Download deel 2 - Textualscholarship.nl

415-418
419
4zo
427
429-430
432
dat ik mij ter deer plaatse... eene bekwamer stem dan de mijne heeft er ijjn tijd aan verspild:
waarschijnlijk een toespeling op Bogaers' prijsvraagbeantwoording. In
het afsluitende deel (`Op welke wijze zou de beoefening der uiterlijke welsprekendheid
in ons vaderland het best kunnen bevorderd worden?') stelde deze
het onderricht in de uiterlijke welsprekendheid aan de universiteiten aan de orde.
Bogaers schreef onder meer: `Van het uiterste gewigt is het derhalve, dat
er, aan onze Hoogescholen en Atheneën, opzettelijk en grondig, onderwijs gegeven
worde in het meer verhevene gedeelte der Nederlandsche spraakkunst
en in de Nederlandsche redekunst. Geschiedt zulks thans? Geschiedt het overal
naar behooren? Ziedaar vragen, die wij niet durven beantwoorden. Zeker is
het, dat het K. besluit van 181 5 , op het honger onderwijs, het houden van collegiën
over de Hollandsche letterkunde en welsprekendheid beveelt; doch (wie
weet het niet?) de afstand is groot tusschen een welgemeend, en een weluitgevoerd
bevel.' (Bogaers, `Antwoord op de prijsvraag', p. 336 en 414-415)
bewusteloosheid: onbewustheid.
het werktuigelijke: het ambachtelijke, in tegenstelling tot het artistieke.
duiten: munten ter waarde van ongeveer een halve cent; aanduiding voor zo
goed als niets.
valt de knip op uw nek: zit u in de val.
officieel aan 's volks vertegenwoordiging aangekondigde ongesteldheid: in 18 3 9 had de hervorming
van de staatsfinanciën –noodzakelijk vanwege de grote tekorten die
waren ontstaan door de Belgische Opstand – tot grote ontevredenheid geleid.
Mede daarom deed koning Willem z in 1840 afstand ten gunste van zijn zoon.
In december van dat jaar diende minister van financiën Jan Jacob Rochussen
bij de Staten-Generaal een opgave in van de schulden, plus een overzicht van
de vermoedelijke baten en lasten op r januari 1841. Dat laatste stuk had geheim
moeten blijven, maar werd toch gepubliceerd. Het tekort werd op 34
miljoen gulden berekend; bovendien kwam de ongunstige toestand van het
Amortisatiesyndicaat aan het licht. Dat syndicaat was in 1822 opgericht met de
bedoeling de fondsen ter delging van de staatsschuld te centraliseren; in werkelijkheid
echter gebruikte Willem r het syndicaat om allerlei uitgaven te doen
die hij niet aan het parlement wilde voorleggen. Het Amortisatiesyndicaat, dat
een jaarlijks deficit en een grote reeks van schulden naliet, werd nog in december
1840 opgeheven; de baten en lasten van die instelling zouden op de algemene
schatkist overgaan. (De Bosch Kemper, Geschiedenis van Nederland na 183o,
dl. 4, p. r r - r 2)
387 DE REDERIJKERS-KAMER VOOR UITERLIJKE WELSPREKENDHEID