Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

Van rouwen over verloren vertrouwen
naar bouwen aan nieuw vertrouwen
Hoe verenigingen kunnen bijdragen aan behoud van vertrouwen
9-10-2008
Vertrouwen is al maanden lang een heus hype woord. Helaas wordt het steeds meer
gezien als iets dat er steeds minder is: er is een breuk, een crisis, er is gebrek aan, het
wordt niet hersteld, het verdampt, er is wantrouwen enzovoort. Op alle gebieden:
politiek vertrouwen, denk aan het vertrouwen van de burger in de overheid en aan het
vertrouwen van de overheid in de burger. Economisch: consumentenvertrouwen,
ondernemersvertrouwen. Financieel-bancair: geld is gemunt vertrouwen en nu is zelfs
daar weinig meer van over. Niemand vertrouwt de banken nog en de banken
wantrouwen elkaar en wel zozeer, dat ze aan elkaar geen geld meer willen lenen.
Honderden miljarden euro's en dollars slagen er (nog) niet in om rust en vertrouwen
terug te brengen op de financiële markten.
De column van Marcel van Dam in de Volkskrant van 9 oktober had als titel 'De wereld is
te groot voor vertrouwen'. Hij memoreert Maup Caransa, een Amsterdamse
vastgoedhandelaar in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, die het van
volksjongen tot miljonair had gebracht. Ik herinner me van hem een paar treffende
uitspraken. De eerste is 'het gaat ontroerend goed met het onroerend goed' en de
tweede luidt 'geld maakt niet gelukkig maar het is wel goed tegen de zenuwen'.
Van Dam heeft Caransa wel eens ontmoet en hem toen gevraagd naar het geheim van
zijn succes. Daar had Caransa heel gauw het volgende antwoord op:
1. Ik doe nooit zaken met mensen die ik niet ken, zodat ik nooit voor verrassingen kom
te staan. Ik weet wie ik kan vertrouwen en de mensen die mij kennen weten dat zij
mij kunnen vertrouwen.
2. Ik heb me gehouden aan een belofte, die ik mijn vrouw heb gedaan toen ik in de
vastgoedhandel ging. Die zei: 'Maup, beloof me een ding. Koop nooit iets wat je vanaf
de Westertoren niet kunt zien.'
Met andere woorden: het echtpaar Caransa had heel goed door wat de belangrijkste
bouwstenen zijn voor vertrouwen: 1. bekendheid (vertrouwdheid); 2. nabijheid en 3.
voorspelbaarheid. Het zijn, aldus Van Dam, geen kenmerken meer van de moderne
samenleving. Onze samenleving lijdt ernstig aan de gevolgen van haar 'ontbinding'. Ik
loop de drie kenmerken even langs, zoals door Van Dam verwoord.
1. Bekendheid. Gemiddeld schijnt iedereen ongeveer 150 mensen te kennen. Wat is
kennen? Ik stel mij voor dat mijn ouders destijds minder mensen kenden, maar ze
kenden hen waarschijnlijk wel veel beter. Contacten in onze samenleving zijn vluchtiger,
korter, minder persoonlijk. Het aantal vaste verbanden waarvan mensen deel uitmaken,
is wereldwijd sterk afgenomen en daarmee ook het aantal mensen dat men voldoende
kent om ze te vertrouwen.
2. Nabijheid. Deze heeft een mentale en een fysieke kant. Mentaal: Mensen dicht in je
buurt verschaffen je een vorm van zekerheid. Je hoeft niet echt met hen bevriend te zijn
188