Tips voor Goed Verenigingsbestuur - Koninklijke Van Gorcum

In het juni nummer van VM staat een artikel (pag. 36-41), waarin wordt aangegeven dat
brancheverenigingen nogal eens kiezen voor een politiek dier als voorzitter. Bij
beroepsverenigingen komt dat nu en dan ook al voor, zoals ik naar aanleiding van dit
artikel heb geschreven op het LinkedIn Platform Beroepsverenigingen.
Tot slot wil ik nog enkele opmerkingen maken met betrekking tot de voorzitter 'van
buiten':
Zo'n voorzitter heeft vaak natuurlijk gezag, is neutraal en kan zich dus gemakkelijker
onafhankelijk opstellen dan iemand uit eigen kring zou kunnen. Deze laatste zou
immers toch lange tijd gezien worden in functie van zijn eventuele
verenigingscarrière, als behorend tot een bepaald kamp en dergelijke.
Een voorzitter van buiten kijkt fris en onbevoordeeld tegen de zaken aan en is veel
beter in staat om eindeloze discussies en interne stammentwisten te beslechten. In
het juni nummer van VM wordt daarvan een mooi voorbeeld gegeven (pag. 15, 59-
63) aan de hand van de beroepsvereniging NVvA (arbeidsdeskundigen).
Als je een politicus, die op de lijst voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer stond
maar niet is herkozen, benoemt als voorzitter van je vereniging, moet je er rekening
mee houden dat je na enige tijd toch afscheid van hem moet nemen, bij voorbeeld als
in de fractie zetels vrij komen als gevolg van deelname van de partij aan het kabinet.
Dit overkwam het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), toen zijn kersverse
voorzitter dr. Jan Boelhouwer na amper een jaar weer terug moest (verplichting) naar
Den Haag. Daarna trok het NIP oud PvdA politicus en bestuurder Hans Kombrink aan.
Het kan ook zijn, dat een voorzitter 'van buiten' uiteindelijk toch niet helemaal goed
aansluiting vindt bij de club. Dat gebeurt niet alleen bij verenigingen (zoals onlangs
bij het CNV) maar ook in het bedrijfsleven en bij overheidsdiensten. Niets bijzonders
dus maar wel heel vervelend als je net hebt besloten om met goede kracht van buiten
versterkt het professionele of politieke lobbypad op te gaan.
In elk geval is het van belang om, bij het aantreden van een nieuwe voorzitter, goede
afspraken te maken met de naast betrokkenen over wie wat gaat doen en hoe men
goed op elkaar afgestemd blijft. Bij beroepsverenigingen van universitair opgeleiden
is bij voorbeeld de volgende formule denkbaar: de voorzitter is hoogleraar en
onderhoudt de contacten met de wereld van opleiding en onderzoek, de VSNU en het
departement van Onderwijs en Wetenschappen (OCW). De portefeuille van de
vicevoorzitter is vooral gericht op het bedrijfsleven (inclusief ministerie van EZ). De
directeur doet, bij voorkeur samen met enkele toegewijde en ter zake kundige
(kader)leden, al het lobbywerk achter de schermen (vooral in de politiek) en stuurt
het bureau aan.
156