Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

19-4-2009
Vrijwilligersorganisaties als werk-gevers
Hoe werven zij vrijwilligers en hoe houden zij hen (tevreden)?
Onderzoek naar onbetaalde arbeid is schaars. Dat geldt ook voor vrijwilligersorganisaties
en voor degenen die onbetaald ervoor werken: de vrijwilligers. In 1997 promoveerde
Lucas Meijs op 'Management van vrijwilligersorganisaties'. En onlangs verscheen een
nieuw boek, van een andere auteur, met vrijwel dezelfde titel. Ook dit boek draagt
bij aan kennis over dit voor onze samenleving zo belangrijke fenomeen. Ook nu weer
betreft het een dissertatie, geschreven door Edwin J. Boezeman. Hij promoveerde op 19
februari jl. aan de Leidse universiteit.
De titel van het boek luidt 'Managing the volunteer organization. Strategies to recruit,
content and retain volunteers'. Het boekomslag is, voor mij hoogst ongewoon, zeker in
deze tijd van grafische hoogstandjes, sober, somber, namelijk zwart. Het boek bestaat,
zoals met proefschriften te doen gebruikelijk, uit een aantal in het Engels gestelde
artikelen, die zijn verschenen in c.q. aangeboden aan peer reviewed journals op bepaalde
vakgebieden.
Het boek (193 pagina's) begint met een uitvoerige Engelstalige samenvatting van de vier
daarop volgende hoofdstukken, waarin over het verrichte onderzoek wordt
gerapporteerd. Het besluit met een al even uitvoerige Nederlandse samenvatting. In dit
artikel beperk ik me tot deze samenvatting (pag. 156-177).
Vrijwilligerswerk is werk in enigerlei georganiseerd verband, onverplicht en onbetaald,
ten behoeve van anderen en/of de samenleving. Het komt in vele sectoren van de
samenleving voor en het levert een positieve bijdrage aan onze samenleving. Op
jaarbasis doen 5,6 miljoen mensen, de een voor een enkel uur, de ander voor vele
uren, aan vrijwilligerswerk. Boezeman deed zijn onderzoek bij fondsenwervende
organisaties (kanker, diabetes, ontwikkelingssamenwerking).
Omdat vrijwilligerswerk onbetaald en onverplicht is, hebben organisaties, die op
vrijwilligers steunen, vaak moeite met het aansturen van en omgaan met vrijwilligers.
Vrijwilligersorganisatiebeleid is dan ook niet eenvoudig. Het gaat hierbij om werving,
behoud en tevredenheid van je vrijwilligers. Dit leidt tot de volgende vragen:
1. Vrijwilligerswerving. Wat kun je als vrijwilligersorganisatie (ik kort deze term nu af
tot VO) doen om mensen te interesseren om als vrijwilliger voor jouw organisatie
te gaan werken?
2. Vrijwilligersbehoud. Hoe kun je er als VO voor zorgen dat mensen, die als
vrijwilliger voor je werken, dat ook willen blijven doen?
3. Arbeidstevredenheid. Hoe zorg je er als VO voor, dat vrijwilligers tevreden zijn en
blijven met hun werk als vrijwilliger?
Boezeman behandelt deze vragen vanuit de sociale en organisatiepsychologie. Dit vak
houdt zich bezig met het denken, voelen en doen (gedrag) van mensen in en onder
invloed van groepen en organisaties. Binnen dit vak kiest hij voor het model van trots en
respect, zoals gebaseerd op een bepaalde theorie over sociale identiteit.
212