Download deel 2 - Textualscholarship.nl

Download deel 2 - Textualscholarship.nl Download deel 2 - Textualscholarship.nl

textualscholarship.nl
from textualscholarship.nl More from this publisher
05.05.2013 Views

4.4.14 XI. THEE VOORAF In deze schets beschrijft Klikspaan het zogenoemde theeslaan. Op een vaste dag in de week ontvingen hoogleraren hun studenten thuis op theevisite. Het theeslaan was bedoeld ter bevordering van het sociale contact, maar werd door beide partijen ervaren als een buitengewoon vervelende plichtpleging. Verschillende gegevens in de tekst suggereren dat de ontvangende hoogleraar Hendrik Willem Tydeman (1778-186 3 ; hoogleraar in de rechten 1812/1815- I 848) is. Dat het gaat om een hoogleraar van de juridische faculteit blijkt uit het feit dat de studenten die hem bezoeken beiden rechten studeren. Er waren destijds vier hoogleraren rechten: C.J. van Assen, H. Cock, J.R. Thorbecke en Tydeman. Klikspaans tijd- en plaatsgenoten zullen op grond van de routebeschrijving (Nieuwsteeg, Kloksteeg, Pieterskerk; r. 20- 32) direct aan Tydeman gedacht hebben. Deze woonde namelijk in de directe omgeving van de Pieterskerk, aan het Gerecht; de in r. 3 2- 33 genoemde `stoomfabrieken' lagen dan in de Muskadelsteeg, die Pieterskerk(hof) en Gerecht verbindt. Klikspaan geeft een kritische beschrijving van de niet bij name genoemde hoogleraar; het contact met de studenten verloopt mede door zijn toedoen uiterst moeizaam. Voor Tydeman, die bekend stond als een veelzijdig geleerde, lijkt dat nu juist niet op te gaan; zijn necrologie maakt althans melding van een door hem georganiseerd `veertiendaagsch avond-gezelschap' voor een selecte groep studenten, `waarop 131. Hendrik Willem T deman ^ y 488 ANNOTATIES: STUDENTENLEVEN

I 7 alleraangenaamst over verschillende telkens vooraf bepaalde onderwerpen wetenschappelijk werd geredekaveld, doch welke gesprekken door de vernuftige en fijne opmerkingen van [Tydeman] gezouten en gekruid werden.' (Tydeman, `Levensberigt', p. 430) MOTTO In de Geleerde Man. Uithangbord: op het uithangbord van herberg De Geleerde Man, aan de straatweg tussen Haarlem en Hillegom, stond een man die, deftig in het zwart gekleed en met een boek in de hand, een geleerde voorstelde; omdat hij zijn hoofd door de sporten van een leer (ladder) stak, was hij dubbel geleerd. (Van Lennep en Ter Gouw, De uithangteekens, dl. 2, p. 164) 3-4 veel te laat voor een diner en nog te vroeg voor een avondbezoek: studenten gebruikten rond drie uur 's middags het middagmaal. De avond viel in het algemeen in twee delen uiteen: van zeven tot tien uur en vanaf tien uur. Klikspaan doelt hier op het eerste deel van de avond; studenten bezochten dan de schouwburg of de concertzaal, woonden een vergadering van hun dispuut bij of legden bezoeken af. 14 vereenigingen: bijeenkomsten. gehoed en gerokt: geklede dracht, waartoe een hoge hoed en een rokjas behoorden. Rond 1840 was het voor burgers niet meer gebruikelijk om overdag een rok te dragen; deze werd, in combinatie met een witte das (zie ook r. 19-2o), voornamelijk nog gebruikt als avondkleding. Studenten hielden er hun eigen kledingmores op na: bij bijzondere gelegenheden overdag droegen zij een rok met zwarte das; de witte das was ook bij hen bedoeld als avondkleding. (Informatie dr. K. de Leeuw, Rotterdam) 18 boo weert bij den Styx.• de uitdrukking `bij de Styx zweren' betekent: een eed afleggen waar zelfs de goden aan gebonden zijn. 20-21 hetfransche weeshuis: het Waalse wees- en oudeliedenhuis aan het Pieterskerkhof, gelegen in het verlengde van de Kloksteeg. 22 had slib gevangen: had zijn doel niet bereikt. 3z-34 de stoomfabrieken voorbh, waar kinderen tot Studiosi op, Studiosi tot grijsaards af worden gewonden: verwijzing naar bordelen; in Leven xi', 386-389 worden de `stoomfabrieken', `bloeijende jongelingen' en `afgeleefde grijsaards' genoemd in een context die duidelijk over prostitutie gaat. Het woord `stoomertje' werd wel gebruikt voor iemand die wild tekeer was gegaan en daarbij een geslachtsziekte had opgelopen. (Molewater, Studentendagboek 1833-18jf, p. 8 r). Veel bordelen 48 9 THEE

I 7<br />

alleraangenaamst over verschillende telkens vooraf bepaalde onderwerpen<br />

wetenschappelijk werd geredekaveld, doch welke gesprekken door de vernuftige<br />

en fijne opmerkingen van [Tydeman] gezouten en gekruid werden.' (Tydeman,<br />

`Levensberigt', p. 430)<br />

MOTTO In de Geleerde Man. Uithangbord: op het uithangbord van herberg De Geleerde<br />

Man, aan de straatweg tussen Haarlem en Hillegom, stond een man die, deftig<br />

in het zwart gekleed en met een boek in de hand, een geleerde voorstelde;<br />

omdat hij zijn hoofd door de sporten van een leer (ladder) stak, was hij dubbel<br />

geleerd. (Van Lennep en Ter Gouw, De uithangteekens, dl. 2, p. 164)<br />

3-4 veel te laat voor een diner en nog te vroeg voor een avondbezoek: studenten gebruikten<br />

rond drie uur 's middags het middagmaal. De avond viel in het algemeen in<br />

twee delen uiteen: van zeven tot tien uur en vanaf tien uur. Klikspaan doelt<br />

hier op het eerste <strong>deel</strong> van de avond; studenten bezochten dan de schouwburg<br />

of de concertzaal, woonden een vergadering van hun dispuut bij of legden<br />

bezoeken af.<br />

14 vereenigingen: bijeenkomsten.<br />

gehoed en gerokt: geklede dracht, waartoe een hoge hoed en een rokjas behoorden.<br />

Rond 1840 was het voor burgers niet meer gebruikelijk om overdag een<br />

rok te dragen; deze werd, in combinatie met een witte das (zie ook r. 19-2o),<br />

voornamelijk nog gebruikt als avondkleding. Studenten hielden er hun eigen<br />

kledingmores op na: bij bijzondere gelegenheden overdag droegen zij een rok<br />

met zwarte das; de witte das was ook bij hen bedoeld als avondkleding. (Informatie<br />

dr. K. de Leeuw, Rotterdam)<br />

18 boo weert bij den Styx.• de uitdrukking `bij de Styx zweren' betekent: een eed afleggen<br />

waar zelfs de goden aan gebonden zijn.<br />

20-21 hetfransche weeshuis: het Waalse wees- en oudeliedenhuis aan het Pieterskerkhof,<br />

gelegen in het verlengde van de Kloksteeg.<br />

22 had slib gevangen: had zijn doel niet bereikt.<br />

3z-34 de stoomfabrieken voorbh, waar kinderen tot Studiosi op, Studiosi tot grijsaards af worden<br />

gewonden: verwijzing naar bordelen; in Leven xi', 386-389 worden de `stoomfabrieken',<br />

`bloeijende jongelingen' en `afgeleefde grijsaards' genoemd in een<br />

context die duidelijk over prostitutie gaat. Het woord `stoomertje' werd wel<br />

gebruikt voor iemand die wild tekeer was gegaan en daarbij een geslachtsziekte<br />

had opgelopen. (Molewater, Studentendagboek 1833-18jf, p. 8 r). Veel bordelen<br />

48 9<br />

THEE

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!