Cassuistiek Met mentorschap in veilige handen

Met mentorschap in veilige handen
Voorbeelden van situaties waarin mentoren een rol spelen bij bescherming tegen
misbruik, ontvangen november-december 2011 van coördinatoren
Bijlage bij projectplan “Met mentorschap in veilige handen”
Teuni, 23/11
Algemeen
Vanuit betrokkenheid bij meldpunt ouderen mishandeling in Drechtsteden enige bekendheid
hiermee. Mishandeling was ruim te interpreteren begrip: “van geld stelen tot uit de hand
gelopen mantelzorg en alles wat er maar tussen zit”
Voorbeeld van een situatie waarbij een mentor een dame beschermt
Een vrouw van 58 komt alleen te staan omdat haar echtgenoot overlijdt. Zij zelf kan al jaren
niet voor zichzelf zorgen en krijgt hulp van de thuiszorg. Tot dan deed de echtgenoot de
administratie en had mevr. dus geld om iets te doen. Na zijn overlijden willen twee zussen
van mevr. de financiën gaan regelen. De zoon van mevr. zet die twee tantes de deur uit, hij
wil niet dat zij zich bemoeien met het geld van zijn moeder. Maar vervolgens doet hij zelf
niets. Er was na drie maanden nog nergens doorgegeven dat dhr. was overleden, dus er was
geen uitkering, ze kon niet pinnen want bankpas was geblokkeerd. Mevr. kon niet meer naar
de wekelijkse maaltijd voor ouderen in dat dorp want ze had geen stuiver meer. Ook liepen
de rekeningen van tafeltje dekje op, zo kwam men erachter dat er niets geregeld was.
Na drie maanden wordt coördinator Stichting mentorschap gevraagd door Stichting welzijn
ouderen of deze hierin iets kan betekenen.
De coördinator en de (kandidaat) mentor hebben van alles op de rails gezet. Er is nu
bewindvoering en een mentor.
Irma, 23 nov
Voorbeeld 1
Een CVA-patiente komt na de ziekenhuisperiode in een verpleeghuis. Mw. krijgt een mentor
en bewindvoerder. Mw is agressief en zeer tegendraads; doet ook heel lelijk tegen de
mentor. De mentor houdt vol (respect!)
Na enkele maanden wordt de mentor gebeld door het huis dat mw is aangerand door een
medebewoner. Mw is helemaal overstuur en komt haar kamer niet meer uit, gordijnen dicht,
barricadeert de deur. De mentor is meteen nar haar toe gegaan en heeft mw opgevangen en
gezorgd dat ze weer de deur uit durfde.
Mw. kreeg wat vertrouwen in de mentor. Een paar maanden later is mw bestolen; kan niet
anders dan door een personeelslid zo is hun conclusie. De mentor heeft aangifte gedaan,
een brief naar de directie gestuurd; met de bewindvoerder naar een oplossing gezocht voor
haar leefgeldbeheer.
Sindsdien noemt mw. de mentor als de eerste en enige vriendin in haar leven.
1

Voorbeeld 2
In het koppelingsbezoek ontdekten wij dat cliënte, een 43 jarige vrouw, zeer zwaar
dubbelgehandicapte doofstomme vrouw die sinds haar babytijd in instellingen woont, een
hele grote rare moedervlek, ontsierend, midden in haar gezicht had. Wij vroegen meteen of
hier al eens naar gekeken was. Antwoord: “mw geeft niet om uiterlijk; wij zijn er aan
gewend, een operatie is te belastend voor haar”. De mentor vertrouwde het niet en bleef
'zeuren' om doktersbezoek. Uiteindelijk, om van het gezeur af te zijn is ze toch naar de
dermatoloog gebracht. Het bleek een kwaadaardig kankergezwel! Gelukkig is het gezwel
volledig weggehaald. (Het zat er al jaren!!!) Er was veel meer aan de hand; de mentor is
niet geliefd in de instelling, maar heeft al veel bereikt.
Voorbeeld 3
Een mentor van een 91-jarige man (CVA, Korsakov, dementie, depressieklachten) die al
maanden boos was sinds het overlijden van zijn vriendin, ontdekte dat hij zijn soep afwees.
Ze (..) ontdekte dat hij (mogelijk) aan het uitdrogen was. De mentor onderzocht of dit ook
zo ging met de koffie, thee etc. Ja hoor, eten wees hij ook meestal af. Dit werd gewoon
geaccepteerd. Voeren was een dwanghandeling omdat meneer aangaf dat hij niets hoefde.
De mentor meldde dat ze toestemming gaf voor het voeren. Toen was het: we hebben geen
personeel genoeg om iedereen te voeren. De mentor: Ik accepteer dit niet. Ik kom om de
dag om te voeren; als ik merk dat jullie het de tussenliggende dagen niet doen, dan stap ik
naar de directie. Sindsdien werd meneer geholpen met eten en drinken; hij knapte snel op;
leefde op en ging weer deelnemen aan activiteiten. Ging zelfs mee op uitstapjes. Meneer is
natuurlijk toch wel overleden, maar niet door verhongering en verdorsting. Dank zij de
mentor is er nu nog steeds een dag in de week dat er op afdeling door vrijwilligers
ouderwets gekookt wordt en iedereen wordt geholpen. Leve de oplettende mentor.
Auke, 24 nov
Voorbeeld
Mentor had situatie aan de hand waarbij zijn client 's avonds naast zijn bed gevallen was.
Is door de verzorgsters in bed gelegd en mentor is hier over geïnformeerd. Heeft zijn client
nog dezelfde avond bezocht. Oorzaak van de val was niet bekend. Het zat de mentor niet
lekker en de volgende ochtend heeft hij zijn client opnieuw bezocht. Hij bleek in
hypoglykemisch coma te liggen, terwijl verzorgend personeel (?) wonden aan het verzorgen
was. De mentor heeft de huisarts gebeld en gevraagd te komen, maar deze weigerde. De
mentor heeft toen een ambulance opgeroepen die meneer weigerde naar het ziekenhuis
mee te nemen zonder opdracht van de huisarts. De mentor heeft contact opgenomen met
het ziekenhuis en verzocht meneer op te nemen. Uiteindelijk is het gelukt ook de huisarts te
overreden. Meneer is vervolgens opgenomen, een week later overgeplaatst naar een
verpleeghuis en daar na ca. 14 dagen overleden.
2

Anne, 25 nov
Voorbeelden (uitgaande van brede definitie; gaat wellicht meer over voorkomen
van mishandeling dan van opvang na mishandeling)
(1)
Een mentor die er na navragen en doorvragen achter komt dat de verloren gewaande (zeer
kostbare) postzegelverzameling van zijn cliënte 'per ongeluk' toch in de kluis van haar
bewindvoerder lag.
(2)
Een zeer demente oude dame brengt vanwege haar doorligplekken en sociaal minder
acceptabele gedrag hele dagen in bed alleen op een kamer door. Door herhaaldelijk
doorvragen en navragen van de mentor wordt er toch een oplossing gevonden (in de vorm
van een speciaal kussen) waarmee mevrouw een paar uur per dag kan zitten. Ze klaart
hiervan op en haar gedrag verbetert ook.
(3)
Cliente wil absoluut geen contact met haar kinderen. Er zijn dingen gebeurd in het verleden
die haar tot dit besluit hebben gebracht. Ondanks haar geheugen- en overzichtsverlies blijft
zij deze wens uiten. De kinderen komen toch in het verpleeghuis waar mevrouw woont en
worden door zorgverleners niet tegengehouden. Ze vragen om geld. Mevrouw is hiervan
dagenlang van slag en in de war.
De mentor bespreekt het met het locatiehoofd. Deze heeft geen middelen om de familie
tegen te houden.
Na tussenkomst van de coördinator komt er een gesprek met de wijkagent waarmee
afspraken worden gemaakt die ervoor zorgen dat zij direct in zullen grijpen als de situatie
zich weer voordoet. De familie wordt hierover geïnformeerd en komt vervolgens niet meer.
(4)
Ouderen die maanden of jaren zonder gebit waren in hun zorginstelling door diefstal of zoek
raken daarvan en die gepureerd moesten eten en beetje waardigheid verloren (ziet er
vreemd uit, iemand zonder gebit).
Door tussenkomst van de mentor weer een gebit kregen.
(5)
Cliënten met geheugenverlies door CVA uit consequent de wens niet (meer) naar een
ziekenhuis te willen. Ze krijgt last van vrouwelijke kwaaltjes die door verzorgenden worden
herkend als mogelijk baarmoederhalskanker. Samen met de specialist ouderengeneeskunde
wordt besloten geen actie te ondernemen.
Op aandringen van de mentor wordt toch een uitstrijkje gemaakt in het verpleeghuis, zodat
mevrouw niet naar het ziekenhuis hoeft. Ze blijkt een infectie te hebben waar ze met
antibiotica goed van geneest.
3

6 (meer over de opvang na mishandeling)
Oudere cliënte is licht dementerend en woont (nog) zelfstandig. Voormalige buren
ondersteunen haar en komen regelmatig langs. Als de vrouw van dit stel ziek wordt komt de
man alleen en betast de cliente op een manier die zij niet wil. Dit maakt haar zo bang dat zij
de deur voor niemand anders dan hulpverleners (thuiszorg en SPV-er) meer open doet.
Er wordt een mentor ingezet in wie mevrouw na enkele contacten samen met haar
hulpverleners toch vertrouwen krijgt. Samen praten en zoeken ze naar de meest ideale
woonsituatie voor mevrouw. Mevrouw is zeer kwetsbaar en gekozen wordt voor een
verzorgingshuis in de buurt.
Detail dat er voor het beeld niet toe doet, maar toch: de dag voordat ze zou verhuizen naar
het verzorgingshuis overlijdt ze.
7 (idem)
Curator van cliënte (een neef) wordt uit zijn curatorschap gezet vanwege misbruik van geld
van mevrouw. Vervolgens worden een mentor en bewindvoerder ingezet. De mentor is een
vrijwilliger die er tijd in kan investeren om (opnieuw) het vertrouwen van de
(dementerende) mevrouw te winnen. Ook voorziet hij (de mentor) de bewindvoerder van
informatie over hoe het (door misbruik) beperkte budget van mevrouw zoveel mogelijk
passend bij haar levensstijl/ in haar belang uitgegeven kan worden.
Herma, 28 nov
Een dementerende mevrouw woont thuis bij haar man en gaat naar dagopvang. Vier
uitwonende kinderen.
De maatschappelijk werker van de zorgaanbieder waar mevr. gebruik maakt van de
dagopvang signaleert dat mevr. haar slachtoffer lijkt van de conflicten tussen haar man en
kinderen. Wat is het geval:
De kinderen zijn van mening dat vader niet goed voor haar zorgt, haar zo snel mogelijk
kwijt wil en onrust/stress bij haar veroorzaakt. Ze vinden de situatie onveilig voor hun
moeder worden (voorbeeld dat mevr. s' avonds gedurende langere tijd bij het hek buiten
stond).
Echtgenoot zelf geeft aan dat zijn kinderen geen idee hebben hoe het is om met hun moeder
te leven vanwege haar gedragsverandering. Zijn vrouw gaat 1 x per 6 weken naar de
tijdelijke logeeropvang. Vervolgens haalt een dochter haar moeder daar weer weg en neemt
haar 9 dagen in huis, omdat dit geen goede plaats voor haar zou zijn.
Er is geen toestemming hiervoor gevraagd van de echtgenoot (fout logeeropvang). Hij
benadrukt zijn gezag en op 1 kind na komt niemand meer bij hen thuis. Zijn vrouw geeft
(naar mij toe in een gesprek) aan dat zij hem niet vertrouwt. Ook herhaalt ze dat ze het zo
erg vindt dat de kinderen niet meer thuis komen.
Ik heb zowel echtgenoot als kinderen gesproken, allen staan achter het mentorschap om
een onafhankelijk iemand de belangen te laten behartigen voor mevr. De echtgenoot, omdat
hij er ' wel klaar mee is" , de kinderen, omdat ze zijn motivatie om haar z.s.m. de deur uit
te krijgen beangstigend vinden, omdat ze dan op een plek zou kunnen komen waar ze niet
zou passen. Dit hopen ze te voorkomen door het inschakelen van een mentor.
4

Ik denk wel een voorbeeld van het toebrengen van psychische schade door het thuisfront,
waarbij het mentorschap mogelijk een oplossing biedt.
Kees , 8 december 1
1. Dementerende mevrouw die te weinig zorg krijgt
Mw is dementerend. Ze woont met haar dochter in huis die sinds haar scheiding bij haar is
ingetrokken. Dochter werkt, laat huishouden verwaarlozen en verwaarloost moeder: mw
heeft overdag zorg nodig en kan niet alleen kan zijn (ze valt soms en kan zichzelf dan niet
redden) maar dochter houdt zorg af, omdat niet nodig wordt gevonden (en ze mogelijk bang
is dat ze, als moeder naar verpleeghuis gaat, niet in het huis kan blijven wonen).
Moeder kan het allemaal niet goed overzien maar wil dochter niet afvallen, die het toch al
moeilijk heeft en van wie ze ook afhankelijk is.
Door benoeming van een mentor die vertrouwensrelatie opbouwt kon worden bereikt dat er
zorg kwam voor moeder.
2. Samenwonende zussen die niet meer voor zichzelf en elkaar kunnen zorgen
Twee zussen die hele leven tot voorkort samenleefden begonnen samenhangend met
ouderdomsproblemen (geestelijk en lichamelijk) steeds verwaarloosder leven te leiden
(huishouden, persoonlijke hygiene, isolement) Buurt en kerk wilden te hulp komen maar
werden niet toegelaten, zussen “hielden elkaar gevangen”
Er werd mentor benoemd die slaagde erin regelmatig op bezoek te komen en wist te regelen
dat er zorg kwam.
1 Kees is lid van de ondersteuningsgroep van MNN
5