strong>en</strong> de<br />
volg<strong>en</strong>de minimale uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• bij geïsoleerde constructies de voeg<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> van de achterligg<strong>en</strong>de constructie/isolatie luchtstro-<br />
mingsdicht uitvoer<strong>en</strong>;<br />
• indi<strong>en</strong> de mogelijkheid bestaat dat er zich in de ev<strong>en</strong>tuele spouw cond<strong>en</strong>s vormt, dit vocht zo snel<br />
• mogelijk uit de spouw naar buit<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>;<br />
• de ev<strong>en</strong>tuele <strong>gevels</strong>pouw aan de bov<strong>en</strong>zijde dichtmak<strong>en</strong>, maar aan de onderzijde op<strong>en</strong> lat<strong>en</strong>,<br />
• opdat ev<strong>en</strong>tueel cond<strong>en</strong>svocht ter plaatse naar buit<strong>en</strong> toe kan afvloei<strong>en</strong>.<br />
6.7. Geluidsisolatie <strong>en</strong> –absorptie<br />
G e l u i d s i s o l a t i e p r e s t a t i e<br />
Voor indicatieve geluidsisolatieprestaties van gevelconstructies, bij e<strong>en</strong> belasting door verkeersgeluid, zie Bijlage<br />
C.7.<br />
108 Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating
P r e s t a t i e s m . b . t . f l a n k e r e n d e t r a n s m i s s i e<br />
Voor achtergrondinformatie hoe geluidsoverdracht door flanker<strong>en</strong>de transmissie te beïnvloed<strong>en</strong>, zie Bijlage C.7.<br />
G e l u i d s a b s o r p t i e p r e s t a t i e s<br />
Voor indicatieve geluidsabsorptieprestaties van gevelconstructies, zie Bijlage C.7.<br />
Opmerking:<br />
Bij het ev<strong>en</strong>tueel bepal<strong>en</strong> van voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> in de gevelconstructie om de nagalmtijd te bekort<strong>en</strong>, dus het abso-<br />
ber<strong>en</strong>d vermog<strong>en</strong> van deze constructie te verhog<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t rek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met de mogelijke con-<br />
sequ<strong>en</strong>ties voor de luchtstromings(damp)dichtheid van de opbouw.<br />
6.8. Brandveiligheid<br />
A l g e m e e n<br />
WBDBO is maatwerk.<br />
E<strong>en</strong> <strong>en</strong>kelwandige ongeïsoleerde gevelconstructie heeft e<strong>en</strong> brandwer<strong>en</strong>dheid van minder dan 30 minut<strong>en</strong> (vol-<br />
g<strong>en</strong>s NEN-EN 1350-2 <strong>en</strong> NEN 6069-versie 2005). Dit geldt ook voor <strong>en</strong>kelwandige geïsoleerde gevelconstructies<br />
zonder binn<strong>en</strong>afwerking. E<strong>en</strong> dergelijke opbouw kan ook restricties oplegg<strong>en</strong> m.b.t. de criteria brandvoortplanting<br />
<strong>en</strong>/of rookontwikkeling bijvoorbeeld bij de keuze voor kunststofschuimisolatie die gr<strong>en</strong>st aan de binn<strong>en</strong>ruimte.<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van de gevraagde brandwer<strong>en</strong>dheid geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong>:<br />
• ontwerpkeuzes, die van invloed zijn op de te behal<strong>en</strong> prestatie zijn o.a.:<br />
o gebruikte <strong>metal<strong>en</strong></strong> (staal of aluminium);<br />
o wijze van bevestig<strong>en</strong> aan de achterconstructie;<br />
o grootte van de overspanning;<br />
o onderlinge koppeling van buit<strong>en</strong>beplating;<br />
o uitvoering van aansluiting<strong>en</strong> <strong>en</strong> overlapp<strong>en</strong> van buit<strong>en</strong>beplating;<br />
o toepass<strong>en</strong> van (aanvull<strong>en</strong>de) afdichtingsmaterial<strong>en</strong>;<br />
o type, dikte, d<strong>en</strong>siteit <strong>en</strong> wijze van toepassing van brandveilige isolatiematerial<strong>en</strong>.<br />
• inzake de detaillering geld<strong>en</strong> o.a. de volg<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong>:<br />
o hetzelfde prestati<strong>en</strong>iveau aanhoud<strong>en</strong> als de aansluit<strong>en</strong>de gevelconstructie;<br />
o holle ruimt<strong>en</strong> opvull<strong>en</strong> met onbrandbaar isolatiemateriaal (A1 volg<strong>en</strong>s NEN-EN 13501-1);<br />
o t.p.v. de ev<strong>en</strong>tuele aansluiting gevel op brandmuur/vloer voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> treff<strong>en</strong> om brandover/doorslag<br />
binn<strong>en</strong> de voorgeschrev<strong>en</strong> minimum periode uit te sluit<strong>en</strong>.<br />
Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating 109
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
6.9. Duurzaamheid<br />
Niets specifieks.<br />
6.10. Uiterlijk<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
M i n i m a l e o n t w e r p u i t g a n g s p u n t e n<br />
Met het oog op het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> esthetisch minimum niveau geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de uitgangspunt<strong>en</strong> (zie verder<br />
ook Hoofdstuk 6.2 Statica) voor stal<strong>en</strong> beplating:<br />
• toe te pass<strong>en</strong> minimale materiaaldiktes:<br />
o gezette tuss<strong>en</strong>profiel<strong>en</strong>: 1,00 mm<br />
o traditionele wandplat<strong>en</strong> (bijv. 35/1035): 0,70 mm<br />
Functioneel gezi<strong>en</strong> kan bij deze toepassing ook word<strong>en</strong> volstaan met e<strong>en</strong> minimale dikte van 0,63 mm. Het<br />
gevolg hiervan kan zijn dat de gemonteerde gevel esthetisch van mindere kwaliteit is.<br />
Bov<strong>en</strong>staande diktes di<strong>en</strong><strong>en</strong> als e<strong>en</strong> minimale dikte te word<strong>en</strong> beschouwd.<br />
• bij het horizontaal monter<strong>en</strong> van de buit<strong>en</strong>beplating word<strong>en</strong> l<strong>en</strong>gtes langer dan 6 meter t<strong>en</strong> zeerste afgera-<br />
d<strong>en</strong>. Afhankelijk van profieltype, materiaal, coatingkleur, type achterconstructie, geveloriëntatie <strong>en</strong> wijze van<br />
bevestiging kan e<strong>en</strong> kortere l<strong>en</strong>gte noodzakelijk zijn;<br />
• bevestigingsmiddel<strong>en</strong> zoveel mogelijk (echter zonder afbreuk te do<strong>en</strong> aan het constructieve gedrag) in e<strong>en</strong><br />
vast patroon <strong>en</strong> in doorgaande lijn<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>;<br />
• stor<strong>en</strong>d zichtbare temperatuursvervorming<strong>en</strong> zoveel mogelijk voorkom<strong>en</strong>. Met name (te) dunne material<strong>en</strong><br />
zijn hier bijzonder gevoelig voor. Om ongew<strong>en</strong>ste (is minder fraai) vervorming<strong>en</strong> te voorkom<strong>en</strong> zijn er in prin-<br />
cipe twee weg<strong>en</strong>, die uiterst<strong>en</strong> van elkaar zijn: of de beplating wordt zó star bevestigd dat vervorming<strong>en</strong> niet<br />
kunn<strong>en</strong> optred<strong>en</strong> (hierbij kunn<strong>en</strong> de spanning<strong>en</strong> hoog oplop<strong>en</strong>) of de beplating wordt zo bevestigd dat tempe-<br />
ratuursvervorming<strong>en</strong> nag<strong>en</strong>oeg spanningsloos kunn<strong>en</strong> optred<strong>en</strong> (hierbij di<strong>en</strong>t gelet te word<strong>en</strong> op het estheti-<br />
sche effect van deze vervorming<strong>en</strong> <strong>en</strong> op het voorkom<strong>en</strong> van beschadiging<strong>en</strong> als gevolg van klemm<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of<br />
over elkaar he<strong>en</strong> schuiv<strong>en</strong> van material<strong>en</strong>). Welke weg wordt gekoz<strong>en</strong> is o.a. afhankelijk van beplatingsmate-<br />
riaal, l<strong>en</strong>gte van de plaat, kleur van de coating, stijfheid van de achterconstructie <strong>en</strong> type eindaansluiting tus-<br />
s<strong>en</strong> de plat<strong>en</strong> onderling (zie ook Hoofdstuk 3.2 <strong>en</strong> 3.10);<br />
Isolatie aan de binn<strong>en</strong>zijde zonder binn<strong>en</strong>afwerking heeft consequ<strong>en</strong>ties voor het aanzi<strong>en</strong> aan deze zijde <strong>en</strong><br />
mogelijk ook voor de strakheid hiervan. Verder kan deze toepassing gevolg<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> voor wijze/mogelijkhed<strong>en</strong><br />
van vervuiling <strong>en</strong>/of reiniging van het binn<strong>en</strong>oppervlak.<br />
Bij e<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele, ongeïsoleerde gevelbeplating is vanaf de binn<strong>en</strong>zijde de binn<strong>en</strong>kant van deze beplating zichtbaar.<br />
Indi<strong>en</strong> niet nader gespecificeerd, is deze standaard voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> primer <strong>en</strong> back- coating. Hieraan kunn<strong>en</strong><br />
ge<strong>en</strong> esthetische verwachting<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ontle<strong>en</strong>d.<br />
110 Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating
De wijze <strong>en</strong> kwaliteit van detailler<strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> grote, zo niet e<strong>en</strong> doorslaggev<strong>en</strong>de invloed, op de esthetische<br />
kwaliteit. In dit kader zijn in Bijlage C.10 aanbeveling<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> m.b.t. het detailler<strong>en</strong> van de aansluiting<strong>en</strong>.<br />
Verder spel<strong>en</strong> de maattoleranties <strong>en</strong> de vlakheid van de toegepaste material<strong>en</strong> e<strong>en</strong> grote rol. Bijlage A vermeldt<br />
de hierbij hor<strong>en</strong>de eis<strong>en</strong>. Bij e<strong>en</strong> horizontale toepassing van de buit<strong>en</strong>beplating kunn<strong>en</strong> de gegev<strong>en</strong> toleranties<br />
erg groot blijk<strong>en</strong> te zijn. Hiermee di<strong>en</strong>t bij de keuze van aansluiting<strong>en</strong> <strong>en</strong> detaillering<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong> ge-<br />
houd<strong>en</strong>. Zonodig di<strong>en</strong>t, vóór de bestelling van de betreff<strong>en</strong>de material<strong>en</strong>, hieromtr<strong>en</strong>t de leverancier geraad-<br />
pleegd te word<strong>en</strong>.<br />
De kwaliteit van de achterconstructie heeft ook e<strong>en</strong> belangrijke invloed op de esthetische kwaliteit van de gevel.<br />
Zie Bijlage B <strong>en</strong> Hoofdstuk 2.10.<br />
En t<strong>en</strong>slotte is het werk van de monteur van grote invloed op de esthetische kwaliteit van het eindresultaat. Dit is<br />
e<strong>en</strong> kwestie van goed vakmanschap <strong>en</strong> als zodanig niet in e<strong>en</strong> richtlijn af te dekk<strong>en</strong>.<br />
Eis<strong>en</strong> aan gevelconstructies met <strong>en</strong>kele beplating 111
7. Handling, opslag <strong>en</strong> montage<br />
7.1. Handling<br />
Bij de handling van material<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> de instructies te word<strong>en</strong> gevolgd, die bij deze material<strong>en</strong> zijn gevoegd.<br />
Bij het met de kraan loss<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of transporter<strong>en</strong> op de bouwplaats van beplatingsmaterial<strong>en</strong> of sandwichpanel<strong>en</strong><br />
moet er gebruik word<strong>en</strong> gemaakt van hijsband<strong>en</strong> (<strong>en</strong> dus nimmer van ketting<strong>en</strong>). De pakkett<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> dusdanig<br />
te word<strong>en</strong> aangeslag<strong>en</strong> dat het materiaal niet wordt vervormd of oneig<strong>en</strong>lijk belast (ev<strong>en</strong>tueel kan er gebruik<br />
word<strong>en</strong> gemaakt van hout<strong>en</strong> plankjes o.i.d. om met name de rand<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoek<strong>en</strong> de bescherm<strong>en</strong>). Indi<strong>en</strong> op het<br />
pakket aangegev<strong>en</strong> staat hoe/waar aangeslag<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> zich aan dit voorschrift te houd<strong>en</strong>. Bij<br />
langere pakkett<strong>en</strong> (> 6 m) di<strong>en</strong>t er om de belasting te spreid<strong>en</strong> gebruik te word<strong>en</strong> gemaakt van e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>aar.<br />
Loss<strong>en</strong>/transporter<strong>en</strong> op de bouwplaats van pakkett<strong>en</strong> met plat<strong>en</strong> of panel<strong>en</strong> moet altijd met e<strong>en</strong> kraan geschie-<br />
d<strong>en</strong>. Loss<strong>en</strong>/transporter<strong>en</strong> hiervan m.b.v. e<strong>en</strong> vorkheftruck is dus niet toegestaan, t<strong>en</strong>zij er gebruik wordt gemaakt<br />
van aangepaste hefmiddel<strong>en</strong> <strong>en</strong> er sprake is van e<strong>en</strong> vlakke, verharde ondergrond.<br />
Bij het individuele loss<strong>en</strong> van plat<strong>en</strong> of panel<strong>en</strong> of bij transport m.b.v. e<strong>en</strong> kraan is er e<strong>en</strong> aantal mogelijkhed<strong>en</strong>,<br />
afhankelijk van de wijze van montage:<br />
• te gebruik<strong>en</strong> hijshulpmiddel<strong>en</strong> bevestig<strong>en</strong> op plaats<strong>en</strong> die later aan het zicht word<strong>en</strong> onttrokk<strong>en</strong>. Bij verticale<br />
montage kunn<strong>en</strong> bijv. (afhankelijk van de situatie) aan de bov<strong>en</strong>zijde één of meerdere gat<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gemaakt<br />
dóór de plaat/paneel he<strong>en</strong>, waar e<strong>en</strong> soort klem (U-profiel) overhe<strong>en</strong> kan word<strong>en</strong> geschov<strong>en</strong> <strong>en</strong> bevestigd.<br />
Deze gat<strong>en</strong> word<strong>en</strong> zodanig aangebracht, dat deze later onder de dakkap kunn<strong>en</strong> wegvall<strong>en</strong>. Er mag echter<br />
nooit aan het voeggedeelte van e<strong>en</strong> paneel word<strong>en</strong> bevestigd t<strong>en</strong>zij het paneel hier specifiek op is gedim<strong>en</strong>-<br />
sioneerd of beschikt over e<strong>en</strong> speciale voorzi<strong>en</strong>ing;<br />
• bij horizontale montage van panel<strong>en</strong> wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van vacuümapparatuur. Ook hierbij<br />
moet<strong>en</strong> beschadiging<strong>en</strong> aan de panel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong>;<br />
• panel<strong>en</strong> die verzwakt zijn doordat er e<strong>en</strong> sparing in is gemaakt, di<strong>en</strong><strong>en</strong> tijdelijk bij transport <strong>en</strong> montage ver-<br />
stevigd te word<strong>en</strong> om knikk<strong>en</strong> van het paneel te voorkom<strong>en</strong>;<br />
• panel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> met zorg uit het pakket getild <strong>en</strong> begeleid om beschadiging<strong>en</strong> te voorkom<strong>en</strong>;<br />
• ook voor het hijs<strong>en</strong> van panel<strong>en</strong> op het dak kunn<strong>en</strong> naast vacuümapparatuur ook andere hulpmiddel<strong>en</strong> wor-<br />
d<strong>en</strong> gebruikt, die speciaal voor het hijs<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> bepaald type paneel word<strong>en</strong> gemaakt;<br />
• het is aan te bevel<strong>en</strong> bij hijswerkzaamhed<strong>en</strong> extra veiligheid in te bouw<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> het vall<strong>en</strong> van de last.<br />
Handling, opslag <strong>en</strong> montage 112
Handling, opslag <strong>en</strong> montage 113
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
7.2. Opslag<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Bij de opslag van material<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> de instructies te word<strong>en</strong> gevolgd, die bij deze material<strong>en</strong> zijn gevoegd.<br />
Voordat beplating, sandwichpanel<strong>en</strong>, isolatiematerial<strong>en</strong> e.d. kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gemonteerd, word<strong>en</strong> ze veelal eerst<br />
opgeslag<strong>en</strong>. Opslag op de bouwplaats <strong>en</strong> opslag in de buit<strong>en</strong>lucht di<strong>en</strong>t gedur<strong>en</strong>de zo kort mogelijke periode<br />
plaats te vind<strong>en</strong>. Gedur<strong>en</strong>de deze periode bestaat immers het risico op beschadiging (bijv. aanrijschade) of in-<br />
werking van weersinvloed<strong>en</strong>.<br />
Voor isolatie geldt dat dit droog moet word<strong>en</strong> opgeslag<strong>en</strong>. Bevestigingsmiddel<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> binn<strong>en</strong> (bijv. in e<strong>en</strong> con-<br />
tainer) te word<strong>en</strong> opgeslag<strong>en</strong>.<br />
Bij het opslaan van plat<strong>en</strong> of panel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> zich aan de volg<strong>en</strong>de richtlijn<strong>en</strong> te houd<strong>en</strong>:<br />
• material<strong>en</strong> in gepaste hoeveelhed<strong>en</strong> bestell<strong>en</strong> <strong>en</strong> afroep<strong>en</strong> <strong>en</strong> geleverde material<strong>en</strong> direct verwerk<strong>en</strong> (om de<br />
opslag tot e<strong>en</strong> minimum te beperk<strong>en</strong>);<br />
• aluminium of verzinkte material<strong>en</strong> zonder aanvull<strong>en</strong>de coating op beide zijd<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of geperforeerd materiaal<br />
mog<strong>en</strong> niet zonder waterdichte afscherming in de buit<strong>en</strong>lucht word<strong>en</strong> opgeslag<strong>en</strong>. Voor tweezijdig gecoat<br />
materiaal is dit ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s af te rad<strong>en</strong>;<br />
• pakkett<strong>en</strong> licht afwater<strong>en</strong>d op bijvoorbeeld hout<strong>en</strong> balk<strong>en</strong> plaats<strong>en</strong>;<br />
• pakkett<strong>en</strong> zodanig afdekk<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> dekzeil dat de pakkett<strong>en</strong> word<strong>en</strong> afgeschermd <strong>en</strong> tev<strong>en</strong>s gev<strong>en</strong>tileerd.<br />
Langdurige opslag op de bouwplaats di<strong>en</strong>t vermed<strong>en</strong> te word<strong>en</strong>. Beter is het dan om de pakkett<strong>en</strong> met bepla-<br />
ting of panel<strong>en</strong> beschermd op te slaan <strong>en</strong> aanvull<strong>en</strong>de maatregel<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> beschadiging <strong>en</strong>/of aantasting te<br />
nem<strong>en</strong>;<br />
• ge<strong>en</strong> pakkett<strong>en</strong> stapel<strong>en</strong>, t<strong>en</strong>zij de verpakking hiertoe sterk g<strong>en</strong>oeg is. Is dit het geval, de pakkett<strong>en</strong> dan,<br />
indi<strong>en</strong> noodzakelijk, zo op elkaar stapel<strong>en</strong> dat de krans<strong>en</strong> in één lijn bov<strong>en</strong> elkaar kom<strong>en</strong> te ligg<strong>en</strong> (dus op el-<br />
kaar afsteun<strong>en</strong>). Twee volledige pakkett<strong>en</strong> met panel<strong>en</strong> bov<strong>en</strong>op elkaar is te all<strong>en</strong> tijde het maximum;<br />
• pakkett<strong>en</strong> opslaan op e<strong>en</strong> daarvoor geschikte plaats, goed bereikbaar i.v.m. transport maar afgeschermd met<br />
het oog op aanrijgevaar;<br />
• de ondergrond di<strong>en</strong>t ter plaatse horizontaal, vlak <strong>en</strong> draagkrachtig te zijn;<br />
114 Handling, opslag <strong>en</strong> montage
• te all<strong>en</strong> tijde direct contact tuss<strong>en</strong> material<strong>en</strong> <strong>en</strong> water, grond of zand vermijd<strong>en</strong>. Vochtinwerking voorkom<strong>en</strong>;<br />
• bij de opslag op de draagconstructie de pakkett<strong>en</strong> bov<strong>en</strong> de kolomm<strong>en</strong> <strong>en</strong> spant<strong>en</strong> plaats<strong>en</strong> (i.o.m. verant-<br />
woordelijke partij<strong>en</strong>);<br />
• op hell<strong>en</strong>de dak<strong>en</strong> de pakkett<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> schuiv<strong>en</strong> borg<strong>en</strong>;<br />
• bij opslag van pakkett<strong>en</strong> dakplat<strong>en</strong>/panel<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of isolatie op e<strong>en</strong> reeds uitgelegde dakbeplating, di<strong>en</strong>t deze<br />
beplating volledig te zijn afgemonteerd. Tev<strong>en</strong>s di<strong>en</strong><strong>en</strong> de pakkett<strong>en</strong> zodanig over het dak te word<strong>en</strong> ge-<br />
transporteerd <strong>en</strong> zodanig te word<strong>en</strong> opgeslag<strong>en</strong> dat de gemonteerde beplating noch in zijn totaliteit noch voor<br />
e<strong>en</strong> gedeelte (bijv. één of meerdere topp<strong>en</strong>) wordt overbelast, beschadigd of blijv<strong>en</strong>d vervormd;<br />
• opgeslag<strong>en</strong> plat<strong>en</strong> <strong>en</strong> andere material<strong>en</strong> vastzett<strong>en</strong> of ballast<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> wegwaai<strong>en</strong>.<br />
Handling, opslag <strong>en</strong> montage 115
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
7.3. Montage<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Inzake het monter<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de minimale richtlijn<strong>en</strong>:<br />
• monter<strong>en</strong> conform het ev<strong>en</strong>tuele montagevoorschrift van de leverancier;<br />
• vóór het start<strong>en</strong> de te verwerk<strong>en</strong> material<strong>en</strong>, gereedschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> de achterconstructie controler<strong>en</strong> op maat-<br />
voering <strong>en</strong> geschiktheid (zie ook Bijlage A <strong>en</strong> B);<br />
• bij het verwijder<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> plaat/paneel uit e<strong>en</strong> pakket mag deze nooit over de onderligg<strong>en</strong>de plaat/paneel<br />
word<strong>en</strong> gesleept, noch over reeds gemonteerde plat<strong>en</strong>/panel<strong>en</strong>;<br />
• vervolg<strong>en</strong>s bij de toepassing van ‘kouddak’plat<strong>en</strong> of sandwichpanel<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> dak teg<strong>en</strong> de heers<strong>en</strong>de wind-<br />
richting indekk<strong>en</strong> (zie ook Hoofdstukk<strong>en</strong> 4.3 <strong>en</strong> 5.3). Teg<strong>en</strong> de afstroomrichting van reg<strong>en</strong>water in monter<strong>en</strong>;<br />
• bij de montage van maatgevoelige gevel- of dakconstructies de maatvoering op de achterconstructie uitzett<strong>en</strong><br />
om tot e<strong>en</strong> strak eindresultaat te kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> om ev<strong>en</strong>tuele maattoleranties in constructie <strong>en</strong>/of mate-<br />
rial<strong>en</strong> gelijkmatig te kunn<strong>en</strong> verdel<strong>en</strong> (in- of uitwerk<strong>en</strong> van plat<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t zoveel mogelijk beperkt te word<strong>en</strong>).<br />
Alvor<strong>en</strong>s deze maatvoering definitief uit te zett<strong>en</strong> e<strong>en</strong> proefmontage uitvoer<strong>en</strong> om de werkelijke werk<strong>en</strong>de<br />
breedte van de geleverde beplating/panel<strong>en</strong> te bepal<strong>en</strong>. Om met name bij de montage van sandwichpanel<strong>en</strong><br />
tot e<strong>en</strong> goed eindresultaat te kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> de eerste panel<strong>en</strong> met grote precisie plaats<strong>en</strong> <strong>en</strong> om de vijf pa-<br />
nel<strong>en</strong> de werk<strong>en</strong>de breedte controler<strong>en</strong> (ook binn<strong>en</strong>zijde controler<strong>en</strong>);<br />
116 Handling, opslag <strong>en</strong> montage
• sandwichpanel<strong>en</strong> over de volledige voegl<strong>en</strong>gte goed aandrukk<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> sluit<strong>en</strong>de voegconstructie te ver-<br />
krijg<strong>en</strong>;<br />
• elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> waterpas, te lood (n.v.t. dakpanel<strong>en</strong>) <strong>en</strong> zo mogelijk zonder vertanding monter<strong>en</strong>. Vertanding is<br />
alle<strong>en</strong> toegestaan indi<strong>en</strong> deze binn<strong>en</strong> de hiervoor geld<strong>en</strong>de tolerantie-eis<strong>en</strong> valt zoals deze geld<strong>en</strong> voor de<br />
panel<strong>en</strong> <strong>en</strong> voor de montage. Voeg<strong>en</strong>/overlapp<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te sluit<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet te verlop<strong>en</strong> in hun breedte;<br />
• tijd<strong>en</strong>s de montage om de vijf panel<strong>en</strong> controler<strong>en</strong>. Indi<strong>en</strong> er sprake is van e<strong>en</strong> metallic coating di<strong>en</strong>t tev<strong>en</strong>s<br />
tijd<strong>en</strong>s de montage de betreff<strong>en</strong>de gevel minimaal dagelijks te word<strong>en</strong> beoordeeld op esthetische aspect<strong>en</strong><br />
waaronder kleur <strong>en</strong> vleug vanaf e<strong>en</strong> afstand van 50 à 100 meter (indi<strong>en</strong> niet mogelijk vanaf de maximaal mo-<br />
gelijke afstand), zowel haaks op de gevel als onder e<strong>en</strong> hoek van 45°;<br />
• omdat e<strong>en</strong> goede controle alle<strong>en</strong> mogelijk is na verwijdering van e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele beschermfolie di<strong>en</strong>t deze<br />
direct vóór, tijd<strong>en</strong>s of direct na montage van het betreff<strong>en</strong>de elem<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> verwijderd. Uitsluit<strong>en</strong>d als ge-<br />
dur<strong>en</strong>de <strong>en</strong>ige tijd beschadiging van dit elem<strong>en</strong>t mogelijk blijft (zoals bij e<strong>en</strong> t.b.v. de montage int<strong>en</strong>sief te be-<br />
lop<strong>en</strong> dak, waarbij panel<strong>en</strong> dan wel profielplat<strong>en</strong> zijn toegepast met op de exterieurzijde e<strong>en</strong> coating met e<strong>en</strong><br />
laagdikte 35 µm) di<strong>en</strong>t de folie gedur<strong>en</strong>de deze tijd gehandhaafd te blijv<strong>en</strong>, waarbij tev<strong>en</strong>s rek<strong>en</strong>ing wordt ge-<br />
houd<strong>en</strong> met de periode waarbinn<strong>en</strong> deze nog zonder problem<strong>en</strong> te verwijder<strong>en</strong> is. Overig<strong>en</strong>s di<strong>en</strong>t bij het lo-<br />
p<strong>en</strong> op (dak) <strong>en</strong> uitvoer<strong>en</strong> van werkzaamhed<strong>en</strong> op (dak) dan wel bij (gevel) reeds gemonteerde plat<strong>en</strong> c.q.<br />
panel<strong>en</strong> te all<strong>en</strong> tijde de noodzakelijke zorgvuldigheid te word<strong>en</strong> betracht opdat de kans op beschadiging<br />
hiervan tot e<strong>en</strong> minimum wordt beperkt;<br />
• inkort<strong>en</strong> van plat<strong>en</strong> of panel<strong>en</strong> op het werk zoveel mogelijk voorkom<strong>en</strong>. Indi<strong>en</strong> toch noodzakelijk, di<strong>en</strong>t dit, zo<br />
mogelijk, aan e<strong>en</strong> niet in het zicht kom<strong>en</strong>de zijde te geschied<strong>en</strong>. Beplating <strong>en</strong> zetwerk inkort<strong>en</strong> door te knab-<br />
bel<strong>en</strong> <strong>en</strong> vervolg<strong>en</strong>s na te knipp<strong>en</strong> (zetwerk alle<strong>en</strong> knipp<strong>en</strong>). Panel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> vanaf de buit<strong>en</strong>zijde word<strong>en</strong><br />
gezaagd met e<strong>en</strong> geschikt <strong>en</strong> scherp zaagblad. Inkort<strong>en</strong> langs e<strong>en</strong> geleiding uitvoer<strong>en</strong>. Zaagsel <strong>en</strong> braam-<br />
pjes direct verwijder<strong>en</strong>. Het gebruik<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> slijpmachine is verbod<strong>en</strong>!;<br />
• beplating <strong>en</strong> panel<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> uitzakk<strong>en</strong> borg<strong>en</strong> (gevelpanel<strong>en</strong> altijd op e<strong>en</strong> ondersteuning plaats<strong>en</strong>!);<br />
• detaillering<strong>en</strong> altijd zodanig uitvoer<strong>en</strong> dat vocht niet ingeslot<strong>en</strong> kan rak<strong>en</strong> <strong>en</strong> ongehinderd kan afvloei<strong>en</strong>;<br />
• bij het aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van geschikte bevestigingsmiddel<strong>en</strong> (volg<strong>en</strong>s tek<strong>en</strong>ing/voorschrift) voorkom<strong>en</strong> dat dit<br />
Handling, opslag <strong>en</strong> montage 117
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
bevestigingsmiddel <strong>en</strong>/of de beplating/panel<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of de achterconstructie wordt beschadigd <strong>en</strong>/of vervormd.<br />
Dit betek<strong>en</strong>t dat er van het juiste gereedschap <strong>en</strong> de juiste bevestigingsmiddel<strong>en</strong> (afgestemd op materiaalty-<br />
pe <strong>en</strong> -dim<strong>en</strong>sies, op functie <strong>en</strong> op achterconstructie) gebruik di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> gemaakt. Dit ook vanuit het<br />
oogpunt van e<strong>en</strong> strak eindresultaat rondom de bevestiging;<br />
• gemonteerde panel<strong>en</strong> t.p.v. alle vlakbegr<strong>en</strong>zing<strong>en</strong> (verticaal gemonteerde panel<strong>en</strong> bij gebouwhoek<strong>en</strong>, deur<strong>en</strong><br />
e.d. <strong>en</strong> horizontaal gemonteerde panel<strong>en</strong> t.p.v. begane grondvloer, dakrand, doorbreking<strong>en</strong> e.d.) h.o.h.<br />
maximaal 1,5 m bevestig<strong>en</strong>;<br />
• bevestigingsmiddel<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele afdichtingsmaterial<strong>en</strong> zorgvuldig <strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s (leveranciers)voorschrift<br />
aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>;<br />
• boorsel direct verwijder<strong>en</strong>;<br />
• dakbeplating direct zodanig vastzett<strong>en</strong> dat verschuiv<strong>en</strong>, tuss<strong>en</strong> de plat<strong>en</strong> ‘trapp<strong>en</strong>’ <strong>en</strong>/of ‘deuk<strong>en</strong> trapp<strong>en</strong>’ in<br />
deze beplating wordt voorkom<strong>en</strong>;<br />
• dampremm<strong>en</strong>de foliën aftap<strong>en</strong> <strong>en</strong> isolatie sluit<strong>en</strong>d, dus zonder op<strong>en</strong> nad<strong>en</strong>, verwerk<strong>en</strong>;<br />
• doorbreking<strong>en</strong> zodanig aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong>, indi<strong>en</strong> noodzakelijk, zodanig aanvull<strong>en</strong>d ondersteun<strong>en</strong> dat noch<br />
tijd<strong>en</strong>s de montage noch in de gebruiksfase het risico bestaat op schade/vervorming<strong>en</strong> aan de bepla-<br />
ting/panel<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of op persoonlijk letsel.<br />
118 Handling, opslag <strong>en</strong> montage
Handling, opslag <strong>en</strong> montage 119
8. Reiniging <strong>en</strong> onderhoud<br />
8.1. Reiniging<br />
Gevels di<strong>en</strong><strong>en</strong> te word<strong>en</strong> gereinigd conform de garantievoorwaard<strong>en</strong> <strong>en</strong> voorschrift<strong>en</strong> van de leverancier. Reini-<br />
g<strong>en</strong> is gew<strong>en</strong>st c.q. noodzakelijk met het oog op:<br />
• behoud van esthetische kwaliteit;<br />
• vertrag<strong>en</strong> van verouderingsproces.<br />
Corrosieklasse Locatie (indicatief) Goede bereg<strong>en</strong>ing Slechte bereg<strong>en</strong>ing<br />
<strong>en</strong> of agressieve<br />
invloed<strong>en</strong><br />
C2 >20 km landinwaarts 1x per jaar 1-2 x per jaar maart<br />
Reinigingsperiode<br />
C3 10-20 km landinwaarts 2x per jaar 2-3 x per jaar maart <strong>en</strong> oktober<br />
C4 3-10 km landinwaarts 3x per jaar 3x per jaar maart, juni <strong>en</strong> oktober<br />
C5-I <strong>en</strong> C5-M < 3 km landinwaarts 3x per jaar 3x per jaar maart, juni <strong>en</strong> oktober<br />
* Voor klimaatklassering zie pagina 33<br />
** zwaar belaste <strong>gevels</strong> (bijv. direct aan e<strong>en</strong> snelweg) <strong>en</strong>/of slecht bereg<strong>en</strong>de <strong>gevels</strong> kunn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hogere frequ<strong>en</strong>tie<br />
noodzakelijk mak<strong>en</strong> (klimaatklasse ‘specifiek’).<br />
Te gebruik<strong>en</strong> reinigingsmiddel<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> pH-neutraal te zijn <strong>en</strong> mog<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> schur<strong>en</strong>de middel<strong>en</strong> bevatt<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong> te word<strong>en</strong> opgelost in koud of lauw water (niet onder hoge druk reinig<strong>en</strong>!).<br />
Om het effect van de reiniging te verl<strong>en</strong>g<strong>en</strong> kan m<strong>en</strong> gelijktijdig e<strong>en</strong> conserveringslaag aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> waarop vuil<br />
minder gemakkelijk hecht. Voor moeilijk te verwijder<strong>en</strong> vuil zijn er speciale reinigingsmiddel<strong>en</strong> op de markt. Hier-<br />
over di<strong>en</strong>t de leverancier van het materiaal/product te word<strong>en</strong> geraadpleegd.<br />
8.2. Onderhoud<br />
De verwachte technische lev<strong>en</strong>sduur van gecoilcoate aluminium <strong>en</strong> verzinkstal<strong>en</strong> gevel- <strong>en</strong> dakplat<strong>en</strong>, mits cor-<br />
rect verwerkt conform deze <strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>en</strong> mits de montage- <strong>en</strong> onderhoudsvoorschrift<strong>en</strong> van de leverancier<br />
correct word<strong>en</strong> opgevolgd, bedraagt minimaal 15 tot 50 jar<strong>en</strong>. Na deze tijd kan onderhoud aan de orde zijn in de<br />
vorm van vervang<strong>en</strong>/afdekk<strong>en</strong> van de bestaande beplating dan wel in de vorm van overschilder<strong>en</strong>.<br />
Reiniging <strong>en</strong> onderhoud 120
Voor de wijze waarop onderhoud di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> uitgevoerd wordt verwez<strong>en</strong> naar SBR-rapport F60 (<strong>en</strong> bijhor<strong>en</strong>-<br />
de brochure) ‘Geprofileerde staalplaat voor dak<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>gevels</strong> (Bouw<strong>en</strong> met Staal, <strong>2010</strong>).<br />
Ook de betreff<strong>en</strong>de leverancier kan di<strong>en</strong>aangaande advies verstrekk<strong>en</strong>.<br />
Voor onderhoud aan aluminium wordt verwez<strong>en</strong> naar de VMRG-kwaliteitseis<strong>en</strong> <strong>en</strong> -adviez<strong>en</strong> voor <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong><br />
<strong>en</strong> ram<strong>en</strong> (laatste versie).<br />
Opmerking:<br />
Overschilder<strong>en</strong> van <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> is e<strong>en</strong> specialistisch werk <strong>en</strong> di<strong>en</strong>t door specialist<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> uitgevoerd. De<br />
leverancier van het materiaal/product beschikt over e<strong>en</strong> lijst van dergelijke specialist<strong>en</strong>. Alvor<strong>en</strong>s de werkzaam-<br />
hed<strong>en</strong> uit te voer<strong>en</strong> is het aan te bevel<strong>en</strong> eerst e<strong>en</strong> proefvlak op te zett<strong>en</strong>.<br />
Handling, opslag <strong>en</strong> montage 121
9. Informatieverstrekking door leverancier van product<strong>en</strong> <strong>en</strong> material<strong>en</strong><br />
9.1. Inleiding <strong>en</strong> algeme<strong>en</strong><br />
De volg<strong>en</strong>s dit hoofdstuk door de leverancier te verstrekk<strong>en</strong> materiaal-, product- <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele toepassingsinfor-<br />
matie di<strong>en</strong>t, waar mogelijk, te word<strong>en</strong> bepaald op basis van de Nederlandse /Europese regelgeving <strong>en</strong> relevante<br />
norm<strong>en</strong>. Voor material<strong>en</strong> c.q. product<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of omstandighed<strong>en</strong>, waarin deze regelgeving <strong>en</strong> norm<strong>en</strong> niet (afdo<strong>en</strong>-<br />
de) kan voorzi<strong>en</strong>, <strong>en</strong> daar waar dit in g<strong>en</strong>oemde docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> voorgeschrev<strong>en</strong> is, moet gebruik word<strong>en</strong> gemaakt<br />
van relevante buit<strong>en</strong>landse norm<strong>en</strong>.<br />
De door de leverancier te verstrekk<strong>en</strong> materiaal- <strong>en</strong>/of productgebond<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>s (zoals warmtegeleidingscoëf-<br />
ficiënt van isolatiemateriaal of de kwaliteit van het gebruikte staal/aluminium) kunn<strong>en</strong> te all<strong>en</strong> tijde, mits voldaan is<br />
aan ev<strong>en</strong>tueel hierbij vermelde uitgangspunt<strong>en</strong> <strong>en</strong> (rand-) voorwaard<strong>en</strong>, direct word<strong>en</strong> gebruikt t.b.v. projectge-<br />
bond<strong>en</strong> toepassing<strong>en</strong>.<br />
De door de leverancier te verstrekk<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>s, die de toepassing van e<strong>en</strong> materiaal of product betreff<strong>en</strong> (zoals<br />
de overspanningscapaciteit van e<strong>en</strong> sandwichpaneel), kunn<strong>en</strong> <strong>en</strong> mog<strong>en</strong> uitsluit<strong>en</strong>d projectgebond<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
toegepast als:<br />
• de door de leverancier gehanteerde uitgangspunt<strong>en</strong> exact overe<strong>en</strong>stemm<strong>en</strong> met de projectgebond<strong>en</strong> situatie<br />
<strong>en</strong>;<br />
• deze gegev<strong>en</strong>s zijn bepaald volg<strong>en</strong>s de in deze richtlijn voorgeschrev<strong>en</strong> norm<strong>en</strong> <strong>en</strong> method<strong>en</strong> <strong>en</strong> op de<br />
voorgeschrev<strong>en</strong> wijze word<strong>en</strong> gepres<strong>en</strong>teerd.<br />
In alle andere gevall<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> deze gegev<strong>en</strong>s te word<strong>en</strong> beschouwd als indicatief <strong>en</strong> di<strong>en</strong>t derhalve dieg<strong>en</strong>e, die<br />
verantwoordelijk is voor de uitwerking <strong>en</strong> toepassing van de <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>, zelf de projectgebond<strong>en</strong><br />
kwaliteit<strong>en</strong>, mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> beperking<strong>en</strong> van de toepassing van deze material<strong>en</strong> <strong>en</strong> product<strong>en</strong> te bepal<strong>en</strong>.<br />
Metal<strong>en</strong> beplating di<strong>en</strong>t CE gemarkeerd te zijn volg<strong>en</strong>s EN 14782<br />
Sandwichpanel<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> CE gemarkeerd te zijn volg<strong>en</strong>s EN 14509<br />
Op de CE markering staan ondermeer de volg<strong>en</strong>de productstatistiek<strong>en</strong>. Voor volledige opsomming wordt verwe-<br />
z<strong>en</strong> naar de desbetreff<strong>en</strong>de norm.<br />
• materiaal- c.q. productdim<strong>en</strong>sies (dikte van geheel <strong>en</strong> van sam<strong>en</strong>stell<strong>en</strong>de del<strong>en</strong>, breedte, werk<strong>en</strong>de breedte,<br />
hoogte <strong>en</strong> overige relevante informatie);<br />
• gewicht per m 2 ;<br />
• perforatiegraad <strong>en</strong> patroon (indi<strong>en</strong> van toepassing);<br />
• oppervlakteprofilering, zoals vlak, gelinieerd, geëmbosseerd etc. (indi<strong>en</strong> relevant);<br />
• milieurelevante informatie;<br />
Informatieverstrekking door leverancier van product<strong>en</strong> <strong>en</strong> material<strong>en</strong> 122
• type <strong>en</strong> soortelijke massa van isolatiemateriaal (bij sandwichpanel<strong>en</strong>);<br />
• staal/aluminiumkwaliteit middels g<strong>en</strong>ormeerde code;<br />
• typ<strong>en</strong> anorganische <strong>en</strong> organische coating.<br />
Van <strong>metal<strong>en</strong></strong> bevestigingsmaterial<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> minimaal de volg<strong>en</strong>de materiaal/productgebond<strong>en</strong> karakteristiek<strong>en</strong> te<br />
word<strong>en</strong> vermeld:<br />
• materiaal- c.q. productdim<strong>en</strong>sies van bevestigingsmiddel <strong>en</strong> van ev<strong>en</strong>tuele onderlegring (l<strong>en</strong>gte, diameter,<br />
type schroefdraad, type boorpunt);<br />
• metaalkwaliteit middels g<strong>en</strong>ormeerde code <strong>en</strong> chemische omschrijving van ev<strong>en</strong>tueel toegepaste niet-<br />
<strong>metal<strong>en</strong></strong> onderlegring;<br />
• milieurelevante informatie;<br />
• type anorganische <strong>en</strong> organische coating (indi<strong>en</strong> van toepassing).<br />
Voor bevestigingsmiddel<strong>en</strong> wordt aanbevol<strong>en</strong> per collo de volg<strong>en</strong>de informatie te verstrekk<strong>en</strong>:<br />
• type, afmeting<strong>en</strong> <strong>en</strong> materiaal bevestigingsmiddel;<br />
• doel (functie) bevestigingsmiddel;<br />
• beperking<strong>en</strong> bevestigingsmiddel m.b.t. te bevestig<strong>en</strong> typ<strong>en</strong> <strong>en</strong> dikt<strong>en</strong> material<strong>en</strong>;<br />
• te gebruik<strong>en</strong> gereedschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> hulpmiddel<strong>en</strong> (o.a. als functie van materiaaldikte), indi<strong>en</strong> van toepassing,<br />
<strong>en</strong> instelling hiervan;<br />
• juiste applicatiemethode <strong>en</strong> veiligheidsinformatie.<br />
Van isolatiematerial<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> minimaal de volg<strong>en</strong>de materiaal/productgebond<strong>en</strong> karakteristiek<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> ver-<br />
meld:<br />
• materiaaltype inclusief gegev<strong>en</strong>s over toegepaste drijfmiddel<strong>en</strong>;<br />
• materiaal- c.q. productdim<strong>en</strong>sies;<br />
• bouwfysische prestaties;<br />
• milieurelevante informatie;<br />
• toepassing van ev<strong>en</strong>tuele afwerklag<strong>en</strong>.<br />
Op aanvraag di<strong>en</strong><strong>en</strong> voor de geleverde material<strong>en</strong> <strong>en</strong> product<strong>en</strong> toepassingsvoorwaard<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> vermeld.<br />
Aspect<strong>en</strong> die in dit kader onder andere relevant kunn<strong>en</strong> zijn, zijn:<br />
• minimale <strong>en</strong>/of maximale temperatuur;<br />
• minimale <strong>en</strong>/of maximale luchtvochtigheid;<br />
• andere omgevingscondities als bijvoorbeeld agressiviteit van de lucht;<br />
• type, afmeting<strong>en</strong> <strong>en</strong> toleranties van achterconstructie;<br />
• toepassingsmogelijkhed<strong>en</strong> (zoals bijvoorbeeld verticale <strong>en</strong>/of horizontale montage, minimale dakhelling of<br />
gebouwtyp<strong>en</strong>).<br />
Informatieverstrekking door leverancier van product<strong>en</strong> <strong>en</strong> material<strong>en</strong> 123
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Als door de leverancier e<strong>en</strong> bepaalde minimale prestatie wordt ‘geclaimd’, di<strong>en</strong>t hierbij te word<strong>en</strong> aangegev<strong>en</strong><br />
onder welke voorwaard<strong>en</strong> deze geldt <strong>en</strong> op basis van welk onderzoeksresultaat (incl. volledige codering van dit<br />
onderzoeksrapport). Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t de leverancier deze ‘claim’ op aanvraag voor de betreff<strong>en</strong>de instanties te<br />
kunn<strong>en</strong> onderbouw<strong>en</strong>.<br />
Indi<strong>en</strong> er onder e<strong>en</strong> bepaald kwaliteitssysteem wordt geproduceerd, di<strong>en</strong>t dit te word<strong>en</strong> vermeld.<br />
9.2. Statica<br />
Pres<strong>en</strong>tatie van overspanningsgegev<strong>en</strong>s van beplating, binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> <strong>en</strong> panel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t minimaal als functie van<br />
veiligheidsklasse, windgebied, bebouwing, gebouwhoogte <strong>en</strong> coatingkleur (alle<strong>en</strong> bij sandwichpanel<strong>en</strong>) te word<strong>en</strong><br />
weergegev<strong>en</strong> of op aanvraag (telefonisch, middels internet e.d.) te word<strong>en</strong> verstrekt, incl. het aantal overspannin-<br />
g<strong>en</strong> waarmee gerek<strong>en</strong>d/getest is. Hierbij di<strong>en</strong>t tev<strong>en</strong>s te word<strong>en</strong> vermeld met welke oplegbreedte is gerek<strong>en</strong>d/<br />
getest.<br />
De volg<strong>en</strong>de gegev<strong>en</strong>s moet<strong>en</strong> minimaal bij bevestigingsmiddel<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> verstrekt:<br />
• uittrekwaarde (als functie van materiaaldikt<strong>en</strong>);<br />
• overtrekwaard<strong>en</strong> (als functie van materiaaldikt<strong>en</strong> <strong>en</strong> ringdiameter);<br />
• afschuifsterkte;<br />
• treksterkte.<br />
De leverancier di<strong>en</strong>t hierbij de rek<strong>en</strong>waarde op te gev<strong>en</strong> conform Zulassung Z-14.1-4 of ECCS-recomm<strong>en</strong>dations<br />
21/42-1983 of Draft DIN 18 807 Part 4. Op aanvraag moet de leverancier van schietnagels toe te pass<strong>en</strong> bij de<br />
bevestiging van dakplat<strong>en</strong>, de bij deze nagels toegek<strong>en</strong>de Zulassung Z-14.1-4 kunn<strong>en</strong> overlegg<strong>en</strong>. De leveran-<br />
cier van schietnagels di<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> certificaat te kunn<strong>en</strong> overlegg<strong>en</strong> voor deze nagels, toegek<strong>en</strong>d door e<strong>en</strong> daartoe<br />
geaccrediteerd, onafhankelijk instituut. Verder di<strong>en</strong><strong>en</strong> de randvoorwaard<strong>en</strong> voor de toepassing te zijn vermeld<br />
(min/max. materiaaldikte, te gebruik<strong>en</strong> gereedschapp<strong>en</strong>, te gebruik<strong>en</strong> instelling<strong>en</strong> van gereedschapp<strong>en</strong>, ev<strong>en</strong>tue-<br />
le voorbewerking<strong>en</strong>, wijze van applicatie, te bereik<strong>en</strong> eindresultaat etc.) <strong>en</strong> in overe<strong>en</strong>stemming te zijn met de<br />
betreff<strong>en</strong>de Zulassung/norm/richtlijn/certificaat. Afwijk<strong>en</strong> van deze randvoorwaard<strong>en</strong> is alle<strong>en</strong> toegestaan na<br />
schriftelijke goedkeuring door de leverancier.<br />
Opmerking:<br />
De nominale dikte van plaatmateriaal is de dikte van het basismateriaal inclusief zijn zinklag<strong>en</strong>.<br />
9.3. Waterdichtheid<br />
Bij sandwichpaneelsystem<strong>en</strong> voor <strong>gevels</strong> di<strong>en</strong>t de waterdichtheid van de geprefabriceerde voegsystem<strong>en</strong> te<br />
124 Informatieverstrekking door leverancier van product<strong>en</strong> <strong>en</strong> material<strong>en</strong>
word<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> als functie van het drukverschil binn<strong>en</strong>/buit<strong>en</strong> over deze voeg.<br />
9.4. Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid<br />
Bij sandwichpaneelsystem<strong>en</strong> voor <strong>gevels</strong> di<strong>en</strong>t de winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid van de geprefabriceerde<br />
voegsystem<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> als functie van het drukverschil binn<strong>en</strong>/buit<strong>en</strong> over deze voeg.<br />
9.5. Warmte-isolatie<br />
T.b.v. opbouwconstructies di<strong>en</strong>t de isolatiewaarde van de toe te pass<strong>en</strong> isolatiematerial<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> opgegev<strong>en</strong><br />
(Rc-waarde) <strong>en</strong>/of de isolatiewaarde van de gevel- resp. dakconstructies, waarin deze word<strong>en</strong> toegepast (Rc-<br />
waarde). Van sandwichpaneel-constructies di<strong>en</strong>t de Rc-waarde te word<strong>en</strong> opgegev<strong>en</strong>. Bij de vermelding van de<br />
Rc-waarde van e<strong>en</strong> constructie di<strong>en</strong>t te zijn vermeld welke material<strong>en</strong> hierin zijn opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, hun dikte, hun wijze<br />
van toepassing <strong>en</strong> de wijze van bevestiging.<br />
Berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> van de Rc-waarde di<strong>en</strong><strong>en</strong> te zijn uitgevoerd middels e<strong>en</strong> numerieke methode die voldoet aan de<br />
NEN 1068 (dit betek<strong>en</strong>t dat de invloed van lijn- <strong>en</strong> puntvormige koudebrugg<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tuele spouw<strong>en</strong> moet wor-<br />
d<strong>en</strong> meeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>). Bij de rek<strong>en</strong>resultat<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te staan vermeld op basis van welke uitgangspunt<strong>en</strong> de bereke-<br />
ning<strong>en</strong> zijn uitgevoerd.<br />
De Rc-waarde di<strong>en</strong>t te all<strong>en</strong> tijde aan de projectgebond<strong>en</strong> situatie <strong>en</strong> toepassing te word<strong>en</strong> getoetst door dieg<strong>en</strong>e,<br />
die de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong> toepast.<br />
9.6. Vochthuishouding<br />
De vochthuishouding van e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevel- of dakconstructie di<strong>en</strong>t per project <strong>en</strong> per situatie te word<strong>en</strong> be-<br />
paald.<br />
9.7. Geluidisolatie <strong>en</strong> –absorbtie<br />
Bij material<strong>en</strong> toe te pass<strong>en</strong> in opbouwconstructies kan (indi<strong>en</strong> relevant met vermelding van toegepaste materi-<br />
al<strong>en</strong>, hun dikte, hun wijze van toepassing <strong>en</strong> de wijze van bevestiging) <strong>en</strong> bij paneelconstructies moet door de<br />
leverancier de geluidsisolatieprestatie word<strong>en</strong> opgegev<strong>en</strong>. M<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t de gewog<strong>en</strong> gemiddelde waarde op te<br />
gev<strong>en</strong> uitgedrukt in dB.<br />
Informatieverstrekking door leverancier van product<strong>en</strong> <strong>en</strong> material<strong>en</strong> 125
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Deze waarde kan ook word<strong>en</strong> opgegev<strong>en</strong> voor één of meerdere specifieke ‘standaard’ geluidsbronn<strong>en</strong> (bijv.<br />
verkeer-, spoorweg- <strong>en</strong>/of vliegtuiggeluid) <strong>en</strong> dan word<strong>en</strong> uitgedrukt in dB(A).<br />
Van opbouwsystem<strong>en</strong> kan (met vermelding van toegepaste material<strong>en</strong>, hun dikte, hun wijze van toepassing <strong>en</strong><br />
de wijze van bevestiging) <strong>en</strong> van geperforeerde paneelsystem<strong>en</strong> moet de geluidsabsorptieprestatie ( ) word<strong>en</strong><br />
opgegev<strong>en</strong> per octaafband. De geluidsisolatie <strong>en</strong> geluidsabsorptiekarakteristiek<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te all<strong>en</strong> tijde aan de<br />
projectgebond<strong>en</strong> situatie <strong>en</strong> toepassing te word<strong>en</strong> getoetst door dieg<strong>en</strong>e, die de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong> toepast.<br />
9.8. Brandveiligheid<br />
Bij material<strong>en</strong> toe te pass<strong>en</strong> in opbouwconstructies kan (indi<strong>en</strong> relevant met vermelding van toegepaste mate-<br />
rial<strong>en</strong>, hun dikte, hun wijze van toepassing <strong>en</strong> de wijze van afdichting <strong>en</strong> bevestiging) <strong>en</strong> bij paneelconstructies<br />
moet door de leverancier de brandwer<strong>en</strong>dheidsprestatie volg<strong>en</strong>s NEN 6069 word<strong>en</strong> opgegev<strong>en</strong> in minut<strong>en</strong>.<br />
Hierbij di<strong>en</strong>t in het kader van de WBDBO-eis conform NEN 6068 te word<strong>en</strong> vermeld in welke richting deze pres-<br />
tatie wordt gehaald, welke ev<strong>en</strong>tuele (extra) voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> noodzakelijk zijn om aan dit prestati<strong>en</strong>iveau te ko-<br />
m<strong>en</strong> <strong>en</strong> tot welke (maximale) overspanning van de betreff<strong>en</strong>de constructie de opgegev<strong>en</strong> prestatie is aange-<br />
toond. Als alternatief kan voor de toe te pass<strong>en</strong> constructie e<strong>en</strong> kwalificatie word<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de NEN-<br />
EN 13501-2. Deze informatie di<strong>en</strong>t te zijn vastgelegd in e<strong>en</strong> brandwer<strong>en</strong>dheids-attest.<br />
De overige brandveiligheidsaspect<strong>en</strong> van material<strong>en</strong> of product<strong>en</strong>, zoals bijvoorbeeld ‘bijdrage aan brandvoort-<br />
planting’ of ‘brandgevaarlijkheid van dak<strong>en</strong>’ di<strong>en</strong><strong>en</strong> alle<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> vermeld als zij relevant zijn.<br />
De brandwer<strong>en</strong>dheidskarakteristiek<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> te all<strong>en</strong> tijde aan de projectgebond<strong>en</strong> situatie <strong>en</strong> toepassing te<br />
word<strong>en</strong> getoetst door dieg<strong>en</strong>e, die de material<strong>en</strong>/product<strong>en</strong> toepast.<br />
9.9. Duurzaamheid<br />
De leverancier van gecoat materiaal di<strong>en</strong>t de testresultat<strong>en</strong> voor wat betreft de duurzaamheid <strong>en</strong> mechanische<br />
eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> van de toegepaste coating te vermeld<strong>en</strong> op basis van beproeving<strong>en</strong> uitgevoerd op repres<strong>en</strong>ta-<br />
tieve monsters.<br />
Bij het noem<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of verstrekk<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> ‘Zulassung’ bij e<strong>en</strong> bepaald type bevestigingsmiddel di<strong>en</strong>t de betref-<br />
f<strong>en</strong>de leverancier expliciet aan te gev<strong>en</strong> of deze ‘Zulassung’ de binn<strong>en</strong>- of buit<strong>en</strong>toepassing of beide van het<br />
betreff<strong>en</strong>de bevestigingsmiddel betreft.<br />
126 Informatieverstrekking door leverancier van product<strong>en</strong> <strong>en</strong> material<strong>en</strong>
9.10. Uiterlijk<br />
De coatingkleur di<strong>en</strong>t volg<strong>en</strong>s RAL of NCS te word<strong>en</strong> omschrev<strong>en</strong> dan wel middels e<strong>en</strong> kleurkaart of monster<br />
(let op!: opgegev<strong>en</strong> RAL- of NCS-codes word<strong>en</strong> slechts bij b<strong>en</strong>adering geleverd!).<br />
Tev<strong>en</strong>s di<strong>en</strong>t de leverancier op te gev<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> welke kleurtolerantie zij levert.<br />
Op te lever<strong>en</strong> profielplat<strong>en</strong> <strong>en</strong> vlakke plaat di<strong>en</strong>t bij metalliccoatings de productierichting te zijn aangegev<strong>en</strong>,<br />
indi<strong>en</strong> misverstand<strong>en</strong> in dit kader mogelijk zijn.<br />
Informatieverstrekking door leverancier van product<strong>en</strong> <strong>en</strong> material<strong>en</strong> 127
BIJLAGE A<br />
10. Literatuur, bronvermelding<br />
10.1. Algeme<strong>en</strong><br />
1. Handboek voor duurzame <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>, coördinatie <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>stelling ir. J.H.Th.O. Kettlitz, Dumebo, T<strong>en</strong><br />
Hag<strong>en</strong> <strong>en</strong> Stam, D<strong>en</strong> Haag<br />
2. Geprofileerde staalplaat in de bouw. Dumebo, C<strong>en</strong>trum Staal <strong>en</strong> Staalbouwkundig G<strong>en</strong>ootschap, Rotterdam,<br />
1989<br />
3. DIN 18807 Trapezprofile in Hochbau. Stahl/Aluminium Trapezprofile Teil 1 t/m 9<br />
4. EN 14509 "Self-supporting double skin metal faced insulation panels – Factory made products - Specifica-<br />
tions"<br />
5. NEN-EN 14782:2006 Zelfdrag<strong>en</strong>de metaalplat<strong>en</strong> voor dakbedekking <strong>en</strong> bekledingselem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> - Product spe-<br />
cificatie <strong>en</strong> eis<strong>en</strong><br />
6. EN 1364-1<br />
7. EN 1365-1<br />
8. EN 13501-1<br />
9. EN 13501-2<br />
10.2. Statica<br />
10. NEN 6702 Belasting<strong>en</strong> <strong>en</strong> vervorming<strong>en</strong>, TGB 1990 Technische grondslag<strong>en</strong> voor Bouwconstructies, NEN,<br />
Delft<br />
11. NEN 6770 Staalconstructies TGB 1990. Basiseis<strong>en</strong> <strong>en</strong> basisrek<strong>en</strong>regels voor overweg<strong>en</strong>d statisch belaste<br />
constructies, NNI, Delft<br />
12. NEN 6773, Basiseis<strong>en</strong>, basisrek<strong>en</strong>regels <strong>en</strong> beproeving<strong>en</strong> voor overweg<strong>en</strong>d statisch belaste dunwandige<br />
koudgevormde profiel<strong>en</strong> <strong>en</strong> geprofileerde plat<strong>en</strong>, NNI, Delft<br />
Literatuur, bronvermelding 128
13. RKP 1990 Richtlijn<strong>en</strong> voor het berek<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> beproev<strong>en</strong> van koudgevormde lijnvormige stal<strong>en</strong> profiel<strong>en</strong>.<br />
Staalbouwkundig G<strong>en</strong>ootschap, Rotterdam<br />
14. RS 1990 Rek<strong>en</strong>- <strong>en</strong> beproevingsmethod<strong>en</strong> ter bepaling van sterkte <strong>en</strong> stijfheid van sandwichpanel<strong>en</strong>. Staal-<br />
bouwkundig G<strong>en</strong>ootschap, Rotterdam, 1991<br />
15. Aanvulling RS 1990 Rek<strong>en</strong>- <strong>en</strong> beproevingsmethod<strong>en</strong> ter bepaling van sterkte <strong>en</strong> stijfheid van sandwichpane-<br />
l<strong>en</strong> met op<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. Staalbouwkundig G<strong>en</strong>ootschap, Rotterdam<br />
16. Het beoordel<strong>en</strong> van vlakke dak<strong>en</strong> op wateraccumulatie, Staalbouwkundig G<strong>en</strong>ootschap, Rotterdam<br />
17. Zulassung Z-14.1-4, Verbindungselem<strong>en</strong>te zur Verw<strong>en</strong>dung bei Konstruktion<strong>en</strong> mit “Kaltprofiel<strong>en</strong> aus Stahl-<br />
blech - insbesondere mit Stahlprofiltafeln, Deutches Institut für Bautechnik, Berlin, 1997<br />
10.3. Warmte- <strong>en</strong> vochthuishuiding<br />
18. NEN 1068 Thermische isolatie van gebouw<strong>en</strong> - Rek<strong>en</strong>method<strong>en</strong>, NNI, Delft<br />
19. NEN 2686 Luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid van gebouw<strong>en</strong> - Meetmethode, NNI, Delft<br />
20. NEN 2687: Luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid van gebouw<strong>en</strong> - Eis<strong>en</strong>, NNI, Delft<br />
21. NEN 2778: Vochtwering in gebouw<strong>en</strong> - Bepalingsmethod<strong>en</strong>, NNI, Delft<br />
10.4. Water- <strong>en</strong> winddichtheid<br />
22. NEN 2686 Luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid van gebouw<strong>en</strong> - Meetmethod<strong>en</strong>, NNI, Delft<br />
23. NEN 2778 Vochtwering in gebouw<strong>en</strong> - Bepalingsmethod<strong>en</strong>, NNI, Delft<br />
24. NEN 3660 Gevelvulling<strong>en</strong> - Luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid, stijfheid <strong>en</strong> sterkte - Beproevingsmethod<strong>en</strong>, NNI, Delft<br />
25. NEN 3661 Gevelvulling<strong>en</strong> - Luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid, waterdichtheid, stijfheid <strong>en</strong> sterkte - Eis<strong>en</strong>, NNI, Delft<br />
26. NEN-EN 86 Beproeving<strong>en</strong> van ram<strong>en</strong> - Waterdichtheid onder druk, NNI, Delft<br />
27. NPR 2652 Vochtwering in gebouw<strong>en</strong> - Wering van vocht van buit<strong>en</strong> - Voorbeeld<strong>en</strong> van bouwkundige details,<br />
NNI, Delft<br />
Literatuur, bronvermelding 129
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
28. NPR 2877 Beproevingsmethod<strong>en</strong> voor de waterdichtheid van scheidings-constructies, NNI, Delft<br />
10.5. Brand<br />
29. NEN 6063 Bepaling van het brandgevaarlijk zijn van dak<strong>en</strong>, NNI, Delft<br />
30. NEN 6064 Bepaling van de onbrandbaarheid van bouwmateriaal(combinaties), NNI, Delft<br />
31. NEN 6065 Bepaling van de bijdrage tot de brandvoortplanting van e<strong>en</strong> bouw-materiaal(combinatie), NNI,<br />
Delft<br />
32. NEN 6066 Bepaling van de rookproductie van bouwmateriaal(combinaties) van onderdel<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> gebouw,<br />
NNI. Delft<br />
33. NEN 6068 Bepaling van de weerstand teg<strong>en</strong> branddoorslag c.q. brandoverslag van scheidingsconstructies,<br />
NNI, Delft<br />
34. NEN 6069 Experim<strong>en</strong>tele bepaling van de brandwer<strong>en</strong>dheid van bouwdel<strong>en</strong>, NNI, Delft, 2005<br />
35. NEN 6072 Rek<strong>en</strong>kundige bepaling van de brandwer<strong>en</strong>dheid van bouwdel<strong>en</strong> - staalconstructies, NNI, Delft<br />
36. NEN 6090 Bepaling van de vuurbelasting, NNI, Delft<br />
37. Brandoverslag bij industriehall<strong>en</strong>, E.W. Janse, P.H.E. van de Leur <strong>en</strong> G. van d<strong>en</strong> Berg, TNO Bouw rapport<br />
1999-CVB-R1 91 9, TNO, Rijswijk, 2000<br />
38. Brandbeveiligingsconcept Beheersbaarheid van brand, Directie Brandweer <strong>en</strong> Ramp<strong>en</strong>bestrijding, Ministerie<br />
van Binn<strong>en</strong>landse zak<strong>en</strong>, D<strong>en</strong> Haag, 1995<br />
39. NEN-EN 1364-1 <strong>en</strong> Fire resistance tests for non-loadbearing elem<strong>en</strong>ts - Part 1: Walls<br />
40. NEN-EN 1365-1 <strong>en</strong> Fire resistance tests for loadbearing elem<strong>en</strong>ts - Part 1: Walls<br />
41. NEN-EN 13501-1 Brandclassificatie van bouwproduct<strong>en</strong> <strong>en</strong> bouwdel<strong>en</strong> - Deel 1: Classificatie op grond van<br />
resultat<strong>en</strong> van beproeving van het brandgedrag<br />
42. NEN-EN 13501-2 Brandclassificatie van bouwproduct<strong>en</strong> <strong>en</strong> bouwdel<strong>en</strong> - Deel 2: Classificatie op grond van<br />
resultat<strong>en</strong> van brandwer<strong>en</strong>dheidsproev<strong>en</strong>, behalve voor v<strong>en</strong>tilatiesystem<strong>en</strong><br />
130 Literatuur, bronvermelding
10.6. Geluid<br />
43. NEN 20 140-1 Het met<strong>en</strong> van geluidsisolatie in gebouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> van bouwelem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Eis<strong>en</strong> voor laboratorium-<br />
meetruimt<strong>en</strong>, NNI, Delft, 1988<br />
44. NEN 20 140-5 Het met<strong>en</strong> van geluidsisolatie in gebouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> van bouwelem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Praktijkmeting van de<br />
luchtgeluidsisolatie van gevelelem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>gevels</strong>, NNI, Delft,1988<br />
45. NEN 5077 Geluidwering in woongebouw<strong>en</strong>. Bepalingsmethod<strong>en</strong> voor de groothed<strong>en</strong> voor luchtgeluidsisola-<br />
tie, contactgeluidsisolatie, geluidwering van uitw<strong>en</strong>dige scheidingsconstructies <strong>en</strong> geluidsniveau’s veroor-<br />
zaakt door installaties, NNI, Delft, 1991<br />
46. NEN 5078 Geluidwering in woongebouw<strong>en</strong>. Rek<strong>en</strong>methode voor de bepaling van de geluidsabsorptie in<br />
ruimt<strong>en</strong>, NNI, Delft 1990<br />
10.7. Uitvoering<br />
47. Dictaat Cursus Metal<strong>en</strong> Gevels <strong>en</strong> Dak<strong>en</strong> - Praktijk, Kettlitz Adviez<strong>en</strong>, Rotterdam, herzi<strong>en</strong>e druk, 2000<br />
10.8. Duurzaamheid <strong>en</strong> onderhoud<br />
48. ECCA Test Methods, European Coil Coating Association, Brussel.<br />
49. Geprofileerde staalplaat voor dak<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>gevels</strong>. Bouw<strong>en</strong> met Staal <strong>2010</strong><br />
50. Euronorm 147-79 Continu-dompelverzinkte plaat <strong>en</strong> breedband van ongelegeerd staal met gespecificeerde<br />
minimum vloeigr<strong>en</strong>s bestemd voor constructiedoeleind<strong>en</strong><br />
51. NEN-EN 10346:2009 Continuously hot-dip coated steel flat products - Technical delivery conditions<br />
52. (PR) EN 132/73 Wrought aluminium and aluminium alloys - Coil Coated sheet and strip for g<strong>en</strong>eral applica-<br />
tions<br />
53. NEN-EN 10169:2009 2e Ontw. Continuously organic coated (coil coated) steel flat products - Technical deliv-<br />
ery conditions<br />
54. EN 1396 Aluminium and aluminium alloys - Coil coated sheet and strip for g<strong>en</strong>eral applications - Specifica-<br />
tions<br />
55. EN 13523 Coil coated metals - Test methods<br />
Literatuur, bronvermelding 131
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
56. VMRG-Kwaliteitseis<strong>en</strong> <strong>en</strong> Adviez<strong>en</strong>, VMRG, Nieuwegein; (laatste versie)<br />
10.9. Maatvoering <strong>en</strong> -toleranties, esthetica<br />
57. NEN-EN 1090-1 Vervaardig<strong>en</strong> van staalconstructies. Deel 1. Algem<strong>en</strong>e regels <strong>en</strong> regels voor gebouw<strong>en</strong>,<br />
NNI, Delft<br />
58. EPAQ Quality Regulations for profiles, september <strong>2010</strong>. EPAQ European Quality Assurance Association for<br />
panels and profiles<br />
59. EPAQ Quality Regulations for sandwichpanels, september <strong>2010</strong>. EPAQ European Quality Assurance Asso-<br />
ciation for panels and profiles<br />
60. NEN-EN 508-1/2/3 Dakbedekkingsmaterial<strong>en</strong> van metaalplaat. Zelfdrag<strong>en</strong>de material<strong>en</strong> van staalplaat, alu-<br />
miniumplaat of roestvast staalplaat Deel 1: Staal; Deel 2: Aluminium; Deel 3: RVS, NNI, Delft, 1991/1 992<br />
61. DIN 1541 Kaltgewalztes Breitband und Blech aus unliegiert<strong>en</strong> Stähl<strong>en</strong>-masse, zulässige Mass- und Formab-<br />
weichung<strong>en</strong>, augustus 1975<br />
62. DIN 18807 Trapezprofile in Hochbau. Stahl/Aluminium Trapezprofile Teil 1 t/m 9, 1987 – 1995<br />
132 Literatuur, bronvermelding
BIJLAGE A<br />
A Bijlage Materiaaltoleranties<br />
A.1 Inleiding<br />
Voor producttoleranties wordt verwez<strong>en</strong> naar de meest rec<strong>en</strong>te richtlijn<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de EPAQ. Voor zowel de sand-<br />
wichpanel<strong>en</strong> als de profielplat<strong>en</strong> verwijz<strong>en</strong> wij naar de site van MDG (www.vermdg.nl) of de site van EPAQ<br />
(www.epaq.eu) waar de EPAQ kwaliteitsrichtlijn<strong>en</strong> te vind<strong>en</strong> zijn. Voor plankprofiel<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> m.b.t. de vlakheid<br />
(spanningsgolv<strong>en</strong>) dezelfde norm<strong>en</strong> zoals die in bov<strong>en</strong>staande EPAQ richtlijn vermeld voor sandwichpanel<strong>en</strong>. Voor<br />
plankprofiel<strong>en</strong> geld<strong>en</strong> m.b.t. de overige maattoleranties dezelfde norm<strong>en</strong> zoals die in bov<strong>en</strong>staande EPAQ richtlijn<br />
vermeld staan voor profielplat<strong>en</strong>.<br />
Opgemerkt di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> dat toleranties, zoals in bov<strong>en</strong>staande norm<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> <strong>en</strong> in deze bijlage sam<strong>en</strong>gevat,<br />
voor normale omstandighed<strong>en</strong> toereik<strong>en</strong>de waard<strong>en</strong> vermeld<strong>en</strong>. Er zijn echter situaties mogelijk waarbij bijvoor-<br />
beeld op het gebied van vlakheid zwaardere eis<strong>en</strong> d<strong>en</strong>kaar zijn. In die gevall<strong>en</strong> wordt aangerad<strong>en</strong> contact op te<br />
nem<strong>en</strong> met de betreff<strong>en</strong>de leverancier inzake de mogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> onmogelijkhed<strong>en</strong> bij het hanter<strong>en</strong> van afwijk<strong>en</strong>-<br />
de, lees: zwaardere, tolerantie-eis<strong>en</strong>.<br />
Meting<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> uitgevoerd te word<strong>en</strong> in onbelaste toestand op e<strong>en</strong> vlakke ondergrond. Voor de verder te volg<strong>en</strong><br />
meetmethodiek <strong>en</strong> voor plaats <strong>en</strong> aantal uit te voer<strong>en</strong> meting<strong>en</strong> per tolerantiebepaling wordt verwez<strong>en</strong> naar de<br />
g<strong>en</strong>oemde norm<strong>en</strong> <strong>en</strong> richtlijn<strong>en</strong>.<br />
BIJLAGE A: Materiaaltoleranties 133
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
A.2 Materiaaldikt<strong>en</strong> (ook sandwichpanel<strong>en</strong>)<br />
Toelaatbare diktetoleranties beplating<br />
Nominale plaatdikte (mm)<br />
TN<br />
Minimaal toelaatbare dikte (mm) **<br />
Coilbreedte 1200 mm Coilbreedte > 1200 mm<br />
0,50 0,465 0.460<br />
0,55 0,515 0.510<br />
0,60 0,562* 0.577*<br />
0,63 0,590 0,585<br />
0,70 0,660* 0,655<br />
0,75 0.710 0,705<br />
0,88 0.835 0,825<br />
0,90 0.855* 0,845<br />
1,00 0,955 0,945<br />
1,13 1,075 1,070<br />
1,20 1,139* 1,134<br />
1,25 1.185 1,180<br />
1,50 1.435 1,430<br />
2,00 1.925 1,915<br />
* bepaald d.m.v. lineaire interpolatie<br />
** bij AZ185 di<strong>en</strong>t de minimaal toelaatbare dikte met 0,01 mm te word<strong>en</strong> verhoogd<br />
* bij ZM 100 kan de minimale toelaatbare dikte met 0,024 mm word<strong>en</strong> verlaagd<br />
* bij ZM 140 kan de minimale toelaatbare dikte met 0,019 word<strong>en</strong> verlaagd<br />
134 BIJLAGE B: Toleranties achterconstructie
BIJLAGE A<br />
B Bijlage toleranties achterconstructie<br />
B.1 Inleiding<br />
De in deze bijlage opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> achterconstructietoleranties (voor één verdieping hoge gebouw<strong>en</strong>) zijn ontle<strong>en</strong>d<br />
aan NEN-EN 1090-1.<br />
Bij de toepassing van<br />
1. horizontale buit<strong>en</strong>beplating of,<br />
2. sandwichpanel<strong>en</strong> of,<br />
3. plankprofiel<strong>en</strong><br />
di<strong>en</strong>t de onder 4. (Zie bijlage B2; toleranties) gegev<strong>en</strong>, tolerantiewaarde te word<strong>en</strong> gehalveerd. Voor de laatste<br />
twee toepassing<strong>en</strong> is tev<strong>en</strong>s voor twee situaties e<strong>en</strong> negatieve tolerantie (e<strong>en</strong> tolerantie die leidt tot e<strong>en</strong> opgeleg-<br />
de holstand naar binn<strong>en</strong> toe) niet toegestaan. Het betreft hierbij de positieafwijking van tuss<strong>en</strong>regels <strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>ko-<br />
lomm<strong>en</strong> (zie eis 2. <strong>en</strong> toegevoegde eis 10.). Bij dakconstructies geldt deze toegevoegde eis ook als er meervelds<br />
sandwichpanel<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegepast. Waar regel staat, di<strong>en</strong>t dan gording te word<strong>en</strong> gelez<strong>en</strong> <strong>en</strong> waar kolom staat<br />
di<strong>en</strong>t spantligger te word<strong>en</strong> gelez<strong>en</strong>.<br />
Opgemerkt di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> dat toleranties, zoals in bov<strong>en</strong>staande norm gegev<strong>en</strong> <strong>en</strong> in deze bijlage sam<strong>en</strong>gevat,<br />
voor normale omstandighed<strong>en</strong> toereik<strong>en</strong>de waard<strong>en</strong> vermeld<strong>en</strong>. Er zijn echter situaties mogelijk dat zwaardere<br />
eis<strong>en</strong> d<strong>en</strong>kaar zijn.<br />
Indi<strong>en</strong> niet op e<strong>en</strong> stal<strong>en</strong> achterconstructie wordt gemonteerd, maar op e<strong>en</strong> constructie van ander materiaal,<br />
zoals beton of metselwerk, zal over het algeme<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> deze achterconstructie <strong>en</strong> de <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevelconstructie<br />
e<strong>en</strong> instelbare tuss<strong>en</strong>constructie di<strong>en</strong><strong>en</strong> te word<strong>en</strong> toegepast. Dit i.v.m. het feit dat de afwijking<strong>en</strong> in niet-stal<strong>en</strong><br />
achterconstructies dikwijls te groot zijn om tot e<strong>en</strong> acceptabel eindresultaat te kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> directe mon-<br />
tage van de gevelconstructie op deze achterconstructie. De toe te pass<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong>constructie di<strong>en</strong>t daarbij zodanig<br />
instelbaar te zijn dat deze ge<strong>en</strong> afwijking<strong>en</strong> oplevert groter dan die in deze bijlage gegev<strong>en</strong> voor stal<strong>en</strong> achter-<br />
constructies.<br />
BIJLAGE B: Toleranties achterconstructie 135
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
B.2 Toleranties<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Bij de horizontale<br />
montage van panel<strong>en</strong><br />
of plankprofiel<strong>en</strong><br />
geldt de toevoeg<strong>en</strong>de<br />
eis: 0 e 5mm<br />
136 BIJLAGE B: Toleranties achterconstructie
BIJLAGE B: Toleranties achterconstructie 137
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
138 BIJLAGE B: Toleranties achterconstructie
BIJLAGE C<br />
C Bijlage<br />
C.1 Inleiding<br />
In deze bijlage is informatie opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> die, op basis van de in deze richtlijn gegev<strong>en</strong> aanwijzing<strong>en</strong>, van nut <strong>en</strong><br />
belang kan zijn bij het op projectniveau uitwerk<strong>en</strong> van <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong>.<br />
BIJLAGE C 139
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
C.2 Statica<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Kleurnummer Omschrijving* Kleurklasse Max. oppervlakte temeratuur (°C)<br />
RAL 1013 Parelwit<br />
RAL 1015 Ivoor<br />
RAL 1016 Zwavelgeel<br />
RAL 1018 Lichtgeel<br />
RAL 7035 Lichtgrijs<br />
RAL 9001 Crèmewit<br />
RAL 9002 Gebrok<strong>en</strong>wit<br />
RAL 9010 Helderwit<br />
RAL 1001 Beige<br />
RAL 1007 Chroomgeel<br />
RAL 1020 Olijfgeel<br />
RAL 1024 Okergeel<br />
RAL 2000 Oranjegeel<br />
RAL 2001 Oranjerood<br />
RAL 2003 Pasteloranje<br />
RAL 2004 Helderoranje<br />
RAL 5012 Lichtblauw<br />
RAL 6011 Lichtgro<strong>en</strong><br />
RAL 6018 Geelgro<strong>en</strong><br />
RAL 7001 Zilvergrijs<br />
RAL 7002 Olijfgrijs<br />
RAL 7032 Ste<strong>en</strong>grijs<br />
RAL 8003 Oranjebruin<br />
RAL 9006 Silvermetallic<br />
RAL 2002 Bloedoranje<br />
RAL 3000 Vuurrood<br />
RAL 5002 Ultramarijn<br />
RAL 5007 Helderblauw<br />
RAL 5009 Azuurblauw<br />
RAL 5010 G<strong>en</strong>tiaanblauw<br />
RAL 5013 Kobaltblauw<br />
RAL 6002 Bladgro<strong>en</strong><br />
RAL 6005 Mosgro<strong>en</strong><br />
RAL 6008 bruingro<strong>en</strong><br />
RAL 6010 Grasgro<strong>en</strong><br />
RAL 6020 Chroomoxide<br />
RAL 7013 Bruingrijs<br />
RAL 7015 Leiste<strong>en</strong>gro<strong>en</strong><br />
RAL 7016 Antraciet<br />
RAL 8004 Koperbruin<br />
RAL 8007 Reebruin<br />
RAL 8011 Not<strong>en</strong>bruin<br />
RAL 8012 Roodbruin<br />
RAL 8014 Sepiabruin<br />
RAL 8016 Mahonibruin<br />
RAL 8025 Vaalbruin<br />
RAL 9007 Grijs Aluminium<br />
I 50<br />
II 60<br />
III 75<br />
140 BIJLAGE C
* Voor niet g<strong>en</strong>oemde kleur<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> de dichtstbij geleg<strong>en</strong> kleur aan te houd<strong>en</strong> maar wel aan de<br />
veilige kant, dwz. Met e<strong>en</strong> lagere reflectie.<br />
C.3 Waterdichtheid<br />
De waterbelasting op gevel <strong>en</strong> dak bestaat uit twee compon<strong>en</strong>t<strong>en</strong>:<br />
• Van hoger geleg<strong>en</strong> del<strong>en</strong> afstrom<strong>en</strong>d water;<br />
• Directe reg<strong>en</strong>waterbelasting, al of niet voortgestuwd door de wind.<br />
De belasting door de eerstg<strong>en</strong>oemde compon<strong>en</strong>t is afhankelijk van:<br />
• Ligging, hoogte <strong>en</strong> oriëntatie van het gebouw;<br />
• Wijze van detaillering<br />
Hieronder is e<strong>en</strong> aantal ontwerpkeuzes inzake het beperk<strong>en</strong> van de waterbelasting <strong>en</strong> van de mogelijke kracht<strong>en</strong><br />
achter waterinfiltratie schematisch geïllustreerd aan de hand van e<strong>en</strong> aansluiting van e<strong>en</strong> gevel op de bov<strong>en</strong>zijde<br />
van e<strong>en</strong> kozijn:<br />
BIJLAGE C 141
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
C.4 Winddichtheid/luchtdoorlat<strong>en</strong>dheid<br />
-<br />
C.5 Warmte-isolatie<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
In onderstaande afbeelding zijn e<strong>en</strong> aantal ontwerpkeuzes inzake het beperk<strong>en</strong> van warmteverlies geïllustreerd aan<br />
de hand van e<strong>en</strong> aansluiting van e<strong>en</strong> gevel op e<strong>en</strong> plat dak.<br />
142 BIJLAGE C
C.6 Vochthuishouding<br />
Dak- <strong>en</strong> gevelconstructies met e<strong>en</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> binn<strong>en</strong>huid zull<strong>en</strong>, op basis van geleidingsverliez<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> temperatuursfac-<br />
tor voor het binn<strong>en</strong> opppervlak kunn<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> van f > 0,5. Bij de afwezigheid van lijnvormige, <strong>metal<strong>en</strong></strong> kou-<br />
debrugg<strong>en</strong> zal deze zelfs groter zijn dan 0,65 (op basis van geleidingsverliez<strong>en</strong>).<br />
Bij <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> wordt inw<strong>en</strong>dige cond<strong>en</strong>satie met name veroorzaakt door het niet luchtstromingsdicht zijn<br />
van de voeg<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> aan de binn<strong>en</strong>zijde (bij koelhuiz<strong>en</strong> e.d. aan de buit<strong>en</strong>zijde) waardoor warme <strong>en</strong><br />
vochtige binn<strong>en</strong>lucht in contact kan kom<strong>en</strong> met koude vlakk<strong>en</strong>.<br />
Het luchtstromingsdicht mak<strong>en</strong> van deze weg<strong>en</strong> is onder normale condities daarom voldo<strong>en</strong>de (deze activiteit vraagt<br />
in de uitvoering veel zorg <strong>en</strong> aandacht) om problem<strong>en</strong> te voorkom<strong>en</strong>, aangezi<strong>en</strong> de <strong>metal<strong>en</strong></strong> elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zelf lucht-<br />
BIJLAGE C 143
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
stromings- <strong>en</strong> dampdicht zijn. Alle<strong>en</strong> onder extreme condities is daarom e<strong>en</strong> dampdiffusie berek<strong>en</strong>ing ge-<br />
w<strong>en</strong>st/noodzakelijk. De gew<strong>en</strong>ste luchtstromingsdichtheid kan, afhankelijk van type constructie, opbouw con-<br />
structie <strong>en</strong> omstandighed<strong>en</strong> gerealiseerd word<strong>en</strong> middels voegafdichting<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> dampremm<strong>en</strong>de laag.<br />
Hierbij is het ess<strong>en</strong>tieel dat deze voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zich aan de warme zijde van de isolatie bevind<strong>en</strong>. Onderkoe-<br />
lingscond<strong>en</strong>satie wordt voorkom<strong>en</strong>, of in ieder geval tot e<strong>en</strong> minimum beperkt, door ev<strong>en</strong>tuele luchtspouw<strong>en</strong><br />
niet (!) te v<strong>en</strong>tiler<strong>en</strong> met buit<strong>en</strong>lucht.<br />
Bij ‘koud’dakconstructies di<strong>en</strong>t m<strong>en</strong> vanaf klimaatklasse II e<strong>en</strong> folie toe te pass<strong>en</strong> op de isolatie. Dit kan e<strong>en</strong> wa-<br />
terdicht (waterwer<strong>en</strong>dheidsklasse W1), damp-op<strong>en</strong> membraan zijn (WDO-membraan met e<strong>en</strong> diffusieweerstand<br />
Sd < 0,2 m) of e<strong>en</strong> waterker<strong>en</strong>d (waterwer<strong>en</strong>dheidklasse of waterker<strong>en</strong>dheidsklasse W2 of W3), dampdoorlat<strong>en</strong>d<br />
membraan (WKD-membraan met e<strong>en</strong> diffusieweerstand Sd < 3 m).<br />
Opmerking<strong>en</strong>:<br />
• Bij klimaatklasse IV di<strong>en</strong>t de toepasbaarheid van e<strong>en</strong> dergelijke folie middels e<strong>en</strong> hygrische berek<strong>en</strong>ing on-<br />
derbouwd word<strong>en</strong>;<br />
• E<strong>en</strong> waterdicht, damp-op<strong>en</strong> membraan is niet waterdicht in de betek<strong>en</strong>is van NEN 2778.<br />
144 BIJLAGE C
C.7 Geluidisolatie <strong>en</strong> –absorptie<br />
Geluidsisolatie bepaalt hoe <strong>en</strong> in welke mate geluid wordt ervar<strong>en</strong>, geproduceerd aan de andere zijde van de<br />
gevel; geluidsabsorptie bepaalt hoe <strong>en</strong> in welke mate geluid wordt ervar<strong>en</strong>, geproduceerd in dezelfde ruimte als<br />
waarin de waarnemer zich bevindt.<br />
Enige indicatieve geluidsisolatieprestaties van <strong>metal<strong>en</strong></strong> gevel- <strong>en</strong> dakconstructies:<br />
Sandwichpaneel met PS/PUR/PIR-isolatiekern<br />
20 a 25<br />
BIJLAGE C 145
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
F l a n k e r e n d e t r a n s m i s s i e<br />
E<strong>en</strong> bijzondere vorm van geluidsoverdracht van de <strong>en</strong>e ruimte naar de andere is die door flanker<strong>en</strong>de transmis-<br />
sie. Dit is de overdracht van geluid via de aansluiting gevel/ resp. dak/binn<strong>en</strong>wand <strong>en</strong> gevel/vloer. Dit kan conse-<br />
qu<strong>en</strong>ties hebb<strong>en</strong> voor de wijze van uitvoering van deze aansluiting<strong>en</strong> <strong>en</strong> de wijze waarop deze di<strong>en</strong><strong>en</strong> te word<strong>en</strong><br />
gedetailleerd.<br />
De prestatie m.b.t. de mate van flanker<strong>en</strong>de transmissie wordt voorgeschrev<strong>en</strong> per octaafband. Dus ook de te<br />
lever<strong>en</strong> prestaties di<strong>en</strong><strong>en</strong> per octaafband te word<strong>en</strong> aangetoond.<br />
Voor <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> zijn weinig gegev<strong>en</strong>s m.b.t. de te behal<strong>en</strong> prestaties bek<strong>en</strong>d.<br />
Derhalve volg<strong>en</strong> hier e<strong>en</strong> aantal vuistregels:<br />
• bij de aansluiting op woningscheid<strong>en</strong>de wand<strong>en</strong> of vloer<strong>en</strong> de gevelconstructie onderbrek<strong>en</strong>;<br />
• bij de aansluiting op wand<strong>en</strong> of vloer<strong>en</strong> van utiliteitsgebouw<strong>en</strong> de binn<strong>en</strong>afwerking onderbrek<strong>en</strong><br />
• of de gevelconstructie star koppel<strong>en</strong> aan de wand of vloer (geldt alle<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> zware wand- of<br />
• vloerconstructie);<br />
• bij de aansluiting op wand<strong>en</strong> of vloer<strong>en</strong> van industriegebouw<strong>en</strong> de gevelconstructie star koppel<strong>en</strong> aan de<br />
wand of vloer (geldt alle<strong>en</strong> bij zware wand- of vloerconstructie).<br />
In alle gevall<strong>en</strong> is het van groot belang dat de aansluiting zo goed mogelijk wordt geïsoleerd.<br />
Enige vorm van binn<strong>en</strong>afwerking, bijvoorbeeld in de vorm van e<strong>en</strong> verlaagd plafond, kan e<strong>en</strong> verdere prestatie-<br />
verbetering gev<strong>en</strong>.<br />
De verantwoordelijkheid voor het behal<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de isolatie teg<strong>en</strong> flanker<strong>en</strong>de transmissie valt onder de<br />
verantwoordelijkheid van de opdrachtgever<br />
G e l u i d s a b s o r p t i e<br />
In het algeme<strong>en</strong> is het zo dat het geluidsabsorber<strong>en</strong>d oppervlak het meest effectief is als het zich dicht bij de<br />
geluidsbron bevindt. Bij grotere hall<strong>en</strong> is dit meestal het dak <strong>en</strong> niet de gevel. In die situaties is het logisch om (in<br />
146 BIJLAGE C
eerste instantie) het dak geluidsabsorber<strong>en</strong>d uit te voer<strong>en</strong>.<br />
Geluidsabsorptieprestaties word<strong>en</strong> middels meting<strong>en</strong> per octaafband bepaald (<strong>en</strong> dus niet gemiddeld). Zij wor-<br />
d<strong>en</strong> ook per octaafband herleid naar e<strong>en</strong> nagalmtijd.<br />
Voor binn<strong>en</strong>doosconstructies geld<strong>en</strong> indicatief de volg<strong>en</strong>de prestaties:<br />
• niet-geperforeerde binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong>: absorptieprestatie voor alle octaafband<strong>en</strong> bedraagt nag<strong>en</strong>oeg nul;<br />
• binn<strong>en</strong>doz<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> perforatie-oppervlak van 23%: absorptieprestatie voor lage frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.7, voor<br />
midd<strong>en</strong>frequ<strong>en</strong>ties ca. 1.0 <strong>en</strong> voor hoge frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.9.<br />
Voor dakconstructies geld<strong>en</strong> indicatief de volg<strong>en</strong>de prestaties:<br />
• niet-geperforeerde dakbeplating: absorptieprestatie voor alle octaafband<strong>en</strong> bedraagt nag<strong>en</strong>oeg nul;<br />
• dakbeplating met e<strong>en</strong> perforatie-oppervlak van 23% in de lijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitsluit<strong>en</strong>d geluidsabsorptie in de canne-<br />
lures: absorptieprestatie voor lage frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.1, voor midd<strong>en</strong>frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.7 <strong>en</strong> voor hoge fre-<br />
qu<strong>en</strong>ties ca. 0.5;<br />
• dakbeplating met e<strong>en</strong> perforatie-oppervlak van 23% in de lijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> geluidsabsorptie op de dakplaat: absorp-<br />
tieprestatie voor lage frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.6, voor midd<strong>en</strong>frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.8 <strong>en</strong> voor hoge frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.4;<br />
• dakbeplating met e<strong>en</strong> perforatie-oppervlak van 23% in de lijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> geluidsabsorptie in de cannelures <strong>en</strong> op<br />
de dakplaat: absorptieprestatie voor lage frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.7, voor midd<strong>en</strong>frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.9 <strong>en</strong> voor hoge<br />
frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.5;<br />
• dakbeplating met e<strong>en</strong> perforatie-oppervlak van 11.7% in de lijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> fl<strong>en</strong>z<strong>en</strong> <strong>en</strong> geluidsabsorptie in de can-<br />
nelures <strong>en</strong> op de dakplaat: absorptieprestatie voor lage frequ<strong>en</strong>ties ca. 0.6, voor midd<strong>en</strong>frequ<strong>en</strong>ties ca. 1.0<br />
<strong>en</strong> voor hoge frequ<strong>en</strong>ties ca. 1.0.<br />
C.8 Brandveiligheid<br />
-<br />
C.9 Duurzaamheid<br />
-<br />
BIJLAGE C 147
<strong>Kwaliteitsrichtlijn</strong> <strong>metal<strong>en</strong></strong> <strong>gevels</strong> <strong>en</strong> dak<strong>en</strong> <strong>2010</strong><br />
C.10 Uiterlijk<br />
TECHNISCHE RICHTLIJN V O O R O P D R A C H T G E V E R , A R C H I T E C T E N V E R W E R K E R<br />
Het uiterlijk van het gebouw is de kunde <strong>en</strong> verantwoordelijkheid van de architect. De mate waarin dit uiterlijk<br />
meeweegt bij het ontwerp <strong>en</strong> uitvoering van de gevel <strong>en</strong>/of dak is afhankelijk van het type gebouw <strong>en</strong> van het<br />
gewicht dat de opdrachtgever hieraan toek<strong>en</strong>t.<br />
In het kader van het uiterlijk van de gevel/dak is er naast de materiaalgebond<strong>en</strong> k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantal ontwerp-<br />
technische <strong>en</strong> uitvoeringstechnische zak<strong>en</strong> te noem<strong>en</strong> die dit in positieve zin kunn<strong>en</strong> beïnvloed<strong>en</strong>. Verder is er in<br />
dit kader e<strong>en</strong> aantal zak<strong>en</strong> te noem<strong>en</strong> die hierbij beperking<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> oplegg<strong>en</strong>.<br />
Het gaat hierbij concreet om o.a. de volg<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong>:<br />
• afwijking<strong>en</strong> aan achterconstructie (de mate waarin dit e<strong>en</strong> rol speelt is o.a. afhankelijk van het type aan te<br />
br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> gevel/daksysteem). Zie hiervoor Bijlage B;<br />
• afmeting<strong>en</strong> van material<strong>en</strong> <strong>en</strong> zetwerk;<br />
• temperatuursvervorming<strong>en</strong>;<br />
• extreme <strong>en</strong>/of ongelijkmatige vervuiling;<br />
• kwaliteit van de uitvoering;<br />
• wijze waarop met het gebouw wordt omgegaan;<br />
• wijze van detaillering.<br />
• Wat dit laatste aspect betreft, geld<strong>en</strong> o.a. de volg<strong>en</strong>de aanbeveling<strong>en</strong>:<br />
• bevestigingsmiddel<strong>en</strong> zoveel mogelijk (echter zonder afbreuk te do<strong>en</strong> aan het constructieve gedrag) in e<strong>en</strong><br />
vast patroon <strong>en</strong> in doorgaande lijn<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. Dit geldt niet voor verborg<strong>en</strong> bevestiging.<br />
• zetwerk zoveel mogelijk aan stijve del<strong>en</strong> van de constructie bevestig<strong>en</strong>;<br />
• zetwerk van e<strong>en</strong> felskant voorzi<strong>en</strong> of van e<strong>en</strong> eindzetting;<br />
• de kopp<strong>en</strong> van zetwerk dichtzett<strong>en</strong>;<br />
• vlakke del<strong>en</strong> van zetwerk niet breder mak<strong>en</strong> dan 250x de materiaaldikte bij e<strong>en</strong> minimale nominale dikte van<br />
0,7 mm;<br />
• aansluiting<strong>en</strong> zodanig detailler<strong>en</strong>, dat er zo weinig mogelijk (vuil)water vanaf ram<strong>en</strong> over lager geleg<strong>en</strong> ge-<br />
veldel<strong>en</strong> stroomt. Geconc<strong>en</strong>treerde (vuil)waterstrom<strong>en</strong> over de gevel zijn niet toegestaan, t<strong>en</strong>zij hiervoor be-<br />
wust is gekoz<strong>en</strong>;<br />
• plat<strong>en</strong> <strong>en</strong> zetwerk zoveel mogelijk in gelijke l<strong>en</strong>gt<strong>en</strong> toegepass<strong>en</strong>. Indi<strong>en</strong> dit niet mogelijk is, bedraagt de<br />
plaatl<strong>en</strong>gte e<strong>en</strong> veelvoud van de zetwerkl<strong>en</strong>gte. Zet-werkl<strong>en</strong>gt<strong>en</strong> kleiner dan 1,0 m, zo mogelijk, niet toepas-<br />
s<strong>en</strong>;<br />
• horizontaal zetwerk stuik<strong>en</strong>d met e<strong>en</strong> klang uitvoer<strong>en</strong>, verticaal zetwerk overlapp<strong>en</strong>d uitvoer<strong>en</strong>;<br />
• in lange <strong>gevels</strong> met horizontale buit<strong>en</strong>beplating schijnkolomm<strong>en</strong> aanbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> om de visuele strakheid minder<br />
kritisch te mak<strong>en</strong>;<br />
• schijnkolomm<strong>en</strong> hoger mak<strong>en</strong> dan de profileringshoogte van de aansluit<strong>en</strong>de beplating (om ‘inkijk’ te voor-<br />
kom<strong>en</strong>);<br />
• hoekaansluiting<strong>en</strong> in dorpels <strong>en</strong> dakkapp<strong>en</strong> word<strong>en</strong> middels verstekk<strong>en</strong> uit één deel vervaardigd;<br />
• detaillering<strong>en</strong> <strong>en</strong> aansluiting<strong>en</strong> zodanig vormgegev<strong>en</strong> dat ‘inkijk’ in de opbouw wordt geminimaliseerd (hierbij<br />
148 BIJLAGE C
di<strong>en</strong>t wel rek<strong>en</strong>ing te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met de noodzakelijke ‘speling’ die montage, achterconstructie, mate-<br />
riaal- <strong>en</strong> montagetoleranties <strong>en</strong> temperatuursvervorming<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>);<br />
• detaillering<strong>en</strong> van één gebouw op e<strong>en</strong> gelijk<strong>en</strong>de wijze uitwerk<strong>en</strong>.<br />
BIJLAGE C 149
•<br />
150
•<br />
BIJLAGE C 151