Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

Verenigingsdirecteur, een zwaar
beroep!?! - 1
Welke zijn de 'zwaartepunten' in het beroep van verenigingsdirecteur?
28-10-2009
Een verenigingsdirecteur komt 's avonds laat uit zijn kantoorgebouw; hij heeft een
vergadering van zijn bestuur bijgewoond, alvast wat eerste nazorg gedaan en
opgeruimd. Net toen hij zijn fiets van het slot wilde doen werd hij aangesproken door een
onguur uitziend type: 'je geld of je leven!' Ach, antwoordde de directeur, neemt u maar
wat u wilt. Ik heb geen van beide! Ik ben verenigingsdirecteur, weet u. Dat wil zeggen
dat ik niet alleen geen geld heb maar ook geen leven!
Hoe zwaar is het vak van verenigingsdirecteur eigenlijk? En ja, wat is zwaar? Het is niet
zwaar in de zin dat je eraan 'kapot' gaat, zoals in de discussie over de verhoging van de
pensioenleeftijd vorige maand te berde is gebracht door Wouter Bos. Tijdens een PvdA
bijeenkomst in Venlo zei hij dat de beste manier om de problemen van mensen met
zware beroepen op te lossen, is te zorgen dat zwaar werk niet meer bestaat.
Wat zouden verenigingen moeten zonder verenigingsdirecteur? Bos doelde hier dan ook
zeker niet op deze functie of dit beroep. Het beroep van verenigingsdirecteur is niet
zwaar op de manier waarop het werk van een mijn- of havenarbeider of medewerker in
de zorg voor demente bejaarden bijvoorbeeld zwaar kan zijn. Toch kan ook het vak van
verenigingsdirecteur zwaar zijn, zij het op een geheel andere manier.
Ik noem een aantal 'zwaartepunten':
Het niveau van de functie en daarmee de verantwoordelijkheid voor de goede gang
van zaken op een heel breed terrein en bovendien ook over een lange termijn.
Verenigingsdeskundige Peter Tack plaatst de verenigingsdirecteur op het niveau van
de Raad van Bestuur in het bedrijfsleven. Hij schrijft: 'Werkend voor een branche- of
beroepsvereniging fungeer je op het niveau van een raad van bestuur met reikwijdte,
externe contacten en zelfstandigheid die je bij een groot bedrijf misschien pas na
jaren zult bereiken.' (VM, september 2006, pag. 18). Hij heeft het overigens niet over
de arbeidsvoorwaarden, die zijn in verenigingsland doorgaans echt lager dan in het
bedrijfsleven.
De positie op het snijvlak van vereniging en bureau: de directeur is aan de ene kant
de 'hoogste bediende' van de vereniging en tegelijkertijd haar dienaar. In de
metafoor van de zandloper bevindt zijn positie zich precies op het dunne en
kwetsbare tussenstuk. Het is zeker een functie met een flink afbreukrisico.
De spin in het web, de hoeveelheid rollen die de directeur vervult en de daaraan
gekoppelde rolverwachtingen en werkzaamheden: directeur van het bureau,
algemeen secretaris van de vereniging en ambtelijk secretaris van het bestuur
(algemeen en dagelijks); aanspreekpunt voor kaderleden, de vrijwilligers die allerlei
organen van de vereniging bemensen; aanspreekpunt voor de leden; speler in de
maatschappelijke en politieke arena, vertegenwoordiger van de vereniging 'naar
buiten'. Ook hier schuilt een aanzienlijk afbreukrisico, zeker als de directeur geen
scherpe grenzen stelt en deze scherp bewaakt of als zij/hij zelf te enthousiast bezig is
29