'Van instandhouding na gestuurdheid' - Bybel-Media
'Van instandhouding na gestuurdheid' - Bybel-Media 'Van instandhouding na gestuurdheid' - Bybel-Media
4 ‘Van instandhouding na gestuurdheid’ Prof Nelus Niemandt (links) is dosent in Sendingwetenskap en hoof van die Departement Godsdiens- en Sendingwetenskap aan die Fakulteit Teologie, Universiteit Pretoria. Sy navorsing fokus veral op missionale ekklesiologie. Hy is ook voorsitter van die Algemene Sinodale moderatuur van die NG Kerk. Me Kristy Claassen is ‘n navorsingsassistent aan die Universiteit Pretoria. Kerke oral in die wêreld word uitgedaag om nuut te dink oor die wese en aard van kerkwees. Gemeentes moet in veranderende tye hulle identiteit, etos en praktyk herinterpreteer. Die tyd waarin ons is beleef ’n paradigmaskuif, beskryf as ’n ver skui - wing vanaf instandhouding na gestuurdheid. Dié skuif stel veral beson dere uit dagings aan gevestigde kerke. Dit verg verbeeldingryke nuwe uitdrukkings van kerkwees, juis omdat die kerk God se mense op ’n pelgrimsreis is (Lesslie Newbigin). Gereformeerde kerke hoef nie in hierdie uitdagende tye ontuis te voel nie, want dit is juis deel van die gereformeerde identiteit om telkens nuut oor die aard en taak daarvan te dink. Die identiteit van die kerk word gevind in die lewe van God. ’n Missionale verstaan van kerkwees vind teen hierdie agtergrond plaas. Die kerk is altyd besig om te reformeer (ecclesia semper reformanda), terwyl sy identiteit in sy verbintenis aan die Christelike tradisie verstaan word. ’n Missionale teologie streef daarna om in die stroomversnellings van ver anderende omstandighede die boodskap van die evangelie telkens nuut te kommunikeer. Hierdie omstandighede daag die kerk uit om nuut oor sy sending in die hedendaagse wêreld te besin. Die uitdagings van hierdie model herinner ons aan die wese van die kerk, naamlik die lewe van God – ’n sturende God. God is sending. Daarom is die vertrekpunt van ’n gestuurde kerk te vinde in die missio Dei van God: die Vader stuur die Seun, en die Seun stuur die Heilige Gees. Die aard van God is ’n lewe van gestuurdheid. Juis daarom word die lewe van die kerk deur sy gestuurde aard gekenmerk. ’n Mens kan sê dat God se sending ’n kerk het! David Bosch beklemtoon hierdie aard van die kerk wanneer hy sê dat dit nie ’n geval is dat God sending doen nie, maar dat God in wese ’n sturende God is. Sending is dus geheel en al die werk van die drie-enige God, Skepper, Verlosser en Saligmaker, ter wille van die wêreld. Deelname aan God se sending Die kerk word uitgenooi om aan God se sending deel te neem. ’n Missionale gemeente is deurdrenk met God se sending en dit bepaal alles wat die gemeente doen – van eredienste tot opleiding, van uitreike tot gemeentelewe, van geestelike dissiplines tot praktiese dienslewering. Die Wêreldraad van Kerke praat op ’n wonderlike vars manier hieroor: “God nooi ons om deel te word van die lewegewende sending van die drie-enige God en bemagtig ons om te getuig van God se droom van oorvloedige lewe vir alles en almal in hemel en op aarde.” Die gestuurde kerk is deurentyd daarvan bewus dat God in die wêreld, in alle omstandighede, aan die werk is. Ons vreugde lê juis daarin om te ontdek wáár God oral besig is. Partymaal word die kerk verras om opnuut te ontdek dat die lewende God lankal besig is om te werk. Hierdie oortuiging verander ook die uitkyk op die wêreld. Die wêreld word nie meer beskou as ’n probleem wat opgelos moet word nie, maar eerder as KRUISGEWYS September 2012 ’n uitnodiging tot deelname aan die lewe van God. Rowan Williams het dit só beskryf: “Die kerk moet onderskei waar die Gees van God aan die werk is en dan by die Gees aansluit.” Missionale gemeentes doen moeite om die konteks te verstaan, met die verwagting om by God se reeds bestaande sending aan te sluit. Die eerste daad van die kerk is dus onderskeiding – om vas te stel wáár die Heilige Gees aan ’t werk is – en dan daarby aan te sluit! ’n Gestuurde gemeente inkarneer die evangelie in elke nuwe konteks. Hierdie gedagte sluit aan by die vleeswording van Jesus, wat mens geword het en tussen doodgewone mense kom woon het. God het die gewone en alledaagse lewe van mense so ernstig opgeneem dat Hy self mens geword het. Inkarnasie beteken dat die evangelie in die wêreld tuiskom; dit beteken om bý mense in hulle alledaagse lewe te wees. Inkarnasie erken iets van die kwes baarheid van die kerk. Dit bring ons gevolglik by die begrip kenosis – om jouself leeg te maak. ’n Kenotiese inge steldheid dwing ons om ons self doelbewus kwesbaar te stel ter wille van die gemeenskap na wie toe die Here ons stuur – soos wat Christus mens en slaaf geword en in ons plek gesterf het. Inkarnasie se vele dimensies Alan Hirsch brei uit op die inkarnasie van God in Jesus Christus. Hy beskryf verskillende dimensies van inkarnasie. Die eerste is teenwoordigheid. God is in die skepping teenwoordig deur Jesus Christus. Teenwoordigheid impliseer dat die kerk na mense toe gaan, eerder as om mense na die kerk(gebou) toe te bring. Dit gaan dus om gestuurdheid, eerder as instandhouding. ’n Tweede dimensie van inkarnasie is nabyheid. Dit herinner ons daaraan dat Jesus Christus só na aan ons gekom het dat God toeganklik geword het. Die gestuurde kerk word dus uitgedaag om so na aan ander te kom dat ons in hulle skoene kan staan. Dit beteken dat ons empatie met hulle omstandighede het.
4<br />
‘Van <strong>instandhouding</strong><br />
<strong>na</strong> gestuurdheid’<br />
Prof Nelus Niemandt (links) is dosent<br />
in Sendingwetenskap en hoof van<br />
die Departement Godsdiens- en<br />
Sendingwetenskap aan die Fakulteit<br />
Teologie, Universiteit Pretoria. Sy<br />
<strong>na</strong>vorsing fokus veral op missio<strong>na</strong>le<br />
ekklesiologie. Hy is ook voorsitter van<br />
die Algemene Sinodale moderatuur<br />
van die NG Kerk.<br />
Me Kristy Claassen is ‘n <strong>na</strong>vorsingsassistent<br />
aan die Universiteit Pretoria.<br />
Kerke oral in die wêreld word<br />
uitgedaag om nuut te dink oor<br />
die wese en aard van kerkwees.<br />
Gemeentes moet in veranderende<br />
tye hulle identiteit, etos en praktyk<br />
herinterpreteer.<br />
Die tyd waarin ons is beleef ’n<br />
paradigmaskuif, beskryf as ’n ver skui -<br />
wing va<strong>na</strong>f <strong>instandhouding</strong> <strong>na</strong> gestuurdheid.<br />
Dié skuif stel veral beson dere<br />
uit dagings aan gevestigde kerke. Dit<br />
verg verbeeldingryke nuwe uitdrukkings<br />
van kerkwees, juis omdat die kerk God<br />
se mense op ’n pelgrimsreis is (Lesslie<br />
Newbigin).<br />
Gereformeerde kerke hoef nie<br />
in hierdie uitdagende tye ontuis te<br />
voel nie, want dit is juis deel van die<br />
gereformeerde identiteit om telkens nuut<br />
oor die aard en taak daarvan te dink.<br />
Die identiteit van die kerk word gevind<br />
in die lewe van God. ’n Missio<strong>na</strong>le<br />
verstaan van kerkwees vind teen hierdie<br />
agtergrond plaas.<br />
Die kerk is altyd besig om te reformeer<br />
(ecclesia semper reformanda), terwyl<br />
sy identiteit in sy verbintenis aan die<br />
Christelike tradisie verstaan word.<br />
’n Missio<strong>na</strong>le teologie streef daar<strong>na</strong><br />
om in die stroomversnellings van<br />
ver anderende omstandighede die boodskap<br />
van die evangelie telkens nuut te<br />
kommunikeer. Hierdie omstandighede<br />
daag die kerk uit om nuut oor sy sending<br />
in die hedendaagse wêreld te besin. Die<br />
uitdagings van hierdie model herinner<br />
ons aan die wese van die kerk, <strong>na</strong>amlik<br />
die lewe van God – ’n sturende God.<br />
God is sending. Daarom is die vertrekpunt<br />
van ’n gestuurde kerk te vinde in<br />
die missio Dei van God: die Vader stuur<br />
die Seun, en die Seun stuur die Heilige<br />
Gees.<br />
Die aard van God is ’n lewe van<br />
gestuurdheid. Juis daarom word die<br />
lewe van die kerk deur sy gestuurde aard<br />
gekenmerk. ’n Mens kan sê dat God se<br />
sending ’n kerk het!<br />
David Bosch beklemtoon hierdie aard<br />
van die kerk wanneer hy sê dat dit nie<br />
’n geval is dat God sending doen nie,<br />
maar dat God in wese ’n sturende God is.<br />
Sending is dus geheel en al die werk van<br />
die drie-enige God, Skepper, Verlosser en<br />
Saligmaker, ter wille van die wêreld.<br />
Deel<strong>na</strong>me aan God se sending<br />
Die kerk word uitgenooi om aan God<br />
se sending deel te neem. ’n Missio<strong>na</strong>le<br />
gemeente is deurdrenk met God se sending<br />
en dit bepaal alles wat die gemeente<br />
doen – van eredienste tot opleiding, van<br />
uitreike tot gemeentelewe, van geestelike<br />
dissiplines tot praktiese dienslewering.<br />
Die Wêreldraad van Kerke praat op<br />
’n wonderlike vars manier hieroor:<br />
“God nooi ons om deel te word van die<br />
lewegewende sending van die drie-enige<br />
God en bemagtig ons om te getuig van<br />
God se droom van oorvloedige lewe vir<br />
alles en almal in hemel en op aarde.”<br />
Die gestuurde kerk is deurentyd<br />
daarvan bewus dat God in die wêreld, in<br />
alle omstandighede, aan die werk is. Ons<br />
vreugde lê juis daarin om te ontdek wáár<br />
God oral besig is. Partymaal word die<br />
kerk verras om opnuut te ontdek dat die<br />
lewende God lankal besig is om te werk.<br />
Hierdie oortuiging verander ook die<br />
uitkyk op die wêreld. Die wêreld word<br />
nie meer beskou as ’n probleem wat<br />
opgelos moet word nie, maar eerder as<br />
KRUISGEWYS September 2012<br />
’n uitnodiging tot deel<strong>na</strong>me aan die lewe<br />
van God. Rowan Williams het dit só beskryf:<br />
“Die kerk moet onderskei waar die<br />
Gees van God aan die werk is en dan by<br />
die Gees aansluit.”<br />
Missio<strong>na</strong>le gemeentes doen moeite<br />
om die konteks te verstaan, met die<br />
verwagting om by God se reeds<br />
bestaande sending aan te sluit.<br />
Die eerste daad van die kerk is dus<br />
onderskeiding – om vas te stel wáár die<br />
Heilige Gees aan ’t werk is – en dan<br />
daarby aan te sluit!<br />
’n Gestuurde gemeente inkarneer die<br />
evangelie in elke nuwe konteks.<br />
Hierdie gedagte sluit aan by die vleeswording<br />
van Jesus, wat mens geword het<br />
en tussen doodgewone mense kom woon<br />
het. God het die gewone en alledaagse<br />
lewe van mense so ernstig opgeneem<br />
dat Hy self mens geword het. Inkar<strong>na</strong>sie<br />
beteken dat die evangelie in die wêreld<br />
tuiskom; dit beteken om bý mense in hulle<br />
alledaagse lewe te wees. Inkar<strong>na</strong>sie erken<br />
iets van die kwes baarheid van die kerk.<br />
Dit bring ons gevolglik by die begrip<br />
kenosis – om jouself leeg te maak. ’n<br />
Kenotiese inge steldheid dwing ons om<br />
ons self doelbewus kwesbaar te stel ter<br />
wille van die gemeenskap <strong>na</strong> wie toe die<br />
Here ons stuur – soos wat Christus mens<br />
en slaaf geword en in ons plek gesterf<br />
het.<br />
Inkar<strong>na</strong>sie se vele dimensies<br />
Alan Hirsch brei uit op die inkar<strong>na</strong>sie<br />
van God in Jesus Christus. Hy beskryf<br />
verskillende dimensies van inkar<strong>na</strong>sie.<br />
Die eerste is teenwoordigheid. God is<br />
in die skepping teenwoordig deur Jesus<br />
Christus.<br />
Teenwoordigheid impliseer dat die<br />
kerk <strong>na</strong> mense toe gaan, eerder as om<br />
mense <strong>na</strong> die kerk(gebou) toe te bring.<br />
Dit gaan dus om gestuurdheid, eerder as<br />
<strong>instandhouding</strong>.<br />
’n Tweede dimensie van inkar<strong>na</strong>sie<br />
is <strong>na</strong>byheid. Dit herinner ons daaraan<br />
dat Jesus Christus só <strong>na</strong> aan ons gekom<br />
het dat God toeganklik geword het. Die<br />
gestuurde kerk word dus uitgedaag om<br />
so <strong>na</strong> aan ander te kom dat ons in hulle<br />
skoene kan staan. Dit beteken dat ons<br />
empatie met hulle omstandighede het.
Jesus se vleeswording word deur ’n<br />
soort weerloosheid gekenmerk.<br />
Magspolitiek werk nie meer nie. Daar<br />
word van die gestuurde kerk verwag om<br />
nederig en diensbaar te wees. Dit is om –<br />
soos Christus – bewustelik ter wille van<br />
ander die minste te wees.<br />
’n Vierde dimensie is verkondiging<br />
– ons het Goeie Nuus om te vertel. Dit<br />
is die boodskap van Jesus se bediening,<br />
sterwe en opstanding.<br />
Dit is juis in Jesus van Nasaret waar<br />
ons God leer ken soos God waarlik is. ’n<br />
Gestuurde kerk besef dat hierdie Nuus<br />
steeds relevant en betekenisvol is en deel<br />
dit met ander.<br />
Die inkar<strong>na</strong>sie van die gestuurde<br />
kerk mond ook uit in die proses van<br />
inkulturasie. Inkulturasie is ’n Christelike<br />
uitdrukking van kultuur, en sluit die<br />
ganse lewe in. Dit wil die samelewing<br />
transformeer. Dit beteken dat die kerk<br />
erns maak met die kultuur en lewe. Party<br />
praat daarvan as “wandel in die wêreld”.<br />
Die kerk beskik oor goeie eksegetiese<br />
vaardigheid. Hierdie vaardigheid moet<br />
ook toegepas word op die kerk se konteks.<br />
Eddie Gibbs het by die Alge mene<br />
Predikantebyeenkoms in 2005 dié saak<br />
beklemtoon en stel dit só: “We need to<br />
learn, as a matter of urgency, how to<br />
exegete our cultural context.”<br />
’n Missio<strong>na</strong>le kerk is in die bevoorregte<br />
posisie om nie net die skeppende<br />
en transformerende werk van God in die<br />
plaaslike konteks te beleef nie, maar ook<br />
om dit deelnemend te ervaar.<br />
Die verinheemsing van die evangelie<br />
in die plaaslike kultuur beteken dat die<br />
evangelie in daardie bepaalde kultuur<br />
“vertaal” word. Kreatiwiteit is hier ’n<br />
waardevolle karaktereienskap. Dit help<br />
om transformasie in die plaaslike kultuur<br />
te bewerkstellig.<br />
Die belang van kreatiwiteit word<br />
geïllustreer in die Church of England se<br />
Fresh Expressions-inisiatief wat op ’n<br />
kreatiewe manier ruimte skep “for the<br />
invitation to follow Jesus to be heard<br />
in new ways and empowering converts<br />
to identify resources that will sustain<br />
discipleship in the emerging culture”.<br />
Verhoudings – basis van die gestuurde<br />
kerk<br />
Verhoudings vorm die basis van die<br />
gestuurde kerk.<br />
Een van die kenmerke van die hedendaagse<br />
samelewing is die behoefte<br />
aan innige menslike verhoudings. Dit<br />
is dalk juis die beste protes teen die<br />
individualisme van ons tyd.<br />
Gestuurde gemeentes het ’n baie<br />
betekenisvolle boodskap vir hierdie tye:<br />
Die kerk is ’n gemeenskap van God se<br />
mense. Die kerk word dus bepaal deur<br />
verhoudings – sy verhouding met Jesus<br />
Christus, en Christus se verhouding met<br />
die skepping. Gestuurde gemeentes is<br />
deurentyd in die teenwoordigheid van die<br />
opgestane Christus in nuwe verhoudings<br />
betrokke.<br />
Die teologiese basis van hierdie klem<br />
op verhoudings is <strong>na</strong>tuurlik die kerk<br />
se lewe in die Triniteit. Die kerk moet<br />
nie net die eenheid wat daar in die drieenige<br />
God is weerspieël nie. Die kerk se<br />
lewensruimte is die drie-enige God. Dit is<br />
juis die innige en liefdevolle verhouding<br />
tussen Vader, Seun en Heilige Gees wat<br />
die ganse skepping in hierdie verhouding<br />
innooi.<br />
Die gestuurde kerk bou verhoudings<br />
met alle mense, met die hoop dat ander<br />
ook ’n verhouding met God mag<br />
ervaar. Die Wêreldgemeenskap van<br />
Gereformeerde Kerke (WGGK) het<br />
dit duidelik gestel: “We heard and<br />
were touched by how the overflowing<br />
commu<strong>na</strong>l <strong>na</strong>ture of God draws us into<br />
communion with God, with one another<br />
and with all creation.”<br />
Prakties beteken hierdie ingesteldheid<br />
dat liefde in konkrete aktiwiteite van<br />
omgee, gasvryheid, materiële hulp, ge bed,<br />
vergifnis en die wedersydse versor ging<br />
van mekaar en ander mense sigbaar word.<br />
Verhoudings kry ook gestalte in die<br />
reis van dissipelskap.<br />
Die missio<strong>na</strong>le kerk is ’n gemeenskap<br />
op ’n reis wat die Heilige Gees lei. Die<br />
Heilige Gees het dié gemeenskap by mekaar<br />
gebring en stuur hulle uit met die<br />
doel om aan God se sending in die wêreld<br />
deel te neem.<br />
’n Gemeente is ’n gemeenskap van<br />
dissipels wat Christus volg en daar<strong>na</strong><br />
streef om deur verhoudings die wêreld<br />
nuut te maak. Elke lidmaat is ’n dissipel<br />
en ’n gestuurde. Elkeen neem deel aan<br />
God se sending om van die hele skepping<br />
’n beter plek te maak.<br />
Die paradigmaskuif van instandhou<br />
ding <strong>na</strong> gestuurdheid is ’n radikale<br />
transformasie wat die kerk uitdaag om `n<br />
identiteit van gestuurdheid te herontdek.<br />
Gestuurde gemeentes reageer op<br />
skeppende en kreatiewe wyses op God<br />
se uitnodiging tot sending. Gestuurde<br />
gemeentes word gekenmerk deur deel<strong>na</strong>me<br />
aan die missio Dei van God en die<br />
inkar<strong>na</strong>sie van die evangelie in elke plek<br />
waar die kerk hom bevind.<br />
Kruisgewys bereik by<strong>na</strong> 3 000 gemeenteleiers<br />
Die doelstelling van<br />
Kruisgewys is om die<br />
jongste teologiese<br />
denke oor kerk- en ge meente<br />
wees op ’n bevatlike wyse<br />
aan besige ge meen teleiers<br />
oor te dra.<br />
<strong>Bybel</strong>-<strong>Media</strong> is die uitgewer<br />
van Kruisgewys en<br />
versprei dit minstens vier<br />
keer per jaar gratis as ’n<br />
diens aan gemeentes, ooreenkomstig<br />
die leuse “Vennoot<br />
in ge loof en bediening”. Die<br />
tydskrif is ’n gesamentlike<br />
aksie met die<br />
Gemeentedienstenetwerk<br />
(GDN).<br />
Chris van Wyk van GDN<br />
(links bo) is die artikelredakteur.<br />
Pieter Fourie van<br />
<strong>Bybel</strong>-<strong>Media</strong> (links onder) is<br />
die eindredakteur.<br />
Kruisgewys word gestuur<br />
aan leraars van die<br />
Gereformeerde Kerke in<br />
Suid-Afrika, die Nederduitsch<br />
Hervormde Kerk, die<br />
NG Kerk, die Afrikaanse<br />
gemeentes van die VGKSA<br />
en die Christe like<br />
Gereformeerde Kerk.<br />
Die koerant van die Nuwe<br />
Hart Stiging wat probeer om<br />
nuwe waardes in Suid-Afrika<br />
te bevorder, verskyn deesdae<br />
as ’n bylae tot die kerk koerant<br />
Kerkbode. Diegene wat<br />
nie laasge noemde koerant<br />
ont vang nie, ontvang die<br />
koerant van die Nuwe Hart<br />
Stigting as ’n abba-produk<br />
tot Kruisgewys. Dit is ’n<br />
poging om verant woor delik<br />
met Koninkryks reser wes om<br />
te gaan in die lig van die<br />
geweldige hoë koste van<br />
posgeld.<br />
KRUISGEWYS September 2012 5
Change language