Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

Vereniging en beroep: de beroepsvereniging
- 8
Beroepsverenigingen hebben niet zo'n beste reputatie!
20-8-2009
Deze week nam ik deel aan het driedaagse jaarcongres van de ASAE, de Amerikaanse
beroepsvereniging van verenigingsdirecteuren, in Toronto. De vereniging telt 22.000
leden, behorend tot ongeveer 11.000 organisaties. Het aantal deelnemers was 4.800,
meer dan verwacht en minder dan de 6.500 van vorig jaar in San Diego.
Ik heb van de gelegenheid gebruik gemaakt om bij presentatoren en congresdeelnemers,
onder wie nogal wat secretariaatsbureaus (Association Management Companies), te
informeren hoe zij tegen het fenomeen beroepsvereniging aankijken. Nou, daar werd
amper iets positiefs over gezegd, vooral niet in vergelijking met brancheorganisaties.
En, eerlijk gezegd, ik herkende vrijwel alles uit mijn eigen ervaring met diverse
beroepsverenigingen. Dat sterkte me in mijn streven om via het Platform
Beroepsverenigingen (zie einde van dit artikel) een bijdrage te leveren aan een versnelde
professionalisering van dit bijzondere en waardevolle verenigingstype.
Ik geef nu de belangrijkste punten uit mijn gesprekken weer.
De missie is onhelder; meestal is onduidelijk welke resultaten ze nastreven. Bij
brancheorganisaties is de missie als regel wel helder, want de leden van de
vereniging, ondernemers, zijn winst-gedreven. Dus willen ze resultaten zien, eerder
en duidelijker dan beroepsverenigingen.
Beroepsverenigingen hebben doorgaans veel meer leden (individuen) dan
brancheorganisaties (bedrijven). Dat hoeft niet per se een nadeel te zijn, maar het
leidt er wel vaak toe dat de vereniging teveel mensen tevreden wil houden, voor alle
groepen iets wil doen. Beroepsverenigingen willen teveel en kunnen dat, gezien de
onheldere missie, vaak niet waar maken.
Beroepsverenigingen zijn als regel lid-gedreven, het zijn vrijwilligers die de dienst
uitmaken, in alle organen, ook als er een bureau is met een directeur.
Brancheverenigingen daarentegen zijn veeleer stafgedreven, de leden verwachten dat
directeur en bureau de kar trekken en resultaten leveren. De leden hebben zelf, als
ondernemers, immers genoeg te doen. En zij weten hoe het werkt.
Beroepsbeoefenaren zijn, enkele beroepsgroepen wellicht uitgezonderd, niet primair
gericht op- en geïnteresseerd in het maken van winst c.q. het leveren van concrete
resultaten binnen een bepaalde periode en worden daar ook niet salarieel op
afgerekend. Zij zijn primair gericht op hun vak. Deze oriëntatie brengt met zich mee,
dat zij aan de ene kant niet zo gericht zijn op vervulling van bestuursfuncties, die dan
bovendien ook nog zo resultaatgericht worden ingevuld, terwijl zij anderzijds wel zelf
de baas willen blijven in plaats van grote volmacht te geven aan de directeur en zijn
staf.
Dus duurt besluitvorming in beroepsverenigingen vaak vreselijk lang, wordt er
alsmaar gewikt en gewogen, gedacht in enerzijds-anderzijds, wordt op eerdere
besluiten teruggekomen. Vrijblijvendheid is troef! Dit doet zich vooral voor bij
besturen van (internationale) wetenschappelijke verenigingen. Leden van deze
163