FSC Handleiding Verantwoord papier gebruiken.pdf - Kauri

- 22 -
PAPIER? PROBLEMEN? OPLOSSINGEN LABELS STAPPENPLAN CHECKLIST
AAN HET WOORD
Kiezen voor milieusparend papier
Papier uit 100% gerecycleerde vezels bestaat uiteraard,
waarbij de kwaliteit van het ‘oud papier’ bepalend is voor
de kwaliteit van het nieuwe kringloopproduct. Kies je hier
bewust voor, zorg er dan voor dat je ook de zekerheid
hebt dat het effectief gaat over een papierproduct dat
volledig uit gerecycleerd materiaal bestaat. Betrouwbare
labels hiervoor zijn het Blauwe Engel label (dat ook nog
productievereisten stelt) en het ‘FSC Recycled label’.
Meer details over deze en andere labels in het volgende
hoofdstuk.
Het ene gerecycleerde papier is het andere niet. In de
papiersector wordt vaak van ‘gerecycleerd papier’ gesproken
wanneer er minstens 50% gerecycleerde vezels
in verwerkt zitten. De resterende inputs kunnen dus
verse vezels zijn. Voor deze producten is het uiteraard
van cruciaal belang dat deze ‘verse’ vezels afkomstig zijn
uit een FSC gecertificeerd bos. Er zijn reeds verschillende
producten op de markt met het ‘FSC mixed sources’ label
die samengesteld zijn uit gerecycleerde vezels én verse
vezels uit een FSC bos. Meer informatie over dit ‘FSC
mixed sources label’ vindt u in een volgend hoofdstuk.
Kies je toch voor papier op basis van nieuwe houtvezels,
kies dan voor papier waarvan de vezels afkomstig zijn uit
duurzaam beheerde bossen. Het FSC logo geeft u deze
garantie. Dankzij het FSC label krijgt u de zekerheid dat
het hout dat gebruikt werd om het papier te maken,
voldoet aan de strengste sociale, economische en ecologische
eisen. Dergelijke producten kan je herkennen aan
een ‘FSC 100% label’ of een ‘FSC mixed sources label’. Meer
details over deze twee labels in een volgend hoofdstuk.
Burgo
FSC en gerecycleerd: het beste van 2 werelden.
De Burgo groep brengt al enkele jaren diverse grafische
papiersoorten op de markt waarbij verse FSC vezels uit
duurzaam beheerde FSC bossen gecombineerd worden
met een hoog aandeel gerecycleerde vezels. “Het mengen
van deze twee stromen heeft een aantal belangrijke
voordelen op productie-technisch vlak” getuigt Filip Niels
van Burgo Benelux. “Door het gebruik van een groot deel
gerecycleerde vezels kan het gronstoffenverbruik (energie,
water, …) verlaagd worden, terwijl de aanvullende
inputs van hoog kwalitatieve verse papiervezels uit FSC
gecertificeerde bossen ervoor zorgen dat het papier de
beoogde hoge kwaliteit (en witheid) heeft.”
Let op de bleekmethode
Omdat papierpulp door de lignine oorspronkelijk een
geelbruinige kleur vertoont, is een bleking van deze
houtpulp nodig voor het bekomen van witter papier.
Vroeger gebeurde dit door bleking met Chloor in de
vorm van Chloorgas. Op wereldniveau wordt er nog
zo’n 20% van de chemische pulp (cijfers WWF 2009) met
Chloor gebleekt. In de Europese papierindustrie werd
deze bleekmethode wegens haar nefaste effecten op het
milieu volledig verlaten. Ter vervanging kwamen er drie
milieuvriendelijkere bleekprocessen, ECF, TCF en PCF.
-ECF staat voor Elemental Chlorine Free wat betekent
dat het papier niet wordt gebleekt met chloor, maar met
chloorverbindingen zoals chloordioxide. Deze methode
wordt massaal toegepast (75% van de gebleekte pulp
wereldwijd, cijfer WWF 2009) en is al heel wat milieusparender.
Maar jammer genoeg is er nog een sterke variatie
tussen diverse ECF processen. Bovendien verwijzen
verkopers soms misleidend naar ‘Chloorvrij papier’ ook
al werden er bij de bleking chloorverbindingen (ECF)
gebruikt die belastende AOX uitstoten.
-TCF staat voor Total Chlorine Free en dit soort papier
wordt gebleekt met stoffen als waterstofperoxide, ozon
of zuurstof die geen dioxines of AOX uitstoten zoals de
oorspronkelijke chloorverbindingen. Wereldwijd wordt
slechts 5 à 6% van de chemische pulp gebleekt volgens
het TCF proces, en dit vooral in Duitsland. De beschikbaarheid
van TCF papier is in ons land dan ook relatief laag.
-Wanneer op gerecycleerd materiaal TCF bleking wordt
toegepast, wordt dit PCF genoemd. PCF staat voor
Processed Chlorine Free en slaat dus op gerecycleerd
materiaal dat zonder chloorverbindingen wordt gebleekt.
Met deze papiersoorten, die met het FSC Mixed Sources
label op de markt komen, speelt Burgo in op een groeiend
milieubewustzijn bij klanten. In combinatie met een
uitstekende drukkwaliteit garandeert dit het succes van
deze producten. Filip Niels: “In functie van de gewenste
toepassing en beoogde papierkwaliteit zijn er verschillende
procentuele verhoudingen mogelijk tussen enerzijds
gerecycleerde vezels en anderzijds de verse FSC vezels. “
Naast de inspanningen op vlak van herkomst van gebruikte
papiervezels, doet de Burgo groep ook zware
inspanningen om de milieu-impact van de productie zo
minimaal mogelijk te houden. Filip Niels vertelt: “In de
fabriek van Burgo Ardennes in Virton werd bijvoorbeeld al
sterk geïnvesteerd in technologieën om de emissies in de
lucht te beperken, met mooie resultaten: De CO2 uitstoot
werd in 8 jaar tijd gereduceerd met 50%. Daarnaast is er
Milieu-indicatoren of Majors
Enkele ‘Majors’ dienen als algemene indicatoren van milieukundige prestaties van de papierfabriek: CO2, AOX, COD en vast afval.
Producenten die deze indicatoren succesvol gereduceerd hebben in hun fabriek en hun producten blijken meestal ook relatief
‘clean’ te zijn van andere poluenten.
CO2 of koolstofdioxide is een broeikasgas dat door papierfabrieken wordt uitgestoten bij verbranding van fossiele brandstoffen
gedurende het productieproces. Hoge CO2 emissies dragen bij tot de klimaatsverandering doordat de uitgaande warmtestraling
van het aardoppervlak geleidelijk aan steeds meer wordt vastgehouden.
AOX staat voor absorbeerbare organische halogeen verbinding. Bij het blekingsproces wordt het langlevende toxische AOX
gevormd en afgezet in het afvalwater. Dit moet worden beperkt tot een niveau dat zo weinig mogelijk invloed heeft op het milieu.
COD staat voor Chemical Oxygen Demand of Chemisch Zuurstofverbruik (CZV) in het Nederlands. COD is een maat voor de
hoeveelheid zuurstof die verbruikt wordt bij de chemische oxidatie van materie in het afvalwater. Indien er teveel organische materialen
in afvalwater aanwezig zijn, dan is er naar verhouding te weinig zuurstof aanwezig in het water voor eventuele andere
organismen in het water. De drempelwaarde voor CZV is wettelijk vastgelegd op 30 mg/l O2.
Vast afval is niet vloeibaar afval dat wordt gestort (op eigen terrein of elders). Organische en anorganische afvalstoffen worden
gedefinieerd, berekend en weergegeven als geheel droge materie (A.d.). Als dit afval niet correct wordt beheerd en bewaakt,
bestaat het gevaar dat vervuilende stoffen op stortplaatsen doorsijpelen en zo in het grondwater terechtkomen.
Voor gerecycleerde vezels is de keuze voor een bepaald
blekingsproces afhankelijk van de kwaliteit van de
beschikbare kringloopvezels en de kwaliteitsvereisten
van het eindproduct. Om bijvoorbeeld krantenpapier te
maken, worden de post-consumer vezels helemaal niet
gebleekt. Enkel wanneer witheid een belangrijke eis is
–bijvoorbeeld voor grafisch papier- worden ECF of PCF
toegepast.
Beoordeel de milieu-indicatoren
De papierindustrie heeft – zeker binnen de Europese
context - de laatste jaren sterk geïnvesteerd in groene
technologieën. Toch is de kwaliteit van milieukundige
niet alleen minder uitstoot van stofdeeltjes, ook de emissies
van NOx en SOx daalden drastisch.”
Verse FSC gecertificeerde vezels mengen met gerecycleerde
vezels wordt vaak toegepast bij FSC gecertificeerde
papiersoorten. Deze informatie kan je steeds
terugvinden op de verschillende soorten on-product
labels. Voor meer info zie pagina 25.
prestaties van de fabrieken onderling zeer variabel en
blijft de ecologisch impact van de papierindustrie in sommige
werelddelen een reëel probleem.
Ook als aankoper heeft u hierin een verantwoordelijkheid:
door te kiezen voor de ‘goede leerlingen’ uit de
sector ondersteunt u –zij het onrechtstreeks- de milieubescherming.
In het bovenstaande kader worden milieuindicatoren
of ‘Majors’ besproken waar u bij de keuze van
uw producent op kan letten. Op de website van paper
profile krijgt u een objectief overzicht van de majors voor
verschillende papierfabrieken en hun producten.
www.paperprofile.com
- 23 -