Download deel 2 - Textualscholarship.nl

8 Rijnland[s]: hoogheemraadschap; beslaat een deel van de provincies Zuid- en
Noord-Holland.
9-10 waar de vetste melk vloeit...en de geurigste kaas bereid worden: de meeste inwoners van
Rijnland vonden hun bestaan in de vee- en zuivelteelt; vooral de Leidse boter
en kaas waren vermaard vanwege hun uitstekende kwaliteit. (Aardrijkskundig
woordenboek der Nederlanden, dl. 7 , p. 210 en dl. 9, p. 408)
keurigste: allerbeste.
11-12
de Hoogewoerd, het Noordeinde of de Beestenmarkt: op het Noordeinde en de Beestenmarkt
waren halteplaatsen voor de diligences; van de Hogewoerd is niet bekend
of daar een halteplaats was. (Stndenten-Almanak voor z84r, p. 28) In deze aflevering
worden veel Leidse straatnamen genoemd; zie hiervoor de plattegrond
in deze editie.
13-19 Dat edele, dat magtige Leiden, die kroon des lands...der over elkander geslagene armen, der
duimpjesdraaijerij• Leiden had in de zeventiende eeuw een bloeiperiode doorgemaakt,
waarbij de bevolking was gegroeid tot bijna 70.000 inwoners. Daarmee
was Leiden, na Amsterdam, de tweede stad van Holland (vergelijk ook r. 20).
In de achttiende eeuw ging het bergafwaarts met de stad: de lakenindustrie
verviel en de betekenis van de universiteit nam af. Belangrijkste gevolg van de
recessie was een forse daling van het inwoneraantal. Het dieptepunt werd bereikt
in 181 5 , toen Leiden nog slechts 28. 5 00 inwoners telde; in strenge winters
leefde meer dan de helft van hen van de bedeling (vergelijk ook r. 71-72).
Daarna kwam er een kleine opleving: rond 1840 schommelde het aantal inwoners
rond de 36.000. (Blok, Geschiedenis eenerHollandsche stad, [dl. 4], p. r-z)
16 heeft uit: is [...] voorbij.
23-24 laat de stad wegrotten, als weleer het lijk van den misdadiger buiten de Morschpoort: de
Morspoort gaf toegang tot de weg naar het galgenveld buiten de stadspoorten.
29 manhafte: manhaftige.
29-30 voorleden: verleden.
3 2 -3 3
Eene stad, voor honderd duidend ijelen gebouwd, is slechts door een derde meer bewoond: de
muren en wallen rond Leiden stamden uit de zeventiende eeuw. Sindsdien was
het niet nodig gebleken de stad buiten de muren uit te breiden. Aan het eind
van de achttiende, begin van de negentiende eeuw ging men er zelfs toe over
grote aantallen leegstaande huizen af te breken, waardoor hele buurten van de
228 ANNOTATIES: STUDENTENLEVEN