Cursus hoofdstuk 0

Herhaling
Moleculeverbindingen, ionen en structuuurformules
We kunnen de materie indelen in stoffen en mengsels, die we weer verder kunnen indelen:
Dit jaar zullen we zouten, zuren en basen, oxiden en organische stoffen van naderbij bekijken.
Geleiden enkelvoudige niet-metalen elektrische stroom? .........................................................
En opgeloste of gesmolten zouten? ............................................................................................
Hoe kunnen we dat verklaren? ..................................................................................................
.....................................................................................................................................................
In moleculen zijn de atomen met elkaar verbonden door atoombindingen: er wordt een
gemeenschappelijk elektronenpaar gevormd. Dit gebeurt omdat atomen de
edelgasconfiguratie of . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nastreven omdat ze zich dan in
een lagere energietoestand bevinden.
Op het periodiek systeem (PSE) lezen we de elektronegatiteit (EN) van elk atoom af:
• zuurstof: EN(O) =
• waterstof: EN(H) =
• koolstof: EN(C) =
• natrium: EN(Na) =
• chloor: EN(Cl) =
De elekronegativiteit is een maat voor de sterkte waarmee een atoom een
gemeenschappelijk elektronenpaar naar zich toe trekt.
Chemie 4/2 1

Als het verschil tussen de elektronegatieve waarden van twee atomen groter is dan 1,6 zal
het atoom met de grootste waarde het elektronenpaar nagenoeg volledig naar zich toe
trekken. In dat geval geeft het atoom met de kleinste elektronegativiteit dus een of meerdere
elektronen af aan het andere atoom. In dat geval spreken we van ionen en ionbindingen.
Zouten zijn stoffen die bij oplossen of smelten dissociëren in ionen. Bv. Keukenzout:
......................................................................................................................................................
We kunnen moleculen voorstellen met hun structuurformule. Teken de structuur van
diwaterstof of waterstofgas, van zuurstofgas en van stikstofgas:
Wat is er speciaal aan de laatste twee moleculen? ...................................................................
.....................................................................................................................................................
OEFENINGEN
1. Teken de structuurformules van de volgende moleculen: octazwavel (S8),
koolstoftetrachloride (CCl4), water (H2O), pentaan (C5H12) en ethanol (C2H5OH).
2. Welke van deze stoffen zijn moleculeverbindingen? SO2, PbO2, CO2, NaCl, HCl, PCl3, CaCl2,
ICl (jodiumchloride), CH4, I2, K, CuSO4 en H2SO4.
3. Stel de structuurformules op van: Cl2, HCl, H2S, NH3, CO2, CH4, C3H8, C6H12 en C4H10.
Chemie 4/2 2

Herhaling reactievergelijkingen
Geef de wet van behoud van elementen (Lavoisier): .................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
OEFENINGEN
4. Vul de reactievergelijkingen aan:
a. … Fe2S → … Fe + … S
b. … Na2S → … Na + … S
c. … PbO4 → … Pb + … O2
d. … HCl → … H2 + … Cl2
e. … H2O → … H2 + … O2
f. … C + … O2 → … CO
g. … S + … O2 → … SO3
h. … P + … O2 → … P2O5
i. … Mn + … O2 → … Mn2O7
j. … N2 + … H2 → … NH3
k. … H2O2 → … H2O + … O2
l. … NO3 → … N2 + … O2
m. … CaCO3 → … CaO + … CO2
n. … NH3 + … HCl → … NH4Cl
5. Geef telkens de reactievergelijking:
a. waterstofgas + chloorgas → waterstofchloride
b. stikstofgas + zuurstofgas → skstofdioxide
c. zwavel1 + zuurstofgas → zwaveltrioxide
d. witte fosfor + chloorgas → fosfortrichloride
e. witte fosfor + zuurstofgas → difosforpentaoxide
f. verbranding van koolstof tot koolstofdioxide
g. kool + zuurstofgas → koolstofmonoxide
h. koolstofmonoxide + zuurstofgas → koolstofdioxide
i. verbranding van zwavel tot zwaveldioxide
j. zwaveldioxide + zuurstofgas → zwaveltrioxide
k. ontleding van water
l. zwaveldioxide + water → zwaveligzuur
Chemie 4/2 3

m. distikstofpentaoxide + water → salpeterzuur
n. difosforpentaoxide + water → fosforzuur
o. koolstofdisulfide + zuurstofgas → koolstofdioxide + zwaveldioxide
p. verbranding van methaan (aardgas) tot koolstofdioxide en water
q. kopermetaal + zuurstofgas → koper(II)oxide
r. natriummetaal + chloorgas → natriumchloride
s. natriummetaal + zuurstofgas → natriumoxide
t. aluminiummetaal + dibroom → aluminiumbromide
u. ijzermetaal + zuurstofgas → ijzer(III)oxide
v. kopermetaal + zwavel → koper(I)sulfide
w. magnesiummetaal + stikstofgas → magnesiumnitride
x. kopermetaal + zuurstofgas → koper(I)oxide
y. ijzermetaal + zwavel → ijzer(II)sulfide
z. verbranding van calciummetaal tot calciumoxide
aa. synthese van magnesiumjodide
bb. ontleding van kwik(II)oxide
cc. koper(II)oxide + waterstofgas → kopermetaal + water
dd. koper(I)oxide + waterstofgas → kopermetaal + water
ee. natriumoxide + water → natriumhydroxide
ff. zinksulfide + zuurstofgas → zinkoxide + zwaveldioxide
6. Stel de reactievergelijking voor:
a. natriumwaterstofcarbonaat (NaHCO3) ontleden tot natriumcarbonaat (Na2CO3),
koolstofdioxide en water
b. kaliumhydroxide + zwavelzuur (H2SO4) → kaliumsulfaat (K2SO4) + water
c. natriumhydroxide + fosforzuur (H3PO4) → natriumfosfaat (Na3PO4) + water
d. calciumcarbonaat (CaCO3) + waterstofchloride → calciumchloride + koolstofdioxide
+ water
e. natriummetaal + water → natriumhydroxide + diwaterstof
f. kaliumpermanganaat (KMnO4) + waterstofchloride → mangaan(II)chloride + water +
kaliumchloride + dichloor
g. kaliumnitraat (KNO3) + houtskool + zwavelbloem → kaliumsulfide + koolstofdioxide
+ distikstof
7. Bij het ontleden van ammoniakgas (NH3) ontstaat waterstof (H2) en stikstof (N2). Geef de
reactievergelijking.
8. Bij de verbranding van magnesium (Mg) ontstaat MgO. Geef de reactievergelijking.
Chemie 4/2 4