OXFAM FAIRTRADE Jaarverslag 2009-2010.pdf - Kauri

Jaarverslag 

2009-2010 

Boeren in het Zuiden verdienen beter www.oxfamfairtrade.be

Jaarverslag 

2009-2010 

Boeren in het Zuiden verdienen beter www.oxfamfairtrade.be 

2 | Jaarverslag 2009-2010 Oxfam Fairtrade 

Colofon 

Samenstelling & redactie 

Lieve Haverbeke 

Met bijdragen van 

Karel Braem, Jeroen Brugge, Luc 

Coddens, Hanna De Groote, Luc 

Geldof, Ilse Mallems, 

Sofie Moreau, Petra Vandeputte, 

Werner Verbruggen 

Lay-out 

Grafische dienst Oxfam Fairtrade 

(Efraïm) 

Druk 

Cyclus Print (100% kringlooppapier) 

bij Druk in de Weer - Gent 

Verantwoordelijke uitgever: 

Dirk De Wilde, 

Ververijstraat 15-17, 

9000 Gent 

ed. oft: december 2010 - 290 

art. nr.: 05211 

Cover foto: Tineke D'haese 

Inhoud 

Voorwoord 

Identiteitskaart 

Oxfam Fairtrade: hét voedingsmerk van eerlijke 

handel 

Bestuur 

De impact van fair trade 

Wat is fair trade? 

Eigen criteria of Max Havelaarkeurmerk 

Biosuiker uit Paraguay: Manduvirá 

Met welke producenten werken we 

samen? 

Hoe we onze producenten selecteren 

Hoe controleren we of producenten aan de 

voorwaarden voldoen 

Kennis is macht: opleiding Del Campo, 

Nicaragua 

Onze stakeholders 

Eerlijk handelen doe je samen 

Productontwikkeling 

Ons assortiment 

Procurement 

Naar een geïntegreerde aanvoerketen 

Kwaliteit 

Verkoop 

Stabiele omzetcijfers in uitdagende commerciële 

tijden 

Marketing 

Een scharnierjaar voor de marketingafdeling 

Financieel verslag 

Positief resultaat 

Wat duurzaamheid voor ons betekent 

Inleiding 

Investeren in onze medewerkers 

Zorg dragen voor het milieu, hier en elders 

Verklarende woordenlijst 

GRI-index 

3 

4 

7 

12 

15 

16 

19 

20 

22 

25 

28 

36 

44 

46 

Voorwoord 

Beste klant, sympathisant, 

Beste lezer van dit jaarverslag, 

Ondanks de mooie globale groeipercentages wordt fair 

trade als economisch alternatief nog vaak een druppel 

op een hete plaat genoemd. Maar fair trade maakt wel 

degelijk een wezenlijk verschil voor de meer dan honderd 

producentengroepen en hun gezinnen, die door ons 

unieke model van handel drijven zeker zijn van een 

menswaardig bestaan. Daar werken we dagelijks aan, 

samen. 

De minimumprijs en de fairtradepremie vormen de meest 

essentiële onderdelen van eerlijke handel. Het zijn de 

noodzakelijke correcties op een allesoverheersend economisch 

systeem dat er, zijn schaapskleren ten spijt, onverminderd 

op gericht is om de kosten te minimaliseren en de winst te 

maximaliseren. De minimumprijs en de premie beschermen 

tegen de volatiliteit van de markt waar honderdduizenden 

kleine boeren overal ter wereld het slachtoffer van worden. 

Fair trade maakt de boer, de meest kwetsbare schakel in het 

aankoop- en verkoopproces, niet alleen weerbaarder maar 

betekent in de feiten vaak het verschil tussen wel of geen 

gezondheidszorg, infrastructuur en onderwijs. 

Maar bovenal: fair trade is geen betuttelende manier van 

werken, wel een coöperatief model waarbij de boeren een 

correct loon voor hun product of arbeid krijgen en zelf de 

touwtjes van hun ontwikkeling in handen houden. Uiteraard 

zijn er naast fair trade nog andere duurzame alternatieven, 

maar tot nu toe geen enkel dat op eenzelfde manier zijn 

impact kan aantonen en de kern van het probleem aanpakt: 

onrechtvaardige handelsverhoudingen. 

Impact aantonen, dat is wat we in het jaarverslag 2009 – 

2010 van Oxfam Fairtrade cvba met nog meer nadruk willen 

doen. Want fair trade, en bij uitbreiding dus het bedrijf, zal 

zich bewijzen in de feiten of zal niet zijn. We moeten dus nog 

meer laten zien welke impact fair trade heeft, zowel op de 

levensomstandigheden van boeren in het Zuiden als op het 

consumentengedrag in het Noorden. Hoewel we nog te vaak 

bewust de correlatie tussen beide niet willen zien, zijn het twee 

zijden van eenzelfde medaille. 

Net zoals vorig jaar rapporteren we volgens de internationale 

GRI-principes (Global Reporting Initiative). We kiezen 

voor dit model van integrale duurzaamheidsverslaggeving 

omdat het een meetbaar beeld geeft van de organisatie en 

haar verwezenlijkingen, maar ook omdat werkpunten op 

transparante wijze weergegeven worden. Rapporteren volgens 

de GRI-criteria is een groeiproces: dit jaar gaan we alweer 

een stapje verder in het meten en weergeven van impact 

en realisaties. Kiezen voor GRI betekent ook dat we onze 

meetinstrumenten voortdurend moeten verfijnen om de juiste 

gegevens, conclusies en aandachtspunten voor het voetlicht 

te brengen. 

In de volgende pagina’s tonen we graag welke stappen we 

tijdens het afgelopen boekjaar gezet hebben om het bedrijf nog 

efficiënter te runnen, ons zakencijfer op peil te houden en een 

positief resultaat neer te zetten in een niet altijd even gunstig 

ondernemersklimaat. We laten zien hoe we het evenwicht 

bewaren tussen pragmatiek en idealisme in functie van de 

meest achtergestelde producenten in het Zuiden, en hoe we 

onze werknemers als voornaamste ondernemingskapitaal 

met zorg willen omkaderen. Kortom: welke inspanningen 

we dit jaar geleverd hebben en welke werkpunten we zien 

voor de toekomst, om onze missie en bedrijfsdoelstellingen 

onverminderd waar te maken: 

“Oxfam Fairtrade is hét ethisch bedrijf van eerlijke handel, 

met een voedingsmerk gericht op de eindconsument (b2c) 

en de professional (b2b). Het doel van de onderneming is 

een wezenlijke bijdrage leveren tot duurzame economische 

ontwikkeling voor achtergestelde producenten in het Zuiden 

en een ruim assortiment kwaliteitsvoeding aanbieden.” 

We nodigen graag iedereen uit om onze realisaties mee te 

evalueren, onze strategische keuzes kritisch te bevragen en 

bovenal: om mee te denken over de keuzes voor de toekomst 

die van Oxfam Fairtrade een toonaangevende en permanent 

vernieuwende speler in het snel evoluerende fairtradelandschap 

maken. Als pionier van eerlijke handel leggen we de lat voor 

onszelf altijd net iets hoger, om een dynamiek te creëren die 

doet streven naar een ‘fair trade premium’, niet naar een ‘fair 

trade light’. Enkel met een koppig vasthouden aan een gouden 

standaard, aan kwaliteit en een efficiënte werking zullen we 

onze partners in het Zuiden werkelijk een dienst bewijzen op 

langere termijn. 

Zonder uw steun staan we nergens. Het is dan ook van ganser 

harte dat we iedereen bedanken die in het afgelopen jaar 

opnieuw een grote of kleine steen bijdroeg aan ons prachtige 

project, en ons hielp om van Oxfam Fairtrade een echt unieke 

economische actor te maken. Impact creëren we samen! 

Dirk Dewilde 

Voorzitter Raad van Bestuur 

Luc Geldof / Jeroen Brugge 

Directie 

Jaarverslag 2009-2010 Oxfam Fairtrade | 3


Hét voedingsmerk van 

eerlijke handel 

Oxfam Fairtrade wil de toonaangevende 

organisatie zijn in het verkopen en promoten van 

fairtradevoedingsproducten: “Handel, uit respect!” 

Oxfam Fairtrade vervult een pioniersrol in een snel groeiende 

fairtrademarkt. Het bedrijf koopt voedingsproducten van 

meer dan 110 kleine en middelgrote producentengroepen in 

het Zuiden, in landen als India, Sri Lanka, Thailand, Brazilië, 

Chili, Costa Rica, Paraguay, Benin, Ghana, Ivoorkust, Uganda, 

Tanzania en Zuid-Afrika. Daarvoor betaalt Oxfam Fairtrade hen 

een eerlijke prijs, die bijdraagt aan een waardig inkomen voor 

de producenten. 

Met de fairtradepremie krijgen duizenden gezinnen een eerlijke 

kans om in hun gemeenschappen te investeren. 

Oxfam Fairtrade werkt enkel met producentengroepen die 

goedgekeurd zijn door Oxfam-Wereldwinkels vzw. De vzw 

bracht in 2003 haar handelsactiviteiten onder in een aparte 

organisatie: Oxfam Fairtrade cvba, maar het is Oxfam-Wereldwinkels 

die beslist met welke producentengroepen Oxfam 

Fairtrade handelt. En het is Oxfam-Wereldwinkels die deze 

producentengroepen begeleidt en opvolgt. 

Met 61 medewerkers bouwt Oxfam Fairtrade aan een assortiment 

van ruim 200 fairtradeproducten: koffie en thee, wijn, 

fruitsap, chocolade, koekjes en snoep, broodbeleg, gedroogde 

vruchten, rijst, conserven, olijfolie en allerlei specialiteiten. 

De voedingsproducten worden verdeeld via verschillende kanalen: 

de wereldwinkels in Vlaanderen en Wallonië, wereldwinkels 

in andere Europese landen, grootverbruikers (b2b), retail 

(supermarkten) en exportklanten. 

Respect voor alle stakeholders is daarbij van het grootste belang: 

respect voor onze partners in het Zuiden, onze handelspartners 

in het Noorden, de medewerkers, de vrijwilligers in de 

Vlaamse en Waalse wereldwinkels, de organisaties waarmee 

we samenwerken en de eindconsument. 

Voor het organogram van Oxfam Fairtrade verwijzen we naar 

p. 39. 

Inspraak voor werknemers 

Inspraak in de werking van Oxfam Fairtrade door werknemers 

wordt georganiseerd via de vakbondsafvaardiging, het CPBW 

(Comité ter Preventie en Bescherming op het Werk), teambijeenkomsten 

en regelmatige personeelsvergaderingen. De 

gedelegeerd bestuurder, de leden van het directiecomité en 

de verschillende diensthoofden kunnen op elk ogenblik rechtstreeks 

worden aangesproken. Het arbeidsreglement voorziet 

procedures bij conflicten. Het huishoudelijk reglement sluit 

werknemers uit van lidmaatschap van de Algemene Vergadering. 

Oxfam Fairtrade is een coöperatieve vennootschap met beperkte 

aansprakelijkheid (cvba). Het bedrijfskapitaal van de 

coöperatieve vennootschap Oxfam Fairtrade wordt verdeeld 

in drie soorten aandelen (klasse A, B en C). Ieder aandeel heeft 

een vaste waarde van 500 euro. Op aandelen van klasse A kan 

ingeschreven worden door de vzw Oxfam-Wereldwinkels en 

haar werkende leden. Aandelen van klasse A verlenen stemrecht 

in de Algemene Vergadering van Oxfam Fairtrade met 

één stem per aandeel. De vzw Oxfam-Wereldwinkels is meerderheidsaandeelhouder 

van de cvba Oxfam Fairtrade. 

Op aandelen van klasse B kan ingeschreven worden door 

alle rechtspersonen. Dit kunnen wereldwinkels zijn, maar ook 

andere bevriende organisaties. Aandeelhouders van klasse B 

hebben stemrecht in de Algemene Vergadering met één stem 

per aandeel. Het aantal aandelen in klasse B kan nooit meer 

bedragen dan 1/3 van het aantal aandelen van klasse A min 

één. 

Op aandelen van klasse C kan ingeschreven worden door 

alle rechtspersonen en particulieren. Aandelen van klasse C 

verlenen geen stemrecht. Het aantal aandelen van klasse C 

kan maximaal de helft bedragen van het aantal aandelen van 

klasse A en B samen. 

De huidige kapitaalverdeling ziet er als volgt uit: 

Aandelenstructuur (goedgekeurd AV december 2009) 

OXFAM FAIRTRADE CVBA 

30 jun 2010 

TYPE A - Nat. Secretariaat: 64% 

TYPE A - Andere: 22% 

TYPE B: 4% 

TYPE C: 10% 

Voor meer uitleg over participatie kunt u contact opnemen met 

luc.coddens@oft.be. 

Het kantoor van Oxfam Fairtrade bevindt zich te Gent: 

• Procurement / verkoop / marketing en administratieve 

diensten: Ververijstraat 15, B-9000 Gent 

• Logistieke diensten: Nijverheidsstraat 2 / blok 28, B-9070 

Destelbergen 

Waar komt de naam ‘Oxfam’ vandaan? 

De naam ‘Oxfam’ is het telegramadres van het ‘Oxford Committee 

for Famine Relief’, dat in 1942 in Oxford werd opgericht. 

Dit comité wilde in de eerste plaats hulp bieden aan de door 

hongersnood getroffen bevolking van Griekenland, dat toen 

bezet werd door de nazi’s. Oxfam International verleent humanitaire 

hulp en bestrijdt armoede en onrecht op een structurele 

manier. Momenteel zijn er 14 leden: het Verenigd Koninkrijk, 

Frankrijk, België, Nederland, Spanje, Ierland, Duitsland, de 

Verenigde Staten, Canada, Quebec, Australië, Nieuw Zeeland, 

Hong Kong en Mexico. India, Japan en Italië zijn waarnemend 

lid. Oxfam International is actief in meer dan 100 landen. 

De verschillende Oxfams in België… 

In 1964 werd de Belgische Oxfampoot opgericht. Onder die paraplu 

werken verschillende onafhankelijke organisaties samen: 

Oxfam-Wereldwinkels, Oxfam Fairtrade, Oxfam-Magasins du 

monde en Oxfam Solidariteit. 

Oxfam-Wereldwinkels is de belangrijkste organisatie 

voor eerlijke handel in België, en telt 217 Vlaamse wereldwinkels. 

Het is een democratische vrijwilligersbeweging, die ijvert voor 

een rechtvaardige wereldhandel en voor ieders recht op een 

menswaardig leven. De organisatie doet dit via educatie, 

lobbywerk en met de verkoop van producten van eerlijke 

handel. 

Oxfam-Magasins du monde is de Franstalige 

zusterorganisatie van Oxfam-Wereldwinkels. Magasins du 

monde heeft zo’n 100 wereldwinkels in Wallonië en importeert 

artisanaatsproducten van eerlijke handel. 

Oxfam Solidariteit steunt in 35 landen in het Zuiden 

partnerorganisaties die ijveren voor echte sociale verbetering. 

De organisatie wil op die manier de onrechtvaardigheid die aan 

de basis van armoede ligt, aankaarten. 

Ox-fam-ilie in België 

Oxfam-in-België 

4 | Jaarverslag 2009-2010 Oxfam Fairtrade Jaarverslag 2009-2010 Oxfam Fairtrade | 5


Bestuur 

Quality & Projects 

Algemene Vergadering 

In 2009 was er een Algemene Vergadering op 10 december. 

Raad van Bestuur 

De leden van de Raad van Bestuur worden bekrachtigd door 

de Algemene Vergadering der aandeelhouders voor een mandaat 

van drie jaar. Een mandaat is onbezoldigd. De voorzitter 

heeft geen operationeel leidinggevende rol. Er zijn minimum 

vijf en maximum twaalf leden. Er mogen slechts zeven bestuurders 

van hetzelfde geslacht zijn. De Raad van Bestuur 

vergadert maandelijks. 

Op 30/06/10 bestond de Raad van Bestuur uit: Jan Cuyckens, 

Kris Coenegrachts, Dirk De Wilde (voorzitter), Karolien De Prez, 

Pieter-Jan Van de Velde, Fons Van Dijck, Pieter Vercruyssen 

(ondervoorzitter) en Dimp Verheyen. Koen Van Bockstal was 

gedelegeerd bestuurder. 

Oxfam Fairtrade 

Algemene Vergadering 

OFT Raad van bestuur 

Gedelegeerd bestuurder 

Directiecomité 

Sales & marketing manager Procurement & logistics manager 

Algemene diensten 

HR 

Financiën 

Grafische dienst 

ICT 

Secretariaat 

Oxfam Fairtrade hecht veel belang aan ‘corporate responsibility’ 

en goed bestuur. Samen met de Raad van Bestuur heeft 

het management op dat terrein een belangrijke weg afgelegd. 

De Raad van Bestuur doet op jaarlijkse basis aan zelfreflectie 

over het eigen functioneren, haar samenstelling, en maakt een 

SWOT-analyse over de gerealiseerde doelstellingen. Een van 

de belangrijkste conclusies uit dat proces is de noodzaak om 

meer strategisch en op middellange en lange termijn te denken. 

Daarnaast besliste de Raad van Bestuur ook om meer 

aandacht te besteden aan de wettelijke controlefunctie op het 

management en het mandaat van de gedelegeerd bestuurder 

en het directiecomité duidelijker te omschrijven, om meer 

transparantie en duidelijkheid te creëren op het operationele 

vlak. 

De impact van fair trade 

Wat is fair trade? 

Fair trade of eerlijke handel is gebaseerd op de idee dat handel 

drijven mensen een beter leven kan geven: “Handel, geen 

liefdadigheid”. Meer dan een miljard mensen lijden honger, 

en drie vierde daarvan leeft op het platteland. Dat is een 

onaanvaardbare situatie. Eerlijke handel betaalt de boeren een 

eerlijke prijs voor hun producten: een prijs die rekening houdt 

met de productiekosten, en daarbovenop een fairtradepremie 

waarmee de boerenorganisatie investeert in de ontwikkeling 

van de hele gemeenschap. 

Definitie 

De internationaal meest aanvaarde definitie van eerlijke handel 

is de zogenaamde FINE*-definitie uit 2001: “Eerlijke handel is 

een handelspartnerschap, gebaseerd op dialoog, transparantie 

en respect, dat streeft naar meer gelijkheid in de internationale 

handel. Het draagt bij tot duurzame ontwikkeling door betere 

handelsvoorwaarden aan te bieden aan en de rechten te 

verzekeren van gemarginaliseerde producenten en arbeiders, 

vooral in het Zuiden.” 

Een meer uitgebreide definitie kun je lezen in het “Charter of 

Fair Trade Principles”, opgesteld door FLO (Fairtrade Labeling 

Organisation) en WFTO (World Fair Trade Organisation). De 

tekst staat o.a. op de website van FLO: www.fairtrade.net. 

* alle afkortingen worden toegelicht in de verklarende woordenlijst 

op p. 44-45. 

Hoe zien wij fair trade? 

Hoewel we in een geglobaliseerde markteconomie opereren, 

drijven we handel binnen duidelijke ecologische en sociale 

grenzen. Binnen de sector van de Noord-Zuid organisaties 

nemen we een unieke plaats in, omdat we handel gebruiken 

als een duurzame economische ontwikkelingsstrategie voor 

kleine producenten. 

Fair trade: een duurzame economische ontwikkelingsstrategie 

Een ‘ontwikkelingsstrategie’ impliceert dat producentengroepen 

hun visie en beleid weten te formuleren en dat de boeren, 

die lid zijn van deze groepen, deelnemen aan dat beleid. 

Fair Trade is een ontwikkelingsstrategie omdat de boeren 

met de verkoop van fairtradeproducten hun eigen inkomen 

genereren. Onze doelgroep: een sociale mix van arme boeren, 

boeren die al een ontwikkelingstraject hebben afgelegd 

maar nog een stevige duw in de rug kunnen gebruiken, en 

landarbeiders. Ideeën en ervaringen uitwisselen binnen een 

langetermijnrelatie stimuleert ontwikkeling. De focus ligt op 

rechtvaardigheid en herverdeling door eerlijke handel. Dit 

betekent in een notendop: 

• Een gegarandeerde prijs is essentieel. 

• Bovenop deze prijs betalen we een fairtradepremie. 

• Op vraag doen we aan voorfinanciering. 

• We garanderen stabiele handelsrelaties op lange termijn. 

‘Ownership’ is daarbij het kernwoord: we willen dat producenten 

meer controle krijgen over de productie en de handelsketen, 

zodat ze hun positie in de locale en regionale context 

kunnen verstevigen. Op die manier zijn producenten en hun 

gemeenschappen niet alleen eigenaar van hun koffie of cacao 

maar krijgen ze ook kansen om te groeien. Samen streven we 

naar meer inspraak in onderhandelingen, eigenaarschap van 

het productieproces en economische onafhankelijkheid voor 

producenten. 

Om van fair trade te kunnen spreken, moet aan de volgende 

voorwaarden voldaan zijn: 

1. Fair trade = een bijdrage aan een menswaardig inkomen 

voor achtergestelde producenten, vooral in het Zuiden 

Grondstofprijzen en prijzen van landbouwgewassen zijn 

marktgebonden, en dus volatiel. Fair trade betaalt de FLOminimumprijs 

of de marktprijs als die hoger is. Daarbij wordt 

altijd rekening gehouden met de productiekosten. Fair 

trade betaalt dus een eerlijke prijs. Daarbovenop betaalt 

fair trade een fairtradepremie. Die premie is bestemd voor 

de producentengroep. De leden beslissen samen over de 

besteding ervan. 

Samenwerken in een producentengroep biedt voor deze 

producenten een flinke meerwaarde, omdat ze meestal niet 

over de infrastructuur of het opleidingsniveau beschikken 

om hun ontwikkeling in eigen handen te nemen. Het zijn 

overwegend arme, familiale producenten. Soms, wanneer 

we bepaalde producten aankopen van maatschappelijk 

verantwoorde ondernemingen of plantages, zijn het fabrieks- 

of plantagearbeiders. 

Bijna al onze producenten wonen en werken in het Zuiden, maar 

ook partners buiten het strikt geografische ‘Zuiden’ kunnen in 

aanmerking komen, als ze aan de voorwaarden voldoen. 

2. Fair trade = zo rechtstreeks mogelijke aankoop met 

maximale transparantie 

Oxfam Fairtrade koopt zowat 75% van de producten (zowel 

gemeten naar volume als naar omzet) rechtstreeks bij de producentengroepen 

aan. Meer en meer gebeurt de aankoop 

en/of de export via een tussenhandelaar of een maatschappelijk 

verantwoorde onderneming. Met een ‘tussenhandelaar’ 

bedoelen we een organisatie die verschillende producentengroepen 

overkoepelt, begeleidt en/of ondersteunt, al dan niet 

in samenwerking met een niet-gouvernementele organisatie. 

Heel wat koffie en cacao bijvoorbeeld wordt via een koepel of 

6 | Jaarverslag 2009-2010 Oxfam Fairtrade Jaarverslag 2009-2010 Oxfam Fairtrade | 7 

Foto: Tineke D'haese

Foto: Lieve Blancquaert 

unie van coöperaties aangekocht. 

Soms worden de producten aangekocht bij een maatschappelijk 

verantwoorde onderneming. FLO hanteert voor deze 

privéfabrieken en –plantages aparte criteria en garandeert 

dat de fairtradepremie ten goede komt aan de arbeiders. Een 

voorbeeld zijn de wijnbedrijven in Zuid-Afrika. Een van de FLOcriteria 

is dat de bedrijven meedoen aan het beleid van ‘Black 

Economic Empowerment’ (zie verklarende woordenlijst p. 44- 

45). 

Oxfam Fairtrade koopt niet alle producten in het Zuiden. Soms 

gebeurt de aankoop via een andere organisatie van eerlijke 

handel. Oxfam Fairtrade werkt enkel samen met organisaties 

van eerlijke handel die bij internationale koepels zoals FLO, 

WFTO (World Fair Trade Organisation, het vroegere IFAT) of 

EFTA (European Fair Trade Association) zijn aangesloten. Deze 

organisaties garanderen dat de aankoop volgens de principes 

van eerlijke handel en via zo weinig mogelijk tussenschakels 

verloopt. Ook de meeste producentengroepen met wie Oxfam 

Fairtrade samenwerkt, zijn lid van FLO en/of WFTO. Wat meteen 

garandeert dat ze voldoen aan de voorwaarden van eerlijke 

handel. Hoe dan ook, het blijft een werkwijze die op geen 

enkel moment afbreuk doet aan onze ambitie om zoveel mogelijk 

meerwaarde in handen van de producenten te houden. 

3. Fair trade = een ontwikkelingsstrategie die kiest voor 

capaciteitsopbouw 

Voor fair trade betekent capaciteitsopbouw of ‘empowerment’: 

maatregelen nemen om achtergestelde producenten sterker te 

maken, zodat ze hun ontwikkeling en die van hun gemeenschap 

in eigen handen kunnen nemen. Al deze maatregelen 

impliceren een samenwerking op lange termijn. We doen aan 

capaciteitsopbouw op (bedrijfs)economisch gebied (kwaliteitszorg, 

productontwikkeling, verbetering van logistiek en 

verpakking, marktinformatie, marketing, beheer en boekhouding), 

maar ook op sociaal en politiek vlak (verbetering van de 

democratie, de veiligheid, de zorg voor het milieu). Om dat te 

bereiken gebruiken we de volgende middelen: allerlei vormen 

van steun en advies, het opzetten van vormingsprogramma’s, 

bemiddeling / begeleiding op maat en voorfinanciering. 

4. Fair trade = respect voor mens en milieu 

Eerlijke handel stelt respect voor mens en milieu centraal. 

Eerlijke handel koopt alleen van producenten die in 

menswaardige omstandigheden werken. We verwachten 

dat arbeidsvoorwaarden zoals loon, overuren, vakantie 

en ziekteverlof geregeld zijn volgens de (inter)nationale 

wetgeving. De werkomstandigheden mogen nooit in strijd zijn 

met de normen van de Internationale Arbeidsorganisatie (geen 

kinderarbeid, geen gedwongen arbeid, geen discriminatie en 

geen verbod op het recht om zich te organiseren). 

Ook het milieu krijgt de nodige aandacht. We streven naar duurzame 

ecologische ontwikkeling, gebruiken energiebesparende 

productiemethodes en kiezen voor een efficiënt en duurzaam 

beleid wat verpakking en afvalverwerking betreft. Biolandbouw 

is voor ons een prioriteit. 

5. Fair trade = duurzaam partnerschap 

Oxfam Fairtrade biedt producenten een structurele 

markttoegang en garandeert hen een langetermijnrelatie. 

Anders gezegd: fair trade staat voor een aankoopgarantie 

(en dus afzet) op lange termijn. Als producentengroepen op 

langere termijn met ons samenwerken, kunnen ze hun expertise 

vergroten, degelijke marktinformatie verkrijgen en zich 

duurzaam ontwikkelen. Duurzame ontwikkeling gaat namelijk 

verder dan het ecologische en heeft ook een economische en 

sociale dimensie. 

6. Fair trade = werken aan een groter draagvlak voor fair 

trade op lokaal, nationaal en mondiaal niveau 

Fair trade staat ook voor educatie, publiekscampagnes, 

lobbywerk en acties. We schudden mensen wakker over de 

ongelijke handelsverhoudingen in de wereld. Een groeiend 

aantal mensen staat achter onze ideeën en voorstellen, zodat 

we de politiek en de bedrijfswereld onder druk kunnen zetten 

om maatregelen te nemen in het belang van achtergestelde 

producentengroepen, vooral in het Zuiden. We brengen een 

‘tegenbeweging’ van kritische mensen op gang die kiezen voor 

solidariteit en respect. 

Eigen criteria of Max Havelaarkeurmerk 

Max Havelaar is een onafhankelijk keurmerk dat wordt toegekend 

aan producten die voldoen aan de internationale criteria 

voor eerlijke handel. Samen met de internationale koepel 

Fairtrade Labelling Organisations (FLO) controleert Max Havelaar 

de hele keten: van producent tot afgewerkt product. Het 

keurmerk is voor de consument het bewijs dat de boeren een 

rechtvaardige prijs voor hun oogst krijgen en de landarbeiders 

in het Zuiden in correcte omstandigheden werken. 

Een korte opsomming van de voornaamste FLO-criteria: 

• De producenten kunnen rekenen op een minimumprijs, die 

de kosten van een sociaal- en milieuverantwoorde productie 

dekt. 

• De producenten ontvangen ook een extra premie, de 

fairtradepremie, onafhankelijk van de wereldmarktprijs, om 

ontwikkelingsprojecten op te zetten in hun gemeenschap, 

zoals initiatieven op het vlak van onderwijs, gezondheid, spaar- 

en kredietsystemen, wegenaanleg, en training om de productie 

te verbeteren of de organisatie te versterken. 

• De contracten met de koper of de invoerder worden zoveel 

mogelijk afgesloten voor een lange periode. 

• De productie en de commercialisering ter plaatse gebeuren 

op een transparante manier. 

• De arbeiders kunnen werken in menswaardige arbeidsomstandigheden. 

Geen kinderen dwangarbeid dus. 

• Er is een grote zorg voor het leefmilieu. 

Max Havelaar certificeert steeds meer productgroepen, maar 

niet al onze producten dragen het label. Ruim 61% van onze 

producten zijn door Max Havelaar gelabeld. Wanneer we omzet 

als criterium nemen is dat maar liefst 69,2%. 

Niet alle producten vallen onder het FLO-register, en niet alle 

producentengroepen die we in hun ontwikkeling willen steunen, 

zijn al FLO-gecertificeerd. In dat geval garanderen de 

partnercriteria van Oxfam-Wereldwinkels dat de producten van 

eerlijke handel zijn (lees ook: Met welke producenten werken 

we samen, op p. 12-13). 


Foto: Lieve Blancquaert

Biorietsuiker uit Paraguay: Manduvirá 

Voor Oxfam Fairtrade is Paraguay het belangrijkste suikerland. 

We kopen er suiker van drie coöperaties: Manduvirá, El Arroyense 

en Montillo. Al hun suiker is bio. Onze samenwerking met 

deze coöperaties is een mooi voorbeeld van ontwikkeling die 

de hele gemeenschap ten goede komt. 

Manduvirá is één van de drie suikercoöperaties waar Oxfam 

Fairtrade sinds 2000 mee samenwerkt voor de rechtstreekse 

invoer van biologische rietsuiker. Manduvirá ligt in Arroyos y 

Esteros, een regio met veel kleingrondbezit: de meeste families 

bezitten er tussen 1 en 5 hectare land. Ze verwerken hun 

suikerriet in eigen beheer bij de suikerfabriek Censi & Pirotta. 

Sedert 2007 kunnen ze de rietsuiker op eigen houtje exporteren: 

het resultaat van een driejarig project, gesteund door 

eerlijke handel. 

Fair trade en ecologie 

De boeren produceren suikerriet, ananas en stevia, een natuurlijke 

zoetstof. In de jaren negentig kregen de boeren steeds 

meer problemen omdat er te weinig vraag naar rietsuiker was. 

Door om te schakelen naar biorietsuiker hebben ze voor zichzelf 

een nieuwe markt met een meerwaarde kunnen creëren. 

Ecologische ontwikkeling is heel belangrijk. Erosie van de 

landbouwgrond gaan de boeren tegen door de bodem te bedekken 

met het afval van het suikerriet. Op een proefveld leert 

de coöperatie lokale producenten ecologisch verantwoorde 

technieken aan. De coöperatie doet ook de administratie om 

het biolabel te verkrijgen. Als je biologisch wil telen, moet je 

dit immers bewijzen. De coöperatie beschikt over een intern 

controlesysteem op basis waarvan een externe onafhankelijke 

controle gebeurt. Naast het fairtradecertificaat van FLO heeft 

Manduvirá de volgende labels: de EU-biocertificatie, de NOP 

USA-certificatie, Naturland, JAS (Japan) en Biosuisse (IMO). 

Zonder de hulp van de coöperatie zijn dergelijke zaken voor 

een individuele producent onhaalbaar. 

Fair trade en economie 

Zoals het een coöperatie in eerlijke handel betaamt, schenkt 

Manduvirá veel aandacht aan de economische ontwikkeling 

van de lokale producentengemeenschap, bijvoorbeeld door 

te zorgen voor transport en logistiek. Boeren kappen het 

suikerriet met de machete. Vervolgens zorgt de coöperatie 

ervoor dat een vrachtwagen de oogst komt ophalen aan 

zogenaamde guinches, verzamelpunten vanwaar de coöperatie 

het suikerriet naar de fabriek brengt. De coöperatie huurt deze 

fabriek af. Het verwerken van het riet tot suiker in eigen beheer 

startte in 2005. De succesvolle eerste export van rietsuiker in 

eigen beheer gaf de coöperaties ideeën voor de toekomst. Zo 

plannen zij de oprichting van een eigen kwaliteitsafdeling voor 

10 | Jaarverslag 2009 Oxfam Fairtrade 

rietsuikerproductie. Bovendien hopen ze binnen afzienbare tijd 

een eigen verwerkingsbedrijf voor suikerriet op te richten, zodat 

nog meer toegevoegde waarde bij de coöperaties blijft en de 

boeren een nog betere prijs krijgen. Transport- en huurkosten 

zijn immers hoog, de fabriek ligt op 90 kilometer van Manduvirá. 

De coöperatie stelt ook machines ter beschikking om de grond 

te bewerken. 

Omdat de afhankelijkheid van één product grote risico’s inhoudt 

(prijsschommelingen, mislukte oogsten,…), tracht de 

coöperatie de producenten aan te zetten tot diversificatie. De 

suikerrietproductie stopt rond Kerstmis, en daarom planten 

de boeren in december sesamplantjes die ze in maart kunnen 

oogsten. De coöperatie zet in op ecologisch geteeld katoen. 

Verder financiert de coöperatie kranen om het suikerriet over 

te laden, het installeren van internet in de kantoren en een kwekerij 

van fruitboompjes. 

Fair trade en sociale ontwikkeling 


Eerlijke handel draait tenslotte rond sociale ontwikkeling. Door 

te exporteren naar de eerlijke handelsmarkt, zijn de coöperaties 

in staat om de aangesloten suikerrietproducenten meer te 

betalen dan de marktprijs. Daarbovenop komt nog de fairtradepremie. 

Vijftig procent van de premie gaat naar de coöperatie 

en vijftig procent naar de individuele producenten. 

De leden van Manduvirá verbinden zich ertoe om hun kinderen 

tot 15 jaar naar school te laten gaan. De coöperatie zorgt voor 

boekentassen, uniformen, schrijfgerief, … Zo besteden de leden 

van Manduvirá de fairtradepremie aan de versterking van 

de gemeenschap. 

Met de premie bouwde de coöperatie onder andere medische 

dienstverlening uit (kinderarts, gynaecoloog) voor de plaatselijke 

gemeenschap. Voor een bloedanalyse moest men vroeger 

naar Asunción, waardoor men vaak niet snel genoeg een diagnose 

kon stellen. Nu is er een laboratorium voor bloedanalyse. 

Kortom: eerlijke handel helpt hier mensenlevens redden. 

De coöperatie beschikt dankzij de premie ook over een educatieve 

ruimte waar de plaatselijke jongeren naast muziek- en 

Engelse les ook onderricht in de principes van eerlijke handel 

krijgen. 

De leden van Manduvirá over hun droom 

Sinds 2007 verscheept Manduvirá haar rietsuiker in eigen beheer. Eerlijke 

handel gaf de leden daarvoor het vertrouwen en de hoop. De oudere leden, 

die jarenlang onder een dictatuur hebben geleefd, voelen nu hoe ze via eerlijke 

handel daadwerkelijk aan hun ontwikkeling kunnen werken. Ze willen zelfs 

nog een stap verder gaan. “Zelf onze suiker maken en verkopen, dat is onze 

droom“, zeiden de mensen van Manduvirá toen we met hen begonnen 

samen te werken. “Wij willen niet meer afhankelijk zijn van een private suikerraffinaderij.” 

Die droom is Manduvirá volop aan het waarmaken. Als alle plannen meezitten, 

begint de coöperatie in de loop van 2011 zijn eigen rietsuiker te verwerken. 

Ownership: of hoe fair trade een echte economische 

ontwikkelingsstrategie is 

Fair trade is meer dan alleen maar een eerlijke prijs betalen aan producenten 

in het Zuiden: fair trade is een echte economische ontwikkelingsstrategie. Dit 

betekent dat we in fasen werken, en de coöperaties van onze producenten 

begeleiden van de ene fase in hun groei naar de volgende. 

Manduvirá is een concreet voorbeeld. De coöperatie heeft 523 leden die 

bioproducenten zijn en ruim 2000 hectare biosuikerriet aanplanten. Manduvirá 

heeft 14 jaar ervaring in de productie van biosuikerriet en 5 jaar directe 

exportervaring. Ze zullen naar schatting 7000 ton biorietsuiker produceren in 

2010 (de exportvraag is meer dan 15.000 ton per jaar). Oxfam Fairtrade koopt 

jaarlijks 500 tot 600 ton biorietsuiker van Manduvirá. 

In een eerste fase leverde de coöperatie haar suikerriet aan de raffinaderij 

OTISA. In een tweede fase werd het suikerriet van Manduvirá in onderaanneming 

verwerkt bij Censi y Pirotta. 

De coöperatie investeert haar fairtradepremie en bouwt zowel kapitaal als 

know-how op. In een derde fase echter wil Manduvirá de volledige keten (van 

veld tot en met export) beheersen. Ze willen een eigen biorietsuikerraffinaderij 

bouwen in Arroyos y Esteros, een project dat naar schatting 10 à 11 miljoen 

US dollar zal kosten. Zo worden ze eigenaar van het productieproces en gaat 

er heel wat meer toegevoegde waarde naar het Zuiden. Op die manier worden 

de volgende kernproblemen aangepakt: 

• Manduvirá wil voldoende verwerkingscapaciteit creëren (Censi y Pirotta 

kan jaarlijks niet meer dan 9000 ton suiker verwerken). 

• De afstand van de suikerrietvelden tot de raffinaderij is nu 90 km, wat een 

meerkost van 9 USD per ton inhoudt. Een eigen raffinaderij betekent een 

substantiële besparing op de transportkosten van 60%. Door de wachttijden 

en het verre transport daalt de kwaliteit van het suikerriet, met een 

eigen raffinaderij kunnen d e boeren dat vermijden. 

• De verwerkingskosten dalen met 50%. 

• De kostprijs voor de productie van 1 ton rietsuiker daalt met 150 USD 

(wereldprijs New York Board of Trade Sugar voor 1 ton rietsuiker op 9 juni 

2010: 337 USD). 



Met welke producenten werken 

we samen? 

Hoe we onze producenten selecteren 

Soms contacteren producenten in het Zuiden alternatieve handelsorganisaties 

zoals Oxfam Fairtrade om hun producten in 

het Noorden op de markt te brengen. Maar nog vaker gaan 

we zelf op zoek naar geschikte partners die de grondstoffen 

of producten kunnen aanbieden waarvoor wij marktpotentieel 

zien. De zuiddienst van Oxfam-Wereldwinkels screent de producenten, 

die aan een aantal voorwaarden moeten voldoen. 

1. Kleine producenten 

We werken vooral samen met ‘kleine producenten’: daarmee 

bedoelen we producenten die hun boerderij of werkplaats 

hoofdzakelijk met hun eigen arbeid en die van hun familieleden 

uitbaten, behalve in piekperiodes zoals zaai- en oogsttijd. 

Het begrip ‘kleine producenten’ definiëren in absolute termen 

van hoeveelheid bewerkte landbouwgrond of inkomen is 

onbegonnen werk, want dit verschilt van product tot product 

en van streek tot streek. We wegen dit telkens af, rekening 

houdend met zowel productspecifieke als geografische en 

sociaal-economische factoren. 

Niet alle kleine producenten komen in aanmerking: er moet 

voldoende potentieel zijn om een deel van hun productie te exporteren 

(wat niet kan in situaties van overlevingslandbouw) en 

de kwaliteit van de grondstof of het product moet goed zijn. 

2. Georganiseerde producenten 

Producenten moeten op een of andere manier georganiseerd 

zijn, in een coöperatie of een associatie bijvoorbeeld. Deze 

organisatie moet democratisch worden gecontroleerd door haar 

leden, rekening houdend met de sociale en culturele context 

van de streek, en bijdragen tot de sociale en economische 

ontwikkeling van de leden en hun gemeenschappen. Ook 

aandacht voor het milieu is een belangrijk criterium. 

3. Loonarbeiders 

In sommige gevallen is een bepaalde schaalgrootte nodig 

om producten op een rendabele manier te verwerken, een 

schaalgrootte die kleine producenten niet aankunnen (thee, 

wijn). In dat geval werken we soms samen met plantages 

die loonarbeiders inzetten, maar alleen als deze bedrijven 

hun arbeiders toelaten zich te organiseren (bijvoorbeeld in 

vakbonden) en de fairtradepremie besteden ten voordele van 

de arbeiders en hun gemeenschap. 

We stellen ons steevast de vraag: wat brengt fair trade structureel 

op voor de gezinnen die we willen ondersteunen? Fair 

trade kan bedrijven aanzetten om op een meer sociale basis 

te gaan werken. Een voorbeeld: Afrikaanse en Aziatische theeplantages 

die met fair trade samenwerken, nemen de ontwikkeling 

van hun arbeiders ter harte, met positieve gevolgen voor 

de hele gemeenschap. 

Bepaalde overheidsinstellingen en -bedrijven (of gemengde 

bedrijven) die de fairtradecriteria voor bedrijven naleven, komen 

eveneens in aanmerking. 

4. Producenten uit het Zuiden 

We werken hoofdzakelijk met producenten uit het Zuiden. 

Maar ook gemarginaliseerde producenten uit bijvoorbeeld 

Oost-Europa kunnen eventueel met ons samenwerken, want 

geografische herkomst is op zich geen uitsluitingscriterium. Het 

voornaamste criterium is het bieden van ontwikkelingskansen. 

Omdat de ontwikkelingskansen in het Zuiden lager liggen 

zullen de producenten uit het Zuiden wel altijd het gros van 

onze partners uitmaken. 

5. Aandacht voor Afrika 

Veel van onze partners komen uit Latijns-Amerika. De laatste 

jaren leggen we meer nadruk op Azië en vooral op Afrika; 

omdat veel producenten daar in moeilijke omstandigheden 

moeten werken en het potentieel voor fair trade als alternatieve, 

duurzame economische ontwikkelingsstrategie dan ook zeer 

groot is. 

Focus op Afrika 

De voordelen van een fairtradecertificering: 

UIREVI (Ivoorkust) 

Nu de cacaocoöperatie UIREVI uit Ivoorkust 

fairtradegecertificeerd is, kan ze haar cacao 

verkopen aan een eerlijke prijs en heeft ze recht 

op de fairtradepremie. UIREVI overkoepelt 41 

coöperaties met zo’n 7000 leden. 

Voor een periode van één jaar alleen al bedraagt 

die premie 86.000 euro. De helft daarvan zal 

gebruikt worden om de coöperatie economisch 

te versterken, via financiering, afbetaling van 

schulden, opleidingen en infrastructuur. Met de 

andere helft koopt UIREVI een tweedehands 

tractor voor haar leden, 300 schoolpakketten 

voor de kinderen van de leden, maaltijden in 

de schoolkantine voor een heel schooljaar voor 

1000 kinderen, en betaalt ze medische zorgen 

voor de kinderen en hun moeders. 

6. Maatschappelijke betekenis van de producent 

Een goed draaiende coöperatie of associatie versterkt de 

sociale, politieke, economische of culturele weerbaarheid 

van de aangesloten producenten en zorgt voor structurele 

verbeteringen. De kernwoorden zijn: democratie en 

transparantie, gendergevoeligheid, vrijheid van vereniging en 

het recht op collectieve arbeidsovereenkomst, menswaardige 

arbeidsomstandigheden, geen discriminatie. 

Daarnaast leggen we nog enkele bijkomende accenten: 

• Meer samenwerking met Europese collega’s: afstemmen van 

criteria, samenwerken om efficiënter handel te kunnen drijven 

• Met een aantal partners wordt er in de eerste plaats een 

politiek-maatschappelijk partnerschap uitgebouwd, zoals met 

PARC in Palestina 

De Partnercommissie beslist of een kandidaat-partner geaccepteerd 

wordt. Deze commissie wordt rechtstreeks verkozen 

uit de Algemene Vergadering van Oxfam-Wereldwinkels en 

oordeelt onafhankelijk in haar opdracht over de producentendossiers. 

Elke stemgerechtigde wereldwinkel kan iemand 

afvaardigen voor een mandaat van twee jaar. Op 30/06/10 

hadden 35 wereldwinkels een zitje in de Partnercommissie. De 

kandidaat-partner wordt aanvaard als de meerderheid van de 

wereldwinkels die de Partnercommissie uitmaken het voorbereidende 

dossier positief beoordeelt. 

Hoe controleren we of producenten aan de 

voorwaarden voldoen? 

Fair trade staat of valt met strikte controle van goed uitgewerkte 

criteria. Max Havelaar en FLO, de internationale koepel van 

de keurmerkorganisaties, laten de controles ter plaatse uitvoeren 

door FLO-Cert, een onafhankelijk controlemechanisme dat 

de ISO 65-norm verworven heeft. Jaarlijks bezoeken inspecteurs 

de producenten om de standaarden te controleren en de 

volledige productieketen te bekijken. Producenten die niet aan 

de standaarden voldoen moeten verbeteringsacties uitvoeren. 

Indien dit niet gebeurt, verliezen ze hun certificering. 

Foto: Tineke D'haese 

Verder werken we samen met collega-fairtradeorganisaties, 

namelijk de andere EFTA-leden. Zo kopen we soms 

ingrediënten aan via het EFTA-lid dat de nauwste band heeft 

met de producent in kwestie en ‘partner attender’ is voor 

die producent. Er is een EFTA Monitoring System om de 

producenten op te volgen: het EFTA-lid dat ‘partner attender’ 

is doet een audit, maakt een rapport, stelt aanbevelingen op 

en indien nodig verbeteringsacties. Indien een producent niet 

voldoet, worden er geen producten gekocht tot de problemen 

verholpen zijn. De resultaten van de audits worden in een 

online ‘Fair Data System’ opgenomen, zodat ze beschikbaar 

zijn voor de andere fairtradeorganisaties die producten van de 

producent kopen. 

Onze eigen criteria zijn gebaseerd op internationaal erkende 

standaarden (zoals de FLO-standaarden) en conventies (zoals 

de ILO-conventies). Op die manier kunnen we ook voor producenten 

die geen FLO-producent zijn nagaan of ze aan de 

nodige criteria blijven beantwoorden. Omdat we fair trade als 

een ontwikkelingsstrategie zien, screenen we de producenten 

zowel op minimumvereisten als op procesvereisten. 

De minimumvereisten zijn voorwaarden waaraan alle producenten 

moeten voldoen, dit zijn dus uitsluitingsvoorwaarden: 

wanneer de producent hier niet aan voldoet, wordt hij uitgesloten. 

Met deze minimumvereisten garanderen we dat: 

• de voordelen van fair trade ten goede komen aan de producenten 

of arbeiders; 

• de producenten- of arbeidersorganisatie ontwikkelingspotentieel 

heeft; 

• de fairtraderelatie leidt tot ontwikkeling die op een andere 

manier moeilijk te bereiken is. 

De procesvereisten zijn voorwaarden waarvan de producenten 

moeten aantonen dat ze er aan werken en vooruitgang maken. 

De zuiddienst van Oxfam-Wereldwinkels gaat de producenten 

ter plaatste bezoeken om dit te controleren en de producent 

op te volgen, te adviseren en bij te sturen waar nodig. 

De Partnercommissie valideert de resultaten tijdens haar 

tweemaandelijkse vergaderingen. 


Kennis is macht: 

opleiding Del Campo, Nicaragua 

Eerlijke handel helpt de producenten om hun organisatie 

te versterken, zodat ze op eigen kracht verder kunnen. Met 

o.a. geld van Oxfam Fairtrade en de Vlaamse Gemeenschap 

verzorgde Oxfam-Wereldwinkels een uitgebreide opleiding in 

Nicaragua voor de coöperatie Del Campo. Van deze organisatie 

kopen we sesamzaad. Een aantal van de Del Campoleden is 

al fairtradegecertificeerd, anderen nog niet. Ook die willen 

we overtuigen van de voordelen van fair trade. Tijdens de 

opleiding besteedde Oxfam-Wereldwinkels aandacht aan 

de mogelijkheden van fair trade, legde uit hoe het werkt, en 

toonde aan welke vooruitgang men kan bereiken met het geld 

van de fairtradepremie. 

Omdat fair trade de nadruk legt op duurzaamheid, werden ook 

de ecologische aspecten niet uit het oog verloren. Want hoewel 

een fenomeen als de klimaatsverandering vooral door het 

Noorden veroorzaakt wordt, zijn het de landen in het Zuiden 

die als eersten de gevolgen ervan moeten ondervinden. Daarom 

reikten we de producenten een aantal mogelijke manieren 

aan om met de gevolgen van de klimaatsverandering om te 

gaan. Een gevolg van de klimaatsverandering is bijvoorbeeld 

onregelmatige neerslag en erosie van de grond. Om dat tegen 

te gaan kunnen producenten maximaal gebruik maken van 

regenwater door dijkjes of dammen aan te leggen. Het verbranden 

van afval veroorzaakt CO2-uitstoot. Plantaardig afval 

gebruiken als bodembedekker (in plaats van het te verbranden) 

beschermt tegen het wegspoelen van grond door hevige 

regenval. 

Enkele reacties en beloftes van Del Campoproducenten 

na de opleiding: 

“Ik zal levende hagen aanplanten om te vermijden dat de grond 

erodeert. Ik stem ermee in om het terrein te herbebossen zodat 

de bodem zich kan voeden.” (Maria Reyes F.) 

“Het was heel belangrijk voor ons om te weten hoe eerlijke 

handel werkt en wat het doel is van onze vrienden van Oxfam 

België. Nu we er meer over weten kunnen we ook rekening 

houden met de klimaatsverandering en er zelf iets aan doen.” 

(Ernestina Hernández) 

“Ik zal mijn land herbebossen met fruitbomen en milieueducatie 

geven aan studenten, jongeren en kinderen. Aan 

andere producenten zal ik uitleggen hoe ze de bodem en het 

water kunnen beschermen.” (Harold Espinoza) 


Foto: Teake Zuidema 

Onze stakeholders 

Eerlijk handelen doe je samen 

Enkel met zijn allen kunnen we een wezenlijk verschil 

maken. Daarom ook zijn we onze stakeholders zo dankbaar: 

zonder de ruim 110 producentengroepen in het Zuiden met 

meer dan 360.000 leden, hun gezinnen, onze vijfhonderd 

klanten (wereldwinkels, supermarkten, cateringgroepen, 

eindconsumenten uitgezonderd), 61 medewerkers, 

honderddertig leveranciers en verwerkers en meer dan 

tienduizend vrijwilligers die ruim driehonderd Oxfam- 

Wereldwinkels en Oxfam-Magasins du Monde in het hele land 

draaiende houden, zouden we nergens staan. 

Oxfam Fairtrade engageert zich bovendien in verschillende nationale 

en internationale belangenorganisaties, zoals VOSEC, 

VOKA, UNIZO, FLO, EFTA, Bioforum, Coopkracht, het Verbond 

van Koffiebranders en Kauri. 

Via de producentendienst van Oxfam-Wereldwinkels heeft 

Oxfam Fairtrade contacten met een aantal koepelorganisaties 

van producenten in het Zuiden. 

Dat zijn de volgende FLO-netwerken: CLAC, AFN, NAP. 

WFTO (het vroegere IFAT) heeft ook een aantal regionale netwerken: 

COFTA, AFTF, IFAT LA, IFAT Europe, CAJUN region. 

Stakeholdersoverleg 

Op 4 maart 2010 organiseerden we samen met Kauri een stakeholdersoverleg. 

We stuurden ons jaarverslag naar experts uit 

de voedingssector, de fairtrade-, ngo- en de consultancywereld 

en naar academici. We nodigden hen uit in onze kantoren, 

stelden onze organisatie voor en vroegen naar hun mening. In 

het huidige jaarverslag hebben we daar zoveel mogelijk rekening 

mee gehouden. Een aantal weerkerende thema’s, die we 

in dit jaarverslag van 2009-2010 verduidelijkt hebben: 

• Wat is Oxfam-in-België en waar situeert Oxfam Fairtrade zich 

in dat geheel (lees p. 5) 

• Wat zijn de criteria om partners te kiezen? (lees p. 12-13) 

• Hoe bepaalt Oxfam Fairtrade welke nieuwe producten gelanceerd 

zullen worden? (lees p. 16) 

• Kan er meer info in het jaarverslag over de impact van eerlijke 

handel op de partners in het Zuiden? (lees p. 7-11) 

• Wie zijn de producenten achter de producten in het assortiment? 

(lees p. 16-18) 

• Meer uitleg over de missie en waarden? (lees p. 4, 7-11) 

Ons jaarverslag wordt ook vertaald in het Engels en Frans voor 

buitenlandse stakeholders, zoals onze klanten en de producenten. 

Met de producenten overleggen we op verschillende 

manieren. Via de Zuiddienst van Oxfam-Wereldwinkels en de 

afdeling Procurement van Oxfam Fairtrade blijven we op de 

hoogte van het reilen en zeilen bij onze partners in het Zuiden: 

de medewerkers van deze diensten gaan regelmatig ter 

plaatse. 

Maar ook uitwisseling van informatie en steun bij netwerken 

vinden we belangrijk. In april 2007 organiseerde Oxfam- 

Wereldwinkels een ‘Afrika Koffieforum’ in Gent: koffie is 

naast bananen het belangrijkste product op de fairtrademarkt 

en onze focus komt steeds meer op Afrika te liggen, waar 

kleine boeren 95% van de koffie telen. Op het forum werd 

het startschot gegeven om een Afrikaans netwerk van 

fairtradekoffieproducenten uit te bouwen. In de Keniaanse 

havenstad Mombasa organiseerde Oxfam-Wereldwinkel in 

februari 2009 een pan-Afrikaans Koffieforum in samenwerking 

met AFN (Africa Fairtrade Network) en TWIN (een Engelse 

fairtradeorganisatie met sterke specialisatie in koffie). Ook 

Oxfam Fairtrade was van de partij. De eerste dag kregen de 

deelnemers informatie over ondermeer de evoluties binnen 

AFN en FLO, de markt voor fairtradekoffie in de VS en Europa 

en de voordelen van fairtradecertificering. De tweede dag lag 

de focus op de vorming van een Afrikaans koffienetwerk. En 

al is het een werk van lange adem: de belangstel ling was 

massaal. Het werd een historische gebeurtenis en de ultieme 

gelegenheid voor de producenten om te netwerken, elkaar te 

leren kennen en ervaringen uit te wisselen. 

Ons engagement: 

interactie met onze partners 

• Medewerkers: personeelsinfomomenten, syndicale delegatie, 

PECO (personeelscommissie) 

• Producenten: plaatselijke bezoeken, georganiseerde meetings 

met producenten en hun netwerken, contacten via de 

zuiddienst van Oxfam-Wereldwinkels, infomomenten voor 

het personeel tijdens producentenbezoek aan ons land 

• Klanten: direct via klantendienst, indirect via informatie, 

educatie in wereldwinkels en allerlei andere kanalen zoals 

de website 

• Eindconsument / burger: via campagnes samen met 

OWW, via beurzen en aanwezigheid op festivals 

• Aandeelhouders: via de Algemene Vergadering 

• Verwerkers: regelmatige interactie, bezoeken 

• Ngo’s: interactie via meetings, acties, projecten en netwerken 

• Overheid: dialoog en interactie 

• Collega-organisaties: via netwerken zoals EFTA, FLO 

• Keurmerkorganisaties: overleg, gezamenlijke acties 

• De voedingssector: FAVV, Flanders Food, Pack4Food, 

Verbond van de Koffiebranders 

• Kenniscentra (universiteiten, laboratoria) 

• Nationale en internationale belangenorganisaties: gezamenlijke 

projecten, overleg

Productontwikkeling: 

ons assortiment 

Waar halen we onze mosterd? 

Bij de ontwikkeling van ons assortiment streven we naar een 

ideale mix van producten. Die moeten niet alleen interessant 

zijn voor de producenten zelf, maar ook aan een marktvraag 

beantwoorden: zonder verkoop geen groeimogelijkheden voor 

de producent. 

We ontwikkelen producten om aan een specifieke vraag van de 

markt of een verkoopskanaal te voldoen. Tegelijkertijd stimuleren 

we ideeën vanuit het Zuiden: de Zuiddienst van Oxfam- 

Wereldwinkels en de afdeling Procurement krijgen suggesties 

van producenten en gaan zelf actief op zoek naar interessante 

nieuwe producten. Lees ook meer over hoe we onze partners 

selecteren (p. 12-13). 

Wat verkopen we allemaal? 

Dat ons assortiment uitgebreid is, mag een understatement 

heten. Grosso modo kunnen we onze producten in vijf categorieën 

onderbrengen: 

1. Basisingrediënten in de keuken: dit zijn vooral enkelvoudig 

afgewerkte producten, zoals olijfolie, specerijen, rijst en 

suiker. 

2. Voedingsproducten voor dagelijks gebruik: koffie, thee, 

chocomelk, sappen, choco, confituren, honing,… 

3. Exotische producten: mini-papaja’s, yucachips, chutney, 

currysaus, za’atar, couscous, palmharten,… 

4. Luxe- en geschenkproducten: rum, pralines, noussines, 

wijnen, een bierset,… 

5. Tijdelijke producten voor speciale en feestelijke gelegenheden: 

sinterklaas- en paasfiguren in chocolade, pralines in een 

mooi geschenkdoosje, speciale wijnen,… 

Op 30 juni 2010 stond de teller van onze productassortiment 

op ruim 200. Naast de producten onder eigen merk ontwikkelen 

we ook een veertigtal private labels voor onder andere 

EFTA-leden. 

Véél aandacht voor bio 

Eerlijke handel is niet alleen een economische 

ontwikkelingsstrategie maar heeft ook aandacht 

voor ecologische aspecten. Daarom is 

biolandbouw voor ons een prioriteit. Dat komt 

ook tot uiting in ons assortiment. 

Biokoffie 

Onze oploskoffie werd vervangen door een 

bio-oploskoffie. De koffie wordt in Tanzania 

verwerkt, in de enige Oost-Afrikaanse fabriek 

voor oploskoffie die niet in handen is van 

multinationals. Onze producent Kagera Co- 

operative Union (KCU), een coöperatie die in 1984 werd 

opgericht, is meerderheidsaandeelhouder van de fabriek. 

KCU verenigt maar liefst 125 dorpscoöperaties van kleine 

koffieboeren, met in totaal zo’n 67000 leden. De boeren 

gebruikten traditioneel al weinig pesticiden, maar omschakelen 

naar een volledig biogecertificeerde productiewijze kost veel 

geld. Met de hulp van eerlijke handel verkregen al meer dan 

1000 boeren het gegeerde biocertificaat. 

Bio 

Europa legt zeer strikte normen op voor biologische 

producten. De term ‘bio’ (of ‘biologisch’) en de biolabels 

zijn wettelijk beschermd. 

De bioproducten van Oxfam Fairtrade worden in het 

land van oorsprong gecontroleerd door een lokale of 

internationale certificeringsorganisatie. In België werkt 

Oxfam Fairtrade samen met BLIK / Integra. Die voert 

bij de import in ons land controles uit en gaat na of 

de biologische kwaliteit van de producten niet werd 

aangetast bij de verwerking, de verpakking of het 

transport. Pas na deze controle kent BLIK / Integra 

het biolabel toe. 

Oxfam Fairtrade stimuleert zijn producenten om zoveel 

mogelijk naar bio over te schakelen. De zorg voor 

het milieu ligt ons nauw aan het hart. In 2006 droegen 

55 Oxfam Fairtradeproducten of 31% van het assortiment 

het biogarantielabel. Eind juni 2010 staat de 

teller al op 74 bioproducten: bijna 39% van het assortiment. 

Nog meer biokoffie 

We importeren ook koffie uit Peru, o.a. de 

Aymarakoffie die we in 2008 lanceerden. 

Van dezelfde coöperatie kopen we onze 

nieuwe biologische ‘koffieboontjes met 

chocoladejasje’. Cecovasa is een koepel van 

acht koffiecoöperaties die samen ongeveer 

5000 leden tellen, allen kleine koffieboeren met 

Quechua of Aymara roots. Cecovasa besteedt 

veel aandacht aan kwaliteit: de organisatie 

heeft een eigen koffielaboratorium en doet ook 

mee aan koffiewedstrijden. 

“Door in te zetten op kwaliteit en specialiteitskoffies wonnen 

we reeds verschillende prijzen op internationale wedstrijden. 

Zo ondersteunen we het prestige van Peru als opkomend 

koffieland, en krijgen we meer toegang tot de internationale 

markt voor specialiteitskoffie”. Miguel Paz, commercieel 

verantwoordelijke Cecovasa 

Biosnoepjes en - snacks 

Onze conventionele muntjes maakten 

plaats voor een nieuw biologisch muntsnoepje 

met biologische rietsuiker uit Paraguay 

(zie ook p. 10-11). Ook onze twee 

nieuwe fruitrepen zijn biologisch. De ene 

reep bevat dadels uit Tunesië, honing uit 

Nicaragua en walnoten uit Pakistan. De 

dadels importeren we via South Organic, 

een kleine Tunesische koepelorganisatie die met de hulp van 

eerlijke handel 122 boerenfamilies ondersteunt, en zorgt voor 

traditioneel zaaigoed. Dadels zijn basisvoedsel en bovendien 

de enige rijkdom die de regio heeft. 

De walnoten uit Pakistan helpen vrouwen om een beter leven 

op te bouwen: de coöperatie Mountain Fruits is het eerste 

fruitverwerkend bedrijf in Pakistan dat meer dan 150 vrouwen 

tewerkstelt als seizoensarbeidster. Het is de enige plaats in het 

noordelijke gebied waar vrouwen betaald werk vinden. 

Met de fairtradepremie kocht Mountain Fruits al een elektriciteitsgenerator, 

computer en wateropslagtank aan. Ze zorgt 

voor het transport van zand en stenen bij verschillende bouwprojecten 

en repareert irrigatiekanalen. Mountain Fruits betaalt 

ook de schoolkosten van kinderen uit extreem arme gezinnen. 

De tweede fruitreep bevat gedroogde mango's uit 

Burkina Faso, honing uit Nicaragua en brazilnoten 

uit Bolivië. De coöperatie Coinacapa bestaat uit 320 

notenrapers uit het Boliviaanse Amazonegebied. 

De organisatie biedt de producenten een betere 

toegang tot de markt, zowel lokaal als in het buitenland. 

Ze transporteert de noten naar de verwerkingsfabriek, 

coördineert de export en zorgt voor 

commercialisering. De gedroogde mango’s komen 

van Wouol, een organisatie voor plattelandsontwikkeling in 

Burkina Faso. Bijna driekwart van de leden zijn vrouwen, die 

met de verwerking van de mango’s een eerlijk loon verdienen 

en dankzij eerlijke handel met de fiets naar hun werk kunnen 

komen. 

De honing voor de beide fruitrepen kopen we bij de 

Nicaraguaanse coöperatie Cosatin, dat koffieboeren omschoolt 

tot imker in de regio’s waar de koffie te weinig opbrengt. 

De flora in het gebied is erg geschikt voor honingproductie. 

Cosatin helpt de leden aan voordelige leningen. 

Biowijn 

Van Sagrada Familia in Chili, sinds jaren een vertrouwde 

partner, kochten we dit jaar een bio witte 

wijn (een Sauvignon Blanc). Sagrada Familia is zo’n 

een beetje de Chileense droom: 16 boerenfamilies uit 

de streek van Curicó groeiden op korte tijd uit van 

druiventelers tot wijnexporteurs. Daardoor vertolken 

ze in de streek een voorbeeldfunctie voor andere 

boeren. Er zijn vooruitzichten om te groeien naar 50 

leden. 

Sagrada Familia leed eind februari 2010 zware schade door 

een aardbeving, die verschillende huizen verwoestte. Ook de 

schade aan de wijngaarden en irrigatiekanalen was groot: zo'n 

30 miljoen peso’s (60.000 USD). Wijnvaten braken en 211.000 

liter wijn ging verloren, ter waarde van 200.800 euro. Oxfam- 

Wereldwinkels, die onze partners opvolgt, schonk 25.000 euro 

als gedeeltelijke compensatie voor de verloren wijn en de herstelling 

van de wijnvaten, en 5.000 euro aan het sociaal fonds 

voor de wijnboeren. Bovendien vroeg Oxfam-Wereldwinkels bij 

Alterfin een lening aan van 30.000 euro voor de heropbouw van 

de verwoeste huizen en een lening van 150.000 euro als extra 

werkkapitaal. 

Alleen tijdens de eindejaarsfeesten 

Van Sagrada Familia kochten we eveneens een Gran Lautaro 

Reserva, speciaal voor de eindejaarsperiode. Ook de Troncos 

Viejos (een Merlot) was een eindejaarsproduct. Deze 

wijn komt van Consorcio Vinícola de Chile, een vereniging 

van vijftig kleine wijnboeren. De meeste kregen 

door de landhervorming een eigen stuk grond. 

Door zich te verenigen kunnen ze hun ultieme droom 

waarmaken: hun zelfgemaakte wijn exporteren. Consorcio 

is vrij nieuw als exporteur op de fairtrademarkt. 

Maar de motivatie is groot. De boeren onderhouden 

goede contacten met hun collega’s van Sagrada Familia, 

door wie ze zich laten inspireren. Voor Oxfam 

Fairtrade is het versterken van dit soort organisaties 

van groot belang. 

Rosé voor Black Empowerment 

Met een nieuwe rosé deden we het afgelopen jaar 

aan ‘Black Economic Empowerment’ in Zuid-Afrika. 

We kochten de rosé namelijk van de African Terroir 

Wine Farm in de Westkaap. Om het welzijn van haar 

22 werknemers te verbeteren, richtte African Terroir 

het ‘Mountain View Community Property Association’ 

op. Momenteel telt Mountain View negen gezinnen, 

allemaal permanente arbeiders. Elke arbeider heeft 

recht op een gratis woning en is mede-eigenaar van 

de wijngaarden. Iedereen heeft toegang tot een fonds 

dat medische kosten of de kosten bij overlijden dekt, 

en krijgt een opleiding. Het bestuur beslist democratisch over 

het gebruik van de fairtradepremie. In 2008 werd de premie gebruikt 

om een computercentrum te bouwen, schooluniformen 

voor de kinderen te kopen en een kleine vrachtwagen aan te 

schaffen. 

Van ginder en ook van hier: appelsap 

Na sinaasappelsap is appelsap het meest verkochte 

sap in België, waarvoor we graag een fairtradevariant 

op de markt wilden zien. Ons troebele 

appelsap bevat vers geperst sap van appelboeren 

uit Haspengouw, gemengd met sap uit concentraat 

van Chili. Een mooi voorbeeld van hoe Noord en 

Zuid mekaar kunnen aanvullen. Het Chileense 

concentraat kopen we van Agromercedes. Dankzij 

de landhervormingen die president Frei eind jaren 

zestig doorvoerde, hebben de boeren van Agromercedes 

wat land verworven. Het producentengroepje (een zestiental 

boeren, die zonder uitzondering door de Chileense overheid als 

‘kleine boeren’ geklasseerd zijn) levert ons het sapconcentraat, 

waarvoor ze van ons drie keer zoveel krijgen als op de lokale 

markt. Met de fairtradepremie financiert de groep een project 

om onder andere aan ecologische insectenbestrijding te 

doen. 

Het beste van Noord en Zuid in een flesje: 

chocomelk 

Vanaf dit voorjaar werken we samen met Inza voor 

onze chocomelk. Een uniek project: beide organisaties 

zijn coöperaties en ijveren op hun manier voor 

een rechtvaardig inkomen voor boeren. Via de coöperatie 

Milcobel betaalt Inza haar Belgische boeren 

een correcte prijs voor de melk, en Oxfam Fairtrade 

koopt suiker en cacao van kleine boeren in het Zuiden, volgens 

de principes van eerlijke handel. Inza en Oxfam Fairtrade storten 

bovendien een deel van de chocomelkprijs in een speciaal 

fonds, waarmee ze jaarlijks een landbouwproject in het Zuiden 

zullen ondersteunen. 

Marokkaans fruit 

Een eerste product uit Marokko en meteen een 

project voor en door vrouwen: onze gedroogde 

vijgen worden geproduceerd in Bouhouda aan de 

voet van het Marokkaanse Rifgebergte. De vrouwencoöperatie 

'Source de Bouadel' droogt en exporteert 

de vijgen. De coöperatie ontstond uit een 

vereniging van ongeveer 120 vrouwen. Voor 2007 

gaf de vereniging de vrouwen vooral een kans om 


andere vrouwen te ontmoeten, even uit het huis te ontsnappen 

en meteen ook het gezinsinkomen wat aan te vullen. De vereniging 

droogde, verpakte en commercialiseerde de vijgen. 

De verwerking en verkoop van fruit versterkt de positie van 

de vrouwen binnen de gemeenschap en verhoogt het inkomen 

van de families. Na 2007 is de coöperatie meer gaan professionaliseren. 

Fair trade biedt hen in deze fase de zekerheid van 

een afzet op lange termijn en helpt met voorfinanciering. 

Zomerse specerijen en verfrissend bier 

Voor de warme barbecuedagen lanceerden 

we specerijen in kruidenmolens (eentje 

voor vis en eentje voor vlees) en een unieke 

bierset: twee flesjes Bolivar bruin, twee flesjes 

Bolivar blond en een Bolivar glas in een 

opengewerkte geschenkdoos. 

De specerijen komen van Podie (People’s Organization for Development 

Import and Export), een coöperatie uit een afgelegen 

streek in Sri Lanka. Bij Podie zijn zes producentengroepen 

aangesloten, met in totaal bijna 200 boeren die specerijen zoals 

kaneel, kardemom, kruidnagel en gember telen. Er werken 

zo’n vijftig vrouwen in de eigen fabriek van Podie, waar de specerijen 

verwerkt en verpakt worden. 

Dankzij de fairtradepremie kon Podie een drooginstallatie aanschaffen: 

één op zonne-energie voor de peper, en één op gas 

voor de kardemom. De arbeidsters van de verwerkingsfabriek 

krijgen een eerlijk loon en genieten van een sociaal vangnet 

(met o.a. pensioenen hospitalisatieverzekering). 

Ook de Bolivarbieren brengen een exotische 

noot: het zijn bieren gebrouwen volgens de 

Belgische traditie maar met ongewone, want 

zuiderse ingrediënten: rijst uit India, rietsuiker 

uit Costa Rica en quinoa uit Bolivië. 

Quinoa is een eeuwenoud gewas uit de Andes. 

De quinoa van Oxfam Fairtrade komt 

van Anapqui, een coöperatie met zo’n 2000 

leden, allemaal kleine boeren. Ze leven op de 

Boliviaanse Altiplano, een dorre hoogvlakte 

met een extreem klimaat: in de winter kan de temperatuur zakken 

tot -30° C. Eerlijke handel garandeert deze kleine boeren 

een vaste afzetmarkt en een stabiele, eerlijke prijs. Ze konden 

ook een verwerkingsfabriekje bouwen, zodat ze hun quinoa 

rechtstreeks kunnen exporteren en niet langer afhankelijk zijn 

van tussenhandelaren. Met de fairtradepremie helpt Anapqui 

de boeren om over te schakelen naar biologische teeltwijzen. 

Voor speciale gelegenheden… 

Elk jaar hebben we ook een aantal 

tijdelijke producten in het assortiment. 

Naast de chocolade holfiguren 

voor Pasen en Kerst, de pralines 

en de truffels, boden we opnieuw 

een wijnset aan, in een mooie geschenkdoos. De wijnset bevat 

vijf flesjes van 25 cl: Cabernet Sauvignon en Sauvignon Blanc 

van Sagrada Familia, Tinto de casa van Consorcio, Blanco de 

casa van Lomas de Cauquenes uit Chili en een Chardonnay 

van Imbukwe Wines uit Zuid-Afrika. 

De chocolade voor onze pralines, truffels en 

chocolade holfiguren komt uit Ivoorkust, Ghana 

en de Dominicaanse Republiek, de suiker 

uit Paraguay. De Ivoriaanse cacao komt van 

Kavokiva, een organisatie met meer dan 5800 

leden. De meeste van deze cacaoboeren runnen 

heel kleine landbouwbedrijfjes met minder 

dan 5 ha grond. Dankzij de fairtradepremie 

kan Kavokiva haar leden kwaliteitsvoorlichting 

geven, hun plantages helpen vernieuwen, 

duurzame productietechnieken introduceren 

en transport organiseren. Ze bouwde 

een gezondheidscentrum, heeft aandacht 

voor AIDS-voorlichting en organiseert onderwijs 

voor volwassenen. De strijd tegen 

illegale kinderarbeid is één van de prioriteiten 

van de organisatie. Zij stelden een 

charter op tegen kinderarbeid. 21 lokale 

comités werken in de verschillende secties 

om het charter te verspreiden, de cacaoboeren 

bewust te maken van de problematiek 

en overtreders te bestraffen. 

Procurement 

Naar een geïntegreerde aanvoerketen 

Tijdens het afgelopen boekjaar hebben Oxfam Fairtrade en 

Oxfam-Wereldwinkels de twee diensten die zich bezig houden 

met de aanvoerketen grondig hertekend en geïntegreerd. 

Vroeger werden alle relaties met de producenten in het Zuiden 

behartigd door de Producentendienst van OWW. De afdeling 

‘Aankoop en productie’ van OFT zorgde vooral voor de logistieke 

aspecten en de verwerking van de grondstoffen in het 

Noorden. 

In de nieuwe dienst is de afdeling ‘Procurement’ verantwoordelijk 

voor alle aspecten van de aanvoerketen: van de producent 

in het Zuiden tot de levering van de eindproducten aan 

ons magazijn (we spreken intern van ‘sourcing’ en ‘supply 

chain’). De Zuiddienst van OWW brengt nieuwe partners aan, 

en staat in voor de certificering en ontwikkelingsprojecten bij 

de partners. 

Hierdoor ontstaat er organisatorisch gezien een striktere scheiding 

tussen de ontwikkelings- en certificatieactiviteiten (van 

OWW) enerzijds en de handelsactiviteiten (van OFT) anderzijds. 

Door de aanvoerketen te integreren in de afdeling ‘Procurement’, 

verdiepen we bovendien onze kennis van producten, 

partners en verwerkers, zijn de verantwoordelijkheden van de 

productmanagers duidelijker en werken we efficiënter. Iedere 

productmanager is gespecialiseerd in een bepaalde productcategorie, 

bijvoorbeeld: koffie, wijnen….. 

De tabel toont hoe we het aankoopbudget besteden: 

2006 2007 2008- 

2009 

2009- 

2010 

Aankopen Noord 22,8% 21,5% 22% 22,07% 

Aankopen Zuid 35,1% 33,5% 36% 32,57% 

Bijkomende kosten 

aankoop 

13,5% 15,8% 15% 15,71% 

Verwerkers 28,7% 29,1% 27% 29,65% 

Tijdens het afgelopen boekjaar zijn de aankopen in het Zuiden 

(goederen en grondstoffen) van 36% naar 32,57% gedaald. Dit 

is een rechtstreeks gevolg van de hoge stock op het einde van 

vorig boekjaar (vooral grondstoffen). We hebben dit boekjaar 

dus iets minder goederen aangekocht, maar grondstoffen in 

stock verwerkt tot eindproducten. Het aandeel van de verwerkers 

in het aankoopbudget is dan ook gestegen van 27% naar 

29,6%. Hoewel er minder goederen zijn aangekocht, zijn de 

bijkomende kosten (zoals opslag, invoerrechten en etiketten) 

toch lichtjes gestegen, omwille van de hogere voorraadkost 

voor grondstoffen die langer op stock lagen, en van bijkomende 

kosten bij verwerking (drukwerk van labels en ander 

verpakkingsmateriaal). 

De grotere stock op het einde van vorig boekjaar resulteerde 

ook in een groter productverlies, door de relatief beperkte 

houdbaarheid van de meeste voedingsproducten en door een 

stagnerende tot dalende verkoop in volume binnen bepaalde 

assortimentscategorieën. 

Naast de aankoop en productie van goederen en het opvolgen 

van de producenten in het Zuiden, neemt trading van 

grondstoffen een steeds belangrijker plaats in. Suiker blijft 

ons belangrijkste tradingproduct, al hebben we minder suiker 

verkocht dan het jaar voordien. Hoewel we een aantal nieuwe 

klanten in onze portefeuille hebben opgenomen, kon dit het 

verlies bij enkele grotere klanten niet goedmaken. De verkoop 

van groene koffie liep zeer goed: koffie is onze tweede belangrijkste 

tradinggrondstof geworden. Ook in de vruchtensapconcentraten 

wordt onze tradingrol steeds belangrijker. 

Er is enerzijds meer en meer vraag van onze producenten om 

die rol op te nemen, anderzijds worden wij steeds vaker gezien 

als experts op de fairtradegrondstoffenmarkt. Trading in grondstoffen 

is een moeilijke zaak, die een specifieke aanpak vereist. 

We zoeken nog meer dan vroeger naar structurele klanten, om 

onze partners meer markttoegang op langere termijn te kunnen 

bezorgen. Omdat grondstoffenprijzen zo volatiel zijn, zoeken 

we naar systemen om de prijsrisico’s beter te beheersen. 

Dit zal een grote uitdaging blijven voor de toekomst, als we 

zowel onze positie van trader als die van fairtradespeler van 

afgewerkte producten veilig willen stellen. 


Foto: Griet Hendrickx

Kwaliteit 

Standaarden en certificering 

Tijdens het voorbije boekjaar hebben we ons kwaliteits- en 

voedselveiligheidssysteem verder uitgewerkt zodat dit blijft 

voldoen aan de steeds strenger wordende standaarden. Onze 

klanten verwachten de nodige kwaliteitsgaranties en willen 

die in toenemende mate door een onafhankelijke organisatie 

gecertificeerd zien. Een certificaat, behaald na een grondige 

audit, is een vereiste geworden. 

Zo’n audit wordt uitgevoerd aan de hand van een lastenboek 

of standaard, opgesteld door consortia van retailers in de 

voedingssector, of door organisaties die normen uitwerken 

(bijvoorbeeld ISO, International Organization for Standardization). 

We hebben gekozen voor certificering volgens welgekozen 

IFS-standaarden (International Featured Standards), die 

onze specifieke activiteiten in productontwikkeling, sourcing, 

opslag, verkoop en distributie omvatten. De eerste audit is gepland 

eind 2010, voor onze vier grootste productgroepen: wijn, 

koffie, sappen en chocolade. De volgende jaren wordt de certificering 

uitgebreid naar de andere productgroepen en willen we 

aantonen dat we niet alleen voldoen aan de IFS-standaarden 

maar ook aan de autocontrolegids voor onze sector. 

Ondertussen zijn de volledige ketens van de vier productgroepen 

in kaart gebracht, met oog voor alle voedselveiligheidsrisico’s. 

We vertaalden de ketens in analyseschema’s en duidelijke 

contracten met onze producenten en verwerkers. Waar nodig 

assisteerden we de producenten en verwerkers bij het in kaart 

brengen en aanpakken van hun kwaliteitsrisico’s. 

Ook voor de andere, minder grote productgroepen, ondersteunen 

we de producenten om de nodige voedselveiligheids- en 

kwaliteitsstandaarden te behalen, want dit verhoogt hun markttoegang 

en exportcapaciteit. Voorbeelden zijn onze projecten 

met palmharten, yucachips en noedels. We doen dit samen 

met Oxfam-Wereldwinkels en andere NGO’s of fairtradeorganisaties. 

Palmharten uit Peru 

Voor onze palmharten werken 

we samen met APROPAL, een 

Peruviaanse associatie van bijna 

270 palmhartenproducenten met 

meer dan tien jaar ervaring. De 

boeren hebben kleine plantages van 

gemiddeld drie hectare en ook een 

eigen verwerkingsfabriek, Alianza. In de fabriek werken 

zo’n dertig mensen. APROPAL werd in 1997 opgestart 

om boeren te doen overschakelen van cocateelt op 

palmhartenproductie. Het programma paste in de strijd 

tegen de Peruviaanse drugstrafiek. De bossen in de regio 

waren al gerooid voor de cocateelt: het ontboste gebied 

kon nu dienst doen als palmhartenplantages. Additionele 

ontbossing was niet nodig. De boeren gebruiken zoveel 

mogelijk natuurlijke technieken om te bemesten en ziektes 

te bestrijden en kweken zelf de palmhartenzaadjes. 

APROPAL hecht veel belang aan kwaliteit. Ex-change, 

een Vlaams uitzendplatform dat expertise levert aan kleine 

en middelgrote ondernemingen in het Zuiden, zond 

begin 2010 een experte op technische missie naar Peru. 

Zij helpt APROPAL mee op weg om het HACCP-certificaat 

te halen. De organisatie heeft nu ook een kwaliteitsverantwoordelijke 

aangeworven en er is een HACCP-team 

met eigen mensen. “Ecuador en Costa Rica kloppen ons 

misschien in kwantiteit, maar zeker niet in kwaliteit”, zei 

één van de boeren tijdens een groepsvergadering. Zijn 

kompanen knikten instemmend. 

Routineanalyses en verbeterprojecten 

Wat onze analyses betreft doen we waar mogelijk beroep op 

de analyses van de producent en verwerker. Vaak is dit niet 

toereikend: daarom schakelen we een tiental vaste laboratoria 

en kenniscentra in om voor ons routineanalyses uit te 

voeren. Daarnaast werken we projectmatig samen met zowel 

producenten als kenniscentra om producten te verbeteren. 

Zo hebben we tijdens het vorige boekjaar de specifieke 

smaakeigenschappen van onze olijfolies in kaart gebracht, 

zodat we nog beter kunnen selecteren. We slaagden erin 

om de bewaartermijn van onze yucachips te verlengen, een 

noodzaak voor bepaalde distributiekanalen. We hebben zelf 

een koffielaboratorium waar onze productspecialist de loten 

groene koffie selecteert en melanges samenstelt. Ons getraind 

panel van wijnproevers selecteert en test wekelijks nieuwe 

stalen uit Chili, Argentinië en Zuid-Afrika. 

Logistiek 

Ook voor de logistieke afdeling is kwaliteit een prioriteit. Onze 

eigen vrachtwagens zijn het voorbije jaar allemaal voorzien van 

temperatuurloggers, zodat we de temperatuur in de laadruimtes 

kunnen opvolgen en waar nodig de koeling bijsturen. Ook 

de vrachtwagens van externe firma’s die voor ons temperatuursgevoelige 

producten vervoeren, zoals chocolade, controleren 

we op temperatuur bij het laden en lossen. 

Automatisering 

Met ons ERP-systeem (Enterprise Resource Planning) bewaren 

we een overzicht over de kwaliteitsstatus van honderden 

referenties (grondstoffen en eindproducten). Risicoproducten 

worden bij ontvangst automatisch geblokkeerd: alleen de 

kwaliteitsdienst kan deze producten vrijgeven en doet dit pas 

als ze aan alle vereisten voldoen. Met dit systeem kunnen we 

eveneens alle leveringen aan klanten traceren, zodat we op 

korte termijn een lot kunnen terugroepen indien nodig. 

Ook werkten we een databank uit waarin we de 

productspecificaties van onze producten bijhouden. Zo 

kunnen we zeer snel producten selecteren op samenstelling, 

voedingswaarde, microbiologische, chemische of fysische 

eigenschappen of allergenen. In het komende boekjaar zullen 

we werken aan een geautomatiseerd klachtenbeheersysteem, 

zodat we deze waardevolle input ter beschikking kunnen 

stellen van de hele organisatie. 

Yucachips uit Costa Rica 

De koffiecoöperatie Coope Sarapiqui uit de provincie Alajuela in Costa Rica werd opgericht in 1969. 

De organisatie is lid van Coocafé en telt momenteel 234 leden. Coope Sarapiqui had dringend nood 

aan diversificatie, want de koffieteelt in de regio werd steeds minder rendabel. Bovendien werd de 

regio in januari 2009 zwaar getroffen door een aardbeving, die de huizen van 17 boeren verwoestte. 

Het yucaproject met Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam Fairtrade kwam dan ook als een geschenk uit 

de hemel. Sinds januari 2009 kopen we de yuca voor onze chips bij hen. De yuca wordt verwerkt in 

de chipsfabriek van Pozuelo in de hoofdstad San José. In december 2008 bezochten enkele boeren 

de fabriek. Zo konden ze met hun eigen ogen vaststellen hoe hun yuca verwerkt wordt en welke kwaliteitseisen Pozuelo 

stelt. 

Tot voor kort was de bewaartermijn van onze yucachips zes maanden. Chips hebben immers een hoog vetgehalte. Als 

dat vet in contact komt met licht en lucht, breekt het af, wat een ranzige smaak veroorzaakt. Daarom werken we al sinds 

2008 samen met het kenniscentrum Pack4Food en de verwerker Pozuelo in Costa Rica aan de verbetering van de beschermende 

atmosfeer in onze verpakking. We testten allerlei verpakkingsmaterialen (folies) en verpakkingsparameters 

(sluiting, begassing met stikstof). Ook stelden we het verband vast tussen de scheikundige afbraak van de vetten en 

de smaak. Zo konden we in oktober 2009 de bewaartermijn verlengen tot negen maanden, waardoor het product een 

betere kans maakt op de retail- en exportmarkten. 


Foto: Wim Melis

Verkoop 

Stabiele omzetcijfers in uitdagende 

commerciële tijden 

De consument hield het afgelopen jaar de hand op de knip, zodat 

heel wat bedrijven hun prognoses systematisch moesten 

bijstellen. Toch noteerde Oxfam Fairtrade een mooie omzet en 

bleken de vooropgestelde budgetten (die we halfjaarlijks evalueren) 

eerder aan de conservatieve kant. De uitdagingen in het 

fairtradelandschap, die in sneltreintempo op ons afkwamen, 

konden de salesploeg niet uit haar lood slaan. Uitdagingen 

zien we niet als bedreigingen, maar als redenen om ons nog 

beter te positioneren op de markt van de fast-moving consumer 

goods. 

Wat zijn nu onze grootste uitdagingen? Ten eerste zijn dat de 

toenemende alternatieven voor onze belangrijkste voedingscategorieën 

(koffie, chocolade, wijn…). Traditionele spelers 

beginnen bijvoorbeeld een eigen fairtradelijn, sterk gericht op 

een specifiek product, zodat ze zeer competitief uit de hoek 

kunnen komen. Ook de voornaamste supermarktketens doen 

dat. Verder wagen gespecialiseerde buitenlandse fairtraders 

zich op de Belgische markt, zodat we onze aanpak en strategie 

vaak op korte termijn moeten aanpassen. 

Echte specialisten 

Ons commerciële antwoord op deze ontwikkelingen: we 

leiden onze salesploeg op tot echte productspecialisten, we 

behouden een redelijke marge, we werken aan realistische maar 

competitieve prijzen en we brengen de rendabiliteit van onze 

verkoopskanalen en klanten nauwkeurig in kaart. Verder kiezen 

we voor permanente innovatie in ons assortiment, is kwaliteit 

een echte prioriteit en integreren we business development 

op langere termijn en met duidelijke objectieven in onze 

verkoopstrategie. We accentueren onze directe link met de 

producenten in het Zuiden en brengen meer impactverhalen. 

Oxfam Fairtrade is dé pionier in eerlijke handel: die rol willen 

we nadrukkelijk blijven spelen, zowel voor bestaande als voor 

potentiële klanten. 

Zes verkoopskanalen 

In het afgelopen boekjaar (1 juli 2009 tot en met 30 juni 2010) 

verdeelden we opnieuw onze energie en beschikbare middelen 

over zes commerciële branches: Oxfam-Wereldwinkels, 

Oxfam-Magasins du Monde, grootverbruik (out-of-home), 

retail, export en verkoop aan EFTA-partners. 

Tijdens de laatste twee boekjaren zijn er een aantal interne 

wijzigingen doorgevoerd: we pasten het facturatieproces 

aan en hebben een eenmalig verlengd boekjaar gehad (van 1 

januari 2008 tot en met 30 juni 2009). Bovendien werden de 

branches hertekend. Daardoor is het moeilijk om de omzetten 

en resultaten van deze twee boekjaren te vergelijken. 

Als we het resultaat van beide periodes tegenover elkaar afzetten 

(zonder rekening te houden met de pure verkoop van grondstoffen 

aan onze verwerkers, die goed is voor +0697.376 dit 

boekjaar), dan zien we een mooie meeromzet van +0415.928. 

Dit cijfer moet wel genuanceerd worden. Zetten we de zes 

branches zuiver tegenover elkaar af (dit impliceert een correctie 

op de omzet die onder branche OWW staat), dan krijgen we 

een meer bescheiden resultaat: een meeromzet van +0260.781 

ten opzichte van een vorige vergelijkbare periode. 

Foto: oft 

Vooral het laatste semester zorgde voor een mooie omzetgroei. 

We overschrijden het voorziene budget met +9,43%, goed voor 

maar liefst +01.722.879. Dit bewijst alleszins dat Oxfam Fairtrade 

zelfs in economisch kwetsbare tijden kan blijven groeien, 

mits de nodige inspanningen en juiste beleidskeuzes. Niettemin 

merken we dat de groei zich vooral op de exportmarkt 

situeert, meer bepaald de verkoop aan andere fairtraders in het 

buitenland. Waakzaamheid blijft dus geboden. 

Wanneer we dieper ingaan op de cijfers, zien we dat de branches 

Oxfam-Wereldwinkels, grootverbruik, export, en verkoop 

aan EFTA-leden het beter doen dan vorig jaar. Twee branches 

die het minder goed doen, zijn de retail en Oxfam-Magasins 

du monde. Wat de retail betreft: Carrefour bouwde ons assortiment 

drastisch af, wat gedeeltelijk opgevangen werd door een 

groeiende samenwerking met een aantal kleinere retailers. Het 

terugvallende cijfer van Oxfam-Magasins du monde is deels 

toe te schrijven aan een logische verschuiving van de Waalse 

b2b-component naar de categorie ‘grootverbruik’. Dat zorgt 

in omgekeerde richting voor een fikse toename van het grootverbruikcijfer. 

Wereldwinkels in Vlaanderen en Wallonië: 

voorzichtig positief 

Al kleurden de cijfers in de laatste twee maanden kort rood, 

door de sterke vorige kwartalen haalde Oxfam-Wereldwinkels 

toch +054.079 meeromzet ten opzichte van vorig jaar, 

en bleef zo een ruime 0349.148 boven het voorziene budget 

(een stijging van 4,11%). Deze groei is echter vooral een groei 

in waarde, niet zozeer in volume. Het effect van een aantal 

prijswijzigingen is dus niet te onderschatten. Het Vlaamse 

wereldwinkelnetwerk (217 winkels) zorgt ondanks dit kleine 

groeipercentage toch opnieuw voor de nodige stabiliteit in de 

klantenportefeuille en realiseert een bescheiden maar gestage 

meerverkoop. 

Oxfam-Magasins du monde verloor aanzienlijk terrein ten 

opzichte van het vorige boekjaar. Naast de verschuiving van 

de Waalse b2b-component naar de categorie ‘grootverbruik’, 

spelen nog enkele andere factoren mee: de Luxemburgse 

wereldwinkels werden overgeheveld naar onze agent in 

Luxemburg, Oxfam-Magasins du monde slankte haar 

assortiment af en de omzet in de Waalse wereldwinkels 

daalde. 

In cumul betekent dit -0212.472 (-9,41%). Ook hier hadden we 

het budget voorzichtig ingeschat zodat deze branche uiteindelijk 

toch nog een stevige surplus op het oorspronkelijke budget 

van +0334.416 (+19,56%) kan neerzetten. 

Grootverbruik 

De out-of-home branche hield in het afgelopen boekjaar 

goed stand, en dat ligt vooral aan de ‘grootverbruikcentrales’ 

(grootverbruikhubs, gelinkt aan de wereldwinkels van 

Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent en Hasselt). Het 

eindresultaat is niettemin met gezonde kritische zin te 

benaderen: enerzijds is er de voorsprong ten opzichte van 

vorig boekjaar met een stevige 0188.945 (+7,69%). Anderzijds 

werden de hooggespannen verwachtingen niet helemaal 

ingelost, waardoor we op -0117.230 stranden ten opzichte 

van het vooropgestelde budget (-4,24%). De verschuiving van 

de Waalse b2b-component naar de categorie ‘grootverbruik’ 

is goed voor 0118.527 ‘theoretische’ groei, waardoor de reële 

groei afklokt op 070.419. 

Supermarkten 

Het verlies van omzet bij Carrefour en de opmars van de private 

labels zorgt voor een systematisch groeiende achterstand 

in cumul naar -0111.062 over het afgelopen jaar. De samenwerking 

met Delhaize en Colruyt blijft dan weer zeer stabiel, en 

ook bij de kleinere retailers zijn er mooie groeiperspectieven op 

te tekenen. Het verlies van Carrefour was voorzien in het budget, 

zodat we toch konden afsluiten met een mooie +0235.810 

(+10,98%) ten opzichte van het voorziene budget. 

Over de grenzen 

De verkoop aan EFTA-leden (collega-fairtradeorganisaties) 

tekent een eindscore op van +0186.280 ten opzichte van 

de vorige twaalf maanden. Het budget was omwille van de 

eerder precaire financiële toestand van enkele EFTA-leden 

vrij conservatief ingeschat, zodat we uiteindelijk afsluiten 

met een niet voorziene meeromzet van 0678.191 (+30,57%). 

EFTA is hiermee zowel in procenten als in absolute waarde 

de kampioen van de verkoopskanalen ten opzichte van het 

budget. Ons zakencijfer bij een aantal bestaande EFTA-klanten 

heeft zich mooi hersteld, en bij enkelen realiseren we zelfs een 

belangrijke extra omzet. 

De exportbranche (uitgezonderd EFTA) toont mooie groeicijfers 

ten opzichte van de vorige twaalf maanden en sluit af met 

+15,27% of +0155.010. Export overtreft het voorziene budget 

met 0242.544 (+26,15%) en tekent dus een zeer positief jaareinde 

op. Met een uitgepuurde commerciële strategie in een 

aantal kernlanden en een nieuwe exportmanager, krijgt dit verkoopskanaal 

het komende jaar extra aandacht, zodat we ons 

merkpotentieel ten volle kunnen benutten. 


Exportlanden: 

Australië 

België 

Canada 

Denemarken 

Duitsland 

Frankrijk 

Griekenland 

Groot-Brittannië 

Hongarije 

Hong Kong 

Italië 

Japan 

Letland 

Luxemburg 

Nederland 

Nieuw-Zeeland 

Noorwegen 

Oostenrijk 

Polen 

Portugal 

Roemenië 

Spanje 

Zweden 

Zwitserland 

Landen van aankoop producten / 

grondstoffen: 

Afrika 

Benin 

Burkina Faso 

Egypte 

Ethiopië 

Ghana 

Ivoorkust 

Kenia 

Madagascar 

Marokko 

Mozambique 

Swaziland 

Tanzania 

Uganda 

Zuid-Afrika 

Azië - Midden-Oosten 

Filipijnen 

India 

Israël 

Laos 

Pakistan 

Palestina 

Sri Lanka 

Thailand 

Latijns-Amerika 

Argentinië 

Bolivië 

Brazilië 

Chili 

Colombia 

Costa Rica 

Cuba 

Dominicaanse Republiek 

Ecuador 

Guatemala 

Haïti 

Honduras 

Mexico 

Nicaragua 

Paraguay 

Peru 

Een scharnierjaar voor de 

marketing 

Oxfam Fairtrade positioneert zich heel sterk als een 

merk van kwaliteitsvolle voedingsproducten van eerlijke 

handel. We richten ons daarbij in eerste instantie 

op de eindconsument, zonder de professionele 

gebruiker in de kou te laten staan. In een wereld waar 

multinationale merken met megabudgetten en dito 

campagnes alomtegenwoordig zijn, vraagt het enige 

bravoure en vooral niet aflatende inspanningen van de 

marketingafdeling om ons merk in de hoofden van de 

consument te verankeren. 

De kunst van het jongleren 

Het marketingbudget bedroeg in het boekjaar 2009 - 2010 

een kleine 2% van de gerealiseerde omzet. Een op het eerste 

zicht niet onaardig cijfer, maar toch relatief bescheiden om een 

merknaam te ondersteunen die volgens recent onderzoek een 

belletje doet rinkelen bij maar liefst 52% van de consumenten 

(71% indien wordt doorgevraagd). Bovendien hebben we ruim 

200 producten te promoten, in zes verschillende commerciële 

verkoopskanalen in binnen- en buitenland. Die verkoopskanalen 

vragen stuk voor stuk een zeer specifieke marketingaanpak 

en terreinkennis. Oxfam Fairtrade is dus een beetje zoals een 

goochelaar die met een groot aantal ballen jongleert. 

Zien en gezien worden: BV’s en producenten 

Tijdens het voorbije boekjaar bleven we onverminderd onze 

merkaanwezigheid vergroten: we namen met een klein maar 

dynamisch team van verkopers en marketeers deel aan 

beurzen, waren te zien op festivals en tijdens evenementen. 

Een hoogtepunt van ons marketingjaar was alleszins onze 

succesvolle mediacampagne van december 2009, waarin 

BV’s voor de eerlijke handel van Oxfam Fairtrade kozen en in 

niet alledaagse poses en settings voor de lens van fotografe 

Lieve Blancquaert verschenen. Ook dit keer werd deze format 

positief onthaald in de media. 

Zo’n BV-campagne is voor ons geen eindpunt maar eerder een 

scharniermoment in onze aanpak: we willen de producenten 

in het Zuiden en hun verhaal meer in beeld brengen. We willen 

hen binden aan mensen in het Noorden die met hun aankoop 

niet enkel een steentje bijdragen aan eerlijker handelsverhoudingen, 

maar er ook fijne producten mee in huis halen waarmee 

ze naar hartenlust kunnen experimenteren. Niets is mooier dan 

culturen en verhalen die elkaar ontmoeten aan de kookpot! 

Daarom organiseerden we in 2008 en 2009 vijf reizen met 

fotografe Lieve Blancquaert en een cameraploeg, die we 

documenteerden in een boek en een bijhorende dvd: ‘Lesties 

nieuwe schoenen’. Daarin tonen we vijf partners en hun 

leefwereld: een wijnboerderij en een rooibosproducent uit 

Zuid-Afrika, onze rietsuikerproducent uit Paraguay, bioboeren 

die thee en kruiden telen in Sri Lanka, en een cacaocoöperatie 

uit de Dominicaanse Republiek. Stuk voor stuk overtuigende 

documenten die aantonen dat fair trade geen fabel is, maar 

een wezenlijk verschil maakt op het terrein. 

Meten is weten 

Het boekjaar 2009 - 2010 was voor de marketingafdeling een 

scharnierjaar omdat we met een nieuwe, meer toekomstgerichte 

manier van werken zijn gestart: marketingmensen zijn 

nu eenmaal aan de trendgevoelige kant, dus ook bij ons deed 

het modieuze letterwoord ROMI (Return On Marketing Investment) 

zijn intrede. We zullen in toenemende mate het effect van 

onze marketinguitgaven daadwerkelijk gaan meten. Die output 

kan zich tonen in groeiende omzetcijfers, een toename van het 

aantal trouwe consumenten, het aantal nieuwe klanten, meer 

merkbekendheid enzovoort. 

Hoewel deze werkwijze zich in onze organisatie nog in een 

exploratiefase bevindt, willen we die systematisch implementeren, 

om zeker in het komende boekjaar op objectieve wijze 

te kunnen aantonen dat geld investeren in marketing meer is 

dan lucht kopen en verkopen. Meten is weten, dus doen we 

in toenemende mate kwantitatieve en kwalitatieve research 

(in samenwerking met gespecialiseerde bureaus, met specifieke 

studierichtingen of in huis). We sleutelen verder aan een 

systeem van budgetopvolging waarmee we kosten en baten 

zichtbaarder tegen elkaar kunnen afzetten. Dit mag een langetermijnvisie 

niet in de weg staan. Merkbekendheid en klantentrouw 

onderhouden en stimuleren zijn geen louter tactische 

bezigheden maar strategische, en daardoor van vitaal belang 

voor de waarde en performantie van een bedrijf. 

Een tweede ingrijpende wijziging op de marketingafdeling 

betrof het team zelf: dat telt nu vier medewerkers en een 

eindverantwoordelijke. Elke medewerker brengt zijn specifieke 

expertise mee en is verantwoordelijk voor een planmatige 

aanpak, de opvolging van projecten, en een budget, terwijl 

we vroeger allemaal manusjes-van-alles waren. Nu neemt de 

ene medewerker media, events, festivals en beurzen voor zijn 

rekening, een andere is verantwoordelijk voor verpakkingen en 

bewaakt ons merk. Interne en externe bedrijfscommunicatie is 

het werkterrein van een derde medewerker. Een gloednieuw 

teamlid ontwikkelt in overleg met de verkoopploeg allerlei 

tools en POS-materiaal (Point-of-Sales) voor de verschillende 

verkoopskanalen en brengt geschenkpakketten op de markt. 

Een team van specialisten is consistent met onze nieuwe 

werkwijze: het meetbaar en aftoetsbaar maken van de diverse 

componenten van het grote marketingverhaal. 

Achter de schermen startten we met wat wel eens de meest 

ingrijpende verandering voor de komende jaren zou kunnen zijn 

in de winkelrekken: het vernieuwen van onze verpakkingslijn. 

De huidige verpakkingslijn heeft zeker haar deugdelijkheid 

bewezen, maar na zes jaar trouwe dienst is een opfrissing aan 


de orde. Onze noden zijn de laatste jaren veranderd, er zijn 

talloze vereisten en voorwaarden: steeds meer talen, labels, 

ingrediënten en producenten moeten allemaal hun plaatsje 

vinden op de verpakking. We hielden brainstormsessies in 

huis, schreven een opdracht uit, selecteerden een bureau dat 

samen met ons de lange weg naar een nieuwe verpakking 

wil afleggen, en stelden onze merkpolitiek en bedrijfs-DNA 

scherp. Al dit werk moet in het voorjaar 2011 resulteren in 

een productassortiment dat stapsgewijs in een nieuw en 

aantrekkelijk jasje komt te zitten. Een jasje dat hedendaags 

moet aandoen, maar ook bestand moet zijn tegen de tijd. Net 

zoals de marketeers die al deze uitdagingen dagelijks waar 

mogen maken. 

Smaak de wereld: ons kookboek 

Samen met uitgeverij Lannoo maakten we het “Oxfam Fairtrade 

Kookboek”, met daarin een fantastische reeks originele 

recepten: zomerse salades, oosterse tajines, verrukkelijke 

taarten. In elk recept zit minstens één ingrediënt uit het Zuiden, 

gekoesterd door boeren of arbeiders die dankzij fair trade een 

beter leven hebben. De recepten werden bedacht door mensen 

die fair trade een warm hart toedragen. Het boek is te koop 

in de wereldwinkel. Een bijkomende schat aan recepten is te 

vinden op onze website: www.oxfamfairtrade.be/recepten. 

Festivals juli 2009 tot en met juni 2010 

• Vredesloop, Ieper 

• Festival Avanti! Traject Lokeren - Waasmunster - Lokeren 

• Wereldfeest Bokrijk 

• Pukkelpop 

• Antilliaanse Feesten, Hoogstraten 

• Theater aan Zee, Oostende 

• Gentse Feesten 

• Enterrock, Genk 

• Noche de amor, Vooruit Gent 

• Cinema Novo, Brugge 

• Dranouter aan zee, De Panne 

• Kattendijk Tango, Antwerpen 

• Open Doek, Turnhout 

• Abonneedag Bokrijk 

• Red Rock Rally, Brugge 

• Plantendag Bokrijk 

• Let’s Mundo, Boom 

• Mano Mundo, Boom 

• Sfinks Mundial, Boechout 

• In de luwte kunstfestival, Roosdaal 

• Ten Vrede, Diksmuide 

• Bola Moyo, Depot Leuven 

• Wereldfeest Leuven 

• Openluchttheater Deurne, Rivierenhof 

• Couleur Café, Brussel 

• Afro Latino festival, Bree 

• Feest in het park, Brugge 

• Milieufestival BorgerRio, Borgerhout 

• Wereld @ Hasselt voor kids 

Beurzen juli 2009 tot en met juni 2010 

• Vakbeurs voor de wereldwinkeliers, Gent 

• Vitasana, Gent 

• Megavino, Brussel 

• Horeca Expo, Flanders Expo Gent 

• Zoetwarenbeurs ISN, Keulen 

• Salon des mandataires, Marche-en-Famenne 

• Biofach, Nürnberg 

• Biovak, Zwolle 

• Reismarkt , Brugge 

• Horecatel, Marche-en-Famenne 

• Foire du commerce équitable, Lille 

• Your Choice, Brussel 

www.oft.be in statistieken 

(periode 1 juli 2009 - 30 juni 2010) 

• Gemiddeld aantal bezoekers per maand: 

5.556 

• Gemiddeld aantal unieke bezoekers per 

maand: 4.260 

• Totaal aantal unieke bezoekers: 51.124 

• Totaal aantal bezoeken: 66.674 

• Populairste pagina’s: producten, recepten en 

verkooppunten 


Financieel verslag 

Foto: Griet Hendrickx 

Positief resultaat 

Oxfam Fairtrade cvba boekte in 2009-2010 een positief resultaat 

van 0205.938,50 na belasting. Er werd een omzet gerealiseerd 

van 020.800.160,15 in afgewerkte voedingsproducten 

en grondstoffen. Als we dit cijfer vergelijken met een gelijkwaardige 

periode van 12 maanden in het vorige (verlengde) 

boekjaar, zien we dat de omzet van food toegenomen is 

met 0,44% en de omzet van grondstoffen verminderd is met 

23,96%. Dit laatste komt doordat we onze grondstoffen niet 

meer doorverkopen aan onze verwerkers, maar aan hen ter 

beschikking stellen om tegen een maakloon producten voor 

ons af te werken. Ook de verkoop van rietsuiker nam af. 

Bruto toegevoegde waarde 

De bruto toegevoegde waarde bedroeg tijdens het afgelopen 

boekjaar 27,64% van de omzet, een lichte stijging ten opzichte 

van vorig boekjaar. Deze stijging is vooral te wijten aan de USdollar, 

die we tegen een gunstige koers hebben aangekocht. 

Het effect van de lagere Max Havelaarbijdrage speelde dit 

boekjaar ten volle mee. Net zoals vorig jaar noteren we een 

relatief groot productverlies. 

Het Zuiden nog meer in zicht 

Onze nieuwe toekomstvisie ziet eerlijke handel als een duurzame 

economische ontwikkelingsstrategie (lees p. 7-11). We 

kiezen er voor om op termijn en waar mogelijk de toegevoegde 

waarde in het Zuiden verder te verhogen (bijvoorbeeld wijn). 

De ‘fairtradefee’, een bijdrage van Oxfam Fairtrade aan Oxfam-Wereldwinkels 

voor het gebruik van het wereldwinkelnetwerk, 

partnerontwikkeling, partnerscreening en -opvolging, is 

even hoog als vorig boekjaar. Daarbovenop werd 020.000 in 

het OWW-Partnerfonds gestort om kwetsbare producenten te 

ondersteunen. De voorfinanciering aan partners in het Zuiden 

steeg met 121%. 

Werkings- en personeelskosten 

De terugkerende efficiëntie- en besparingsmaatregelen die we 

tijdens de vorige boekjaren implementeerden bleven een gunstig 

effect hebben op onze werkingskosten. Er waren echter 

wel een aantal uitzonderlijke kosten: een compensatievergoeding 

ten aanzien van Oxfam-Magasins du monde voor de overname 

van hun b2b-segment, een royalty aan Oxfam France 

voor de verkoop van onze producten op de Franse markt en 

belangrijke herstellingskosten voor drie van onze vrachtwagens. 

De personeelskosten namen lichtjes af omdat een aantal 

ontslagnemende personeelsleden niet of niet onmiddellijk werden 

vervangen. 

Uitzonderlijke opbrengst 

De ‘uitzonderlijke opbrengst’ slaat vooral op de waardering 

van niet-teruggekeerde geschenkencheques. Deze worden in 

de balans aan 20% in opbrengst genomen ten opzichte van 

3% de vorige jaren. 

Productverlies 

Elk bedrijf dat voedingsproducten koopt, stockeert en verkoopt 

op de FMCG-markt, krijgt te maken met productverlies. 

De oorzaken van productverlies zijn uiteenlopend: een te korte 

houdbaarheid, kwaliteitsklachten, een verkoopscijfer dat de 

prognoses niet volgt, enzovoort. Tijdens het voorbije boekjaar 

was de belangrijkste reden een verkoop die lager uitviel dan de 

prognose, waardoor de vervaldatum van producten te dichtbij 

kwam om ze nog te kunnen verkopen. 

Wanneer producten voor verdere verkoop afgekeurd worden, 

zijn er verschillende opties. Die zijn afhankelijk van de reden 

waarom het product niet langer verkoopbaar is. Producten met 

korte houdbaarheid gebruiken we bijvoorbeeld als promotool. 

Wanneer de vervaldatum wat dichterbij komt, gaan ze naar de 

voedselbank. Wanneer we geen tweede bestemming vinden, 

er een probleem is met de kwaliteit, of de vervaldatum is té 

dichtbij, wordt de voorraad vernietigd. 

Het effectieve productverlies voor boekjaar 2009-2010 bedroeg 

0196.307 of 0,95% van de omzet. In boekjaar 2008- 

2009 bedroeg het productverlies 0280.545 (weliswaar over 18 

maanden) of 0,89% van de omzet. Een aanvaardbaar percentage, 

maar toch een cijfer dat we in de komende maanden 

drastisch naar beneden willen halen. 

Productverlies heeft een belangrijke budgettaire impact. Daarom 

werken we voortdurend aan initiatieven om de prognoses 

beter in te schatten. Zo spelen we sinds januari 2010 nog korter 

op de bal met ons maandelijkse prognoseoverleg tussen de 

afdelingen aankoop, verkoop en marketing. Daar analyseren 

we de afwijkingen tussen de gemaakte prognoses en de werkelijke 

verkoop, stellen waar nodig de prognoses bij of ondernemen 

promotionele of andere commerciële acties. 

We vinden het belangrijk om zoveel mogelijk producten in het 

Zuiden te laten afwerken. Jammer genoeg, maar niet onlogisch, 

zijn het net die producten (bioforel, lookpasta, gedroogde 

mango’s) die het grootste productverlies veroorzaken, samen 

met producten die sowieso een korte houdbaarheid hebben, 

zoals chips en vijgen. De producten die tijdens het afgelopen 

boekjaar het meeste productverlies veroorzaakten, waren: 

gedroogde mango’s, notenrepen, cashewnoten, olijfolie en 

sinaasappelsap in tetra. De gedroogde mango’s steken er met 

kop en schouders boven uit, omdat dit product oogstgebonden 

is en slechts één keer per jaar kan aangekocht worden. We 

verloren een belangrijke klant voor dit product, en de verkoop 

in de wereldwinkels daalde, waardoor een aanzienlijke partij 

onverkocht bleef. Ook noten worden niet frequent geleverd 

en hebben een eerder korte houdbaarheid. Sinaasappelsap 

in tetraverpakking werd dan weer gelanceerd voor verkoop 

aan de retail. Omdat de minimum productiehoeveelheid bij de 

verwerker vrij groot is, en de verkoop aan de retail niet meteen 



Foto: Griet Hendrickx 

volgde, leden we productverlies. Van een laatste product, de 

Palestijnse olijfolie, hadden we een te grote voorraad en bleek 

de prijs (die nochtans scherp berekend was) te hoog voor de 

consument. 

Productverliezen die niet door kwaliteitsproblemen veroorzaakt 

worden, nemen we volledig ten laste van het bedrijf. De boeren 

in het Zuiden krijgen voor elke aangekochte kilogram of liter de 

fairtradeprijs en de premie. 

Balans: activa 

Investeringen 

Tijdens het voorbije boekjaar 2009-2010 werd voor een totaal 

bedrag van 097.114,11 geïnvesteerd in immateriële en materiële 

vaste activa. De belangrijkste investeringen waren: een 

ERP-softwarepakket en computermateriaal: 051.356,79, verbouwingswerken 

aan het huidige magazijn: 06.700,48 en voor 

035.056,84 in productievormen zoals rozijnen en noten, koffie 

en choco rice crispies. Er waren geen belangrijke desinvesteringen. 

De kostenstructuur optimaal beheersen blijft belangrijk. 

Daarnaast krijgen globale uitbreidingsstrategieën en investeringskeuzes 

op langere termijn een hoge prioriteit: uitbreiding 

naar nieuwe markten, innovatieve productontwikkeling, … . 

Voorraden 

We zien een substantiële daling van de voorraden met 

0205.916,93 (3,91%). De voorraden omvatten net als vorig 

jaar de goederen onderweg (Zuiderse partners) en de vooruitbetalingen 

op bestellingen (voorfinancieringen). De daling 

komt vooral door de beheersing van het werkkapitaal en de 

afwaardering van de voedingsproducten die een lage stockrotatie 

hebben, met productverlies als gevolg. De voorfinancieringen 

aan onze Zuiderse partners (rubriek 36) stegen met 

121%. 

Het blijft een uitdaging om de voorraden laag te houden zonder 

de omzet/verkoop in het gedrang te brengen en zonder 

schade toe te brengen aan de langetermijnrelaties met zowel 

klanten als leveranciers. 

Vorderingen en liquide middelen 

De handelsvorderingen (rubriek 40) dalen met 23,91% omdat 

klantenvorderingen strikt opgevolgd werden en omdat de omzet/verkoop 

juni 2010 daalde ten opzichte van juni 2009. Er 

werden geen bijkomende voorzieningen aangelegd voor dubieuze 

debiteuren. Van één klant die vorig jaar genoteerd stond 

als dubieus is er een klein bedrag gerecupereerd en bijgevolg 

een terugname gedaan in resultaat. De voorraaddaling zorgde 

ervoor dat er meer cash vrijkwam. Deze cashgelden gebruikten 

we om onze Zuiderse partners sneller aan voorfinanciering 

te helpen. Bijgevolg daalden onze liquide middelen met 

0545.858,09 (minus 58,57%). 

Balans: passiva 

Langs de passivazijde van de balans zien we de schulden op 

ten hoogste één jaar verminderen. 

Schulden op korte en lange termijn 

De achtergestelde lening van het Kringloopfonds ten 

bedrage van 1 miljoen euro is een in 2006 verkregen lening 

met een looptijd van 15 jaar. De terugbetaling zal nadien 

gebeuren, in schijven van 0200.000 (tijdens de eerste 10 

jaar genieten we van een vrijstelling van aflossing kapitaal). 

Tot deze terugbetaling wordt een rente betaald van 4%. 

De financiële schulden (rubriek 43) op korte termijn dalen 

met 65,48%. Deze financiële kortetermijnleningen (straight 

loans) konden aanzienlijk afgebouwd worden en dit zonder 

onze liquiditeitspositie in gevaar te brengen omdat we 

sneller cashgelden binnenkregen van onze klanten. De 

handelsschulden (rubriek 44) zijn gedaald met 30,62% omdat 

we op het einde van het boekjaar minder aankochten bij onze 

leveranciers en onze voorraad dus ook laag bleef. De daling 

van de belastingschulden (rubriek 450/3) is voornamelijk te 

verklaren door het feit dat er minder verschuldigde BTW op 

rekening courant open stond op afsluitdatum. De schulden 

met betrekking tot de bezoldigingen en sociale lasten (rubriek 

454/9) daalden eveneens (RSZ en bedrijfsvoorheffing) omdat 

er een terugname moest gebeuren van de voorzieningen voor 

vakantiegelden en eindejaarspremies. 


Nr. BE 0453.066.016 

VOL 2.1 

BALANS NA WINSTVERDELING 

ACTIVA 

Toel. Codes Boekjaar Vorig boekjaar 

VASTE ACTIVA ........................................................................... 20/28 1.382.047,84 1.557.097,94 

Oprichtingskosten .................................................................... 5.1 20 2.683,99 3.041,86 

Immateriële vaste activa .......................................................... 5.2 21 136.816,57 166.740,53 

Materiële vaste activa .............................................................. 5.3 22/27 1.211.261,97 1.356.030,24 

Terreinen en gebouwen ......................................................... 22 861.587,59 924.699,04 

Installaties, machines en uitrusting ........................................ 23 172.580,99 188.197,25 

Meubilair en rollend materieel ............................................... 24 72.323,54 102.822,41 

Leasing en soortgelijke rechten ............................................. 25 104.769,85 140.311,54 

Overige materiële vaste activa .............................................. 26 ............................. ............................. 

Activa in aanbouw en vooruitbetalingen ................................ 

5.4/ 

27 ............................. ............................. 

Financiële vaste activa ............................................................ 5.5.1 28 31.285,31 31.285,31 

Verbonden ondernemingen ................................................... 5.14 280/1 ............................. ............................. 

Deelnemingen ................................................................... 280 ............................. ............................. 

Vorderingen ...................................................................... 

Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding 

281 ............................. ............................. 

bestaat ................................................................................... 5.14 282/3 ............................. ............................. 

Deelnemingen ................................................................... 282 ............................. ............................. 

Vorderingen ...................................................................... 283 ............................. ............................. 

Andere financiële vaste activa ............................................... 284/8 31.285,31 31.285,31 

Aandelen ........................................................................... 284 250,00 250,00 

Vorderingen en borgtochten in contanten ......................... 285/8 31.035,31 31.035,31 

VLOTTENDE ACTIVA ................................................................... 29/58 8.207.735,02 9.437.943,34 

Vorderingen op meer dan één jaar ......................................... 29 ............................. ............................. 

Handelsvorderingen .............................................................. 290 ............................. ............................. 

Overige vorderingen .............................................................. 291 ............................. ............................. 

Voorraden en bestellingen in uitvoering ................................ 3 5.058.691,21 5.264.608,14 

Voorraden .............................................................................. 30/36 5.058.691,21 5.264.608,14 

Grond- en hulpstoffen ....................................................... 30/31 261.418,61 73.654,09 

Goederen in bewerking ..................................................... 32 1.456.461,39 2.185.199,20 

Gereed product ................................................................. 33 ............................. ............................. 

Handelsgoederen ............................................................. 34 2.744.445,34 2.735.990,32 

Onroerende goederen bestemd voor verkoop .................. 35 ............................. ............................. 

Vooruitbetalingen .............................................................. 36 596.365,87 269.764,53 

Bestellingen in uitvoering ....................................................... 37 ............................. ............................. 

Vorderingen op ten hoogste één jaar ..................................... 40/41 2.715.393,15 3.210.105,88 

Handelsvorderingen .............................................................. 40 2.441.049,14 3.208.057,75 

Overige vorderingen .............................................................. 41 274.344,01 2.048,13 

Geldbeleggingen ...................................................................... 

5.5.1/ 

5.6 50/53 ............................. ............................. 

Eigen aandelen ...................................................................... 50 ............................. ............................. 

Overige beleggingen ............................................................. 51/53 ............................. ............................. 

Liquide middelen ...................................................................... 54/58 386.116,11 931.974,20 

Overlopende rekeningen ......................................................... 5.6 490/1 47.534,55 31.255,12 

TOTAAL VAN DE ACTIVA ........................................................ 20/58 9.589.782,86 10.995.041,28 


First - VOL2010 - 4 / 45 

Nr. BE 0453.066.016 

VOL 2.2 

Toel. Codes Boekjaar Vorig boekjaar 

PASSIVA 

EIGEN VERMOGEN ............................................................(+)/(-) 10/15 4.186.520,58 3.959.777,97 

Kapitaal ..................................................................................... 5.7 10 2.189.500,00 2.162.000,00 

Geplaatst kapitaal .................................................................. 100 2.189.500,00 2.162.000,00 

Niet-opgevraagd kapitaal ....................................................... 101 ............................. ............................. 

Uitgiftepremies ......................................................................... 11 ............................. ............................. 

Herwaarderingsmeerwaarden ................................................. 12 ............................. ............................. 

Reserves ................................................................................... 13 1.354.931,12 1.344.497,76 

Wettelijke reserve .................................................................. 130 218.950,00 208.516,64 

Onbeschikbare reserves ........................................................ 131 165.722,81 165.722,81 

Voor eigen aandelen ......................................................... 1310 ............................. ............................. 

Andere .............................................................................. 1311 165.722,81 165.722,81 

Belastingvrije reserves .......................................................... 132 ............................. ............................. 

Beschikbare reserves ............................................................ 133 970.258,31 970.258,31 

Overgedragen winst (verlies) ........................................(+)/(-) 14 610.675,55 419.460,41 

Kapitaalsubsidies ..................................................................... 15 31.413,91 33.819,80 

Voorschot aan de vennoten op de verdeling van het 

netto-actief ................................................................................ 19 ............................. ............................. 

VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN .................... 16 72.689,19 70.837,30 

Voorzieningen voor risico's en kosten ................................... 160/5 72.689,19 70.837,30 

Pensioenen en soortgelijke verplichtingen ............................ 160 ............................. ............................. 

Belastingen ............................................................................ 161 ............................. ............................. 

Grote herstellings- en onderhoudswerken ............................. 162 52.689,19 70.837,30 

Overige risico's en kosten ...................................................... 5.8 163/5 20.000,00 ............................. 

Uitgestelde belastingen ........................................................... 168 ............................. ............................. 

SCHULDEN ................................................................................. 17/49 5.330.573,09 6.964.426,01 

Schulden op meer dan één jaar .............................................. 5.9 17 1.511.229,74 1.596.895,32 

Financiële schulden ............................................................... 170/4 1.511.229,74 1.596.895,32 

Achtergestelde leningen ................................................... 170 1.000.000,00 1.000.000,00 

Niet-achtergestelde obligatieleningen ............................... 171 ............................. ............................. 

Leasingschulden en soortgelijke schulden ....................... 172 82.834,16 117.092,25 

Kredietinstellingen ............................................................ 173 428.395,58 479.803,07 

Overige leningen ............................................................... 174 ............................. ............................. 

Handelsschulden ................................................................... 175 ............................. ............................. 

Leveranciers ..................................................................... 1750 ............................. ............................. 

Te betalen wissels ............................................................ 1751 ............................. ............................. 

Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen ....................... 176 ............................. ............................. 

Overige schulden ................................................................... 178/9 ............................. ............................. 

Schulden op ten hoogste één jaar .......................................... 42/48 3.619.762,53 5.145.942,77 

Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen 5.9 42 85.574,61 83.243,66 

Financiële schulden ............................................................... 43 300.000,00 868.947,49 

Kredietinstellingen ............................................................ 430/8 300.000,00 868.947,49 

Overige leningen ............................................................... 439 ............................. ............................. 

Handelsschulden ................................................................... 44 1.904.367,62 2.744.813,02 

Leveranciers ..................................................................... 440/4 1.904.367,62 2.744.813,02 

Te betalen wissels ............................................................ 441 ............................. ............................. 

Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen ....................... 

Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en 

46 ............................. ............................. 

sociale lasten ......................................................................... 5.9 45 503.515,80 773.907,08 

Belastingen ....................................................................... 450/3 60.762,97 182.784,32 

Bezoldigingen en sociale lasten ....................................... 454/9 442.752,83 591.122,76 

Overige schulden ................................................................... 47/48 826.304,50 675.031,52 

Overlopende rekeningen ......................................................... 5.9 492/3 199.580,82 221.587,92 

TOTAAL VAN DE PASSIVA ..................................................... 10/49 9.589.782,86 10.995.041,28 

First - VOL2010 - 5 / 45


Wat duurzaamheid voor ons betekent 

Inleiding Investeren in onze medewerkers 

Over ons jaarverslag 

Met dit verslag rapporteren we over de periode van 1 juli 2009 

tot en met 30 juni 2010. Het is de tweede keer dat we voor een 

integraal duurzaamheidsverslag kiezen, en dat op basis van 

het Global Reporting Initiative-model (zie ook het voorwoord 

van dit jaarverslag). 

We rapporteren niet alleen over het organisatieprofiel maar ook 

over een aantal relevante parameters uit de sociale, economische 

en milieuluiken. In dit verslag werden er 20 parameters 

opgenomen. Op p. 46 vindt u een samenvattende tabel. 

We hebben in dit jaarverslag geen gedetailleerde informatie 

opgenomen over Oxfam-Wereldwinkels. Daarvoor verwijzen 

we graag naar hun jaarverslag. 

Contactpunt voor vragen over het jaarverslag: 

Jeroen Brugge 

Ververijstraat 15 

9000 Gent 

info@oft.be 

+32(0)9/218.88.99 

Respect voor mens en milieu 

Eerlijke handel en duurzame ontwikkeling gaan hand in hand. 

Oxfam Fairtrade heeft aandacht voor zowel economische, sociale 

als ecologische duurzaamheid. We gaan op een duurzame 

manier om met mensen en met natuurlijke hulpbronnen, 

niet alleen in het Noorden maar ook in het Zuiden. 

In het luik ‘De impact van fair trade’ (p. 7-11) gaven we al aan 

hoe we duurzaamheid in het Zuiden waarmaken. We legden uit 

(zie p. 15) hoe we met onze stakeholders van gedachten wisselen. 

Maar ook met onze medewerkers willen we respectvol 

omgaan. 

Foto: Yel 

Investeren in onze medewerkers 

Naar een uitgekiend loonbeleid 

Tijdens het voorbije boekjaar werd de Werkgroep 

Personeelsbeleid opnieuw opgestart. Een integraal 

personeelsbeleid met de nodige aandacht voor 

competentiemanagement en een resultaatgerichte strategie 

waren de voornaamste prioriteiten. 

Na het vertrek van de HR-manager in het najaar van 2009 

zorgde de personeelsdienst eerst en vooral voor een 

consistente administratie. Huisregels werden gestroomlijnd, 

een aantal procedures verder uitgewerkt, en data zorgvuldig 

bijgehouden in functie van te behalen KPI’s (key performance 

indicators). 

Oxfam Fairtrade doet regelmatig een beroep op de expertise 

van externe HR-professionals voor benchmarking, administratieve 

ondersteuning en strategische begeleiding. Met 

deze externe steun sleutelt de Werkgroep Personeelsbeleid 

aan een uitgekiend loonbeleid en een performanter functieclassificatiesysteem. 

Met een nieuwe HR-manager willen we 

dit project in het komende boekjaar voortzetten en implementeren. 

Aantal medewerkers tijdens de periode 01/07/2009 t.e.m. 

30/06/2010 

Ingeschreven 

01/07/09 t.e.m. 

30/06/10 

Ingeschreven 

30/06/10 

Mannen 

ingeschreven 

30/06/10 

Vrouwen 

ingeschreven 

30/06/10 

Aantal Aantal Aantal % Aantal % 

Voltijds 50 45 34 76 11 24 

Deeltijds 17 16 8 50 8 50 

Totaal 67 61 42 69 19 31 

Totaal 

VTE 

61,88 56,08 39,68 71 16,4 29 

Bij Oxfam Fairtrade werken er heel wat meer mannen (71%) 

dan vrouwen (29%). Dit komt doordat de logistieke afdeling 

in Destelbergen bijna uitsluitend uit mannen bestaat. Bij de 

overige diensten is de verhouding man-vrouw zo goed als 

gelijk. 

In absolute aantallen werken er evenveel mannen als vrouwen 

deeltijds. Dit betekent dat bij de vrouwen 40% voor een 

deeltijdse baan kiest. Bij de mannen is dat maar 15%. 

In het personeelsbestand werden de volgende categorieën 

niet meegeteld: interims, bestuurders, werkende vennoten 

en (brug)gepensioneerden. Loopbaanonderbrekers werden 

meegeteld als voltijdse werknemers als zij voltijds presteerden 

vóór deze onderbreking. 

Al onze werknemers hebben een bediendestatuut. 

In vergelijking met het vorige boekjaar is het aantal ingeschreven 

werknemers met 0,72 VTE gedaald (van 56,8 op 

30/06/2009 naar 56,08 naar 30/06/2010). Het aantal mannen 

steeg van 38,4 naar 39,68 VTE terwijl het aantal vrouwen 

daalde van 18,4 naar 16,4 VTE. 

Instroom en uitstroom tijdens de periode 1/07/2009 tot 

en met 30/06/2010 

In dienst tijdens de periode 1/07/2009 tot en met 

30/06/2010 

Nieuw 

ingeschreven 

01/07/09 t.e.m. 

30/06/2010 

Waarvan contract 

onbepaalde duur 


bepaalde duur 

Aantal Aantal % Aantal % 

Voltijds 6 4 67 2 33 

Deeltijds 3 2 67 1 33 

Totaal 9 6 67 3 33 

Totaal VTE 7,7 5,2 67 2,5 33 

De nieuw ingeschreven werknemers versterkten de volgende 

afdelingen: 

• Algemene diensten: 

Secretariaat: 1 

Grafische dienst: 1 

• Procurement: 1 

• Logistics: 

Magazijn: 4 (waarvan 1 jobstudent) 

• Sales en marketing: 2 (waarvan 1 jobstudent) 


Uit dienst tijdens de periode 1/07/2009 tot en met 

30/06/2010 

Uitgeschreven 

01/07/09 t.e.m. 

30/06/10 


onbepaalde duur 


bepaalde duur 

Aantal Aantal % Aantal % 

Voltijds 7 5 71 2 29 

Deeltijds 5 4 80 1 20 

Totaal 12 9 75 3 25 

Totaal VTE 10,18 7,68 75 2,5 25 

De uitgeschreven werknemers verlieten de volgende 

afdelingen: 

• Algemene diensten: 

Secretariaat: 1 

• Procurement: 1 

• Quality & Projects: 1 

• Logistics: 

Magazijn: 5 (waarvan 2 jobstudenten) 

Distributie: 2 

• Sales en marketing: 2 

De instroom- en uitstroomaantallen omvatten zowel contracten 

van onbepaalde duur, contracten van bepaalde duur, loopbaanonderbrekers 

als jobstudenten onder OFT-contract (geen 

interims). Bovendien veranderden een aantal medewerkers van 

functie en kregen daardoor een nieuw contract. Ook zij werden 

meegerekend in de instroom- en uitstroomcijfers. 

Leeftijdscategorieën 

Leeftijdsgroep Mannen Vrouwen Totaal 

Aantal % Aantal % Aantal 

18-35 11 61 7 39 18 

36-45 17 68 8 32 25 

46-55 12 71 5 29 17 

>56 6 86 1 14 7 

Totaal 46 69 21 31 67 

De meerderheid van de medewerkers van Oxfam Fairtrade behoort 

tot de jongere leeftijdscategorieën: 70% van de vrouwen 

en 60% van de mannen is jonger dan 45 jaar. 10% van het 

totale aantal werknemers is ouder dan 56 jaar. 

Arbeidsongevallen 

In de periode 01/07/09 – 30/06/10 was er één arbeidsongeval. 

Dit is een daling ten opzichte van het boekjaar daarvoor, dat 

weliswaar over anderhalf jaar liep: toen waren er vier arbeidsongevallen. 

Ziekteverzuim 

Aantal dagen ziekte Aantal werknemers % 

geen 14 21 

15 dagen 10 15 

Totaal 67 100 

In de periode van 1 juli 2009 tot en met 30 juni 2010 namen 53 

van de 67 ingeschreven werknemers ziektedagen op. Dit levert 

een ziekteverzuim op van 6%, wat hoger is dan het Belgisch 

gemiddelde en het KMO-gemiddelde. Dit is een stuk hoger 

dan vorig boekjaar, omdat enkele van onze medewerkers langdurig 

ziek waren. 

Benchmarks: 

KMO-gemiddelde ziekteverzuim 2009 = 4,03% 

KMO-gemiddelde ziekteverzuim 2008 = 4,5% 

Belgisch gemiddelde ziekteverzuim 2009 = 4,28% 

Belgisch gemiddelde ziekteverzuim 2008 = 5,19% 

Opleidingen 

Onze managers plannen met elke werknemer een jaarlijks 

functioneringsgesprek om na te gaan of de werknemer zijn 

doelstellingen behaalde en of er nood is aan een opleiding om 

bijkomende competenties te verwerven. 

Oxfam Fairtrade maakt een onderscheid tussen externe en 

interne opleidingen. Met externe opleidingen bedoelen we 

trainingen die door een externe instantie georganiseerd worden. 

Dit kunnen algemene cursussen zijn (bijvoorbeeld talen 

en informatica) maar ook gespecialiseerde cursussen (HR voor 

HR-medewerkers, een wijncursus of een opleiding koffieproeven 

voor productspecialisten,…). Het totale aantal ‘externe‘ 

opleidingsuren voor het afgelopen boekjaar schatten we op 

840 uren of 12,5 per werknemer (niet alle opleidingen werden 

in kaart gebracht). 

Verder organiseert Oxfam Fairtrade ook interne opleidingen 

(op de werkvloer). Zo is er een introductiedag voor elke 

nieuwe werknemer en organiseren we infomomenten 

tijdens de lunchpauze voor alle medewerkers. Tijdens deze 

infomomenten, die ongeveer maandelijks plaatsvinden en 

gemiddeld een uur duren, krijgen medewerkers inzicht in de 

projecten van hun collega’s en ontmoeten ze Zuiderse partners 

die op bezoek zijn. 

Een laatste vorm van opleidingen zijn de coachingtrajecten die 

managers voor hun medewerkers uittekenen en opleidingen 

‘on-the-job’ door de teamverantwoordelijken. 

Loonspanning 

Bij Oxfam Fairtrade is de loonspanning eerder klein. De minst 

verdienende medewerker ontvangt een bruto maandsalaris 

van 01868,27, de meest verdienende werknemer ontvangt een 

bruto maandsalaris van 03951,70. Dat levert een loonspanning 

op van 2,1. Dit is nog iets lager dan vorig boekjaar, toen 

de minst verdienende medewerker een bruto maandsalaris van 

01800,02 ontving en de loonspanning 2,2 bedroeg. 

* De uitzonderlijke verlenging met zes maanden van het boekjaar 

01/01/2008 - 30/06/2009 dat aan dit boekjaar voorafging, maakt een 

exacte vergelijking met dit boekjaar moeilijk. 

Personeelsorganogram 

30 JUNI 2010 

Oxfam 

Fairtrade 

Sales & marketing 

1 sales & marketing manager / 

lid directiecomité 

Sales 

1 teamverantwoordelijke 

5 medewerkers 

Klantendienst 


3 medewerkers 

Marketing 

3 medewerkers 

Product development 

1 medewerker 

Procurement & logistics 

1 manager procurement & logistics 

/ lid directiecomité 

Procurement: 

Sourcing 


5 medewerkers 

Supply Chain 


2 medewerkers 

Logistics 


1 hoofdmagazijnier 

5 administratieve medewerkers 

9 magazijniers 

7 chauffeurs 

Quality 


2 medewerkers 

Gedelegeerd 

bestuurder 

Algemene 

Diensten 

(OWW/OFT) 

Financiële dienst 

1 teamverantwoordelijke OFT 

1 teamverantwoordelijke OWW 

3 boekhouders 

Personeelsbeleid 

1 medewerker 

Informatica & 

Algemeen secretariaat 

1 stafmedewerker 

1 medewerker informatica 

3 medewerkers secretariaat 

1 schoonmaakster 

Grafische dienst 

1 stafmedewerker 

2 medewerkers 

Oxfam 

Wereldwinkels 


Zorg dragen voor het milieu, 

hier en elders 

Tijdens de selectie van nieuwe producenten besteden 

we meer en meer aandacht aan ecologische criteria. 

Dat doet ook FLO, de koepelorganisatie van de 

keurmerkorganisaties. In 2009 werd de nieuwe generische 

FLO-standaard voor kleine producentenorganisaties van 

kracht. Tijdens een inspectie gaat FLO na of de producent 

een ecologische visie en planning heeft uitgewerkt 

en voldoende middelen heeft om deze ecologische 

ontwikkeling te kunnen realiseren. De producent brengt 

de milieu-impact van zijn activiteiten in kaart en stelt 

verbeterprojecten voor. FLO licht tijdens de audit onder 

andere het bodem- en waterbeheer door, het gebruik 

van pesticiden en meststoffen en de afvalverwerking. 

Kleine producentenorganisaties hebben echter vaak niet de 

middelen of de kennis om aan deze ecologische standaarden 

te voldoen. Ook op steun van de plaatselijke overheid kunnen 

ze meestal niet rekenen. Daarom investeren we samen met de 

producenten in ecologische projecten. 

Zo lieten we in 2007 al enkele studies (LCA’s of levenscyclusanalyses) 

uitvoeren om zicht te krijgen op de ecologische impact 

van onze Zuid-Afrikaanse wijn en onze Ethiopische koffie. 

Als onderwerp van de wijnstudie kozen we Stellar Organics. 

Hun biologische wijnbouw is minder belastend voor het milieu, 

en hun irrigatiesysteem energie-efficiënt. De koeling kan 

nog zuiniger, door de wijntanks beter af te schermen van de 

zon en te isoleren. Ook een doorgedreven opleiding voor de 

wijnarbeiders zou nuttig zijn. Uit de koffiestudie bleek dat er 

nog nood is aan opleidingen over productiemethoden en nutriëntenbeheer. 

Verder helpen we de producenten om hun energiegebruik te 

beperken, de biodiversiteit in hun regio te verhogen, en leren 

we hen hoe ze zich tegen de klimaatverandering kunnen wapenen 

(zie p. 41 voor de schaduwkoffie van Cecovasa en p. 

14 voor de opleiding bij Del Campo). Met de uitbreiding van 

ons bio-assortiment dragen we zelf ook ons steentje bij tot een 

beter milieu. 

De producenten in het Zuiden bijstaan om hun ecologische 

voetafdruk te verkleinen is niet voldoende. We moeten de hele 

voedselketen in kaart brengen: energie-, water- en afvalverbruik 

bij verwerking (bijvoorbeeld groene versus conventionele 

stroom), verpakking (conventioneel versus bioplastics), de 

‘food miles’ of voedselkilometers… Ook gaan we na of we de 

ecologische impact van een voedingsproduct kunnen verminderen 

door bepaalde ingrediënten te vervangen (bijvoorbeeld 

palmolie versus zonnebloemolie). Op termijn wil Oxfam Fairtrade 

een volledige impactanalyse van zijn vier grootste productgroepen 

uitvoeren, samen met Oxfam Wereldwinkels en 

experts uit kenniscentra. 

Ook van onze verwerkers vragen we dat ze zorg dragen voor 

het milieu. Belvas, de eerste ecologische chocolaterie, maakt 

onze pralines en truffels. Hun kleine fabriek ligt in Gellingen 

(Henegouwen). Belvas levert talloze inspanningen om hun ecologische 

voetafdruk klein te houden. De fabriek is bijvoorbeeld 

ingedeeld in vele kleine ruimtes, waardoor Belvas minder energie 

verspilt aan warmte- en koelprocessen. Om de gebouwen 

koel te houden, onttrekken ze warmte aan de lucht, waarmee 

ze dan chocolade doen smelten en hun water verwarmen. 

Zonnepanelen zorgen voor groene stroom. De banden waar 

de pralines over rollen, zijn erg lang waardoor de chocolade 

niet extra afgekoeld moet worden. De fabriek behandelt haar 

afvalwater: een machine scheidt het vet van het water en zet 

het om in energie. 

Klimaatverandering en schaduwkoffie 

Maar liefst 90% van de koffie die Oxfam Fairtrade verkoopt, 

is ‘schaduwkoffie’. Dat is koffie die groeit in de schaduw van 

andere bomen en planten. Schaduwkoffie is heel wat vriendelijker 

voor het milieu dan ‘zonnekoffie’. De intensieve monocultuur, 

gepaard met boskap, draagt in belangrijke mate bij 

aan de klimaatverandering. Bovendien verhoogt zonneteelt de 

bodemerosie en tast de biodiversiteit aan. Kunstmeststoffen, 

pesticiden en herbiciden moeten deze ecologische nadelen 

opvangen. Zonnekoffie brengt echter drie keer zoveel op omdat 

de bonen in de zon sneller rijpen, en is dus heel populair. In 

Centraal-Amerika is tussen de jaren 1970 en 1990 maar liefst 

30 tot 40 procent van de traditionele koffiekwekerijen omgezet 

in plantages van zonnekoffie. In Ethiopië is de aanleg van koffieplantages 

verantwoordelijk voor 24 procent van de ontbossing. 

Ontbossing veroorzaakt zowat een vijfde van de uitstoot van 

broeikasgassen in de wereld. Bossen nemen heel wat CO2 

op. Dat broeikasgas is verantwoordelijk voor de klimaatopwarming, 

die grote gevolgen heeft voor landbouwproducenten in 

het Zuiden. Daarom is schaduwteelt zo belangrijk: het is een 

veel duurzamere manier om koffie te telen. De inheemse boomsoorten 

in wiens schaduw de koffie groeit, zorgen voor een optimale 

rijping van de bonen, en dus voor een betere kwaliteit. 

De bladeren van de schaduwbomen zijn goede meststof voor 

de bodem, waardoor de boer geen kunstmest nodig heeft. 

Bovendien bewaart de integratie van koffiestruiken en andere 

bomen de bodemvruchtbaarheid en beschermt de waterhuishouding. 

En niet te vergeten: door samen met de koffie ook 

fruit en groenten te kweken, vergroten de boeren bovendien 

hun voedselzekerheid en krijgen ze uitzicht op een bijkomend 

inkomen op de lokale markt. 

Schaduwkoffie en koolstofkredieten 

De biologische Aymarakoffie van onze producent Cecovasa in 

Peru is 100% schaduwkoffie. Hij wordt geteeld op een hoogte 

van 1200 tot 2050 meter, in de rijke schaduw van inheemse 

bomen. De leden van Cecovasa hebben kleine percelen, waar 

ze naast koffie ook bananen-, avocado- en citrusbomen telen. 

In de onderste vegetatielaag kweken ze bonen en andere 

groenten. Door het inheemse bos in stand te houden, vermijden 

ze verdere ontbossing van de regio. Op die manier heeft 

schaduwkoffie een rechtstreekse impact op het klimaat, want 

hun koffieplantages slaan grote hoeveelheden koolstof op. Als 

ze dit meten, kunnen ze aankloppen op de markt van de koolstofkredieten 

en op termijn een klimaatpremie krijgen voor hun 

inspanningen. 

Cecovasa heeft nog geen inventaris van de koolstofopslagcapaciteit 

in de koffievelden, en bezit evenmin de methodologische 

ervaring om die in kaart te brengen. Daarom zal een 

thesisstudent van de Universiteit Gent de coöperatie bijstaan 

om hun ‘koolstofaanbod’ te inventariseren. We willen ook gestaag 

expertise opbouwen om die te delen met andere koffiepartners. 

Op het koffieforum in Mombasa in februari 2009 

hielden we een enquête onder de aanwezige koffieproducenten 

over hun ervaringen met schaduwkoffie en hun kennis over 

de markt en de koolstofkredieten. 

Ruth Simba van het African Fairtrade Network ziet een belangrijke 

rol voor fair trade weggelegd: “De fairtradenormen bevatten 

ook milieunormen. Ze moedigen de producenten aan om 

duurzaam met de natuurlijke hulpbronnen om te gaan. Door 

de fairtradepremie kunnen de producenten investeren in duurzame 

teeltmethodes die bovendien beter bestand zijn tegen 

klimaatverandering. Coöperaties spelen een belangrijke rol om 

de boeren hierin op te leiden. In moeilijke tijden investeren boeren 

de premie het liefst in sociale noden. Er zijn dus bijkomende 

middelen nodig om op langere termijn aan klimaatadaptatie te 

kunnen werken, met andere woorden om te investeren in schaduwteelt, 

biologische productie, herbebossing en irrigatie.” 

Energie- en waterverbruik 

Verbruik Oxfam Fairtrade 

Kantoren OFT Logistics 

2008- 

2009* 


2010 

2008- 

2009* 


2010 

Direct energieverbruik** 

Gas (GJ) 279 223 662 647 

Vrachtwagens (GJ) 2452 2054 

Bedrijfswagens (GJ) 

Indirect energieverbruik*** 

345 438 

Stroom (GJ) 149 134 509 501 

Waterverbruik (m³) 49,5 116 364 200 

(*): de waarden van het verlengd boekjaar 2008 (18 maanden) werden 

lineair herrekend naar 12 maanden om een vergelijking mogelijk te maken 

(**): direct energieverbruik: de niet-hernieuwbare en hernieuwbare 

brandstoffen aangekocht voor eigen verbruik. Voor de berekening werd 

het verbruik in liter of m³ omgezet via KWH naar uiteindelijke GJ. 1KWH 

= 0,0036 GJ. 

(***): indirect energieverbruik: de niet-hernieuwbare en hernieuwbare 

aangekochte stroom. GRI vraagt om zoveel mogelijk de verbruikte primaire 

energiebronnen in kaart te brengen. Omdat Oxfam Fairtrade alleen 

hernieuwbare stroom gebruikt, is dit moeilijk te berekenen (mix 

wind / zon / waterkracht / biomassa, enzovoort). Voor de berekening 

werd het verbruik in KWH omgezet naar GJ. 1KWH = 0,0036 GJ. 

Het gasverbruik in de kantoren is tijdens het afgelopen jaar 

met bijna 20% gedaald, omdat we onze verwarmingsinstallatie 

reviseerden. We gingen rationeel om met stroom en haalden 

zo het verbruik met meer dan 10% naar beneden. Bovendien 

plaatsten we in het voorjaar van 2010 zonnepanelen op het 

dak, die een gemiddeld vermogen van 72.250 KWH stroom per 

jaar kunnen leveren (260 GJ). De zonnepanelen zijn eigendom 

van BeauVent cvba. Oxfam Fairtrade en Oxfam-Wereldwinkels, 

die in één kantoorgebouw huizen, geven het dakoppervlak in 

bruikleen. Zo dragen we een steentje bij aan de productie van 

groene stroom. 

Oxfam Fairtrade heeft vijf bedrijfswagens, die het voorbije 

boekjaar in totaal 191.061 km hebben afgelegd. Als we de kilometers 

voor het boekjaar 2008-2009, dat 18 maanden bedroeg, 

lineair herrekenen naar 12 maanden, komen we aan 

161.270 km. Het verbruik van de bedrijfswagens is gestegen 


Foto: Tineke D'haese

omdat onze vertegenwoordigers meer kilometers reden, en 

omdat we nu ook de ‘pool cars’ meerekenden. Er zijn vier 

‘pool cars’ (wagens die ter beschikking staan van de personeelsleden 

voor verplaatsingen die niet mogelijk zijn met het 

openbaar vervoer, en die met Oxfam-Wereldwinkels gedeeld 

worden). Het is een bedrijfsobjectief om het gepresteerde aantal 

km naar beneden te halen en de routes zo zuinig en efficiënt 

mogelijk te plannen. Wanneer de leasewagens aan vervanging 

toe zijn, zullen milieucriteria zeer bepalend zijn bij de selectie. 

We kiezen voor wagens van het type B met een uitstoot van 

minder dan 115 g CO2/km. 

Het waterverbruik toont enkel het stadswater dat we aankopen, 

niet het regenwater. We gebruiken regenwater voor het 

doorspoelen van de toiletten. Het stadswaterverbruik is gestegen 

omdat we in 2009 een probleem hadden met de regenwaterinstallatie, 

zodat we moesten overschakelen op stadswater. 

Het verbruik van onze logistieke afdeling is lichtjes gedaald. 

OFT Logistics werkt al drie jaar met groene stroom en heeft 

het waterverbruik gerationaliseerd. De vrachtwagens reden 

minder kilometers door een efficiëntere routeplanning. Tijdens 

het afgelopen jaar heeft Oxfam Fairtrade nog verdere stappen 

ondernomen om het verbruik van het vrachtwagenpark te verminderen: 

er werd een softwarepakket uitgewerkt dat de ritten 

van onze vrachtwagens in kaart brengt en nog verder rationaliseert. 

Tijdens het volgende boekjaar wordt het in gebruik 

genomen. 

Afvalproductie 

Afvaloverzicht** Oxfam Fairtrade 

Restafval 

(m³) 

Karton en 

papier (m³) 

Kantoren OFT Logistics 

2008-2009* 2009-2010 2008-2009* 2009-2010 

14,7 12,1 56,7 50 

15,6 14,9 107 111 

Glas (m³) 0,2 0,3 2,1 1,7 

GFT (m³) 3,3 3,2 NA NA 

(*): de waarden van het verlengd boekjaar 2008 (18 maanden) werden 

lineair herrekend naar 12 maanden om een vergelijking mogelijk te maken. 

(**): totaal gewicht aan afval per type. Oxfam Fairtrade ontvangt van 

de afvalverwerker de cijfers in m³. Het afval wordt verbrand (restafval), 

gerecycleerd (papier en karton, glas), of gecomposteerd (GFT). 

De afvalproductie van Oxfam Fairtrade is het voorbije jaar vrij 

stabiel gebleven. 

Retour 

Voor onze dranken gebruiken we zowel retourglas, brik als blik. 

Het aandeel retourglas ging lichtjes achteruit en we zien een 

kleine stijging van blik en brik. Deze laatste verpakkingsvormen 

zijn vrij nieuw in het assortiment en zijn er gekomen om 

verschillende redenen. Bij leveringen aan buitenlandse klanten 

is retourglas ecologisch niet zinvol, zodat we ons sinaassap nu 

ook in brik verkopen. In het brede gamma van sappen in brik 

voor de retailmarkt wilden we een waardig fairtrade-alternatief 

bieden. 

Onze koolzuurhoudende dranken (de bio Ice Tea en de biocola) 

worden om praktische redenen in blik verpakt. De productievolumes 

zijn voorlopig te klein om een aparte lijn retourflessen 

die geschikt zijn voor koolzuurhoudende dranken te starten. 

Woon-werkverkeer 

Oxfam Fairtrade promoot milieuvriendelijk woon-werkverkeer. 

Medewerkers hebben recht op de wettelijk vastgestelde tussenkomst 

door de werkgever in hun verplaatsingskosten van 

en naar het werk. Voor medewerkers die met het openbaar vervoer 

komen, heeft Oxfam Fairtrade een derdebetalerscontract 

met de NMBS afgesloten. Ook andere abonnementen voor 

openbaar vervoer (bus, tram) worden volledig terugbetaald. 

Wie met de fiets komt werken, al dan niet in combinatie met 

het openbaar vervoer, krijgt een vergoeding van 0,15 euro/km. 

Wie zijn fiets aan het station stalt, kan de stalkosten vergoed 

krijgen. 

Woon-werkverkeer Oxfam Fairtrade (op 30 juni 2010) 

Fiets 24 

Openbaar vervoer 11 

Bedrijfswagen 5 

Eigen wagen of motor 21 

Woon-werkverkeer Oxfam Fairtrade (op 30 juni 2009) 

Fiets 21 

Openbaar vervoer 14 

Bedrijfswagen 5 

Eigen wagen of motor 20 


Verklarende woordenlijst 

AFN 

Africa Fair Trade Network: Afrikaanse NGO (opgericht in 2004), die 

eerlijke handelsvoorwaarden wil promoten voor haar leden, door deelname 

aan het internationale fairtradegebeuren. De organisatie wil samenwerking 

en solidariteit tussen kleine Afrikaanse en andere producenten 

stimuleren. 

AFTF 

Asia Fair Trade Forum: dit netwerk van Aziatische fairtrade-organisaties 

werd opgericht in 2001. Sinds juli 2009 heet het: World Fair Trade 

Organization Asia (WFTO Asia). 

BEE 

Black Economic Empowerment is een programma van de Zuid-Afrikaanse 

overheid om de economische ongelijkheid, die na decennia 

van Apartheid was ontstaan, recht te trekken. Met BEE krijgen achtergestelde 

groepen (niet-blanke burgers) economische kansen die 

voordien onbereikbaar waren voor hen. Dit houdt maatregelen in zoals: 

eigenaarschap, training van vaardigheden, vertegenwoordiging in het 

management, socio-economische ontwikkeling en voorkeur bij aanbesteding. 

CAJUN region 

De ‘CAJUN region’ omvat Canada, Australië, Japan, Verenigde Staten 

en Nieuw-Zeeland. Dit producentennetwerk heet nu: WFTO Pacific. 

CLAC 

Coordinadora Latinoamericana y del Caribe de Pequeños Productores 

de Comercio Justo, een Zuid-Amerikaans netwerk van producenten. 

COFTA 

Cooperation for Fair Trade in Africa, zie WFTO. 

EFTA 

De European Fair Trade Association is een associatie van elf fairtradeorganisaties 

in negen Europese landen (België, Duitsland, Frankrijk, 

Italië, Nederland, Oostenrijk, Spanje, Verenigd Koninkrijk en Zwitserland). 

EFTA werd informeel opgericht in 1987 en kreeg een formele 

status in 1990. 

ERP 

Enterprise Resource Planning: met behulp van ERP-software 

worden alle bedrijfsprocessen, waaronder voorraadsystemen, 

bedrijfsadministratie en logistiek zodanig met elkaar verbonden dat de 

vergaarde informatie door het hele bedrijf bruikbaar is. 

FAVV 

Federaal Agentschap voor Veiligheid van de Voedselketen. In het FAVV 

zijn alle inspectie- en controlediensten van de voedselketen samengebracht 

met als doel te waken over de veiligheid van de voedselketen 

en de kwaliteit van ons voedsel, ter bescherming van de gezondheid 

van mens, dier en plant. Het FAVV ressorteert rechtstreeks onder de 

Minister van Volksgezondheid en voert zijn controles in alle onafhan- 

kelijkheid uit. De 4 belangrijke aspecten zijn: voedselveiligheid, dierenziekten, 

plantenziekten en dierenwelzijn. 

FINE 

FINE is een informele koepel van de voornaamste internationale fairtradeorganisaties, 

namelijk FLO, WFTO (het vroegere IFAT; waarin ook 

NEWS is opgegaan) en EFTA. 

FLO 

Fairtrade Labelling Organizations International: internationale koepel 

van keurmerkorganisaties, die internationale standaarden voor fair 

trade vastlegt, steun voor producenten organiseert, een globale fairtradestrategie 

ontwikkelt en rechtvaardige handel promoot op internationaal 

niveau. 

FMCG 

Met Fast-Moving Consumer Goods bedoelen we een breed scala aan 

veel verkochte consumentengoederen zoals voeding, cosmetica, wasmiddelen 

en andere niet-duurzame producten zoals glaswerk, batterijen 

en plastic wegwerpproducten voor het huishouden. Het fast-moving 

(snelle omloop) in de naam duidt het verschil aan met duurzame 

consumentengoederen, die gewoonlijk langer dan een jaar meegaan 

voor ze aan vervanging toe zijn. 

GRI 

Het Global Reporting Initiative werd opgericht in 1997 en heeft een 

set meetpunten ontwikkeld en een uniforme format samengesteld voor 

het rapporteren van informatie direct verbonden aan de duurzame bedrijfsprestatie. 

De GRI-richtlijnen zijn gestructureerd rond een directieverklaring, 

sleutelindicatoren op ecologisch, sociaal en economisch 

vlak, een profiel van de rapporterende organisaties, beschrijvingen van 

relevant beleid en managementsystemen, relaties met stakeholders, 

managementprestaties, operationele prestaties, productprestaties en 

een duurzaamheidsoverzicht. 

HACCP 

Hazard Analysis and Critical Control Points: risico-analyse systeem 

voor het beheer van de voedselveiligheid. 

IAO / ILO 

Internationale Arbeidsorganisatie (ILO: International Labour Organization): 

gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties, die zich 

bezighoudt met arbeidsvraagstukken. De ILO werd opgericht vanuit 

het idee dat een duurzame vrede niet mogelijk zou zijn zonder sociale 

rechtvaardigheid. Om sociale rechtvaardigheid te bereiken heeft de organisatie 

vier hoofddoelstellingen geformuleerd: het bevorderen van 

het recht op werk, het verbeteren van de kans om werk te krijgen en te 

behouden voor mannen en voor vrouwen, het invoeren en uitbouwen 

van sociale zekerheid, én het bevorderen van sociale dialoog tussen 

werkgevers, werknemers en overheid. 

IFAT 

International Fair Trade Association, heet nu WFTO. 

IFS 

International Featured Standards: Duits-Frans initiatief dat kwaliteitsnormen 

uitgeeft voor retailers om de veiligheid van consumenten te 

garanderen. 

ISO 

De International Organization for Standardization is de grootste organisatie 

ter wereld die standaarden ontwikkelt. Sinds 1947 heeft ISO 

meer dan 18.000 standaarden uitgewerkt in verschillende sectoren: 

van landbouw, medische toepassingen, bouwindustrie tot informatietechnologie. 

KPI’s 

Key performance indicators (ook wel kritieke prestatie-indicatoren genoemd) 

zijn variabelen om prestaties van ondernemingen te analyseren. 

Met KPI’s kan het management haar prestaties evalueren. 

NAP 

Het Network of Asian Producers is een onderdeel van Fairtrade Labelling 

Organizations International (FLO), en is het representatieve orgaan 

van boeren, arbeiders en andere leden van fairtradegecertificeerde 

producentenorganisaties in Azië. 

Pack4Food 

Pack4Food is een consortium dat bestaat uit bedrijven, Vlaamse kennisinstellingen 

en netwerkorganisaties. Pack4Food verleent wetenschappelijk 

advies om bedrijven te helpen innoveren via de verpakking 

van levensmiddelen. Daarnaast heeft het een belangrijke netwerkfunctie 

waarbij de verschillende industrieën betrokken bij het verpakken 

van levensmiddelen, samengebracht worden. Pack4Food verspreidt 

ook nieuwe en bestaande kennis om de ontwikkeling en het gebruik 

van nieuwe verpakkingen in de voedingsindustrie te stimuleren. 

OWW 

Oxfam-Wereldwinkels 

OFT 

Oxfam Fairtrade 

POS- materiaal 

Point-of-Sales materiaal wordt ontwikkeld om doelgericht, snel en 

flexibel te communiceren met de klant in verkooppunten. Voorbeelden 

van POS-materiaal: banners, affiches, displays, wobblers,… 

ROMI 

Return on Marketing Investment: meeteenheid die gebruikt wordt 

om de effectiviteit van een marketingcampagne uit te drukken. 

ROMI wordt gemeten door de opbrengst af te wegen tegen de 

marketinginvesteringen. Deze berekening geeft dan de directe impact 

weer van de marketinginvesteringen op de winsten van een bedrijf. 

Om minder tastbare voordelen van marktinginspanningen te meten 

kan men bijvoorbeeld ook brand awareness meenemen in de ROMI 

metingen. 

UNIZO 

De Unie van Zelfstandige Ondernemers verenigt ongeveer 85.000 ondernemers, 

zelfstandigen, KMO's en vrije beroepen in Vlaanderen en 

Brussel uit alle sectoren. UNIZO behartigt de ondernemersbelangen 

bij de overheid, in de media, bij de publieke opinie en bij de andere 

sociale partners. UNIZO geeft aan de leden advies, informatie en organiseert 

opleidingen en netwerking. 

WFTO 

WFTO, de World Fair Trade Organization, is een netwerk van meer 

dan 350 fairtrade-organisaties. WFTO werkt in 70 landen, in 5 regio’s: 

Afrika (COFTA: Cooperation for Fair Trade in Africa), Azië (WFTO Asia), 

Europa (WFTO Europe), Latijns-Amerika (WFTO LA: Asociación Latinoamericana 

de Comercio Justo), Noord-Amerika en de Pacific (WFTO 

Pacific). WFTO vertegenwoordigt de fairtradeketen van productie tot 

verkoop. 

VOKA 

Voka is het Vlaams netwerk van ondernemingen. Het vertegenwoordigt 

meer dan 16.000 bedrijven in Vlaanderen en Brussel, goed voor 

65% van de private werkgelegenheid. Voka ontstond in januari 2004, 

toen het Vlaams Economisch Verbond en de acht regionale Kamers 

van Koophandel in Vlaanderen besloten om in een alliantie intensief 

samen te werken. Sinds 2008 werkt Voka nauw samen met 28 sectororganisaties. 

VOSEC 

Het Vlaams Overleg Sociale Economie is het overlegplatform voor 

ondernemingen, organisaties en deskundigen uit de sociale economie 

in Vlaanderen. VOSEC is een ledenorganisatie, op confederale basis 

samengesteld. VOSEC vertegenwoordigt meer dan 800 ondernemingen 

en initiatieven die samen meer dan 30.000 werknemers onder hun hoede 

hebben. De organisatie stimuleert en ondersteunt de ontwikkeling, 

professionalisering en samenwerking van ondernemingen in de sociale 

economie, is de erkende gesprekspartner van de overheid voor de 

sector en brengt sociale economie onder de aandacht van het publiek 

en de stakeholders. 


Foto: Griet Hendrickx

1. Visie en strategie 

2. Organisatieprofiel 

3. Verslagparameters 

4. Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid 

1.1. Verklaring van de voorzitter en de directeur 3 

2.1. Naam van de organisatie 4-5 

2.2. Producten en diensten 4, 16-18, 22-24 

2.3. Operationele structuur 4-6, 37-39 

2.4. Locatie hoofdkantoor 4 

2.5. Landen waar de organisatie actief is 4-5, 24 

2.6. Eigendomsstructuur en rechtsvorm 4-6 

2.7. Afzetmarkten 4, 22-24 

2.8. Omvang van de organisatie 4-6, 22-24, 28-35, 37-39 

2.9. Sigificante organisatorische wijzigingen Geen 

2.10. Onderscheidingen Geen 

3.1. Verslagperiode 36 

3.2. Datum van het meest recente GRI-verslag 36 

3.3. Verslaggevingscyclus 36 

3.4. Contactgegevens 36 

3.5. Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag 36 

3.6. Afbakening van het verslag 3, 36 

3.7. Beperkingen reikwijdte 36 

3.8. Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden 15 

3.10. Heroriëntatie Niet van toepassing 

3.11. Veranderingen in verslaggeving 15, 36 

3.12. GRI-overzicht Deze tabel 

4.1. Bestuursstructuur van de organisatie 6 

4.2. Voorzitter hoogste bestuursorgaan 6 

4.3. Onafhankelijke leden 6 

4.4. Aanbevelingsmogelijkheden en medezeggenschap aandeelhouders en medewerkers 4 

4.8. Missie- of beginselverklaring 4, 7-11 

4.12. Extern ontwikkelde principes die de organisatie onderschrijft 7-11, 16, 40-41 

4.13. Lidmaatschap van nationale / internationale verenigingen / belangenorganisaties 15 

4.14. Belanghebbenden 15 

4.15. Inventarisatie en selectie van relevante belanghebbenden 15 

Managementbenadering en indicatoren 

• Economische indicatoren 

EC1 Directe economische waarden 28-35 

EC4 Overheidssteun Geen 

• Milieu-indicatoren 

EN3 Direct energieverbruik 40-43 

EN4 Indirect energieverbruik 40-43 

EN6 Initiatieven ten behoeve van energie-efficiëntie 41-44 

EN8 Totaal waterverbruik 41-42 

EN14 Strategieën, huidige maatregelen en toekomstige plannen voor het beheersen van de impact op de biodiversiteit 8-10, 16-17, 40-43 

EN22 Afval 42-43 

EN27 Inzameling verpakking 42-43 

EN28 Significante milieuboetes Geen 

• Sociale indicatoren 

Arbeidsomstandigheden 

LA1 Personeelsbestand 37-39 

LA2 Personeelsverloop 37-39 

LA4 CAO Alle werknemers vallen onder de CAO van PC218 

LA7 Verzuim 38 

LA14 

Mensenrechten 

Verhouding tussen lonen voor mannen en vrouwen Geen verschil tussen basissalaris voor m/v 

HR2 Percentage van leveranciers die gescreend zijn op navolging van de mensenrechten Al onoze producenten worden gescreend. 

HR6 Risicovolle activiteiten t.a.v. kinderarbeid en de getroffen maatregelen 7-8, 13, 18 

HR7 

Productverantwoordelijkheid 

Risicovolle activiteiten t.a.v. gevallen van gedwongen of verplichte arbeid, en de getroffen maatregelen 7-8, 13 

PR1 

Maatschappij 

Beoordeling van gevolgen voor gezondheid en veiligheid van producten en diensten 20-21 

SO1 Programma's en methoden om de effecten van de activiteiten op gemeenschappen te bepalen en beheren. 7-11 



ed. oft: december 2010 - 290 • art. nr.: 05211

OXFAM FAIRTRADE Jaarverslag 2009-2010.pdf - Kauri

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?