Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

Laat je niet leiden door angst voor verlies van kansen. Angst werkt blikvernauwend,
terwijl een open blik op de brede horizon juist zo waardevol is.
Laat je niet verblinden door successen van de leider, blijf nuchter en bij de les.
Wees alert op zijn relationeel schadelijk gedrag zoals vijandschappen, rancune, vetes,
corruptie, paranoia, nepotisme e.d.
Vorm een kerngroep van mensen die hem aanspreken op zijn gedrag. Denk ook aan
functioneringsgesprekken. Waarom niet? De leider is toch geen God?
Zorg dat je niet afhankelijk wordt van zijn begunstiging, kies eerder voor eigen
autonomie dan voor een carrière, die je verdient met hielenlikkerij.
Stel grenzen aan zijn dominant en autocratisch gedrag, vooral via het nu volgende
punt.
Organiseer tegenspraak en tegenwicht, vooral als hij zijn eigen zwakheden niet kent
en zijn eigen checks and balances niet op orde heeft.
Begin tijdig met de voorbereiding van de opvolging, zonder in de valkuilen van het
kroonprinsdom te vallen. Dat is niet eenvoudig, zoals het boek van Van Thijn laat
zien, maar is de moeite waard omdat de zittende leider doorgaans heus niet uit
zichzelf zal vertrekken.
Bied de terugtredende leider tijdig een detrainingsprogramma aan, ter voorkoming
van het zwarte gat en als brug naar een ander bestaan. Hopelijk helpt dit ook om zijn
opvolger de ruimte te laten.
Dit overzicht is ongetwijfeld niet compleet. En dit alles is natuurlijk gemakkelijker gezegd
dan gedaan. Het gaat mij om de benadering van leiderschap en opvolging. Veel ongemak
is niet te vermijden, gezien het type mensen dat tot posities van macht wordt
aangetrokken en gezien de steeds grotere betekenis die aan leiders wordt gegeven. Het
gaat hier niet alleen om politieke en (internationale) sportverenigingen. De processen,
mechanismen en gedragingen die ik hier de revue liet passeren doen zich, in meer of
mindere mate, in vele bedrijven en ook in vele andere verenigingen en eveneens in
stichtingen voor. Er zijn tal van voorzitters en directeuren die hun club beschouwen als
hun koninkrijk en die zich conform gedragen.
58