Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

uitgangspunt van coaching, het is als het ware de poort waar alle coaching doorheen
gaat.
Actief luisteren, dat is een kernvaardigheid van de coach. Het gaat aan de ene kant om
het met alle zintuigen opnemen van informatie (woorden, emoties, lichaamstaal, de
omgeving) en anderzijds de impact van die informatie: wat doen we met de informatie
die we ontvangen. Bij het luisteren van de coach gaat het dus om aandacht en impact. Ik
verwijs hier naar boven genoemd boek.
Het luistermodel van Whitworth c.s. onderscheidt drie luisterniveaus:
1. Innerlijk luisteren. U luistert naar de woorden van de ander maar concentreert zich
vooral op wat ze voor u betekenen. Het gaat om uw gedachten, oordeel, gevoelens
en conclusies over uzelf en anderen. U voert een gesprek in uzelf en wilt van daaruit
meer informatie van buiten. U verzamelt informatie om uw eigen behoeften te
bevredigen. Denk aan allerlei vragen die bij u opkomen als u aankomt in de
vertrekhal van een vliegveld of in een restaurant. Dit niveau verschaft u informatie
over uzelf en over wat er om u heen gebeurt. U zoekt dingen uit en wilt ze begrijpen.
Als u cliënt bent in coaching, dan luistert u op dit niveau. Dat wordt ook van u
verwacht omdat het voor u van belang is om te kijken naar uzelf en uw leven:
verwerken, nadenken en begrijpen.
2. Gericht luisteren. Dit is het niveau van de coach, hij concentreert zich namelijk
helemaal op u, zijn cliënt. Het is ook het niveau van mensen die heel erg in elkaar
opgaan, bij voorbeeld geliefden. U ziet hen voor u. Aandacht en impact draaien om
hen zelf. Zo niet bij de coach, hij is met zijn bewustzijn volledig bij zijn cliënt. Hij
kaatst, als een perfecte spiegel, de energie en informatie van de cliënt terug, zodat
deze de impact van het luisteren voelt. Dit niveau, waarop de meeste coaching plaats
vindt, is 'het niveau van empathie, creativiteit, verduidelijking, samenwerking en
innovatie. Er is sprake van een rechtstreeks kanaal tussen coach en cliënt. Op dit
niveau hebben coaches zichzelf, hun agenda, hun gedachten en hun meningen
uitgeschakeld.' (pag. 51). De coach luistert als het ware twee keer naar de cliënt:
eerst naar diens aanvankelijke woorden en vervolgens naar zijn reactie op de respons
van de coach.
3. Universeel luisteren. Dit is een 360 graden luisteren, het omvat alles wat u kunt
waarnemen met al uw zintuigen. Dit niveau omvat de actie, het gebrek aan actie en
de interactie. Niveau twee is te vergelijken met een permanente radioverbinding
tussen twee mensen. Niveau drie is een radioveld: de radiogolven zijn onzichtbaar,
maar toch kunnen we erop vertrouwen dat ze bestaan, omdat we muziek horen
komen uit de radio. Onze antenne pikt de golven op en zet ze, als we de ontvanger er
goed op afstemmen, om in bruikbare informatie. Hulde aan Marconi zodat deze
metafoor mogelijk is. Als u luistert op dit niveau hebt u als voordeel dat u beter
toegang hebt tot uw intuïtie, dus tot extra informatie. Luisteren wordt hier ook wel
'omgevingsluisteren' genoemd (pag. 53). De coach registreert bij zijn cliënt diens
temperatuur, energieniveau, hoeveelheid licht, zowel in letterlijke als in figuurlijke
zin. Hij stelt, vertrouwend op zijn zintuigen, daarover vragen aan de cliënt. Stand-up
comedians, musici, acteurs, cursusleiders, zij allen hebben het vermogen om op
niveau drie te luisteren en te voelen hoe een publiek verandert in reactie op wat zij
doen.
Luisteren is het Alpha en Omega van coaching. Het succes van coaching staat of valt
hiermee. De coach luistert naar de cliënt, met diens agenda, diens coachvraag in zijn
achterhoofd. Hij is alert op signalen van voortgang, weerstand en turbulentie. Hij switcht
89