Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

Vereniging en toekomst - 4
Fusiegolf in verenigingsland!
22-12-2009
Verenigingen dienen zich meer dan ooit actief bezig te houden met hun toekomst.
Comfortzones met massa's trouwe leden behoren definitief tot het verleden. Nieuwe
directeuren treffen zelden nog een gespreid bedje aan. Dus is het de hoogste tijd voor
nieuwe visies, strategie, scenario's, verkenning van vormen van samenwerking en
mogelijk zelfs fusie. Werk aan de winkel, eerst bezinning, dan actie.
Verenigingsland kent weliswaar geen (vijandige) overnames zoals het bedrijfsleven, maar
het fusiefenomeen is er wel aan een opmars bezig. Het beperkt zich niet tot
brancheorganisaties maar strekt zich ook uit naar patiënten- en
cliëntenverenigingen, goede doelen organisaties en, inderdaad, ook tot
beroepsverenigingen.
De schattingen van het percentage bedrijfslevenfusies dat mislukt lopen uiteen van de
helft tot tweederde. Dat geeft te denken. Natuurlijk zijn er veel vragen te stellen bij zo'n
percentage. Van belang is immers ook de termijn waarop je het resultaat van de fusie
meet in het licht van de beoogde of in elk geval de geproclameerde doelstellingen. En het
is vooral ook van belang om te kijken naar de wijze waarop de nieuwe organisatie
functioneert. Ik doel hier op de nieuwe organisatiecultuur en de mogelijk resistente
culturele bloedgroepen van de samenstellende delen binnen de nieuwe organisatie.
In het bedrijfsleven hebben de voorbije decennia talloze fusies (en overnames) plaats
gevonden. Vele daarvan zijn mislukt, hebben niet (snel genoeg) gebracht wat ervan werd
verwacht. Soms werden zij op eigen initiatief of vooral na ingrijpen van private equity
opkoopfondsen ongedaan gemaakt in de vorm van opsplitsing, andere keren gebeurde
dit op last van de Mededingingsautoriteit of EU commissaris Kroes.
Intussen hebben diverse toplieden ongelooflijk veel verdiend aan hun expansieavonturen
en zijn ontelbare miljarden aan kapitaal vernietigd. Niettemin gaat de fusiegolf gewoon
door. Accountantskantoor Price Waterhouse Cooper verwacht op basis van een enquête
dat ook in 2010 fusies en overnames zullen plaats vinden, zij het dat deze voornamelijk
defensief van aard zullen zijn als gevolg van gedwongen herstructureringen en loden
schuldenlasten.
In het verlengde van bedrijfslevenfusies zullen ook fusies tussen hierbij
betrokken advocatenkantoren (Amerikaanse en Engelse) toenemen, met name gericht op
de Amerikaanse markt, de grootste vechtmarkt ter wereld. Voorts zal het fusiefenomeen
zich voortzetten in de gezondheidszorg (ziekenhuizen bij voorbeeld), binnen de
omroep (2010 RVU, Teleac en NPS en later mogelijk ook TROS en AVRO en NCRV en
KRO) en ook in verenigingsland. Niet alleen bij branche-, goede doelen- en
belangenbehartigingsorganisaties maar ook bij beroepsverenigingen.
Ik noem een aantal voorbeelden.
268