Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

niet alleen een goede voorbereiding annex budget maar ook een degelijke follow up
essentieel. Ga zorgvuldig om met je proefpersonen en met de bij hen en eventuele
anderen gewekte verwachtingen.
Het ideale lidmaatschap is absoluut geen quick fix maar een taaie en uitdagende
onderneming, waar heel wat creativiteit bij komt kijken en die, gelukkig, nooit af is. Er
zijn tal van ingangen om de koe bij de horens te pakken. De meest gebruikelijke en ook
alleszins werkbare gaat uit van differentiatie en van segmentatie. Ik begin met
differentiatie, in een soort modulaire opbouw.
Het lidmaatschapsgebouw zou bij voorbeeld kunnen bestaan uit een aantal verdiepingen,
die elk een of meer lidmaatschapsmandjes hebben, die passen bij een bepaalde
doelgroep:
De begane grond bestaat uit een basismodule met een daarbij passende prijs. Deze is
voor iedereen verplicht, wat betreft: de infrastructuur van de organisatie als zodanig;
voorlichtingstaken naar het grote publiek; lobbying voor de leden als totaal; een
tijdschrift, een website, enzovoort.
Hier bovenop bevindt zich een etage met een of meer modules met bijpassende prijs,
die van toepassing zijn op een collectiviteit van leden, gedefinieerd volgens een
bepaald criterium, bij voorbeeld in loondienst versus zelfstandig ondernemer of
werkend in een bepaald cluster, bij voorbeeld geestelijke versus somatische
gezondheidszorg, overheid versus bedrijfsleven. Voor elk van deze collectiviteiten kan
een programmalijn van diensten en producten worden ontwikkeld. Ook dit module
niveau kan een verplicht karakter hebben.
De tweede etage kan bestaan uit leden, die uiteraard zijn aangesloten op de modules
van begane grond en eerste etage, en die vervolgens zich willen verenigen met
collega's, die werken in een bepaald meer afgebakend domein. Als drie leden
werkzaam zijn binnen het cluster somatische gezondheidszorg, dan zou de een
kunnen kiezen voor aansluiting bij de vakgroep Revalidatie, de tweede zou zich
kunnen aansluiten bij de vakgroep Algemene Ziekenhuizen en de derde bij de
vakgroep Academische Ziekenhuizen. Aan het lidmaatschap van dergelijke
vakgroepen, dat niet verplicht is, hangt uiteraard een prijskaartje.
Er kan natuurlijk ook nog een derde etage worden gecreëerd, die bestemd is voor
leden die boven op het hier al besproken bouwwerk, nog over heel bijzonder
interesses en/of kwaliteiten beschikken. Hier komen we dicht in de buurt van
maatwerk voor kleine groepen, uiteraard op basis van vrijwilligheid en met een
bijpassend prijskaartje.
De mechanismen om de ledenmarkt en de eigen vereniging als georganiseerde markt
door te lichten zijn simpel: het gaat om differentiatie en segmentatie. Maak een huis met
verdiepingen en richt op elke etage vertrekken in, hoe hoger hoe kleiner maar wel
talrijker de vertrekken zijn. Wees creatief, staar je niet blind op grote aantallen, heb oog
voor interessante niches.
En dan zijn er natuurlijk nog de mogelijkheden om door de segmentaties heen
dwarsverbanden te creëren, lichte netwerken of platforms. Zo zouden bij voorbeeld
(fictief) binnen het huis der journalisten dwarsverbanden kunnen worden gemaakt van
journalisten die manager, onderzoeker of docent zijn. Deze platforms zijn aanvullende,
de samenhang bevorderende netwerken binnen de vereniging, die bestaan naast alle
verenigingsonderdelen waarin de journalisten als professional zijn verzameld en waarbij
193