OXFAM FAIRTRADE Jaarverslag 2009-2010.pdf - Kauri

Met welke producenten werken
we samen?
Hoe we onze producenten selecteren
Soms contacteren producenten in het Zuiden alternatieve handelsorganisaties
zoals Oxfam Fairtrade om hun producten in
het Noorden op de markt te brengen. Maar nog vaker gaan
we zelf op zoek naar geschikte partners die de grondstoffen
of producten kunnen aanbieden waarvoor wij marktpotentieel
zien. De zuiddienst van Oxfam-Wereldwinkels screent de producenten,
die aan een aantal voorwaarden moeten voldoen.
1. Kleine producenten
We werken vooral samen met ‘kleine producenten’: daarmee
bedoelen we producenten die hun boerderij of werkplaats
hoofdzakelijk met hun eigen arbeid en die van hun familieleden
uitbaten, behalve in piekperiodes zoals zaai- en oogsttijd.
Het begrip ‘kleine producenten’ definiëren in absolute termen
van hoeveelheid bewerkte landbouwgrond of inkomen is
onbegonnen werk, want dit verschilt van product tot product
en van streek tot streek. We wegen dit telkens af, rekening
houdend met zowel productspecifieke als geografische en
sociaal-economische factoren.
Niet alle kleine producenten komen in aanmerking: er moet
voldoende potentieel zijn om een deel van hun productie te exporteren
(wat niet kan in situaties van overlevingslandbouw) en
de kwaliteit van de grondstof of het product moet goed zijn.
2. Georganiseerde producenten
Producenten moeten op een of andere manier georganiseerd
zijn, in een coöperatie of een associatie bijvoorbeeld. Deze
organisatie moet democratisch worden gecontroleerd door haar
leden, rekening houdend met de sociale en culturele context
van de streek, en bijdragen tot de sociale en economische
ontwikkeling van de leden en hun gemeenschappen. Ook
aandacht voor het milieu is een belangrijk criterium.
3. Loonarbeiders
In sommige gevallen is een bepaalde schaalgrootte nodig
om producten op een rendabele manier te verwerken, een
schaalgrootte die kleine producenten niet aankunnen (thee,
wijn). In dat geval werken we soms samen met plantages
die loonarbeiders inzetten, maar alleen als deze bedrijven
hun arbeiders toelaten zich te organiseren (bijvoorbeeld in
vakbonden) en de fairtradepremie besteden ten voordele van
de arbeiders en hun gemeenschap.
We stellen ons steevast de vraag: wat brengt fair trade structureel
op voor de gezinnen die we willen ondersteunen? Fair
trade kan bedrijven aanzetten om op een meer sociale basis
te gaan werken. Een voorbeeld: Afrikaanse en Aziatische theeplantages
die met fair trade samenwerken, nemen de ontwikkeling
van hun arbeiders ter harte, met positieve gevolgen voor
de hele gemeenschap.
Bepaalde overheidsinstellingen en -bedrijven (of gemengde
bedrijven) die de fairtradecriteria voor bedrijven naleven, komen
eveneens in aanmerking.
4. Producenten uit het Zuiden
We werken hoofdzakelijk met producenten uit het Zuiden.
Maar ook gemarginaliseerde producenten uit bijvoorbeeld
Oost-Europa kunnen eventueel met ons samenwerken, want
geografische herkomst is op zich geen uitsluitingscriterium. Het
voornaamste criterium is het bieden van ontwikkelingskansen.
Omdat de ontwikkelingskansen in het Zuiden lager liggen
zullen de producenten uit het Zuiden wel altijd het gros van
onze partners uitmaken.
5. Aandacht voor Afrika
Veel van onze partners komen uit Latijns-Amerika. De laatste
jaren leggen we meer nadruk op Azië en vooral op Afrika;
omdat veel producenten daar in moeilijke omstandigheden
moeten werken en het potentieel voor fair trade als alternatieve,
duurzame economische ontwikkelingsstrategie dan ook zeer
groot is.
Focus op Afrika
De voordelen van een fairtradecertificering:
UIREVI (Ivoorkust)
Nu de cacaocoöperatie UIREVI uit Ivoorkust
fairtradegecertificeerd is, kan ze haar cacao
verkopen aan een eerlijke prijs en heeft ze recht
op de fairtradepremie. UIREVI overkoepelt 41
coöperaties met zo’n 7000 leden.
Voor een periode van één jaar alleen al bedraagt
die premie 86.000 euro. De helft daarvan zal
gebruikt worden om de coöperatie economisch
te versterken, via financiering, afbetaling van
schulden, opleidingen en infrastructuur. Met de
andere helft koopt UIREVI een tweedehands
tractor voor haar leden, 300 schoolpakketten
voor de kinderen van de leden, maaltijden in
de schoolkantine voor een heel schooljaar voor
1000 kinderen, en betaalt ze medische zorgen
voor de kinderen en hun moeders.
6. Maatschappelijke betekenis van de producent
Een goed draaiende coöperatie of associatie versterkt de
sociale, politieke, economische of culturele weerbaarheid
van de aangesloten producenten en zorgt voor structurele
verbeteringen. De kernwoorden zijn: democratie en
transparantie, gendergevoeligheid, vrijheid van vereniging en
het recht op collectieve arbeidsovereenkomst, menswaardige
arbeidsomstandigheden, geen discriminatie.
Daarnaast leggen we nog enkele bijkomende accenten:
• Meer samenwerking met Europese collega’s: afstemmen van
criteria, samenwerken om efficiënter handel te kunnen drijven
• Met een aantal partners wordt er in de eerste plaats een
politiek-maatschappelijk partnerschap uitgebouwd, zoals met
PARC in Palestina
De Partnercommissie beslist of een kandidaat-partner geaccepteerd
wordt. Deze commissie wordt rechtstreeks verkozen
uit de Algemene Vergadering van Oxfam-Wereldwinkels en
oordeelt onafhankelijk in haar opdracht over de producentendossiers.
Elke stemgerechtigde wereldwinkel kan iemand
afvaardigen voor een mandaat van twee jaar. Op 30/06/10
hadden 35 wereldwinkels een zitje in de Partnercommissie. De
kandidaat-partner wordt aanvaard als de meerderheid van de
wereldwinkels die de Partnercommissie uitmaken het voorbereidende
dossier positief beoordeelt.
Hoe controleren we of producenten aan de
voorwaarden voldoen?
Fair trade staat of valt met strikte controle van goed uitgewerkte
criteria. Max Havelaar en FLO, de internationale koepel van
de keurmerkorganisaties, laten de controles ter plaatse uitvoeren
door FLO-Cert, een onafhankelijk controlemechanisme dat
de ISO 65-norm verworven heeft. Jaarlijks bezoeken inspecteurs
de producenten om de standaarden te controleren en de
volledige productieketen te bekijken. Producenten die niet aan
de standaarden voldoen moeten verbeteringsacties uitvoeren.
Indien dit niet gebeurt, verliezen ze hun certificering.
Foto: Tineke D'haese
Verder werken we samen met collega-fairtradeorganisaties,
namelijk de andere EFTA-leden. Zo kopen we soms
ingrediënten aan via het EFTA-lid dat de nauwste band heeft
met de producent in kwestie en ‘partner attender’ is voor
die producent. Er is een EFTA Monitoring System om de
producenten op te volgen: het EFTA-lid dat ‘partner attender’
is doet een audit, maakt een rapport, stelt aanbevelingen op
en indien nodig verbeteringsacties. Indien een producent niet
voldoet, worden er geen producten gekocht tot de problemen
verholpen zijn. De resultaten van de audits worden in een
online ‘Fair Data System’ opgenomen, zodat ze beschikbaar
zijn voor de andere fairtradeorganisaties die producten van de
producent kopen.
Onze eigen criteria zijn gebaseerd op internationaal erkende
standaarden (zoals de FLO-standaarden) en conventies (zoals
de ILO-conventies). Op die manier kunnen we ook voor producenten
die geen FLO-producent zijn nagaan of ze aan de
nodige criteria blijven beantwoorden. Omdat we fair trade als
een ontwikkelingsstrategie zien, screenen we de producenten
zowel op minimumvereisten als op procesvereisten.
De minimumvereisten zijn voorwaarden waaraan alle producenten
moeten voldoen, dit zijn dus uitsluitingsvoorwaarden:
wanneer de producent hier niet aan voldoet, wordt hij uitgesloten.
Met deze minimumvereisten garanderen we dat:
• de voordelen van fair trade ten goede komen aan de producenten
of arbeiders;
• de producenten- of arbeidersorganisatie ontwikkelingspotentieel
heeft;
• de fairtraderelatie leidt tot ontwikkeling die op een andere
manier moeilijk te bereiken is.
De procesvereisten zijn voorwaarden waarvan de producenten
moeten aantonen dat ze er aan werken en vooruitgang maken.
De zuiddienst van Oxfam-Wereldwinkels gaat de producenten
ter plaatste bezoeken om dit te controleren en de producent
op te volgen, te adviseren en bij te sturen waar nodig.
De Partnercommissie valideert de resultaten tijdens haar
tweemaandelijkse vergaderingen.
12 | Jaarverslag 2009-2010 Oxfam Fairtrade Jaarverslag 2009-2010 Oxfam Fairtrade | 13