Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

De WOR stamt van 1950 en werd herzien in 1979. Bij deze herziening is de OR
verzelfstandigd; sinds 1950 was de directeur namelijk voorzitter van de OR omdat de OR
een orgaan van en voor de onderneming is. De wet van 1979 kent niet alleen een
zelfstandige OR maar ook een overlegvergadering van directeur (bestuurder van de
onderneming) en OR. De OR behield, als vertegenwoordigend overleg, evenwel haar
dubbelkarakter: het belang van de organisatie en het belang van het personeel.
Wie een OR 'in huis haalt' doet er verstandig aan een aantal potentiële conflictbronnen
onder ogen te zien. Ik noem er een aantal:
OR en directeur gaan onhandig of onverstandig om met het dubbelkarakter van de
OR.
De directeur betrekt de OR te laat bij belangrijke maatregelen zoals reorganisatie,
verhuizing van het bureau e.d.
De OR kan allerlei typen macht in het geweer brengen zoals ordeningsmacht
(samenspel met de bedrijfsleiding), defensiemacht (bewaken van afspraken,
verworven rechten, toetsen van nieuwe maatregelen), hindermacht (blokkeren,
barrières opwerpen) en agressieve tegenmacht (eisen stellen).
De communicatie-, conflict- en onderhandelingsstijl van de OR, en daarmee ook die
van de directeur! Als beide partijen conflictontwijkers zijn, wat gebeurt er dan
eigenlijk?
Veel conflicten worden uitgevochten op betrekkingsniveau in plaats van
op inhoudsniveau.
De verhouding tussen informeel en formeel (overlegvergadering) overleg.
De interne (machts)verhoudingen binnen de OR, met name tussen het bestuur (de
elite) van de OR en de overige OR leden. Punt van aandacht: de ambtelijk secretaris.
De verhouding tussen OR en achterban.
De betrokkenheid van de vakbonden bij de kandidaatstelling voor- en het
functioneren van de OR.
De bemensing van de OR, kwantitatief. 35% van de OR zetels in ons land is vacant.
De bemensing van de OR, kwalitatief; het niveau van de mensen. Kunnen zij
meedenken in grote lijnen of prefereren zij geneuzel. Wel (detail)commentaar maar
geen inhoudelijke bijdrage.
De macht van de OR, die gedomineerd wordt door mensen die al lang bij de
organisatie werken, alles en iedereen kennen versus de relatieve ongeïnformeerdheid
van vooral een nieuwe directeur.
Dit is geen uitputtende lijst van mogelijke conflictbronnen. Zonder nu meteen alles in
termen van problemen te zien vind ik het, ook in verband met de
medezeggenschap, raadzaam om je af te vragen hoeveel personeel je als
vereniging eigenlijk zelf wilt hebben en wat de consequenties van een groeiend
personeelsbestand zoal kunnen zijn. Aan je vereniging heb je als directeur(-secretaris)
doorgaans je handen al meer dan vol!
76