Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

31-7-2007
Een 'designed alliance' tussen directeur
en voorzitter
Hoe coaching kan bijdragen aan een toekomstbestendig team van directeur en voorzitter
De houdbaarheid van topmannen in het Europese is nog maar 5.7 jaar, aldus een
onderzoek onder bestuursvoorzitters door adviesbureau Booz Allen Hamilton. Een op de
twee bestuursvoorzitters van grote bedrijven haalt het einde van zijn contract niet. En
een op de drie moet voortijdig weg omdat hij niet genoeg presteert of ruzie heeft met de
Raad van Commissarissen. Nog eens ruim een op de vijf ruimt het veld als gevolg van
fusie of overname (NRC, 22 mei 2007).
Bestuursvoorzitters worden tegenwoordig anders afgerekend dan voorheen, aldus de
onderzoeker. Vroeger werden topmannen beoordeeld op basis van prestaties uit het
verleden. Als je het goed had gedaan, zat je gebeiteld. Nu word je beoordeeld op basis
van verwachtingen voor de toekomst: 'Ben jij de juiste man om een nieuwe strategie
vorm te geven en uit te voeren? En ben je in staat om op korte termijn prestaties te
laten zien?'
Maar verenigingsland is geen vennootschapsland. Ook al komt bij verenigingen (inclusief
federaties) het dualisme tussen Bestuur (voorheen de directeur) en Raad van Toezicht
(voorheen bestuur) vaker voor. Op dit gebied is het er nog erg rustig en hoeven weinig
directeuren voor hun leven te vrezen, ook al wordt ook daar de toekomst steeds
belangrijker en soms ook urgenter.
Al zit de directeur voorlopig nog stevig op rozen en is de functie van voorzitter van de
vereniging nog op basis van vrijwilligheid, toch verdient het aanbeveling om een stevig
team te vormen en ferm en doelbewust samen op te trekken. Want de toekomst van
beroeps-, branche- en andere verenigingen is geenszins vanzelfsprekend. Er is werk aan
de winkel, bij voorbeeld in de vorm van scenario ontwikkeling.
Het gebeurt zelden dat directeur en voorzitter tegelijkertijd aantreden. Meestal is een
van hen al in functie. In alle gevallen is het wennen: aan elkaar als mens, aan elkaars
waarden en normen, communicatie- en werkstijlen, aan taakopvattingen. Het is hun
gezamenlijke opdracht om de vereniging te dienen en haar te leiden naar succes.
Daarvoor is goede samenwerking nodig. Deze ontstaat vaak niet vanzelf.
Voorzitter en directeur zijn op vier manieren aan elkaar verbonden en van belang voor
elkaar:
Zij hebben een formele relatie, als werkgever en werknemer.
Zij hebben een formele relatie, conform de statuten, als voorzitter en directeur.
Zij zijn partners, trekken samen de kar, zijn samen verantwoordelijk voor de
vereniging, ieder voor zijn eigen domein.
Zij zijn mensen die in hun werk de bevrediging van belangrijke behoeften nastreven.
Directeur en voorzitter - ik bedoel hier ook steeds de situatie waarin de directeur
voorzitter is van de Raad van Bestuur en de voorzitter de hoofdspeler is van de Raad van
85