Download deel 2 - Textualscholarship.nl

In Leven II, `Collegie', schetste Kneppelhout zo'n verplicht propedeutisch college:
een geleerde, maar meelijwekkende hoogleraar tracht eerstejaars van alle
studierichtingen, met volstrekt onvoldoende kennis van de klassieke talen, in
het Latijn (de voertaal aan de universiteit) de eerste beginselen van het Grieks
bij te brengen.i 8 De hoogleraren komen er in het algemeen slecht van af, het
zijn `dicteermachine[s] op twee beenen', 19 studeerkamergeleerden zonder
sociale vaardigheden; ze zijn kleingeestig, gevoelig voor vleierij en soms zelfs
drankzuchtig.
Onder deze moeilijke omstandigheden, los van ouders en verdere familie,
wordt de jonge student geconfronteerd met de verleidingen van het studentenleven:
drank en vrouwen. Kneppelhout schroomde niet om bij wijze van
waarschuwing de liederlijkheden die hij was tegengekomen uiterst realistisch
weer te geven. Zijn beschrijving van een kroegjool bijvoorbeeld ging zo ver
dat een criticus schreef:
Nog g ettelijke bladzijden lang laat hij ons van de steeds toenemende dronkenschap etui-
ettelijke bladzijden g hij Pg
gen
zijn, 1> n schoon wij l evenmin als KLIKSPAAN van vijgenblaadjens lg J houden, ^ schoon wijl
het met den beoordeelaar der Studenten Open uit de Gids eens zijn, l dat lectuur als deze niet
voor jongejuffrouwen l g l geschreven g is, ^ en een' anderen maatstaf van beoordeeling gvordert,
dan het ournal des demoiselles, ^ gelooven g wij toch, ^ dat er tooneelen zijn en oogenblikken, g die
men met de meeste vrijheid, J ^niet kan en mag gschilderen; in één woord, dat er eene grens g
bestaat die KLIKSPAAN overschreden heeft. Zoo zeer wij J de geestige g g beschrijving J g toe'ui- l
chen hoe de wijn l in den man komt, ^zoo gaarne g hadden wij wijhet omstandige g verhaal gemist, g
hoe de wijn J weêr uit den man raakt.20
Ook in de meer beschouwende gedeelten nam Kneppelhout geen blad voor
de mond. In `Omgang' (Leven xi') bijvoorbeeld ging hij uitgebreid in op de
gevaren van bordeelbezoek, noemde hij de syfilis bij naam en beschreef hij de
gevolgen hiervan voor de lijder zelf, maar vooral voor diens latere, onschuldige
echtgenote en kinderen.
Tegenover de talrijke kritische passages in de Studentenschetsen plaatste
Kneppelhout zijn ideaal van `opvoeding door vriendschap' als tegenmelodie
en enige remedie:
Ja, de vriendschap, de echte, de kernachtige hartstogt der jeugd, de engelin, die het
gemoed balsemt en heiligt, zij is het ware redmiddel, als men onverhoeds en hoe dikwijls
ongewapend te midden eener vreemde maatschappij gesmeten wordt, waar zooveel wordt
geleden, gestreden, ondervonden!2i
i8 Model voor dit persona ge stond John J Bake (1787-1864),van 181 S tot 18 S7sb-e
hoogleraar g1
bespiegelende wi'
geerte en letteren te Leiden.
1 9 Leven II, `Colle gie',
1 93- 1 94 .
20 G. [G. de Clercq], `Studentenleven, door Klikspaan ... ',727-728.
^ ^ p ^^ p
21 Leven xi',`Oman',81 -822.
'Omgang', 9
I I INLEIDING